kanser tanı ve tedavisinde bireysel tıp uygulamaları
Transkript
kanser tanı ve tedavisinde bireysel tıp uygulamaları
TÜMÖR BELİRTEÇLERİ VE HASTALIĞIN BİREYE ÖZGÜ YÖNETİMİ Doç. Dr. Yasemin BASKIN Dokuz Eylül Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü Temel Onkoloji AD Bireye Özgü Tıp ve Farmakogenomik/Genetik Uygulama ve Araştırma Merkezi Kanser Önemli Bir Sağlık Sorunudur Kanser milyonları etkileyen, Hastalık ve ölüm hızı artış eğilimi gösteren bir sağlık sorunudur. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanser Önemli Bir Sağlık Sorunudur 2020 yılına kadar; Hastalığa yakalanma hızının 10.9 milyon yeni olgu/yıl‘dan 20 milyon olgu/yıl’a Ölüm hızının 6.6 milyon olgu/ yıl’ dan 10 milyon olgu/yıl’a Artacağı Tahmin Edilmektedir. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanser Önemli Bir Sağlık Sorunudur Bu alandaki uzmanlar; Bu artışı etkileyecek ve önleyecek İki temel politikayı tartışmaktadırlar: XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanser Önemli Bir Sağlık Sorunudur 1. Kanser Önleyici Politikaların Başarısı 2. Araştırma Sonuçlarının Temel Bilimlerden, Klinik Uygulamalara Aktarılması (Translasyonel Tıp) Konusundaki Başarılar Bireysel tıp uygulamaları ve risk değerlendirmenin başarılması Erken tanının başarılması Yeni tedavi yaklaşımlarının başarılması XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Teknolojik Gelişim Tıpta Temel Kavramları Değiştirmiştir İnsan Genom Projesi; XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Teknolojik Gelişim Tıpta Temel Kavramları Değiştirmiştir Genden Proteine; XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Teknolojik Gelişim Tıpta Temel Kavramları Değiştirmiştir Proteomics Allergenomics Cardiogenomics Enviromics Epigenomics Pharmacogenomics Metabolomics Lipidomics Etc… Omik’ler ile… bireyler arası farklılıklar moleküler düzeyde saptanabilir oldular. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Sonuçta İnsanlar Farklıdır… XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Sonuçta İnsanlar Farklıdır… Her insanın kanseri de farklıdır… XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 İnsanlarda Kanser Nasıl Gelişir? • Kolorektal kanserlerin gelişimini açıklamak üzere iki model tanımlanmıştır. 1. Kromozomal instabilite yolu 2. DNA mikrosatellit instabilitesi yolu XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kolorektal Karsinogenez 1. Kromozomal İnstabilite Yolu Mutasyon ve gen kayıplarının birikmesi ile gözlenen sürecin klinik sonucu Savaş ve ark.2007 Güncel gastroenteroloji XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 KOLOREKTAL KARSİNOGENEZ Kolorektal Karsinogenez 2.2.DNA MİKROSATELLİT DNA MikrosatellitİNSTABİLİTESİ İnstabilitesiYOLU Yolu Mutasyon gen kayıplarının birikmesi ile gözlenen sürecin klinik sonucu Mutasyon veve gen kayıplarının birikmesi ile gözlenen bu sürecin klinik sonuçları; Savaş ve ark.2007 Güncel gastroenteroloji XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kolorektal Karsinogenez Bu genetik değişimler sonucu kolon kanserlerinde karyotipte yaygın bir kromozomal/ DNA Mikrozomal instabilite gözlenir. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Her Kanser Farklıdır… Her kanserde bireye özgü bir seri genetik değişim birikir. Her biri farklı bir genetik değişim setine sahiptir. Histolojik görünümleri benzer olsa da tümör davranışları ve sağaltıma yanıtları farklı olacaktır. Molecular Biology of The Cell,2002 XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Tıpta Bu Farklılık, Tanıdan Tedaviye Kadar Yansır Neden bazı insanlar kanser olur da bazıları olmaz? Kanser neden bazı kişilerde daha saldırgandır? Neden bu ilaç sizde etkisini gösterir de beni etkilemez? Neden bazılarında standart dozun yarısı yeterlidir? Bireysel Tıp Yaklaşımı bu sorulara yanıt arar. (FDA Klinik Farmakoloji ve Biyofarmasötik Bölümü Başkan Yardımcısı Felix Frueh’in bireyselleştirilmi ştıp yorumu) XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Bireysel Tıp Yaklaşımı Geçmiş Tıp Yaklaşımı, tek ölçüt ve dozun herkese uygun olduğu temeline dayalıdır ve “istatistikî olarak anlamlılık sınırları” içindeki değişimleri kapsar. Günümüz Tıbbı; Gelişen teknolojiye göre daha küçük alt gruplarda tanıladığımız ve gruplayarak tedavi önerdiğimiz bir gelişim çizgisi izler. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Bireysel Tıp Yaklaşımı Bireysel tıpta ise söylem; doğru zamanda, doğru hasta için konulan kişiye özel tanı ve sağaltım içinde, uygun dozda ve uygun ilaç şeklinde olmaktadır. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Bireysel Tıp Yaklaşımı Hippocrate ile başlayan bireysel yaklaşım; Hippocrates (M.Ö. 460-M.Ö. 377) (phlegmatic/soğukkanlı hastaların soğuk yiyecekle beslenmesi) XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Bireysel Tıp Yaklaşımı Kişinin genleri, proteinleri ve çevresi hakkında moleküler düzeyde bildiklerimizi, Hastalığının tanısı Hastalıktan koruma Hastalığının tedavisi için Kullandığımız bir yaklaşıma evrimleşmiştir. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserin Yönetiminde Belirteç Kavramı Kişinin genleri, proteinleri ve çevresi hakkında moleküler düzeyde bildiklerimizi, Hastalığının tanısı; Hastalıktan koruma; Hastalığının tedavisi için; HASTALIĞIN YÖNETİMİ kullanırız. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserin Yönetiminde Belirteç Kavramı Bireyin performansının değerlendirilmesinde Kanser olacak mı? Kanser riski var mı? Tanısal biyomarkerlar Kanseri nasıl seyredecek? Yaşam beklentisi ne kadardır? Nüks oldu mu? Yatkınlık markerları Kanser mi? Kanserin hangi tipi? Biyokimyasal, hematolojik değerlendirmeler…. Prognostik biyomarkerlar Hangi ilacı seçeyim? Tedavim işe yarar mı? Prediktif biyomarkerlar, farmakogenomik, farmakogenetik biyomarkerlar, teranostik biyomarkerlar XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Tümör Belirteçlerinin Yanıtları XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Biyomarker/Belirteç kavramı KAYNAK TANIMLAMA National Cancer Institute Kan, vücut sıvısı yada dokularda bulunan Normal ve anormal süreçleri yada hastalık durumlarının ve tedaviye vücudun göstereceği tepkilerin göstergesi biyolojik molekül MedicineNet Dictionary Görüntümele Markerları Merkezi (Massachusetts General Hospital) Hastalığın ilerlemesini ya da tedavi etkilerini ölçmek için kullanılabilecek biyokimyasal özellik Hastalık varlığı yada şiddetiyle ilişkili Anatomik, fizyolojik, biyokimyasal yada moleküler parametreler Nesnel olarak ölçülen Biomarker Consortium (NIH) normal biyolojik sürecin, patojenik sürecin ya da tedaviye verilen farmakolojik tepkilerin göstergeleri Fiziksel bir ölçüm, bir protein, RNA, DNA, metabolit, bir hücre…. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Tümör Belirteçleri Moleküler veya biyokimyasal belirteçler: Vücut sıvılarında ve tümör dokularında bulunan markerlar Kanserde gen veya protein gibi gen ürünleri Metabolizma ürünleri… XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Tümör Belirteçleri XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Kanserin önlenmesi “koruyucu” uygulamalar BRCA1 gen mutasyonları meme, yumurtalık ve olasılıkla prostat ve kolon kanseri için yüksek riske yaratır. %56–86 & %7 BRCA2 genindeki değişiklikler meme, pankreas, safra kesesi ve mide kanseri ile ilişkilidir. BRCA1 Koruyucu Gen Tümör Süpresör XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Kanserde Bireysel“koruyucu” Tıp Uygulamaları Kanserin önlenmesi uygulamalar • Herediter nonpolipozis kolorektal (HNPCC) kanserlerde; DNA tamir genleri MLH1, MLH2, MSH6, PMS2 gen mutasyonları • Ailesel adenomatöz polipozis (FAB); APC gen mutasyonları • Çoklu endokrin tümörlerde (MEN); PTEN gen mutasyonu • Herediter gastrik kanserlerde; CDH1 gen mutasyonu XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Kanserin önlenmesi “koruyucu” uygulamalar Yüksek Riskli Grup Taranır. Popülasyona özgü tanımlanmış mutasyonlar. Mutasyonu olan bireyler; Genetik danışmanlık verilir. Ulusal sağlık politikalarına göre değişken ASCO «American Society of Clinical Oncology» NCCN «National Comprehensive Cancer Network» Sağlıkta Uygulama Tebliği Risk azaltmaya yönelik yöntemlerle korunur XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Kanserin önlenmesi “koruyucu” uygulamalar Meme kanserinde; Proflaktik mastektomi Proflaktik salpingo-ooforektomi Kemoprevensiyon (tamoksifen vb) Yaşam-Tutum-Davranış Değişimi Koruyucu izlem gibi yaklaşımlar ile Hastalık oluşmadan yada çok erken dönemde tanılanırlar XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Kanserin “Tanılanması” Lösemiler; BCR-ABL, E2A-PBX1, TEL-AML1, ve MLL (yeniden düzenlenmiş ve füzyon genler) Philadelphia kromozomu, t(9;22), BCR-ABL füzyon proteini KML tanısı XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Kanserin “Tanılanması” Meme Kanseri; Subtipleri belirleyen gen ekspresyon/protein profilleri • ER(+) tümörler • • • • • Luminal A Luminal B Basal ERBB2-overexpressing Normal breastlike • 1944 tümör serilik grupta; 25 protein Bertucci (2006) Mol. Cell. Proteomics. 5:1772-1786. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Kanserin “İzlenmesi” Hastalık davranışını belirleyen gen ekspresyon/protein profilleri Meme kanserinde Oncotype DX®, 21 gen paneli ER+ tümörde rekürrens riski Mammaprint, 70 gen paneli metaztaz riskini öngörür. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Kanserin “İzlenmesi” • 21 öngürü proteini, 552 tümör serisi, doku mikroarray • 5 yıl-metastazsız süre • Bertucci (2006) Mol. Cell. Proteomics. 5:1772-1786. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Kanserin “İzlenmesi” iyi/kötü prognoz ayrımı öngörü oranı %90 XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel TıpMedicine Uygulamaları Personalized Saves Lives Kanserin “İzlenmesi” «Alt Grupların Tanınması» 100 Yıl önce 80 Yıl önce 60 Yıl önce 5 Year Survival “Disease of the Blood” Leukemia or Lymphoma Chronic Leukemia Acute Leukemia Preleukemia Günümüz ~ 0% Indolent Lymphoma Aggressive Lymphoma 38 Leukemia types identified: 51 Lymphomas identified: Acute myeloid leukemia (12 types) Mature B-cell lymphomas (14 types) Acute lymphoblastic leukemia (2 types) Mature T-cell lymphomas (15 types) Acute promyelocytic leukemia (2 types) Plasma cell neoplasm (3 types) Acute monocytic leukemia (2 types) Immature (precursor) lymphomas (2 types) Acute erythroid leukemia (2 types) Hodgkin’s lymphoma (5 types) Acute megakaryoblastic leukemia Immunodeficiency associated lymphomas (5 types) Acute myelomonocytic leukemia (2 types) Other hematolymphoid neoplasms (7 types) Chronic myeloid leukemia Chronic myeloproliferative disorders (5 types) Myelodysplastic syndromes (6 types) Mixed myeloproliferative/myelodysplastic syndromes (3 types) 70% Ries LAG, Eisner MP, Kosary CL, Hankey BF, Miller BA, Clegg L, Mariotto A, Feuer EJ, Edwards BK (eds). SEER Cancer Statistics Review, 1975-2002, National Cancer Institute. Bethesda, MD, http://seer.cancer.gov/csr/1975_2002/, based on Nov 2004 SEER data submission, posted to the SEER web site 2005. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Tedavi seçimi “teranostik belirteçler” Morfolojik değerlendirme (AML) “Fluorescence-Activated Cell Sorting” Sitogenetik Tanımlama *t(15;17) ( APL-Akut Promiyolositer Lösemi) Moleküler Analizler *PML/RAR PML/RAR (retinoik asit reseptörü) füzyon proteinin patogenetik rolü ( All-trans retinoik asit (ATRA) tedavisi) Sağkalım %0 & % 80 XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Tedavi seçimi “teranostik belirteçler” Patogenezinde yer alan moleküle özgü ilaçlar; Hedefe yönelik tedaviler Hedef; Büyüme faktör reseptörleri ve reseptör yolağı XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Tedavi seçimi “teranostik belirteçler” Hedefe yönelik tedavilerde bireysel yaklaşım Farmakogenomik ve teranostik belirteçler Hedef moleküler yapı yok yada hasarlı ise ilaç yanıtı değişir yada olmaz yalnızca HER2 geni sunumu artmış olan hasta HER2’ye karşı geliştirilen monoklonal antikor (HERCEPTİN) sağaltımından yarar görür. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Tedavi seçimi “teranostik belirteçler” XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Kolon Kanserinde Etkisiz Sağaltım Oranını Azaltmıştır. Yanıtsız olgular/bedel etkin KRAS TESTİ Erbitux sağaltımı Erbitux sağaltımı Başarılı Sağaltım XXVII. Ulusal Forbes.com, Biyokimya Kongresi Langreth, R. (2008), ‘Imclone’s Gene Test Battle’, 16May ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Tedavi seçimi “teranostik belirteçler” İlaç Metabolizmasının Kişiye Özgü Moleküler Düzeyde Tanımlanması Epidemiyolojik çalışmalar Popülasyonda UGT1A1 mutasyonunun % 10 olduğunu göstermiştir. Bu kişilerde “irinotecan” benzeri sağaltımlarda ölümcül nötropeni gelişir. Bu nedenle başka bir yöntemle sağaltılmalıdırlar. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 İlaç Metabolizmasının Kişiye Özgü Moleküler Düzeyde Tanımlanması İlaç Metabolizmasına Göre Bireyler: Hızlı Metabolizörler (EM) Orta Hızlı Metabolizörler (IM) Yavaş Metabolizörler(PM) Ultra Hızlı Metabolizörler (UM) XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Tedavi seçimi “teranostik belirteçler” Personalized Medicine Etkin Tedavi kararı is Pancreatic Cancer Suspected Pancreatic Cancer Watch And Wait Increased Risk Pancreatectomy Insulin Insufficiency İki Kötü Secim 30% Pancreatic Cancer Suspected Pancreatic Cancer Treat Aggressively PathFinderTG Diagnostic Multiple high-percentage allelic imbalance mutations of chromosomes 1p, 9p, 10q, and 17q Bilgilendirilmiş Seçim 70% Benign Condition Do Nothing Rina Wolf Testimony before House Committee on Small Business, Subcommittee on Regulations, Healthcare and Trade, May 14, 2008 Tümör Belirteçleri Fizyolojik / Fiziksel/Mekanik belirteçler: Vücuttaki fonksiyonel proseslerle ilişkili Görüntüleme tekniklerindeki gelişmeler İnmeden etkilenen beyin bölgelerindeki kan akışı (tedavi başarısının göstergesi) Isı artışı Doku içi/dışı sıvı akışı Hücresel gerginlik… A new Mac OS X application for rapid measurement of brain blood flow in acute stroke patients. Drabycz S and Mitchell JR. Poster presentation by S Drabycz at the Apple Worldwide Developers Conference (WWDC), San Francisco, California (2006). XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Endotel hücreleri üzerindeki sıvı akımı kuvveti Kemik hücreleri üzerindeki basınç kuvveti Epitel hücrelerindeki dinamik gerilim kuvveti Hastalık süreçlerinde değişkenlik gösterirler Ekstrasellüler matriks aracılığı ile komşu hücrelerde de değişim yaratırlar A laser deflected on the back of an atomic force microscope cantilever is measured by a photo sensitive detector (PSD). This allows for measurements of cantilever deflection to be recorded. (b) AFM force-indentation curves are often used to measure cellular elasticity, XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Hücre şekli ve değişimi hastalık /sağlık süreçleriyle ilişkilidir Force probing cell shape changes to molecular resolution. Martin P. Stewart1, 2, Yusuke Toyoda2, Anthony A. Hyman2, Daniel J. Muller1 Trends in Biochemical Sciences Volume 36, Issue 8, August 2011, Pages 444–450 XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Anatomik belirteçler: Organizmanın veya ilişkili kısımların yapısı (beyin karaciğer gibi organların yapılarını incelemek…vb) Hungtinton hastalığı-beyin yapılarının ölçüleri Proteinlerin hücredeki yerleşimleri (nükleer, sitoplasmik) Görüntüleme tekniklerindeki gelişme XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Overview of various types of currently commercially available in vivo molecular multimodal imaging systems and applications. From Imaging preclinical tumour models: improving translational power Marion de Jong, Jeroen Essers& Wytske M. van Weerden Nature Reviews Cancer 14, 481–493 (2014) doi:10.1038/nrc3751 XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 A Novel Biosensor Assay for Detecting Activation of Endogenous EGFR in Living Cells - See more at: •Tek-molekül lokalizasyonu, •GFP ( green fluorescent protein tag) proteinleri ile yüksek afinitede algılama •camelid antikorlar (nanoantikorlar) •"nanoscopy." Biowire Spring 2011 — Cell Lines — Models of Disease Subscribe to Biowire and eBiowire Download Biowire Spring 2011 (7.0 Mb PDF) Biowire Spring 2011 Home -See more at: http://www.sigmaaldrich.com/technical-documents/articles/biowire/egfr.html#sthash.TTboBQts.dpuf XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Yeni Yaklaşımlar Fluorescent, aptamer, nanoparticle … ile hedef belirteçler İnvivo live-cell imaging Real time Sensör platformları XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Yeni Yaklaşımlar XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Yeni Yaklaşımlar XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Likit Biyopsiler Kanserde hastalığın güncel takibinde girişimsel olmayan bir yaklaşımdır. Kanserlerin tanısı cerrahi girişim ile alınan kitle yada biyopsi örneklerinden immunohistokimyasal olarak konulmaktadır. Kanser zamanla değişir, ancak tüm sağaltım parametreleri “eski” durumuna göre düzenlenmektedir. Likit biyopsi ile kanser tanımlaması günceldir, tekrarlayan ölçümler girişim gerektirmeden yapılabilir. Prekanseröz, benin, invaziv kanserlerin ve relapsın erken tanısında kullanılabilir. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Likit Biyopsi XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Likit Biyopsi XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 DNA cfDNA’lar çok erken dönemde dolaşıma dökülmektedirler. Bening, prekanseröz, kanser ve relapslarda her hangi bir başka marker yada görüntüleme metodu ile saptanamayacak evrede tanılamada kullanılabilirler Primer tümör ile serum değerleri eşleniktir, klinik validasyonları yapılmıştır. Mutasyonlar, füzyon genleri, metilasyon durumu saptanabilir Kopya sayısı saptanmakla birlikte henüz bedel etkin değildir. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 DNA XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 DNA Manuel yada otomatik (Qiagen, Simens, Promega) yöntemle izolasyonları yapılabilir. Fragman uzunlukları LINE1 yada ALU tekrarlarıyla tanımlanır. PCR temelli herhangi bir yöntemle mutasyonlar yada metilasyonlar tanımlanır (örn RASSF1A) Mutasyon saptama limiti %0.01 XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 RNA/miRNA DNA belirteçlere göre daha zor çalışılan, labil bir moleküldür. Örneklem koşullarının sağlanması önemlidir. Droplet Digital PCR, qPCR yöntemine göre daha etkindir. Plasma ekzosomları, CTCs kaynaklıdırlar. Füzyon genleri de ölçülebilir. Kan lökositleri kaynaklı olanlar kansere konak immun yanıtı ölçmemizi sağlar (immunoterapi yanıtları için önemlidir) XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Proteinler Hasta izleminde uzun zamandır standart olarak kullanılmaktadır. AFP, CEA, CA125, CA15-3, CA19-9, PSA, CA 72-4, NSE, S100 Güncel olarak özellikle tedavi hedefi olan reseptörler için solubl formları, degredasyon ürünleri ( sHER2 ile Herceptin tedavi yanıtlarının izlenmesi) Kanserin evreleri yada tedavi yanıtlarının çoklu testlerle izlenmesi- profil-desen testler (proteomikler, multiplex immunassayler) XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Hücreler (CTCs) Primer tümör bölgelerinden dolaşıma dökülen kanser hücreleri, metastazların da nedenidir. 1869 yılında tümörlü bir erkek hastanın kan örneğinde saptanmıştır. Çok az sayıda bulunurlar (1-2 CTC/ 106 PBMNC) Metastatik hastalığın tedavisine yanıtın ölçülmesi için önemli bir belirteçtir. Tümör heterojenitesine bağlı olarak farklı fenotiplerde bulunur. Ashworth TR. Aus Med J 1869:14146-7 XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 CTCs Fiziksel özelliklerine göre (şekil, büyüklük, dansite magnetik levitasyon) Biyolojik özelliklerine göre (adezyon, moleküler ekspresyonlar) izole edilirler Mikrofluidik, filtrasyon, bead based capture ayrımlama PCR, sitolojik tanımlama XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Analiz metotları gelişmektedir Vücut içinde saptanmasına yönelik gelişmeler (nanopartikül, antikor, aptamer vb ile hedefleme magnetik rezonans, PET vb saptama) CTC fenotipinin belirlenmesi (Antikor tabanlı, hücresel özellik farkları, dansite farklılıkları vb dayalı stratejeler) (HER2, EGFR ekspresyonları, mutasyon değişimleri) Yakala ve tedavi et stratejileri (metastazın tedavisi) CTC belirteçlerinin hedeflenmesi ile hem tanınması hem kemoterapi, radyoterapi, fototerapi ile birlikte kullanılabilecek şekilde düzenlenmesi –Non invaziv terapiler XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 CTCs CellSearch (Veridex) metastatik meme kanseri için FDA onaylı Parsotix sistemi, kolonmide kanseri için FDA onaylı REPLI-g tek hücre analiz teknolojisi XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Exosome 30-100nm küçük membranlı veziküller Hücre hücre iletişimde anahtar rol oynarlar İçeriğindeki moleküller degredasyondan korunur stabildir. exoDNA (çift zincir çoğu) protein ve peptitler exoRNA miRNA lipitler XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Vision: Towards personalized therapy for breast cancer; integrated molecular and epidemiological studies of breast cancer to reduce risk, improve prognosis, and tailor the treatment. Senior Partners: A-L. Børresen-Dale, prof. PhD, Head of Dep. of Genetics, OUHR. V. Kristensen, prof. PhD, Head of Genome Cancer Variation group OUHR. Ø. Fodstad, prof. MD, PhD, Head of ICR, OUHR. G.M. Mælandsmo, prof. PhD, Head of Dep. of Tumor Biology, OUHR. B. Naume, MD, PhD, Head of Laboratory for studies of Micrometastasis, OUHR. E. Schlichting, MD, PhD, Head of BESD, OUH-Ull. R. Kåresen, prof. emeritus, MD, PhD BESD, OUH-Ull. E. Wist, prof. MD, PhD, Head of Norwegian Breast Cancer Group (NBCG), OUH-Ull. T. Sauer, Prof. MD, PhD Head of gyn/breast pathology OUH-Ull. O. Engebråten, Ass. prof. MD, PhD, OUS-Ull. I. Gribbestad, Prof. PhD, Head of MR cancer group, Dept. Circl. and Med. Imaging, NTNU. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Sonuç olarak; gelişen teknolojinin getirdiği genom, proteom, farmakogenom çalışmaları, biyoinformatik değerlendirmeler, Belirteç olarak yeni büyüklüklerin ölçülmesi (fiziksel, anatomik, volatil…) Gerçek zamanlı ölçümler İn-vivo ölçümler modern tıbbı değiştirmiştir. XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Kanserde Bireysel Tıp Uygulamaları Tüm yeni yaklaşımlarda olduğu gibi bireysel tıp uygulamaları Kanıta dayalı olarak Büyük randomize klinik çalışmalarla doğrulanmalıdır Laboratuvar uygulamaları doğrulanmış ve onaylanmış laboratuarlarda çalışılmalıdır Personalized medicine: new genomics, old lessons, Kenneth Offit/ Hum Genet (2011) XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015 Teşekkürler… İzmir’de Gün Batımı XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi ANTALYA 2015
Benzer belgeler
kanser tanı ve tedavisinde bireysel tıp uygulamaları
Yüksek Riskli Grup Taranır.
Popülasyona özgü tanımlanmış mutasyonlar.
Mutasyonu olan bireyler;
Genetik danışmanlık verilir.
Ulusal sağlık politikalarına göre değişken
Meme Kanseri Hastalarında JAM-A ve LFA
Güncel olarak özellikle tedavi hedefi olan
reseptörler için solubl formları, degredasyon
ürünleri ( sHER2 ile Herceptin tedavi yanıtlarının