Ahşap konstrüksiyonlu gezi tekneleri ve yatların iç mekan tasarımı

ÖZET
‘’Ahşap konstrüksiyonlu gezi tekneleri ve yatların iç mekan tasarımı’’ isimli çalışmanın
konusu ,kısıtlı ve dar hacimlere sahip, 30 metre boyutlarının altındaki gezi teknelerinin iç
mekan biçimlenmesiyle ilgili etkenlerin saptanıp, mekansal organizasyonların
irdelenmesidir.Bunlarla birlikte günümüz teknolojisi ve dış kabuğu belirleyen
malzemelerle, çağdaş bir iç mekan biçimlenmesinin ortaya çıkmasıdır.
Bu kurgu paralelinde birinci bölümde,gezi tekneleri ve yatların çeşitli özelliklerine göre
sınıflandırılması ve bu özelliklerin iç mekanlara yansımasına değinilmektedir.Gezi
tekneleri ve yatların, çeşit ve sınıflarına göre iç mekanı sınırlayan dış kabuğun oluşumu
ve şekillenmesinin yanı sıra,gezi teknelerinin üretim süreci ve üretim malzemeleri de
irdelenmektedir.
İkinci bölümde, Türkiye’nin kıyı bölgelerinde geleneksel yöntemlerle üretimi devam eden
gezi tekneleri ve yatların, ahşap konstrüksiyonlara, ahşap kaplamalara sahip dış kabukları
ve iç mekan özellikleri ele alınmaktadır.
Üçüncü bölümde, 30 metre boyundan küçük, kısıtlı ve dar iç mekanlara sahip ahşap
konstrüksiyonlu gezi tekneleri ve yatların, iç mekan özellikleri işlevsellik,teknik,estetik ve
yapı
malzemelerinin
kullanımı
yönünden
ele
alınmaktadır.Hareketli
iç
mekanları,gereksinimleri ve tasarımlarına ilişkin göz önünde alınması gereken durumlar
ele alınmaktadır.
Dördüncü bölümde,Türkiye’nin kıyı bölgelerinde geleneksel yöntemlerle üretimi devam
eden ahşap konstrüksiyon gezi tekneleri ve yatların örnekleri ve gezi teknelerinin iç
mekan oluşumunda göz önüne alınması gereken veriler genel bir sonuç olarak yer
almaktadır.
i
İÇİNDEKİLER
Sayfa numarası
ÖZET………………………………………………………………………………………………..i
İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………………………..….ii
ŞEKİLLERİN LİSTESİ………………………………………………………….........................iv
TABLOLARIN LİSTESİ………………………………………………………………………..…vi
ÖNSÖZ……………………………………………………………………………………..……..vii
1.BÖLÜM
1.1.GEZİ TEKNELERİNİN DÜNÜ,TASARIM VE OLUŞUMUNDAKİ AŞAMALARI…..........1
1.2.GÜNÜMÜZDE GEZİ TEKNELER VE YATLAR……………………………………………6
1.3.GEZİ TEKNELERİ VE YATLARIN YAPIM YÖNTEMLERİ,TAŞIYICI SİSTEMLERİ VE
MALZEME CİNSİNE GÖRE SINIFLANDIRILMASI……………………………………………9
1.3.A. Ahşap konstrüksiyonlu gezi tekneleri ve yatlar………………………………………11
1.3.A.a. Ahşapların birleştirilmesi ve malzemeler …………………………………………13
1.3.A.b.Motorlu ve motorsuz ahşap konstrüksiyonlu gezi teknelerinin yapısal boyutla..14
1.3.B. Elyaf takviyeli plastik konstrüksiyonlu gezi teknikleri ve yatlar……………………..15
1.3.C Alüminyum ve çelik konstrüksiyonlu teknikleri ve yatlar…..…………………………16
2.BÖLÜM
AHŞAP GEZİ TEKNİKLERİ…………………………………………………………………….17
2.1. AHŞAP GEZİ TEKNİKLERİNİN DİÇER GEZİ TEKNİKLERİYLE BENZERLİK VE
FARKLILIKLARI….………………………………………………………………………………18
2.2. AHŞAP GEZİ TEKNİKLERİNİN KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE YERİ VE
ÖNEMİ…………………………………………………………………………………………….21
3.BÖLÜM
AHŞAP GEZİ TEKNİKLERİNDE TÜM GEREKSİNİMLERİNİN SAPTANMASI VE
ANALİZİ…………………………………………………………………………………………...23
3.1. AHŞAP GEZİ TEKNİKLERİNDE İŞLEVSEL GEREKSİNİMLER……………………...24
ii
3.1.1
Ahşap gezi tekniklerinde
yaşama mekanlarının(salonların)
işlevsel
gereksinimleri…………………………………………………………………………………….25
3.1.2 Ahşap gezi tekniklerinde uyuma ve dinlenme mekanlarının (kemaraların) işlevsel
gereksinimleri……………………………………………………………………………………29
3.1.3 Ahşap gezi tekniklerinde mutfakların işlevsel gereksinimleri…………………………31
3.1.4 Ahşap gezi tekniklerinde ıslak hacimlerin gereksinimleri……………………………..33
3.1.5 Ahşap tekniklerde seyir idare yerlerinin işlevsel gereksinimleri……………………...35
3.1.6 Ahşap gezi tekniklerinde dolaşım alanları ve elemanlarının işlevsel
gereksinimleri…………………………………………………………………………………….36
3.1.7 Ahşap gezi tekniklerinde depolama alanları ve işlevsel gereksinimleri……………..38
3.2 AHŞAP GEZİ TEKNİKLERİNDE ESTETİK YAKALŞIMLAR……………………………41
3.2.1 Ahşap gezi tekniklerinde form……………………………………………………………41
3.2.2 Ahşap gezi tekniklerinde renk kullanımı………………………………………………42
3.2.3 Ahşap gezi tekniklerinde doku…………………………………………………………...45
3.3 AHŞAP GEZİ TEKNİKLERİNDE TEKNİK YAKLAŞIMLARI……………………….……45
3.3.1 Ahşap gezi tekniklerinde tanklar ve borular…………………………………………….46
3.3.2 Ahşap gezi tekniklerinde elektrik donatımı…….……………………………….………47
3.3.3 Ahşap gezi tekniklerinde havalandırma ve iklimlendirme…………………….………48
3.3.3.A Ahşap gezi tekniklerinde doğal havanın dolaşımı………………..………...……….48
3.3.3.B Ahşap gezi tekniklerinde yapay havalandırma(iklimlendirme) sistemi………...…..51
3.4 TARİHİ GEMİ ‘’HULDA’’………………………………………………………………..……52
4.BÖLÜM
GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ……………………………………53
KAYNAKÇA…………………………………………………………….…………………………56
iii
ŞEKİLLERİN LİSTESİ
Şekil 1.1
En ilkel örneklerden en yenisine kadar deniz taşıtlarına örnekler……………..5
(Hayat Bilgisi Ansiklopedisi)
Şekil 1.2
Günümüz gezi teknelerinde iç mekan örnekleri………………………………….8
(Yachting World Ocak 2000)
Şekil 1.3
Kleopatra teknesinin bu günde müzede sergilenen iç salon…………………...9
(Atalay 1995)
Şekil 1.4
Bir teknenin denizdeyken maruz kalabileceği gerilim ve zorlanmalar…………10
(Atalay 1995)
Şekil 1.5
Ahşap gezi teknelerinde iç mekan düzenlemelerine bir örnek………………….25
(Yachting World Mayıs 2000)
Şekil 1.6
Ahşap gezi tekniklerinde güverte kıç havuzluk yaşama hacmi…………………26
(Yachting World Aralık 1999)
Şekil 1.7
Ahşap gezi tekniklerinde iç mekan kesiti……………………………………........27
(Atalay 1995)
Şekil 1.8
Ahşap gezi tekniklerinde iç mekan görünüşleri…………………………………..28
(Yachting World Mayıs 2000)
Şekil 1.9
Ahşap gezi tekniklerinde iç mekan görünüşleri……………………………..……29
(Yachting World Mayıs 2000)
Şekil 1.10
İç mekan organizasyonu………………………………………………………..…30
(Yachting World Mayıs 2000)
Şekil 1.11
Kamara görünüşleri………………………………………………………………..30
(Yelken dünyası Şubat 2001)
iv
Şekil 1.12
Mutfak görünüşleri………………………………………………………………….32
(Atalay 1995)
Şekil 1.13
Yerleşim organizasyonu içerisinde mutfak yerleşimi……………………….…..33
(Atalay 1995)
Şekil 1.14
Hazır üretim ıslak hacimlerden bir örnek……………………………………...…34
(Marine Aktüel Ocak-Şubat 2002)
Şekil 1.15
Seyir idare hacimlerine ilişkin görünüş…………………………………………..36
(Marine Aktüel Ocak-Şubat 2002)
Şekil 1.16
Tekne içi dolaşım alanı ve elemanlarına örnekler…………………………...…37
(Marine Aktüel Ocak-Şubat 2002)
Şekil 1.17
Tekne içi raf detayları……………………………………………………………..39
(Atalay 1995)
Şekil 1.18
Tekne içi depolama elemanları…………………………………………………...40
(Yachting World Mayıs 2000)
Şekil 1.19
Ahşap güverteli gezi teknesi………………………………………………………43
(Yachting World Aralık 1999)
Şekil 1.20
Ahşap gezi teknelerinde modern atmosferlere örnek……………………….…44
(Yachting World Aralık 1999)
Şekil 1.21
Ahşap gezi teknelerinde klasik atmosferlere örnek………………………….…44
(Yachting World Aralık 1999)
Şekil 1.22
Ahşap gezi tekniklerinde sugeçirmez boru içi elektirik donanımı……………..47
(Yachting World Aralık 1999)
Şekil 1.23
Ahşap gezi tekniklerinde doğal havalandırma………………………………..…49
(Atalay 1995)
Şekil 1.24
Ahşap gezi tekniklerinde doğal havalandırma………………………………..…50
Şekil 1.25
Bilim ve sanat gemisi Hulda………………………………………………………52
(Atalay 1995)
v
TABLOLARIN LİSTESİ
Tablo 1.1
Tekne yapımında kullanılan ahşap malzemelerinin ana fiziksel/mekanik
özetleri……………………………………………………………………………13
(Türk Loydu. Cilt C.Kısım 9. Yatların yapımı ve klaslanmasına ilişkin kurallar.
2000. Tablo 3-1)
Tablo 1.2
Tekne yapımında kullanılan ahşap malzemelerinin seçim esasları………...15
(Türk Loydu. Cilt C.Kısım 9. Yatların yapımı ve klaslanmasına ilişkin kurallar.
2000. Tablo 3-2)
vi
ÖNSÖZ
Dünyada son yüzyıl içerisinde yaşanan hızlı sanayileşme iei birlikte artan doğa
tahribatı hızlı nüfüs artışına bağlı olarak gelişen hızlı ve çarpık kentleşme doğal güzellik
alanlarını gün geçdikçe daralmaktadır. Doğal özellikleri bozulmadan kalmış az sayıda
bölgeye olan ilgi ise hızlı bir artış göstermiştir. Gezi teknikleri ve yat turizmine ilginin hızlı
artışının en önemli nedeni insan faaliyetleri nedeniyle azalan bu doğal güzelliklere ulaşma
ve doğa sevgisidir. Gezi tekniklerinde yaşamı ve yat turizimi seçan insanların ilk düşüncesi
doğa ve tarihle iç içe yaşamaktır.
Ülkemizin üç tarafının denizle kaplı olması ve çoğrafi güzellikleri yüzünden gezi
tekneleri ve yat turizmi büyük önem kazanmaktadır. Yat turizmi ve yatçılık son otuz yılda
bütün kıyı ülkelerinde hızlı bir gelişme göstermektedir. Akdeniz ve Eğe denizi sahip olduğu
doğal ve tarihsel zenginlikleri ile gezi tekenelerinin seyir güvenliği açısından elverişli
coğrafyası, meteorolojik ve oşinogrifik şartarı sayasında dunyadaki bu gelişimlerin içinde
yer almıştın.
Karadeniz iklimi, deniz şartları ve coğrafi özellikleri nedeniyle, Eğe ve Akdeniz kadar
yat turizimine uygun değildir. Bunun yanında, son yıllarda Marmaara denizinde meydana
gelen kirlilik ve Marmara bölgesinin sanayi olmasından dolayı çok kalabalık olması, yat
turizmini seçen insanların da doğayla baş başa kalama istekleri, Maramara denizindeki yat
turizminin azalamasıyna neden olmuştur.
Akdeniz’deki yat limanlarının toplam yatak kapasitesi 250.000 civarındadır.Ülkemizde
ie turizm belgeli yat yatağı yaklaşık 10.000 civarında olup Deniz Ticaret Odaında
kayıtlarına göre belgesiz yat yatağı kapasitesi ise 20.000’in üzerindedir.Sektör tespitlerine
göre ülkemiz karasuları ve yat limanlarında, ortalama 3.000 yabanci bayraklı yat kalıp
hizmet almaktadır.(Türben 1999)
vii