almanya

Transkript

almanya

BAKANLIK SİSTEMLERİ
ARAŞTIRMA RAPORU
HAZIRLAYAN
BAŞBAKANLIK UZMANI
NAZMİ KÜÇÜKYAĞCI
ÖZET RAPOR
BAKANLIK SİSTEMİ ÖRNEK ÜLKE İNCELEMELERİ
TÜRKİYE’DEKİ MEVCUT BAKANLIK SİSTEMİ
NİSAN-2015
ISBN: 978-605-86393-6-2
Bu çalışmanın sorumluluğu yazarına aittir. İnternet adresi ve yazar adı belirtilmek
kaydıyla yayın ve referans olarak kullanılabilir. Bu e-kitap resmi olarak
http://www.igb.gov.tr adresinde yer almaktadır.
1
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM:
ABD ......................................................................................................................................... 4
ALMANYA ................................................................................................................................ 8
DANİMARKA.......................................................................................................................... 12
FRANSA ................................................................................................................................. 16
HOLLANDA ............................................................................................................................ 21
İNGİLTERE ............................................................................................................................. 25
İSPANYA ................................................................................................................................ 30
İTALYA ................................................................................................................................... 34
JAPONYA ............................................................................................................................... 38
POLONYA .............................................................................................................................. 44
İKİNCİ BÖLÜM:
TÜRKİYE’DE MEVCUT BAKANLIK SİSTEMİ
TÜRK BAKANLIK SİSTEMİNİN KISA TARİHÇESİ ...................................................................... 48
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE BAKANLIKLARIN GELİŞİMİ(1923-2015) ........................................ 50
BAKANLIKLARIN LİSTESİ VE BAKANLIKLARIN TEŞKİLAT YAPILANMASI ................................. 58
TÜRKİYE’DE BAKANLIK SİSTEMİNİN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ............................. 82
GENEL DEĞERLENDİRME ...................................................................................................... 90
RAPORUN AMACI
Bu Rapor yurtdışı bakanlık sistemlerinin incelenmesi ve Türkiye’deki mevcut bakanlık
sisteminin sorunlarının tespiti ve çözüm önerilerinin belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Rapor
politika yapıcıları, üst düzey yöneticileri ve vatandaşları konu hakkında bilgilendirmeyi
hedeflemektedir. Bu nedenle raporda dile getirilen çözüm önerileri bağlayıcı olmaktan ziyade yol
gösterici bir niteliğe sahiptir.
2
BİRİNCİ BÖLÜM
ABD
İNGİLTERE
ALMANYA
İSPANYA
DANİMARKA
İTALYA
FRANSA
JAPONYA
HOLLANDA
POLONYA
İNCELEMELERİN İÇERİĞİ

ÜLKENİN SİYASAL SİSTEMİ VE BAKANLIK SİSTEMİNİN GENEL
ÖZELLİKLERİ

BAKANLIKLARIN LİSTESİ

ÖRNEK İKİ BAKANLIĞIN TEŞKİLAT YAPILANMASI
3
ABD
 Siyasi yapı başkanlık sistemine dayanır.
 Sert kuvvetler ayrılığı geçerlidir. Yasama, yürütme, yargı birbirinden bağımsızdır.
Kuvvetler ayrılığı ilkesi denge fren mekanizmasıyla yumuşatılmaktadır.
 Yönetim yapısı federaldir. Her federal yönetim kuvvetler ayrılığı ilkesine göre
yasama, yürütme ve yargı birimlerinden oluşmaktadır.
 Parlamenter sistemdekinin aksine yasama ve yürütme iç içe geçmemiştir.
 Devlet başkanı doğrudan halk tarafından seçilir.
 Yürütme organı tek başlıdır.
 Yürütme yasamanın güvenine dayanmaz.
 Yürütme organı yasamayı feshedemez
 Yürütme organında görev alan bir kişi yasama organında görev alamaz.
 Başkanlık sisteminde yürütme organı tek kişiden oluşur. O da “başkan”dır. Başkanın
dışında sembolik bir “devlet başkanlığı” makamı yoktur.
 Yürütme birimlerinin (bakanlıkların) başı durumunda olan kişiler (bakanlar),
parlâmenter sistemlerdeki “bakanlar” gibi değildirler; bunlar başkanın “yardımcılar”ı
konumundadır. Amerika Birleşik Devletlerinde bunlara “sekreter denir. Sekreterler,
başkan tarafından atanırlar ve başkan tarafından görevden alınırlar. Sekreterler,
yasama organına karşı değil, başkana karşı sorumludurlar.
 Bakanlar Kurulu esas itibariyle bir danışma organıdır.
 Anayasada herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.
 Bakanlar kurulu bakanlar ile başkan yardımcısı, beyaz saray sekreteri ve başkan
tarafından seçilen yüksek görevlilerden oluşur.
 Kurul parlamenter sistemdeki gibi ortak sorumluluk taşıyan bir nitelik arz etmez.
 Başkan istediğinde bakanları istifaya zorlayabilir, görevden azledebilir.
 Başkan bakanlık politikalarına müdahale edebilir.
 Bakanlıklar federal yasaların uygulanmasını ve kamu hizmetlerinde koordinasyonu
sağlar.
 Bakanlıkların iç örgütlenmesi geleneksel hiyerarşik bir yapı arz eder. Başında bakan
bulunan bakanlıklarda müsteşar, müsteşar yardımcıları şeklinde giden hiyerarşik bir
düzen vardır.
4
ABD’DE BAKANLIKLAR
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
CABINET MEMBERS UNDER PRESIDENT
BARACK OBAMA
President
Vice President
Secretary of State
Secretary of the Treasury
Secretary of Defense
Attorney General
Secretary of the Interior
Secretary of Agriculture
Secretary of Commerce
Secretary of Labor
Secretary of Health and Human Services
Secretary of Housing and Urban Development
Secretary of Transportation
Secretary of Energy
Secretary of Education
Secretary of Veterans Affairs
Secretary of Homeland Security
Cabinet-level officers
White House Chief of Staff
Director of the Office of Management and Budget
Administrator of the Environmental Protection Agenc
Trade Representative
Ambassador to the United Nations
Chairman of the Council of Economic Advisers
Administrator of the Small Business Administration
BARACK OBAMA’NIN KABİNE ÜYELERİ
Başkan
Başkan Yardımcısı
Dış işleri Bakanlığı
Hazine Bakanlığı
Savunma Bakanlığı
Adalet Bakanlığı
İçişleri Bakanlığı
Tarım Bakanlığı
Ticari işler Bakanlığı
Çalışma Bakanlığı
Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanlığı
İskân ve Kırsal Kalkınma Bakanlığı
Ulaştırma Bakanlığı
Enerji Bakanlığı
Eğitim Bakanlığı
Şehit ve Gazi işleri Bakanlığı
İç güvenlik Bakanlığı
Üst Düzey Kabine Görevlileri
Beyaz Saray Özel Kalemi
Yönetim ve Bütçe Ofisi Genel Müdürü
Çevre Koruma Ajansı Başkanı
Ticaret Temsilcisi
Birleşmiş Milletler büyükelçisi
Ekonomik Danışmanlar Konseyi Başkanı
Küçük Ölçekli İşletmeler Yönetimi Başkanı
5
ABD İÇİŞLERİ BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
6
ABD TARIM BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
7























ALMANYA
Almanya federal parlamenter cumhuriyettir.
Yürütme, Cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlar kurulundan oluşmaktadır.
Hükümetin tüm siyasal sorumluluğunu başbakan üstlenmektedir.
Hükümeti başbakan kurar, bakanları seçer ve göreve atanmaları ya da görevden
alınmalarını cumhurbaşkanına önerir.
Hükümetin genel siyasetini başbakan belirler.
Meclisin çoğunluk oyu sağlandığında eski başbakan düşürülerek yeni başbakan seçilebilir.
Başbakanın üstün konumu nedeniyle hükümet sistemine “başbakan demokrasisi” denir.
Federal meclis tarafından seçilen ve bu meclise karşı sorumlu olan başbakan ile federal
bakanlardan oluşur.
Kabinenin kuruluşu klasik parlamenter sisteme uyar.
Bakanlar Kurulu’nu oluşturmak Başbakanın yetkisindedir.
Çalışmalarında doğrudan başbakana karşı sorumludur.
Başbakan isterse yardımcı olmak amacıyla başbakan yardımcısı atayabilir.
Kabine üyeleri başbakanın önerisi üzerine cumhurbaşkanınca atanır.
Kabinenin kuruluşunda güven yalnız başbakanın şahsı için söz konusu olduğundan “ortak
sorumluluk” kuralı işlemez.
Başbakan kabineyi istediği gibi kurabilir ve değiştirebilir.
Hükümet siyasetinin temeli başbakandır ve son söz başbakana aittir.
Bakanlıklar fonksiyonel bir anlayışla kurulmakta ve bakanlık sayıları hükümetin kuruluş
aşamasındaki siyasi gerekliliklerine göre değişmektedir. Bakanlar Kurulunun bugün 15
üyesi bulunmaktadır.
Bakanların sayısını ve görev alanını başbakan belirler.
Dışişleri, savunma, içişleri, ekonomi ve maliye bakanları kabinede belli bir ağırlığa sahiptir
ve hükümetin genel siyaseti üzerinde etkilidir.
1960’ların sonunda “Parlamenter Devlet Sekreterlikleri” kurulmuştur. Bunlar ikincil
bakanlık niteliğine sahiptir. Bu yapıların idari uzmanlığı bakanlıklardan daha üstün
olabilmektedir.
Bakanlık yapılanmasında devlet sekreterliği, parlamento sekreterliği, bakanlık sekreterliği
ile genel müdürlükler ve eyalet sekreterliği bulunur.
Bakanlıklar politika belirleme, eyaletler ise icra etme şeklinde bir rol paylaşımı vardır.
8
ALMANYA’DA BAKANLAR KURULU ve BAKANLIKLAR
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
CABINET
Chancellor
Vice-Chancellor
Federal Minister of Economics and
Energy
Federal Minister of Foreign Affairs
Federal Minister of the Interior
Federal Minister of Justice and
Consumer Protection
Federal Minister of Finance
Federal Minister of Labour and Social
Affairs
Federal Minister of Food and
Agriculture
Federal Minister of Defence
Federal Minister for Family Affairs,
Senior Citizens, Women and Youth
Federal Minister of Health
Federal Minister of Transport and
Digital Infrastructure
Federal Minister for the Environment,
Nature Conservation, Building and
Nuclear Safety
Federal Minister of Education and
Research
Federal Minister for Economic
Cooperation and Development
Federal Minister for Special Tasks
Head of the Chancellery
TOPLAM
BAKANLAR KURULU
Başbakan
Ekonomi ve Enerji Bakanı
(Başbakan Yardımcısı)
Dış işleri Bakanı
İçişleri Bakanı
Adalet ve Tüketiciyi Koruma Bakanı
Maliye Bakanı
Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı
Gıda ve Tarım Bakanlığı
Savunma Bakanı
Aile, Yaşlılar, Kadın ve Gençlik işleri
Bakanı
Sağlık Bakanı
Ulaştırma ve Dijital altyapı Bakanı
Çevre, Doğa Koruma, Yapı ve Nükleer
güvenlik Bakanı
Eğitim ve Araştırma Bakanı
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Bakanı
Özel görevlerden Sorumlu Bakan
15 BAKANLIK
9
ALMANYA EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ve KALKINMA BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
10
ALMANYA ÇALIŞMA ve SOSYAL İŞLER BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
11
DANİMARKA
 Ülkenin yönetim şekli, “anayasal monarşi”dir.
 Anayasaya göre Başbakan ve Bakanları atama ve azletmede son söz Kraliçe’ye ait
olup, ayrıca Parlamento’nun veya Hükümet’in alacağı kararlar, usulen Kraliçe’nin
imzası olmadıkça yürürlüğe girememektedir. Buna karşın, siyasi sorumluluk
Kraliçe’de değildir.
 Devletin merkezi idaresi temelde bakanlıkların merkez teşkilatlarından oluşmaktadır.
 Bakanlar bakanlığın siyasi yöneticileri olup, bakanlıklara bağlı birimler atanmış kamu
görevlileri tarafından yönetilmektedir.
 Hiyerarşik olarak Bakandan sonra Bakanlık sekretaryası, Bakanlık Müfettişi ve
müsteşar yer almaktadır.
 Bakanlık teşkilatları daire ve genel müdürlüklerden oluşmaktadır.
 Genel Müdürlüklerin altında bakanlık daire ve müdürlükleri yer almaktadır.
 Genel Müdürlük ve daire başkanlıkları Bakanlıkların bakandan sonra en yetkili
görevlisi olan Müsteşara bağlıdır.
 Ayrıca bakanlıkların bünyesinde baskı grupları, özel ve kamu sektöründen gelenlerin
katıldığı danışma niteliğinde ihtisas meclisleri/komiteleri bulunmaktadır.
12
DANİMARKA’DA BAKANLAR KURULU VE BAKANLIK LİSTESİ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
CABINET
Prime Minister
Minister of Economy and
Interior(Deputy Prime Minister)
Ministry of Foreign Affairs
Ministry of Finance
Ministry of Justice
Ministry of Defence
Ministry of Culture
Ministry of Taxation
Ministry of Science, Innovation and
Higher Education
Ministry of Economic and Business
Affairs
Ministry of Housing, Urban and Rural
Affairs
Ministry of Employment
Ministry of Education
Ministry of Social Affairs
Ministry of Food, Agriculture and
Fisheries
Ministry of Climate and Energy
Ministry of Transport
Ministry of Health
Ministry of the Environment
TOPLAM
BAKANLAR KURULU
Başbakan
Ekonomi ve İçişleri Bakanı
Dışişleri Bakanlığı
Maliye Bakanlığı
Adalet Bakanlığı
Kültür Bakanlığı
Vergi Bakanlığı
Bilim, İnovasyon ve Yükseköğretim
Bakanlığı
Ekonomik ve Ticari İşler Bakanlığı
İskân/Toplu Konut, Kentsel ve Kırsal
İşler Bakanlığı
Çalışma Bakanlığı
Eğitim Bakanlığı
Sosyal İşler Bakanlığı
Gıda, Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı
İklim ve Enerji Bakanlığı
Ulaştırma Bakanlığı
Sağlık Bakanlığı
Çevre Bakanlığı
18 BAKANLIK
13
DANİMARKA MALİYE BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
14
DANİMARKA EĞİTİM BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
15
FRANSA
 Fransa, Cumhurbaşkanının geniş yetkilere sahip olduğu, yarı başkanlık sistemiyle
yönetilmektedir.
 Cumhurbaşkanı 5 yıllık süre için doğrudan halk tarafından seçilmekte ve en fazla iki dönem
görev yapabilmektedir.
 Başta dış politika olmak üzere, siyasi yetkileri bulunan, ancak parlamentoya karşı
sorumluluk taşımayan Cumhurbaşkanı, Hükümet’in işleyişinin içinde olmakla birlikte,
Bakanlar Kurulu adına parlamentoya karşı sorumluluk Başbakan’dadır.
 Hükümet milletin politikasını tespit ve yürütmekle görevli olup, idareye ve silahlı kuvvete
tasarruf eder. Başbakan milli savunmadan da sorumlu olarak Hükümeti yönetir, sivil ve
askeri makamlara atama yapar, yasaların uygulanmasını sağlar, yasa önerme ve genel
düzenleme yetkisini kullanır. Bazı yetkilerini bakanlara(Ministre) devredebilmektedir.
 Farklı siyasal görüşler arasında denge unsuru olarak kullanılan devlet bakanlığı(Ministres
d’Etat) uygulaması bulunmaktadır.
 Kabinede yer almayan ancak Bakanlar kuruluna girdiklerinde Başbakanın veya önemli bir
bakanın yanında özel işlerle görevlendirilen “özel görevlendirilen bakanlar”(Ministres
delegues) da bakanlık sisteminde yer alabilmektedir. Bu bakanlar yetki bakımından diğer
bakanlıklardan farklı değildir; ancak daha çok belirli projelerde yer almaktadırlar.
 Başbakana veya bir bakana bağlı veya bağımsız olarak çalışan devlet sekreterleri
(Secretarires d’Etat) bulunmaktadır. Bunlar kendi yönetim çevrelerinde ilgili bakanın tüm
yetkilerini kullanabilmektedir.
 Fransa’da Hükümetin yapısını belirleyen herhangi bir anayasa ve kanun hükmü
bulunmamaktadır.
 Bakanlıkların sayısı ve görev alanları, partiler arası dağılıma göre değişebilmektedir.
 Uygulamada bir bakanlık basit bir kararla kurulup kaldırılabilmekte, bakanlıkların yetkileri
Cumhurbaşkanınca onaylanan bir Bakanlar kurulu kararnamesiyle belirlenmektedir.
 Bakana yakınlıklarına göre bakanın bürokratlar arasından seçtiği üyelerle bürokrasi dışından
seçilen üyelerden ve genellikle 12 kişiden oluşan Bakanlık kabinesi bulunmaktadır. Bu
kabinenin bakanlıkta yönetim ve siyaset arasında bir tampon ve denge işlevi görmektedir.
 Bakandan sonra en üst kamu görevlisi müsteşardır. Ancak bazı bakanlıklarda hizmet
alanının genişliğine göre birden fazla müsteşar bulunabilmektedir.
 Genel müdürlükler dikey veya yatay modele göre örgütlenebilmektedir. Genel
müdürlüklerin altında daire başkanlıkları, daire ve şube müdürleri gibi alt kademeler
bulunabilmektedir.
16
FRANSA’DA BAKANLAR KURULU VE BAKANLIKLAR
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
CABINET
Prime Minister
Minister of Foreign Affairs and
International Development
Minister of Ecology, Sustainable
Development and Energy
Minister of National Education,
Higher Education and Research
Minister of Justice
Keeper of the Seals
Minister of Finance and Public
Accounts
Minister of Economy, Recovery of
Productivity and Digital Affairs
Minister of Social Affairs and Health
Minister of Labour, Employment and
Social Dialogue
Minister of Defence
Minister of the Interior
Minister of Women's Rights, Urbanity,
Youth Affairs and Sports
Minister of Decentralisation, State
Reform and Public Service
Minister of Culture and
Communication
Minister of Agriculture, Agrifood and
Forestry,
(Government Spokesperson)
Minister of Housing and Territorial
Development
Minister of Overseas France
TOPLAM
BAKANLAR KURULU
Başbakan
Dış işleri ve Uluslararası Kalkınma
Bakanlığı
Çevre, Sürdürülebilir Kalkınma ve Enerji
Bakanlığı
Milli Eğitim, Yükseköğretim ve
Araştırma Bakanlığı
Adalet Bakanlığı
Maliye ve Kamu Hesapları Bakanlığı
Ekonomi, Performans Artırımı ve Dijital
İşler Bakanlığı
Sosyal İşler ve Sağlık Bakanlığı
Çalışma, İstihdam ve Sosyal Diyalog
Bakanlığı
Kadın Hakları, Hemşerilik, Gençlik İşleri
ve Spor Bakanlığı
Desentralisation, Devlet Reformu ve
Kamu Hizmetleri Bakanlığı
Kültür ve İletişim Bakanlığı
Tarım, Gıda ve Ormancılık Bakanlığı
(Hükümet Sözcüsü)
İskân ve Bölgesel Kalkınma Bakanlığı
Denizaşırı Ülkeler Bakanlığı
16 BAKANLIK
17
1.
SECRETARY OF STATE
Secretary of State for
Parliamentary Relations
2.
Secretary of State for Foreign
Trade and Tourism Promotion
3.
Secretary of State for European AB İle İlişkilerden Sorumlu Devlet Bakanı
Affairs
(Dış işleri ve Uluslararası Kalkınma Bakanlığı)
4.
Secretary of State
Development and
Francophonie
Kalkınma Ve Fransız Düşmanlığıyla İlgili
İşlerden Sorumlu Devlet Bakanı
( Dış işleri ve Uluslararası Kalkınma Bakanlığı)
5.
Transport, Marine and Fisherie
6.
Secretary of State for Higher
Education and Research
Ulaştırma, Denizcilik Ve Balıkçılıktan Sorumlu
Devlet Bakanı ( Çevre, Sürdürülebilir
Kalkınma ve Enerji Bakanlığı)
Yükseköğretim Ve Araştırmadan Sorumlu
Devlet Bakanı ( Milli Eğitim, Yükseköğretim
ve Araştırma Bakanlığı)
Bütçeden Sorumlu Devlet Bakanı (Maliye ve
Kamu Hesapları Bakanlığı)
Ticaret, Havacılık, Tüketici Ve Sosyal
Ekonomi ve Askerlik İşlerinden Sorumlu
Devlet Bakanı
(Maliye ve Kamu Hesapları Bakanlığı)
Elektronik Ekonomiden Sorumlu Devlet
Bakanı
(Maliye ve Kamu Hesapları Bakanlığı)
7.
8.
Secretary of State for the
Budget
Secretary of State for Trade,
Crafts, Consumer and Social
Economy and Solidarity
DEVLET BAKANI
Parlamento İle İlişkilerden Sorumlu Devlet
Bakanı (Başbakan)
Dış Ticaret ve Turizm Tanıtımından Sorumlu
Devlet Bakanı
( Dış işleri ve Uluslararası Kalkınma Bakanlığı)
9.
State Secretary for Digital
Economy
10.
Secretary of State for Family,
Elderly People and self
Aile, Yaşlı Hizmetlerinden Sorumlu Devlet
Bakanı ( Sosyal İşler ve Sağlık Bakanlığı)
11.
State Secretary for the
Disabled
Engellilerden Sorumlu Devlet Bakanı
( Sosyal İşler ve Sağlık Bakanlığı)
12.
Secretary of State for Veterans
13.
Secretary of State for Sports
14.
Territorial Reform
Gazilerden Sorumlu Devlet Bakanı(Savunma
Bakanlığı)
Spordan Sorumlu Devlet Bakanı
( Kadın Hakları, Hemşerilik, Gençlik İşleri ve
Spor Bakanlığı)
Bölgesel Reformdan Sorumlu Devlet Bakanı
( Desentralisation, Devlet Reformu ve Kamu
Hizmetleri Bakanlığı)
14 DEVLET BAKANI
TOPLAM
18
FRANSA MALİYE BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
19
FRANSA DESENTRALİSATİON, DEVLET REFORMU VE KAMU HİZMETLERİ
BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
20
HOLLANDA

Hollanda Krallığı, 10 Ekim 2010 tarihinden itibaren dört “ülkeden” (country/landen)
oluşmaktadır: Hollanda, Curaçao, St. Maarten ve Aruba. Hollanda’da Kraliçe, Devlet
Başkanı’dır.

Kral’ın görevleri anayasada tanımlanmış olup ülkede anayasal monarşi düzeni
bulunmaktadır.

Hollanda Kraliyeti Bakanlar Kurulu’nda (Council of Ministers of the Kingdom of The
Netherlands) Hollanda Başbakanı’nın başkanlığında Aruba, Curaçao ve St. Maarten’den
sorumlu Bakanlar (Ministers Plenipotentiary) yer almaktadır. Kraliçe bu kurulun doğal
üyesidir.

Hollanda’da 1848 yılında kralın yetkileri kısıtlanmış ve anayasal monarşi sistemine
geçilmiştir. Anılan anayasa ile Kraliyet, Hükümet ve Parlamento arasında oluşturulan ilişki
halen aynı şekilde devam etmektedir.

Hollanda’da “Yürütme” erki Hükümet, Kral ve Bakanlar Kurulu olarak ikiye
ayrılmaktadır. Parlamenter sistemlerin genelinden farklı olarak, Kral Hükümet’in başı olarak
kabul edilmekte, ancak Bakanlar Kurulu’nda yer almamakta ve siyaseten Parlamento’ya karşı
bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

Kabine ve bakanlar, parlamentoya karşı sorumludurlar. Kabinenin, parlamentonun
güvenoyunu alması gerekmektedir

Bakanlar Kurulu, başbakan, bakanlar ve devlet bakanlarından oluşmaktadır. 1948
yılından bu yana genelde iş yükü ağır olan bakanlıklarda oluşturulan devlet bakanlığına
atanan kişiler Bakan’ın siyasi liderliği altında bazı konuları kendi uhdelerinde
bulundurmaktadır.

Bir bakanın bir veya daha fazla müsteşarı olabilir. Bakan yetkilerinin bir kısmını
müsteşarına devredebilir.

Müsteşarların görev tanımları, her kabine değişikliğinde yeniden tanımlanır ve yetki
verildikten sonra hükümetin resmi gazetesinde yayınlanır.

Müsteşar, bakanın yokluğunda yerini devir alır. Bakanın yokluğunda bakanlar
kuruluna da katılır ancak oy verme hakkına sahip değildir. Müsteşar, sorumlu olduğu
konularda da bakan ile birlikte bakanlar kuruluna katılır.
21
HOLLANDA’DA BAKANLAR KURULU VE BAKANLIK LİSTESİ
CABINET
Prime Ministry
Social Affairs and Employment
1.
(Deputy Prime Minister )
2. Interior and Kingdom Relations
3. Foreign Affairs
4. Finance
5. Security and Justice
6. Economic Affairs
7. Defence
8. Health, Welfare and Sport
9. Education, Culture and Science
10. Infrastructure and the Environment
11. Housing and Civil Service
Foreign Trade and Development
12.
Cooperation
STATE SECRETARY
13.
Finance (Fiscal affairs, Finances of
lower governments)
Security and Justice (Prevention,
14. Family law, Youth justice,
Copyright law)
Economic Affairs (Agriculture,
15. Nature, Food quality, Tourism,
Postal affairs)
Health, Welfare and Sport (Nursing
16. and care, Elderly policy, Youth
policy, Biotechnology)
Education, Culture and Science
17. (Higher education, Science and
Knowledge, Teachers, Culture)
Infrastructure and the Environment
18. (Water policy, Environment,
Aviation)
Social Affairs and Employment
(Unemployment insurances
19. (partial), Equality, Long-term
unemployment, Poverty, Health
and Safety)
TOPLAM
BAKANLAR KURULU
Başbakan
Sosyal İşler ve İstihdam Bakanlığı
İçişleri ve Kraliyetle İlişkiler Bakanlığı
Maliye Bakanlığı
Güvenlik ve Adalet Bakanlığı
Ekonomi Bakanlığı
Sağlık, Sosyal Yardım ve Spor Bakanlığı
Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanlığı
Altyapı ve Çevre Bakanlığı
İskân ve Kamu Hizmetleri Bakanlığı
Dış Ticaret ve Kalkınma Bakanlığı
DEVLET BAKANI
Mali İşlerden Sorumlu Devlet Bakanı(Mali
İşler, Hükümet Harcamalarının Azaltılması
İşleri)
Adalet ve Güvenlik İşlerinden Sorumlu
Devlet Bakanı(Koruma, Aile Yasası, Çocuk
Mahkemeleri, Telif Hakları)
Ekonomik İşlerden Sorumlu Devlet
Bakanı(Tarım, Doğa, Gıda Kalitesi, Turizm
Ve Posta İşleri)
Sağlık, Sosyal Yardım ve Spor İşlerinden
Sorumlu Devlet Bakanı(Tedavi Ve Bakım,
Yaşlılara ve Gençlere Yönelik Politikalar,
Biyoteknoloji)
Eğitim, Kültür ve Bilimden Sorumlu Devlet
Bakanı(Yüksek Eğitim, Bilim Ve Bilimsel
Bilgi, Öğretmenler Ve Kültür)
Altyapı ve Çevreden Sorumlu Devlet
Bakanı(Su Politikası, Çevre ve Havacılık)
Sosyal Politikalar ve Çalışma Hayatından
Sorumlu Devlet Bakanı(Kısmi İşsizlik
Sigortası, Eşitlik, Uzun Dönem İşsizlik,
Sağlık Ve Güvenlik)
12 BAKANLIK+ 7 DEVLET BAKANI
22
HOLLANDA ALTYAPI VE ÇEVRE BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
23
HOLLANDA MALİYE BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
24
İNGİLTERE
 Devlet yapısı günümüzdeki şeklini alana kadar yüzyıllar boyu evrime uğrayan
parlamenter monarşi sistemi üzerine kuruludur.
 Yazılı bir anayasal metin olmamasına karşın, İngiliz devlet sisteminin genel esasları
kanunlar, kanun gücünde olan mahkeme içtihatları ve anayasal görenekler tarafından
şekillendirilmiştir.
 İngiltere’de yürütme gücü Kraliçe ve hükümetten meydana gelir. Tüm yetkilerin
hükümet elinde olması sebebiyle ikili yapı kuvvetli değildir.
 İngiltere’de yürütme; Taç, Özel Konsey, Bakanlar Kurulu, Başbakan ve Kabine ile
Kamu Yönetiminden meydana gelir.
 İngiltere’de parlamenter hükümet sistemi uygulanmakta olup, hükümet Parlamentonun
denetimindedir.
 İngiliz yürütme sisteminin en önemli kişisi başbakandır. En fazla oyu alan siyasi parti
liderini Kraliçe hükümeti kurmakla görevlendirir. Parlamentodan güvenoyu alan parti
liderini Kraliçe başbakan olarak görevlendirir. Kabine üyelerini Başbakanın önerisi
üzerine Kraliçe atar. Başbakan Avam Kamarası’ndan, Kabine bakanları ise
Parlamentonun iki kamarasından seçilir.
 Yürütmenin en geniş halkasını Özel Konsey oluşturur. Konseyin Kraliçe tarafından
atanan 400 üyesi vardır. Yaşayan bütün kabine üyeleri konseyin üyesidir.
 Özel Konseyde çekirdek bir ofis yürütme işin Kraliçe nezaretinde ve ilgili bakanın
sorumluluğunda yürütür. Alınan kararlar hükümete tavsiye niteliğindedir. İngiliz
Milletler Topluluğundan gelen talepler burada değerlendirilir ve karara bağlanır.
 İngiltere’de yürütmenin ikinci halkasını Bakanlar Kurulu oluşturmaktadır. Bakanlar
kurulu, yürütme sürecinde aktif rol alan bakan ve bakan yardımcılarından oluşan,
yaklaşık 80 üyesi bulunan bir yapıdır. Başbakanla birlikte Bakanlar Kurulu’nda dört
tür ayrı düzeyde bakan vardır.
 Birincisi kabine üyesi olan bakanlar (devlet sekreteri) olup sayıları 20 civarındadır.
Hepsi kabineyi oluşturur.
 İkincisi, kabine üyesi olmayan bakanlar olup sayıları 30 civarındadır. Kabine üyesi
olmayan bakanlar genellikle sorumluluk alanları çok kapsamlı olan büyük
bakanlıkların belirli bölümlerini yönetirler.
 Diğerleri ise devlet bakanı olarak adlandırılan bakanlar ile kıdemsiz bakan veya devlet
müsteşarı olarak adlandırılan, kabine üyesi bakanların parlamento ile ilişkilerini
yürüten bakan yardımcılarıdır. Bunlar parlamento üyesidir.
25
 İngiltere’de yürütmenin üçüncü ve en kuvvetli halkası, güçlü iktidar modelinin temel
öğeleri olarak başbakan ve onun seçtiği bakanlardan oluşan kabinedir. Bakanlar,
başbakanın önerisi üzerine kraliçe tarafından atanırlar. Başbakan aynı zamanda Hazine
Birinci Lordu ve Kamu Yönetimi Bakanı sıfatlarını da taşır.
 Hükümetin ve kabinenin başı olan başbakan, hükümetin genel politikalarının
belirlenmesinde kilit konumdadır. Başbakan kraliçeye önerilerde bulunan yegâne kişi
olarak, kraliçenin yetki ve sorumluluklarını da yüklenmektedir. Başbakan aynı
zamanda kraliçeye görüş bildirerek genel seçime gidilmek üzere parlamentonun
dağıtılmasını sağlayabilir.
 Yürütme gücünü başbakan ve kabine elinde bulundurur. Kabine hükümet içinde dar
çerçeveli bir organdır. 20-22 bakandan meydana gelir. Kabinede başbakan, hükümet
sekreterleri, yargının başı, Avam ve Lordlar Kamarası başkanları bulunur. Ülkenin
genel politikasını belirler. Avam kamarasına karşı siyasal yönden sorumludur.
 Kabine haftada bir kez toplanır, toplantılar gizlidir. Alınan kararlarda ortak sorumluluk
esastır.
 Başbakanın çalışmalarına yardımcı olmak üzere “Başbakanlık Ofisi” bulunmaktadır.
Etkili bir kurum olan ofis aynı zamanda hükümet sözcülüğü görevini de yerine getirir.
 İngiltere’de bakanlık için “Office, Ministery ve Department” olmak üzere üç farklı
kavram kullanılmaktadır. Eski bakanlıklar a genellikle “Ofis” yeni kurulan
bakanlıklara ise “Departman” denilmektedir. Geleneksel devlet işlerini yüklenmiş
bakanlıklardan “Dışişleri, İçişleri ve Hazine Bakanlığı yönetim yapısında merkezi bir
öneme sahiptir.
 Devlet sekreterliklerinde (bakanlık) sayısı birden fazla olan bakan yardımcılıkları
bulunur. Bunlar devlet bakanı, bakan yardımcısı veya müsteşar olarak görev yaparlar.
Bunların altında müsteşarlar ve diğer bürokratlar bulunur. Ayrıca bakanların siyasi
danışmanları ile danışma kurulları bulunmaktadır.
 Hükümete yürütme faaliyetinde Whitehall denilen uzmanlaşmış bir bürokratik yapı
hizmet sunar. Kurumun kanunla belirlenen bir sayısı olmamakla birlikte 25 civarında
olup, ülke genelinde örgütlenmiştir. Kamu hizmetlerinde koordinasyon ve personel
denetimi yaparlar.
 Ulusal ve bölgesel düzeyde, bakanlardan bağımsız olarak faaliyet gösteren ancak
bakanların işlem ve eylemlerinden nihai olarak sorumlu olduğu yaklaşık 1000
civarında bakanlık dışı kamu örgütleri bulunmaktadır.
 İngiltere’de Türkiye’de olduğu gibi merkezi yönetime bağlı il ve ilçelerden oluşan bir
taşra örgütlenmesi mevcut değildir. Fakat her bakanlık kendi hizmet alanını, bölge ya
da daha alt düzeylerde örgütlendirmiştir.
26
İNGİLTERE’DE BAKAN KURULU VE BAKANLIKLAR
CABINET MINISTERS
Prime Minister,
First Lord of the Treasury,
Minister for the Civil Service
1.
Deputy Prime Minister and Lord President of the Council
2.
First Secretary of State, Leader of the House of Commons
3.
Chancellor of the Exchequer
4.
Secretary of State for the Home Department
5.
Secretary of State for Foreign and Commonwealth Affairs
6.
Lord Chancellor and Secretary of State for Justice
7.
Secretary of State for Defence
8.
Secretary of State for Business, Innovation and Skills
President of the Board of Trade
9.
Secretary of State for Work and Pensions
10.
Secretary of State for Health
11.
Secretary of State for Communities and Local Government
Minister for Faith
12.
Secretary of State for Education
Minister for Women and Equalities
13.
Secretary of State for International Development
14.
Secretary of State for Energy and Climate Change
15.
Secretary of State for Transport
16.
Secretary of State for Scotland
17.
Secretary of State for Northern Ireland
18.
Secretary of State for Wales
19.
Secretary of State for Culture, Media and Sport
20.
Secretary of State for Environment, Food and Rural Affairs
21.
Chief Secretary to the Treasury
Also attends Cabinet
(Ayrıca Bakanlar Kuruluna Katılan Bakanlar)
1.
Leader of the House of Lords, Lord Privy Seal
2.
Chief Whip and Parliamentary Secretary to the Treasury
3.
Minister for the Cabinet Office and Paymaster General
4.
Minister for Government Policy,Chancellor of the Duchy of Lancaster
5.
Minister of State for Cabinet Office,Minister of State for Schools
6.
Minister of State for Universities, Science and Cities
7.
Attorney General
8.
Minister without Portfolio(unpaid)
9.
Minister of State for Energy,
Minister of State for Business and Enterprise,
Minister for Portsmouth
10.
Minister of State for Employment
11.
Minister of State at the Foreign & Commonwealth Office
TOPLAM
21 BAKAN+ KABİNE TOPLANTILARINA KATILAN 11 BAKAN
27
İNGİLTERE’DE SAVUNMA BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
28
İNGİLTERE’DE ADALET BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
29
İSPANYA
 İspanya’nın yönetim şekli parlamenter demokrasiye dayalı monarşidir.
 Kral’ın yetkileri büyük ölçüde semboliktir. Esas yetki Kral’ın atadığı Hükümete aittir.
Ancak, Kral, yasama organını feshetme ve Anayasa’da belirtilen koşullarda halkoyuna
başvurma yetkisine sahiptir.
 Ülkenin idari yapısı Merkezi Hükümet ve 17 Özerk Yönetim ile iki öz yönetimli şehirden
(Ceuta ve Melilla) oluşmaktadır.
 1978 Anayasası, İspanyol ulusunun bölünmezliği ilkesi dâhilinde İspanya’yı oluşturan
bölgelerin özerkliğini tanımakta ve haklarını teminat altına almaktadır. Anayasa dışında,
17 bölgeden her birinin kendisine ait özerklik yasası bulunmaktadır. Bölgelerin kendi
parlamento ve yürütme organları vardır.
 Hükümet, Başbakan, Başbakan yardımcıları, Bakanlar ve kanunla tesis edilebilecek diğer
üyelerden oluşur.
 Başbakan Kral tarafından atanır. Bakanlar ise Başbakanın teklifi üzerine Kral tarafından
atanmaktadır.
 Bakanlıklar kanunlarla kurulmaktadır.
 Fransa olduğu gibi Bakanlıklarda bakanlık kabinesi ile bakanlıklarda birden fazla müsteşar
bulunabilmektedir.
30
İSPANYA’DA BAKANLAR KURULU ve BAKANLIKLAR
CABINET
BAKANLAR KURULU
Prime Minister
Başbakan
1
Deputy Prime Minister
Minister of the Presidency
Başbakan Yardımcısı
Spokesperson of the Government
2
Minister of Foreign Affairs and
Cooperation
Dış işleri ve İşbirliği Bakanlığı
3
Minister of Justice
Adalet Bakanlığı
4
Minister of Defence
5
Minister of Finance and Public
Administrations
Maliye ve Kamu Yönetimi
Bakanlığı
6
7
Minister of Development
Kalkınma Bakanlığı
8
Minister of Education, Culture
and Sport
Eğitim, Kültür ve Spor Bakanlığı
9
Minister of Employment and
Social Security
İstihdam ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı
10
Minister of Industry, Energy and Endüstri, Enerji ve Turizm
Tourism
Bakanlığı
11
Minister of Agriculture, Food
and Environment
Tarım, Gıda ve Çevre Bakanlığı
12
Minister of Economy and
Competitiveness
Ekonomi ve Rekabet Bakanlığı
Minister of Health, Social
Services and Equality
TOPLAM
Sağlık, Sosyal Hizmetler ve
Eşitlik Bakanlığı
12 BAKANLIK
13
31
İSPANYA EKONOMİ ve REKABET BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
32
İSPANYA MALİYE ve KAMU YÖNETİMİ BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
33
İTALYA
 İtalya'nın yönetim biçimi çok partili ve parlamenter demokrasi ile işleyen cumhuriyettir.
 Yürütme erki, bakanlar kurulunun elindedir ve bu kurula ülkenin cumhurbaşkanı başkanlık
eder.
 Hükümet, başbakan ve bakanlardan meydana gelir. Cumhurbaşkanı başbakanı atar ve
başbakana kabineyi kurma görevi verir.
 Cumhurbaşkanı başbakanın teklifiyle bakanları tayin eder.
 Bakanlıklar kanunla kurulmaktadır. Belli konulardan sorumlu olmak üzere sandalyesiz
bakanlar(devlet bakanları) atanabilmektedir.
 Siyasi yelpazenin çok parçalı oluşu sebebiyle koalisyon hükümetlerinin iktidar oluşu karar
almayı zorlaştırmaktadır. Bu nedenle birden çok bakanlığı ilgilendiren konuların çözümü
için bakanlıklar arasında komiteler oluşturularak bu sorun aşılmaya çalışılmaktadır.
 Bakanlıklara ilişkin standart bir düzenleme bulunmamaktadır. Her bakanlığın kanuna göre
bakanlıkların yapılanması değişebilmektedir.
 Bakanlıklarda bakana yardımcı olmak üzere bakan yardımcısının yanı sıra denge unsuru
olarak bakanlık kabinesi bulunmaktadır.
34
İTALYA’DA BAKANLAR KURULU VE BAKANLIK LİSTESİ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
CABINET
Prime Ministry
Minister of Foreign Affairs
Minister of Defense
Minister of Justice
Minister of Economy and Finance
Minister of Economic Development
Minister of Infrastructures and
Transports
Minister of Agriculture, Food and
Forestry Policies
Minister of Education, Universities
and Research
Minister of Labour and Social
Policy (it)
Minister of the Environment,
Protection of Land and Sea
Minister of Heritage and Cultural
Activities and Tourism
Minister of Health
STATE SECRETARY
Minister for Constitutional Reforms
and Parliamentary Relations
Minister for Regional Affairs
Minister for Simplification of
Public Administration
TOPLAM
BAKANLAR KURULU
Başbakan
Adalet Bakanlığı
Ekonomi ve Maliye Bakanlığı
Ekonomik Kalkınma Bakanlığı
Altyapı ve Ulaştırma Bakanlığı
Tarım, Gıda ve Orman Politikaları Bakanlığı
Eğitim, Üniversiteler ve Araştırma
Bakanlığı
Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
Çevre Koruma Bakanlığı
Kültür ve Turizm Bakanlığı
DEVLET BAKANI
Parlamentoyla ilişkiler ve Anayasal
reformlardan sorumlu devlet bakanı
Bölgesel işlerden sorumlu devlet bakanı
Kamu yönetiminin basitleştirilmesinden
sorumlu devlet bakanı
13 BAKANLIK+ 3 DEVLET BAKANI
35
İTALYA DIŞ İŞLERİ BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
36
İTALYA İÇİŞLERİ BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
37
JAPONYA
 Japonya anayasal monarşi olup İmparator'un yetkileri oldukça kısıtlıdır.
 1947 yılında kabul edilen Anayasa çoğulcu parlamenter bir sistem benimsenmiştir.
 Hükümet, Başbakan ve bakanlardan oluşur. Başbakanın meclis üyesi olması
zorunludur. Bakanlar dışarıdan atanabilir.
 Başbakan hükümetin başıdır ve genel siyasetin yürütülmesinden sorumludur.
 Hükümet üyelerinin her biri parlamentoya karşı sorumludur.
 Bakanlıkların yasa ile kurulması esastır.
 Hizmet ve devlet bakanlıkları bulunmaktadır.
 Bakanlıkların tek bir yapıda düzenlenmesi esastır.
 Bakanlıkların başında ilgili bakan bulunur.
 Bakanlar bulundukları bakanlıkların genel siyasetinin yürütülmesinden parlamentoya
karşı sorumludur.
 Bakanlıkta bakandan sonra yönetici olarak bakan yardımcısı bulunur. Bakanlığın en
üst kamu görevlisidir.
 Üçüncü sırada başbakan tarafından atanan bakan özel danışmanları bulunur.
 Dördüncü sırada ise genel sekreter bulunmaktadır.
38
JAPONYA’DA BAKANLAR KURULU VE BAKANLIKLAR
CABINET
Prime Minister
1.
2.
3.
4.
Deputy Prime Minister
Minister of Finance
Minister of State for Financial Services
Minister in charge of Overcoming Deflation
Minister for Internal Affairs and
Communications
Minister of Justice
Minister for Foreign Affairs
5.
Minister of Education, Culture, Sports,
Science and Technology
Minister in charge of Education Rebuilding
Minister in charge of the Tokyo Olympic and
Paralympic Games
6.
Minister of Health, Labour and Welfare
7.
Minister of Agriculture, Forestry and Fisheries
8.
Minister of Economy, Trade and Industry
Minister in charge of Industrial
Competitiveness
Minister in charge of the Response to the
Economic Impact caused by the Nuclear
Accident
Minister of State for the Nuclear Damage
Compensation and Decommissioning
Facilitation Corporation
Minister of Land, Infrastructure, Transport and
9. Tourism
Minister in charge of Water Cycle Policy
Minister of the Environment
10. Minister of State for the Nuclear Emergency
Preparedness
11.
Minister of Defense
Minister in charge of Security Legislation
Chief Cabinet Secretary
12. Minister in charge of Alleviating the Burden
of the Bases in Okinawa
BAKANLAR KURULU
Başbakan
Başbakan Yardımcıları
Maliye Bakanı
Finansal Hizmetlerden Sorumlu Devlet
Bakanı
Deflasyonla Mücadeleden Sorumlu
Bakan
İçişleri ve İletişim Bakanlığı
Adalet Bakanlığı
Eğitim, Kültür, Spor, Bilim ve Teknoloji
Bakanlığı
Eğitimin Yeniden Yapılandırılmasından
Sorumlu Bakanlık
Tokyo Olimpiyat ve Paralimpik
Oyunlardan Sorumlu Bakanlık
Sağlık, Çalışma ve Sosyal Yardım
Bakanlığı
Tarım, Ormancılık Ve Balıkçılık
Bakanlığı
Ekonomi, Ticaret ve Endüstri Bakanlığı
Endüstriyel Rekabetten Sorumlu Bakan
Nükleer Kazaların Neden Olduğu
Ekonomik Etkilerin Giderilmesinden
Sorumlu Bakanlık
Nükleer Zararların Tanzim Edilmesi
Sorumlu Devlet Bakanı
Altyapı, Ulaştırma ve Turizm Bakanlığı
Su Politikasından Sorumlu Devlet
Bakanlığı
Çevre Bakanlığı
Nükleer Acil Durumlara Hazırlıklardan
Sorumlu Devlet Bakanlığı
Güvenlik Yasalarından Sorumlu
Bakanlık
Kabine Sekreteri Başkanı
Okinawa’dan Kaynaklanan Yüklerin
Azaltılmasından Sorumlu Bakanlık
39
Minister for Reconstruction
13. Minister in charge of Comprehensive Policy
Coordination for Revival from the Nuclear
Accident at Fukushima
Chairperson of the National Public Safety
Commission
Minister in charge of the Abduction Issue
Minister in charge of Ocean Policy and
14.
Territorial Issues
Minister in charge of Building National
Resilience
Minister of State for Disaster Management
Minister of State for Okinawa and Northern
Territories Affairs
Minister of State for Science and Technology
Policy
Minister of State for Space Policy
15.
Minister in charge of Information Technology
Policy
Minister in charge of "Challenge Again"
Initiative
Minister in charge of "Cool Japan" Strategy
Minister in charge of Women's Empowerment
Minister in charge of Administrative Reform
Minister in charge of Civil Service Reform
Minister of State for Consumer Affairs and
16. Food Safety
Minister of State for Regulatory Reform
Minister of State for Measures for Declining
Birthrate
Minister of State for Gender Equality
Minister in charge of Economic Revitalization
Minister in charge of Total Reform of Social
17. Security and Tax
Minister of State for Economic and Fiscal
Policy
Minister in charge of Overcoming Population
Decline and Vitalizing Local Economy in
18. Japan
Minister of State for the National Strategic
Special Zones
TOPLAM
Yeniden Yapılandırma Bakanlığı
Fukushima’nın Nükleer Kazadan sonra
Yeniden Canlandırılması İçin Kapsamlı
Politikaların Koordinasyonundan
Sorumlu Bakanlık
Milli Kamu Güvenliği Komisyon Üyesi
Adam Kaçırma İşlerinden Sorumlu
Bakanlık
Okyanus Politikası ve Bölgesel İşlerden
Sorumlu Bakanlık
Binaların Ulusal Esneklik/Direncinden
Sorumlu Bakanlık
Afet Yönetiminden Sorumlu Devlet
Bakanı
Okinawa ve Kuzey Bölgelerindeki
İşlerden Sorumlu Devlet Bakanı
Bilim ve Teknoloji Politikalarından
Sorumlu Bakan
Uzay Politikalarından Sorumlu Devlet
Bakanı
Bilgi Teknolojileri Politikalarından
Sorumlu Bakan
Yeniden Mücadele Girişiminden
Sorumlu Bakan
Kadın İstihdamından Sorumlu Bakan
Yönetişim Reformundan Sorumlu Bakan
Kamu Hizmetleri Reformundan Sorumlu
Bakan
Düzenleyici Reformdan Sorumlu Devlet
Bakanı
Doğum Oranlarının Arttırılması
Tedbirlerin Alınmasından Sorumlu
Devlet Bakanı
Cinsiyet Eşitliğinden Sorumlu Devlet
Bakanı
Ekonomik Canlanmadan Sorumlu Bakan
Sosyal Güvenlik ve Vergi Reformundan
Sorumlu Bakan
Japonya’da Nüfusun Azalmasıyla
Mücadele ve Yerel Ekonominin Yeniden
Canlandırılmasından Sorumlu Bakan
Ulusal Stratejik Özel Bölgelerden
Sorumlu Devlet Bakanı
18 BAKAN
40
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
STATE MINISTER
State Minister for Reconstruction
State Minister of Cabinet Office
State Minister of Internal Affairs and
Communications
State Minister of Justice
State Minister for Foreign Affairs
State Minister of Finance
State Minister of Education, Culture,
Sports, Science and Technology
State Minister of Health, Labour and
Welfare
State Minister of Agriculture,
Forestry and Fisheries
State Minister of Economy, Trade
and Industry
State Minister of Economy, Trade
and Industry
State Minister of Land,
Infrastructure, Transport and
Tourism
State Minister of Land,
Infrastructure, Transport and
Tourism
State Minister for Reconstruction
State Minister of Environment
State Minister of Environment
State Minister of Defense
TOPLAM
DEVLET BAKANLARI
İmardan sorumlu devlet bakanı
İçişleri ve İletişimden sorumlu devlet bakanı
Adaletten sorumlu devlet bakanı
Dışişlerinden sorumlu devlet bakanı
Maliyeden sorumlu devlet bakanı
Eğitim, Kültür, Spor, Bilim ve Teknolojiden
Sağlık, Çalışma ve Sosyal Yardımlardan
Tarım, Orman ve Balıkçılıktan sorumlu
devlet bakanı
Ekonomi, Ticaret ve Endüstriden sorumlu
devlet bakanı
Ekonomi, Ticaret ve Endüstriden sorumlu
devlet bakanı
Emlak, Altyapı, Ulaştırma ve Turizmden
Emlak, Altyapı, Ulaştırma ve Turizmden
İmardan sorumlu devlet bakanı
Çevreden sorumlu devlet bakanı
Çevreden sorumlu devlet bakanı
Savunmadan sorumlu devlet bakanı
16 DEVLET BAKANI
41
JAPONYA MALİYE BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
42
JAPONYA EMLAK, ALTYAPI, ULAŞTIRMA VE TURİZM BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
43
POLONYA
 Yönetim şekli cumhuriyettir. Yürütme görevi Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu
tarafından yerine getirilmektedir.
 Bakanlar Kurulu, Başbakan ve Bakanlardan oluşur.
 Başbakan Yardımcıları Bakanlar Kurulu içinden atanabilir.
 Başbakan ve Başbakan Yardımcıları da bir bakanın görevlerini yerine getirebilir.
 Kanunlarda belirtilen komisyon başkanları da Bakanlar Kurulu üyeliğine(devlet
bakanlığına) atanabilir.
 Bakanlar devlet idaresinin belirli bir dalını yönlendirir veya Başbakan tarafından
kendilerine tahsis edilen görevleri yerine getirir. Devlet idaresinin bir dalını yönlendiren
bir bakanın faaliyet kapsamı kanunla belirlenir.
 Başbakanın yokluğunda Başbakan yardımcısının başkanlığında bakanlar kurulunu
toplanabilir. Bir bakanın yokluğunda yetkilerini müsteşara ya da müsteşar yardımcısına
devredebilir. Yetki devrinin yapıldığı durumlarda devlet bakanı/müsteşar bakanlar
kurulundaki tartışmalara katılabilir; ancak oy kullanamazlar.
 Bakanlıkların örgütlenmesi Türkiye’dekine benzer bir yapıya sahiptir. Bakanın altında
müsteşar, müsteşar yardımcıları, genel müdürlükler, daire başkanlıkları, daire ve şube
müdürlükleri yer almaktadır.
44
POLONYA’DA BAKANLAR KURULU ve BAKANLIKLAR
CABINET
Prime Minister
Minister of Economy (Deputy Prime
Minister),
, Minister of National Defence (Deputy
Prime Minister )
Minister of Administration and
Digitization
Minister of Agriculture and Rural
Development
Minister of Culture and National
Heritage
BAKANLAR KURULU
Başbakan
Ekonomi Bakanlığı (Başbakan
yardımcısı)
Milli Savunma Bakanlığı (Başbakan
yardımcısı)
Kamu Yönetimi ve Digitization
Bakanlığı
6.
Minister of Environment
Çevre Bakanlığı
7.
Minister of Finance
Maliye Bakanlığı
8.
Minister of Foreign Affairs
9.
Minister of Health
10.
Minister of Infrastructure and
Development
Altyapı ve Kalkınma Bakanlığı
11.
Minister of Interior
12.
Minister of Justice
Adalet Bakanlığı
13.
Minister of Labour and Social Policy
Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
14.
Minister of National Education
Milli eğitim Bakanlığı
15.
Minister of Science and Higher
Education
Bilim ve Yükseköğretim Bakanlığı
16.
Minister of Sport and Tourism
Spor ve Turizm Bakanlığı
17.
Minister of State Treasury
Hazine Bakanlığı
1.
2.
3.
4.
5.
Tarım ve Kırsal Kalkınma Bakanlığı
Kültür ve Tabii Varlıklar Bakanlığı
TOPLAM
17 BAKANLIK
POLONYA BİLİM ve YÜKSEKÖĞRETİM BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
Minister
Secretary of State
Under-Secretaries of State
General Directors
45
POLONYA MALİYE BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
46
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE’DE MEVCUT BAKANLIK SİSTEMİ
İNCELEMELERİN İÇERİĞİ

TÜRK BAKANLIK SİSTEMİNİN KISA TARİHÇESİ VE GEÇMİŞTEN
GÜNÜMÜZE BAKANLIKLARIN GELİŞİMİ

BAKANLIKLARIN LİSTESİ VE BAKANLIKLARIN TEŞKİLAT YAPILANMASI

TÜRKİYE’DE BAKANLIK SİSTEMİNİN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
47
TÜRK BAKANLIK SİSTEMİNİN KISA TARİHÇESİ
 Türk kamu yönetiminde bakanlık tipi yapılar uzun bir tarihsel süreç sonucunda ortaya
çıkmıştır. Avrupa’da 18.yy’ın başından itibaren fonksiyonel uzmanlaşmaya dayalı
bakanlık tipi örgütlenmeye geçilirken, Osmanlı’da bu süreç 19.yy’ın ikinci yarısından
sonra başlamıştır.
 Bugünkü merkezi hükümet örgütünün yapısı esas olarak II. Mahmut dönemindeki
değişimlerle başlamaktadır. 19 yy’ın ikinci ilk yarısında fonksiyonları yok olan ve
ortadan kalkan Divan-ı Hümayun’un yerini Avrupa örneğine göre kurulan bazı
nezaretler almaya başlamıştır.
 Yönetimde uzmanlaşmış bilgi ve etkinlik ihtiyacı nedeniyle II. Mahmut merkezi
hükümeti görevleri itibariyle nazırlıklara (bakanlıklara) bölmüştür. Bu nezaretler
bugünkü anlamda bakanlıkların öncülü niteliğindedir. 1826’da Evkaf-ı Hümayun
(Vakıflar) Nazırlığı, 1837 yılında Umur-u Hariciye (Dışişleri) ve Umur-u Dâhiliye
(İçişleri) Nezaretleri ile 1838’de Defterdarlık yerine Maliye Nezareti kurulmuştur.
Yine aynı yıllarda Adliye işlerini yürütmek üzere Çavuşbaşılık yerine Divan-ı Deavi
Nazırlığı (Adli İşler Nazırı) kurulmuştur.
 Tanzimat sonrası reform süreciyle yeni bakanlıklar ortaya çıkmıştır: Ziraat (1846),
Maarif (1856), Ticaret (1862), Bahriye (1867) ve Nafıa (1870) Nazırlığı ortaya çıkan
nazırlıklardır. Bu nazırlıklar ilk ortaya çıktıklarında daha çok ofis tarzı yapılardır. Bu
ofislerin tam anlamıyla devamlı binalara kavuşması, 19.yy’da hükümet merkezinin
Bab-ı Aliye taşınmasıyla gerçekleşmiştir.
 Modern devlet anlayışına uygun Bakanlar Kurulu ve bakanlık yapılanmasının ana
kaynağını Kanuni Esasi oluşturmuştur. Özellikle 1876 Kanuni Esasi’nin ilanından
sonra gerçek anlamda bakanlıklar ortaya çıkmıştır. İlk olarak klasik/ geleneksel
olarak nitelendirilen Dışişleri, Savunma, İçişleri, Adalet ve Maliye Bakanlıkları
kurulmuştur. Diğer bakanlıklar (Ticaret, Bahriye, Nafıa ve Ziraat) geleneksel
bakanlıklar içinde oluşturulan uzman meclis/ kurulların bir süre sonra ayrılmalarıyla
ortaya çıkmışlardır.
 Milli mücadele döneminde kurulan ilk hükümetteki bakanlıklar Osmanlı devletinin
son dönemindeki gibi daha çok ofis tarzında aynı binanın içerisinde çalışmaktadır. Bu
dönemde bakanlık kurulu ve bakanlık sistemi kabul edilen Meclis hükümeti sistemine
uygun olarak şekillenmiştir. Cumhuriyet öncesi bu geçiş döneminde (1920-1923)
toplam beş hükümet görev yapmıştır.
48
 1923 yılında Cumhuriyetin ilanı ve 1924 Anayasasının kabulü ile klasik olarak
adlandırılan bakanlık sistemi; Cumhurbaşkanı; Başbakan ve Bakanlar Kurulu olarak
ortaya çıkmıştır.1937 yılında çıkarılan 3117 sayılı kanunla en az 12 en çok 16
bakanlık kurulması öngörülürken, 1946 yılında 4951 sayılı kanunla devlet bakanlığı
uygulaması bakanlık sistemine dâhil edilmiştir.
 1982 Anayasası bakanlık sistemine ilişkin olarak bakanlıkların kurulması,
kaldırılması, görevleri, yetkileri ve teşkilatının kanunla düzenlenmesi hükmünü
getirirken, 1984 yılında çıkarılan 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları
Hakkında 174 sayılı Kanun Hükmünde Kararname İle 13.12.1983 Gün ve 174 sayılı
Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin
Bazı Maddelerinin Kaldırılması ve Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında 202
sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun ile
günümüzdeki bakanlık sisteminin temel çerçevesi belirlenmiştir.
 45. Hükümet (Özal Hükümeti) döneminde 2680 sayılı Yetki Kanununa dayanılarak
çıkarılan KHK’ler ile hizmet bakanlıklarının sayısı 21’den 14’e düşürülmüştür.
 2011 tarihinde kabul edilen 6223 sayılı Yetki Kanunu ile bakanlıklar yeniden
yapılandırılmıştır. Yetki kanunu kapsamında çıkarılan KHK’lerle beş yeni bakanlık
kurulurken, birleştirme ve ayrılmalarla altı bakanlığın adı ve teşkilat kanunları
tamamen değişmiş, iki bakanlığın adı değişmemesine rağmen teşkilat kanunları
tamamen değişikliğe uğramıştır. Sekiz bakanlığın ise adı değişmemiş; ancak
bazılarının teşkilat kanunlarında KHK’lerle kısmi değişiklikler yapılmıştır. Bakanlık
sisteminde uzun süreden beri varlığını sürdüren devlet bakanlığı uygulamasına son
verilmiş ve sistemde yer almayan bakan yardımcılığı müessesi ihdas edilmiştir.
Ayrıca Başbakanlığı güçlendiren ikinci tür başbakan yardımcılığı müessesi
oluşturulmuştur.
49
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE BAKANLIKLARIN GELİŞİMİ
1923-1946 Dönemi Hükümetleri ve Bakanlıklar
50
1923-1946 Dönemi Hükümetleri ve Bakanlıklar (Devamı)
51
1946-60 Dönemindeki Hükümetler ve Bakanlıklar
52
53
54
1980-93 Dönemindeki Hükümetler Bakanlıklar
55
56
1999’dan Günümüze Hükümetler ve Bakanlıklar
57
BAKANLIKLARIN LİSTESİ VE BAKANLIKLARIN TEŞKİLAT YAPILANMASI
TÜRKİYE’DE BAKANLAR KURULU ve BAKANLIKLAR
BAKANLAR KURULU
Başbakan
1
2
3
4
Adalet Bakanlığı
5
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
6
Avrupa Birliği Bakanlığı
7
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
8
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
9
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
10
11
Ekonomi Bakanlığı
12
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
13
Gençlik ve Spor Bakanlığı
14
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
15
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
16
17
Kalkınma Bakanlığı
18
Kültür ve Turizm Bakanlığı
19
Maliye Bakanlığı
20
Milli Eğitim Bakanlığı
21
Milli Savunma Bakanlığı
22
Orman ve Su İşleri Bakanlığı
23
24
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
25
TOPLAM
21 BAKAN + 4 BAŞBAKAN YARDIMCISI
58
BAŞBAKANLIĞA BAĞLI VE İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLARI İLE BAŞBAKAN YARDIMCILARI ARASINDAKİ GÖREV DAĞILIM LİSTESİ
GÖREVLER
Başbakan
Başbakan
Yardımcısı
Hükümet Sözcülüğü, Danıştay ile ilişkiler, Terörle Mücadele Yüksek Kurulu
Başkanlığı, Kıbrıs ile ilgili koordinasyon işleri. Milli Güvenlik Kurulu’nun tavsiye
kararlarının ve görüşlerinin değerlendirilmek üzere Bakanlar Kurulu’na sunulması
ve Bakanlar Kurulu’nda kabulü halinde bu tavsiye kararlarının uygulanmasının
koordinasyonu ve izlenmesi, İnsan hakları ve ilgili kurullar ve insan hakları ile ilgili
konuların koordinasyonu
Başbakan
Yardımcısı
Ekonomik konularda genel koordinasyon
Başbakan
Yardımcısı
TBMM ile ilişkiler
Kamu diplomasisi ile ilgili işlerin yürütülmesi
Başbakan
Yardımcısı
Medeniyetler İttifakı Projesi’nin yürütülmesi.
SORUMLU OLDUĞU KURUM VE KURULUŞLAR





Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği
Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı
Diyanet İşleri Başkanlığı
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanlığı


Vakıflar Genel Müdürlüğü
Türkiye İnsan Hakları Kurumu

Hazine Müsteşarlığı

T.C Merkez Bankası

T.C Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü

Türkiye Halk Bankası A.Ş Genel Müdürlüğü

Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş Genel Müdürlüğü

Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş Genel Müdürlüğü

Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O Genel Müdürlüğü

Sermaye Piyasası Kurulu Başkanlığı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu

Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü

Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel
Müdürlüğü

Anadolu Ajansı T.A.Ş Genel Müdürlüğü

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu

Tanıtma Fonu Kurulu Sekreterliği

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı
59
ADALET BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
60
AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
61
AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
62
BİLİM SANAYİ ve TEKNOLOJİ BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
63
ÇALIŞMA ve SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
64
ÇEVRE ve ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
65
DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
66
EKONOMİ BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
67
ENERJİ ve TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
68
69
GENÇLİK ve SPOR BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
70
GIDA, TARIM ve HAYVANCILIK BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
71
GÜMRÜK ve TİCARET BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
72
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
73
KALKINMA BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
74
KÜLTÜR ve TURIZM BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
75
MALİYE BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
76
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
77
MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
78
ORMAN ve SU İŞLERİ BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
79
SAĞLIK BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
80
ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK ve HABERLEŞME BAKANLIĞI TEŞKİLAT ŞEMASI
81
TÜRKİYE’DE BAKANLIK SİSTEMİNİN SORUNLARI
VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Bakanlıklarla ilgili 2000 yılından bu yana önemli düzenlemeler yapılmıştır. Bu
düzenlemeler bakanlıkların etkin, verimli ve ekonomik işleyiş yapısına kavuşturulması
bağlamında olumlu olmakla birlikte yeni düzenlemeler bakanlık sisteminde bir takım uyum
sorunlarını da beraberinde getirmiştir. Günümüzde bakanlık sisteminde genel olarak ortaya
çıkan sorunlar aşağıda yer almaktadır.
1) Bakanlık yönetiminde üst düzeyde oluşturulan bakan yardımcılığı müessesesinin görev,
yetki ve sorumluluklarının açık ve belirgin bir şekilde çizilmemesi bakanlıklarda müsteşarbakan yardımcısı çekişmesine yol açmaktadır.
Müsteşar ve Bakan Yardımcılığının Benzer ve Farklı Yönleri
Bakan Yardımcısı
Müsteşar
*Her bakanlık için bir bakan yardımcısı *Her bakanlık için bir müsteşar
görevlendirilebilir.
görevlendirilebilir.
*Hükümetin görev süresi ile bağlantılı *Görev süresi Hükümetin görev süresiyle
olarak görev yaparlar.
bağlantılı değildir.
*Bakan
Yardımcılığı,
“istisnai *Meslekten
yetişme,
uzman
idare
memuriyet”tir.
memurudur.
*Müşterek kararname ile atanır.
*Müşterek kararname ile atanır.
*Bakana vekâlet edemez.
*Bakana vekâlet edemez.
*Bakan tarafından Kendisine yetki devri
*Karar verme yetkisi olup olmadığı 643
yapıldığı durumlarda karar verme yetkisine
sayılı KHK ile düzenlenmemiştir.
sahiptir.
*Meclis üyeliği yoktur.
*Meclis üyeliği yoktur.
*Bakanın emrinde ve onun yardımcısı olup
bakanlık hizmetlerini bakan adına ve
*Bakana ve Bakanlığa verilen görevlerin bakanın direktif ve emirleri yönünde,
yerine getirilmesinde Bakana yardımcı bakanlığın
amaç
ve
politikalarına,
olmak üzere Bakan Yardımcıları bu kalkınma planlarına ve yıllık programlara,
görevlerin yerine getirilmesinden Bakana mevzuat hükümlerine uygun olarak
karşı sorumludur.
düzenlemek ve yürütmekle görevli
Müsteşar bu hizmetlerin yürütülmesinden
bakana karşı sorumludur.
*Hukuki dayanağı 643 sayılı KHK’dir.
*Hukuki dayanağı 3046 sayılı kanundur.
 Bakan yardımcılığı müessesesinin bakanlık sistemine eklenmesi ve bakan
yardımcısının da müsteşarda olduğu gibi bakanlığa verilen görevlerin yerine getirilmesinde
bakana yardımcı olmakla görevlendirilmesi, bakanlıklarda müsteşar- bakan yardımcısı
ikiliğinin doğmasına sebep olmuştur. Bu konuda temel olarak iki görüş bulunmaktadır.
82
1. GÖRÜŞ
2. GÖRÜŞ
GEREKÇELER

Bakan yardımcısının müsteşar gibi
bakana karşı sorumlu olması,
GEREKÇELER
 Bakan yardımcılarının 3046 sayılı
Kanunda
hiyerarşik
makamlar
arasında sayılmaması,

3046
sayılı
Kanunda
bakan
yardımcısının müsteşar ile ilgili maddeden
önce düzenlenmiş olması,

Bazı bakanlıkların(Adalet Bakanlığı,
Ekonomi Bakanlığı, Gıda Tarım ve
Hayvancılık Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret
Bakanlığı) teşkilat şemalarında bakan
yardımcılarının
müsteşarın
üstünde
gösterilmesi,
HİYERARŞİDEKİ YERİ-YETKİ DEVRİ

Bu gerekçeler Bakan yardımcısının
müsteşarın üstünde bir makam olarak yer
aldığı anlamına gelmektedir. Bu nedenle
bakan yardımcısı müsteşara açıkça tanınan
yetkiler dışında bakanlığa ilişkin hiyerarşik
yetkileri kullanabilir.
UYGULAMADAKİ DURUM

Uygulamadaki tek örneği Aile ve
Sosyal
Politikalar
Bakanlığında
görülmektedir. Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanlığın 2014’te çıkarılan İmza Yetkileri
Yönergesine göre bakan yardımcısı bakan
tarafından verilecek görevlere ilişkin
yazıları imzalama ve onaylama yetkisine
sahiptir
 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve
Kontrol Kanunu’nda müsteşarın hala
bakanlığın
en
üst
yöneticisi
konumunu sürdürmesi,
 Bakanlıkların imza yönergelerinde
bakan
yardımcılarına
yetki
devredilmemiş olması,
 2011 yılında kurulan bakanlıkların
kuruluş
yasalarında
bakan
yardımcılığına yer verilmemesi,
HİYERARŞİDEKİ YERİ-YETKİ DEVRİ

Bu gerekçeler göz önüne alındığında
Bakan yardımcısının siyasi nitelikteki
danışmanlık
işlevinin
ağır
bastığı
söylenebilir.
Dolayısıyla
bakan
yardımcılarına hiyerarşik anlamda yetki
devri yapılamaz.
UYGULAMADAKİ DURUM

Genel
uygulama
2.
görüş
doğrultusundadır.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ
 3046 sayılı Kanunun 21/A maddesinde düzenleme yapılarak bakanlık yönetiminde üst
düzeyde oluşturulan bakan yardımcılığı müessesesinin görev, yetki ve sorumluluklarının
açık ve belirgin bir şekilde tanımlanmalı ve bakanlıklarda bakan yardımcısı- müsteşar
arasındaki ilişkinin niteliği belirlenmelidir. Eğer bu ilişkinin hiyerarşik düzeyde kurulması
söz konusu ise 3046 sayılı Kanunun hiyerarşik kademeleri belirleyen 15. maddesinde
yeniden düzenleme yapılmalıdır.
2) Aynı görev, yetki ve sorumlulukların birden çok bakanlığa veya kuruma verilmiş olması
söz konusu hizmetlerin eşgüdüm ve koordinasyon problemlerini beraberinde getirmektedir.
Yeni bakanlıkların kurulması eşgüdüm sorununu da beraberinde getirmiştir.
83
 Lojistik merkezlerinin kurulması, yönetilmesi ve işletilmesi görevi 637 sayılı KHK ile
Ekonomi Bakanlığı’na, 649 sayılı KHK ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na ve 655
sayılı KHK ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na verilmiştir.
 636, 644, 645, 657 ve 658 sayılı KHK’lerle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Orman ve
Su İşleri Bakanlığı arasında yetki paylaşımı net bir şekilde gerçekleştirilmemiştir.
Aşağıda yer alan tablo incelendiğinde iki bakanlığın KHK’leri karşılaştırıldığında
bakanlıkların çakışan görevleri açık bir şekilde görülmektedir. Dolayısıyla KHK’ler ile
bu türden yetki, görev ve sorumlulukların birden fazla bakanlığa verilmesi bazı
hizmetlerin yerine getirilmesinde koordinasyonsuzluğa neden olmaktadır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İle Orman ve Su İşleri Bakanlığının Birbiriyle Çakışan
Görevleri
1
2
3
4
5
6
7
8
Çakışan Görevler
Havza koruma planları ile kirlilik haritalarını oluşturmak, bunların uygulama
esaslarını tespit etmek ve izlemek.
Yeraltı ve yerüstü sularının, denizlerin ve toprağın korunması, kirliliğin
önlenmesi veya bertaraf edilmesi maksadıyla hedefleri, ilkeleri ve kirletici
unsurları belirlemek, kirliliğin giderilmesi ve kontrolüne ilişkin usul ve esasları
tespit etmek, acil müdahale planları yapmak ve yaptırmak.
Yeraltı ve yerüstü sularının, denizlerin ve toprağın korunması, kirliliğin
önlenmesi veya bertaraf edilmesi maksadıyla kirliliğin giderilmesi ve kontrolüne
ilişkin uygulamaları sağlamak, yeraltı ve yerüstü su, deniz ve toprak kirliliğine
karşı hazırlıklı olmak, müdahale ve mücadele kapasitesini artırmak için gerekli
tedbirleri almak ve aldırmak; çevrenin korunması, maksadıyla uygun teknolojileri
belirlemek ve bu maksatla kurulacak tesislerin vasıflarını tespit etmek ve bu
çerçevede gerekli tedbirleri almak ve aldırmak.
Faaliyetleri sonucu (hava, su ve toprak gibi alıcı ortamlara)* katı, sıvı ve gaz
halde atık bırakarak kirlilik oluşturan veya oluşturması muhtemel her türlü tesis
ve faaliyetin, çevresel etkilerini değerlendirmek; alıcı ortamlar ile ilgili ölçüm ve
izleme çalışmalarını yapmak; bahse konu tesis ve faaliyetleri izlemek, izin
vermek, denetlemek ve gürültünün kontrolü.
* 644 KHK ile kaldırılmıştır.
Havza ve bölge bazındaki çevre düzeni planları da dâhil her tür ve ölçekteki
çevre düzeni planlarının ve imar planlarının yapılmasına ilişkin usul ve esasları
belirlemek, havza veya bölge bazındaki çevre düzeni planlarını yapmak,
yaptırmak, onaylamak ve bu planların uygulanmasını ve denetlenmesini
sağlamak.
Tespit ve kalite ölçütlerini uygulamak ve uygulanmasını sağlamak, çevreyle ilgili
her türlü ölçüm, izleme, analiz ve kontroller yapacak laboratuvarlar kurmak,
kurdurmak, bunların akreditasyon işlemlerini yapmak, yaptırmak; alıcı ortamlar
(hava, su ve toprak)* konusunda ölçüm yapacak kuruluşları belirlemek,
* 644 KHK ile kaldırılmıştır.
Atık ve kimyasalların yönetimine ilişkin hedef, politika ve ölçütleri belirlemek.
Küresel iklim değişikliği ve ozon tabakasının incelmesi ile ilgili tedbirlerin
alınmasına yönelik plan, politika ve stratejileri belirlemek amacıyla diğer kurum
ve kuruluşlarla koordinasyon sağlamak.
84
ÇÖZÜM ÖNERİSİ
 Birden çok bakanlığa veya kuruma verilen görev, yetki ve sorumluluklar tespit edilmeli ve
hizmetlerin yürütülmesinde eşgüdüm ve koordinasyon sorununa yol açmayacak şekilde
bakanlıkların kuruluş ve teşkilat kanun/KHK’lerinde gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
3) 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu sonrasında bakanlıklarda kurulan iç
denetim birimlerinin yanında 2011 KHK’leri ile rehberlik ve teftiş /rehberlik ve denetim
hizmetleri/ denetim hizmetleri başkanlıklarının kurulması denetimde çift başlılığa sebep
olmaktadır.

Bakanlıklarda bu birimlerde görev alan denetim elemanlarının denetim, soruşturma ve
rehberlik görevini yerine getirmektedir. Denetim ve soruşturma görevlerinin özellikleri gereği
birbiriyle uyuşabilen görevler olmasına karşın rehberlik görevi genel özelliğiyle öteki iki
görevle çelişen bir niteliğe sahiptir.

Nitekim 5018 sayılı kanunla gelen iç denetimde temel amaç, tüm kamu idarelerinde
olduğu gibi bakanlıklarda da bakanlığa değer katmak ve bakanlığı geliştirmek için
kaynakların etkili, ekonomik ve verimli yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve
bakanlığa rehberlik edecek danışmanlık faaliyetinin gerçekleştirilmesidir. Dolayısıyla bu
amacı gerçekleştirmek üzere 5018 sayılı kanuna göre, bakanlıklarda kurulan iç denetim
birimleriyle 2011 KHK’leri ile kurulan denetim hizmetleri başkanlığı/ rehberlik ve teftiş
başkanlığı/ rehberlik ve denetim başkanlıklarının rehberlik yapma görevi çelişir niteliktedir.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ
 Bakanlıklarda çift başlı denetim sistemine son verilmelidir. Bu bağlamda bakanlıkların
denetim birimleri arasında standart bir yapının kurulması amacıyla iç denetim birimleri de
dâhil olmak üzere bakanlık içerisinde yer alan bütün denetim birimleri tek bir denetim
hizmetleri başkanlığı altında birleştirilmeli ve bu birim doğrudan bakana/bakan
yardımcısına bağlanmalıdır.
4) Bir veya birkaç bakanlığın kararıyla alt seviyede çözülebilecek konuların bakanlar kurulu
seviyesine kadar çıkması nedeniyle ciddi ve daha yüksek seviyedeki işlere bakanlar kurulu
üyeleri yeterince zaman ayıramamaktadır.

Örneğin üniversiteler kanunla kurulurken fakülte, yüksekokul ve enstitü gibi
yükseköğretim kurumları bakanlar kurulu kararıyla kurulmaktadır. Fakülte, yüksekokul ve
enstitü gibi yükseköğretim kurumları bakanlar kurulu kararına ihtiyaç duyulmaksızın Milli
Eğitim Bakanlığı ve Maliye Bakanlığının işlemi ile kurulabilir.
85

Bakanlar kurulunun, gelişen devlet sistemi içinde almakta olduğu kararların büyük
bölümü, daha alt düzeydeki organlarca alınabilecek türdeki kararlardan oluşmaktadır. Bu
açıdan, bakanlar kurulunun alacağı kararların hukuksal çerçevesinin yeniden düzenlenmesi
sağlanmalıdır.
 Doğrudan hükümetin ortak sorumluluğuna giren, genel siyasetin yürütülmesi
işleriyle ilgili kararlar Bakanlar Kurulunca alınmalıdır.
 Daha alt düzeydeki yürütme ve karar organlarınca çözüm sağlanamayan ve
bakanlıklar arası uyuşmazlığa neden olan konular, Bakanlar Kurulunda
sonuçlandırılmalıdır.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ
 Bir veya birkaç bakanlığın kararıyla alt seviyede çözülebilecek konuları için mevzuat
taraması yapılmalıdır. Elde edilen bulgular doğrultusunda çıkarılacak çerçeve
niteliğindeki bir yasal düzenleme ile her konunun bakanlar kuruluna gitmesi
önlenebileceği gibi Bakanlar Kurulu kararıyla düzenleme yoluna ancak çok zorunlu
durumlarda başvurulmasını sağlayacak bir mekanizma oluşturularak ciddi ve daha yüksek
seviyedeki işler için bakanlar kurulu üyelerinin yeterince zaman ayırması sağlanabilir.
5) 2011 KHK sonrası bakanlık sistemimizin ikili bir örgütlenme ortaya çıkmıştır. 3046 sayılı
Kanuna geçerliliğini koruduğu bakanlıklarda fonksiyonel esaslı örgütlenme(ana hizmetdanışma ve denetim-yardımcı hizmet birimleri) devam ederken 2011 KHK’leri ile
düzenleme yapılan bakanlıklarda konu/ tema esaslı örgütlenme(ana hizmet-danışma ve
denetim-yardımcı hizmet birimleri ayrımı yapılmaksızın) oluşturulmuştur. Ayrıca 2011
KHK’leri sonrası bakanlıklarda aynı işi yapan birimler farklı isimlerle adlandırılmıştır. Bu
durum bakanlıkların içyapısındaki mevcut standart yapının bozulmasına yol açmaktadır.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ
 2011 KHK sonrası bakanlık sistemimizin ikili bir örgütlenme ortaya çıkardığı sorunların
giderilmesi için konu/ tema esaslı örgütlenme esasına göre örgütlenen bakanlıklar 3046
sayılı Kanun çerçevesinde fonksiyonel esaslı örgütlenme(ana hizmet-danışma ve denetimyardımcı hizmet birimleri) modeline göre uyarlanması gerekmektedir. Bu nedenle
fonksiyonel esaslı örgütlenmeyen bakanlıkların kuruluş ve teşkilat kanun/KHK’lerinde
gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
 Ayrıca 2011 KHK’leri sonrası bakanlıklarda aynı işi yapan birimler farklı isimlerle
adlandırılması sonucu bakanlıkların içyapısındaki bozulan standart yapının düzeltilmesi
amacıyla özellikle yardımcı hizmet niteliğinde olan birimlerin isimlendirmelerinde ve
görev alanları yeniden ele alınmalıdır.
86
Bakanlık Yapılarının Karşılaştırılması
2011 Öncesi Bakanlık Yapılanması
Bakan
Müsteşar
Müsteşar Yardımcıları
Ana Hizmet Birimleri
Yardımcı Hizmet Birimleri
 Personel Genel Müdürlüğü/Dairesi Başkanlığı
 İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı
 Eğitim Dairesi Başkanlığı
 Özel Kalem Müdürlüğü
Danışma ve Denetim Birimleri
 Teftiş Kurulu Başkanlığı
 Hukuk Müşavirliği
 Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği
Sürekli Kurullar
Bağlı Kuruluşlar
İlgili Kuruluşlar
2011 KHK’leri Sonrası Bakanlık Yapılanması
Bakan
Bakan Yardımcısı
Müsteşar
Müsteşar Yardımcıları
Hizmet Birimleri
İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığı
Destek Hizmetleri Başkanlığı/Yönetim Hizmetleri
Genel Müdürlüğü
AB İlişkiler Genel Müdürlüğü/Daire Başkanlığı
Rehberlik ve Teftiş /Rehberlik ve Denetim Hizmetleri/
Denetim Hizmetleri Başkanlığı
Sürekli Kurullar
Çalışma Grupları
Bağlı Kuruluşlar
İlgili Kuruluşlar
İlişkili Kuruluşlar
87
6) 2011 yılında ekonomi alanında tüm işlerin koordinasyonu ve yürütülmesi amacıyla 637
sayılı KHK ile Ekonomi Bakanlığı kurulmuştur. Yeni bakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın
tüm hizmet birimleri ile Hazine Müsteşarlığı’nın Teşvik Uygulama Ve Yabancı Sermaye
Genel Müdürlüklerinin birleştirilmesinden meydana gelmektedir. Ancak diğer taraftan
Başbakanlık Görev Dağılımı Genelgesiyle ekonomiyle ilgili 10 kurumun (Hazine
Müsteşarlığı, Merkez Bankası, Ziraat Bankası, Halk Bankası, Türkiye Kalkınma Bankası,
Türkiye İhracat Kredi Bankası, Vakıflar Bankası, SPK, BDDK ve TMSF) ekonomik
konularda genel koordinasyonun sağlanması amacıyla Başbakan Yardımcısının
sorumluluğuna verilmiştir. Dolayısıyla Ekonomi Bakanlığı ekonomi alanında tüm işlerin
koordinasyonu ve yürütülmesini sağlama amacını gerçekleştirememekte ve ekonomiyi
yönlendirecek temel ekonomik kurumlar hala başbakanlığın sorumluluğundadır. Bu durum
ekonomi yönetimi açısından çift başlı bir yönetime yol açarken bu alanın yönetim ve
koordinasyonunda eşgüdüm sorununu da beraberinde getirmektedir.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ
 Ekonomi yönetimi açısından çift başlı bir yönetime son verilmesi için Hazine Müsteşarlığı,
Ekonomi Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı birleştirilerek Ekonomi ve Kalkınma Bakanlığı
kurulmalıdır. Bu bakanlığın ekonomiyi tam anlamıyla yönetebilmesi için Başbakan
Yardımcının sorumluluğunda olan kurumlar(Merkez Bankası, Ziraat Bankası, Halk
Bankası, Türkiye Kalkınma Bankası, Türkiye İhracat Kredi Bankası, Vakıflar Bankası,
SPK, BDDK ve TMSF)bu bakanlıkla ilgilendirilmelidir. Böylece tüm ekonomik kurumları
yönlendirme yönü ile güçlendirilmiş olan bu bakanlık ile ekonomi yönetimindeki eşgüdüm
ve koordinasyon sorunu sona erdirilmiş olacaktır.
7) Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların sayı ve öneminin artmış olmasına rağmen bu
kurumların kurumsal yapılarını standart olarak düzenleyen genel bir düzenleme
bulunmamaktadır. Bu konuda “Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Hakkındaki Kanun
Tasarısı” 2004 yılında meclise gönderilmişse de meclis gündeminin yoğun olması
sebebiyle bu kanun tasarısı kadük olmuştur. Günümüzde sayısı giderek artış gösteren ve
“ilişkili kuruluş” olarak adlandırılan tür yapıların bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve
kuruluşlar arasındaki ilişkilerinin ne olacağı konusunda eksiklikler bulunmaktadır.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ
 Bakanlıklarda olduğu gibi Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların kurumsal yapılarını
standart olarak düzenleyen genel bir düzenleme yapılmalıdır. Bu çerçevede “Düzenleyici
ve Denetleyici Kurumların Kurulması, Teşkilat ve Görevleri ile Denetimleri Hakkında
Kanun Tasarısı hazırlanmalıdır.
8) Değişen ekonomik, siyasal, sosyal, teknolojik vb. koşullar nedeniyle il-ilçe-bucak
örgütlenmesinin dayandığı 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu günün koşullarına (geçilmesi
öngörülen Başkanlık ve Yarı-Başkanlık sistemine)göre düzenlenmelidir. Yapılacak
düzenlemeye paralel olarak taşra örgütlenmesi yeniden düzenlenmelidir. Zira taşra
örgütlenmesinde bölgesel yapılanmaların ortaya çıktığı dönemden bu yana bu teşkilatların
kurulmasına ilişkin ortak ilke, esas ve ölçütlerin oluşturulmadığı görülmektedir.
Anayasamızda bölgesel yapılanmaya kamu hizmetlerinin görülmesinde verim ve uyum
88
ölçütü olması gerektiği belirtilmiş olsa da bunun gerçekleşip gerçekleşmediğini somut
olarak ortaya koyan bir düzenleme mevcut değildir. 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve
Görevleri Hakkındaki Kanunda bakanlıkların ülke düzeyindeki hizmetlerini yerine
getirmek amacıyla il valisine bağlı il kuruluşları, kaymakama bağlı ilçe kuruluşları ve
doğrudan doğruya merkeze bağlı taşra kuruluşları olarak üç şekilde örgütlenebileceğini
düzenlemiş; ancak hangi ortak ilke ve ölçütlere göre kurumların bölge örgütlenmesine
gidilebileceğini düzenlememiştir. Bu duruma yönelik ikincil bir düzenleme ise
yapılmamıştır. Bu boşluk sebebiyle bakanlıklar ve diğer kamu kurumları kendi kuruluş
kanununa göre bölge sınırlarını ve merkezlerini belirlemişlerdir. Bu durum sonucunda
hizmet alanları ve hizmet sunum merkezleri birbirinden farklı ve karmaşık bir bölgesel
yapılanma teşkilatları ortaya çıkmıştır.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ
 Mevcut sorunun çözümü için Başbakanlık İdareyi Geliştirme Başkanlığı tarafından
hazırlanmış olan Bölgesel Yapılanma(Kamu Kurumlarının Hizmetleriyle İlgili Yönetim
Bölgeleri) Araştırma Raporu doğrultusunda kısa dönemde kamu kurumlarının
hizmetleriyle ilgili yönetim bölgeleriyle ilgili olarak bölge yapılanması gereği kalmayan
kurumların bölgesel yapılanmaları kaldırılabilir veya yeniden yapılandırılabilir. İkincil
olarak birden çok bölge yapılanmasına sahip bakanlıklar ve kamu kurumlarının bu
yapılandırmalarının kendi içinde uyumlaştırılmasına gidilebilir.
 Bakanlıkların bölgesel yapılanması konusundaki boşluğun ortadan kaldırılması için
bölgesel yapılanmaların kurulmasıyla ilgili ikincil düzenlemenin başta Başbakanlık
(İdareyi Geliştirme Başkanlığı), Devlet Personel Başkanlığı(Teşkilat ve Yönetimi
Geliştirme Dairesi Başkanlığı),İçişleri Bakanlığı(İller İdaresi Genel Müdürlüğü) ve
Kalkınma Bakanlığı (Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü) olmak üzere
ilgili kurumların katılımıyla hazırlanmalıdır.
9) Bakanlık sisteminin ve dolayısıyla tüm kamu yönetiminin örgütlenmesine yön veren 3046
sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun’un 5018 sayılı Kanun ile
2011 KHK’leri ve sonrasında yapılan düzenlemeler ile birçok bakanlık ve kamu kuruluşu
için geçerliliğini yitirmeye başlamıştır. Bunun sonucu olarak bakanlıklarda birbiriyle aynı
işi yapan birimler farklı isimler altında(idari ve mali işler daire başkanlıklarının destek
hizmetleri daire başkanlığı veya yönetim hizmetleri daire başkanlığı örneğinde olduğu
gibi) faaliyetlerini sürdürmekte bu durum bakanlıkların ve diğer kamu kurumlarının
içyapısındaki mevcut standart yapının bozulmasına yol açmaktadır. Bu nedenle gerek
merkez gerekse de taşra örgütlenmesi bakımından 3046 sayılı Kanunun tüm kurumları için
çerçeve bir düzenleme olarak devam edip etmeyeceği konusu tartışılmalı hale gelmiştir.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ
 3046 sayılı Kanun bakanlık sisteminin istikrarlı ve düzenli bir şekilde işlemesine uzun
yıllar hizmet etmiştir. Ancak değişen ekonomik, siyasal, sosyal, teknolojik vb. koşullar bu
yapıda sürekli değişim ihtiyacını gündeme getirmiştir. Bu nedenle bakanlıkların hızlı karar
alabilen ancak düzenli, istikrarlı ve esnek düzenlemelere ayak uydurabilen bir yapıya
kavuşturulması için 3046 sayılı Kanunun yeniden düzenlenerek işler hale getirilmelidir.
89
GENEL DEĞERLENDİRME
Her ülkenin bakanlık sistemi kabul edilen hükümet sistemine göre şekillenmektedir.
Ülkemizde 2007 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile Cumhurbaşkanının doğrudan halk
tarafından seçilmesi öngörülmüştür. Bu Anayasa değişikliği, parlamenter sistemden yarıbaşkanlık veya başkanlık sistemine bir sapma olarak değerlendirilmekle beraber sistem
parlamenter sistem olarak kalmıştır.
2007 Anayasa değişikliğinden 4 yıl sonra kamu hizmetlerinin düzenli, süratli, etkin,
verimli ve ekonomik bir şekilde yürütülmesini sağlamak üzere 2011 yılında 6223 sayılı Yetki
Kanunu kapsamında çıkarılan 35 KHK ile Türk bakanlık sistemi yeniden yapılandırılmıştır.
Yapılan düzenlemeler bakanlık sisteminde önemli sorunların çözümünde etkili olmuş; ancak
bazıları geçmiş dönemden bazılarıysa yeni düzenlemelere uyumdan kaynaklanan sorunların
hala devam ettiği gözlemlenmiştir.
Gelecek dönemde hangi Hükümet sisteminin (parlamenter, başkanlık veya yarıbaşkanlık) benimseneceği siyasi bir konudur. Ancak bakanlık sistemi kabul edilecek bu
sisteme göre şekilleneceği açıktır. Bu nedenle bakanlık sistemindeki sorunların kısa ve orta
vadede çözümü için bu rapordaki çözüm önerileri değerlendirilmelidir. Ayrıca raporda
incelenen bakanlık sistemlerinden hayata geçirilebilecek iyi ülke uygulamaları göz önünde
bulundurulmalıdır. Bu çerçevede bakanlık sisteminde yapılması tavsiye edilebilecek
düzenlemeler şunlardır:
 Başbakanın belirleyeceği bir Başbakan yardımcısına Başbakanın yokluğunda bu
Başbakan yardımcısının başkanlığında bakanlar kurulunu toplayabilme yetkisi
tanınabilir. Böylece ivedilik gerektiren acil durumlarda Hükümetin hızlı ve etkili karar
alması sağlanabilir.
 Bir bakanın yokluğunda yetkileri müsteşara, müsteşar yardımcısı veya Bakan
yardımcısına devredilebilir. Ayrıca yetki devrinin yapıldığı durumlarda bakan
yardımcısı/müsteşar/müsteşar yardımcısı bakanlar kurulunda oy hakkı olmaksızın
tartışmalara katılması sağlanabilir. Böylece bir bakanın yokluğunda diğer bakana
vekâlet etmesi için sürekli bürokratik işlemler yapılmasına gerek kalmayacaktır.
 Genel seçimlerden 3 ay önce İçişleri, Adalet ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme
bakanları görevlerinden ayrılma zorunluluğuna son verilmelidir. İncelenen ülke
örneklerinde karşılaşılmayan bu uygulama; daha çok haberleşme, ulaşım ve güvenlik
sebebiyle 1950’li yılların fiziksel ve teknolojik koşulları sebebiyle getirilmiştir.
Günümüz teknolojisi ve fiziksel erişim imkânları göz önüne alındığında bu
uygulamanın geçerliliği kalmamıştır.
 Fransa’da olduğu gibi bakanlıkta yönetim ve siyaset arasında bir tampon ve denge
işlevi görmek üzere, bakanlıklarda bakana yakınlıklarına göre bakanın bürokratlar
arasından seçtiği üyelerle bürokrasi dışından seçilen üyelerden oluşan bakanlık
kabinesi uygulamasına gidilebilir.
90

almanya

Transkript

Benzer belgeler

gündem - Sakarya SMMMO

aynalı kahve sohbetleri-61

YURTDIŞINDAN TEMİN EDİLEN DÖVİZ VE ALTIN

gündem

1. Day- Honorary Speaker

Sektör Toplantıları Neticesinde Başbakan ve Ekonomi Koordinasyon