rehberlik - Yrd. Doç. Dr. Suat ÇELİK

3/14/2010
REHBERLİĞİN KAPSAMI
Rehberliğin Kapsamı ve
Tarihi Gelişimi
2. Bölüm
Yrd. Doç. Dr. Suat ÇELİK
Bilgi
YöneltmeToplama
ve ve Yayma
Oryantasyon
Yetiştirme
Çevre ve
Psikolojik
İzleme
Veli ile
Değerlendirme Danışma
İlişkiler
Araştırma
Bireyi
ve
Tanıma
Geliştirme
Müşavirlik
REHBERLİK
Rehberlikte hizmet alanları
REHBERLİĞİN KAPSAMI
 Rehberlik hizmetleri psikolojik yardım
hizmetlerini kapsamaktadır.
 Bütün bu hizmetler bir bütün içerisinde
verilmesi son derece önemlidir
önemlidir.
 Bu hizmet alanları birbirlerinin alanını
kapsasa da her alana özgü etkinlikler vardır.
 Bu hizmetlerin kapsamında psikolojik
danışma yardımı vardır.
 Hizmetler arasında dengeli ve çok yönlü bir
ilişki bulunmaktadır.
1.Psikolojik Danışma Hizmeti
 Bireyle yüzyüze
kurulan psikolojik
yardım ilişkisidir”.
 Psikolojik danışma bir
süreçtir.
 Profesyonel bir
hizmettir.
 Bu yardımı alan kişiye
“Danışan”,yardımı veren
kişiye “Psikolojik
Danışman” denir.
1
3/14/2010
1.Psikolojik Danışma Hizmeti
2. Oryantasyon
 Bütün öğrencilere
açık bir hizmettir.
 Çeşitli uyum
sorunu olan
olan,
başarısız, karar
verme sorunu olan,
kendini tanımak ve
gerçekleştirmek
isteyen herkes
faydalanabilir.
 Yeni bir işe,
 Yeni bir okula veya
 Üniversiteye başlayan
kişininin,
 Çevresine,
 Okuluna ve işine
alışılabilmesi için iş
yada okul çevresinde
bulunan yetkililer
tarafından hazırlanan
özel ve oldukça kısa
bir eğitim programıdır.
2. Oryantasyon
2. Oryantasyon
 Bu hizmetin amacına
ulaşması için henüz
öğrenciler okula
gelmeden, öğretim yılı
başında plan ve
program için gerekli
hazırlık yapılmalıdır.
 Sıcak bir hoşgeldin
 Okul içi çevresi ve
kuralları hakkında
bilgiler sunulmalı
 Oryantasyon
hizmetinin uyum
sağlayıcı işlevinin
yanında koruyucu ve
önleyici bir işlevi de
vardır.
 Yaplan etkinliklere
öğrenci velisinini
katılımının sağlanması
da son derece
önemlidir.
2
3/14/2010
3. Bireyi Tanıma
3. Bireyi Tanıma
 Bireyi tanımada
amaç,bireyin
kendini
tanıması,kendi
özellikleri hakkında
bilinçlenmesi,kendi
ni zayıf ve kuvvetli
yönleriyle görüp
kabul etmesini
sağlamaktır.
 Tanıma hizmetlerinde
en önemli görev sınıf
öğretmenine düşer.
 Sınıf
öğretmeni,okuldaki
rehberlik uzmanından
yardım alır,bazı tanıma
araçlarının
hazırlanması ve
kullanılmasında onun
uzmanlık bilgisinden
yararlanır.
4. Bilgi Toplama ve Yayma
4. Bilgi Toplama ve Yayma
 Öğrencinin gerek
duyabileceği her türlü
bilgiyi onun
yararlanmasına sunmak
için yapılan
çalışmalardır.
 Ör: üst eğitim
kurumları,üniversiteler
ve koşulları,okuldaki ve
çevredeki eğitsel ve
kültürel etkinlikler vb.
 Öğrencinin gerek
duyabileceği her türlü
bilgiyi onun
yararlanmasına sunmak
için yapılan
çalışmalardır.
 Ör: üst eğitim
kurumları,üniversiteler
ve koşulları,okuldaki ve
çevredeki eğitsel ve
kültürel etkinlikler vb.
3
3/14/2010
5.Yöneltme ve Yerleştirme Hizmetleri
 Öğrencinin kendine
uygun bir eğitim
kurumuna
,branşa,işe ya da
mesleğe yönelmesi
ve o konuma
yerleşmesi için
yapılabilecek
yardım
hizmetleridir.
6.İzleme ve Değerlendirme Hizmeti
 Yöneltme ve
yerleştirme
hizmetinin sonucu,
 Yapılan psikolojik
danışma hizmeti
beklenen davranış
değişikliklerine yol
açmış mıdır?
 Yerleştirme yapılan
öğrencilerin uyum
durumu
5.Yöneltme ve Yerleştirme Hizmetleri
 Öğrencinin okul içi veya
dışı sosyal etkinliklere
yöneltilmesi, psikolojik
danışma hizmetlerinden
yararlnması için teşvik
edilmesi, seçmeli
derslerden kendi
gelişimine yardımcı
olacakları seçmesi, staj ve
kısa süreli işlere
yönelmesi ve
yerleştirilmesi
6.İzleme ve Değerlendirme Hizmeti
 Mezunlar ne yapıyor?
 Ne kadarı alanı ile ilgili
bir üst eğitim
kurumunda okuyor?
 Ne kadarı hangi tür
işlerde çalışıyor?
 Mezunlarla, mektup,
görüşme ve mezunlar
günü düzenleyerek
mezunlarla ilişkiyi
sürdirmek.
4
3/14/2010
7.Müşavirlik (Konsültasyon) Hizmeti
 Bu hizmet doğrudan
öğrenciye yönelik değildir.
 Rehberlik uzmanı,
idareciler ve öğretmenler
arasında sağlanan
işbirliğidir.
 Rehberlik uzmanının
okuldakilere sunduğu
mesleki danışma
hizmetidir.
7. Araştırma ve Değerlendirme
 Kurumda rehberlik
hizmetleri ne ölçüde
amacına ulaştı?
 Sonraki yıllarda ne tür
iyileştirmeler ve
değişikliler yapılmalı?
 Rehberlik hizmetlerinin
güçlü ve zayıf yönleri
nelerdir?
Rehberliğin Tarihi Gelişimi
Rehberliğin Tarihi Gelişimi
 Modern anlamda rehberlik kavramı oldukça
yenidir. Rehberlik eğitimde başlamış ve
günümüzde de en yaygın olarak eğitim
kurumlarında sürdürülmektedir.
 Mesleki rehberlik çalışmlarının
başlamasında 20. yüzyılın başlarında zeka
ve yetenek testlerinin gelişmesi önemli bir
rol oynamıştır.
 Rehberlik sadece okul ve eğitim kurumlarına
özgü de değildir. Yaşamın her alanında
vardır..
5
3/14/2010
Rehberliğin Tarihi Gelişimi (ABD
(ABD))
FRANK PARSONS
 Rehberlik bugünkü kadar geniş anlamda
olmasa da ilk kez 1890’larda A.B.D’ de
başlamış 1900’lü yılların başında A.B.D
okullarında rehberlik çalışmaları
b l tl
başlatılmıştır.
t
 Profesyonel anlamda ilk kez 1908 yılında
Boston’da FRANK PARSONS mesleki
danışma bürolarını açarak gençlerin ilgi ve
yeteneklerine göre meslek seçmelerine
yardımcı olmaya başlamıştır.
Frank Parsons
Frank Parsons was born in 1854, educated at home and at a
local private school. When not yet 16, he entered Cornell
University, graduating with studies in mathematics and
engineering. He secured a position on the engineering staff of
a railroad company, (comparable in prestige today to
becoming a computer engineer for a major manufacturer).
Unfortunately the financial panic of 1869 caused the failure of
Unfortunately,
his company, and Parsons could only find work as a laborer in
a steel mill. Subsequently he became employed as a teacher
of Mathematics, History, and French in Southbridge,
Massachusetts, ultimately “reading” for law, and passing the
bar examination in 1881.
In the late 1880s and 1890s Parsons edited a number of legal
works for Little Brown & Company, while teaching part time at
Boston University. Before the turn of the century, he added
teaching appointments at Kansas State University and a small
college dedicated to populist causes, Ruskin University (sic) at
Glen Ellyn, Illinois, and Carthage, Missouri, all the while
turning out a dozen books and articles on social causes for
Arena Magazine.
Rehberliğin Tarihi Gelişimi (ABD
(ABD))
Rehberliğin Tarihi Gelişimi (ABD
(ABD))
 1913 yılında ise mesleğe yönlendirme
anlamında başlayan rehberlik hizmetleri
eğitim sistemine girmiştir.
 1958’de ise Ulusal Savunma Eğitimi yasası
ile Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik
hizmetleri Maddi desteğe kavuşturulmuş ve
bu uygulama, Psikolojik Danışmanlık ve
Rehberlik hizmetlerine büyük bir gelişme
sağlamıştır.
 En üst düzey örgütlenme ise 1910’lardan
itibaren örgütlenmeye başlayan A.P.G.A
(Amerikan Kişilik Hizmetleri ve Rehberlik
Hizmetleri Derneğidir).
6
3/14/2010
Rehberliğin Tarihi Gelişimi (Avrupa
(Avrupa))
 Avrupa’da ise rehberlikle ilgili geniş bir bilgi
mevcut değildir. Buna rağmen Avrupa’da da
P ik l jik Danışanlık
Psikolojik
D
l k ve Rehberlik
R hb lik alanında
l
d
bazı çalışmalardan söz etmek mümkündür.
Rehberliğin Tarihi Gelişimi (Avrupa
(Avrupa))
 Avrupa’da rehberlik daha çok öğrencilerin akademik
gelişmesine ve mesleklere yönelmesine dönük olup
psiko-sosyal hizmetler sınırlıdır.
 Avrupa ülkelerinde test - envanter ve psikolojik
ölçme araçları fazlaca kullanılmamaktadır. Bunun
yanı sıra öğretmenlerin üst iş ve meslek gruplarına
yönlendirmede gözlem ve kararları daha etkili
olmaktadır.
Rehberliğin Türkiye
Türkiye’de
’de Gelişimi
Rehberliğin Türkiye
Türkiye’de
’de Gelişimi
 Rehberlik kavramı ilk olarak ülkemize 1950’li
yıllarda girmiş ve A.B.D ile yapılan işbirliği
ile Amerikalı eğitim uzmanları ülkemize
gelmiş, ülkemizden de Amerika’ya
Amerika ya Psikolojik
Danışmanlık ve Rehberlik alanında yetişmek
üzere eğitimciler gönderilmeye başlanmıştır.
 Ülkemizde bu konuda öncü isimler Prof.Dr.
Feriha Baymur ve Prof. Dr. Hasan Tan dır.
 Psikolojik Danışma ve Rehberlik programı
Türkiye'de ilk olarak Prof. Dr. Feriha
BAYMUR'un çabalarıyla 1974 yılında
Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari
Bilimler Fakültesine bağlı bir bölüm olarak
açılmıştır.
7
3/14/2010
Rehberliğin Türkiye
Türkiye’de
’de Gelişimi
Rehberliğin Türkiye
Türkiye’de
’de Gelişimi
 Bu çalışmalar sonucunda ülkemizde
rehberliğe olan ilgi artmış ve Talim
Terbiyeye bağlı “Test Araştırma Bürosu”
kurulmuştur.
 Yine 1954 yılında Ankara ve İstanbul başta
olmak üzere altı ilde R.A.M. Kurulmuştur.
 Yine 1953-54 öğretim yılında Gazi Eğitim
Enstitüsünde ilk kez “Rehberlik Dersi”
okutulmaya başlanmış ve Ankara
Demirlibahçe İlkokulunda ilk rehberlik
merkezi açılmıştır.
 Şu anda ise ülkemizde MEB Özel
Ö
Eğitim,
Rehberlik ve Danışmanlık Hizmetleri Genel
Müdürlüğüne (1983’de kuruldu) bağlı toplam
136 tane RAM tüm illerde ve bazı büyük ilçe
merkezlerinde faaliyet göstermektedir.
Buralarda 1000’e yakın uzman görev
yapmaktadır.
Rehberliğin Türkiye
Türkiye’de
’de Gelişimi
Erzurum RAM
 Yine 1954 yılında Ankara ve İstanbul başta
olmak üzere altı ilde R.A.M. Kurulmuştur.
 http://erzurum.meb.gov.tr/rehberlik/index.htm
 Şu anda ise ülkemizde MEB Özel
Ö
Eğitim,
Rehberlik ve Danışmanlık Hizmetleri Genel
Müdürlüğüne (1983’de kuruldu) bağlı toplam
136 tane RAM tüm illerde ve bazı büyük ilçe
merkezlerinde faaliyet göstermektedir.
Buralarda 1000’e yakın uzman görev
yapmaktadır.
 İLETİŞİM
Adres
: Yönetim caddesi Vilayet binası
Kat : 4
25100 - ERZURUM
Telefon : 0-442-2355407
0-442-2344800/108-149
Faks
: 0-442-2182412
e-posta : [email protected]
8
3/14/2010
Erzurum RAM Çalışanları
Sıra No Adı Soyadı
Kurumdaki Görevi
1
Uğur ELMAS
Müdür
2
Muhammet ÇİFTÇİ
Müdür Yardımcısı
3
Hakan KIRBAŞ
Rehberlik ve Psi. Dan. Hiz. Bl. Bşk.
4
Filiz TİKİCİ
Özel Eğitim Hiz.Bl. Bşk.
5
Mehmet BİRDAL
Özel Eğitim Hiz.Bl. Üyesi
Bilal KALYON
Rehberlik ve Psi. Dan. Hiz. Bl. Üyesi
6
Rehberliğin Türkiye
Türkiye’de
’de Gelişimi
 Rehberlik hizmetleri 5 yıllık kalkınma planları
ve 8. Milli Eğitim Şurası kararlarından sonra
yeniden yapılandırılmıştır.
 Bu yapılanma sonucunda 9. Sınıf rehberlik
çalışmalarının yoğunluk kazanacağı bir
yöneltme sınıfı haline getirilmiştir.
Programlar arasında ise yatay ve dikey
geçiş imkanı tanınmıştır.
Rehberliğin Türkiye
Türkiye’de
’de Gelişimi
Ülkemizdeki PDR Örgütlenmesi
 9. Milli Eğitim Şürasında 1974-75 yılında
rehberlik hizmetlerinin bütün orta dereceli
okullarda yaygınlaştırılmasına başlanmıştır.
 1989 yılında PDR-DER kurulmuştur ve 1000
civarında üyesi vardır.
B
Bu dü
düzenlemede
l
d rehberlik
hb lik hizmetleri
hi
tl i sınıff
öğretmenliğinin sorumluluğuna verilmiştir.
 İki yılda
lda bir ulusal
l sal dü
düzeyde
e de kongreler
düzenlemektedirler.
 Bu kararla ortaöğretim kurumlarında çalışan
bütün öğretmenlerin rehberlik hizmetlerine
katılması, görev alması ve karşılığında ücret
alması yasalaştırılmıştır.
9
3/14/2010
Ülkemizde PDR uygulamalarında
yaşanan sorunlar






Sorular
Ön hazırlık yapılmadan uygulamaya geçme,
Merkeziyetçi ve otoriter eğitim anlayışı,
Çalışanların
Ç
ş
g
görev algılarının
g
yyetersizliği,
ğ,
Uzman ve fiziksel donanım eksikliği,
Yasal düzenlemelerdeki aksaklıklar,
Eleman yetiştirme sorunları,
Sorular
Sorular
10
3/14/2010
Sorular
Sorular
Sorular
Sorular
11