File

PROJE PLANI
Araştırma Konusu
Bu çalışma, Türkiye’de özellikle 1990’lı yıllardan itibaren kamusal alanda görünürlüğü artan
ve adından sıkça söz edilmeye başlanan ‘İslami kesim’in, moderniteyi dışlamadan, onu kendi
değerleri doğrultusunda dönüştürmesi ve böylece kent hayatına katılma sürecini
incelemektedir. İslami kesimin kamusallığa katıldığı ve Batı kültürünün bir ürünü olmasına
rağmen benimsedikleri café kültürünü barındıran bir mekân olması bakımından araştırma
alanı olarak İstanbul Fatih ilçesi At Pazarı Meydanı seçilmiştir. Meydandaki kafeler İslami
kesimin modernlik ve kamusal alanla ilişkisinin çok yönlü olarak gözlemlenebileceği
mekânlardır.
Varsayımlar
İslami hassasiyetleri olan çevreler kamusallığa katılırken mekânları kendi ihtiyaçları
doğrultusunda dönüştürmektedirler.
İslami kesim moderniteyle birlikte daha önce karşılaşmadıkları sorunlarla karşılaşmış ve
bunları İslam’ın temel kurallarını referans alarak çözmeye çalışmıştır.
İslami kesim seküler bir yaşam biçimini benimseyen kişilere göre düzenlenen mekânlara
alternatif olarak kendi değerlerine uygun yeni mekânlar yaratmaktadırlar.
At Pazarı Meydanı’nın özellikle İslami kesim tarafından tercih edilmesinin sebepleri;
buradaki kafelerin mekân sahiplerinin de etkisiyle diğer eğlence mekânlarına kıyasla İslami
kurallara daha çok riayet etmeleri ve kendileriyle aynı hassasiyetlere sahip insanlarla aynı
mekânda bulunurken daha rahat etmeleridir.
At Pazarı Meydanı’ndaki kafeler, İslami kesimin modernliğin sıkıntılarını kendi dünya
görüşüne yakın insanlarla aynı kafeyi tercih etmek gibi bir ortak paydada buluşarak
birbirleriyle paylaştığı mekanlardır.
İslami kafelere özellikle kadınlar rağbet etmektedir; çünkü İslami kafelerde kendilerini
seküler bir yaşam biçimini benimseyen insanlara hitap ettiğini düşündükleri kafelere kıyasla
rahat hissetmektedirler.
1
Yöntem ve Süreçler
Araştırmanın kuramsal ayağını oluşturmak için çeşitli internet siteleri, tezler, dergiler, kitaplar
ve ansiklopediler taranmış; mekân-insan ilişkisi, modernleşme, İslamcılık ve sekülerleşme
hakkında bilgi içeren kaynaklar tespit edilip bunlar gerek okulumuz kütüphanesi gerekse
kitabevlerinden edinilmiştir. Bunların yanı sıra sosyal medyada mekânla ilgili yapılan
yorumlar da araştırma boyunca dikkate alınmıştır. Bu kaynaklardan yararlanılarak
araştırmanın kuramsal bölümü yazılmıştır.
Saha araştırması bölümünde veri toplama için mülakat, gözlem ve anket yöntemleri
kullanılmıştır. Araştırma mekânımız olan At Pazarı Meydanı’na farklı zamanlarda birçok kez
gözlem yapmak amacıyla gidilmiş, meydanda oluşan kafe (café) kültürü hakkında gözlem
yapılmış ve meydandaki kafelerin işletmecileri, müşteriler ve İslami kamusallık konusunda
daha önceden çalışma yapmış kişilerle mülakatlar yapılmıştır. Elde edilen bilgiler ve
izlenimler sonucunda anket soruları hazırlanmış, rastgele bir gün belirlenip o gün meydanı
ziyaret eden iki yüz (200) kişilik denek grubuna, hazırladığımız bu anket uygulanmıştır.
Kaynakça
ARMAĞAN, Mustafa, (1997), İstanbul Armağanı:Gündelik hayatın renkleri, İstanbul
Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı.
AVCI, Özlem, (2012), İki Dünya Arasında, İletişim Yayınları, İstanbul.
AYTAÇ, Ömer, (2007), “Kent Mekânlarının Sosyo-Kültürel Coğrafyası”, Fırat University
Journal of Social Science, Sayı:2.
BİLGİN, Nuri, (2011), “Sosyal Düşüncede Kent Kimliği”, İdealkent, Sayı 3.
BOURDİEU, Pierre & WACQUANT, L., (YIL), Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, ,
çev. Nazlı Ökten, İletişim Yayınları, İstanbul.
BOURDİEU, Pierre, (1995), Raisons Practiques: Sur la Theéorie de l’Action, Kesit
Yayıncılık, İstanbul.
2
BOURDİEU, Pierre, “Legitimation and Structured Interests in Weber’s Sociology of
Religion”, Max Weber, Rationality and Irrationality, S. Lash, S. Whimster (der.),
Allen&Unwin Publication, Boston.
ÇUBUK, Mehmet, (1973), “Beşeri Yerleşmelerde Mekan Organizasyonu ve Ülkesel
Kalkınmayı Bir Mekan Organizasyonu İçinde Yaratmak”, İ.D.G.S.A. Mim. Fak. Doçentlik
Tezi, İstanbul.
DAWUD, Ali, (1993), “Coffeehouse”, Encyclopedia Iranica, Costa Mesa, Vol. VI.
California.
GENCER, Bedri, (2008), İslam’da Modernleşme, Lotus Yayınevi, Ankara.
GÖLE, Nilüfer, (2000), Melez Desenler, Metis Yayınları, İstanbul.
GÖLE, Nilüfer, (2012), Seküler ve Dinsel Aşınan Sınırlar, Metis Yayınları, İstanbul.
HARVEY, D. (1989), From Managerialism to Entrepre Nurialism: The Transformation of
Urban Governence in Late Capitalism, Geographiska Annaler B 71 (1).
İYİLİKÇİ, Kenan, (2012), “Süleymaniye’yi Anla(t)mak”, Medhal Dergi, Sayı:87.
KAYA, Önder, (2009), “Konstantin'in Şehrinden Fatih'in Payitahtına”, Mostar, Sayı: 55.
KAYGILI, Osman Cemal, (2003), Köşe Bucak İstanbul, Selis Kitaplar, İstanbul.
KÖMEÇOĞLU, Uğur, (2003), Örtünme Pratiği ve Toplumsal Cinsiyete İlişkin Mekansal Bir
Etnografi, Doğu-Batı Yayınları, Ankara.
LEFEBVRE, Henri, (1991), The Production of Space, Basil Blackwell, Oxford.
Meydan Larousse
MORAN, Berna, (1999), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2, İletişim Yayınları, İstanbul.
OKTAY, Derya, (2011), “Kent Kimliğine Bütüncül Bir Bakış”, İdealkent, Sayı 3.
PRETTY, G.H. & Chipuer, H.M.& Bramston, P., (2003), “Sense of place amongst
adolescents and adults in two rural Australian town: The discriminating features of place
attachment, sense of community and place dependence in relation to place identity”, Journal
of Environmental Psychology, Sayı:23.
3
ROSSİ, A., (1982), The Architecture of the City, MIT Press, Opposition Books, Cambridge
SAFA, Peyami, (1995), Fatih-Harbiye, Ötüken Yayınlaı, İstanbul.
TAYLOR, Charles, (2011), Modernliğin Sıkıntıları,Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
ÜNÜVAR, Kerem, “Osmanlı’da Kamusal Mekan: Kahvehaneler”, Doğu-Batı Yayınları, Sayı
5, Ankara.
ZENGİN, Salih,(2012),“İçinden Atlar Geçen Meydan”, Aksiyon, Sayı: 938.
İnternet Kaynakları
http://www.fatih.bel.tr/bpi.asp?caid=997&cid=87 (Erişim tarihi: 28.12.2012)
http://www.fatih.bel.tr/bpi.asp?caid=997&cid=87 (Erişim tarihi: 28.12.2012)
http://www.zaman.com.tr/newsDetail_getNewsById.action?haberno=556039&title=fatih&ha
berSayfa=3 (Erişim tarihi: 28.12.2012)
http://www.zaman.com.tr/newsDetail_getNewsById.action?haberno=556039&title=fatih&ha
berSayfa=3 (Erişim tarihi: 28.12.2012)
www.byzantiumistanbul.com/detay.asp?detayid=288 (Erişim tarihi: 17.11.2012)
http://www.vik2.com/page/1432/ (Erişim tarihi: 01.12.2012)
http://yenisafak.com.tr/Pazar/Default.aspx?t=31.07.2011&i=332791 (Erişim tarihi:
07.12.2012)
http://www.zaman.com.tr/newsDetail_getNewsById.action?haberno=1182517 (Erişim tarihi:
17.11.2012)
http://yenisafak.com.tr/Pazar/Default.aspx?t=02.08.2011&i=332791 (Erişim tarihi:
19.11.2012)
http://www.yeniaktuel.com.tr/tur101,[email protected] (Erişim tarihi: 19.11.2012)
http://yenisafak.com.tr/Pazar/Default.aspx?t=31.07.2011&i=332791 (Erişim tarihi:
28.11.2012)
http://abdullahsehidhuca.wordpress.com/2012/07/08/cafelerde-herkes-cok-usudum-merkez/
(Erişim tarihi: 28.11.2012)
http://www.istanbulajansi.com/4/5/34/25/Bir-istanbul-Muhabbethanesi:-At-Pazari-.html
(Erişim tarihi: 28.11.2012)
4
http://www.zaman.com.tr/newsDetail_getNewsById.action?haberno=1182517 (Erişim tarihi:
28.11.2012)
http://www.istanbulajansi.com/4/5/34/25/Bir-istanbul-Muhabbethanesi:-At-Pazari-.html
(Erişim tarihi: 28.11.2012)
http://yenisafak.com.tr/Pazar/Default.aspx?t=31.07.2011&i=332791 (Erişim tarihi:
28.11.2012)
http://www.istanbulajansi.com/4/5/34/25/Bir-istanbul-Muhabbethanesi:-At-Pazari-.html
(Erişim tarihi:28.11.2012)
http://sanliurfa.mazlumder.org/faaliyetler/detay/basin-aciklamalari/1/26-aralik-2011-insanhaklari-ihlal-haberleri/2001 (Erişim tarihi: 01.12.2012)
http://sanliurfa.mazlumder.org/faaliyetler/detay/basin-aciklamalari/1/26-aralik-2011-insanhaklari-ihlal-haberleri/2001 (Erişim tarihi: 01.12.2012)
http://www.istanbulajansi.com/4/5/34/25/Bir-istanbul-Muhabbethanesi:-At-Pazari-.html
(Erişim tarihi: 02.12.2012)
80.251.40.59/education.ankara.edu.tr/aksoy/ere/oatakul.doc (Erişim tarihi: 17.01.2013)
(http://www.islamiotel.com/) (Erişim tarihi: 14.01.2013)
http://www.kanald.com.tr/anahaberbulteni/Video/31072012-Kanal-D-Ana-HaberBulteni/13881/3 Saniye 08.25 (Erişim tarihi: 02.01.2013)
https://twitter.com/HorseBazaar Erişim tarihi: (15.01.2013)
http://www.mavirize.com/genel/vikipedi/hanegah-ne-demek (Erişim tarihi: 17.01.2013)
5