Çin`de Sosyal Politikalar Uluğ Kuzuoğlu Çin`de sosyal politikayla

Çin’de Sosyal Politikalar
Uluğ Kuzuoğlu
Çin’de sosyal politikayla ilgili İngilizce ve Çince eserlerin hepsinin ortak noktası 1978
ekonomik açılımını bir mihenk taşı olarak nitelendirmeleri. Çin Halk Cumhuriyeti’nde 1949’dan
günümüze sosyal politikayı anlamak için 1978 ayrımına özen göstermekte fayda var.
Çin’de sosyal politika için yapılan literatür taramasında oldukça kapsamlı İngilizce ve
Çince eserler (kitaplar, makaleler, doktora tezleri, gazete yazıları vs.) bulmak mümkün. Bu
yazıda, öncelikle Çin’de sosyal politika hakkında genel bilgi veren İngilizce eserlerden, daha
sonra da daha spesifik konularda detaylı bilgi veren Çince eserlerden bahsedilecek. Bu yazının
genel bir literatür taraması olup, sosyal güvenlik, işsizlik, emeklilik, eğitim, aile, konut, ceza gibi
konularda Çince ve İngilizce yazılan eserlere genel bir bakış olduğu, detaylı bir çalışma olmadığı
unutulmamalıdır.
Çin’de sosyal politikayı araştırırken en faydalı kaynaklardan biri her yıl yayınlanan “Çin
İstatistik Yıllığı”.1 Resmi istatistiki bilgilerin hepsini bu yıllıklarda bulmak mümkün. Zou
Keyuan’in “Çin’in Hukuksal Reformu: Hukukun Üstünlüğüne Doğru”2 adlı çalışması Çin’in
piyasa reformlarıyla hukuk bazında yaptığı değişiklikleri anlamak açısından önemli bir kitap. Bu
eserde temel olarak piyasa ekonomisi ve sosyalist planlamanın hukuk üzerinden nasıl bir araya
getirildiği anlatılıyor. Çalışma bu beraberliğin geleceği açısından önemli veriler sunarken, sosyal
politikanın da bu sistemin içindeki yerini anlayabilmemizi sağlıyor.
İngilizce eserlere bakacak olursak, eserlerin çoğunun Çin’de sosyal politikanın olumlu
işlemediğini ileri sürdüğünü görürüz. Mesela Linda J. Wong “Çin’de Marjinalleşme ve
Toplumsal Refah”3 adlı kitabında mevcut toplumsal refah değerlerinin ve sisteminin piyasa
ekonomisine geçişle beraber ciddi sorunlara gebe olduğunu ve bu sorunların devam edeceğini
ileri sürmekte. Yine Linda Wong’un, Norman Flynn ile birlikte, editörlüğünü yapmış olduğu
“Çin Sosyal Politikasında Piyasa”4 adlı çalışma refah, istihdam, sağlık, eğitim ve konutlaşma
politikalarını kapsamlı bir şekilde ele almakta. Bu eserde, serbest piyasa ekonomisine geçişle
beraber özellikle istihdam politikasında devletin rolünün nasıl ve hangi yollardan değiştiği ve bu
değişimle beraber diğer alanlarda da nasıl değişikliklere gidildiği anlatılmakta.
İstihdam politikalarının sosyal politikada önemli bir yer tuttuğunu savunan Ming-kwan
Lee “Piyasaya Geçişte Çin’de Mesleki Refah”5 adlı çalışmasında 1950’lerden bugüne Çin Halk
Cumhuriyeti’nde yapısal bir değişikliğe uğrasa da süregelmekte olan bir istihdam politikası
olduğunu ileri sürüyor. Bu politikanın merkezini danwei adı verilen çalışma birimleri (work-units)
oluşturur. Çin’in serbest piyasa ekonomisine geçmeden önce sosyalist düzen bağlamında
1
Zhongguo tongji nianjian [Çin İstatistik Yıllığı], Beijing: Zhongguo tongji chubanshe.
2
Keyuan Zou. China’s Legal Reform: Towards the rule of law [Çin’in Hukuksal Reformu: Hukukun Üstünlüğüne
Doğru], (Leiden: Martinus Nijhoff Publishers, 2006).
3
Linda J. Wong, Marginalization and Social Welfare in China[ Çin’de Marjinalleşme ve Toplumsal Refah] (London:
Routledge, 1998).
4
Linda Wong ve Norman Flynn (ed.), Market in Chinese Social Policy [Çin Sosyal Politikasında Piyasa], (New
York: Palgrave MacMillan, 2001).
5
Ming-Kwan Lee. Chinese Occupational Welfare in Market Transition [Piyasaya Geçişte Çin’de Mesleki Refah],
(Basingstoke: Macmillan Press, 2000).
yaratılan danwei, çalışanlarına sağlık, konut, emeklilik ücreti, eğitim gibi alanlarda hizmet
sunmaktaydı. Lee’ye göre sosyal politikanın her alanında olduğu gibi bu alanda da 1978 sonrası
serbest piyasa ekonomisine geçişle birlikte ciddi değişimler yaşandı. Bu değişimlerin başında da
danwei’in kapalı bir refah sistemi olarak mevcudiyetine son vermek ve sağlık, konut, emeklilik,
eğitim gibi alanları bu sistemin tekelinden çıkarmak geliyor. Lee, danwei’deki bu değişimle
beraber sosyal politikanın her alanında da değişime gidildiğini belirtiyor.
Daha yakın zamandaki değişimleri anlamak içinse John Wong ve Lai Hongyi’nin
editörlüğünü yaptıkları “Çin’de Hu-Wen Dönemi: Politika için Girişimler ve Engeller”6 adlı eseri
inceleyebiliriz. Yakın zamandaki sosyal politika değişimlerini inceleyen bu eser, hala devam
etmekte olan Devlet Başkanı Hu Jintao ve Başbakan Wen Jiabao dönemindeki dönüşümlere ışık
tutmakta. Çin’in bir dünya gücü olarak rüştünü ispatladığı bu dönemde genel olarak gelir
eşitsizliğinden ötürü bir kutuplaşma yaşandığı ve bunun da bazı toplumsal sorunlara neden
olduğu söylenmekte.
Çince eserlere baktığımız zaman da aynı derecede kapsamlı, konu başlıklarına ayırdığımız
zaman da daha detaylı çalışmalar bulmak mümkün. Genel olarak sosyal politika hakkındaki
eserlere bakıldığında, Li Yingsheng’ın “Değişim Sürecinde Sosyal Politika (Sorunlar ve
Seçimler)”7 adlı kitabı en kapsamlı çalışmalardan. 2007’de basılan bu kitap, Çin’de sosyal
politikanın gelişimini 1949’dan bugüne kadar inceliyor. Özellikle 1979’dan sonrasını mercek
altında tutarak sosyal politikadaki değişimleri ve bundan sonra yapılabilecekleri belirtiyor.
Detaylı bir başka çalışma ise Xu Daowen’ın “Çin’de Sosyal Politikanın Dönüşümü
Üzerine bir Çalışma”8 adlı doktora tezi. Xu’nun doktora tezi de Çin’in sosyal politikasındaki
değişimlere ve gelecekteki politikalara ışık tutmakta. Çin’de sosyal politikanın gelişim sürecini,
normları, değerleri ve kurumları mercek altına alarak sağlam bir refah sisteminin oluşturulması
için yapılabilecekleri belirtmekte.
Konu hakkında bir başka doktora tezi de Lou Suping’in “Açılımdan itibaren Çin’de
Sosyal Politikanın Gelişimi ve Mantığı”9 adlı çalışma. Bu tez de Çin’in açılımdan sonraki sosyal
politikalarına ışık tutuyor. Piyasa ekonomisiyle birlikte yaşanan büyük değişimle birlikte aile
refahının günden güne daha büyük sorunlarla karşı karşıya olduğunu gösteriyor. Aynı şekilde
danwei sisteminin de piyasadaki değişimler neticesinde ciddi sorunlara gebe olduğunun altı
çiziliyor. Ayrıca açılım sonrası sosyal politikalar incelenirken danwei’e bağlı olmayan şehir
nüfusu ile bağlı olanlar arasındaki farkın da göz önünde bulundurulması gerektiği belirtiliyor.
Sosyal politika hakkında yapılmış bir başka çalışma “Yeniden Sosyal Politika ve Çin’in
Politik Seçimleri”10 adlı makale. Zhang Xiulan, Xu Yuebing ve Zhang Yusong bu makalede
Çin’in ekonomik gelişiminin sosyal politikaya da olumlu yönde etkilerinin olduğunu ileri sürseler
6
John Wong, Lai Hongyi (eds.) China into the Hu-Wen Era : Policy Initiatives and Challenges [ Çin’de Hu-Wen
Dönemi: Politika için Girişimler ve Engeller], (New Jersey: World Scientific, 2006).
7
Yingsheng Li, Zhuanxing shiqide shehui zhengce (wenti yu xuanze)/shehuixue wenku [Değişim Sürecinde Sosyal
Politika (Sorunlar ve Seçimler)/Sosyolojik Eserler], (Beijing: Zhongguo renmin daxue chuban, 2007).
8
Daowen Xu, Zhongguo shehui zhengce zhuanxing yanjiu [Çin’de Sosyal Politikanın Dönüşümü Üzerine bir
Çalışma], (Nankai Üniversitesi, Doktora Tezi, 2007).
9
Suping Lou, Gaige kaifang yilai zhongguo shehui zhengcede fazhan jiqi luoji [Açılımdan itibaren Çin’de Sosyal
Politikanın Gelişimi ve Mantığı], (Zhejiang Üniversitesi, Doktora Tezi, 2009).
10
Xiulan Zhang, Xu Yuebing, Zhang Yusong, “Shehui zhengce chuangxin yu zhongguode celüe xuanze” [Yeniden
Sosyal Politika ve Çin’in Politik Seçimleri], Jiangsu shehui kexue, no. 4 2007.
de sosyal politikanın gelişimi için çeşitli engellerin de olduğunu ileri sürüyorlar. Yazarlara göre
bu engellerden biri piyasa ekonomisinin yapısal olarak gebe olduğu riskler ve bu risklerin sosyal
politika üzerinde olabilecek zararları. Bir başka engel ise sistemin yapısındaki aksaklıklardan
dolayı gelir dağılımı, hukuk düzeni, demokrasi ve özel menfaat gibi konular. Bu tarz engelleri
aşmak için yazarlar Çin’de sosyal politikanın gelişimi için yapısal dönüşüm fikrini destekliyorlar.
Benzer bir başka makale ise Shang Xiaoyuan’in “Çin’de Sosyal Politikanın Yüzleşeceği
Sorunlar”.11 Shang Xiaoyuan de benzer konuların sosyal politikanın gelişimi için önemli
olduğunu ve Çin’in bu engelleri aşıp aşamayacağını anlamak için uzun süreli bir refah sisteminin
yaratılıp yaratılamayacağının araştırılması gerektiğini ileri sürmekte.
Genel olarak sosyal politikayı araştıran bir başka çalışma iste karşılaştırmalı özelliğiyle ön
plana çıkan, Wei Yudong’un kaleme aldığı “Toplumsal Dönüşüm Döneminde Çin-Rusya Sosyal
Politikalarının Karşılaştırılması”12 adlı çalışma. Çin’in sosyal politikada izlenmesi gereken yolları
araştırırken kendine benzer sistemleri de yakından incelediğini Wei Yudong’un makalesinden
anlamak mümkün. Rusya’nın yapısal olarak Çin ile olan benzerliğini ve bu ülkenin sosyal
politikada attığı adımları Wei bu makalesinde dikkatle incelemekte ve Çin ile benzerlikleri ve
farklılıkları ortaya koymakta.
Sosyal politikalar içinde işsizliğin ve işsizlik sigortasının da önemli bir çalışma konusu
olduğu anlaşılıyor. Liu Gang, “İşsizlik Sigortası İş Bulma İmkanını Arttırmakta: İşsizlik
Politikalarını ve Önlemlerini Korumak”13 adlı makalesinde işsizlik sigortasının şu ana kadar iyi
bir sonuç verdiğini savunmakta. Fakat yine de, küresel krizden ötürü artan işsizliğin ve genç
nüfusun iş bulamama sorununun önüne geçmek için işsizlik sigortası kapsamında daha dikkatli
adımlar atılması gerektiğini ileri sürüyor.
İşsizlik politikalarının yeterli olmadığını gösteren bir başka çalışma da Wu Xiaoqi’nin
“Aktif İşgücü Piyasası Politikalarının İşsizlik Kontrolündeki Etkileri”14 adlı doktora tezi. Wu
Xiaoqi 2009’da yazdığı doktora tezinde 2008 krizinin Çin’in makroekonomisine
küçünsenmeyecek bir darbe vurduğunu ve işsizliğin de gittikçe daha büyük bir problem olduğunu
savunuyor. Bu problemin önüne geçmek için de Aktif İşgücü Piyasası Politikalarının (Active
Labor Market Policies) incelenmesi ve düzenlenmesi gerektiğini savunuyor. Bunun için de bu
politikaların detaylı bir şekilde gözden geçirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Zhong Hongyan tarafından yapılan bir başka çalışma ise işsizlik politikalarına bölgesel bir
açıdan yaklaşıyor. “Kuzeydoğu’da Eski Endüstriyelleşmenin İşsizliği Artırması ve Alınabilecek
Önlemler”15 adlı makalede Zhang, Kuzeydoğu bölgesinden örnek vererek işsizlik politikalarının
yeterli olmadığı ve tekrar gözden geçirilmesi gerektiği görüşünde.
11
Xiaoyuan Shang, “Zhongguo shehui zhengce mianlinde tiaozhan” [Çin’de Sosyal Politikanın Yüzleşeceği
Sorunlar], Renmin Luntan, no. 2, 2010.
12
Yudong Wei, “Shehui zhuanxing shiqi zhong e shehui zhengce bijiao yanjiu” [Toplumsal Dönüşüm Döneminde
Çin-Rusya Sosyal Politikalarının Karşılaştırılması], Liaoning jiaoyu xingzheng xueyuan xuebao, no.6, 2009.
13
Gang Liu, “Shiye baoxian zujin jiuye, yufang shiye zhengce he cuoshe yanjiu”[İşsizlik Sigortası İş Bulma
İmkanını Arttırmakta: İşsizlik Politikalarını ve Önlemlerini Korumak], Hebei nengyuan zhiye jishu xueyuan xuebao,
no. 1, 2010.
14
Xiaoqi Wu, Jijide laodongli shichang zhengce zai zhili shiyezhong de zuoyong yanjiu (Aktif İşgücü Piyasası
Politikalarının İşsizlik Kontrolündeki Etkileri), (Xiamen Üniversitesi, Doktora Tezi, 2009).
15
Hongyan Zhang, “Dongbei laogongye jidide shiye chengyin ji zhili duice” [Kuzeydoğu’da Eski
Endüstriyelleşmenin İşsizliği Artırması ve Alınabilecek Önlemler], Jingji yanjiu daokan, no. 5, 2008.
İşsizliğin yanısıra, sosyal güvenlik konusunda da çalışmalar mevcut. 2009’da Finans ve
Ekonomi’de (Jinrong jingji) çıkan bir yazı, Çin’in sosyal güvenlik politikalarının temelini
oluşturan dibao sistemini anlatmakta.16 Çin’de sosyal güvenliğin iktisadi ayaklarından birini
dibao adı verilen bir çeşit ‘hayat sigortası’ oluşturuyor. Bölgeden bölgeye değişen dibao,
hükümetin belirlediği bir çeşit asgari ücret. Çıkan yazıya göre dibao sürekli olarak yeni şartlara
göre tanımlanıyor ve Maliye Bakanı Xie Xuren bütün ülkede dibao ücretinin ekonomik durum
göz önüne alınarak ortalama 15 yuan artırıldığını belirtiyor. Fakat yapılan bazı araştırmalara göre
dibao’nun da yetersiz kaldığı bir çok durum ortaya çıkmakta.
Pei Xiaoyong’un “Çin’de Kırsal Alanda Sosyal Güvenlik Sistemi Sorunları ve
Çözümleri”17 adlı makalesi, geleneksel olarak ailenin yaşlılara bakması, sağlık sigortası ve dibao
gibi çeşitli sosyal güvenlik unsurlarını inceleyerek sorunları ortaya koyuyor ve bu sorunların
üstesinden gelmek için izlenebilecek politikaları gösteriyor.
Aynı şekilde Zhang Hengming de, “Kırsal Kesimde Sosyal Güvenlik Sisteminin Durumu,
Mevcut Sorunlar ve Çözümleri”18 adlı makalesinde, her ne kadar 1991’den sonra ticarileşmeyle
beraber bir sosyal güvenlik sistemi başladıysa da bu sistemin köylerde tamamen başarısız
olduğunu ileri sürüyor. Zhang’a göre gerçekleştirilen değişim şehir bazlı bir değişim ve köydeki
etkisi yok denecek kadar az. Li Ping de 2007’de yazdığı doktora tezinde Zhang ile aynı görüşü paylaşıyor. Li’nin
“Çin’de Dönüşüm Döneminde Şehirlerdeki Köylü İşçilerin Sosyal Güvenlik Sistemi”19 adlı
çalışmasına göre şehirlerdeki “köylü işçilerin” (nongmin gong) herhangi bir sosyal güvenliği yok.
Açılımdan sonra köy-şehir ayrımının yumuşaması ve kırsal kesimden şehre büyük ölçekte
gerçekleşen göç, şehirde “köylü işçilerin” sosyal güvenlik sorununu ortaya çıkarmakta. Li, bu
işçilerin sosyal güvenliğinin olmamasının da uzun vadede ekonomiye ve topluma büyük zararının
olacağını savunuyor.
Sosyal politikaların bir başka ayağını oluşturan eğitim eşitliği konusunda da aynı
sorunsallar yayınlanan çalışmalarda gözlenmekte. Feng Xiangri “Çin’de ‘Eğitim Eşitliği’
Kavramı (1840-2007)”20 adlı doktora tezinde tarihsel bir açıdan Çin’de eğitim eşitliğinin
durumunu ortaya koyuyor. Sorunlara odaklanmaktan ziyade tarihsel sürece odaklanan bu
çalışmada Feng, eğitim eşitliğinin 18. yüzyıl Aydınlanma döneminin bir ürünü olduğunu ve Çin’e
de 19. yüzyılda gelerek bugüne kadar lineer bir çizgi izleyerek geliştiğini ileri sürüyor.
Wu Fangwei ve Zhang Jinghua ise makalelerinde bu kadar büyük bir zaman dilimini ele
almaktansa Çin’de bugün eğitim eşitliğinin nasıl olduğunu inceliyorlar. Bölgeler-arası (interregional) ve bölgeler-içi (intra-regional) farklara bakarak eğitim eşitliğinin ne kadar geçerli
16
“Zhongguo zai tigao chengshi he nongcun dibao buzhu zijin biaozhun” [Çin Şehir ve Köylerde Asgari Ücret
Standardını Yeniden Artırıyor], Jinrong jingji, no. 3, 2009.
17
Xiaoyong Pei, “Lun zhongguo nongcun shehui baozhang zhidu cunzaide wenti ji jiejue duice” [Çin’de Kırsal
Alanda Sosyal Güvenlik Sistemi Sorunları ve Çözümleri), Kexuezhi you, no. 1, 2008.
18
Hengming Zhang, “Nongcun shehui baozhang zhidu xianzhuang, cunzai wenti jiqi duice” [Kırsal Kesimde Sosyal
Güvenlik Sisteminin Durumu, Mevcut Sorunlar ve Çözümleri], Anhui Nongxue tongbao, no. 1, 2008.
19
Ping Li, Zhongguo zhuanxing shiqi chengshi nongmingong shehui baozhang zhidu yangjiu [Çin’de Dönüşüm
Döneminde Şehirlerdeki Köylü İşçilerin Sosyal Güvenlik Sistemi], Huazhong Teknik Üniversitesi, Doktora Tezi,
2007.
20
Xiangri Feng, Jiaoyu pingdeng” guannian zai zhongguo (1840-2007) [Çin’de ‘Eğitim Eşitliği’ Kavramı (18402007)], Huadong shifan Üniversitesi, Doktora Tezi, 2008.
olduğunu sordukları “Eğitim Eşitliğinin Bölgesel Ayrımı ve Bölgesel Ayrım içinde Eğitim
Eşitliği – Çin’de Kırsal Kesimde İşgücünün Aldığı Eğitimin Durumu Üzerine bir Çalışma”21 adlı
çalışmada eğitim eşitliğinin bölgeler-arası genel olarak benzer bir seviyede olduğunu ama
bölgelerin kendi içlerinde ciddi eşitsizlikler olduğunu ileri sürüyorlar. Doğu, orta ve batı Çin’de
yaptıkları çalışmada farklı bölgelerdeki eşitsizliklerin sebeplerinin farklı olduğunu ve eşitlik
seviyesinin artırılması için benimsenecek politikaların da o bölgelerin kendi özelliklerine göre
tasarlanması gerektiğini belirtiyorlar.
Eğitim eşitliği üzerine bir başka çalışma ise Yao Jijun’ün “Çin’de Eğitim Eşitliğinin
Gelişimi – Gini Katsayısına göre bir Tahmin”22 adlı makalesi. Yao Jijun Çin’de eğitim eşitliğinin
derecesini gini katsayısı kullanarak bulmanın doğru olduğunu düşünerek 1949’dan 2006’ya
kadarki gini katsayısına bakıyor ve eğitim eşitliğinin iyi yönde geliştiğini ileri sürüyor. Fakat
eğitimde eşitliğin arttığını söylerken, eğitim kalitesinin ne şekilde arttığının da araştırılması
gerektiğini söylüyor.
Sosyal politikalarda bir başka sorun ise aile sağlık sigortası ve aile sağlığı konuları. Du
Wei ve Zhu Tao’nun “Ailelerin Finansal Varlıkları ve Aile Sigortasına olan İhtiyaç”23 adlı
makalelerinde yazarların deyişiyle çok yavaş gelişmekte olan aile sigortasının “utanç verici”
durumu anlatılıyor.
Zhang Hui ve Fu Guangjun ise aile sağlık sigortası hakkında bir başka çalışmanın
yazarları. “Çin’de Şehirlerde Aile Sağlığına Yatırımın Analizi”24 adlı makalede şehirlerde aile
sağlık sigortası yapılırken ailenin dikkat ettiği faktörleri araştırıyorlar. Yazarlara göre, aile
sigortası yapılırken ailede yaşı en büyük olanın isteğinin aylık elde edilen ücretlerden daha büyük
bir etkisi var. Ortaya çıkabilecek sorunların önüne geçmek için ailelere sağlık sigortası için nasıl
daha akıllıca yatırım yapılacağının öğretilmesi gerekiyor.
Emeklilik maaşları konusuna değinen çalışmalara bakıldığında ise sorunların diğer
alanlarda olduğu kadar fazla olmadığını görülüyor. Bu konuda göze çarpan çalışmalardan biri
Chen Tianxing’in “Çinlilerin Emeklilik Maaşını Planlamalarındaki Hızlı Değişim”25 adlı
makalesi Fransız Axa Sigorta Şirketi’nin yaptığı bir araştırma üzerinden emeklilik maaşı
durumunu değerlendiriyor. Bu şirketin Shanghai, Beijing, Guangzhou, Tianjin ve Chongqing
şehirlerinde yaptığı bir araştırmaya göre Çin’de şu anda nüfusu tatmin eden bir emeklilik maaşı
sistemi var. Bir başka gazetede Ruan Xiaoheng’ın yazdığı yazıya göre de şehir bazında
21
Fangwei Wu, Zhang Jinhua, “Jiaoyu pingdengde diqu fenhua yu diqu fenhuaxiade jiaoyu pingdeng – dui wo guo
nongcun laodongli shou jiaoyu zhuangkuangde yige kaocha” [Eğitim Eşitliğinin Bölgesel Ayrımı ve Bölgesel Ayrım
içinde Eğitim Eşitliği – Çin’de Kırsal Kesimde İşgücünün Aldığı Eğitimin Durumu Üzerine bir Çalışma], Caijing
yanjiu, no. 6 2005.
22
Jijun Yao, “Zhongguo jiaoyu pingdeng zhuangkuangde yanbian – jiyu jiaoyu jini xishude gusuan (1949-2006)”
[Çin’de Eğitim Eşitliğinin Gelişimi – Gini Katsayısına göre bir Tahmin], Jiaoyu kexue, no. 1, 2009.
23
Wei Due, Zhu Tao, “Jiating jinrong zichan yu jiating baoxian xuqiu yanjiu” [Ailelerin Finansal Varlıkları ve Aile
Sigortasına olan İhtiyaç], Bianjibu youxiang, no. 1, 2010.
24
Hui Zhang, Fu Guangjun, “Woguo chengzhen jumin jiating jiankang touzi shizheng fenxi” [Çin’de Şehirlerde Aile
Sağlığına Yatırımın Analizi], Qufu shifan daxue xuebao, no. 3, 2009.
25
Tianxing Chen, “Zhongguoren tuixiujin shoubei fangshi zheng sudu gaibian” [Çinlilerin Emeklilik Maaşını
Planlamalarındaki Hızlı Değişim], Di yi caijing ribao, 16.03.2007.
bakıldığında emeklilik maaşlarında ciddi artışlar olduğu gözlenmekte.26 2009’da Sun Yanming
tarafından yazılan bir başka yazıya göreyse Wen Jiabao 2008’de emeklilik maaşlarında yeni bir
sistem devreye sokmuş ve 2009’da bu sistemden nüfusun yüzde 10’u yararlanabiliyor. 2020
yılında da bütün ülkenin bu sistemden yararlanabileceği öngörülmekte.27
Sosyal politikanın diğer iki önemli ayağını oluşturan sosyal konutlar ve ceza adaleti
hakkında ise son zamanlarda yazılmış eserlere rastlamak çok mümkün değil. Politik olarak daha
hassas konular olduğu göz önünde bulundurulursa, bu konularda çalışmalara ulaşmanın daha
zorlu olabileceği öngörülebilir.
26
Xiaoheng Ruan, “Nong bao zhuan chengbao zhongshan laoren meiyue tuixiujin jiangzeng 265 yuan” [Kırsalda
Sosyal Güvenlik Şehirdeki Sosyal Güvenliğe Dönüşmekte – Zhongshan’da Yaşlıların Emeklilik Maaşı 265 yuan
Artıyor], Zhongshan ribao, 08.04.2010.
27
Yanming Sun, “Nongmin ye jiang lingqu “tuixiujin” le” [Kırsal Kesim de ileride “emeklilik maaşı” alabilecek],
Zhongguo xiaofeizhe bao, 24.08.2009.