güneş enerjisi genel bilgi kitapcığı

Konu başlıkları
1 Güneş ve güneş ışınları
2 Güneş’ten elde edilebilecek enerji
3 Güneş enerjisi teknolojileri
4 Güneş pilleri
4-1Güneş hücre çeşitleri ve genel bilgiler üretim biçimi
5 Türkiye ve güneş enerjisi
6 Mimaride güneş enerjisi
6-1Uygulama modelleri
7 Isıl güneş enerjisinden elektrik üreten enerji santralleri
7.1 Enerji kuleleri
7.2 Yoğunlaştırıcılı kollektörler ve buhar motorları
8 Elektrik Nedir, Üretimi genel dağılımı
8-1 Elektrik nedir, genel bilgiler.
9 Türkiyede Fotovoltaik sistem üreten üretici ve sağlayıcı firmala
10 YEK İle ilgili kanunlar
11 Sistem ile ilglii bazı sorular.
12 Kaynaklar.
SOLAR
ENERJİ
GENEL BİLGİLER
GÜNEŞ NEDİR?
Güneş, Güneş Sistemi'nin merkezinde yer alan yıldızdır. Orta büyüklükte olan Güneş tek başına
Güneş Sistemi'nin kütlesinin % 99,8'ini oluşturur. Geri kalan kütle Güneş'in çevresinde dönen
gezegenler, asteroitler, göktaşları, kuyrukluyıldızlar ve kozmik tozdan oluşur. Günışığı şeklinde
Güneş'ten yayılan enerji, fotosentez yoluyla Dünya üzerindeki hayatın hemen hemen tamamının
var olmasını sağlar ve Dünya'nın iklimiyle hava durumunun üzerinde önemli etkilerde bulunur.
Samanyolu gökadasında bilinen 200 milyar yıldızdan birisi olan Güneş, kütlesi sıcak gazlardan
oluşan ve çevresine ısı ve ışık yayan bir yıldızdır. Güneşin çapı dünyanın çapının 109 katı (1.5
milyon km), hacmi 1,3 milyon katı ve ağırlığı 333.000 katı kadardır. Güneşin yoğunluğu ise
Dünyanın yoğunluğunun ¼’ü kadardır. Güneş kendi ekseni etrafında saatte 70.000 km hızla
döner. Bir turunu ise 25 günde tamamlar. Güneşin yüzey sıcaklığı 5500 °C ve çekirdeğinin
sıcaklığıysa 15,6 milyon °C’dir. Güneşten çıkan enerjinin 2 milyonda 1'i yeryüzüne ulaşır.
Güneş’in üç günde yaymış olduğu enerji, dünyadaki tüm petrol, ağaç, doğalgaz, vb. yakıta
eşdeğerdir. Güneş ışınları 8,44 saniyede yeryüzüne ulaşır. Güneş dünyaya en yakın yıldızdır.
Çekim kuvveti dünya yer çekiminin 28 katıdır.
Güneş yüzeyi kütlesinin %74'ünü ve hacminin %92'sini oluşturan hidrojen, kütlesinin %2425'ünü[9] ve hacminin %7'sini oluşturan helyum ile Fe, Ni, O, Si, S, Mg, C, Ne, Ca, ve Cr gibi diğer
elementlerden oluşur.[10] Güneş'in yıldız sınıfı G2V'dir. G2 Güneş'in yüzey sıcaklığının yaklaşık
5.780 K olduğu, dolayısıyla beyaz renge sahip olduğu anlamına gelir. Günışığının atmosferden
geçerken kırılması sonucu sarı gibi görünür. Bu mavi fotonların Rayleigh saçılımının sonucunda
yeteri kadar mavi ışığın kırılmasıyla geride sarı olarak algılanan kırmızılığın kalmasıdır.
Tayfı içinde iyonize ve nötr metaller olduğu kadar çok zayıf hidrojen çizgileri de bulunur. V eki
(Roma rakamıyla beş) çoğu yıldız gibi Güneş'in de ana dizi üzerinde olduğunu gösterir. Enerjisini
hidrojen çekirdeklerinin füzyonla helyuma dönüşmesinden elde eder ve hidrostatik denge
içindedir, yani zaman içinde ne genişler ne de küçülür. Saniyede 600 milyon ton hidrojen, helyuma
dönüşür. Bu da, Güneş`in her geçen saniye 4,5 milyon ton hafiflemesine yol açar. Güneşteki
füzyon olayı sonucunda kızıl kırmızımsı bir alev 15-20 bin km yükselir ve Güneş Fırtınası
meydana gelir. Galaksimizde 100 milyondan fazla G2 sınıfı yıldız bulunur. Güneş, galaksimiz
içinde bulunan yıldızların % 85'inden daha parlaktır, bu yıldızların çoğu kırmızı cücelerdir.[11]
Güneş Samanyolu merkezinin çevresinde yaklaşık 26.000 ışıkyılı uzaklıkta döner. Galaktik
merkez çevresinde bir dönüşünü yaklaşık 225–250 milyon yılda bir tamamlar. Yaklaşık yörünge
hızı saniyede 220 kilometredir (+/-20km/s). Bu da her 1.400 yılda bir, 1 ışıkyılı ve her 8 günde 1
GB'dir. Bu galaktik uzaklık ve hız bilgileri şu anda sahip olduğumuz en doğru bilgilerdir ancak
daha fazla öğrendikçe bunlar da gelişebilir.[12]
Güneş günümüzde Samanyolu'nun daha büyük olan Kahraman takımyıldızı ve Yay takımyıldızı
kolları arasında kalan Orion Kolu'nun iç kısmında, Yerel Yıldızlararası Bulut içinde yüksek
sıcaklıkta dağınık gaz bölgesi olan düşük yoğunluklu Yerel Kabarcık içinden geçmektedir.
Dünya'ya 17 ışıkyılı uzaklıkta yer alan en yakın 50 yıldız içinde Güneş, mutlak kadir olarak
dördüncü sıradadır (M=4,83)
GÜNEŞ IŞINLARI
Güneş enerjisi, güneşin çekirdeğinde yer alan füzyon süreci ile açığa çıkan ışıma enerjisidir,
güneşteki hidrojen gazının helyuma dönüşmesi şeklindeki füzyon sürecinden kaynaklanır. Bu
enerjinin dünyaya gelen küçük bir bölümü dahi, insanlığın mevcut enerji tüketiminden kat kat
fazladır. Güneş enerjisinden yararlanma konusundaki çalışmalar özellikle 1970'lerden sonra hız
kazanmış, güneş enerjisi sistemleri teknolojik olarak ilerleme ve maliyet bakımından düşme
göstermiş, güneş enerjisi çevresel olarak temiz bir enerji kaynağı olarak kendini kabul ettirmiştir.
Güneşten Gelen Işınımın Dağılımı
Dünya ile Güneş arasındaki mesafe 150 milyon km’dir. Dünya’ya güneşten gelen enerji, Dünya'da
bir yılda kullanılan enerjinin 20 bin katıdır.
Güneş, 5 milyar yıl sonra tükenecektir.
Güneş ışınımının tamamı yer yüzeyine ulaşmaz, %30 kadarı dünya atmosferi tarafından geriye
yansıtılır.
Güneş ışınımının %50'si atmosferi geçerek dünya yüzeyine ulaşır. Bu enerji ile
Dünya'nın sıcaklığı yükselir ve yeryüzünde yaşam mümkün olur. Rüzgar hareketlerine ve
okyanus dalgalanmalarına da bu ısınma neden olur.
Güneşten gelen ışınımının %20'si atmosfer ve bulutlarda tutulur.
Yeryüzeyine gelen güneş ışınımının %1'den azı bitkiler tarafından fotosentez olayında kullanılır.
Bitkiler, fotosentez sırasında güneş ışığıyla birlikte karbondioksit ve su kullanarak, oksijen ve
şeker üretirler. Fotosentez, yeryüzünde bitkisel yaşamın kaynağıdır.
Dünya'ya gelen bütün güneş ışınımı, sonunda ısıya dönüşür ve uzaya geri verilir.
GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ (PV)
FOTOVOLTAİK
Güneş enerjisinden elektrik üretim sistemine fotovoltaik denir.
FOTOVOLTAİK ENERJİ NASIL ÜRETİLİR?
Atmosferden gelen güneş ışınları, dünyada seri üretimi bulunan solar modüller ile elektrik
enerjisine dönüştürülür. Güneş enerjisi ile elektrik iki farklı şekilde tüketilebilir.
Güneş enerjisi
Güneş dünyanın yörünge eksenine 1,366 watt/metre² enerji iletir, fakat yeryüzüne ulaşan
enerji miktarı biraz daha azdır.
Güneş enerjisi veya Güneş erkesi, Güneş ışığından enerji elde edilmesine dayalı
teknolojidir. Güneşin yaydığı ve dünyamıza da ulaşan enerji, güneşin çekirdeğinde yer
alan füzyon süreci ile açığa çıkan ışınım enerjisidir. Güneşteki hidrojen gazının helyuma
dönüşmesi şeklindeki füzyon sürecinden kaynaklanır. Dünya atmosferinin dışında güneş
ışınımının şiddeti, aşağı yukarı sabit ve 1370 W/m2 değerindedir; ancak yeryüzünde 01100 W/m2 değerleri arasında değişim gösterir. Bu enerjinin dünyaya gelen küçük bir
bölümü dahi, insanlığın mevcut enerji tüketiminden kat kat fazladır. Güneş enerjisinden
yararlanma konusundaki çalışmalar özellikle 1970'lerden sonra hız kazanmış, güneş
enerjisi sistemleri teknolojik olarak ilerleme ve maliyet bakımından düşme göstermiş,
güneş enerjisi çevresel olarak temiz bir enerji kaynağı olarak kendini kabul ettirmiştir.
YENİLENEBİLİR ENERJİ:
1-BİYOYAKIT
2-BİYOKÜTLE
3-JEOTERMAL
4-HİDROELEKTRİK
5-GÜNEŞ
6-GELGİT
7-DALGA
8-RÜZGÂR
Güneş’ten elde edilebilecek enerji
Dünyanın atmosferinin üzerine ve dünya yüzeyine düşen teorik yıllık ortalama güneş ışığı
miktarı
Global güneş enerjisi kaynakları. Haritadaki renkler, 1991-1993 yılları arasında,
gerçekleşen ortalama yerel güneş enerji değerleri hakkında W/m2 cinsinden bilgi
vermektedir.
Dünyanın yörüngesi üzerinde, uzayda, birim alana ulaşan güneş ışınları, güneşe dik bir
yüzey üzerinde ölçüldükleri zaman 1,366 W/m2’dir. Bu değer güneş enerjisi sabiti olarak
da anılır.[1]
Atmosfer bu enerjinin %6’sını yansıtır, %16’sını da sönümler ve böylece deniz
seviyesinde ulaşılabilen en yüksek güneş enerjisi 1,020 W/m2’dir. [2] [3] Bulutlar gelen
ışımayı, yansıtma suretiyle yaklaşık %20, sönümleme suretiyle de yaklaşık %16 azaltırlar.
Sağdaki resim 1991 ve 1993 yılları arasında uydu verilerine dayanarak, elde edilebilen
ortalama güneş enerjisinin W/m2 cinsinden gösterimidir. Örneğin Kuzey Amerika’ya
ulaşan güneş enerjisi 125 ile 375 W/m2 arasında değişirken, günlük elde edilebilen enerji
miktarı, 3 ila 9 kWh/m2 arasında değişmektedir. [4]
Bu değer, elde edilebilecek mümkün en yüksek değer olup, güneş enerjisi teknolojisinin
sağlayacağı en yüksek değer anlamına gelmez. Örneğin, fotovoltaik (güneş pili) panelleri,
bugün için yaklaşık %15’lik bir verime sahiptirler. Bu nedenle, aynı bölgede bir güneş
paneli, 19 ile 56 W/m2 ya da günlük 0.45-1.35 kWh/m2 enerji sağlayacaktır. [5] Yandaki
resimdeki koyu renkli alanlar, güneş paneli kaplanması durumunda aynı bölgede 2003
yılında üretilen toplam enerjiden biraz daha fazla enerji üretebilecek örnek alanları
göstermektedir. [6] Bugünkü %8 verime dayalı teknoloji ile dahi, işaretli bölgelere
yerleştirilecek güneş panelleri, bugün fosil yakıtlar, hidroelektrik vb kaynaklara dayalı
tüm santrallerin ürettiği elektrik enerjisinden biraz daha fazlasını üretebilecektir.
Hava kirliliğinin neden olduğu Küresel loşluk ise daha az miktarda güneş ışının
yeryüzüne ulaşmasına neden olduğu için, güneş enerjisinin geleceği ile ilgili az da olsa
endişe yaratmaktadır. 1961–90 yılları arasını kapsayan bir araştırmada, aynı dönem
içerisinde deniz seviyesine ulaşan ortalama güneş ışını miktarında %4 azalma olduğu
gözlenmiştir. [7]
Güneş enerjisi teknolojileri
Güneş ışınlarından yararlanmak için pek çok teknoloji geliştirilmiştir. Bu teknolojilerin
bir kısmı güneş enerjisini ışık ya da ısı enerjisi şeklinde direk olarak kullanırken, diğer
teknolojiler güneş enerjisinden elektrik elde etmek şeklinde kullanılmaktadır. Güneş
enerjili sıcak su sistemleri, suyu ısıtmak için güneş ışınlarından yararlanır. Bu sistemler
evsel sıcak su ya da bir alanı ısıtmak için kullanılabildiği gibi çoğunlukla bir havuzu
ısıtmak için kullanılır. Bu sistemler çoğunlukla bir termal güneş paneli ile bir de depodan
oluşur.[8] Güneş enerjili su ısıtıcıları üç grupta toplanır.



Aktif sistemler, suyun ya da ısı transfer sıvısının çevirimi için pompa kullanırlar.
Pasif sistemler suyun ya da ısı transfer sıvısının devrini doğal çevirim ile sağlarlar.
Kütle sistemleri su tankının doğrudan güneş ışığı ile ısınmasını amaçlarlar.
Yaygın güneş enerjisi uygulamaları şunlardır

Düzlemsel güneş kollektörleri: Ülkemizde de çok yaygın olarak kullanılan,
evlerde sıcak su elde etmede kullanılan sistemlerdir.

Yek-odaklı güneş enerjisi santralleri: Bunlarda, doğrusal, çanak şeklinde ya da
merkezi bir odağa yönlendirilmiş dev aynalar kullanılarak, odak noktasında çok
yüksek sıcaklıkta ısı elde edilir. Genellikle elektrik üretiminde kullanılır. Ancak
henüz bir yaygınlık kazanamamışlardır.


Vakum Tüplü Güneş Enerjisi Sistemleri: Vakum tüplü güneş enerjisi kolektörleri:
iç içe geçmiş 2 adet silindirik cam tüpün ısı yolu ile birbirine bağlanması ve bu
işlem sırasında arasındaki havanın alınması ile üretilir. Dış silindirik tüpün
yüzeyine düşen Güneş ışınları aradaki havasız ortamdan geçerek iç kısımdaki
silindirik tüpün yüzeyinde absorbe edilmesi ile çalışır. Arada madde olmadığından
dolayı sadece ışıma ile ısınan sistem suyu dış hava sıcaklığından bağımsızdır.

Güneş ocakları: Çanak şeklinde ya da kutu şeklinde güneş ısısını toplayan
yapılardır. Gelişmekte olan ülkelerde daha yaygın kullanılır.

Trombe duvarı: Sandviç şeklinde cam ve hava kanalları ile paketlenmiş bir pasif
güneş enerjisi sistemidir. Güneş ışınları gün boyunca, duvarın altında ve üstünde
yer alan hava geçiş boşluklarını tahrik ederek, doğal çevirim ile termal kütleyi
ısıtırlar. Gece ise trombe duvarı biriktirdiği enerjiyi ışıma yolu ile yayar. [9]

Geçişli hava paneli: Aktif güneş enerjili ısıtma ve havalandırma sistemidir. Termal
güneş paneli gibi davranan, güneşe bakan delikli (perfore) bir duvardan oluşur.
Panel, binanın havalandırma sistemine ön ısıtma uygular. Ucuz bir
yöntemdir. %70’e kadar verime ulaşılabilir.[10]
Araştırmaya konu olmuş, ancak yaygınlaşamamış bazı ısıl güneş enerjisi teknolojieri

Güneş Havuzları: Havuza atılan tuzların yardımı ile dip tarafta sıcaklık elde edilir.
Bunlar daha çok deneysel sistemler olarak kalmışlar, bir yaygınlık
gösterememişlerdir.

Güneş Bacaları: Bir binanın zemininde toplanan ısı, yüksek ve dar bir bacaya
yönlendiğinde, bacada kurulu türbini çalıştırır. Bu da, deneysel aşamada kalmış
güneş enerjisi türlerinden biridir.

Su Arıtma Sistemleri: Bunlar da bir çeşit havuz sistemidir. Havuzun üstüne eğimli
cam kapak yerleştirilir, buharlaşan su tuzdan arınarak bu kapakta yoğunlaşır.

Ürün kurutma sistemleri.
Güneş pilleri
Güneş Pilleri (Fotovoltaik) veya Güneş Hücreleri
Güneş pilleri, yüzeylerine gelen güneş ışığını doğrudan elektrik enerjisine
dönüştüren yarı iletken maddelerdir. Güneş pilleri fotovoltaik ilkeye dayalı olarak
çalışırlar. Üzerlerine düşen güneş ışığı uçlarında elektrik gelirimi oluşturur. Pilin
verdiği elektrik enerjisinin kaynağı, yüzeyine gelen güneş ışığıdır. Kristal silisyum,
amorf silisyum ve galyum arsenik gibi pek çok farklı maddeden yararlanarak
üretilen güneş pilleri, yapısına bağlı olarak üzerlerine düşen güneş enerjisi %5 ile
%20 arasında değişen bir verimle elektrik enerjisine çevirebilir. Çok sayıda güneş
pilinin birbirine paralel yada seri bağlanarak bir yüzey üzerine monte edilmesiyle
elde edilen yapıya güneş pili modülü yada fotovoltaik modül adı verilir. Talebe
bağlı olarak modüller birbirine seri ya da paralel bağlanarak çok küçük güçlerden
Meda Watt'lara kadar sistem oluşturulabilir. Güneş pili modülleri uygulamaya
bağlı olarak, akümülatörler, invertörler, akü şarj denetim aygıtları ve çeşitli
elektronik destek devreleri ile birlikte kullanılarak oluşturulan güneş pili sistemleri,
elektrik enerjisine ihtiyaç duyulan her uygulamada kullanılabilir. Bu sistemler,
özellikle yerleşim yerlerinden uzak, elektrik şebekesi olamayan yerlerde, yakıt
taşımanın pahalı olduğu durumlarda kullanılır. Güneş pili sistemlerinin kulanım
alanları çok geniş olmakla birlikte;
 Bina içi ya da dışı aydınlatma
 Yerleşim yerlerinden uzakta ki evlerde elektrikli cihazların çalıştırılması
 Zirai sulama ya da ev kullanımı amacıyla su pompası
 İlkyardım, alarm ve güvenlik sistemleri
 Meteoroloji gözetleme istasyonları
 Haberleşme istasyonları, radyo, telsiz ve telefon sistemleri
 Petrol boru hatlarının ve metal yapıların (köprüler, kuleler vb) korozyondan
korunması
 Elektrik ve su dağıtım sistemlerinde yapılan telemetrik ölçüler
 Orman gözetleme kuleleri
 Deniz fenerleri
 İlaç ve aşı soğutma
en çok kullanılan alanlardır.
Yukarıda sayılan uygulamalar küçük, güçlü tek başına uygulamalardır.
Günümüzde gelişmiş ülkelerde giderek yaygınlaşan uygulamalar ise şebeke
bağlantılı sistemlerdir. Bu tür sistemlerde güneş pilleri ile üretilen elektriğin fazlası
elektrik şebekesine satılır, yeterli enerjinin üretilmediği durumlarda ise şebekeden
enerji alır. Böyle bir sistemde enerji depolanması yapmaya gerek yoktur, yalnızca
üretilen DC (Doğru Akım) elektriğin, AC (Alternatif Akım, bizim kullandığımız)
elektriğe çevrilmesi ve şebeke uyumlu olması yeterlidir. Depolama maliyetini
ortalama kaldırdığı için bu sistemlerden üretilen enerji nispeten daha ucuzdur.
Fakat konvansiyonel kaynaklarla karşılaştırıldığında halen çok pahalı olduğu için
devlet desteği verilmektedir.
Ekonomik açıdan güneş pillerinin ilk yatırım maliyeti yüksek kabul edilmektedir.
Birim enerji maliyeti değişik uygulamalara göre 0,25-0,30 $/kWh arasında
değişmektedir. 2008 Eylül ayında KDV dahil kWh için ödediğimiz tutar 25
kuruştur, o yüzden 6000 € değerinde bir yatırım yaparak daha fazla para ödemek
durumunda kalınabilir, sistemlerin daha yaygın olması ile fiyatlarının da düşüş
gözlenebilir. Güneş pilleri konusunda dünya Ar-Ge çalışmaları devam etmekle
birlikte, henüz belirli bir kullanım düzeyine ulaşılmamıştır. Bu sistemler elektrik
enerjisinin olmadığı izole yerlerde ekonomik olarak kullanılırken, son yıllarda
gelişmiş ülkelerde evlerde şebekeye bağlı kullanım da giderek artmaktadır. Bu tür
sistemler henüz ekonomik olmadığından ABD "1 Milyon Çatı", Almanya "100 bin
çatı" ve Japonya "70 bin çatı" gibi teşvik programları uygulamaktadır. Bu teşvikler
ülkeden ülkeye değişmekle birlikte temelde üretilen enerjinin satın alınması
garantisinin verilmesi ve sistem maliyetinin belli bir yüzdesinin kullanıcıya geri
ödenmesi şeklindedir. Portekiz'de 2007 Ocak ayında 11 MW gücünde en büyük
güneş pili santrali açılmıştır. Bu santral yaklaşık 84 milyon $ mal olmuştur. Bu
santralin yılda 30 bin ton sera gazının yayılmasını önleyeceği hesaplanmaktadır.
Ülkemiz güneş bakımından bu tür santrallerin yapımına çok uygundur.
Bu yat üzerindeki güneş pilleri 12 voltluk aküleri, 9 Amp’e kadar doğrudan güneş ışığı
yardımıyla doldurabilirler.
Güneş pilleri ya da fotovoltaik piller diye anılan cihazlar, yarıiletkenlerin fotovoltaik etki
özelliğini kullanarak, güneş ışığından elektrik enerjisi üretirler. Güneş pilleri, kurulan
sisteme bağlı olarak bir kaç kW'dan birkaç MW'a kadar elektrik üretebilir. Yüksek üretim
maliyetleri nedeniyle, yakın zamana kadar oldukça az kullanılmıştır. 1956'lerden bu yana
uzayda uydularda, 1970'li yıllarda, elektrik hattından uzak yerlerde, yol kenarlarındaki
acil telefon cihazları ya da uzaktan algılama gibi uygulamaların enerji gereksiniminin
karşılanmasında kullanılmıştır. Son yıllarda, evlerde elektrik şebekesi ile birlikte çalışan
sistemler de yaygınlaşmıştır.
2005 sonu itibarı ile toplam 5,300 MW olduğu zannedilen kurulu güneş pili kapasitesinin,
gelişmiş ülkelerin, güneş pillerinin evsel amaçlı kullanımına verdiği teşvikler nedeniyle,
2006 yılında da ciddi artış göstermesi beklenmektedir. Gerek kullanımdaki artış, gerekse
teknolojik gelişmeler nedeniyle güneş pillerinin üretim maliyetinde her yıl azalış
görülmektedir. Bir güneş pili panelinin watt başına maliyeti 1990 yılında yaklaşık 7,5
USD iken, 2005 yıllında bu rakam yaklaşık 4 USD seviyesine inmiştir. Gelişmiş ülkelerin
sunmuş olduğu teşvikler, güneş pillerinin yatırım maliyetinin 5 ile 10 yıl arasında geri
dönebilmesini sağlamaktadır. Evsel amaçlı kullanılan güneş pilleri bir inverter aracılığı ile
elektrik şebekesine bağlanmakta, böylece üretilen elektriğin akülerde depolanmasından
tasarruf edilmektedir. 2003 yılı içerisinde tüm dünyada gerçekleşen güneş pili
üretiminde %32'lik bir artış gözlenmiştir.[11] Güneş pili kullanımındaki artış o kadar
büyüktür ki, yarıiletken üretiminin talebi karşılayamaması, güneş pili üretiminin artışında
kısıtlamaya neden olmuştur.[12] Bu sorunun 2006 ve 2007'de de devam edebileceği
sanılmaktadır.[13]
TÜRKİYE VE GÜNEŞ ENERJİSİ:
Türkiye ve Güneş Enerjisi: Türkiye dünya üzerinde 36o-42o kuzey enlemleri ve 26o-45o
doğu boylamları arasında bulunmaktadır. Türkiye'nin yıllık ortalama güneş Işınımı 1303
kWh/m2yıl, ortalama yıllık güneşlenme süresi ise 2623 saattir. Bu rakam günlük 3,6
kWh/m2 güce, günde yaklaşık 7,2 saat, toplamada ise 110 günlük bir güneşlenme süresine
denk gelmektedir. 9,8 milyon TEP (ton eşdeğer petrol) ısıl uygulamalara olmak üzere
yıllık 26,2 milyon TEP enerji potansiyeli mevcuttur. Yılın 10 ayı boyunca teknik ve
ekonomik olarak ülke yüzölçümünün %63'ünde ve tüm yıl boyunca %17'sinden
yaralanabilir.[14]Termal güneş enerjisi kullanım miktarı 2007 verilerine göre Türkiye'de ki
kurulu güç 7.105 MWth ve 10.150.000 m2'dir.Bu sıralama içinde Türkiye 10 milyon m2
kurulu güneş kollektörleri ile son derece iyi bir yerde bulunmaktadır.[15] Fotovoltaik güneş
enerjisi kullanım miktarı 2009 verilerine göre 4MW değerine ulaşmış
bulunmaktadırÜlkemiz, coğrafi konumu nedeniyle sahip olduğu güneş enerjisi
potansiyeli açısından birçok ülkeye göre şanslı durumdadır.
Aylara göre Türkiye güneş enerji potansiyeli ve güneşlenme süresi değerleri
Güneş enerjisinden; su ısıtmada, konut ısıtmada, pişirmede, kurutmada, soğutmada ve elektrik
enerjisi elde edilmesinde faydalanılır. Güneş enerjisinin kullanılabilmesi için toplanması gereklid
Bu toplama işlemi ısıl (güneş kolektörleri) ve elektriksel (fotovoltaikler) olmak üzere iki değişik yo
yapılır. Güneş panelleri, güneş ışığını direkt olarak elektriğe çevirirler. PV (photovoltaic) hücreler
güneş ışığını emdiği zaman, elektronlar bulundukları atomlardan ayrılarak madde içinde serbest
kalırlar ve böylece bir elektrik akımı oluşur. Gelen enerjinin ancak 1/6 oranında bir kısmı elektrik
enerjisine dönüşebilir. Gerekli
yatırımların yapılması halinde Türkiye yılda birim m 2'sinden ortalama 1.100 kWh'lik güneş enerji
üretebilir. Güneşten dünyaya saniyede yaklaşık 170 milyon MW enerji gelmektedir. Güneşten bi
saniyede dünyaya gelen güneş enerjisi miktarı, Türkiye'nin yıllık enerji üretiminin 1700 katıdır.
Türkiye'nin Aylık Ortalama Güneş Enerjisi Potansiyeli
Kaynak: EİE Genel Müdürlüğü
ylar
Aylık Toplam Güneş Enerjisi
(Kcal/cm2-ay)
Güneşlenme
Süresi
(kWh/m2-ay)
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmu
4,45
5,44
8,31
10,51
13,23
14,51
15,08
51,75
63,27
96,65
122,23
153,86
168,75
175,38
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Toplam
Ortalama
13,62
10,60
7,73
5,23
4,03
112,74
308,0 cal/cm2gün
158,40
123,28
89,90
60,82
46,87
1311
3,6 kWh/m2gün
(Saat/ay)
103,0
115,0
165,0
197,0
273,0
325,0
365,0
343,0
280,0
214,0
157,0
103,0
2640
7,2
saat/gün
Öncelikle ham halde ki silikon saf hale getirmek için eritilir. Cüruf tabakası oluştukt
temiz kısım ayrılır. . Oluşan bu blok külçeler halinde kesilir.
Külçe halinde ki bloklar dilimlenir.
Dilimlenmiş olan plakalardan, n-tipi ve p-tipi silikon yonga tabakası üretilir. Böylece el
üretimi olabilir. Elektronlar da elektrik akımı oluşturması için yonga tabakasına eklenm
da "güneş pili" denir. Güneş pili elektrik üretimi için hazırdır fakat gerekli olan voltajı a
için plakalar seri bağlanmalıdır. Cam ve kapsül ile desteklenir ve "Güneş Modülü" üre
1
SOLAR MODÜL
Güneş ışınları, solar modüller tarafından
elektrik enerjisine dönüştürülür
2
SOLAR REGÜLATÖR
Solar modüllerden alınan elektrik
enerjisi sağlıklı stabil şarj sağlayabilmek
için solar regülatörler tarafından
kontrollü olarak akülere gönderilir.
3
AKÜ
Solar regülatörlerden gelen şarj akımı
akü grubunda depo edilir. Stok enerji
sağlanır. Depo edilen stok enerji
akülerden direk 12, 24 veya 48 Volt DC
olarak direk kullanılabilir.
4
SOLAR İNVERTÖR
Akülerden alınan DC elektrik enerjisi
Solar İnvertörler ile 230 Volt, tam sinüs
AC elektrik enerjisine çevrilir.
5
ÇIKIŞ
İnvertörlerden çıkan AC 230 Volt enerji
elektrik ihtiyacı olan her
alanda kullanılır.
2- Merkezi Şebeke Besleme - (Şebekeye Bağlı)
Güneş'den elde edilen elektrik enerjisi enterkonnekte sisteme direk bağlanan invertörler vasıtası
ile direk şebekeye aktarılır.
1
2
3
SOLAR MODÜL
Güneş ışınları, solar modüller tarafından
elektrik enerjisine dönüştürülür
ENTERKONNEKTE BESLEMELİ
SOLAR İNVERTÖR
Solar modüllerde üretilen elektrik
enerjisini şebeke değerlerine
dönüştürerek, elektriği enterkonnekte
sisteme gönderen yüksek teknolojik
cihaz.
ÜRETİM SAYACI
Üretilen enerjinin birim miktarı, üretim
sayacı ile hesaplanarak kaydedilir.
4
TÜKETİM BAĞLANTI NOKTASI
Direk tüketici ile enterkonnekte sistemin
birbirine bağlandığı bölüm.
5
ENTERKONNEKTE SİSTEM
Tüm şebeke elektrik altyapı bağlantısı.
6
7
TÜKETİM SAYACI
Tüketilen enerjinin birim miktarı, tüketim
sayacı ile hesaplanarak kaydedilir.
TÜKETİCİ
Merkezi şebeke üzerinden ve Solar
enerji ile üretilen elektriğin son
kullanıcısı.
Güneş hücre çeşitleri ve genel bilgiler
Güneş pilleri (fotovoltaik), yüzeylerine gelen güneş ışığını doğrudan elektrik
enerjisine dönüştüren yarı iletken maddelerdir. Güneş pillerinin %98'i Si'dur
(silisyum) ve silisyum dünyada bol miktarda bulunmaktadır. Fakat saf halde
olmayan Si, genel olarak silisyum dioksit (SiO2, kuvars) halde bulunur ve
saflaştırma işlemi oldukça maliyetlidir. Bu yüzden güneş pillerinin maliyeti de
yükselmektedir.
İdeal çalışma sıcaklığı 25oC'tır, sıcaklık artışı verim kaybına neden olmaktadır,
bakınız Fotovoltaik-Sıcaklık ilişkisi
Güneş hücreleri üç katagoriye ayıralım;
1) Birinci Nesil: Kristal silisyum güneş hücreleri (c-Si ve mc-Si)
2) İkinci Nesil: İnce film güneş hücreleri (a-Si, CdTe, CIS veya CIGS)
3) Üçüncü Nesil: Nano teknolojiye dayalı güneş hücreleri (Tandem,
Supertandem, Intermediate Band Solar Cells vs.)
1) Kristal silisyum güneş hücreleri Güneş ışınlarını yutma oranı düşük
olmasına karşın verimlerinin %12-16 arasında olması üreticiler için caziptir. Üretici
firmların tercih ettiği seçenektir, pazar payının %93'nü oluşturulurlar, genel olarak 25 yıllık
garanti ömrü sunulmaktadır, Wafer denen ince silikon dilimlerin kalınıkları 0,17 mm'ye
kadar düşülürmüştür. Monokristal (c-Si veya SIN) ve Polikristal (mc-Si) olarak ikiye
ayrılabilirler.
Monokristal (c-Si, SIN)
Verimleri %15-18 arasındadır, verimlerinin yüksek oluşundan dolayı uzun vadeli
yatırımlar için idealdir.
Laboratuvar ortamında %20'lik bir verime ulaşılmıştır.
Maliyetini geri ödeme süresi 4-6 yıl arasıdır. 20 yıllık bir sürede %7 verim kaybı
meydana gelir.
Saf kristal gerekisinmi yüzünden pahalıdır, 4,5 $/W
Polikristal (Ayrıca: poly-Si)
Verimleri %12-15 arasındadır, kristal yapıları tam homejen olmadığından ucuzdurlar.
Laboratuvar ortamında %16,2'lik bir verime ulaşılmıştır.
İlk yatırım maliyetini geri ödeme süresi 2-4,5 yıl arasındadır. 20 yıllık bir sürede %14
verim kaybı meydana gelir.
Üretim süreci monokristale göre daha ucuz olduğundan fiyatları 3,5 $/W
2) İnce film güneş hücreleri (a-Si, CdTe, CIS veya CIGS)
Işık yutma oranı yüksek olan bu hücreler, düşük verimlilikleri nedeni ile pazar payının
sadece %7'ni oluşturular. Oldukça ince yapıda ki (1-4 µm arasında) bu paneller %7-14
arasında verimlilik sunmaktadırlar. Fiyatları düşüktür, 1 $/W
Amorphous (a-Si)
Verimleri %8-10 arasındadır, teorik olarak a-Si'nin %27'lik bir verimi vardır.
Maliyetini geri ödeme süresi 1,5-3,5 yıl arasıdır,
Zaman içerisinde %21'lere yakın verim kaybı oluşmaktadır.
Üretim için yüksek maliyetli donanımlar gerektirmektedir fakat üretim süreci ucuz
olduğu için firmalar bu hücre tipine de yönelmektedir.
Cadmium telluride (CdTe)
2
2
1 cm 'de %17'lik, 8390 cm 'de %11'lik bir verime ulaşışmıştır.
Üretim maliyeti düşüktür.
California'da elektroliz yardımı ile hidrojen üretimi için 25 kW'lık iki panel
kurulmuştur.
Sadece rijit cam ile kullanılanabilinir.
CIGS (Copper indium gallium (di)selenide, Bakır indiyum galyum diselenyum)
Verimleri %11-14 arasındadır.
Cam veya esnek yüzey ile kulanılabilinir.
Artmakta olan bir pazar payına sahiptir.
Pahalı üretim süreci ile birlikte geniş alan gereksinimi bulunmaktadır.
3) ARGE aşamasında olan diğer hücre teknolojileri (üçüncü nesil);
Araştırmaları devam eden bu teknolojide henüz sonuca tam olarak ulaşılmış
değildir. Sunacakları yüksek verimden dolayı üretime başlanması halinde enerji
konusunda büyük bir atılım yapacaklardır. Ön görülen maliyetleri 0,4 $/W'tır.
Supertandem Cells: Teorik olarak %86,8 verime sahip olan bu hücre tipi için 1
cm2'de ulaşılmış olan değer %35,4'tür.
Intermediate Band Solar Cells: Teoride %63,2'lik verimleri vardır ama ulaşılmış
bir değer henüz yoktur.
Hot Carrier Cells: Üretimi sorunları çözülememiş olan bu hücrede, üretilebildiği
taktirde supertandem hücresine yakın bir verim elde edilecektir.
.
Elektrik üretiminin genel dağılımı ve emisyonsuz çözümleri
Elektrik nedir?
Enerji, çevremizde değişik formlarda bulunabilir, değişik isimler altında adlandırılır; petrol, akarsu, ışık ve elektrik gibi,
enerji çoğu zaman başka bir forma dönüşerek akış meydana gelir, fakat enerjinin yok olması gibi bir durum söz
konusu değildir, örneğin bir otomobil hareket etmek için kimyasal enerji kullanır ve mekanik enerjiye dönüştürür,
enerjinin bazı türleri (örneğin kimyasal) saklamak için kolay iken, diğerleri (örneğin, elektrik ve ışık) ise bir yerden
diğerine geçmesi kolaydır. Elektrik enerjisi bir şekilde bu son 100 yıl içinde güvenilir bir enerji kaynağı olmuştur.,
tanım olarak, iletken malzeme içerisinde elektron hareketliliğine verilen isimdir. Bunun bir hortumdan dışarı akan
suya benzediği; elektronlar ise su damlalarıdır. Bir araya gelen yeterli sayıda ki elektron arkalarında oldukça büyük
bir enerji bırakırlar.
Amper saat, Watt saat
Güç sistemlerinin tükettiği enerjiyi adlandırmak için Amper saat (Ah veya AHr) ve Watt saat (Wh veya WHr)Bir amper
4 saatlik bir dilimde4 Ah tüketir, 100 wattlık bir ampul ise 24 saatte 2400 Wh veya 2,4 kWh tüketir. Elektrik üretimi için
ülkeler farklı çözümler üretmişlerdir, Türkiye doğal gaz ile elektrik ihtiyacını karşılamaktadır fakat genel olarak oranlar
aşağıda yer almaktadır.
Güneş enerjisi ile su ısıtma sistemlerinin amortisman süresi
Karşılaştırma işlemi yine ürünün kullanım süreri üzerinden olacaktır. Kurulan sisteme
göre değişmekle birlikte 20 yıl ömürleri vardır. Hesaplamamız Türkiye ortalaması olan 3,6
kWh/m2*gün üzerinden 2 m2 kollektör alanına sahip bir sistem üzerinden olacaktır.
Sistem %50 verim ile çalıştığı kabul edilmiştir (Günlük üretilen enerji: 3,6 x 2 x 0,5 = 3,6
kWh, 2 m2 kolektör alanı ve %50 verim)
Güneş enerji sistemlerinin kullanım ömrü maliyet analizi ve termosifonla
kıyaslanması
Termal güneş enerji
sistemi
Elektrikli su ısıtıcı
(termosifon)
2.000 TL
500 TL
3,6 kWh
3,6 kWh
Yıllık masrafı (21
kuruş/kWh)
0 TL
276 TL
20 yıllık masrafı
0 TL
5.520 TL
Toplam masrafı
2.000 TL
6.020 TL
Satış fiyatı
Günlük üretilen/tüketilen
enerji
Güneş enerji sisteminin (170 lt) ilk alım fiyatı yüksek olmasına karşın, 6 yılsonunda
termosifon (65 lt) ilemasrafları eşitlenmektedir (ideal bir kullanım sonrasında). 6 yıl sonra
da her yıl 276 TL masraftan kurtulmanızı sağlayacaktır.
Not: Basit bir hesaplama yapılmıştır, kurulacak bölgeye, kurulacak sisteme göre
farklılıklar göstermekle birlikte boş duran çatınızda Türkiye klasiği su kesintilerine ve
elektrik fiyat artışlarına karşı da önlem almış olursunuz.
Güneş enerjisi ile elektrik üretim sistemlerinin amortisman süresi
Güneş enerjisinden elektrik üretmek için kurulan sistemler yeni yeni yagınlaşması ile
birlikte geleceğin enerji kaynağı olacaktır. Fazladan üretilen elektrik enerjisi çift yönlü
sayaçlar ile gündüzleri şebekeye verilip, geceleri de şebekeden alınabilir. Diğer bir
çözüm ise bağımsız sistemler, bunlarda elektriği depolamak için aküye ihtiyaç duyarlar
ve akülerin ortalama ömrü 5 yıl olduğu için ek bir masraf gerektirecektir. İki tip için 500
W'lık sistem tablosu oluşturalım (4,5 m2 alana ihtiyaç duyar ve günlük 2 kWh enerji
üretir.)
Güneş enerji ile elektrik üretim sistemlerinin kullanım ömrü maliyet analizi
Şebekeden bağımsız
sistem
Çift yönlü sayaçlı sistem
veya doğrudan devlete
satılması
Panel masrafı
(500 Watt, 3.20 $/Watt)
- 1.600 $
- 1.600 $
20 yılda üretilen enerji
14.600 kWh
14.600 kWh
20 yılda üretilen enerjinin
şebeke bedeli
+ 2.050 $
--
Çift yönlü sayaç ile devlete
satılması
--
4.600 $
Bakım masrafı
- 500 $
- 500 $
Regülâtör ve İnvertör masrafı
- 800 $
- 800 $
4 adet akü masrafı
- 2.000 $
--
Sayaç
--
- 300 $
20 yıllık süre sonunda
oluşabilecek durum
- 2.850 $
+ 1.400 $
Not: Fotovoltaik panel fiyatları dışa bağımlı olduğundan hesaplama dolar üzerinden yapılmıştır.
Göründüğü üzere elektriğin ulaştığı bölgelerde bu sistemleri kurmak 20 yıllık bir sürede
masrafını çıkarmamaktadır, bunun temel nedeni bu tür sistemlerin yaygınlaşmamış
olmasından dolayı masraflı oluşlarıdır. Yenilenebilir enerji kaynaklarına sunulan devlet
desteği ile bu tip sistemlerin yaygınlaşması amaçlanmaktadır, sistemin büyüklüğü artıkça
masrafının da azalacağı göz önünde bulundurulursa 500 watt yerine daha büyük
sistemler kurulacaktır. Ek olarak kendi üretimi olan firmalara fazladan teşvik sunulacaktır.
Türkiye'de, Fotovoltaik (Güneş Pili) Sistem
Üretici ve Sağlayıcı Firmalar
Anel E-Sistem (Üretici ve Sağlayıcı) Anel Grup bünyesinde olan E-Sistem,
yenilenebilir enerji yanı sıra elektronik sistemler üzerinde de faaliyet gösteren bir
firma.Anel Grup içerisinde bulunan Aneltech, SOLERA adını verdikleri panellerini
sunmaktadır. Türkiye’de fotovoltaik panel kurulumu gerçekleştiren en büyük şirkettir.
Adres: İnkılap Mah. Site Yolu No:5 34768 Ümraniye İstanbul
Tel: +90 216 636 20 00
Fax: +90 216 636 25 00
Site: Anel E-Sistem
E-Mail: [email protected]
Ayt Grup Enerji (Üretici):Parity Solar işbirlikteliği ile Kütahya'da fabrika kuruluma
devam eden firma 2010 yılı sonunda imalata geçmeyihedeflemektedir. Monokristal,
polikristal ve CIGS ince film mak üzere yıllık 275MW modül imalatıhe deflenmektedir.
Adres: Fener Mah. Tekelioğlu Cad. No:76/3 Antalya
Tel: +90 242 324 67 07
Fax: +90 242 324 67 07
Site: Ayt Grup Enerjir E-Mail: [email protected]
DataTSP Güneş Panelleri A.Ş (Üretici):Uluslararası piyasada 20 yıldır faaliyet
gösteren Fransa merkezli Datatechnic International firması ile işbirliği sonucunda
kurulan DataTSP, özellikle güneş paneli üretiminde dünyanın lider hammadde
üreticilerinden Alman Q-Cell’in güneş hücrelerini ve diğer tüm hammaddelerini
konusunda en kaliteli üretimleri yapan Alman ve İngiliz firmalarından, üretim hattında
2
ise İsviçre makinelerini kullanmaktadır. İzmir'de 10.000 m fabrikada yıllık 100.000
fotovoltaik panel üretimi hedefleniyor.DataTSP proje bazlı çalışmalar için ayrıca
mühendislik, tasarım, tedarik ve uygulama hizmetleri de verme konusunda
çalışmalarını sürdürmektedir.Ayrıca konut uygulamaları, güneş enerjisi santrali, kendi
kendine yetebilen sistemler, otoyol ikaz ve ışıklandırma sistemleri, sulama ve
aydınlatma sistemleri için proje uygulaması yapabilme kapasitesine erişmeyi
hedeflemektedir.
Adres: 10006 Sok. No: 74 A.O.S.B. Çiğli İzmir
Tel: +90 232 328 00 96
Fax: +90 232 376 84 14
Site: DATA TSP E-Mail: [email protected]
Dünya Prestige Solar (Sağlayıcı):Dünya Prestij Elektronik firması 1994 yılında Türk
Silahlı Kuvvetlerinin yurt dışından temin etmekte olduğu Yedek Parça ihtiyacının
karşılanmasına yönelik olarak faaliyet göstermek üzere kurulmuştur.
İhraç edilen ürünler hakkında detaylı bilgi bulunmaktadır.
Adres: Keresteciler Sitesi 231. Sok. C Blok No:24 OSTIM Ankara
Tel: +90 312 354 92 27
Fax: +90 312 354 92 28
Site: DPE Solar E-Mail: [email protected]
EkoGüneş (Sağlayıcı):Yenilenebilir enerji kullanımı artırmak isteyen bir firma.Değişik
araç-gereçleri hizmete sunan bir firma, internet sitesinden edinebilirsiniz.
Adres: Bayar cad. Altın Sitesi C Blok Dükkan No:1 Kozyatağı İstanbul
Tel: +90 216 372 72 41
Fax: +90 212 310 24 59
Site: EkoGüneş
E-Mail:
Ekosolar (Sağlayıcı) Değişik güneş enerjisi modülleri sunan bir firma
Adres: İlkbahar(Sancak) mah. 600. sok. No: 7 Çankaya Ankara
Tel: +90 312 491 64 53
Fax: +90 312 491 64 55
Site: Ekosolar E-Mail: [email protected]
Enisolar (Sağlayıcı):2006 yılında kurulan şirket yenilenebilir enerji kaynakları teminini
ve kurulumunu gerçekleştirmektedir.Değişik tipte ve ebatta kurmuş oldukları sistemler
vardır.
Adres: Nişantaşı Akkirman Sk. No:59/1 Şişli İstanbul
Tel: +90 212 291 13 73
Fax: +90 212 291 13 72
Site: Enisolar E-Mail: [email protected]
ESPE Enerji (Sağlayıcı): Temiz bir dünya ve kaliteli bir hayat için yenilenebilir enerji
kullanmayı temel görev edinmiş bir firma.Suntech panellerini kullanıyor.Referans bilgisi
bulunmuyor.
Adres: Çobançeşme Mah. Miyhatpaşa Cad. Gonca Sk. Karaca İş Sistesi Yenibosna
İstanbul
Tel: +90 212 639 57 29
Fax: +90 216 652 47 95
Site: Powergie E-Mail: [email protected]
Ezinç (Üretici ve Sağlayıcı) 1988 yıllında güneş enerji sektörüne giren firma, kendi
2
imalatını gerçekleştirmektedir.15.000 m kapalı alanda imalat gerçekleştiren firma 54
ülkeye ihracat yapmaktadır. Firma geniş bir bayi ağına sahiptir. KYOCERA hücreleri ile
seri üretim fotovoltaik panel üretmektedirler.
Adres: Organize Sanayi Bölgesi 23.Cad. No:31 38070 Kayseri
Tel: +90 352 321 13 21
Fax: +90 352 321 13 25
Site: Ezinç
E-Mail: [email protected]
FORM Enerji (Sağlayıcı) Ana faaliyet alanı sadece çevre dostu enerji kaynakları
Kaliteli referanslara sahip. Ürünlerini SHARP İş birlikteliği ile sunuyor.
Adres: Eski Büyükdere Cad. Sümer Sk. No:3 Ayazağa Ticaret Merkezi Kat:16 Maslak
İstanbul
Tel: +90 212 286 18 38
Fax: +90 212 286 66 48
Site: FORM Enerji E-Mail: [email protected]
GO Grup Enerji (Sağlayıcı):GO Grup Enerji 2003 yılından bu yana ulusal ve
uluslararası alandaki bağlantıları ve tedarikçi antlaşmaları ile güneş enerjisi sektöründe
belirgin bir konuma sahiptir .Ersol, Solon, Sunpower ve Suntech firmaları ile ortaklığı
bulunan firma, mono ve poly cristalline'den amorf ve esnek güneş panelleri ile
müşterilerine seçenekler sunmaktadır. İzmir'de ki kamu binalarında 26 MW
büyüklüğünde (160 milyon dolarlık yatırım ile) kurulu güce sahip olan proje çalışmaları
devam etmektedir. Bu proje ile Türkiye'nin en büyük, dünyanın da sayılı kurulu güneş
enerji santralleri arasında yer alacaktır. TÜBİTAK ve KOSGEB'e sunulmuş özel
projelere de sahip bir olan Go Enerji, çeşitli büyüklükte sistemlerini müşterilerine
sunmaktadır.
Adres: Uğur Mumcu Mah. 2.Cadde No:80 Batıkent Yenimahalle 06374 Ankara
Tel: +90 312 240 82 32
Fax: +90 312 240 82 33
Site: GO Grup Enerji E-Mail: [email protected]
Güneş Pili (Sağlayıcı):
2007 yılında kurulmuş olan firma, yenilenebilir enerji kaynakları alanın da faaliyet
göstermektedir.Kapsamlı bir sitesi bulunan firma, kapsamlı bayi olanakları da
sunmaktadır.Phocos, Solar-Fabrik, Alfasolar ve Comet ortaklığı ile hizmetlerini
sunmaktadır.
Adres: Rathausstr. 38a Reiskirchen 35447 Almanya
Horozluhan Mah. Şentürk Sok. No: 10 Konya Türkiye
Tel: +49 6401 229 09 97 -- +90 332 248 04 64
Fax: +49 6401 229 117 ---- +90 332 248 04 67
Site: Güneş Pili E-Mail: [email protected]
İnform (Üretici ve Sağlayıcı):1980 yılında kurulmuş olan firma, elektrik, elektronik,
güç elektroniği cihazları ve enerji alanında faaliyet göstermektedir.İnformsol adını
verdikleri fotovoltaik paneller ile hizmet veren firma, 2008 yılı ile beraber yenilenebilir
enerji sistemleri sektörünün girmiştir.
Adres: Emek Mah. Ordu Cad. No:49-51-53 34785 Sarıgazi-Sancaktepe İstanbul
Tel: +90 216 622 58 00
Fax: +90 216 621 92 35
Site: İnform E-Mail: [email protected]
MERK Solar Enerji (Sağlayıcı): 1965’den bu yana inşaat ve enerji sektörlerinde
faaliyet gösteren KARAHAN Şirketler Grubu’nun bünyesinde, 2008 yılında MERK Solar
Enerji Çözümleri kurulmuştur
SCHOTT ve SUNTECH panellerini kullanan firma, güneş enerjisi sistemlerinde
projelendirme, kurulum ve danışmanlık hizmeti vermektedir.
Adres: Avni Dilligil Sok. Çelik İş Merkezi A Blok Daire: 13 Mecidiyeköy İSTANBUL
Tel: +90 212 267 44 10
Fax: +90 212 267 55 18
Site: MERK Solar Enerji E-Mail: [email protected]
Norm Enerji (Sağlayıcı): 1997 yılında kurulmuş olan firma, elektrik, elektronik ve enerji
alanında faaliyet göstermektedir.Conergy onaylı partneri olan firma, SHARP, Kyocera
ürünlerini de sunmaktadır. Kaliteli referanslara sahiptir.
Adres: PERPA Ticaret Merkezi B-Blok Kat:5 No:400 Okmeydanı Sisli 34384 İstanbul
Tel: +90 212 444 09 41
Fax: +90 212 320 29 33
Site: Norm Enerji E-Mail: [email protected]
Permak Enerji (Sağlayıcı): Yenilenebilir enerji kaynakları (fotovoltaik, termodinamik,
rüzgâr, biyokütle, hidroelektrik ve jeotermal enerjisi) konusunda yatırım yapar, satışını
gerçekleştirir ve anahtar teslimi projeleri Permak Holding güvencesiyle müşterilerine
sunmaktadır.Fotovoltaik, Termodinamik ve diğer ürünleri konusunda bayilikler
verilmektedir.
Detaylı bilgi için broşürlerini inceleyebilirsiniz Permak Enerji, ayrıca Permak Fotovoltaik
Adres: Permak Binası, Akaretler Spor Cad. No:90 Maçka İstanbul
Tel: +90 212 227 68 11
Fax: +90 212 227 66 28
Site: Permak Enerji E-Mail: [email protected]
Powergie (Sağlayıcı): TunçMatik bünyesinde kurulan bir firma KYOCERA panellerini
kullanıyor.
Adres: Yeni Çamlıca Mah. İmar İskan Cad. No:3 34779 Ümraniye İstanbul
Tel: +90 216 314 51 51
Fax: +90 216 420 35 29
Site: Powergie E-Mail: [email protected]
SolarTürk (Sağlayıcı):
Adres:
Tel:
Fax:
Site: SolarTürk E-Mail:
SEİSO (Sağlayıcı):Solimpeks bünyesinde bulunan mühendislik firması.
Solimpeks'in Türkiye'de yaptığı ve yapacağı tüm projeler Seiso tarından gerçekleştirilir
Adres: Musalla Bağları Mah. Belh Cad. No:48 Selçuklu Konya
Tel: +90 332 444 42 01
Fax: +90 332 238 42 01
Site: SEİSO E-Mail: [email protected]
Solar Market (Sağlayıcı):Flexcell Esnek Güneş Panellerinin Türkiye distribütörü olan
firma, İsviçre'den ithal ettiği ürünleri müşterilerine sunmaktadır.Şebeke elektriğinin
bulunmadı her yerde (kamp, deniz, dağ evleri...) ince, bükülebilir ve hafif olan CIS veya
CIGS güneş panelleri elektrik ihtiyacı karşılanabilmektedir.
Adres: Eğitim Mah. Kasap İsmail Sk. Sadıkoğlu Plaza 5 No:11 D:69 Kadıköy İstanbul
Tel: +90 216 418 40 02
Fax: +90 216 418 46 10
Site: Solar Market
E-Mail: [email protected]
Solen Enerji (Sağlayıcı):Solen: "yenilenebilir enerji kaynakları konusunda bir dünya
markası haline gelmektir" Kendi çözüm ortakları ile birlikte kaliteli referanslara sahiptir.
Adres: Bağdat Caddesi 218/3 34728 Çiftehavuzlar İstanbul
Tel: +90 216 302 33 73
Fax: +90 216 302 33 20
Site: Solen Enerji
E-Mail: [email protected]
2
Solimpeks (Üretici ve Sağlayıcı):4000 m kapalı alanda 60.000 kollektör üretimi
bulunan firma ürünlerinin %90'nını ihraç etmektedir.Serpantinli kollektör ve Hibrit
kollektör üreticisi.Solimpeks, Marvel ve Wunder markalarıyla 60 ülkeye ihracat
yapmaktadır.Dünyaca geçerli onlarca sertifikası bulunmaktadır.Bayi bilgisi
bulunmamaktadır, ihracat ağırlıkta olduğu için iki farklı iletişim adresi kullanmaktadır.
Türkçe için.solimpeks.com.tr, İngilizce için www.solimpeks.com bakmanız yeterli.
Adres: Konsan Ozel Organize San. Tic. Merkezi Ankara yolu 10. km. Hilal Sk. No:20,
42300 Karatay Konya
Tel: +90 332 444 06 02
Fax: +90 332 444 06 08
Site: Solimpeks E-Mail: [email protected]
Solis Enerji (Sağlayıcı):
Hizmark Group bünyesinde 2004 yılında kurulan Solis Enerji, güneş enerjisi
sektöründe faaliyet göstermektedir. Güneş enerjili aydınlatma sitemleri yanı sıra hazır
fotovoltaik sistemlerde sunmaktadır. Referans bilgisi de yer alan sistelerinde, ürün
detaylarına ve fiyatlarına ulaşabilirsiniz.
Adres: Emniyet Evleri Yeniçeri Sk.No:24 4.Levent İstanbul
Tel: +90 212 264 17 17
Fax: +90 212 264 22 52
Site: Solis Enerji E-Mail: [email protected]
Sunset Enerji (Üretici ve Sağlayıcı):1979 yılında Nürnberg (Almanya) yakınlarında
kurulan SUNSET, 1998 yılından itibaren SUNSET Enerji Sistemleri olarak Türkiye'de
2
de hizmet vermektedir..Sadece 2008 yılında 200 bin m kollektör alanı ile 177 MW
termik, 61 MW fotovoltaik sistem üreten firma, 6 noktada üretim yapmakta, toplamda
2
35.000 m kapalı alanı bulunmaktadır.
38 ülkede faaliyet gösteren firma, 1998 yılından beri Muğla, İzmir, Konya, Karaman,
Ermenek, Mersin, Iğdır, Ağrı, Antalya gibi birçok yerde yenilenebilir enerji (fotovoltaik,
su ısıtma ve rüzgâr enerji sistemleri) sunmaktadır.
Muğla Üniversitesi Rektörlük Hizmet Binasında Türkiye’nin güneş enerjisinden elektrik
enerjisi Üreten “ Binaya Entegre İlk Fotovoltaik (PV) cephe kaplama” uygulaması (40,5
Kwp) 2008 yılında gerçekleştirmiştir. Turkcell baz istasyonları, pompa sistemleri ve
sıcak su sistemleri de yaptığımız uygulamalar arasında bulunmaktadır.
SUNSET Enerji; fotovoltaik, pompa sistemleri ve sıcak su sistemleri şeklinde ev,
endüstri, atölye, park, bahçe ve yol aydınlatılması, Tarımsal sulama gibi sistemlere
hitap etmektedir.
Adres: Çağlayan Mah. 2028. Sk No:33/1 07230 Antalya
Tel: +90 242 323 11 95
Fax: +90 242 323 11 96
Site: Sunset Enerji
E-Mail: [email protected]
SOLAR ENERJİ İÇİN VERİLEN KANUN TEKLİFLERİ
VE İLGİLİ YASALAR
Dönem: 23 Yasama Yılı: 3
TBMM (S. Sayısı: 395)
Kütahya Milletvekili Soner Aksoy’un; Yenilenebilir Enerji
Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına
İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji
Komisyonu Raporu (2/340)
Not: Teklif Başkanlıkça; tali olarak Plan ve Bütçe Komisyonuna, esas olarak da Sanayi, Ticaret,
Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonuna havale edilmiştir.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifim ilişikte sunulmuştur.
Gereğini saygılarımla arz ederim. 14/11/2008
Soner Aksoy
Kütahya
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
2/340 Esas numaralı, Kütahya Milletvekili Sayın Soner Aksoy’un Yenilenebilir Enerji
Kaynaklarının Elektrik Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun Teklifine katılıyoruz.
Gereğinin yapılmasını arz ederiz. 21/4/2009
Halil Mazıcıoğlu Fatoş Gürkan Mehmet Erdoğan
Gaziantep Adana Gaziantep
Fatma Şahin Mehmet Sarı
Gaziantep Gaziantep
GENEL GEREKÇE
Ülkemizde her geçen gün enerji ihtiyacı artan bir seyir göstermektedir. Bunun yanında gün geçtikçe
fosil kaynaklı yakıtlar hem tükenmekte, hem de fiyatları sürekli artan bir eğilim sergilemektedir.
“ Asıl enerji fosil yakıttır” anlayışı artık bitmiştir. Ülkemiz gerçekliği paralelinde, elektrik üretiminde
doğalgaza bağımlılığımız düşünüldüğünde , elektrik enerjisi üretimimizin dışa bağımlılıktan
kurtarılarak talebin kesintisiz, güvenilir ve düşük maliyetlerle karşılanması , kaynak çeşitlendirmesine
giderek arz güvenliğinin sağlanmasıyla mümkün olabilecektir.
Devletler sürdürülebilir bir çevre yönetimi ile enerji kaynaklarında dışa bağımlılığı önlemek ve
kaynak çeşitliliği oluşturmak için yenilenebilir enerji kaynaklarına haklı bir yöneliş göstermişlerdir.
Örneğin bugün dünyada rüzgârda kurulu gücün 100 bin MW ‘a yükseldiği bir dönemde ülkemizin
de enerji politikamızın ana hedefi olan yerli kaynaklarımızın ön plana çıkarılması noktasında benzer
atılım hamlelerini gecikmeksizin gerçekleştirmesi büyük önem taşımaktadır.
Türkiye’nin üyesi olmayı amaçladığı AB , 2020 yılında yenilenebilir enerjilerin toplam enerji içindeki
payını %20 ye , ulaşımda tüketilen enerji içindeki payını ise %10 ‘a çıkarmayı hedeflemektedir.
Aynı şekilde yine AB 2020 yılında toplam elektrik tüketiminin yaklaşık %35’ini ısı ihtiyacının
yaklaşık % 25’ini ve ulaşımdaki yakıt ihtiyacının yaklaşık %10’unu , toplam enerjilerinin ise yaklaşık
%20’den fazlasını yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlamayı ve bu doğrultuda 2020 yılındarüzgâr için 180.000 MW,
Hidrolik için 120.000 MW, fotovoltaik (PV) için 52.000 MW, Biyokütle için
50.000 MW ve jeotermal için 2.000 MW Kurulu güçlere ulaşmayı hedeflemektedir.
Ülkemizin yenilenebilir enerji kaynaklarındaki potansiyeli bilinmesine ragmen bugüne kadar
yeterince yatırıma dönüştürüldüğü ise söylenemez . 2006 yılında yenilenebilir enerji kaynaklarından
üretilen elektrik enerjisi üretilen toplam elektriğin %26’sına karşılık gelmektedir. Toplam hidrolik
kaynaklar dahildir.Dolayısıyla yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının düşük olması bu kaynakların
teşvikedilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu kaynakların kullanıma sokulması enerji üretiminin yanında , yeni
teknolojiler ve yeni istihdam alanları da oluşturacaktır.
AB ülkeleri uygulamalarına baktığımızda yenilenebilir enerji kaynakları için mali , vergi ve üretim
teşvikleri adı altında çeşitli piyasa destek yöntemlerinin benimsendiği görülmektedir. Getirilen
düzenlemeyle, 01.01.2016 tarihine kadar işletmeye girecek tesisler için geçerli olmak üzere , her
kaynağa farklı tarife esası üzerine bina edilen on yıl süreli alım garantileriyle sağlanan teşvikler paralelinde
rüzgâr, biyokütle , jeotermal, güneş ve hidrolik gibi yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının
elektrik enerjisi üretiminde kullanımının desteklenmesi amaçlanmaktadır. 01.01.2016 tarihinden
itibaren işletmeye girecek tesisler için uygulanacak fiyat ise, EPDK’nın belirlediği bir önceki yıla
ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatıdır. Ancak Bakanlar Kurulu EPDK’nın belirlediği
bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatının altında olmamak kaydıyla fiyatları
belirleyebilecektir.
Düzenlemeyle getirilen bir diğer değişiklikle de elektrik enerjisi üretimine yönelik yenilenebilir
kaynak alanlarının belirlenmesi, korunması ve kullanılmasına ilişkin usul ve esasların
yönetmelikle
Düzenleneceği belirtilmiş belirlenen yenilenebilir kaynak alanları re’sen imar palanlarına
işlenmek
üzere EİE tarafından ilgili mercilere bildirileceği hüküm altına alınmıştır.
–2–
Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 395)
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- Kanunda yer alan biyokütle tanımı biyogazı da içerdiğinden biyogaz ibareleri metinden
çıkarılmıştır.
Madde 2- Yenilenebilir kaynak alanlarının belirlenmesi, korunması ve kullanılmasına ilişkinusul
ve esaslar yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiş, ayrıca belirlenen yenilenebilir kaynak
alanlarınınre’sen imar planlarına işlenmek üzere EİE tarafından ilgili mercilere bildirilmesi hükme
bağlanmıştır.
Madde 3- Yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik için alım garantileri
düzenlenmiştir.
Madde 4- 3 üncü maddede yapılan değişikliğe paralel olarak ibare değişikliği yapılmıştır.
Madde 5- Yürürlük maddesidir.
Madde 6 - Yürütme maddesidir.
Türkiye de yasal düzenlemeler ve güneş enerjisinden elde edilen
elektriğin alım fiyatı: Türkiye’nin güneş enerjisinden elektrik üretme potansiyeli
380 milyar kW olmasına rağmen bu potansiyelin yüzde 1'inden dahi yararlanmıyor.
Güneş enerjisinin su ısıtma amacıyla kullanılmasında dünyada ilk üç içinde yer alan
Türkiye, elektrik üretme amaçlı kullanılan sistemlere yatırıma ancak 2007'de başladı.
Güneş enerjisine ticari anlamda yatırım yapabilmesi devletin alım fiyatını yüksek
tutarak teşvik etmesini gerekli kılıyor. Şu anda bulunan mevzuat 2005'te çıkarılan
25819 sayılı kanun ve 2001'de çıkarılan 4628 sayılı elektrik kanunu temelinde
şekilleniyor. Yapılan değişiklikler ile yenilenebilir enerjiden elde edilen elektriğe alım
garantisi getirildi ve 500 kW'tan az olan üretim tesisleri için lisans alma zorunluluğunu
ortadan kaldırıldı. 25819 sayılı yasa ise bu kaynaklardan elde edilen elektriğe alım
garantisi getirirken, tarifeyi 5-5,5 avro sent/kWh olarak berileniyor. Güneş enerjisinde
geri kalmamızın nedeni de aslında tam olarak bu durumdan kaynaklanıyor, çünkü alım
garantisi çok yüksek olan kurulum maliyetleri, yatırımcıları bu alandan uzak tutuyor.
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi (Kanun No. 5346 Kabul Tarihi : 10.5.2005)
Beklenen YEK (Kanun Teklifinin Metni)
Yeni yapılan düzenleme ile fotovoltaik güneş enerjisi alım fiyatları, ilk 10 yıl için 28
eurocent/kWh, ikinci 10 yıl için ise 22 eurocent/kWh olması bekleniyor. Mayıs 2009'da
yasanın yürülüğe girmesi bekleniyor. Rüzgar enerjisinden üretilen elektrik için ise
beklenen fiyat 7 eurocent/kWh. Bu sayede fazladan ürettiğiniz elektriği devlete uygun
bir fiyat ile satabilirsiniz fakat unutulmaması gereken bu fiyatların diğer ülkelere
nazaran oldukça düşük olması. Almanya 38 eurocent/kWh, Bulgaristan 36,7
eurocent/kWh, Yunanistan 45,82 eurocent/kWh. Düzenleme 06.07.2009---------------------Yeni Ekonomi Bakanımız Ali Babacan, yenilenebilir enerjiye verilen fiyatları yüksek bulması
ile fiyatlarda tekrardan bir düzenleme yapıldı. TBMM Genel Kurulu'nda revize edilmiş fiyat
şu şekildedir.
Yenilenebilir enerji yasası çıkamadan revize fiyatları
Enerji kaynağına dayalı tesis
Avrosent/kW
Avrosent/kW
--
İlk 10 yıl
İkinci 10 yıl
Hidroelektrik
7
-
Karada rüzgâr enerjisine dayalı
8
-
Denizde rüzgâr enerjisine dayalı
12
-
Jeotermal enerjisine dayalı
9
-
Fotovoltaik enerjisine dayalı
25
20
Yoğunlaştırılmış güneş enerjisine dayalı
20
18
Biokütle enerjisine dayalı
14
8
Dalga, akıntı, gel-git enerjisine dayalı
16
0
Not: Fotovoltaik panel ile elektrik üretimi evlerimizde kullanabileceğimiz bir yöntemdir, aşırı sıcak olmayan
fakat güneş ışınlarının kuvvetli olduğu bölgelerde daha verimlidir. Yoğunlaştırılmış güneş enerjisi ile elektrik
üretimi, daha çok yurt dışında çöllerde gördüğümüz aynalar veya seri bağlı sistemler ile yüksek sıcaklıkta su
buharı elde edilerek bir türbin ile elektrik enerjisine çevrilmesini kapsamaktadır. Bireysel kullanıcılara uygun
bir proje değildir, verimlilik için yüksek sıcaklık istediği için güney bölgelerimize kurulab
Düzenleme 30.10.2009---------------------->
.
3 Aralık 2010 CUMA
Resmî Gazete
Sayı: 27774
YÖNETMELİK
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan:
ELEKTRİK PİYASASINDA LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİNE
İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 –
1) Bu Yönetmelik, elektrik piyasasında; yalnızca kendi
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kojenerasyon tesisi kuran
gerçek ve tüzel kişilerden lisans alma ve şirket kurma
yükümlülüğünden muaf tutulacaklara ve yenilenebilir enerji
kaynaklarına dayalı kurulu gücü azami beş yüz kilovatlık
üretim tesisi ile mikro kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve
tüzel kişilerden lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden
muaf tutulanlara uygulanacak usul ve esaslar ile
yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı kurulu gücü azami
beş yüz kilovatlık üretim tesisi ve mikro kojenerasyon
tesisi kuran tüzel kişilerin ihtiyaçlarının üzerinde
ürettikleri elektrik enerjisinin sisteme verilmesi halinde
uygulanacak teknik ve mali usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/2/2001 tarihli ve 4628
sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 3 üncü maddesine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 3 –
1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Adalanma: Dağıtım sisteminin üretim tesisi bulunan bir
bölgesinin dağıtım sisteminden fiziksel olarak ayrılmasını,
b) AG: Etkin şiddeti 1000 Volt ve altındaki gerilimi,
c) Anma Gerilimi: AG tek faz sistemler için etkin şiddeti
230V, AG üç fazlı sistemler için 400 V, YG sistemler için
ise bağlantı noktasında tanımlanan gerilimin nominal
değerini,
ç) Bağlantı: Üretim tesisinin AG veya YG seviyesinde bir
koruma teçhizatı üzerinden dağıtım sistemiyle
irtibatlandırılmasını,
d) Bağlanabilirlik oranı: Dağıtım sistemine bağlı üretim
tesislerinin kısa devre katkısı hariç bağlantı noktasındaki
üç faz kısa devre akımının, bağlanacak üretim tesisinin
nominal akımına bölümü ile elde edilecek değeri,
e) Bağlantı Ekipmanı: Üretim tesisinin dağıtım sistemine
bağlantısı için kullanılan, üretim tesisi üzerinde veya
üretim tesisi ile bağlantı noktası arasında tesis edilen
koruma ve kumanda sistemlerinin bütününü,
f) Bağlantı noktası: Kullanıcıların bağlantı anlaşmaları
kapsamında dağıtım sistemine bağlandıkları dağıtım merkezi,
transformatör ya da girdi-çıktı yapılan hattan irtibat
kurulan en yakın dağıtım merkezi veya transformatör,
g) Bağlantı ve sistem kullanım usul ve esasları: Bu
Yönetmelik kapsamındaki üretim tesislerinin dağıtım
sistemine bağlantısına ilişkin tasarım, bağlantı ve sistem
kullanım usul ve esaslarını içeren Kurul kararını,
ğ) Evirici: Doğru akımı alternatif akıma dönüştüren
düzeneği,
h) İlgili mevzuat: Elektrik piyasasına ilişkin kanun,
yönetmelik, tebliğ, genelge, Kurul kararları ile ilgili
tüzel kişilerin sahip olduğu lisans veya lisansları,
ı) İlgili standart: Üretim tesisinde kullanılacak teçhizat,
bağlantı sistemi ve performans kriterlerine ilişkin olan,
öncelik sırasına göre Türk Standartları/CENELEC/IEC ve diğer
uluslararası standartları,
i) İlgili teknik mevzuat: Bakanlık tarafından çıkarılmış
elektrik üretim, iletim ve dağıtım tesislerinin güvenli ve
kararlı işletilebilmesi için gereken şartları ve
standartları içeren 4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği,
21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği, 30/11/2000
tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik
Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ile diğer yönetmelik ve
tebliğleri,
j) Kojenerasyon tesisi: Isı ve elektrik ve/veya mekanik
enerjinin eş zamanlı olarak üretiminin gerçekleştirildiği
tesisi,
k) Mikro kojenerasyon tesisi: Elektrik enerjisine dayalı
toplam kurulu gücü 50 kW ve altında olan kojenerasyon
tesisini,
l) OSB: Organize Sanayi Bölgesi,
m) Tüketim tesisi: Bir gerçek ya da tüzel kişinin uhdesinde
olup bağlantı anlaşması ya da yerine kaim bir sözleşme
kapsamında dağıtım sistemine bağlı, elektrik enerjisi
tüketen birim, tesis ya da teçhizatı,
n) Yenilenebilir enerji kaynağı: Hidrolik, rüzgâr, güneş,
jeotermal, biyokütle, dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi
fosil olmayan enerji kaynağını,
o) YG: Etkin şiddeti 1000 Voltun üzerinde olan
gerilimi,ifade eder.
(2) Bu Yönetmelikte geçen ana kolon hattı, kolon hattı ve
yapı bağlantı hattı ibareleri Elektrik İç Tesisleri
Yönetmeliğindeki anlam ve kapsama; diğer ifade ve
kısaltmalar ise ilgili mevzuattaki anlam ve kapsama
sahiptir. Ayrıca üretim tesisiyle tüketim tesisinin dağıtım
sistemine aynı baradan bağlı olması halinde her ikisi aynı
yerde kabul edilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Ticari ve Teknik Hükümler
Lisans alma ve şirket kurma muafiyeti
MADDE 4 –
1) Mikro kojenerasyon veya kurulu gücü azami 500 kW olan
yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerinde
üretim faaliyetinde bulunan gerçek veya tüzel kişiler lisans
alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaftır.
2) Yalnızca kendi ihtiyacını karşılamak amacıyla, tesis
toplam verimliliği 25/10/2008 tarihli ve 27035 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin
Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelikte
belirlenen değerin üzerinde olan kojenerasyon tesisi kuran
gerçek veya tüzel kişiler lisans alma ve şirket kurma
yükümlülüğünden muaftır.
(3) Bu Yönetmelik kapsamında, her bir tüketim tesisi için
ancak bir adet mikro kojenerasyon tesisi ya da yenilenebilir
enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi ya da tesisleri
kurulabilir. Bir gerçek veya tüzel kişinin, uhdesindeki her
bir tüketim tesisi için kuracağı yenilenebilir enerji
kaynaklarına dayalı üretim tesisinin veya tesislerinin
toplam kurulu gücü 500 kW’tan fazla olamaz.
4) Bu Yönetmelik kapsamında üretim tesisi kuracak kişilerin
üretim tesisleri ile tüketim tesisleri aynı dağıtım bölgesi
içerisinde olur.
Bağlantı başvurusu ve değerlendirilmesi
MADDE 5 –
1) Bu Yönetmelik kapsamına giren üretim tesisleri dağıtım
sistemine bağlanır. Dağıtım şirketi, üretim tesisinin teknik
özelliklerine ve bağlantı noktası itibarıyla dağıtım
sisteminin mevcut kapasitesine göre üretim tesisini YG ve AG
gerilim seviyesinden dağıtım sistemine bağlayabilir.
Bağlantı başvurusu talebi, ancak bu Yönetmelik hükümleri ve
Bağlantı ve Sistem Kullanım Usul ve Esasları çerçevesinde
reddedilebilir.
2) Bu Yönetmelik kapsamında üretim faaliyetinde bulunmak
isteyen gerçek veya tüzel kişi, bağlantı ve sistem kullanımı
amacıyla, ekinde aşağıdaki bilgi ve belgeler bulunan matbu
bir dilekçe ve EK-A’daki Lisanssız Üretim Bağlantı Başvuru
Formu ile doğrudan ilgili dağıtım şirketine veya OSB dağıtım
lisansı sahibi tüzel kişiye başvurur. Bağlantı Başvuru Formu
ekinde aşağıdaki bilgi ve belgeler de sunulur:
a)Üretim tesisinin kurulacağı yere ait tapu kaydı veya kira
sözleşmesi veya kullanım hakkını gösterir sair belge,
b) Kojenerasyon tesisleri için tesis toplam verimliliğine
ilişkin bilgi ve belgeler,
c) Rüzgâr ve güneş enerjisine dayalı tesisler hariç olmak
üzere yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanım hakkının
elde edildiğine dair belge.
(3) Dağıtım şirketi, ihtiyaç duyması halinde üretim tesisi
kuracak gerçek veya tüzel kişiden ek bilgi ve belge talep
edebilir, ancak 25/9/2002 tarihli ve 24887 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri
Yönetmeliği kapsamında temin edilmiş bilgiler ayrıca
istenemez.
4) Bu Yönetmelik kapsamında üretim faaliyetinde bulunmak
isteyen gerçek veya tüzel kişilerden her takvim ayı içinde
alınan başvurular takip eden ayın ilk 15 günü içinde toplu
olarak değerlendirilir ve sonuçlandırılır. TEİAŞ görüşü
sorulan başvurularda bu süre sadece dağıtım şirketinin
işlemleri için uygulanır. Eksik veya yanlış evrak verenlerin
başvuruları değerlendirmeye alınmaz.
5) Bu Yönetmelik kapsamında YG seviyesinden dağıtım
sistemine bağlanmak isteyen rüzgâr enerjisine dayalı üretim
tesisi bağlantı başvuruları için transformatör merkezi
bazında TEİAŞ’ın bildireceği bağlanabilir kapasite esas
alınır.
6) Dağıtım şirketince dağıtım sistemine bağlantısı yapılacak
olan üretim tesisinin bağlantısına ilişkin değerlendirmede;
a) Başvurunun yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı
olması,
b) Başvurunun tüketim tesisi ile aynı yerde olması,
c) Başvuru sahibinin önceden uygun bulunmuş bir başvurusunun
olmaması
kriterleri sıra ile uygulanır. Yapılan değerlendirme
sonucunda, birden fazla başvurunun tüm kriterleri sağlaması
durumunda başvuru sırası dikkate alınır.
7) Her bir bağlantı noktasında bir kişiye yenilenebilir
enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri için en fazla
500 kW, mikro kojenerasyon tesisleri için en fazla 50 kW
tahsis yapılabilir.
8) YG gerilim seviyesinden bağlantı talebinde bulunan rüzgâr
enerjisine dayalı üretim tesisi başvuruları beşinci fıkra
kapsamında TEİAŞ tarafından her bir trafo merkezi için
bildirilen bağlanabilir kapasiteye ulaşıncaya kadar başvuru
sırasına göre dağıtım sistemine bağlanır.
Bağlantı ve sistem kullanımı
MADDE 6 –
1) Dağıtım şirketi, 5 inci madde kapsamında yapılan
başvurulara ilişkin gerekçeli değerlendirme neticesini ve
bağlantı noktası uygun bulunmayan başvurular için varsa
alternatif bağlantı önerisini, başvuru sahibine yazılı
olarak bildirir. Bağlantı başvurusu uygun bulunan veya
dağıtım şirketince teklif edilen alternatif bağlantı noktası
önerisini kabul eden gerçek veya tüzel kişinin, yazılı
bildirim tarihini izleyen altmış gün içerisinde, aşağıdaki
belgeleri dağıtım şirketine eksiksiz sunması halinde
kendisiyle otuz gün içerisinde bağlantı ve sistem kullanım
anlaşmaları imzalanır.
a) İlgili kurumlardan alınması gereken izin, onay, ruhsat ve
benzeri belgeler,
b) Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş ve/veya
tüzel kişiler tarafından onaylanan projeler,
c) Bağlantı ve Sistem Kullanım Usul ve Esaslarında
belirlenecek Tip Test Formu’nda belirtilen bilgileri ihtiva
eden ve Türk Standardları Enstitüsü veya akredite edilmiş
bir laboratuvardan alınmış tip test raporları,
ç) Üretim tesisinin; dağıtım sistemine bağlantısında,
korumasında veya kumandasında üretim tesisine ilave olarak
dâhili veya harici bir bağlantı ekipmanının kullanılacak
olması durumunda, bu bağlantı ekipmanlarının Türk
Standardları Enstitüsü veya akredite edilmiş bir
laboratuvardan alınmış tip test raporları.
2) Üretim tesisinin dağıtım sistemine bağlantısında
kullanılacak olan bağlantı ekipmanı üretim tesisinin
ayrılmaz bir parçasıdır. Üretim tesisinin dağıtım sistemine
bağlantısında, korumasında veya kumandasında üretim tesisine
ilave olarak dâhili veya harici bir bağlantı ekipmanı
kullanılması durumunda, bağlantı ekipmanları da üretim
tesisine ilişkin kabul testlerine dâhil edilir.
3) Bu Yönetmelik kapsamında; bağlantı ve sistem kullanımı
taleplerinin değerlendirilmesinde uygulanacak Bağlantı ve
Sistem Kullanım Usul ve Esasları ile bağlantı ve sistem
kullanım anlaşmalarında yer alacak genel hükümler, dağıtım
şirketlerinin görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir.
Belirlenen usul ve esaslar ile genel hükümler dağıtım
şirketlerinin internet sayfasında yayımlanır.
4) Mülkiyet ve işletme sınırları, bağlantı anlaşmasında
belirlenir.
5) Üretim tesisleri, sistem kullanım anlaşmasında belirtilen
tarihten itibaren sisteme enerji verebilir. Bu tarih, hiçbir
şekilde Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş
ve/veya tüzel kişiler tarafından üretim tesisinin geçici
kabulünün yapıldığı tarihten önce veya geçici kabul
tarihinden itibaren onbeş günden geç olamaz.
6) Bu Yönetmelik kapsamında üretim faaliyetinde bulunan
gerçek ve tüzel kişiler;
a) Üretim ve tüketim tesislerinin aynı yerde olması halinde
sisteme verdiği veya sistemden çektiği net enerji miktarı
için,
b) Üretim ve tüketim tesislerinin aynı yerde olmaması
halinde sisteme verdiği ve sistemden çektiği enerji
miktarları için ayrı ayrı dağıtım sistemi kullanım bedeli
öder.
Üretim tesislerinin tasarım ve bağlantı esasları
MADDE 7 –
(1) Üretim tesisi, sayacın bulunduğu nokta itibarıyla
dağıtım sisteminin gerilim seviyesi ve frekans düzeyi (50
Hz) ile uyumlu olacak ve akım ve gerilim harmonikleri ile
fliker etkisi bakımından diğer dağıtım sistemi
kullanıcılarına olumsuz etki yapmamalıdır.
2) Üretim tesisi, şebeke kaybı (Loss of Mains) veya dağıtım
sisteminde bir kısa devre arızası oluşması durumunda ve
olağandışı şebeke koşullarının varlığında dağıtım sistemiyle
bağlantısı kesilecek ve dağıtım sistemine kesinlikle enerji
vermeyecek şekilde tasarlanır, kurulur ve işletilir.
3) Üretim tesisinin dağıtım sistemine bağlantısının, dağıtım
sisteminin topraklama sistemine ve ilgili teknik mevzuata
uygun olarak yapılması şarttır.
4) Dağıtım şirketi, dağıtım sistemine YG seviyesinden
bağlantı yapacak olan üretim tesislerinden, bağlantı
noktasındaki gerilim, aktif ve reaktif güç ve bağlantı
durumuna ilişkin verilere erişmek amacıyla izleme
sistemlerinin kurulmasını talep edebilir. İzleme sisteminin
teknik özellikleri dağıtım şirketi tarafından belirlenir. Bu
Yönetmelik kapsamında üretim faaliyetinde bulunan gerçek
veya tüzel kişi, bu amaçla tesis edilmesi gereken altyapı ve
ekipmanlardan sadece üretim tesisi ile bağlantı anlaşmasında
belirlenen mülkiyet sınırı arasındakileri temin ve tesis
eder.
5) Üretim tesisinin tüketim tesisinin bulunduğu yerde
kurulmak istenmesi halinde, yapı bağlantı hattının akım
taşıma kapasitesini aşmamak kaydıyla, binanın herhangi bir
bölümünde kurulacak üretim tesisi, bina iç tesisatı ile
kolon/ana kolon hatları ilgili teknik mevzuatta belirlenen
karakteristiğe uygun olmalıdır.
6) Dağıtım şirketi, ihtiyaç duyduğu anda personelinin
kolayca ulaşabileceği, dağıtım sistemine bağlantı noktasında
kilitlenebilir, kontaklarının pozisyonu üretim tesisinin
dağıtım tesisinden ayrıldığının belirlenebilmesine imkân
sağlayacak şekilde, bağlanan sistemin özelliklerine uygun
yük ayırıcısı veya kesici ve ayırıcı tesis edebilir.
7) YG seviyesinden bağlı üretim tesisleri için 19/2/2003
tarihli ve 25025 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik
Piyasası Dağıtım Yönetmeliği ilgili hükümleri de uygulanır.
8) Dağıtım sistemine bağlanmış bir üretim tesisi ve/veya
teçhizatı ayarlarında herhangi bir değişiklik ancak dağıtım
şirketinin onayı ile imalatçı talimatlarına uygun olarak
yapılabilir.
9) 4 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında gerçek
kişilerce kurulacak mikrokojenerasyon tesisleri ile ikinci
fıkrası kapsamındaki kojenerasyon tesislerinin sisteme
enerji kaçırmayacak şekilde tasarlanması, kurulması ve
işletilmesi esastır.
Bağlantı noktası seçimi
MADDE 8 –
1) Başvuruda beyan edilen üretim tesisinin kurulu gücünün;
a) 11 kW ve altında olması halinde AG,
b) 11 kW’ın üzerinde olan üretim tesisleri, yapılan teknik
değerlendirme sonucunda AG veya YG seviyesinden dağıtım
sistemine bağlanır. Bu husustaki bağlantı şartları Bağlantı
ve Sistem Kullanım Usul ve Esaslarıyla belirlenir.
2) Bu Yönetmelik kapsamında dağıtım sistemine bağlanan
tüketim tesisi ile aynı yerdeki üretim tesislerinin dağıtım
sistemine bağlantısı için ek yatırım gerekmesi halinde
ilgili mevzuatta yer verilen branşman hattına ilişkin
hükümler uygulanır.
3) AG seviyesinden bağlanacak üretim tesislerinin toplam
kapasitesi, bu üretim tesislerinin bağlı olduğu dağıtım
transformatörünün gücünün yüzde otuzunu (%30) geçemez.
4) Bir dağıtım transformatöründe bir kişiye bir yıl
içerisinde tahsis edilebilecek kapasite EK-B tabloya göre
belirlenir.
5) Bağlanılacak noktanın bağlanabilirlik oranının;
a) Kurulu gücü 500 kW’ın üzerindeki kojenerasyon tesisleri
için ise 35’in,
b) Diğer üretim tesisleri için 100’ün üzerinde olması
esastır. Bağlanabilirlik oranının bu değerlerin altında
olması durumunda dağıtım şirketi bağlantı için başka bir
bağlantı noktası teklif edebilir.
6) Bağlantı noktası itibarıyla, üretim tesisinin kısa devre
akımına katkısı ile birlikte oluşabilecek kısa devre akımı,
dağıtım sistemi teçhizatının kısa devre akımı dayanma
değerini aşamaz.
İşletme koşullarının dışına çıkılması
MADDE 9 –
1) Can ve mal emniyetinin sağlanması için, bu Yönetmelik
kapsamında kurulan üretim tesisi ile bağlantı ekipmanının,
şebeke kaybı olması veya kısa devre arızası oluşması
durumlarında Bağlantı ve Sistem Kullanım Usul ve Esaslarında
belirlenen koşullara uygun olarak dağıtım sistemiyle
bağlantısının kesilmesi zorunludur. Üretim tesisi, bu
durumların her birinde sistemde adalanmaya neden olmadan
dağıtım sisteminden ayrılmalıdır.
2)Dağıtım şirketi gerekçelerini bildirmek kaydıyla, bağlantı
noktasındaki dağıtım sisteminin durumuna göre ilgili
mevzuatta öngörülen işletme koşulları dışına çıkılmaması ve
üretim tesisinin fliker etkisinin uygun seviyeye
getirilebilmesi için ilave koruma tedbirlerinin alınmasını
isteyebilir.
Güç kalitesi
MADDE 10 –
1) Üretim tesisi ve bağlantı ekipmanı, Bağlantı ve Sistem
Kullanım Usul ve Esaslarında belirlenen güç kalitesi
parametrelerini ve elektromanyetik uyumluluk konusundaki
standartları sağlamalıdır.
2) Evirici ile bağlanacak üretim tesislerinin, tasarımı
sebebiyle dağıtım sistemine enjekte ettiği doğru akım
miktarı üretim tesisinin anma akımının binde beşini geçemez.
Teknik sorumluluk
MADDE 11 –
1) Dağıtım sistemine AG ve YG seviyesinden bağlanacak üretim
tesislerinin yapımı, işletmeye alınması ve işletilmesi
sorumluluğu üretim faaliyetinde bulunan gerçek veya tüzel
kişiye aittir. Bu kapsamda;
a) AG seviyesinden yapılacak bağlantılar için, üretim
tesisinin geçici kabulü yapılıncaya kadar,
b) YG seviyesinden yapılacak bağlantılar için, üretim
tesisinin projelendirilmesi aşamasından başlamak üzere
işletme süresince
görev yapacak ilgili teknik mevzuata göre yetkili işletme
sorumlusu istihdam etmek zorunludur.
2) İşletme sorumlusu, üretim tesisi ve mütemmim cüzlerinin
ilgili mevzuat ve ilgili teknik mevzuata uygun olarak teçhiz
edilmesi ve işletilmesine nezaretle görevlidir. Sorumlu
olduğu mevzuata aykırılıklardan kaynaklanacak zararlardan
işletme sahibi ile beraber müteselsilen sorumludur.
Uyum, bakım ve testler
MADDE 12 –
1) Üretim faaliyeti gösteren gerçek veya tüzel kişi; dağıtım
sistemine bağlanacak üretim tesisinin, dağıtım sistemine, bu
Yönetmeliğe ve bağlantı ve sistem kullanım anlaşmalarına
uygun olduğunu aşağıdaki usul ve esaslar çerçevesinde
dağıtım şirketine bildirir;
a) Üretim faaliyeti gösterecek gerçek veya tüzel kişi;
üretim tesisine ait imalat testi veya sertifikaları içerecek
şekilde gerekli tüm teknik verilerin ve parametrelerin yer
aldığı bir uyum raporunu üretim tesisinin hizmete alınması
ve senkronizasyonundan en az bir ay önce hazırlar.
b) Üretim faaliyeti gösterecek gerçek veya tüzel kişi;
dağıtım şirketi ile mutabık kaldığı bir test programı ve
takvimi çerçevesinde, otomatik gerilim ve hız regülatörleri,
diğer kontrol ve iletişim sistemleri üzerinde yapılacak
hizmete alma testlerinin bir parçası olan açık ve yüklü
devre ve fonksiyon testlerini dağıtım şirketi ile Bakanlık
veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş ve/veya tüzel kişiler
gözetimi altında yapar.
c) Üretim faaliyeti gösterecek gerçek veya tüzel kişi;
testlerden elde edilen sonuçları ve kontrol sistemi
parametrelerinin son ayarlarını içeren bir nihai uyum raporu
hazırlar ve dağıtım şirketine sunar.
2) Üretim tesisine ilişkin imalat testleri ve dağıtım
şirketi ile Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş
ve/veya tüzel kişiler gözetiminde yapılan fonksiyon
testlerinden elde edilen sonuçlar, üretim tesisinin tip test
raporunda sunulan veriler ile uyumlu olmak zorundadır.
3) Üretim faaliyeti gösteren gerçek ve tüzel kişi, üretim
tesisinin bakımından sorumludur. Üretim tesisinin ve
bağlantı sisteminin, imalatçıların bakım ve/veya rutin deney
için verdiği zaman dilimlerinde ve bağlantı anlaşmasındaki
hükümlere göre yapılacak periyodik bakımlarının ilgili
teknik mevzuata göre yetkili teknik personel tarafından
yapılması ve yaptırılan periyodik bakımlara ilişkin
raporların dağıtım şirketine sunulması zorunludur.
4) Dağıtım şirketi, bu Yönetmelik kapsamında kurulan üretim
tesisi ile üretim tesisi ve bağlantı sisteminde yapılan
bakım, test ve deneylerin bu Yönetmelikte belirlenen
esaslara uygunluğunu denetleyebilir.
Sayaçlar
MADDE 13 –
1) Bu Yönetmeliğin uygulanması amacıyla, üretim ve tüketim
tesislerinin aynı yerde bulunması halinde, bağlantı
anlaşmasında belirlenen yere ilgili mevzuatta tüketici
sayaçlarına ilişkin belirlenen özelliklere sahip ve çift
yönlü ölçüm yapabilen sayaç takılır.
2) Üretim tesisinin tüketim tesisiyle aynı yerde bulunmaması
halinde ise bağlantı anlaşmasında belirlenen yere ilgili
mevzuatta dengeleme ve uzlaştırma sisteminin gerektirdiği
haberleşmeyi sağlayabilecek sayaçlar için belirlenen
özelliklere sahip sayaç takılır.
3) Dağıtım sistemine bağlı her bir tüketim tesisinin
tüketimini ölçmek amacıyla ayrı bir sayaç bulundurulması
zorunludur. Faturalamaya esas ölçüm noktası sisteme bağlantı
noktasında birinci veya ikinci fıkraya uygun olarak tesis
edilecek çift yönlü sayaçtır.
İhtiyaç fazlası enerji
MADDE 14 –
1) Dağıtım şirketi, bu Yönetmelik kapsamında üretim
faaliyeti gösteren kişilerin dağıtım sisteminden çektikleri
elektrik enerjisi miktarının tespiti ve faturalaması
sırasında, bu Yönetmelik kapsamındaki üretim tesislerinde
üretilerek dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisi
miktarını da tespit eder.
2) Lisanssız üretim yapan gerçek ve tüzel kişilerin kendi
ihtiyaçlarını karşılamak için üretim yapmaları esastır.
Lisanssız üreticiler ikili anlaşma ile elektrik enerjisi
satışı yapamazlar.
3) Bu Yönetmelik kapsamında,
a) 4 üncü maddenin birinci fıkrası uyarınca gerçek veya
tüzel kişilerce kurulan yenilenebilir enerji kaynaklarına
dayalı üretim tesislerinde üretilen elektrik enerjisi,
b) 4 üncü maddenin ikinci fıkrası uyarınca kurulan
kojenerasyon tesislerinde üretilerek üretim tesisi ile aynı
yerde kurulu tüketim tesislerinde tüketilemeyen elektrik
enerjisi
aynı kişinin uhdesindeki, üretim tesisiyle aynı yerde
olmayan bir tüketim tesisinde de tüketilebilir.
4) 4 üncü maddenin ikinci fıkrası kapsamında kurulan
kojenerasyon tesisleri ile aynı maddenin birinci fıkrası
kapsamında gerçek kişilerce kurulan mikro kojenerasyon
tesisleri ve yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim
tesislerinin işletilmesi esnasında sisteme verilen fazla
enerji için ödeme yapılmaz.
5) 4 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında tüzel kişiler
tarafından,
a) Tüketim tesisi ile aynı yerde kurulan üretim tesislerinde
üretilerek dağıtım sistemine verilen ihtiyaç fazlası
elektrik enerjisi,
b) Tüketim tesisinden farklı yerde kurulan üretim
tesislerinde üretilerek dağıtım sistemine verilen elektrik
enerjisinin, üretim tesisi ile aynı yerde olmayan tüketim
tesisi ya da tesislerinde, dağıtım sistemi kayıp oranları da
dikkate alınarak belirlenecek tüketim miktarı tenzil
edilerek her fatura dönemi için hesaplanacak tüketimi aşan
kısmı perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi
tarafından satın alınır.
6) Perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi, birinci
fıkra kapsamında yapılan tespit tarihini izleyen on işgünü
içerisinde, dağıtım sistemine verilen ihtiyaç fazlası veya
tüketimi aşan enerji miktarı ile enerji alımına esas birim
fiyatı ilgili tüzel kişiye bildirilir. Beşinci fıkranın (b)
bendi kapsamında üretilerek dağıtım sistemine verilen
elektrik enerjisi için uygulanacak dağıtım sistemi kayıp
oranı da ilgili bildirime eklenir. İlgili tüzel kişi
tarafından düzenlenen fatura ilgili dağıtım şirketine tebliğ
edilir. Dağıtım şirketi, gönderilen faturanın tebliğ
tarihini izleyen on işgünü içerisinde, fatura bedelini
ilgili tüzel kişinin bildireceği banka hesabına yatırır.
Dağıtım şirketinin ödemede temerrüde düşmesi halinde
21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen
gecikme zammı oranı uygulanır.
7) Bir OSB dağıtım şebekesine bağlanan bu Yönetmelik
kapsamındaki üretim tesislerinde üretilerek sisteme verilen
elektrik enerjisi, OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi
tarafından sayaç okuma yoluyla tespit edilerek bu enerjiyi
almakla yükümlü bölgesinde bulunduğu perakende satış lisansı
sahibi dağıtım şirketine bildirilir.
8) 4 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında tüzel kişiler
tarafından yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak
kurulan üretim tesislerinde üretilerek sisteme verilen
ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi için 10/5/2005 tarihli ve
5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik
Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun
çerçevesinde belirlenen fiyat; mikro kojenerasyon
tesislerinde üretilerek sisteme verilen ihtiyaç fazlası
elektrik enerjisi için, yürürlükteki Türkiye Ortalama
Elektrik Toptan Satış Fiyatı uygulanır. Üretim tesisinde
kullanılan makine ve/veya elektro-mekanik aksamın yüzde
yetmişbeşinin yerli üretim girdilerden oluştuğunun
belgelendirilmesi halinde üreticinin beşinci fıkra
kapsamında satın alınan elektrik enerjisine, tüketici
niteliğine uygun abone grubuna uygulanan Kurul onaylı
perakende satış tarifesi uygulanır.
Yasaklar ve yaptırımlar
MADDE 15 –
1) Dağıtım şirketleri, bu Yönetmelik kapsamındaki üretim
tesisleri arasında ayrım yapamaz.
2) Bu Yönetmelik kapsamına giren üretim tesisleri 14/4/2009
tarihli ve 27200 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik
Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği kapsamında
dengeleme birimi olamaz ve uygulamalara katılamazlar.
3) Bu Yönetmelik kapsamındaki üretim tesislerinde üretilen
elektrik enerjisi ticarete konu edilemez, üretim tesisinin
bulunduğu dağıtım bölgesinin dışında tüketime sunulamaz.
Üretilen ve dağıtım sistemine verilen ihtiyaç fazlası
elektrik enerjisinin dağıtım şirketi tarafından perakende
satış lisansı kapsamında satın alınması bu hükmün
istisnasıdır.
4) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket eden gerçek veya
tüzel kişi dağıtım şirketi tarafından ihtar edilerek
aykırılığın giderilmesi için kendisine 15 günden az olmamak
kaydıyla makul bir süre verilir. Verilen süre zarfında da
aykırılığın giderilmemesi durumunda, bu kişinin sisteme
elektrik enerjisi vermesi, tüketim tesisinin sistemden
enerji çekmesine engel olmayacak biçimde dağıtım şirketi
tarafından engellenebilir
5) Taraflar, anlaşmazlıkların çözümü amacıyla Kuruma
başvurabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Diğer hükümler
MADDE 16 –
1) Üretim faaliyetinde bulunmak isteyen gerçek ve tüzel
kişiler, üretim tesisinin kurulması için gerekli olan her
türlü izin, ruhsat, onay ve benzeri belgeyi almakla
yükümlüdür.
2) Bu Yönetmelik kapsamında kurulacak üretim tesisleri için
kamulaştırma talebinde bulunulamaz ve kamulaştırma
yapılamaz.
3) Dağıtım şirketleri, bölgelerinde bulunan bu Yönetmelik
kapsamında üretim faaliyeti başvurusunda bulunan, başvurusu
olumlu sonuçlananlar ile olumsuz sonuçlananlar ve işletmeye
girenleri kurulu gücü, üretim miktarı, kaynak türü, gerilim
seviyesi, teknolojisi, il-ilçesi ve Kurumca belirlenecek
diğer parametrelere uygun bildirimleri Kurumca belirlenecek
formlarla her yılın Ağustos ayında Kuruma sunar.
4) YG seviyesinden bağlanması uygun görülen üretim
tesislerinin bağlantı anlaşması tarihini izleyen azami iki
yıl; AG seviyesinden bağlanması uygun görülen üretim
tesislerinin bağlantı anlaşması tarihini izleyen azami bir
yıl içerisinde tamamlanması zorunludur. Bu sürelerin sonunda
üretim tesisinin tamamlanmaması halinde bağlantı ve sistem
kullanım anlaşmaları kendiliğinden hükümsüz hale gelir.
5) Bu Yönetmelik kapsamında dağıtım sistemine AG
seviyesinden bağlı üretim tesislerinden beslenen ve üretim
tesisi ile aynı yerde olan tüketim tesisleri için emreamade
kapasite bedeli tahakkuk ettirilmez.
6) Bu Yönetmelik kapsamında dağıtım lisansı sahibi kişilerce
tahsil edilebilecek başvuru bedeli her yıl 31 Aralık
tarihine kadar Kurul tarafından belirlenir. Üretim
tesislerinin ilgili mevzuat gereği ödemekle yükümlü
oldukları bedeller saklıdır.
Bağlantı ve sistem kullanım usul ve esasları
GEÇİCİ MADDE 1 –
1) Dağıtım şirketleri bu Yönetmeliğin yayımı
tarihinden itibaren altmış gün içinde Bağlantı ve
Sistem Kullanım Usul ve Esasları ile bağlantı ve
sistem kullanım anlaşmalarında yer alacak genel
hükümlere ilişkin tekliflerini Kuruma sunar.
2)
Lisans sahiplerinin hakları
GEÇİCİ MADDE 2 –
1) Bu Yönetmelik kapsamına giren üretim tesislerinin lisans
sahiplerinin başvuruları halinde lisanstan kaynaklanan
dağıtım sistemine bağlantı hakları korunarak lisansları
bedelsiz sona erdirilir.
Yürürlük
MADDE 17 –
1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18 –
1) Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji Piyasası Düzenleme
Kurulu Başkanı yürütür.
EK-A
LİSANSSIZ ÜRETİM BAĞLANTI BAŞVURU FORMU
Başvuru Sahibinin Bilgileri
Adı
Adresi
Telefonu
Faks Numarası
E-Posta Adresi
Vergi/Kimlik Numarası
Banka Hesap Numara
Üretim Tesisinin Bilgileri
Adresi
Coğrafi Koordinatları
Kurulu Gücü
Bağlantı İçin Talep Edilen Tarih
Sistem Kullanımına Başlaması İçin Öngörülen Tarih
Markası ve Modeli*
Türü / Kullanılan Kaynak
Bağlantı Şekli
* AG Tek Faz
* AG Üç Faz
* YG
Bağlantı Transformatörü Bilgileri
Diğer Bilgiler
Bu formda verilen tüm bilgiler tarafımca doğru bir şekilde
doldurulmuştur. Başvurumun kabul edilmesi durumunda; üretim
tesisini bu formda belirtilen özelliklere uygun olarak tesis
etmeyi, tesis aşamasında, dağıtım şirketinden gerekli
izinleri almadan, bu formda belirtilen bilgilere aykırı bir
işlem tesis etmeyeceğimi, bu formda verilen bilgilere aykırı
bir durum tespit edilmesi halinde başvurumun her aşamada
dağıtım şirketi tarafından iptal edilmesini kabul ve taahhüt
ederim.
Ad Soyad:
İmza:
Tarih:
* Son üç yıl içinde üretilmiş olduğunu gösteren belge.
EK-B
BİR DAĞITIM TRANSFORMATÖRÜNDE BİR KİŞİYE BİR YIL İÇERİSİNDE
TAHSİS EDİLEBİLECEK KAPASİTE
Trafo Gücü (t.g.) (kVA)
Bağlanabilir Toplam Kapasite (kW)
Bir kişiye bir yıl içerisinde tahsis edilebilecek kapasite
(kW)
t.g. < 100
t.g. x 0,3
7,5
100 ≤ t.g. ≤ 1000
t.g. x 0,1
t.g. >1000
100 kW
ELEKTRİK PİYASASI KANUNU
Kanun No. 4628
: 20.2.2001
Kabul Tarihi
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Tanımlar
Amaç, kapsam ve tanımlar
MADDE 1.- Bu Kanunun amacı; elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve
çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında
özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterebilecek, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve
şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir
düzenleme ve denetimin sağlanmasıdır.
Bu Kanun; elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı, toptan satışı, perakende satışı, perakende
satış hizmeti, ithalat ve ihracatı ile bu faaliyetlerle ilişkili tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak
ve yükümlülüklerini, Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumunun kurulması ile çalışma usul
ve esaslarını ve elektrik üretim ve dağıtım varlıklarının özelleştirilmesinde izlenecek
usulü kapsar.
Bu Kanunun uygulanmasında;
1. Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
2. Bakan: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanını,
3. TEAŞ: Türkiye Elektrik Üretim İletim Anonim Şirketini,
4. TEDAŞ: Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketini,
5. DSİ: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünü,
6. Kurum: Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumunu,
7. Kurul: Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulunu,
8. Mevcut sözleşmeler: Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce, 4/12/1984 tarihli
ve 3096 sayılı Kanun, 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun, 16/7/1997 tarihli ve 4283
sayılı Kanun, 21/1/2000 tarihli ve 4501 sayılı Kanun hükümleri ve ilgili yönetmeliklere
göre imzalanan sözleşmeleri, imtiyaz sözleşmelerini ve uygulama sözleşmelerini,
9. İştirak: Kamu iktisadi teşebbüsü olanlar hariç olmak üzere; doğrudan veya dolaylı
olarak tek başına veya başka şirket ve şirketler veya gerçek kişi ve kişilerle birlikte
piyasada faaliyet gösteren herhangi bir tüzel kişiyi kontrol eden şirket veya doğrudan ya
da dolaylı olarak, tek başına veya birlikte, başka herhangi bir şirket ve şirketler veya
gerçek kişi ve kişiler tarafından kontrol edilen, piyasada faaliyet gösteren tüzel kişiyi ve
bu şirketlerin ve/veya piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin birinin diğeriyle veya
birbirleriyle olan doğrudan veya dolaylı ilişkisini,
10. Kontrol: Bir tüzel kişi üzerinde doğrudan veya dolaylı olarak o tüzel kişinin
sermayesinin ya da ticari mal varlığının yarısından fazlasını veya oy haklarının yarısından
fazlasını kullanma hakkını ya da denetim kurulu, yönetim kurulu veya tüzel kişiyi temsile
yetkili organların üyelerinin yarıdan fazlasını atama hakkını ya da işlerini idare etme
hakkını,
11. Üretim: Enerji kaynaklarının, elektrik üretim santrallarında elektrik enerjisine
dönüştürülmesini,
12. İletim: Elektrik enerjisinin gerilim seviyesi 36 kV üzerindeki hatlar üzerinden
naklini,
13. Dağıtım: Elektrik enerjisinin 36 kV ve altındaki hatlar üzerinden naklini,
14. Toptan satış: Elektriğin tekrar satış için satışını,
15. Perakende satış: Elektriğin tüketicilere satışını,
16. Perakende satış hizmeti: Perakende satış lisansına sahip şirketlerce, elektrik
enerjisi ve/veya kapasite satımı dışında tüketicilere sağlanan diğer hizmetleri,
17. Tüketici: Elektriği kendi ihtiyacı için alan serbest ve serbest olmayan tüketicileri,
18. Tedarikçi: Tüketicilerine elektrik enerjisi ve/veya kapasite sağlamakla yükümlü
olan üretim şirketleri, otoprodüktörler, otoprodüktör grupları, toptan satış şirketleri ve
perakende satış şirketlerini,
19. Serbest tüketici: Kurul tarafından belirlenen elektrik enerjisi miktarından daha
fazla tüketimde bulunması veya iletim sistemine doğrudan bağlı olması nedeniyle
tedarikçisini seçme serbestisine sahip gerçek veya tüzel kişiyi,
20. Serbest olmayan tüketici: Elektrik enerjisi ve/veya kapasite alımlarını bölgesinde
bulunduğu perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi veya perakende satış
şirketlerinden yapabilen gerçek veya tüzel kişiyi,
21. Üretim şirketi: Otoprodüktörler, otoprodüktör grupları hariç olmak üzere, elektrik
üretimi ve ürettiği elektriğin satışı ile iştigal eden tüzel kişiyi,
22. Dağıtım şirketi: Belirlenen bir bölgede elektrik dağıtımı ile iştigal eden tüzel
kişiyi,
23. Toptan satış şirketi: Elektrik enerjisinin ve/veya kapasitenin, toptan satılması,
ithalatı, ihracatı, serbest tüketicilere satışı ve ticareti faaliyetleri ile iştigal edebilen tüzel
kişiyi,
24. Perakende satış şirketi: Elektrik enerjisinin ve/veya kapasitenin ithalatı ve iletim
sistemine doğrudan bağlı olanlar dışındaki tüketicilere perakende satışı ve/veya
tüketicilere perakende satış hizmeti verilmesi ile iştigal edebilen tüzel kişiyi,
25. Otoprodüktör: Esas olarak kendi elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamak üzere
elektrik üretimi ile iştigal eden tüzel kişiyi,
26. Otoprodüktör grubu: Esas olarak ortaklarının elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamak
üzere elektrik enerjisi üretimi ile iştigal eden tüzel kişiyi,
27. Tesis: Elektrik enerjisi üretimi veya iletimi veya dağıtımı işlevlerini yerine
getirmek üzere kurulan tesis ve teçhizatı,
28. Dağıtım sistemi: Bir dağıtım şirketinin, belirlenmiş bölgesinde işlettiği ve/veya
sahip olduğu elektrik dağıtım tesisleri ve şebekesini,
29. İletim sistemi: Elektrik iletim tesisleri ve şebekesini,
30. Üretim tesisi: Elektrik enerjisinin üretildiği tesisleri,
31. İletim tesisi: Üretim tesislerinin bittiği noktalardan itibaren, iletim şalt sahalarının
orta gerilim fiderleri de dahil olmak üzere dağıtım tesislerinin bağlantı noktalarına kadar
olan tesisleri,
32. Dağıtım tesisi: İletim tesislerinin bittiği noktadan itibaren, müstakilen elektrik
dağıtımı için tesis edilmiş tesis ve şebekeyi,
33. Piyasa: Üretim, iletim, dağıtım, toptan satış, perakende satış, perakende satış
hizmeti, ithalat ve ihracat dahil olmak üzere elektrik enerjisi ve kapasite alım satımı veya
ticareti faaliyetleri ile bu faaliyetlere ilişkin işlemlerden oluşan elektrik enerjisi piyasasını,
34. Üretim kapasite projeksiyonu: Dağıtım şirketleri tarafından hazırlanan talep
tahminleri esas alınarak, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından yapılan,
elektrik enerjisi arz güvenliği için gereken üretim kapasitesinin tahminini,
35. Tarife: Elektrik enerjisinin ve/veya kapasitenin iletimi, dağıtımı ve satışı ile
bunlara dair hizmetlere ilişkin fiyat, hüküm ve şartları içeren düzenlemeleri,
36. Lisans:Tüzel kişilere piyasada faaliyet gösterebilmeleri için bu Kanun uyarınca
Kurul tarafından verilen izni,
37. Yan hizmetler anlaşmaları: İletim sistemine bağlı olan üretim şirketleri,
otoprodüktörler, otoprodüktör grupları, dağıtım şirketleri veya tüketiciler tarafından
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketine, şebeke yönetmeliği uyarınca sağlanacak ve
ilgili hizmetin sağlanmasının maliyetinin tamamını karşılayacak yan hizmet bedellerini,
koşullarını ve hükümlerini belirleyen anlaşmaları,
38. Yan hizmetler: Yan hizmetler anlaşması hükümleri uyarınca iletim sistemine veya
dağıtım sistemine bağlı tüm tüzel kişilerce sağlanacak olan ve şebeke yönetmeliğinde
ve/veya dağıtım yönetmeliğinde ayrıntılı olarak tanımlanan hizmetleri,
39. Enerji alım ve enerji satış anlaşmaları: Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt
Anonim Şirketinin; mevcut sözleşmeler kapsamında TEAŞ'dan ve TEDAŞ'dan
devralacağı ve Geçici 4 üncü ve Geçici 8 inci madde kapsamında gerçekleştirilebilecek
projeler çerçevesinde imzalayabileceği anlaşmalarla; bu Kanunun 2 nci maddesinin (d)
fıkrasının (1) numaralı bendi kapsamında Kurulun onaylayacağı Türkiye Elektrik Ticaret
ve Taahhüt Anonim Şirketi tarafından imzalanabilecek anlaşmaları,
40. Bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları: İlgili bağlantı ve sistem kullanım
tarifesinin fiyatları, hükümleri ve şartlarını içeren ve bir üretim şirketi, otoprodüktör,
otoprodüktör grubu, dağıtım şirketi ya da tüketicilerin iletim sistemine ya da bir dağıtım
sistemine erişmeleri ya da bağlantı yapmaları için ilgili kullanıcıya özgü koşul ve
hükümleri kapsayan anlaşmaları,
41. İkili anlaşmalar: Gerçek ve tüzel kişiler arasında özel hukuk hükümlerine tabi
olarak, elektrik enerjisi ve/veya kapasitenin alınıp satılmasına dair yapılan ve Kurul
onayına tabi olmayan ticari anlaşmaları,
42. İletim kontrol anlaşmaları: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi ile özel direkt
iletim hatlarının mülkiyet sahibi ya da işletmecisi olan özel hukuk hükümlerine tabi tüzel
kişi arasında, özel hukuk hükümlerine göre yapılan ikili anlaşmaları,
43. Şebeke yönetmeliği: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından
hazırlanacak ve iletim lisansı hükümleri uyarınca Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi
ile iletim sistemine bağlı tüm taraflara uygulanacak standart, usul ve esasları belirleyen
kuralları,
44. Dağıtım yönetmeliği: Dağıtım faaliyeti gösteren tüzel kişilerin görüşleri alınmak
suretiyle TEDAŞ tarafından hazırlanarak dağıtım lisansları hükümleri uyarınca dağıtım
şirketleri ile dağıtım sistemine bağlı tüm taraflara uygulanacak standart, usul ve esasları
belirleyen kuralları,
45. Müşteri hizmetleri yönetmeliği: Dağıtım ve perakende satış faaliyeti gösteren tüzel
kişilerin görüşleri alınmak suretiyle TEDAŞ tarafından hazırlanarak dağıtım ve perakende
satış lisansları hükümleri uyarınca dağıtım şirketleri, perakende satış şirketleri ile söz
konusu şirketlerden hizmet alan tüm taraflara uygulanacak standart, usul ve esasları
belirleyen kuralları,
46. Dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliği: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi
tarafından hazırlanacak ve iletim lisansı hükümleri uyarınca piyasada faaliyet gösteren
taraflar arasındaki anlaşmalar kapsamında elektrik enerjisi ve/veya kapasite alımsatımının gerçek zamanlı dengelenmesi ve mali uzlaştırmanın gerçekleştirilmesi ile ilgili
ayrıntılı usul ve esasları belirleyen kuralları,
47. İletim ek ücreti: İletim tarifesi üzerinden Kurum adına tahsil edilebilecek ücreti,
48. Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi: TEAŞ'dan oluşturulan iletim şirketini,
49. Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi: TEAŞ'dan oluşturulan ticaret
ve taahhüt şirketini,
50. Elektrik Üretim Anonim Şirketi: TEAŞ'dan oluşturulan üretim şirketini,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Elektrik Piyasası Faaliyetleri ve Lisanslar
Elektrik piyasası faaliyetleri
MADDE 2.- Elektrik piyasası faaliyetleri bu Kanun hükümlerine göre piyasada
faaliyet gösterecek tüzel kişilerin üretim, iletim, dağıtım, toptan satış, perakende satış,
perakende satış hizmeti, ticaret, ithalat ve ihracat faaliyetleridir.
Piyasada faaliyet gösterecek tüzel kişilerin faaliyetlerinde uymaları gereken usul ve
esaslar bu Kanun ve ilgili yönetmeliklerle düzenlenir.
Piyasada faaliyet gösterecek özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişilerin 6762 sayılı
Türk Ticaret Kanunu hükümleri doğrultusunda anonim şirket ya da limited şirket olarak
kurulmaları ve anonim şirket olarak kurulmaları halinde, hisselerinin tamamının nama
yazılı olması şarttır. Bu şirketlerin asgari sermayeleri ile ana sözleşmelerinde bulunması
gereken sair hususlar yönetmelikle düzenlenir.
Piyasada, bu Kanun hükümleri uyarınca lisans almak koşuluyla yerine getirilebilecek
faaliyetler ve faaliyet gösterebilecek tüzel kişiler şunlardır:
a) Üretim faaliyeti gösterebilecek tüzel kişiler: Otoprodüktör ve otoprodüktör grupları
tarafından gerçekleştirilen üretim faaliyeti dışındaki elektrik enerjisi üretimi, Elektrik
Üretim Anonim Şirketi ve özel sektör üretim şirketleri tarafından gerçekleştirilir. Elektrik
Üretim Anonim Şirketi ve özel sektör üretim şirketleri, lisansları uyarınca gerçek ve tüzel
kişilere elektrik enerjisi ve/veya kapasite satışı yapabilirler.
1. Elektrik Üretim Anonim Şirketi; özel sektör üretim yatırımlarını dikkate almak
suretiyle Kurul onaylı üretim kapasite projeksiyonu uyarınca, gerektiğinde yeni üretim
tesisleri kurabilir, kiralayabilir ve işletebilir.
Elektrik Üretim Anonim Şirketi, DSİ bünyesindeki üretim tesislerini bu Kanun
hükümlerine göre devralır, TEAŞ'dan devralınan ve özel hukuk hükümlerine tabi tüzel
kişilere devri yapılmamış üretim tesislerini kendisi ve/veya bağlı ortaklıkları vasıtasıyla
işletir ya da gerektiğinde sistemden çıkarır.
Elektrik Üretim Anonim Şirketi, işletme hakkı devri yoluyla özel hukuk hükümlerine
tabi tüzel kişilere devri yapılmış veya yapılacak tesis ve işletmelerin ve bunlara yapılacak
ilave ve idame yatırımlarının mülkiyetini muhafaza eder.
2. Özel sektör üretim şirketleri; sahip oldukları, finansal kiralama yoluyla edindikleri
veya işletme hakkını devraldıkları üretim tesisi ya da tesislerinde elektrik enerjisi üretimi
ve satışı ile iştigal eden özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişilerdir.
Herhangi bir özel sektör üretim şirketinin iştirakleri ile birlikte işletmekte olduğu
üretim tesisleri yoluyla piyasada sahip olacağı toplam pay, bir önceki yıla ait yayımlanmış
Türkiye toplam elektrik enerjisi kurulu gücünün yüzde yirmisini geçemez.
3. Bir otoprodüktör ya da otoprodüktör grubu, ürettiği elektrik enerjisinin, bir takvim
yılı içinde yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla Kurul tarafından belirlenecek orandaki
miktarını rekabet ortamında satabilir. Olağanüstü hallere münhasır olmak üzere, Kurul bu
oranı yarısı kadar artırabilir. Bir takvim yılı içinde Kurulca belirlenen orandan daha fazla
elektrik enerjisinin satılması halinde üretim lisansı alınması zorunludur.
Otoprodüktör ve otoprodüktör gruplarının çalışma usul ve esasları, ortaklarına
yapacakları satışın niteliğine ilişkin düzenlemeler ile ihtiyaç fazlası olarak ürettikleri
elektriğin satışı, çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
b) İletim faaliyeti gösterebilecek tüzel kişiler: Elektrik enerjisi iletim faaliyetleri
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından yürütülür.
Kamu mülkiyetindeki tüm iletim tesislerini devralmak, kurulması öngörülen yeni
iletim tesisleri için iletim yatırım planı yapmak, yeni iletim tesislerini kurmak ve işletmek,
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketinin görevidir.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi; ayrıca, Kurul onayına tabi olan iletim,
bağlantı ve sistem kullanım tarifelerini ve şebeke yönetmeliğini hazırlar, revize eder,
denetler ve yük dağıtımı ile frekans kontrolünü gerçekleştirir, iletim sisteminde ikame ve
kapasite artırımı yapar, gerçek zamanlı sistem güvenilirliğini izler, yapılan yan hizmetler
anlaşmaları ile yan hizmetleri satın alır ve sağlar.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, Bakanlığın kararı doğrultusunda uluslararası
enterkonneksiyon çalışmalarını yapar, iletim sistemine bağlı ve/veya bağlanacak olan
serbest tüketiciler dahil tüm sistem kullanıcılarına şebeke yönetmeliği ve iletim lisansı
hükümleri doğrultusunda eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin iletim ve bağlantı
hizmeti sunar.
Piyasanın gelişimine bağlı olarak Kurul kararı doğrultusunda yeni ticaret yöntemleri
ve satış kanallarının uygulanabilmesine yönelik alt yapının geliştirilmesi ve uygulanması
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından yürütülür.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, yönetmelik çerçevesinde, dağıtım şirketleri
tarafından hazırlanan talep tahminlerini esas alarak üretim kapasite projeksiyonunu
hazırlar ve Kurul onayına sunar.
İletim şebekesi dışında, ulusal iletim sistemi için geçerli standartlara uygun olan ve
piyasada üretim faaliyeti gösteren tüzel kişiler ile lisansları kapsamındaki müşterileri
ve/veya iştirakleri ve/veya serbest tüketiciler arasında özel direkt iletim hattı tesisi,
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi ile üretim faaliyeti gösteren tüzel kişiler arasında
yapılacak iletim kontrol anlaşması ile mümkündür. Bu iletim kontrol anlaşmalarının
amacı, iletim sisteminin kararlılığının ve işletme bütünlüğünün korunmasıdır.
c) Dağıtım faaliyeti gösterebilecek tüzel kişiler: Elektrik enerjisi dağıtım faaliyetleri,
dağıtım şirketleri tarafından lisanslarında belirlenen bölgelerde yürütülür.
Dağıtım şirketleri, bulundukları dağıtım bölgesinde, başka bir tedarikçiden elektrik
enerjisi ve/veya kapasite temin edemeyen tüketiciler bulunması halinde, perakende satış
lisansı alarak bu tüketicilere perakende satış yapmak ve/veya perakende satış hizmeti
vermekle yükümlüdür.
Dağıtım şirketleri, bölgelerinde, başka perakende satış şirketi ve/veya şirketleri
bulunsa dahi perakende satış lisansı almak suretiyle tüketicilere perakende satış yapabilir
ve/veya perakende satış hizmeti verebilir.
Lisanslarında belirtilen bölgelerdeki dağıtım tesislerini işleten ve/veya sahip olan
dağıtım şirketleri, bu tesislerin yenileme, ikame ve kapasite artırım yatırımlarını yapar,
dağıtım sistemine bağlı ve/veya bağlanacak olan serbest tüketiciler dahil tüm sistem
kullanıcılarına, dağıtım lisanslarının hüküm ve şartları ve dağıtım yönetmeliği hükümleri
doğrultusunda ve yönetmelikte belirlenecek süreler içinde eşit taraflar arasında ayrım
gözetmeksizin elektrik enerjisi dağıtımı ve bağlantı hizmeti sunar.
Dağıtım şirketleri yapılan yan hizmetler anlaşmaları ile yan hizmetleri satın alır ve
sağlar.
Yönetmelik çerçevesinde, dağıtım lisanslarında belirlenen
bölgelerde talep
tahminlerinin hazırlanması ve Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketine bildirilmesi
görevi dağıtım şirketlerine aittir. Kurul bu talep tahminlerini onaylar ve tahminler Türkiye
Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından yayımlanır.
Mülkiyeti kamuda olan dağıtım tesislerinin, Kurul onaylı talep tahminleri
doğrultusunda yatırım planlarının hazırlanması ve Kurul onayına sunulması, onaylanan
yatırım planı uyarınca yatırım programına alınan, dağıtım tesislerindeki gerekli
iyileştirme ve güçlendirme işlerinin gerçekleştirilmesi ve/veya yeni dağıtım tesislerinin
inşa edilmesi görevi söz konusu dağıtım tesislerini işleten dağıtım şirketlerine aittir.
d) Toptan satış faaliyeti gösterebilecek tüzel kişiler: Toptan satış faaliyetleri, Türkiye
Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi ve özel sektör toptan satış şirketleri
tarafından, bu Kanun, ilgili yönetmelikler, lisanslar, şebeke yönetmeliği, dengeleme ve
uzlaştırma yönetmeliği ve ikili anlaşmalar uyarınca yürütülür.
1. Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi, mevcut sözleşmeler
kapsamında imzalanmış olan enerji alış ve satış anlaşmalarını TEAŞ’dan ve
TEDAŞ’dan devralır. Geçici 4 üncü madde ve Geçici 8 inci madde kapsamında enerji
alım ve enerji satış anlaşmaları imzalayabilir, devraldığı ve/veya imzaladığı anlaşmaları
yürütür ve sona erdirir. Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketinin mevcut
sözleşmelerden 30 Haziran 2001 tarihine kadar devri gerçekleşen işletme hakkı devir
sözleşmeleri çerçevesinde dağıtım şirketlerine ve TEDAŞ’a karşı üstlendiği enerji satış
taahhütleri ile sınırlı kalmak üzere, daha ekonomik bir tedarik kaynağı bulunamadığı
takdirde öncelikle Elektrik Üretim Anonim Şirketinden alınmak ve bu halde dahi açık
kalması halinde bir yılı aşmamak ve Kurul tarafından onaylanmak kaydıyla enerji alım
anlaşmaları imzalayabilir.
2. Özel sektör toptan satış şirketleri; elektriğin toptan satışı faaliyetlerinde bulunur.
Herhangi bir özel sektör toptan satış şirketinin iştirakleriyle birlikte piyasada sahip
olacağı toplam pay, piyasada bir önceki yılda tüketilen toplam elektrik enerjisi miktarının
yüzde onunu geçemez.
e) Perakende satış faaliyeti gösterebilecek tüzel kişiler: Elektrik enerjisi ve/veya
kapasitenin perakende satışını ve/veya perakende satış hizmetini içeren faaliyetler, bu
Kanun, ilgili yönetmelikler, lisanslar, müşteri hizmetleri yönetmeliği ve dağıtım
yönetmeliği hükümleri uyarınca perakende satış şirketleri ve perakende satış lisansı almış
dağıtım şirketleri tarafından yürütülür.
f) İthalat - ihracat faaliyeti gösterebilecek tüzel kişiler: 3154 sayılı Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna göre oluşturulan
Bakanlık görüşü doğrultusunda uluslararası enterkonneksiyon şartı oluşmuş ülkelerden ya
da ülkelere, Kurul onayı ile elektrik enerjisi ithalatı ve/veya ihracatı, Türkiye Elektrik
Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi, özel sektör toptan satış şirketleri, perakende satış
şirketleri ve perakende satış lisansı almış dağıtım şirketleri tarafından, bu Kanun, ilgili
yönetmelikler, lisanslar, şebeke yönetmeliği ve dağıtım yönetmeliği uyarınca yapılır.
Lisans genel esasları ve lisans türleri
MADDE 3.- Bu Kanun kapsamında Kurum tarafından verilecek lisansların tabi
olacağı usul ve esaslar ile lisanslarda yer alacak asgari hükümler şunlardır:
a) Lisansların tabi olacağı usul ve esaslar:
1. Piyasa faaliyetleri ile iştigal edecek tüzel kişiler, faaliyetlerine başlamadan önce, her
faaliyet için ve söz konusu faaliyetlerin birden fazla tesiste yürütülecek olması halinde,
her tesis için ayrı ayrı lisans almak zorundadır.
2. Birden fazla lisansa sahip olan aynı tüzel kişi veya aynı faaliyeti birden fazla tesiste
yürüten tüzel kişiler, lisansa tabi her faaliyet veya tesis için ayrı ayrı hesap ve kayıt
tutmak zorundadır.
3. Lisans başvuru usul ve esasları, lisans sahibi tüzel kişilerin hak ve yükümlülükleri,
lisans sahibinin haklarının temliki, lisansların tadili, süreleri, süre uzatımı ve sahibi
tarafından lisanstan vazgeçilmesi halleri ile faaliyetin türü ve üretimi, iletimi ve dağıtımı
yapılan elektrik enerjisi miktarına göre belirlenecek lisans bedelleri yönetmelikle
düzenlenir.
4. Lisanslar, bir defada en çok kırk dokuz yıl için verilir. Üretim, iletim ve dağıtım
lisansları için geçerli olan asgari süre on yıldır.
5. Bu Kanun hükümleri uyarınca piyasada; verimli, istikrarlı ve ekonomik bir sistem
oluşturmak ve bunu korumak, elektrik enerjisi üretimi, toptan satışı ve perakende
satışında rekabet ortamına uygun alt yapıyı sağlamak, dağıtım lisansı sahibi şirketlerin ve
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketinin görevidir.
6. Tüzel kişiler, Kurul tarafından belirlenen lisans alma, lisans yenileme, lisans tadili,
lisans sureti çıkartma ve yıllık lisans bedellerini Kuruma ödemek zorundadır.
7. Lisans sahibi tüzel kişiler; tesislerini, yasal defter ve kayıtlarını Kurul denetimine
hazır bulundurmak, Kurul tarafından talep edildiğinde denetime açmak ve Kurumun
faaliyetlerini yerine getirebilmesi için ihtiyaç duyacağı her türlü bilgi ve belgeyi
zamanında Kurula vermek zorundadır.
8. Tüzel kişiler lisans almanın yanı sıra, faaliyet alanlarına göre yürürlükteki
mevzuatın gereklerini yerine getirmekle yükümlüdür.
b) Lisanslarda asgari olarak yer alacak hükümler:
1. Lisans kapsamında hizmet verilecek gerçek ve tüzel kişilere dair gruplar veya
kategoriler ile yürütülecek faaliyet türlerini belirleyen hükümler.
2. Bir dağıtım ya da iletim lisansı sahibinin, gerçek ve tüzel kişilere, eşitler arasında
ayrım gözetmeksizin sisteme erişim ve sistemi kullanım imkanı sağlayacağına dair
hükümler.
3. Bu Kanunda yer alan fiyatlandırma esaslarını tespit etmeye, piyasa ihtiyaçlarını
dikkate alarak serbest olmayan tüketicilere yapılan elektrik satışında uygulanacak
fiyatlandırma esaslarını tespit etmeye ve bu fiyatlarda enflasyon nedeniyle ihtiyaç
duyulacak ayarlamalara ilişkin formülleri uygulamaya dair yöntemler ve bunların
denetlenmesine dair hükümler.
4. Lisans sahibinin Kurula tam ve doğru bilgi vermesini ve tüketicilere yapılan satışlar
açısından; lisans sahibinin elektrik enerjisi ve/veya kapasite alımlarını en ekonomik
kaynaktan yapmasını ve gerektiğinde piyasada yaptığı alımlarda en ekonomik alımı
yaptığını kanıtlamasını sağlayacak hükümler.
5. Yönetmelik uyarınca, hizmet maliyetlerinin yansıtılmasına dair kurallar ile kayıp ve
kaçakları asgariye indirecek önlemlerin uygulanmasına dair esasları içeren hükümler.
6. Lisansın iptali ve sona ermesine ilişkin hükümler.
7. Lisansta değişiklik yapılmasına ilişkin hükümler.
8. Lisans sahibinin Kuruma ödemekle yükümlü olacağı bedeller ve ödeme koşullarına
ilişkin hükümler.
9. Lisans sahibine ait veya kullanımındaki tesis ve/veya tesislerin gerektiğinde lisans
amaçları doğrultusunda başkalarına kullandırılması koşullarına ilişkin hükümler.
10. Lisans sahibinin Kurul tarafından verilen tüm talimatlara uyma yükümlülüklerine
ilişkin hükümler.
11. Lisans kapsamında, Kuruldan izin alınmaksızın yapılabilecek faaliyetlere ilişkin
hükümler.
12. Lisans kapsamındaki faaliyetler ile ilgili uyuşmazlıkların hangilerinin Kurul
tarafından çözüleceğine ilişkin hükümler.
13. Lisansta yer alan hak ve yükümlülüklerin hangi süre, koşul ve hallerde geçersiz
olacağına ilişkin hükümler.
14. Hizmetin teknik gereklere göre yapılmasını sağlayacak hükümler.
c) Elektrik enerjisi piyasasında faaliyet gösterilebilmesi için Kurum tarafından
verilecek lisans türleri aşağıda belirtilmiştir:
1. Üretim lisansı:
Mevcut ve kurulacak olan üretim tesisleri için üretim şirketlerinin elektrik enerjisi
üretimi ve üretilen elektriğin satışına yönelik olarak, her bir üretim tesisi için Kurumdan
almak zorunda oldukları lisansı ifade eder. Üretim lisansı alınma usul ve esasları
yönetmelikle belirlenir.
Otoprodüktörler ve otoprodüktör grupları hariç olmak üzere, iletim ve dağıtım sistemi
ile paralel çalışmayan ve çıkarılacak yönetmeliğe göre yalnızca kendi ihtiyacını
karşılamak için elektrik üretimi yapan gerçek veya tüzel kişiler lisansa tabi değildir.
Üretim şirketleri, dağıtım şirketleri ile kontrol oluşturmaksızın iştirak ilişkisine
girebilir.
Üretim şirketleri, bu faaliyetler dışında piyasada herhangi bir faaliyette bulunamaz.
2. İletim lisansı:
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketinin mevcut ve inşa edilecek tüm iletim
tesisleri üzerinden iletim faaliyetlerini yürütebilmesi için Kurumdan almak zorunda
olduğu lisansı ifade eder.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, şebeke yönetmeliği hükümleri uyarınca,
piyasadaki arzla piyasa talebini karşılamak üzere yük dağıtım sıralamasının
belirlenmesinden, gerçek zamanlı iletim kısıtlamalarına göre, teknik ve ekonomik yük
dağıtım kuralları doğrultusunda yük dağıtımının gerçekleştirilmesinden ve yük dağıtım
sıralamasının gerektiğinde şebeke yönetmeliği hükümleri doğrultusunda revize
edilmesinden sorumludur.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, piyasada iletim faaliyeti dışında herhangi bir
faaliyet ile iştigal edemez.
3. Dağıtım lisansı:
Belirli bir bölgede dağıtım faaliyetinde bulunulabilmek için tüzel kişilerin Kurumdan
almak zorunda oldukları lisansı ifade eder.
Özel sektör dağıtım şirketleri, dağıtım ve perakende satış faaliyeti dışında,
lisanslarında belirtilen bölgelerde üretim lisansı almak kaydıyla ve yıllık elektrik enerjisi
üretimi bir önceki yılda bölgelerinde tüketime sunulan yıllık toplam elektrik enerjisi
miktarının yüzde yirmisinden fazla olmamak üzere üretim tesisi kurabilir.
Dağıtım şirketleri sahibi olduğu veya iştirak ilişkisinde bulunduğu üretim şirketi veya
şirketlerinden, bölgelerinde bir önceki yılda dağıtımını yaptıkları yıllık toplam miktarın
yüzde yirmisinden fazla elektrik enerjisi satın alamaz.
Bölgelerinde, mevcut sözleşmeleri kapsamında işletme hakkı devri yoluyla dağıtım
hizmeti yapma hakkı elde etmiş özel sektör dağıtım şirketleri bu Kanunda belirlenmiş ve
dağıtım şirketlerinin tabi olduğu serbest rekabet koşullarını sağlayacak şekilde
sözleşmelerini tadil edip, yeni düzenlemelere geçmedikleri sürece, üretim lisansı alarak
üretim tesisi kurma hakkından yararlanamaz ve üretim faaliyetiyle iştigal eden tüzel
kişilerle kontrol oluşturup oluşturmadığına bakılmaksızın iştirak ilişkisine giremez.
Diğer taraftan, mevcut sözleşmeleri kapsamında bölgelerinde dağıtım hizmeti yapma
hakkı elde etmiş özel sektör dağıtım şirketleri, mevcut sözleşmelerini Kurulca
belirlenecek bir süre dahilinde serbest rekabet koşullarını sağlayacak şekilde tadil etmekle
yükümlüdürler. Sözleşmelerin niteliği bu hükümlerin uygulanmasına engel teşkil etmez.
Dağıtım şirketleri, tanımlanan bu faaliyetler dışında piyasada başka bir faaliyette
bulunamaz.
4. Toptan satış lisansı:
Toptan satış şirketlerinin piyasada elektriğin toptan satışı ve serbest tüketicilere satışı
için Kurumdan almak zorunda oldukları lisansı ifade eder.
Toptan satış lisanslarında, Bakanlık kararı doğrultusunda uluslararası
enterkonneksiyon şartı oluşmuş ülkelere elektrik enerjisi ihracatına ya da elektrik enerjisi
ithalatına izin veren hükümler ayrı bir bölüm olarak yer alır.
Kurul, böyle bir izni vermeden önce, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketinden
teknik sınırlamalara ilişkin görüş alır. Toptan satış lisansında, ithalata ve ihracata ilişkin
hükümler sınırlı süre ve miktarlar için geçerlidir. Bu süre, ilgili toptan satış lisansının
geçerlilik süresinden farklı olabilir. İthalat ve ihracatla ilgili hükümlere ilişkin her türlü
değişiklik ya da süre uzatımı, ilgili toptan satış lisansının diğer tüm hükümlerine ilişkin
değişiklik ya da süre uzatımından ayrı olarak ele alınır.
5. Perakende satış lisansı:
Tüzel kişilerin, piyasada perakende satış yapabilmek ve/veya perakende satış hizmeti
verebilmek için Kurumdan almak zorunda oldukları lisansı ifade eder. Bir perakende satış
lisansında, gerektiğinde Bakanlık kararı doğrultusunda iletim seviyesinin altındaki gerilim
seviyelerinde elektrik enerjisi ithalatına izin veren hükümler ayrı bir bölüm olarak yer alır.
Kurul, bu izni vermeden önce, söz konusu dağıtım bölgesinde faaliyet gösteren
dağıtım şirketinden teknik konulara ilişkin görüş alır. Perakende satış lisansında, ithalata
ilişkin hükümler sınırlı süre ve miktar için geçerlidir. Bu süre ilgili perakende satış
lisansının geçerlilik süresinden farklı olabilir. İthalatla ilgili hükümlere ilişkin her türlü
değişiklik ya da süre uzatımı, ilgili perakende satış lisansının diğer tüm hükümlerine
ilişkin değişiklik ya da süre uzatımından ayrı olarak ele alınır.
Perakende satış şirketleri, herhangi bir bölge sınırlaması olmaksızın perakende satış ve
perakende satış hizmeti faaliyetinde bulunur.
Perakende satış lisansına sahip dağıtım şirketleri ise ancak perakende satış lisansında
yer alması halinde, başka bir dağıtım şirketinin bölgesinde bulunan serbest tüketicilere
elektrik enerjisi ve/veya kapasite satışı yapabilir.
6. Otoprodüktör ve otoprodüktör grubu lisansı:
Kendi ihtiyaçlarını karşılamak üzere elektrik enerjisi üretimi yapan ve iletim ve/veya
dağıtım sistemi ile paralel çalışan otoprodüktörlerin ve ortaklarına elektrik enerjisi temin
eden otoprodüktör gruplarının Kurumdan almak zorunda oldukları lisansı ifade eder.
d) Lisansların sona ermesi: Lisanslar, Kurul tarafından lisansta belirtilen yöntem
uyarınca süreleri uzatılmadığı takdirde sürelerinin bitiminde veya lisans sahibi tüzel
kişinin iflası halinde kendiliğinden, lisans sahibi tüzel kişinin lisanstan vazgeçmeyi
istemesi halinde ise ancak Kurul onayıyla sona erer.
İKİNCİ KISIM
Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu, Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulu
ve Çeşitli Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu ile Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulunun
Görevleri ve Yetkileri
Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu
MADDE 4.- Kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip ve bu Kanun ile
kendisine verilen görevleri yerine getirmek üzere Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu
kurulmuştur.
Kurum, tüzel kişilerin yetkili oldukları faaliyetleri ve bu faaliyetlerden kaynaklanan
hak ve yükümlülüklerini tanımlayan Kurul onaylı lisansların verilmesinden, işletme hakkı
devri kapsamındaki mevcut sözleşmelerin bu Kanun hükümlerine göre
düzenlenmesinden, piyasa performansının izlenmesinden, performans standartlarının ve
dağıtım ve müşteri hizmetleri yönetmeliklerinin oluşturulmasından, tadilinden ve
uygulattırılmasından, denetlenmesinden, bu Kanunda yer alan fiyatlandırma esaslarını
tespit etmekten, piyasa ihtiyaçlarını dikkate alarak serbest olmayan tüketicilere yapılan
elektrik satışında uygulanacak fiyatlandırma esaslarını tespit etmekten ve bu fiyatlarda
enflasyon nedeniyle ihtiyaç duyulacak ayarlamalara ilişkin formülleri uygulamaktan ve
bunların denetlenmesinden ve piyasada bu Kanuna uygun şekilde davranılmasını
sağlamaktan sorumludur.
Kurum, Kurul kararıyla bu Kanun hükümleri uyarınca çıkaracağı yönetmelikleri,
piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin ve ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerini alarak
hazırlar.
Kurumun merkezi Ankara'dadır. Kurumun ilişkili olduğu Bakanlık, Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanlığıdır. Kurum, dağıtım bölgelerinde müşteri ilişkilerini sağlamak üzere
irtibat büroları kurabilir.
Kurumun teşkilatı; Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulu, başkanlık ve hizmet
birimlerinden oluşur.
Kurum, bu Kanundan kaynaklanan görevlerini yerine getirirken yetkilerini Elektrik
Piyasası Düzenleme Kurulu vasıtasıyla kullanır. Kurumun temsil ve karar organı
Kuruldur.
Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulu ve Kurul Başkanlığı
MADDE 5.- Kurul, biri Başkan, biri İkinci Başkan olmak üzere yedi üyeden oluşur.
Kurul üyeleri; hukuk, siyasal bilgiler, idari bilimler, kamu yönetimi, iktisat,
mühendislik, işletme ya da maliye dallarında eğitim veren en az dört yıllık yüksek
öğrenim kurumlarından mezun olmuş, kamu kurum ve kuruluşlarında ya da özel sektörde
en az on yıl deneyim sahibi ve mesleğinde temayüz etmiş kişiler arasından Bakanlar
Kurulunca atanır.
Bakanlar Kurulu, atamayla birlikte Kurul Başkanını ve İkinci Başkanı görevlendirir.
Kurul başkan ve üyelerinin görev süresi altı yıldır. Görev süresi sona eren üyeler
tekrar seçilebilir.
Başkanlık veya üyelikler, görev süresi dolmadan herhangi bir sebeple boşaldığı
takdirde, boşalan üyeliklere bir ay içinde atama yapılır.
Bu Kanunun diğer maddeleri ile belirlenen görevlerinin yanısıra, Kurul aşağıdaki
görevleri de yerine getirir:
a) Bu Kanun hükümlerini uygulamak.
b) Her yılın ocak ayının sonuna kadar, serbest tüketici tanımına ilişkin limitlerdeki
indirimleri belirlemek ve yeni limitleri yayımlamak.
c) Tüketicilere güvenilir, kaliteli, kesintisiz ve düşük maliyetli elektrik enerjisi hizmeti
verilmesini teminen gerekli düzenlemeleri yapmak.
d) Lisans sahipleri için kabul görmüş muhasebe usulleri uyarınca mali raporlama
standartları ve yönetim bilişim sistemlerini belirlemek ve bunların uygulanmasını
sağlamak.
e) Üretim, iletim ve dağıtım şirketleri ile otoprodüktör ve otoprodüktör grubu tesisleri
için güvenlik standartları ve şartlarını tespit etmek ve bunların uygulanmasını sağlamak.
f) Piyasanın gelişimine bağlı olarak yeni ticaret yöntemleri ve satış kanallarının
uygulanabilmesine yönelik altyapının geliştirilmesi ve uygulanmasını sağlamak.
g) Bu Kanunun amaçları ile uyumlu olarak, gerektiği durumlarda, model anlaşmalar
geliştirmek.
h) Ticari sırlar ve gizli rekabet bilgileri de dahil olmak üzere, ticari açıdan hassas olan
her türlü bilginin açıklanmasını engelleyecek usul ve esasları belirlemek ve uygulamak.
i) Piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin eşitlik ve şeffaflık standartlarına uymalarını
sağlamak için faaliyetlerini, uygulamalarını ve ilgili lisans hüküm ve şartlarına uyup
uymadıklarını denetlemek.
j) Rekabeti sağlamak için iştirakler arası ilişkilere ilişkin standartlar ve kurallar
oluşturmak, uygulamak ve bu standartların, piyasa faaliyetlerinde karşılıklı iştirak, işletme
ve muhasebe konularında kısıtlamalar içermesi gerektiğinde, bu kısıtlamaları belirlemek.
k) Yıllık raporu ve piyasa gelişimi ile ilgili sair raporları hazırlamak ve Bakanlığa
sunmak.
l) Personel atamaları da dahil olmak üzere, Kurumun personel politikasını oluşturmak
ve uygulamak.
m) Kuruma taşınır ve taşınmaz mal veya hizmet alınması, satılması ve kiralanması
konularında karar vermek.
n) Uluslararası organizasyon ve teşkilatların piyasaya ilişkin mevzuat ve
uygulamalarını izleyerek, gerekli gördüğü düzenlemeleri yapmak; yasal düzenleme
ihtiyacı duyulması halinde gerekli hazırlıkları yaparak Bakanlığa sunmak.
o) Kurumun üçüncü kişilerle olan alacak, hak ve borçları hakkında her türlü işleme
karar vermek.
p) Elektrik enerjisi üretiminde çevresel etkiler nedeniyle yenilenebilir enerji
kaynaklarının ve yerli enerji kaynaklarının kullanımını özendirmek amacıyla gerekli
tedbirleri almak ve bu konuda teşvik uygulamaları için ilgili kurum ve kuruluşlar
nezdinde girişimde bulunmak.
Bu Kanunun diğer maddeleri ile belirlenen yetkilerinin yanısıra, Kurul aşağıdaki
yetkilere de sahiptir:
a) Bu Kanun hükümlerinin uygulanması ve bu Kanunla kendisine verilen görevleri
yerine getirmek için gerekli olan ve piyasada rekabeti geliştirmeye yönelik olarak gerçek
ve tüzel kişilerin uymaları gereken, talimatları ve tebliğleri , şebeke yönetmeliğini,
dağıtım yönetmeliğini, müşteri hizmetleri yönetmeliğini ve dengeleme ve uzlaştırma
yönetmeliğini onaylamak.
b) Lisanslara ilişkin onaylarla, bu Kanunda belirtilen sair onayları vermek.
c) Dağıtım şirketleri tarafından hazırlanıp Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi
tarafından sonuçlandırılan talep tahminlerini onaylamak, gerektiğinde revize ettirmek.
d) Kurul onaylı talep tahminlerine dayanarak, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi
tarafından hazırlanan üretim kapasite projeksiyonu ve iletim yatırım planı ile bu planlarla
uyumlu olarak mülkiyeti kamuda olan dağıtım tesislerini işleten dağıtım şirketleri
tarafından hazırlanan dağıtım yatırım planlarını onaylamak, gerektiğinde revize
edilmesini sağlamak ve onay verdiği yatırım planlarının uygulanmalarını denetlemek.
e) İlgili lisans hükümleri uyarınca hazırlanacak olan; Türkiye Elektrik Ticaret ve
Taahhüt Anonim Şirketinin toptan satış fiyat tarifesini, iletim tarifesini, dağıtım tarifeleri
ile perakende satış tarifelerini incelemek ve onaylamak.
f) İletim, dağıtım, toptan satış ve perakende satış için yapılacak fiyatlandırmaların ana
esaslarını tespit etmek ve gerektiğinde ilgili lisans hükümleri doğrultusunda revize etmek.
g) Otoprodüktör ve otoprodüktör gruplarının kendi veya ortaklarının ihtiyaçları
dışında satışa sundukları elektrik enerjisi miktarına ilişkin yüzdeleri yayımlamak ve
gerektiğinde revize etmek.
h) İletim ek ücreti oranını belirlemek ve iletim ek ücreti tutarının Türkiye Elektrik
İletim Anonim Şirketi tarafından tahsili ve Kuruma ödenmesine ilişkin düzenlemeleri
yapmak.
i) Tüzel kişiler tarafından lisanslarla ilgili işlemler ve sair işlemler karşılığında
Kuruma ödenecek bedelleri belirlemek.
j) Piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin denetlenmiş mali tablolarını incelemek
veya incelettirmek.
k) Tüzel kişilerden istenecek olan, hizmet güvenilirliği, hizmet dışı kalmalar ve diğer
performans ölçütleri ile ilgili raporların kapsamını belirlemek ve düzenli olarak Kurula
vermelerini sağlamak.
l) Bu Kanun hükümlerine, çıkarılan yönetmelik hükümlerine, Kurul tarafından
onaylanan tarife ve yönetmeliklere, lisans hüküm ve şartlarına ve Kurul kararlarına aykırı
davranıldığı durumlarda, idari para cezası vermek ve lisansları iptal etmek.
m) Üretim, iletim ve dağıtım tesislerinin inşası ve işletilmesi sırasında genel olarak
kamu yararının, hidrolik kaynakların, ekosistemin ve mülkiyet haklarının korunması için
diğer kamu kuruluşları ile birlikte hareket ederek kamu yararı ve güvenliğine tehdit teşkil
eden veya etme olasılığı bulunan durumları incelemek ve bu durumları ortadan kaldırmak
amacıyla, daha önceden bilgi vermek şartıyla bu tesislerde 20/11/1984 tarihli ve 3082
sayılı Kanun hükümleri uyarınca gereken tedbirleri almak.
n) Kurumun, Başkanlık tarafından hazırlanan bütçesini, yıllık iş planını, gelir-gider
kesin hesaplarını, yıllık raporunu ve piyasa gelişimi ile ilgili sair raporları onaylamak ve
gerekli gördüğü durumlarda, bütçe kalemleri arasında aktarma yapılmasına karar vermek.
o) Lisans sahibi tarafların, iletim sistemi ya da bir dağıtım sistemine bağlantı ve sistem
kullanımına ilişkin anlaşmaların hükümleri üzerinde mutabakata varamamaları halinde,
ihtilafları bu Kanunun ve tarafların ilgili lisanslarının hükümlerine göre çözmek.
p) Kurumun harcamalarını, onaylı bütçesi çerçevesinde ve harcama usul ve esaslarını
belirlemek üzere çıkaracağı yönetmeliğe uygun olarak gerçekleştirmek.
r) Mevcut sözleşmelerle ilgili olarak; bu sözleşmelerin tarafları arasında yapılacak ve
beş iş günü öncesinden tarih ve saati Kurula bildirilecek toplantılara, gerek gördüğünde
katılmak.
s) Mevcut sözleşmelere ilişkin olarak, bu Kanun hükümleri uyarınca rekabetçi
piyasaya geçişi kolaylaştıracak hususlarda, taraflarca değerlendirilmek üzere değişiklik
önerilerinde bulunmak ve mevcut sözleşmelerin ihtilafların halline ilişkin hükümlerini
ihlal etmemek kaydıyla, bu sözleşmelere ilişkin herhangi bir resmi ihtilaf halli sürecinin
başlatılmasından önce, ihtilafların halli için arabuluculuk yapmak.
t) Bu Kanunun kendisine verdiği görevleri yerine getirirken, konusuna ilişkin olarak
gerekli gördüğü her türlü bilgi ve belgeyi, tüm kamu ve özel kuruluşlardan ve kişilerden
istemek ve/veya yerinde incelemek.
u) Uygun bulduğu konularda Başkanlığı görevlendirmek veya yetkilendirmek.
Kurul Başkanı, aynı zamanda Kurumun da başkanıdır. Başkan, Kurul kararlarının
uygulanmasından, yürütülmesinden ve Kurulun temsilinden sorumludur. Bu sorumluluk ;
Kurulun işleri ile ilgili olarak kamuya bilgi verilmesi görevini de kapsar. İkinci Başkan,
Başkanın yokluğunda Başkanın tüm görevlerini ve yetkilerini üstlenir.
Başkanlık tarafından Kurum personeline verilen yetkiler hariç olmak üzere, Kurumun
tüm kararları Kurul tarafından alınır.
Başkanlığın görev ve yetkileri şunlardır:
a) Kurul kararlarına istinaden gerekli gördüğü hizmet birimlerini kurmak.
b) Kurumun işlevlerini yerine getirebilmesi için Kurul kararı doğrultusunda yeterli
sayıda personeli istihdam etmek.
c) Hizmet birimlerinin uyumlu, verimli, disiplinli ve düzenli biçimde çalışmasını
temin etmek, hizmet birimleri ile Kurul arasında organizasyonu ve koordinasyonu
sağlamak ve hizmet birimleri arasında çıkabilecek görev ve yetki ihtilaflarını çözmek.
d) Kurul toplantılarının gündemini, gün ve saatini belirlemek ve toplantıları idare
etmek.
e) Kurul kararlarının gereğinin yerine getirilmesini sağlamak ve bu kararların
uygulanmasını izlemek.
f) Kurulu resmi ve özel kuruluşlar nezdinde temsil etmek.
g) Kurumun yıllık bütçesi ile gelir gider kesin hesabını ve Kurum yıllık raporunu
hazırlamak ve Kurula sunmak ve Kurum bütçesinin uygulanmasını, gelirlerin
toplanmasını, harcamaların yapılmasını sağlamak.
Yasaklar ve görevden alma
MADDE 6.- Kurul üyeleri üyelikleri süresince özel bir kanuna dayanmadıkça kamu
ya da özel kuruluşlarda hiç bir görev alamazlar. Kurul üyeleri, üyeliklerinin sona
ermesinden itibaren iki yıl süre ile piyasada faaliyet gösteren özel hukuk hükümlerine tabi
tüzel kişiliklerde ya da bunların iştiraklerinde görev alamaz ya da bu tür işlere ortak
olamazlar ve bu tüzel kişilerden ya da iştiraklerden gelir sağlayacak ya da sağlayabilecek
doğrudan ya da dolaylı ilişkiye giremez ve elektrik enerjisi ticareti ile uğraşamaz.
Kurul üyeleri, göreve başlamadan önce maliki oldukları Hazine Müsteşarlığı
tarafından çıkarılan borçlanmaya ilişkin menkul kıymetler dışındaki, piyasada faaliyet
gösteren tüzel kişilere veya bunların iştiraklerine ait her türlü hisselerini ya da menkul
kıymetlerini üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar sıhri hısımları
dışındakilere, görev sürelerinin başlamasından itibaren otuz gün içinde satmak veya
devretmek suretiyle elden çıkarmak zorundadır.
Kurul üyelerinin eşleri ve birinci dereceye kadar kan hısımları, piyasada faaliyet
gösteren kamu kurum ve kuruluşları dışındaki tüzel kişiliklerde ya da bunların
iştiraklerinde Kurul üyelerinin atanmasından sonra ve üyelik süresi boyunca görev alamaz
ya da bu tür işlere ortak olamazlar ve bu tüzel kişilerden ya da iştiraklerden gelir
sağlayacak ya da sağlayabilecek doğrudan ya da dolaylı ilişkiye giremez ve elektrik
enerjisi ticareti ile uğraşamaz.
Kurul üyeleri ve Kurum personeli, Kurumla ilgili gizlilik taşıyan bilgileri ve elektrik
enerjisi sektöründe yer alan gerçek ve tüzel kişilere ait her türlü sırları, görevlerinden
ayrılmış olsalar bile açıklayamaz, kendilerinin veya başkalarının menfaatine kullanamaz.
Kurul üyelerinin görev süreleri dolmadan görevlerine son verilemez. Ancak, bu
maddedeki yasakları ihlal ettiği veya bu Kanun ile kendilerine verilen görevler ile ilgili
olarak işlediği suçlardan dolayı haklarında mahkumiyet kararı kesinleşen Kurul Başkan
ve üyeleri, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu uyarınca Devlet memuru olmak için
aranan şartları kaybettikleri tespit edilen veya üç aydan fazla bir süre ile hastalık, kaza
veya başka bir nedenle görevlerini yapamaz durumda olan veya görev süresinin kalan
kısmında görevine devam edemeyeceği, üç aylık süre beklenmeksizin tam teşekküllü bir
hastaneden alınacak heyet raporu ile tevsik edilen Kurul üyeleri, süreleri dolmadan
Bakanlar Kurulu tarafından görevden alınır.
Yemin ve mal beyanı
MADDE 7.- Kurul üyeleri, Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu huzurunda görevlerinin
devamı süresince Kurulun işlerini tam bir dikkat ve dürüstlük ile yürüteceklerine, bu
Kanunun hükümlerine ve ilgili mevzuata aykırı hareket etmeyeceklerine ve
ettirmeyeceklerine dair yemin eder.
Yemin için yapılan başvuru Yargıtayca acele işlerden sayılır.
Kurul üyeleri yemin etmedikçe göreve başlayamaz.
Kurul üyeleri göreve başlama ve görevden ayrılma tarihlerinden itibaren bir ay içinde
ve görevleri devam ettiği sürece her iki yılda bir mal beyanında bulunmak zorundadır.
Kurul çalışmaları ve toplantıları, Kurul onayları, yıllık rapor ve denetim
MADDE 8.- Kurulun çalışma usul ve esasları ile başvurularda takip edeceği usuller
yönetmeliklerle düzenlenir.
a) Kurul en az haftada bir defa olmak üzere, gerekli gördüğü sıklıkta toplanır.
Toplantıyı Kurul Başkanı veya yokluğunda İkinci Başkan yönetir. Her bir toplantının
gündemi toplantıdan önce Başkan ya da yokluğunda İkinci Başkan tarafından
hazırlanarak Kurul üyelerine bildirilir.
Kurul salt çoğunlukla toplanır ve kararlar toplantıya katılanların çoğunluğunun oyu
ile alınır.
Kurul üyeleri, kendileri ve üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar sıhri
hısımlarıyla ilgili olaylarda müzakere ve oylamaya katılamaz.
b) Tüzel kişiler her türlü onay ve lisanslarla
belirlendiği şekilde başvuruda bulunur.
ilgili işlemlerde yönetmeliklerde
Piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin ortaklık yapılarında herhangi bir nedenle
yüzde on veya daha fazla, halka açık şirketlerde ise yüzde beş veya daha fazla bir sermaye
payı değişimi veya bu tüzel kişilerin birleşmeleri veya herhangi bir tüzel kişinin
konsolidasyon, kontrolün değişmesi, satış, devir veya diğer düzenlemeler ile tüzel kişilik
yapısının değişikliğe uğraması ya da bir tüzel kişinin sahibi olduğu üretim, iletim veya
dağıtım tesislerinin önemli bir kısmında herhangi bir satış, devir veya diğer bir düzenleme
sonucu değişiklik olması durumunda, Kurul onayı alınması gereklidir. Kurul onayı
alınmasına dair usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Piyasada gerçekleştirilecek ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 7
nci maddesi kapsamına giren birleşme ve devralmalarda Rekabet Kurulunun izin verme
yetkisi saklıdır.
c) Kurul, bir önceki mali yıl için, en geç bir sonraki yılın Nisan ayının sonuna kadar
yazılı bir yıllık raporu bilgi için Bakanlığa gönderir. Raporda, konsolide edilmiş gelir
tabloları, bilançolar ve yıllık faaliyetleri esas alan kapsamlı mali tablolar yer alır.
d) Kurumun hesapları Sayıştayın denetimine tabidir.
Kurum personelinin statüsü, atanma usulü ve özlük hakları
MADDE 9.- Kurumun hizmet birimleri; Kurum görev ve yetkilerinin gerektirdiği
sayıda daire başkanlıkları şeklinde teşkilatlanmış ana hizmet birimleri, danışma birimleri
ve yardımcı hizmet birimlerinden oluşur. Kurumun hizmet birimleri ile bunların görev ve
sorumlulukları, kadro unvanları ve sayıları Kurulun önerisi üzerine Bakanlar Kurulu
tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Kurum hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, idari hizmet sözleşmesi ile
sözleşmeli olarak istihdam edilen personel eliyle yürütülür. Kurum personeli ücret ve mali
haklar dışında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabidir.
Kurum için çalıştıkları süre zarfında, tüm personelin, Kurumdaki görevlerine
başlamadan önceki sosyal güvenlik kurumları tarafından sağlanan her türlü hakları saklı
kalır.
Yerli ve yabancı uzmanlar, birinci fıkrada belirtilen yönetmelik kapsamında,
Başkanlığın hazırlayıp Kurulun onayı ile yürürlüğe konacak yönetmelik esaslarına göre
istihdam edilebilir.
Kurum personeli, uzmanlık gerektiren görevlerde Bakanlık, bağlı ve ilgili kuruluşları
ile enerjiye ilişkin konularla iştigal eden diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan
personel arasından çalıştığı kuruluş veya kurumun izni ile Kurul tarafından atanır.
Kamu kurum ve kuruluşları dışından yapılacak atamalara ve personel kariyer
sisteminin oluşturulmasına dair düzenleme çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Kurul üyeleri ve Kurum personelinin ayrıca 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun
48 inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6) ve (7) numaralı alt bentlerinde belirtilen
şartları taşımaları zorunludur.
Kurul Başkanı ve Kurul üyeleri ile diğer Kurum personeli, 5434 sayılı Türkiye
Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa tabidir. Kurul Başkan ve üyeliklerine atananların
Kurulda görev yaptıkları sürece eski görevleri ile olan ilişkileri kesilir. Ancak 657 sayılı
Devlet Memurları Kanunu veya özel mevzuatla düzenlenmiş personel rejimine tabi
olanlar Kuruldaki görevleri sona erdikten sonra, başvuruları halinde bu Kanunun 6 ncı
maddesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla ilgili Bakan tarafından mükteseplerine uygun
bir kadroya atanırlar. Akademik unvanların kazanılması için gerekli şartlar saklıdır.
Emeklilik açısından Kurum personelinin durumu, Başkanlık tarafından hazırlanacak
ve Kurul onayı ile yürürlüğe konulacak yönetmelik ile düzenlenir. Buna bağlı olmaksızın,
emeklilik konusunda, Kurul Başkanının Bakanlık Müsteşarına, Kurul üyelerinin ise
Bakanlık Müsteşar Yardımcısına denk statülerinin olduğu kabul edilir.
Kurul Başkanı ve Kurul üyelerinin aylık net ücretleri, en yüksek Devlet memurunun
her türlü ödemeler dahil aylık net ücretinin iki katını geçmemek üzere, Bakanlığın teklifi
üzerine Bakanlar Kurulu tarafından tespit edilir.
Kurum personelinin ücret ve diğer mali hakları, Bakanlar Kurulunca belirlenecek
esaslar çerçevesinde Başkanlığın teklifi üzerine Kurulca tespit edilir.
Kurul Başkanı, Kurul üyeleri ve Kurum personeli ile vekalet ve istisna akdi ile hizmet
verenlerin görevlerinin ifası sırasında yaptıkları masraflardan hangilerinin Kurum
bütçesinden karşılanabileceğine dair usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Kurumun gelirleri, mal ve varlıkları
MADDE 10.- Kurumun gelirleri Kurumun bütçesini oluşturur ve aşağıdaki gelir
kalemlerinden oluşur:
a) Lisans alma, lisans yenileme, lisans tadili, lisans sureti çıkartma ve yıllık lisans
bedelleri.
b) Yayın gelirleri ve sair gelirler.
c) Ayrıntıları kamuoyuna duyurulmak kaydıyla ve piyasanın gelişimine dair etüt ve
proje çalışmalarının finansmanında kullanılmak üzere uluslararası kurum ve kuruluşlar
tarafından verilecek hibeler.
d) Kurul tarafından verilen idari para cezalarının yüzde yirmibeşi.
e) İletim tarifesinin en fazla yüzde biri oranındaki iletim ek ücretleri.
Kurumun gelirlerinin, giderlerini karşılaması esastır. Kurumun gelir fazlası ertesi yılın
Mart ayı sonuna kadar genel bütçeye aktarılır. Kurumun gelirleri, Kurulun uygun gördüğü
bankalarda açılacak hesaplarda tutulur. Kurumun gelirleri bu Kanunda belirtilen
görevlerini tam olarak yerine getirebilmesi için yeterli düzeye gelinceye kadar, gerekli
mali kaynak genel bütçeden karşılanır.
Kurumun mal ve varlıkları Devlet malı sayılır, haczedilemez, rehnedilemez.
İKİNCİ BÖLÜM
Yaptırımlar ve Dava Hakkı
Yaptırımlar ve yaptırımların uygulanmasında usul
MADDE 11.- Kurul, piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilere aşağıdaki yaptırım ve
cezaları uygular:
a) Kurul tarafından bilgi isteme veya yerinde inceleme hallerinde; istenen bilgilerin
yanlış, eksik veya yanıltıcı olarak verildiğinin saptanması veya hiç bilgi verilmemesi ya
da yerinde inceleme imkanının verilmemesi hallerinde, ikiyüz milyar lira para cezası
verilir ve yedi gün içinde bilgilerin doğru olarak verilmesi ve/veya inceleme imkanının
sağlanması ihtar edilir, ancak kolay giderilebilecek kusurlu haller için, ilgili gerçek ve
tüzel kişilerden, para cezası uygulanmaksızın ihtar edilerek, yedi gün içerisinde bilgilerin
doğru olarak verilmesi ve/veya inceleme imkanının sağlanması istenir.
b) Bu Kanun hükümlerine ve çıkarılan yönetmelik, talimat ve tebliğlere aykırı hareket
edildiğinin saptanması halinde, ikiyüzelli milyar lira para cezası verilir ve aykırılığın otuz
gün içinde giderilmesi ihtar edilir.
c) Lisans genel esasları ve yükümlülüklerinden herhangi birisinin yerine
getirilmediğinin saptanması halinde, üçyüz milyar lira para cezası verilir ve otuz gün
içinde düzeltilmesi ihtar edilir.
d) Lisans müracaatında, lisans verilmesinde aranan şartlar konusunda, gerçek dışı
belge sunulması veya yanıltıcı bilgi verilmesi veya lisans süresince lisans verilmesini
etkileyecek lisans şartlarındaki değişikliklerin Kurula bildirilmemesi ve anılan gerçek dışı
belge veya yanıltıcı bilgi veya lisans şartlarındaki değişikliğin düzeltilmesinin mümkün
görülmesi halinde, dörtyüz milyar lira para cezası verilir ve otuz gün içinde düzeltilmesi
ihtar edilir.
e) Lisans süresi boyunca iştirak ilişkisi yasağına aykırı davranışta bulunulması
halinde, dörtyüzelli milyar lira para cezası verilir ve otuz gün içinde iştirak ilişkisinin
düzeltilmesi ihtar edilir.
f) Piyasada lisans kapsamı dışında faaliyet gösterildiğinin saptanması halinde, beşyüz
milyar lira para cezası verilir ve on beş gün içinde kapsam dışı faaliyetin veya aleyhe
faaliyetin durdurulması ihtar edilir.
g) Lisans verilmesine esas olan şartların lisansın yürürlüğü sırasında ortadan
kalktığının veya bu şartların baştan mevcut olmadığının saptanması halinde lisans iptal
edilir.
Yukarıdaki para cezalarını gerektiren fiillerin ihtara rağmen düzeltilmemesi veya
tekrarlanması hallerinde para cezaları her defasında bir önceki cezanın iki katı oranında
artırılarak uygulanır. Bu cezaların verildiği tarihten itibaren iki yıl içinde idari para cezası
verilmesini gerektiren aynı fiil işlenmediği takdirde önceki cezalar tekrarda esas alınmaz.
Ancak aynı fiil iki yıl içinde işlendiği takdirde artırılarak uygulanacak para cezasının
tutarı cezaya muhatap tüzel kişinin bir önceki mali yılına ilişkin bilançosundaki gayri safi
gelirinin yüzde onunu aşamaz. Cezaların bu düzeye ulaşması halinde, Kurul lisansı iptal
edebilir.
Bu maddenin birinci fıkrasının (c) veya (d) bendinde sayılan ihlallerde Kurul, fiilin
ağırlığına göre idari para cezası uygulamaksızın lisansı doğrudan iptal eder.
Dağıtım bölgeleri için lisansın iptal edilmesinin zorunlu hale gelmesi durumunda
Kurul hizmetin aksamaması için gerekli tedbirleri önceden almak suretiyle lisansı iptal
eder. Tesislerin mülkiyetini elinde bulunduran lisans sahibinin nam ve hesabına yüzyirmi
gün içerisinde ilgili tesisin satışı için ihaleye çıkılır. Uygulamaya ilişkin usul ve esaslar
yönetmeliklerde belirlenir.
Bu maddede düzenlenen tüm idari para cezaları hiçbir şekilde ilgili cezayı ödeyen
tüzel kişi tarafından hazırlanacak tarifelerde maliyet unsuru olarak yer almaz.
Para cezası, bu Kanuna aykırı hareket eden tarafların her birine ayrı ayrı uygulanır. Bu
Kanun gereğince para cezasını gerektiren fiillerin Türk Ceza Kanunu veya ceza hükmünü
içeren diğer kanunlarda suç sayılması, söz konusu para cezalarının verilmesine engel
olmayacağı gibi, lisans iptaline de mani değildir.
Bu Kanundaki cezaları gerektiren fiillerin birden fazla olması halinde ve aralarında
irtibat olması durumunda en yüksek cezayı gerektirecek fiilin cezası; irtibat bulunmaması
halinde ise her birinin cezası ayrı ayrı uygulanır.
Para cezası kararı verilmesi halinde ilgili tüzel kişi tebliğden itibaren onbeş gün içinde
Kurula müracaat ederek kararın yeniden gözden geçirilmesini talep edebilir. Bu talebin
yapılmaması veya talebin reddi hallerinde para cezası kararı kesinleşir.
Para cezası uygulama hakkı, aykırılığın vuku bulduğu tarihi izleyen yılın başından
itibaren beş yıllık zamanaşımına tabidir.
Kurulun inceleme ve araştırma amacıyla yapacağı herhangi bir işlem, bu işlemin ilgili
tarafa tebliği, karar aleyhine yargı yoluna başvurulmuş olması, zamanaşımını keser.
Verilen para cezası 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümlerine göre Maliye Bakanlığınca, Kurum adına tahsil olunur.
Para cezası miktarları, her yıl 765 sayılı Türk Ceza Kanununa 28.7.1999 tarihli ve
4421 sayılı Kanunla eklenen ek 2 nci madde hükümleri uyarınca artırılır.
Dava hakkı
MADDE 12.- Kurul kararına karşı açılacak davalar ilk derece mahkemesi olarak
Danıştayda görülür. Danıştay, Kurul kararlarına karşı yapılan başvuruları acele işlerden
sayar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tarifeler, Tüketicilerin Desteklenmesi, Özelleştirme ve Diğer Hükümler
Tarifeler ve tüketicilerin desteklenmesi
MADDE 13.- Bu Kanun kapsamında düzenlenen tarifeler, tarifelerin uygulanması ve
tüketicilerin desteklenmesine ilişkin usul ve esaslar şunlardır:
a) Tarifeler:
Bu kısımda düzenlenen ve bir sonraki yıl uygulanması önerilecek tarifeler, ilgili tüzel
kişi tarafından bu Kanun hükümleri doğrultusunda ve kendisine Kurul tarafından verilen
lisanstaki hükümler uyarınca her yıl ekim ayının sonuna kadar hazırlanır ve Kurul
onayına sunulur. Kurul, bu başvuruların ilgili lisans hükümlerine uygun olduğunu tespit
etmesi halinde, bu başvuruları aynı yılın 31 Aralık tarihini geçmeyecek şekilde onaylar.
Lisans sahibinin, bir sonraki yıl boyunca tarifelerde yapacağı aylık enflasyon ve
lisansında belirtilen diğer hususlarla ilgili ayarlamalar da Kurul onayında yer alır. Bu tür
fiyat ayarlamaları ile ilgili formüller Kurum tarafından bu Kanun hükümleri
doğrultusunda verilen her lisansta bulunur. Fiyat yapısı içinde, söz konusu tüzel kişinin
piyasa faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan hiçbir unsur yer alamaz. Türkiye Elektrik
İletim Anonim Şirketi tarafından uygulanacak iletim ek ücreti bu hükmün istisnasını
oluşturur.
Her lisansta yer alan fiyat formülleri ancak söz konusu lisansta belirtilen zamanlarda
ve/veya koşullarda tadil edilebilir.
Kurul onaylı tarifelerin hüküm ve şartları, bu tarifelere tabi olan tüm gerçek ve tüzel
kişileri bağlar. Bir gerçek veya tüzel kişinin tabi olduğu tarifede öngörülen ödemelerden
herhangi birisini yapmaması halinde, söz konusu hizmetin durdurulmasını da içeren usul
ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Tarife onayı gerektiren bir lisansın verilmesi ile birlikte, içinde bulunulan yıla ait
tarife de Kurulca incelenerek onaylanır.
b) Kurulca düzenlemeye tabi tarife türleri şunlardır:
1. Bağlantı ve Sistem Kullanım Tarifeleri: Bağlantı ve sistem kullanım tarifeleri, ilgili
bağlantı ve sistem kullanım anlaşmalarına dahil edilecek olan ve iletim sistemi ya da bir
dağıtım sistemine bağlantı ve sistem kullanımı için eşit taraflar arasında ayrım
yapılmaması esasına dayalı fiyatları, hükümleri ve şartları içerir.
Bağlantı fiyatları, şebeke yatırım maliyetlerini kapsamaz. Bağlantı fiyatı, bağlantı
yapmış olan tüzel kişinin namına oluşan masraflar ile sınırlıdır.
2. İletim Tarifesi: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından hazırlanacak olan
iletim tarifesi, üretilen, ithal veya ihraç edilen elektrik enerjisinin iletim tesisleri üzerinden
naklinden yararlanan tüm kullanıcılara eşit taraflar arasında fark gözetmeksizin
uygulanacak fiyatları, hükümleri ve şartları içerir. Türkiye Elektrik İletim Anonim
Şirketinin yapacağı şebeke yatırımları ve iletim ek ücretleri iletim tarifesinde yer alır.
3. Toptan Satış Tarifesi: Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi
tarafından hazırlanacak toptan satış tarifesi, toptan satışlar için Türkiye Elektrik Ticaret ve
Taahhüt Anonim Şirketinin elektrik enerjisi satma yükümlülüğü olan tüm gerçek ve tüzel
kişilere eşit taraflar arasında fark gözetmeksizin uygulayacağı fiyatları, hükümleri ve
şartları içerir.
Toptan satış tarifesinin belirlenmesinde Kurul, satın alınan elektrik enerjisinin
ortalama fi-yatının yansıtılmasını ve Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim
Şirketinin mali yükümlülüklerini yerine getirebilme kapasitesini esas alır.
4. Dağıtım Tarifeleri: Dağıtım şirketleri tarafından hazırlanacak olan dağıtım tarifeleri,
elektrik enerjisinin dağıtım tesisleri üzerinden naklinden yararlanan tüm gerçek ve tüzel
kişilere eşit taraflar arasında fark gözetmeksizin uygulanacak dağıtım hizmetine ilişkin
fiyatları, hükümleri ve şartları içerir.
5. Perakende Satış Tarifeleri: İletim sistemine doğrudan bağlı olanlar dışındaki
tüketiciler için, eşit taraflar arasında ayırım gözetmeksizin uygulanacak fiyatları,
hükümleri ve şartları içerir.
Serbest olmayan tüketiciler için geçerli olacak perakende satış tarifeleri, perakende
satış lisansı sahibi dağıtım şirketi ve/veya perakende satış şirketleri tarafından önerilir ve
Kurul tarafından incelenerek, onaylanır.
İletim sistemine doğrudan bağlı olanlar dışındaki serbest tüketiciler için geçerli olacak
perakende satış tarifeleri de bu tüketiciler ikili anlaşmalarla kendi tedarikçilerini seçene
kadar, bulundukları dağıtım bölgesindeki perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi
ve/veya perakende satış şirketleri tarafından önerilir ve Kurul tarafından incelenerek
onaylanır.
Perakende satış lisansı sahibi şirketlerin lisanslarında, elektrik enerjisi tüketim
miktarlarına göre değişen tipte tarifelerin ve/veya fiyat aralıklarının uygulanmasına ilişkin
yükümlülükler yer alabilir ve buna dair ayrıntılar lisans kapsamında tanımlanır.
c) Tüketicilerin Desteklenmesi:
Belirli bölgelere ve/veya belirli amaçlara yönelik olarak tüketicilerin desteklenmesi
amacıyla sübvansiyon yapılması gerektiğinde, bu sübvansiyon fiyatlara müdahale
edilmeksizin, miktarı ile esas ve usulleri Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile
belirlenmek üzere söz konusu tüketicilere geri ödeme şeklinde yapılır.
Elektrik enerjisinin kalitesizliğinden ve/veya kesintilerinden kaynaklanan zarar ve
hasarların tazmini hususu, tüketicilerin muhatap olduğu lisans sahibi tüzel kişilerin
lisanslarında ve sözleşmelerinde yer alır. Uygulamaya ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle
düzenlenir.
Özelleştirme
MADDE 14.- Bakanlık, TEDAŞ, Elektrik Üretim Anonim Şirketi, bunların müessese,
bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve işletme birimleri ile varlıklarının özelleştirilmesine
yönelik öneri ve görüşlerini Özelleştirme İdaresi Başkanlığına bildirir. Özelleştirme
işlemleri, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve
Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun hükümleri
dairesinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülür.
Bu özelleştirme uygulamaları çerçevesinde, bu Kanunda belirtilen piyasa
faaliyetlerinde yer alan gerçek ve tüzel kişilerden, yabancı gerçek ve tüzel kişiler elektrik
üretim, iletim ve dağıtım sektörlerinde, sektörel bazda kontrol oluşturacak şekilde pay
sahibi olamazlar.
Diğer hükümler
MADDE 15.- a) Borçların Ödenmesi:
Türkiye Elektrik Üretim İletim Anonim Şirketi tarafından üstlenilmiş olan borç
yükümlülüklerinden, iletim faaliyeti ile ilgili olanlar Türkiye Elektrik İletim Anonim
Şirketine, üretim faaliyeti ile ilgili olanlar Elektrik Üretim Anonim Şirketine, ilgili
kuruluşlarla Hazine Müsteşarlığı arasında mutabakatı altmış gün içerisinde sağlamak
kaydıyla devredilir. Bu Kanun uyarınca yapılacak özelleştirme, satış ve hisse devriyle
ilgili işlemler aşamasında, Hazine Müsteşarlığının taraf olduğu veya garantör olduğu iç ve
dış ikraz anlaşmaları çerçevesinde, ilgili elektrik üretim ve iletim tesislerinin finansmanı
amacıyla gerçekleştirilen yatırımlardan doğan mali yükümlülükler, bu tesisleri devralan
ilgili tüzel kişinin yükümlülükleri arasında yer almak üzere Elektrik Üretim Anonim
Şirketi, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, Hazine Müsteşarlığı ve Özelleştirme
İdaresi Başkanlığı arasında yapılacak protokol ile tespit edilir.
b) Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi:
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi bünyesinde yer alan Piyasa Mali Uzlaştırma
Merkezi, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından hazırlanan ve Kurulca
onaylanan Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda, gerçekleşen
alım-satımlar ile sözleşmeye bağlanmış miktarlar arasındaki farkları esas alarak, piyasada
faaliyet gösteren tüzel kişilerin borçlu ya da alacaklı oldukları tutarları hesaplamak
suretiyle, mali uzlaştırma sistemini çalıştırır.
Tüzel kişiler, Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezinin piyasada faaliyet gösteren tüzel
kişilerin, Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği uyarınca borçlu ya da alacaklı oldukları
tutarları belirleyebilmesi için, gerekli tüm verileri Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezine
vermekle yükümlüdür.
Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi hiçbir koşulda kendi hesabına elektrik enerjisi
ve/veya kapasite alım-satımı ya da farklı şekillerde ticareti ile iştigal edemez. Piyasa Mali
Uzlaştırma Merkezine verilen tüm veriler, dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliği
hükümleri uyarınca gizli tutulur.
Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezinden, hizmet alan tüzel kişiler, dengeleme ve
uzlaştırma yönetmeliği uyarınca ve bu yönetmeliğin hükümleri doğrultusunda belirlenen
bir ücreti öderler.
c) Kamulaştırma:
Bu Kanunda öngörülen faaliyetlerin gerektirmesi halinde, 2942 sayılı Kamulaştırma
Kanununda belirtilen esaslar dahilinde kamulaştırma yapılır. Bu konuda Kurulca
verilecek lüzum kararı kamu yararı kararı yerine geçer ve Bakanlık onayı ile yürürlük
kazanır.
Elektrik piyasasında üretim, dağıtım ve iletim faaliyetlerinde bulunan veya bulunacak
tüzel kişilerin Kurumdan kamulaştırma talep etmeleri halinde, Kurulca kamulaştırmaya
karar verildiği takdirde kamulaştırma işi Kurumca yapılır. Bu durumda kamulaştırma
bedeli ile söz konusu kamulaştırmadan doğabilecek tezyid-i bedeller ilgili tüzel kişi
tarafından ödenir. Kamulaştırılan taşınmazın mülkiyeti Hazineye; kullanım hakkı
kamulaştırma bedelini ödeyen tüzel kişiye ait olur. Kullanım hakları, ilgili lisans veya
sözleşmenin bir cüzü olup geçerliliği bunların geçerlilik süresi ile sınırlıdır.
Lisansların sona ermesi veya iptali halinde, tüzel kişilerce ödenmiş bulunan
kamulaştırma bedelleri iade edilmez.
d) Mülkiyetin Gayri Ayni Haklar ve Kiralama:
Tüzel kişiler, faaliyetleri ile ilgili olarak kamuya ait araziler üzerinde, bedeli ilgili
tüzel kişi tarafından ödenmesi suretiyle mülkiyetin gayri ayni hak tesisini ve bu arazilerin
kiralanmasını talep edebilir.
Bu istek Kurulca uygun görüldüğünde, Kurum ilgili kanunlar uyarınca ihtiyaca göre
intifa, irtifak, üst hakkı veya uzun süreli kiralama yoluna gider.
Bu şekilde elde edilen hakkın Kurul tarafından tespit edilen bedelini ödeme
yükümlülüğü devralan tüzel kişiye aittir. Kullanım hakları, ilgili lisans veya sözleşmenin
bir cüzü olup, geçerliliği bunların geçerlilik süresi ile sınırlıdır
Uygulanmayacak hükümler
MADDE 16.- Kurum; 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu, 2886 sayılı Devlet
İhale Kanunu ve 6245 sayılı Harcırah Kanununa tâbi değildir. Kurum ve Kurumun
gelirleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. Kurum tarafından açılacak davalarda
teminat aranmaz.
Değiştirilen ve kaldırılan hükümler
MADDE 17.- a) 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 64 üncü maddesinin birinci
fıkrasında yer alan "turistik tesislerin" ibaresinden sonra gelmek üzere "ve enerji üretimi
tesisleri ile iletim ve dağıtım tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan arazilerin" ibaresi
eklenmiştir.
b) 3154 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında
Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan "Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığının görevleri" ibaresinden sonra gelmek üzere "ilgili Kanunlarda piyasada
faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlara bırakılmadığı takdirde ve ölçüde" ibaresi 10 uncu
maddesinin birinci fıkrasında yer alan "Enerji İşleri Genel Müdürlüğünün görevleri"
ibaresinden sonra gelmek üzere "ilgili Kanunlarda piyasada faaliyet gösteren kurum ve
kuruluşlara bırakılmadığı takdirde ve ölçüde" ibaresi eklenmiştir.
c) 28.5.1986 tarihli ve 3291 sayılı "1211 Sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
Kanunu, 3182 Sayılı Bankalar Kanunu, 2983 Sayılı Tasarrufların Teşviki ve Kamu
Yatırımlarının Hızlandırılması Hakkında Kanun, 2985 Sayılı Toplu Konut Kanunu,
7.11.1985 tarihli ve 3238 Sayılı Kanun, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda
Değişiklik Yapılması ve 1177 Sayılı Tütün ve Tütün Tekeli Kanununun Bazı
Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılması ve Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Özelleştirilmesi
Hakkında Kanun"un ek 1 inci maddesi, ek 2 nci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü
fıkraları ile ek 3 üncü maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 18.- 18.12.1953 tarihli ve 6200 sayılı Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü
Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
EK MADDE 1.- Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından inşa edilmiş, işletmeye
alınmış ve işletmeye alınacak hidroelektrik santrallerinin enerji üretimiyle ilgili kısımları
ve bunların mütemmim cüzleri olan taşınmazlar; bu tesislerin tespit edilecek bedelleriyle
Hazine Müsteşarlığı tarafından temin edilerek Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne tahsis
edilen dış kaynaklı proje kredilerinden doğan mali yükümlülükler ve Kamu Ortaklığı
Fonu ödemeleri dikkate alınarak tespit edilecek bedelleri üzerinden Elektrik Üretim
Anonim Şirketine devredilir.
İlgili kuruluşlara ödenecek bu bedellerin tespiti, Bakanlık, Hazine Müsteşarlığı, Devlet
Su İşleri Genel Müdürlüğü ile Elektrik Üretim Anonim Şirketi arasında düzenlenecek bir
protokol ile tespit edilir. Devir işlemlerine ait usul ve esaslar, bu hükmün yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren altı ay içerisinde Bakanlık tarafından hazırlanacak ve Bakanlar
Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle belirlenir.
Devir işlemleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Geçici Hükümler
GEÇİCİ MADDE 1.- Elektrik Üretim Anonim Şirketi, Türkiye Elektrik İletim
Anonim Şirketi ve Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketlerine bu Kanun ile
verilen görev ve yükümlülükler, bu kuruluşlar tüzel kişiliği haiz olana kadar TEAŞ
tarafından yürütülür.
GEÇİCİ MADDE 2.- Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulunun ilk üyeleri, bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde atanır.
İlk defa atanan üyelerden Başkan dışında, ikinci yılın sonunda kura sonucunda
belirlenecek iki üye ve dördüncü yılın sonunda, kalan üyelerden kura sonucunda
belirlenecek iki üyenin yerine, bu Kanunda belirtilen hükümlere uygun olarak yeni üye
ataması yapılır.
Kurul oluşmadan Kurum personelinin ataması yapılamaz.
GEÇİCİ MADDE 3.- Hazırlık dönemi, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren
onsekiz aylık süreyi ifade eder. Bakanlar Kurulu bu süreyi bir defaya mahsus olmak üzere
altı aya kadar uzatabilir.
Hazırlık dönemi kapsamında:
a) Dönem süresince;
1. Piyasada faaliyet göstermekte olan tüzel kişilerin lisans alma zorunlulukları
bulunmamaktadır.
2. Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumunun görevlerini etkin, verimli ve eksiksiz
olarak yerine getirebilecek seviyeye en kısa zamanda erişebilmesi için Kurumun iş
süreçlerinin tasarımını, ilgili yöntem, standart ve dokümanların geliştirilmesini, bilişim alt
yapısının ve sistemlerinin tasarım, geliştirme ve uygulamasını ve Kurum personeli için
gerekli olacak eğitim programlarını da içeren Kurum gelişim süreci, Kanunun yürürlüğe
girmesini müteakip Bakanlık tarafından başlatılır ve Kurulun oluşmasını müteakip Kurul
tarafından üstlenilerek Bakanlık ile koordinasyon içinde yürütülerek tamamlanır.
3. Bu Kanunla düzenlenmesi gereken yönetmelikler hazırlanır ve yayımlanır. Bu
Kanun hükümlerine göre çıkarılacak yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar mevcut
yönetmeliklerin uygulanmasına devam olunur.
4. Şebeke yönetmeliği, dağıtım yönetmeliği, müşteri hizmetleri yönetmeliği ve
dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliği bu Kanunda görevlendirilen kamu kuruluşları
tarafından hazırlanır. Hazırlık döneminin bitmesinden önce tamamlanmaları halinde
dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliği hariç yürürlüğe konmaları için gerekli çalışmalar,
Kurul oluşturulana kadar, Bakanlıkla koordineli olarak, Kurulun oluşumunu müteakip,
Kurulla koordineli olarak bu yönetmelikleri hazırlayan kuruluşlar tarafından yürütülür.
5. Kurulun oluşumuna kadar elektrik enerjisi arz güvenliği açısından acil hallere
münhasır olmak üzere Bakanlık gerekli önlemleri alır.
b) Dönem sonu itibariyle;
1.Elektrik Üretim Anonim Şirketi, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, Türkiye
Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi, TEDAŞ ve üretim ve dağıtım tesislerini
işletmekte olan veya mevcut sözleşmeleri ile üretim ve dağıtım tesislerini işletme hakkı
elde etmiş olan özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişiler, ilgili yönetmeliklerin
çıkarılmasını takiben, yönetmeliklerde belirtilen lisans başvurusuna ilişkin bilgi ve
belgeleri, yönetmeliklerde belirtilen süreler içinde Kurula sunar. Bu Kanun kapsamındaki
yükümlülüklerini yerine getiren tüzel kişilere Kurum tarafından, başvuru tarihlerinden
itibaren bir ay içinde lisansları verilir. Söz konusu tüzel kişiler, lisansların verilmesine
kadar, piyasa faaliyetlerini yürürlükteki usul ve esaslar uyarınca yürütürler.
2. Birden fazla piyasa faaliyetini sürdürmekte olan tüzel kişilerin, bu hizmetlerin
yapılması için görev verilmesine ilişkin imtiyaz sözleşmeleri, bunlardan doğan hak ve
vecibeleri ile bu Kanun hükümleri göz önüne alınarak, Kurul tarafından belirlenen esaslar
uyarınca tadil edilir. Kurul, tüzel kişilerce vazgeçilen faaliyetlerin sürdürülebilmesi için
gerekli önlemleri alır. Bu faaliyetlerden iletim faaliyetleriyle ilgili hususlar Kurulun
yönetmelikle belirleyeceği esaslar çerçevesinde yürütülür.
3. Yürürlükte olan tarife dışı ve tarife altı uygulamalar ile elektrik satış tarifeleri
üzerindeki fonlar ve payların oranlarını sıfıra kadar indirmeye ve bu konulara dair
düzenlemeleri yapmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
GEÇİCİ MADDE 4.- Kamuya ait elektrik enerjisi üretim ve dağıtım tesislerinden
işletme hakları devri öngörülenlerden devir işlemlerini 30 Haziran 2001 tarihine kadar
tamamlayamayan şirketlerin mevcut sözleşmeleri hükümsüzdür.
İşletme hakkı devir işlemleri yukarıdaki birinci fıkrada belirtilen tarihe kadar
tamamlananlardan, çevre kirliliğini önleyici tesisleri TEAŞ tarafından yapılanların
bitirilmesi ve çevre mevzuatı açısından gerekli izinlerin alınması için, devir tarihinden
itibaren iki yıllık süre tanınır. Bu süre zarfında söz konusu tesislerdeki elektrik üretim
faaliyeti bu gerekçeyle durdurulamaz.
GEÇİCİ MADDE 5.- TEDAŞ ile Elektrik Üretim Anonim Şirketi bünyesinde yer
alan bağlı ortaklıklar, işletme hakları veya mülkiyetleri devredilene kadar mevcut
statülerini korur.
a) Dağıtım faaliyeti çerçevesinde;
1. İşletme hakkı özel sektöre devredilmemiş olan ya da sair şekillerde
özelleştirilmemiş olan dağıtım bölgelerinde, dağıtım ve perakende satış faaliyetlerinin
TEDAŞ tarafından yürütülmesine devam olunur. Ancak, bu bölgelerde özel perakende
satış şirketleri de faaliyet gösterebilir.
2. Mevcut sözleşmeler uyarınca, TEDAŞ'ın mülkiyetindeki dağıtım tesislerini işleten
özel dağıtım şirketlerinin yatırım programlarını ve projelerini incelemek, onaylanarak
programa alınan projelerin yatırım programına uygun olarak yapılıp yapılmadığını
denetlemek, bu sözleşmeler yürürlükte kaldığı sürece TEDAŞ'ın yükümlülüğündedir.
b) Üretim faaliyeti çerçevesinde; Elektrik Üretim Anonim Şirketinin, bünyesindeki
bağlı ortaklıklar dahil, işletmekte olduğu üretim tesislerinde üretilen elektrik enerjisinin
satış fiyatları içerisinde; tesisler için kullanılmış öz kaynak, kredi, anapara, faiz ve kur
farkları ile Elektrik Üretim Anonim Şirketine ait yönetim giderleri de yer alır. Kredilere
ait yükümlülüklerin yerine getirilmesi Elektrik Üretim Anonim Şirketinin
sorumluluğundadır.
GEÇİCİ MADDE 6.- Elektrik Üretim Anonim Şirketi, süresi Kurulca belirlenen bir
dönem boyunca, ürettiği elektrik enerjisini, Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim
Şirketine satar. Ancak, söz konusu dönem hazırlık döneminin sona ermesinden itibaren
beş yıldan fazla olamaz. Bu dönem boyunca Elektrik Üretim Anonim Şirketinin, Türkiye
Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketine elektrik enerjisi ve/veya kapasite satışına
ilişkin usul ve esaslar 3154 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanuna göre oluşturulan Bakanlık görüşü çerçevesinde Kurul
tarafından belirlenir.
GEÇİCİ MADDE 7.- Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra doğrudan iletim
sistemine bağlı olan tüketiciler ile Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren yirmidört ay
sonra geçerli olmak üzere, bir önceki yıla ait toplam elektrik enerjisi tüketimleri dokuz
milyon kilovatsaatten fazla olan tüketiciler serbest tüketici olarak kabul edilir.
Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce iletim sistemine doğrudan bağlı olan
tüketicilerle yapılan ve Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi tarafından
devralınan sözleşmeler, bu tüketiciler tedarikçilerini seçene kadar yürürlükte kalır.
GEÇİCİ MADDE 8.- 3996 sayılı Kanun hükümleri çerçevesindeki Hazine
garantileri, bu Kanunun yayımı tarihinden önce kararlaştırılmış bulunan projeler için 2002
yılı sonu itibarıyla işletmeye geçmeleri kaydıyla verilebilir. Bu projelerden Hazine
garantisi verilmiş olanların 2002 yılı sonu itibarıyla işletmeye alınamaması halinde
Hazine garantileri geçersiz olur.
Bu projeler haricinde 8.6.1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun ile 16.7.1997 tarihli ve
4283 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde Hazine garantisi verilemez.
Yürürlük
MADDE 19.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 20.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi
Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun
Kanun No. 5346
Kabul Tarihi : 10.5.2005
BİRİNCİ BÖLÜ
Ana Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Kısaltmalar
Amaç
MADDE 1. — Bu Kanunun amacı; yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi amaçlı
kullanımının yaygınlaştırılması, bu kaynakların güvenilir, ekonomik ve kaliteli biçimde ekonomiye
kazandırılması, kaynak çeşitliliğinin artırılması, sera gazı emisyonlarının azaltılması, atıkların
değerlendirilmesi, çevrenin korunması ve bu amaçların gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan imalat
sektörünün geliştirilmesidir.
Kapsam
MADDE 2. — Bu Kanun; yenilenebilir enerji kaynak alanlarının korunması, bu kaynaklardan elde
edilen elektrik enerjisinin belgelendirilmesi ve bu kaynakların kullanımına ilişkin usul ve esasları kapsar.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 3. — Bu Kanunda geçen;
1. Bakanlık : Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığını,
2. EPDK : Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,
3. DSİ : Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünü,
4. EİE : Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünü,
5. TEİAŞ : Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketini,
6. MTA: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğünü,
7. TETAŞ: Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketini,
8. Yenilenebilir enerji kaynakları (YEK) : Hidrolik, rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz, dalga,
akıntı enerjisi ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynaklarını,
9. Biyokütle: Organik atıkların yanı sıra bitkisel yağ atıkları, tarımsal hasat artıkları dahil olmak üzere,
tarım ve orman ürünlerinden ve bu ürünlerin işlenmesi sonucu ortaya çıkan yan ürünlerden elde edilen
katı, sıvı ve gaz halindeki yakıtları,
10. Jeotermal kaynak: Yerkabuğundaki doğal ısı nedeniyle sıcaklığı sürekli olarak bölgesel atmosferik
ortalama sıcaklığın üzerinde olan, erimiş madde ve gaz içerebilen doğal su, buhar ve gazlar ile kızgın kuru
kayalardan elde edilen su, buhar ve gazları,
11. Bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynakları: Rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle,
biyogaz, dalga, akıntı enerjisi ve gel-git ile kanal veya nehir tipi veya rezervuar alanı onbeş
kilometrekarenin altında olan hidroelektrik üretim tesisi kurulmasına uygun elektrik enerjisi üretim
kaynaklarını,
12. Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatı : Yılı içerisinde ülkede uygulanan ve EPDK tarafından
hesap edilen elektrik toptan satış fiyatlarının ortalamasını,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanlarının Belirlenmesi, Korunması, Kullanılması
ile Yenilenebilir Kaynaklardan Elde Edilen Elektrik Enerjisinin
Belgelendirilmesi
Kaynak alanlarının belirlenmesi, korunması ve kullanılması
MADDE 4. — Bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra kamu veya Hazine arazilerinde yenilenebilir
enerji kaynak alanlarının kullanımını ve verimliliğini etkileyici imar planları düzenlenemez. Elektrik enerjisi
üretimine yönelik jeotermal kaynak alanlarının belirlenmesi, korunması ve kullanılmasına ilişkin usul ve
esaslar yönetmelikle düzenlenir.
YEK belgesi
MADDE 5. — Yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik enerjisinin iç piyasada ve
uluslararası piyasalarda alım satımında kaynak türünün belirlenmesi ve takibi için üretim lisansı sahibi tüzel
kişiye EPDK tarafından "Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesi" (YEK Belgesi) verilir.
YEK Belgesi ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi
Üretiminde Uygulanacak Usul ve Esaslar
Uygulama esasları
MADDE 6. — (Değişik: 18.4.2007–5627/17 md.) Bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji
kaynaklarından elektrik enerjisi üretim ve ticaretinde, lisans sahibi tüzel kişiler aşağıdaki uygulama
esaslarına tâbidirler:
a) Perakende satış lisansı sahibi tüzel kişiler, bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji
kaynaklarından elektrik enerjisi üreten YEK Belgeli tesislerin işletmede on yılını tamamlamamış
olanlarından, bu maddede belirlenen esaslara göre elektrik enerjisi satın alırlar.
b) Bu Kanun kapsamındaki uygulamalardan yararlanabilecek YEK Belgeli elektrik enerjisi miktarına
ilişkin bilgiler her yıl EPDK tarafından yayınlanır. Perakende satış lisansı sahibi tüzel kişilerin her biri, bir
önceki takvim yılında sattıkları elektrik enerjisi miktarının ülkede sattıkları toplam elektrik enerjisi
miktarına oranı kadar, YEK Belgeli elektrik enerjisinden satın alırlar.
c) Bu Kanun kapsamında satın alınacak elektrik enerjisi için uygulanacak fiyat; her yıl için, EPDK’nın
belirlediği bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatıdır. Ancak uygulanacak bu fiyat 5
Euro Cent/kWh karşılığı Türk Lirasından az, 5,5 Euro Cent/kWh karşılığı Türk Lirasından fazla olamaz. Ancak
5,5 Euro Cent/kWh sınırının üzerinde serbest piyasada satış imkânı bulan yenilenebilir enerji kaynaklarına
dayalı lisans sahibi tüzel kişiler bu imkândan yararlanırlar.
Bu madde kapsamındaki uygulamalar 31.12.2011 tarihinden önce işletmeye giren tesisleri kapsar.
Ancak Bakanlar Kurulu uygulamanın sona ereceği tarihi, 31.12.2009 tarihine kadar Resmî Gazetede
1
yayımlanmak şartıyla en fazla 2 yıl süreyle uzatabilir
29/12/2009 tarihli ve 27447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 2009/15713 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı
Kullanımına İlişkin Kanunun 6 ncı maddesine göre, 31/12/2011 tarihinden önce işletmeye
giren tesisleri kapsamakta olan uygulama süresinin 2 yıl uzatılması; Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanlığının 9/12/2009 tarihli ve 15244 sayılı yazısı üzerine, adı geçen
Kanunun 6 ncı maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 17/12/2009 tarihinde
kararlaştırılmıştır.
1
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yatırım Dönemine İlişkin Uygulama Esasları
Yatırım dönemi uygulamaları
MADDE 7. — Yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanarak sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamak
amacıyla azami bin kilovatlık kurulu güce sahip izole elektrik üretim tesisi ve şebeke destekli elektrik üretim
tesisi kuran gerçek ve tüzel kişilerden kesin projesi, planlaması, master planı, ön incelemesi veya ilk etüdü
DSİ veya EİE tarafından hazırlanan projeler için hizmet bedelleri alınmaz.
Bu Kanun kapsamında;
a) Enerji üretim tesis yatırımları,
b) Kullanılacak elektro-mekanik sistemlerin yurt içinde imalat olarak temini,
c) Güneş pilleri ve odaklayıcılı üniteler kullanan elektrik üretim sistemleri kapsamındaki yapılacak
AR-GE ve imalat yatırımları,
d) Biyokütle kaynaklarını kullanarak elektrik enerjisi veya yakıt üretimine yönelik AR-GE tesis
yatırımları,
Bakanlar Kurulu kararı ile teşviklerden yararlandırılabilir.
Yeterli jeotermal kaynakların bulunduğu bölgelerdeki valilik ve belediyelerin sınırları içinde kalan
yerleşim birimlerinin ısı enerjisi ihtiyaçlarını öncelikle jeotermal ve güneş termal kaynaklarından
karşılamaları esastır.
Arazi ihtiyacına ilişkin uygulamalar
MADDE 8. — (Değişik: 18/4/2007-5627/18 md.) (Değişik: 9/7/2008-5784/23. md) Orman vasıflı olan
veya Hazinenin özel mülkiyetinde ya da Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlardan bu
Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretimi yapılmak amacıyla tesis,
ulaşım yolları ve şebekeye bağlantı noktasına kadarki enerji nakil hattı için kullanılacak olanlar hakkında
Çevre ve Orman Bakanlığı veya Maliye Bakanlığı tarafından bedeli karşılığında izin verilir, kiralama yapılır,
irtifak hakkı tesis edilir veya kullanma izni verilir.
Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen amaçlarda kullanılacak olan taşınmazların 25/2/1998 tarihli
ve 4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında bulunan mera, yaylak, kışlak ile kamuya ait otlak ve çayır olması
halinde, 4342 sayılı Mera Kanunu hükümleri uyarınca bu taşınmazlar, tahsis amacı değiştirilerek Hazine
adına tescil edilir. Bu taşınmazlara ilişkin olarak, Maliye Bakanlığı tarafından bedeli karşılığında kiralama
yapılır veya irtifak hakkı tesis edilir.
31/12/2012 tarihine kadar devreye alınacak bu tesislerden, ulaşım yollarından ve şebekeye bağlantı
noktasına kadarki enerji nakil hatlarından yatırım ve işletme dönemlerinin ilk on yılında izin, kira, irtifak
hakkı ve kullanma izni bedellerine yüzde seksenbeş indirim uygulanır. Orman Köylüleri Kalkındırma Geliri,
Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Geliri alınmaz.
Bu Kanun kapsamındaki hidroelektrik üretim tesislerinin rezervuar alanında bulunan Hazinenin özel
mülkiyetindeki ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmaz mallar için Maliye Bakanlığı tarafından
bedelsiz olarak kullanma izni verilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Uygulamaların koordinasyonu
MADDE 9. — Bakanlık, bu Kanunda belirtilen temel ilkelerin ve yükümlülüklerin uygulanması,
yönlendirilmesi, izlenmesi, değerlendirilmesi ve alınacak tedbirlerin planlanmasında koordinasyonu sağlar.
Yaptırımlar
MADDE 10. — Bu Kanunun 6 ncı maddesi hükümlerine aykırı faaliyet gösteren perakende satış
lisans sahibi tüzel kişilere EPDK tarafından ikiyüzelli milyar TL idari para cezası verilir ve aykırılığın altmış
gün içinde giderilmesi ihtar edilir.
Yukarıdaki para cezasını gerektiren fiillerin ihtara rağmen düzeltilmemesi veya tekrarlanması
halinde para cezaları her defasında bir önceki cezanın iki katı oranında artırılarak uygulanır. Bu cezaların
verildiği tarihten itibaren iki yıl içinde idarî para cezası verilmesini gerektiren aynı fiil işlenmediği takdirde
önceki cezalar tekrarda esas alınmaz. Ancak aynı fiil iki yıl içinde işlendiği taktirde artırılarak uygulanacak
para cezasının tutarı cezaya muhatap tüzel kişinin bir önceki mali yılına ilişkin bilançosundaki gayrisafi
gelirinin yüzde onunu aşamaz. Cezaların bu düzeye ulaşması halinde EPDK, lisansı iptal edebilir.
Yönetmelikler
MADDE 11. — Bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren dört ay içerisinde, bu Kanunun 5 inci
maddesine ilişkin yönetmelik EPDK tarafından, diğer yönetmelikler Bakanlık tarafından hazırlanarak
yürürlüğe konulur.
MADDE 12. — 18.12.1953 tarihli ve 6200 sayılı Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü Teşkilat ve
Vazifeleri Hakkında Kanuna 20.2.2001 tarihli ve 4628 sayılı Kanunun 18 inci maddesi ile eklenen ek l inci
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Ek Madde 1. — Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından inşa edilmiş, işletmeye alınmış ve
işletmeye alınacak hidroelektrik santrallerinin enerji üretimiyle ilgili kısımları ve bunların mütemmim
cüzleri olan taşınmazlar; yapım maliyetleri, işletmede bulundukları süre, bu tesisler tamamlandıktan sonra
Kamu Ortaklığı Fonuna aktarılan geri ödemeler ile bu tesisler için Hazine Müsteşarlığı tarafından temin
edilerek Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne tahsis edilen dış kaynaklı proje kredilerinden doğan malî
yükümlülükler dikkate alınarak tespit edilecek bedeller üzerinden, herhangi bir ödeme yapılmaksızın
Elektrik Üretim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğüne devredilir. Bu tesisler için sağlanmış olan dış kredilerin
enerji maksadına tekabül eden kısmına ilişkin olarak devir tarihini izleyen yıllarda Hazine Müsteşarlığı
tarafından yapılacak ödemelerin Elektrik Üretim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü tarafından üstlenilmesini
teminen Hazine Müsteşarlığı ile Elektrik Üretim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü arasında ikraz anlaşması
yapılır.
Devre ilişkin usul ve esaslar; Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı tarafından
hazırlanacak ve Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe girecek bir yönetmelikle belirlenir.
Devir işlemleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.
MADDE 13. — 4.12.1984 tarihli ve 3096 sayılı Kanunun Kamulaştırma başlıklı 11 inci maddesi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 11. - Görevli şirketlerin yapacağı üretim, iletim ve dağıtım tesislerinin onaylanmış tatbikat
projelerine göre, kamulaştırma ihtiyacı ortaya çıktığında; rezervuarlı tesisler hariç kamulaştırma bedeli
görevli şirket tarafından ödenmek kaydıyla Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığınca 4650 sayılı Kanun
hükümlerine göre yapılır. Rezervuarlı tesislerin kamulaştırma bedelleri ilgili Bakanlığın bütçesine konulacak
ödenek marifetiyle Hazine tarafından ödenir.
Bu madde ile değiştirilen hüküm 3096 sayılı Kanun kapsamında sözleşmesi imzalanmış ancak
işletmeye geçmemiş olan projelere uygulanır.
GEÇİCİ MADDE 1. — 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında tanımlanan mevcut
sözleşmeler arasında yer alan ve bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim
yapacak olan işletmeye girmemiş yap-işlet-devret modeli kapsamındaki tüzel kişiler, mevcut
sözleşmelerinden doğan haklarından feragat etmek şartıyla, bu Kanun kapsamındaki uygulamalardan
yararlanırlar. EPDK tarafından bu projelere üretim lisansı verilir.
GEÇİCİ MADDE 2. — Perakende satış lisansı sahibi kamu dağıtım şirketleri Bakanlık ve EPDK'nın
mevcut mevzuatı ve uygulamaları dışında, bu Kanunun 6 ncı maddesi kapsamındaki alım
yükümlülüklerinden 1.1.2007 tarihine kadar muaftır. Ancak bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra
kendilerine müracaat eden YEK belgeli üretim lisansı sahibi tüzel kişilerle alım yükümlülüğü 1.1.2007
tarihinden geçerli olacak elektrik satış anlaşmalarını yaparlar.
GEÇİCİ MADDE 3. — Bu Kanunun 6 ncı maddesinde belirtilen projeksiyon, bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren üç ay içerisinde Bakanlık tarafından yayımlanır. Ancak bu projeksiyon, Kanunun
yürürlük tarihinden önce EPDK tarafından üretim lisansları verilmiş projeleri ve geçici 1 inci maddede
tanımlanan mevcut sözleşmeli projelerden bu Kanun kapsamında üretim lisansı alacak olan projeleri de
kapsar.
GEÇİCİ MADDE 4. — Mevcut sözleşmeleri çerçevesinde faaliyet gösteren ve DSİ katılım payları tarife
yoluyla TETAŞ tarafından ödenen işletmedeki Yap-İşlet-Devret modeli hidroelektrik santrallerin
sözleşmelerinde ABD Doları cinsinden yer alan DSİ enerji katılım payları, sözleşmede yer aldığı miktarda
ödeme tarihindeki Merkez Bankası döviz kuru üzerinden her işletme yılının sonunda DSİ'ye ödenir.
4628 sayılı Kanun kapsamında kurulmuş veya kurulacak olan hidroelektrik santrallar için
belirlenecek ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne ödenecek olan enerji hissesi katılım payının hesabında
esas alınacak ortak tesis bedeli, TEFE ile su kullanım anlaşmasının yapıldığı tarihe getirilmiş olan ihaleye
esas ilk keşif bedelinin % 30’undan fazlasını geçemez. Proje ile ilgili kamulaştırmalar için yapılmış ve
yapılacak olan ödemelerin TEFE ile su kullanım anlaşması tarihine getirilmiş bedelinin enerji hissesine
düşen miktarının tamamı şirket tarafından ödenir.
Yürürlük
MADDE 14. — Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 15. — Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Sayı : 27677
Resmî Gazete
19 Ağustos 2010 PERŞEMBE
YÖNETMELİK
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan:
ELEKTRİK PİYASASI ŞEBEKE YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK
MADDE 1 – 22/1/2003 tarihli ve 25001 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Şebeke
Yönetmeliğine aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 11 – Bakanlıkça proje onayı 22/1/2003 tarihinden önce yapılmış üretim tesisleri veya
sözleşme yürürlük tarihi 22/1/2003 tarihinden önce olan Elektrik Üretim Anonim Şirketine bağlı üretim tesisleri için,
reaktif güç kontrolüne katılmakla zorunlu oldukları reaktif güç değerleri, proje onayı veya üretim tesisi yapım
sözleşmesi yürürlük tarihinde geçerli mevzuat çerçevesinde belirlenir ve reaktif güç kontrolüne ilişkin yan hizmet
anlaşmalarında yer alır.”
MADDE 2 – Bu Yönetmelik yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
MADDE 3 – Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.
====================================================================================
===================
Sayı : 27677
Resmî Gazete
19 Ağustos 2010 PERŞEMBE
YÖNETMELİK
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan:
ELEKTRİK PİYASASI YAN HİZMETLER YÖNETMELİĞİNDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK
MADDE 1 – 27/12/2008 tarihli ve 27093 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Yan Hizmetler
Yönetmeliğinin 64 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“b) Reaktif Güç Kontrolü ve Oturan Sistemin Toparlanmasına ilişkin hükümleri 1/1/2011 tarihinde,”
MADDE 2 – Bu Yönetmelik yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
MADDE 3 – Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.
Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete'nin
Tarihi
Sayısı
27/12/2008
27093
Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete'nin
Tarihi
Sayısı
13/5/2010
27580
ELEKTRİK PİYASASI MÜŞTERİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA
İLİŞKİN YÖNETMELİK
8 Eylül 2010 ÇARŞAMBA
Resmî Gazete
Sayı : 27696
YÖNETMELİK
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan:
ELEKTRİK PİYASASI MÜŞTERİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİNDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
MADDE 1 – 25/9/2002 tarihli ve 24887 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Müşteri
Hizmetleri Yönetmeliğinin 2 nci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“İkili anlaşmalar kapsamında elektrik enerjisi ve/veya kapasite satın alan serbest tüketicilerle tedarikçileri
arasındaki, Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği ve /veya ikili anlaşmalar ile düzenlenmeyen
perakende satış hizmetleri için bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.”
MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki hüküm eklenmiştir:
“35. Sayaç: Müşterinin, elektrik enerjisi tüketimini ölçmek amacıyla ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak
tesis edilen cihazı ve ölçü sistemini”
MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“MADDE 8 – Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi, bir veya daha fazla müşterinin kullanımındaki branşman hattı
ve müştemilatı ve/veya dağıtım tesislerinden yeni bağlantı taleplerini, ortak kullanım haline gelecek olan dağıtım
tesislerini devralmak suretiyle karşılar.
Ortak kullanım haline gelecek tesislerin maliki veya maliklerinin devre rıza göstermemesi halinde
kamulaştırma yoluna gidilir.
Uygulama dönemi içerisinde yapılması öngörülen devir ve kamulaştırmayla ilgili her türlü gider yatırım
harcaması olarak yatırım planları dahilinde Kuruma sunulur ve Kurul tarafından onaylanması durumunda tarifeler
yoluyla karşılanır.
Devre ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından düzenlenir.”
MADDE 4 – Aynı Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi, kaçak tespit süreci sonucunda kaçak elektrik enerjisi tüketimi tespit edilen
gerçek veya tüzel kişilerin elektrik enerjisini keserek Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunur.”
MADDE 5 – Aynı Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“Sayacın; 11/1/1989 tarihli ve 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu hükümleri doğrultusunda dağıtım lisansı
sahibi tüzel kişi tarafından, her türlü ayar, kalibrasyon ve bakım için periyodik olarak kontrol ettirilmesi esastır.
Periyodik kontroller için gerekli masraflar, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenen bedeller üzerinden;
sayacın sökme ve takma bedeli, Kurul tarafından onaylanan bedeller üzerinden sayaç maliki tarafından karşılanır.”
MADDE 6 – Aynı Yönetmeliğin 18 inci maddesinin sonuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir:
“Bu madde kapsamındaki sayaç sökme takma bedeli sayaç maliki tarafından karşılanır. Sayaç sökme takma
bedelleri her yılın Ekim ayı sonuna kadar dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından belirlenerek Kuruma önerilir ve
Kurul onayı ile yürürlüğe konulur.”
MADDE 7 – Aynı Yönetmeliğin 19 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“Sayacın, müşterinin kusuru dışında herhangi bir nedenle tüketim kaydetmediğinin tespiti halinde varsa
müşterinin aynı döneme ait sağlıklı olarak ölçülmüş geçmiş dönem tüketimleri dikkate alınarak, yoksa, sayaç çalışır
duruma getirildikten sonraki müşterinin ödeme bildirimine esas ilk iki tüketim dönemine ait tüketimlerinin ortalaması
alınarak geçmiş dönem tüketimleri hesaplanır ve tahakkuk ettirilir.
Tahakkuka esas süre; doğru bulgu ve belgenin bulunması halinde 12 ayı, bulunmaması halinde ise 90 günü
aşamaz.
Perakende satış lisansı sahibi tüzel kişi tarafından yapılan tahakkuk işleminde sayacın tüketim kaydetmediği
dönem birim fiyatları kullanılır ve gecikme zammı uygulanmaz. Müşterinin talep etmesi durumunda söz konusu
miktar tahakkuk süresi kadar eşit taksitler halinde ödenir.
İkili anlaşmalar kapsamında elektrik enerjisi tüketen bir müşterinin sayacının tüketim kaydetmemesi
durumunda dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından bu madde kapsamında geçmiş dönem tüketimleri hesaplanarak
TEİAŞ’a bildirilir.”
MADDE 8 – Aynı Yönetmeliğin 20 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“Sayacın, müşterinin kusuru dışında herhangi bir nedenle doğru tüketim kaydetmediğinin tespit edilmesi
halinde,
a) Sayacın eksik veya fazla tüketim kaydettiği miktarın elektrik sayaçları tamir ve ayar istasyonlarında teknik
olarak tespit edilmesi durumunda söz konusu tespit dikkate alınarak,
b) (a) bendinde düzenlenen tespitin bulunmadığı durumlarda; varsa müşterinin aynı döneme ait sağlıklı olarak
ölçülmüş geçmiş dönem tüketimleri dikkate alınarak, yoksa sayaç doğru çalışır duruma getirildikten sonra müşterinin
ödeme bildirimine esas ilk iki tüketim dönemine ait tüketimlerinin ortalaması dikkate alınarak, hesaplama yapılır ve
fark tahakkuk ettirilir.
Tahakkuka esas süre; doğru bulgu ve belgenin bulunması halinde 12 ayı, bulunmaması halinde ise 90 günü
aşamaz.
Tüketimdeki farklar, ilgili dönem birim fiyatlarıyla ve gecikme zammı olmaksızın, perakende satış lisansı
sahibi tüzel kişi tarafından müşteriye tahakkuk ettirilir. Müşterinin talep etmesi durumunda söz konusu miktar
tahakkuk süresi kadar eşit taksitler halinde ödenir.
Yukarıda yapılan hesaplamalar sonucunda bulunan fark müşteri lehine ise, 23 üncü maddenin dördüncü fıkrası
hükümlerine göre iade veya mahsup işlemi yapılır.
İkili anlaşmalar kapsamında elektrik enerjisi tüketen bir müşterinin sayacının doğru tüketim kaydetmemesi
durumunda dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından bu madde kapsamında geçmiş dönem fark tüketimleri
hesaplanarak TEİAŞ’a bildirilir.”
MADDE 9 – Aynı Yönetmeliğin 22 nci maddesinin birinci fıkrasının a) bendi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir:
“Müşterinin adı-soyadı veya unvanı, adresi, müşteri veya abone numarası, abone grubu,”
MADDE 10 – Aynı Yönetmeliğin 23 üncü maddesinin ikinci ve dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir:
“Perakende satış lisansı sahibi tüzel kişiden kaynaklanan hatalı bildirimlere karşı, müşteri tarafından fatura
tebliğ tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde itiraz edilebilir. İtirazın yapılmış olması ödeme yükümlülüğünü ortadan
kaldırmaz. İtiraza konu tüketim bedeli ile müşterinin bir önceki tüketim döneminde ödemiş olduğu tüketim bedeli
arasındaki farkın yüzde otuzdan fazla olması durumunda müşteri, bir önceki dönem tüketim bedeli kadarını son ödeme
tarihinden önce ödeyebilir. Bu durumda müşteriye 24 üncü madde hükümleri uygulanmaz.”
“İnceleme sonucuna göre itirazın haklı bulunması halinde, itiraza konu tüketim bedeline dair fazla olarak
tahsil edilen bedel bir sonraki tüketim dönemine ait bedelden mahsup edilir veya talep etmesi halinde tüketiciye üç iş
günü içerisinde nakden ödenir.”
MADDE 11 – Aynı Yönetmeliğin 24 üncü maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“Perakende satış sözleşmesinde belirlenen gecikme zammı fatura son ödeme tarihinden itibaren uygulanır.
Uygulanacak gecikme zammı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine
göre belirlenen gecikme zammı oranını aşamaz.”
MADDE 12 – Aynı Yönetmeliğin 25 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“Elektrik enerjisinin yeniden bağlanması için, müşteri tarafından dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye ödenecek
kesme-bağlama bedeli bir sonraki döneme ait ödeme bildirimine yansıtılır. Fiilen elektriği kesilmeyen aboneden
kesme-bağlama bedeli talep edilmez.”
MADDE 13 – Aynı Yönetmeliğin Geçici 4 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi ile bölgesinde
bulunan serbest olmayan tüketiciler arasında yapılmış olan sözleşme veya anlaşmalar, söz konusu tüketiciler
tedarikçilerini değiştirmedikleri sürece yürürlükte kalır. Bu tüketicilerin; bulundukları bölgedeki perakende satış
lisansı sahibi dağıtım şirketi haricinde başka bir tedarikçiden elektrik enerjisi ve/veya kapasite temin etmek istemesi
halinde, ilgili dağıtım şirketi ile yapılmış olan sözleşme veya anlaşma bir sonraki takvim ayının ilk günü itibari ile
iptal edilerek yine ilk günü geçerli olacak şekilde ilgili ay içerisinde, yeni bağlantı anlaşması yapılır. Bu madde
kapsamında bağlantı anlaşmasının yapılmamış olması serbest tüketici hakkının kullanılmasına engel teşkil etmez.”
MADDE 14 – Aynı Yönetmeliğe aşağıdaki Geçici 9 uncu madde eklenmiştir:
“31/12/2011 tarihine kadar 8 inci maddenin uygulanamadığı durumlarda dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi; bir
müşterinin mülkiyetindeki branşman hattı ve müştemilatından, mevcut müşterinin bağlantı anlaşması hükümleri
çerçevesinde yeni bağlantı taleplerini karşılayabilir. Bir başka müşteriye ait branşman hattının kullanılabilmesi için,
ödenmesi gereken hat katılım payı ile ilgili usul ve esaslar dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından belirlenir.
Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından belirlenen hat katılım payı yeni müşteri tarafından mevcut
müşteriye ödenir. Ödemeye ilişkin belgenin dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye ibraz edilmesinden sonra yeni
müşterinin dağıtım sistemine bağlantı yapılmasına müsaade edilir.”
Yürürlük
MADDE 15 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 16 – Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanı yürütür.
Fotovoltaik Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Güneş enerjisinden elektrik üretimi ekonomik bir yöntem mi?
Sistemin ekonomik olması için şebekeye en az 700 m uzaklıkta olması gerekir, bu şekilde
şebeke elektriği için gerekli olan trafo, direk ve kablo masrafları önlenmiş olur. Tarla
sulaması için veya telefon şebekeleri için uygun çözümlerdir.
Fotovoltaik panellerde; hücre, modül ve panel ifadeleri.
Üç birime ayrılmıştır, hücre < modül < panel şeklinde ifade edilebilir.
Hücre; Bir fotovoltaik sistemin temel birimi olan hücre, ince dilimler halinde kesilmiş olan silikon
tabakadır. Bu ince dilimin içerisine elektron takviyesi yapılmıştır.
Modül; Hücrelerin bir araya gelmesi ve sağlam cam ile birleştirilmiş halde çatıya monte edilebilir
halidir.
Panel; Bir dizi modülüm bir araya gelmesi ile oluşturulan ve çerçeve içine monte edilen kısımdır.
Güç ve enerji karmaşası.
Panellerin üzerinde yer alan değerler watt (w: güç birimi) cinsindendir. Fakat wattsaat (wh: enerji birimi) saat
birimi olarak üretilen veya tüketilen enerjidir.
2
2
Örneğin: 150w/m olan güneş panelinden 1m aldık ve yazın güneşin 1000w güç yaydığı bölgeye
konumlandırdık. 10 saat boyunca panelimiz: 10*150 = 1500 wattsaat enerji üretir ki bu 750ml benzine
eşdeğer bir enerjidir. Güneş pili alanını artırarak kazanılan enerjimizi de artırabiliriz.
Fotovoltaik panellerde verimlilik oranı?
Güneşten gelen enerjinin fotovoltaik panelin elde edebileceği verimlilik oranını verir.
Örneğin; bir hücre %15 verimlilikte çalışıyor diyorsak: 1m2 zemine bu hücrelerden döşediğimizde,
güneşin düşürdüğü 1000wattlık gücün %15'i, yani 150 wattı elektriğe dönüşecektir. Veya tam
tersi 1m2 olan güneş paneli 150 watt olan modül kullandığımızda %15 verimlilik elde ederiz.
Genelde %12-14 arasında verimlilikleri bulunur.
İdeal çatı eğimi nedir?
Fotovoltaik panelin yerleştirmesi için Türkiye'de yaz ayları için ideal açı 30o, bahar ayları
için 45o'dir. Yanlış konumlandırılmış açı durumundan %2'lik bir elektrik üretim kaybı
yaşanır
Güneş panelinin hangi yöne baktığı önemlimidir?
Güneş ışını ile beslenen bu tip sistemlerde tabi ki önemlidir, gün boyunca dik açıya yakın bir açı ile güneş
ışınını alması gerekir. Buyüzden doğu-batı doğrultusunda güney bölgesine bakmalıdır.
Standart bir sistemin dayanıklılığı ve ömrü ne kadardır?
Fotovoltaik panelin ortalama ömrü 20 yıldan fazladır (Genel olarak 25 yıllık panel garantisi sunulur). Düğer
ekipmanlar için ise 10 yıllık bir hizmet ömrü biçilmiştir.
Güneşten elektrik üretmek için fotovoltaik sistem kurmak istiyorum, ne kadar
sürede kendini amorti eder?
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı fotovoltaik sistemlerin yaygınlaşması için 20 yıl boyunca 28
eurocent/kWh alım tasarısı üzerinde çalışmaktadır. TEDAŞ'ın evlere 10 eurocent/kWh gibi bir değere sattığı
düşünülürse iyi bir fiyat sayılabilir ama fotovoltaik panel ve ekipmanlarının fiyatı düşünüldüğünde uygun
olmayabilir.
Günümüzde fotovoltaik paneller 4 $/W gibi bir değere satılmaktadır, 5kW'lık bir sistem kurmak için sırf
paneller için 20.000 $'ı gözden çıkarmak gerekir. Tabi bu sistemler doğru akım üretiyor (DC) biz ise alternatif
akım (AC) kullanıyoruz ve bu yüzden DC/AC dönüştürücü gerekmekte. Güvenlik ekipmanları, fotovoltaik akü
(12v 250 Ampersaat (AHr) akü 2,5kW güç sağlarken 800$ maliyet getirmekedir) ve gece dönüşümü için
3,1kW bir besleme sistemi 12 saat boyunca güvenli bir şekilde enerji sağlamasına karşın maliyeti 18.000 $
civarıdır.
Anlaşıldığı üzere kurulacak olan sisteme göre maliyetler de artmaktadır. Kısaca, kuracağınız 5kW fotovoltaik
2
panelin maliyeti 20.000$ (38 m yer işgal edecektir) ve yılık 7.410 kWh enerji üretecektir, 25 kullanacağınız
düşünülürse 185.250 kWh enerji üretirsiniz. TEDAŞ'tan elektriği 0,13 dolarcent/kWh aldığınız düşünülürse
185.250 kWh'in maliyeti 24.000 $'dır, biz panelleri 20.000 $'a kurmuştuk, fazladan üretimiz elektriği de
şebekeye 0,28 eurocent'en satacağımız düşünülürse uzun vadede hem çevre dostu hem karlı bir iş olacaktı
Referanslar
1-Solar Spectra: Standard Air Mass Zero
2- Earth Radiation Budget
3-SRRL: An overview of the Solar Radiation Research Laboratory
4- NREL: Dynamic Maps, GIS Data, and Analysis Tools - Solar Maps
5-title = us_pv_annual_may2004.jpg | accessdate = 2006–09–04 | publisher = National
Renewable Energy Laboratory, US
Uluslararsı Enerji Ajansı - Anasayfa
Kaynak kitap fotovoltaik sektöründe ki her firmanın temin etmesi faydalı olacaktır.