Giriş, İkâmet, Çalışmak ve Vatandaşlık

Integrationsbüro
Giriş, İkâmet,
Çalışmak ve
Vatandaşlık
Göçmen Halklar
için Bilgindirme
Türkisch
, www.stadt-salzburg.at
Pek Değerli Salzburg’lular,
Şehrimize hoş geldiniz. Salzburg,
size ve ailenize yüksek bir yaşam
kalitesi, güzel bir çevre ve birçok
ilginç imkânlar sunmaktadır.
Elbette yeni bir şehirde ve yeni
bir ülkede atılacak ilk adımlar
genelde sıkıntılı ve zordur. Bu yolu daha kolay kılmak için,
sizlere işte bu kitapçığı takdim ediyoruz. Bu yolu sizlere
kolaylaştırmak için, oturum ve çalışma hakkında sizleri
bilgilendiriyoruz.
Salzburg’daki başlangıcınız için her şeyin gönlünüzce olmasını diliyorum.
Mag.a Anja Hagenauer, Belediye Başkan Yardımcısı
Sevgili Salzburg’lular,
Bu bilgiler aracılığıyla, Salzburg’da oturum için gerekli temel
hususlar hakkında genel bir fikir
edinmenizi sağlamak istiyorum.
Detaylı ve hukukî bilgilendirmeye ihtiyaç duyduğunuz takdirde
lütfen ilgili makamlara başvurunuz. Şehirde beraber yaşam
hakkındaki her türlü bilgiyi Salzburg Göçmen Bürosu’ndan
edinebilirsiniz. Umuyorum ki, sizlerin de desteğiyle şehirdeki
hürmetkâr ve hoşgörülü yaşamı daha da güçlendiririz.
Salzburg’daki geleceğiniz için başarılı bir başlangıç yapmanızı temenni ediyorum.
Mag.a Daiva Döring, Entegrasyon Bürosu
3
İçindekiler
Avusturya’ya Giriş
Avusturya Vatandaşlığı Olmayan Kişiler İçin
Oturumunuz esnasında, giriş ve çıkış için evvela geçerli bir
seyahat belgesine ihtiyacınız vardır.
Avusturya’ya Giriş ……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..…… 5
İkâmet
……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..…….
6
Entegrasyon Sözleşmesi ……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..…… 9
Avusturya’da Çalışmak
……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..…… 10
Vatandaşlık ……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..… 12
Danışmanlıklar
……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……..……. 14
n Vize zorunluluğu: Avrupa Ekonomik Alanı’nda oturum
izniniz yoksa, giriş için evvela geçerli bir vizenizin olması
gerekir. Bu vize AB yasalarına uygun bir vize ya da D Vizesi
türünden olabilir. Farklı Şhengen ülkelerinden alınmış Şhengen vizeleri, Avusturya’ya giriş için de geçerlidir. Böyle bir
giriş için vizenin Şhengen vizesi olması şarttır.
 Şhengen ülkeleri; Büyük Britanya (İngiltere), İrlanda, Hırvatistan,
Kıbrıs, Bulgaristan ve Romanya gibi ülkeler hariç tüm AB ülkeleri;
ve Norveç, İzlanda, Lihtenştayn, İsviçre gibi AB’ye üye olmayan bu
dört ülkedir. Şhengen ülkeleri arasında sınır kontrolleri bulunmamaktadır.
n Yetki: Vizelerin verilmesi yetkisine esas olarak yaşanılan
ülkedeki Avusturya Büyükelçiliği sahiptir.
 Yurtdışındaki tüm Avusturya elçilik makamlarının listesi:
http://www.bmeia.gv.at/fileadmin/user_upload/oracle/
oe_vertretungen_de.pdf
Devletler arası anlaşmaya bağlı ya da Avrupa hukukuna dahil olmayan Sırbistan, Bosna Hersek gibi ülkelerin yurttaşları vizeden muaftır. Vizesiz giriş, Şhengen alanı dahilinde altı
aylık süreç içerisinde üç aya kadar mümkündür.
Linz
St. Pölten
Eisenstadt
Salzburg
Bregenz
Wien
Innsbruck
Graz
Klagenfurt
4
5
İkâmet
Avrupa Ekonomik Alanı’na üye olmayan ülkelerden ya da
İsviçre’den gelip ve uzun süre Avusturya’da oturmak isteyen
insanların vizeye ihtiyaçları vardır. İlk kez yapılan ikâmet
(oturum) vizesinin alımı ücretli olup bundan yaşadığınız
ülkedeki kişisel olarak başvuru yaptığınız Avusturya Büyük
Elçiliği sorumludur. Başvuru yaptığınız elçilik makamı,
başvurunuzu nihai kararı verecek olan Avusturya’daki ilgili
makama yönlendirir.
Özellikle de öğrenciler, sanatçılar veya bağımsız olarak belirli nedenlerden ötürü burada yaşamak isteyenlere ikâmet
izni verilir.
Avusturya’da şartları yerine getirmiş (yeterli fiansal birikim,
ev, sağlık sigortası gibi) ve oturum sebebine bağlı olarak
uzun süre oturmak isteyen kişilere ikâmet (oturum) vizesi
verilmeye devam edilir:
n Belirli işverenlerdeki bir vazife hakkının kullanımı; bir
Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart ile (yüksek nitelikliler, kalifie
iş gücüne sahip olanlar, başka kilit vasfa sahip işçiler ya
da üniversite mezunları) ya da Mavi AB Kartı ile (AB’ye
üye olmayan ülkelerden gelen yüksek nitelikli iş gücü
sahipleri için AB içindeki meslekî dolaşımı kolaylaştırır.)
mümkündür. Kalifiye iş gücü niteliği için gerekli şartların
sağlanıp sağlanmadığı hakkındaki nihaî karar Salzburg
İşçi Bulma Kurumu (Arbeitsmarktservice-AMS) tarafından
belirlenir. (Adres için aşağıya bakınız.)
n İşçi Bulma Kurumuna bağlı olarak sınırsız oturum için ek
olarak Kırmızı-Beyaz-Kırmızı karta ihtiyaç vardır. (Örneğin
hali hazırda oturumuna izin verilmiş AB’ye üye olmayan
ülkelerden gelmiş bir ailenin üyesi olmak.)
n Uyarı: Üçüncü ülkelerden yani AB’ye üye olmayan ülkelerden gelecek ailelerin oturumu, karı-koca durumuna ve rüştüne ermemiş
evli olmayan çocuk durumuna bağlıdır. Avusturya Hukuku’na
göre rüştüne ermemiş yaş 18 olarak kabul edilir. Eşler ise başvurularda 21 yaşından büyük olmalıdır.
6
n Yerleşme İzni – sadece çalışma hakkıyla mümkün olan
başkasının hizmetinde görülen vazifelerin kullanımını
meşru kılan bir yerleşim iznidir.
n Meslek sahipleri haricindeki yerleşme izni – meslek icra
etmeyi mümkün kılmayan bir yerleşme izni anlamına
gelir.
n Herhangi bir Avusturyalının; karısı ya da kocası, küçük
yaştaki evli olmayan çocukları için ön görülen oturum
vizesi „Familienangehörige“ (Aile Üyesi), yetişkin
çocukları veya diğer akrabaları için öngörülen vize ise,
„Niederlassungsbewilligung – Angehörige“ (Yerleşme İzniAkraba) (İş piyasasına giriş hakkı olmayan) vizesidir.
Belirli bir yerleşim süresinden (esas olarak 5 yıl) sonra ve
genel şartları mevcut olanlara, özellikle de Entegrasyon
Sözleşmesini yerine getirmiş olanlara, yani B1 seviyesindeki
Almanca sınavını geçtiğini ispatlayanlara „Daueraufenthalt
– EU“ (Sürekli Oturum-AB) vizesi verilir.
Uyarı: “Daueraufenthalt – EU“ (Sürekli Oturum-AB) vizesinin sağlayacağı oturum hakkı süresizdir, vize kartı 5 yıllık verilir.
Geçerli ikâmet (oturum) vizeniz sona ermeden, vize uzatımı
için yetkili mercilere, en erken vizeniz bitiminden üç ay önce
başvurabilirsiniz.
Uyarı: Önemli hayatî durumlardaki her değişikliği (mesela boşanma
gibi) ilgili yabancı makamlarına bildiriniz. Özellikle de boşanma, aile
içi şiddet ya da eşlerden birinin ölümü gibi olayların ilgili aile üyeleri
tarafından bildirilmesi önemlidir. Her şeyden evvel vize uzatımı için
gerekli şartları kendileri tek olarak yerine getiremeyeceklerse, bu
durumların bildirilmesi önemlidir.
Uyarı: İkâmet (Oturum) vizesinin uzatımı için gerekli şartlar
yerine getirilmemişse, ancak başvuruyu yapan kişi hali hazırda
Avusturya’daysa, belirli şartlar altında; örneğin, hukuk aile
yaşamını göz önünde bulundurursa, vize verilebilir.
7
İkâmet
Entegrasyon Sözleşmesi
Avrupa Ekonomik Alanı vatandaşları ve İsviçreliler, ve
bunların aile efradları Avrupa Hukuku çerçevesinde
belirli şartlar altında yerleşme hakkına sahiptirler.
Yerleşmelerinden sonraki dört ay içinde dilekçeleriyle
beraber ikâmetgah belgelerini resmî mercilere
ibraz etmeleri gerekir. Böyle AB’ye üye olmayan ülke
vatandaşlarının aile efradları, oturum vizesi kartlarını beş
yıl sonra sürekli oturum vizesi kartlarına dönüştürebilirler.
1.
Uyarı: Resmî mercilerin yetkileri oturduğunuz yere bağlıdır.
Salzburg şehri için yetkili makamlar aşağıda belirtilmiştir.
Salzburg Eyaleti’ndeki belediyeler için beş ilçe ofii ekibi yetkilidir:
İO Salzburg-Civarı/Flachgau, İO Zell am See, İO Hallein,
İO St. Johann im Pongau veya İO Tamsweg.
Salzburg Şehrindeki Yetkili Makamlar
Amt für öffentliche Ordnung (Kamu Düzeni Dairesi)
Adres: Schwarzstraße 44, 5020 Salzburg
Tel.: 0662/ 8072-3173
E-Mail: [email protected]
İnternet: www.stadt-salzburg.at
Belirli kişiler, özellikle de AB’ye üye olmayan
ülkelerden gelmiş olup da Avusturya Vatandaşlığına
sahip olanların veya yerleşimine izin verilmiş üçüncü ülke
üyelerinin aile efradları, ilk vize başvurusu öncesinde
A1 seviyesinde olan Almanca’daki temel bilgilerini
ispatlamaları gerekmektedir.
Uyarı: Almanca’daki, A1 seviyesinde olan temel bilgileri bildiğinizi
ispat eden belgenin, Avusturya’da tanınırlığı olan bir dil enstitüsü
tarafından verilmiş olması gereklidir. İlk vize başvurusunda bu
ispat belgesinin teslim edilmiş olması gerekir. Bu belgenin, başvuru
esnasında bir yıldan daha eski olmaması gereklidir.
2.
Belirli istisnalar dışında, ilk vize başvurusu sonucu
vize almış her bir göçmen, Entegrasyon Sözleşmesi’ni
(Alman Dili’ni geliştirmesi, yani esas olarak 2 yıl içinde A2
(Modül 1) seviyesine çıkması gerekir) kabul etmiş sayılır.
Entegrasyon Sözleşmesi, geçici süre kapsamında yerine
getirilmediği takdirde, oturum vizesi uzatılmayabilir ve
yabancılar polisi tarafından gerekli tedbirler alınarak ilgili
kişinin (mukîm) oturum hakkı sona erdirilebilir. „Sürekli
Oturum – AB“ vizesinin verilebilmesi için, Modül 2’yi (B1
seviyesini) geçmek kesinlikle şarttır.
Uyarı: Ruhsal ya da fiziksel sağlık sorunları olan kişiler için dil
kursunu geçme şartı aranmayabilir. Türk vatandaşları için AB
anlaşmaları gereği farklı kurallar geçerli olabilir.
Kamu Düzeni Dairesi, Schwarzstraße 44
8
9
Avusturya’da Çalışmak
Avusturya vatandaşı olmayan kişiler, başkasının hizmetinde görülen bir işe (çıraklık da dahil) sadece belirli şartlar
altında kabul edilebilir. Avusturya’daki iş piyasasına sınırsız
giriş hakkına:
n Avrupa Ekonomik Alanı vatandaşları (Hırvatistan hariç) ve
İsviçreliler, ve bunların aile üyeleri, Avrupa Hukuku çerçevesindeki belirli şartlar altında Avusturya vatandaşlarının
aile efradları
n Yerleşim iznine sahip olan Avusturya vatandaşlarının
eşleri ve küçük yaştaki çocukları
n Mülteciler ve ikincil korumaya muhtaç olanlar
n Sürekli Oturum – AB Vizesi sahipleri ve Kırmızı-BeyazKırmızı plus kartı olanlar ve Oturma Müsaadesi – plus.
Uyarı: Süresiz vize eski yasalar nedeniyle (örneğin yerleşme
belgesi, süresiz yerleşme izni,..) Sürekli Oturum-AB olarak
geçerlidir. Bu vizenin sahipleri aynı zamanda iş piyasasına sınırsız
giriş hakkına sahiptirler.
İstihdam amaçlı yeni göç, temel olarak yüksek nitelikliler,
kalifiye iş gücüne veya kilit vasfa sahip olanlar ve üniversite
mezunlarıyla sınırlıdır.
Böyle kişilere; eğitim, iş tecrübesi veya dil bilgisi gibi
kriterlerin değerlendirildiği özel kabul usulleri sağlanır.
Uyarı: Çalışmak için gerekli izin olmadan istihdam alımı onların
kovulmasına ve hatta sınır dışı edilmesine yol açabilir.
Yetkili Makamlar:
Arbeitsmarktservice (AMS) Salzburg (Salzburg İş Piyasası Servisi)
Adres: Auerspergstraße 67, 5020 Salzburg
Tel.: 0662/ 8883-0
E-Mail: [email protected]
İnternet: www.ams.at
Uyarı: Hırvatistan Vatandaşları için, Hırvatistan’ın AB’ye
girmesinden yedi yıl sonrasına kadar (2020) geçerli olacak
olan geçici hükümler uygulanır. Bu geçici kurallar, Hırvat
Vatandaşlarının sadece belirli şartlar altında ve ancak daha
önceki bağımsız olmayan iş izinlerine bağlı olarak çalışma izni
alabileceklerini beyan eder.
Başka kişi grupları, eğer belirli özel bir vizeye sahiplerse
(Örneğin; Din Görevlileri, Sanatçılar, Araştırmacılar vs.) özel
çalışma izni olmadan görevlerini ifa edebilirler.
İş piyasasına sınırsız giriş hakkına sahip olmayıp da
(örneğin oturum vizesine sahip olan biri ya da birileri),
Avusturya’da birinin yanında, hizmetinde çalışmak isteyen
kişilerin bir iş iznine ihtiyacı vardır. Örneğin; İstihdam İzni.
Bu çalışma yetkileri özellikle hali hazırda Avusturya’da
(yasal) ikâmet edenlere verilir.
Salzburg İş Piyasası Servisi, Auerspergstraße 67
10
11
Vatandaşlık
Avusturya vatandaşlığı soy, tevcih ve başvuru aracılığıyla
verilir. Ebeveyni evli olan ve annesi ya da babası Avusturya
vatandaşı olan çocuk, Avusturya vatandaşı olmaya hak
kazanır. Bir çocuk resmi bir evlilik dışı dünyaya geldiği an,
sadece çocuğun annesi Avusturya Vatandaşı ise çocuk
vatandaşlık almaya hak kazanır. Sadece çocuğun babası
Avusturya Vatandaşlığına sahipse, babası çocuğun doğumundan sonraki sekiz hafta içinde babalığını yasal olarak
kabul ve ispat etmişse, çocuk Avusturya Vatandaşı olmaya
hak kazanır.
Uyarı: Sadece çocuğun babası
Avusturya Vatandaşı işe babalığın
tespiti ya da ispatı daha sonra
gerçekleştiği takdirde; çocuk,
vatandaşlığı ancak belirli şartlar
altında alabilir. Ebeveyn sonradan
evlendiği takdirde (meşruiyet),
çocuk Avusturya vatandaşı olur.
Uzun zamandır Avusturya’da yerleşim izni olan (esas olarak
10 yıl) kişiler, belirli şartlar altında (güvence altına alınmış
geçim, Almanca bilgisi B1 Seviyesi, uyumlu davranış vs.)
Avusturya vatandaşlığını hak edebilirler.
Ayrıca en az altı yıllık yasal bir oturumdan sonra bazı
durumlarda vatandaşlığı almak mümkündür. Örneğin
mülteci durumunda olanlar, EWR (Avrupa Ekonomik Alanı)
Vatandaşları veya Almanca dil seviyelerini B2 belgesiyle
belgeleyen kişiler veya hâlâ süren kişisel entegrasyon
durumunu ispat edebilenler.
Uyarı: Avusturya vatandaşlığı, özellikle de bir kişinin kendi dileğiyle
yabancı bir vatandaşlığa geçmesi, buna isteği veya açık onayıyla
kaybedilebilir. Ayrıca önceki vatandaşlığın idame ettirilmesi veya
yurtdışında silahlı organize bir örgüte aktif üye olmak Avusturya
vatandaşlığının geri alınmasına neden olabilir.
Vatandaşlık verilmesinden eyalet yönetimi sorumludur.
Yetkili Makamlar:
Amt der Salzburger Landesregierung
(Salzburg Eyalet Yönetimi Ofisi),
­Landesamtsdirektion (Eyalet Bürosu İdaresi)
Seçim Birimi ve Güvenlik
Adres: Sebastian-Stief-Gasse 2, 5010 Salzburg
Tel.: 0662/ 8042-2338
İnternet: http://www.salzburg.gv.at/themen/se/salzburg/
wahlen_sicherheit/staatsbuergerschaft.htm
12
13
Danışmanlıklar
n AST – Diploma Denkliği İnceleme Birimi
Yabancı bir ülkede eğitim görmüş kişilerin
diplomalarının denklikleriyle ilgilenen birim
n Österreichischer Integrationsfonds (ÖIF)
(Avusturya Entegrasyon Fonu)
Entegrasyon Danışmanlık Hizmeti
Adres: Auerspergstraße 67, 1. Kat, Oda No: 1.133,
5020 Salzburg
Tel.: 0676/ 84 69 05 310 veya 0676/ 84 69 05 313
E-Mail: [email protected]
n Caritas Rechtsberatung (Caritas Hak Danışmanlığı)
Mülteciler İçin Danışmanlık
n VEBBAS Derneği
İş Piyasasına Entegrasyon
Adres: Plainstraße 83, 5020 Salzburg
Tel.: 0662/ 84 93 73-214 veya -234
E-Mail: [email protected]
İnternet: www.caritas-salzburg.at
n FRAUENTREFFPUNKT (Kadinlar Buluşuyor) Salzburg Kadın Danışmanlığı
Adres: Paris-Lodron-Straße 32, 5020 Salzburg
Tel.: 0662/ 87 54 98
E-Mail: [email protected]
İnternet: www.frauentreffpunkt.at
Adres: Ernest-Thun-Straße 6, 5020 Salzburg
Tel.: 0676/ 55 66 069
E-Mail: [email protected]
İnternet: www.integrationsfonds.at
Adres: Linzer Bundesstraße 12, 5020 Salzburg
Tel.: 0662/ 87 32 48-11
E-Mail: [email protected]
İnternet: www.vebbas.at
n VIELE Derneği
Kadınlar ve Aileler İçin Danışmanlık
Adres: Rainerstrasse 27, 1. Kat, 5020 Salzburg
Tel.: 0662/ 87 02 11
E-Mail: [email protected]
İnternet: www.verein-viele.at
n helping hands Salzburg (Salzburg Yardım Eli)
Yasal Yabancı Danışmanlığı
Adres: Kaigasse 28, 5020 Salzburg
Tel.: 0662/ 8044-6003
E-Mail: [email protected]
İnternet: www.8ung.at/helping-hands-salzburg
n INTO Salzburg – Diakonie Flüchtlingsdienst
(Diakonie Mülteci Servisi)
Mülteciler İçin Hukuk Danışmanlığı
ltica ve İkincil Korumaya Muhtaç Olanlar İçin
Danışmanlık
14
Adres: Lehenerstraße 26, 5020 Salzburg
Tel.: 0662/ 87 03 29
E-Mail: [email protected]
İnternet: www.fluechtlingsdienst.diakonie.at
Bilgileri yapabileceğimiz en iyi şekilde derlemeye gayret ettik.
Kadınlar Buluşuyor Derneği’nden Mag.a Ljiljana Zlatojević
Hanım’a, „Kadın ve Çalışma“ derneğinin MidA projesindeki
entegrasyon pilotlarına ve Kamusal Düzen Bürosu’ndan
Thomas Schiller Bey’e destek ve önerilerinden ötürü teşekkür
ediyoruz.
Katkı ve eleştirilerinizden memnuniyet duyarız:
[email protected]
Yayıncı, Sahibi ve İmtiyaz Sahibi:
Stadtgemeinde Salzburg (Salzburg Belediyesi),
Integrationsbüro (Entegrasyon Bürosu), Mirabellplatz 4,
5024 Salzburg, Tel. 0662 8072-2296
Yayın Tarihi: 09/2015
15
Giriş, İkâmet, Çalışmak ve Vatandaşlık
Göçmen Halklar için Bilgindirme