Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından:
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARINDAN ELEKTRİK ENERJİSİ
ÜRETEN TESİSLERDE KULLANILAN AKSAMIN YURT İÇİNDE
İMALATI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) (Değişik: 26/07/2012-28365 RG yayımlanan Yön./Md.1) Bu
Yönetmeliğin amacı; yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten tesislerde
kullanılan ve bütünleştirici parçaları ile birlikte yurt içinde imal edilen aksamın ve bütünleştirici
parçaların, 10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi
Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunun ekinde yer alan II sayılı Cetvele göre ilave
fiyatının belirlenmesi, belgelendirilmesi ve denetlenmesi ile ilgili usul ve esasların
belirlenmesidir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji
Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunun 6/B maddesine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) (Değişik: 26/07/2012-28365 RG yayımlanan Yön./Md.2) Bu
Yönetmelikte geçen;
a) Yerli Aksam: Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan “EK-1 Yurt İçinde İmal Edilen Aksam
ve Bütünleştirici Parçalar Listesi”nde açıklanan bütünleştirici parçalarının yerli aksam oranları
bazında en az %55’i yurt içi katma değerle üretilen aksamı,i
b) Aksam ve bütünleştirici parça tedarikçisi: Elektrik üretim şirketine ya da sistem
tedarikçisine yurt içinde veya Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisindeki serbest bölgelerde imal
ettiği aksamı ve bütünleştirici parçaları satan Sanayi Odasına ve/veya Ticaret ve Sanayi Odasına
kayıtlı şirketi,ii
c) Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
ç) Elektrik üretim şirketi: Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten ve
Kanunun 6/B maddesinde yer alan hükümden yararlanmak isteyen lisans sahibi tüzel kişiyi,
d) Elektrik üretim tesisi: Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üreten ve üretim
lisansına sahip olan tesisi,
e) EPDK: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,
f) (Değişik: 03/09/2013-28755 RG yayımlanan Yön./Md.1) Yerli İmalat Tespit Heyeti:
Yerli ürün desteği talebinde bulunulan aksam ve/veya bütünleştirici parçanın üretim yerinde imal
edildiğini ve/veya lisanslı veya lisanssız elektrik üretim tesisinde kullanıldığını kontrol etmek
amacıyla Bakanlık ve/veya Bakanlığın yetkilendirdiği kurum/kuruluşlar tarafından oluşturulan
heyeti,
g) Kanun: 10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik
Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunu,
ğ) Sistem tedarikçisi: Elektrik üretim şirketine, imal ettiği ve/veya satın aldığı aksamı
sistem bütünlüğüne monte etmek suretiyle elektrik üretim tesisini kısmen veya tamamen kuran
şirketi,
h) (Ek: 26/07/2012-28365 RG yayımlanan Yön./Md.2) Yerli Katkı İlave Fiyatı: Yurt
içinde imal edilen ve “EK-1 Yurt İçinde İmal Edilen Aksam Tanımları” tablosunda yer alan bir
aksam için belirlenen yerli aksam oranının Kanunun II sayılı Cetvelinde belirtilen fiyat ile
çarpımı sonucunda elde edilen fiyatı,
ı) (Ek: 26/07/2012-28365 RG yayımlanan Yön./Md.2) Bütünleştirici Parça: Aksam
imalatında kullanılan temel parçalar,
i) (Ek: 03/09/2013-28755 RG yayımlanan Yön./Md.1) Ünite: Bağımsız olarak yük
alabilen ve yük atabilen her bir üretim grubunu,
ifade eder.
Yurt içi imalatın belgelendirilmesi
MADDE 4 – (1) (Değişik: 26/07/2012-28365 RG yayımlanan Yön./Md.3) (Değişik:
03/09/2013-28755 RG yayımlanan Yön./Md.2) Kanunun 6/B maddesinde yer alan hükümden
yararlanmak isteyen lisans sahibi tüzel kişiler, bu Yönetmelik ekinde yer alan EK-1 Yurt İçinde
İmal Edilen Aksam ve Bütünleştirici Parçalar Listesi’nde olanlar arasından yurt içinden tedarik
ederek elektrik üretim tesislerinde kullanmakta oldukları aksam ve aksam imalatında kullanılan
her bir bütünleştirici parça için aşağıdaki belgeleri Bakanlık ve/veya Bakanlığın görevlendirdiği
kuruluşa 30 Eylül tarihine kadar beyan etmek zorundadır.
a) Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan ve 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci
Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre işlem yapan yeminli mali müşavir
tarafından aksam ve aksam imalatında kullanılan her bir bütünleştirici parça için ayrı ayrı
hazırlanan ve imalatçı firmalar, sistem veya aksam tedarikçisinin bağlı bulunduğu Sanayi Odası
veya Ticaret ve Sanayi Odası tarafından onaylanan EK-2 Yerli İmalat Durum Belgesi,
b) Türk Standartları Enstitüsü veya TS EN 45011 “Ürün Belgelendirmesi Yapan
Belgelendirme Kuruluşları İçin Genel Şartlar” veya TS EN ISO/IEC 17065 “Ürün, Proses ve
Hizmet Belgelendirmesi Yapan Kuruluşlar İçin Şartlar” standardına uygun olarak Uluslararası
Akreditasyon Forumu (IAF) ile karşılıklı tanıma anlaşması imzalamış ulusal akreditasyon
kurumları tarafından akredite edilmiş kuruluşlarca düzenlenen ve aksamın uluslararası veya Türk
Standartlarına veya kriterlerine uygunluğunu belirten Tip Sertifikası ve/veya Ürün Sertifikası
veya Birim Doğrulama Sertifikası,
c) Tip sertifikası beyan edildiği durumlarda sertifika sahibi tüzel kişi tarafından yerli
imalatçı bilgilerini ve yerli üretilen aksamın tip sertifikasına uygun üretildiğini gösteren belge.
(2) Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-2 Yerli İmalat Durum Belgesi, verildiği tarihten
itibaren beş yıl süreyle geçerlidir.
(3) (Ek: 03/09/2013-28755 RG yayımlanan Yön./Md.2) 21/7/2011 tarihli ve 28001 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin
Yönetmelik (LÜY) kapsamında yerli katkı ilave fiyatından yararlanmak isteyenler Yenilenebilir
Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten Tesislerde Kullanılan Aksamın Yurt İçinde
İmalatı Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen belgeleri
Bakanlığa sunarlar. Bakanlık gerekli incelemeleri yaptıktan sonra yerli ilave katkı fiyatını görevli
tedarik şirketine bildirir.
Yerli katkı ilave fiyatının belirlenmesi
MADDE 5 – (Değişik: 03/09/2013-28755 RG yayımlanan Yön./Md.3) (1) (Değişik:
26/07/2012-28365 RG yayımlanan Yön./Md.4) Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesi kapsamındaki
belgelerle yurt içinde imal edildiği belirlenen yerli aksam için lisans sahibi tüzel kişilere Kanun
kapsamında uygulanacak yerli katkı ilave fiyatları Bakanlık tarafından 31 Ekim tarihinden önce
EPDK’ya bildirilir.
(2) Tesisin herhangi bir ünitesinde kullanılan herhangi bir aksam için yerli aksam oranı
tesiste kullanılan tüm üniteler için aynı olmak zorundadır. Yerli aksam oranı aynı olmaması
durumunda yerli ilave katkı fiyatı hesaplanmaz.
(3) Yerli katkı ilave fiyatı hesaplanan ve yerli katkı ilave fiyatından yararlanan üretim
tesislerinin ünitelerinde yapılacak yenilemelerin yerli aksam oranını azaltmaması esastır.
16/12/2009 tarihli ve 27434 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Tesisleri Proje
Yönetmeliğine göre tesislerinde yenileme yapacak lisans sahipleri bu durumu yenileme
işlemlerinin başlangıç aşamasında Bakanlığa bildirmekle mükelleftir.
(4) Yerli katkı ilave fiyatından yararlanan üretim tesislerinin ünitelerinde üçüncü fıkrada
öngörülen usule uyulmadan modernizasyon, yenileme ve tadilatlar yapıldığının tespit edilmesi
halinde lisans sahibi tüzel kişi Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten
Tesislerde Kullanılan Aksamın Yurt İçinde İmalatı Hakkında Yönetmelik kapsamındaki
haklardan yararlandırılmaz, ödenmiş tutarlar hakkında 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre işlem tesis edilir.
Yurt içi imalatın denetlenmesi
MADDE 6 – (Değişik: 03/09/2013-28755 RG yayımlanan Yön./Md.4) (1) (Değişik:
26/07/2012-28365 RG yayımlanan Yön./Md.5) 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest
Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre işlem yapan bağımsız
denetim şirketi ve yeminli mali müşavir, aksam ve aksam imalatında kullanılan her bir
bütünleştirici parça için bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-2 Yerli İmalat Durum Belgesi’nin
aksam ve bütünleştirici parçaya ait fatura, irsaliye v.b. belgeleri esas alarak hazırlanması ve
Bakanlığa raporlanması ile ilgili olarak 3568 sayılı Kanunda belirtilen cezai şartlardan
sorumludur.
(2) Kanunun 6/B maddesinde yer alan hükümden yararlanmak isteyen lisans sahibi tüzel
kişilerin elektrik üretim tesislerinde kullanılan herhangi bir aksam için bu Yönetmeliğin 4 üncü
maddesi kapsamında sunulan belgelerin Bakanlıkça uygun görülmesi halinde Yerli İmalat Tespit
Heyeti tarafından aksamın üretim yeri ve/veya montajı sırasında kullanımı denetlenebilir. Bu
kontrol işlemi için montaja başlama tarihinden en az 15 takvim günü öncesinden Bakanlık
bilgilendirilir. LÜY kapsamındaki tesislerde yerli ürün kullanımı ile ilgili ise denetimler Bakanlık
veya Bakanlığın yetkilendirdiği kurum/kuruluşlarca yapılabilir.
(3) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce işletmeye alınmış üretim tesislerinde
kullanılan yerli aksamlar için bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesi kapsamındaki belgeler lisans
sahibi tüzel kişi tarafından Bakanlığa sunulur. Bakanlık gerekli görmesi halinde, yerli katkı ilave
fiyatlarını tespit etmeden önce ilgili aksamı yerinde kontrol eder. Yerli katkı ilave fiyatlarından
yararlanabilecek olanlar Bakanlık tarafından 31 Ekim tarihinden önce EPDK’ya ve lisans sahibi
ilgili tüzel kişiye bildirilir.”
Yürürlük
MADDE 7 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı yürütür.
EK-1
(Değişik: 26/07/2012-28365 RG yayımlanan Yön./Md.6) (Değişik: 03/09/2013-28755 RG yayımlanan
Yön./Md.5)
YURT İÇİNDE İMAL EDİLEN AKSAM VE BÜTÜNLEŞTİRİCİ PARÇALAR LİSTESİ
Tesis Tipi
Yurt İçinde
İmal Edilen
Aksam
Bütünleştirici Parçalar
%
Santral binasındaki giriş vanalarından geçen suyun kinetik enerjisini, bir çarka bağlı güç
iletim elemanları üzerinden kontrollü bir şekilde mekanik enerjiye çeviren ve salyangoz,
türbin ayar kanatları, ayar kanatları ayarlama çemberi, ayar kanatlarını açma-kapama
motorları, türbin çarkı, türbin şaftı ve türbin emme borusundan oluşan makine grubu
Salyangoz veya türbin muhafaza gövdesi ve dağıtıcı boru: Tahrik suyunu
15
türbin çarkının çevresine eşit basınç ve eşit hızlarla dağıtmak
Türbin Çarkı ve varsa Türbin Mili
Suyun hidrolik akım enerjisini mekanik enerjiye çeviren döner (dinamik)
hidrolik makinalar ile su kuvvetinin türbin çarkında meydana getirdiği
döndürme momentini, generatör rotoruna nakletme görevini yaparlar.
Ayar kanatları veya nozul:
1.Türbin
AHidroelektrik
üretim tesisi
Yerli Aksam
Oranı
Salyangoz içinde, sabit kanatlar ile türbin çarkı arasında olup salyangozun alt
ve üst kısımlarından sızdırmazlık sağlanarak yataklanmış olan ve
salyangozdan türbine gelen suyun yolunu açıp kapamaya yarayan hareketli
kanatlardır. Nozul ise cebri boru vasıtasıyla yüksek basınç ve düşük hız
altında türbine iletilmiş suyun basıncını atmosfer basıncına inecek şekilde su
hızının yükselmesini temin edecek, su püskürtmesi meydana getirmek ve bu
püskürtmenin türbin çarkına pürüzsüz, türbülanssız ve dairesel şekilde
yöneltilmiş olmasını sağlayan sistemdir.
Servomotor ve varsa ayar çemberi:
Ayar çemberi/nozul mili vasıtasıyla türbin ayar kanatlarını/nozulu açıp
kapatabilmek ve ayar kanatları veya nozul açık iken regülasyon işlemini
yapabilmek için hidrolik bir kuvvet uygulayan sistemdir.Türbin için gerekli
olan su debisinin miktarını ayar kanatları ile ayarlar ve aynı zamanda kapama
(vana) görevini de yerine getirir.
35
20
10
Governor (Hız regülâtörü):
Türbinin gücü ne olursa olsun, devir sayısını istenilen ölçülerde sabit tutma
işlemi hız regülatörlerinin ana görevidir.
Emme borusu veya zemine bağlantı elemanları:
Çarktan iş görerek çıkan suyun yön değiştirerek nehir yatağına çıktığı çelik
saç ve/veya betonarme bir yapıya sahip olan türbin teçhizatının parçası veya
türbin muhafaza gövdesini beton zemine sabitlemek için kullanılan bağlantı
elemanlarıdır.
Hidrojeneratör:
B-Rüzgâr
enerjisine
dayalı üretim
tesisi
10
10
2.
Hidrojenera
tör ve
Kontrol
Sistemi
Türbin milinden alınan mekanik enerjiyi stator ve rotor ekipmanları
yardımıyla elektrik enerjisine dönüştüren donanım.
Hidroelektrik santrallerde kontrol-kumanda, ölçme ve koruma sistemi için
kullanılan yazılım ve donanım.
30
1.Kanat
Kanat ve rotor göbeği bağlantı elemanları
Jeneratör:
100
Rotor milinden alınan mekanik enerjiyi stator ve rotor ekipmanları yardımıyla
elektrik enerjisine dönüştüren donanım.
Güç elektroniği:
55
2.Jeneratör
ve Güç
Elektroniği
70
Kontrol Sistemi:
Jeneratörlerden üretilen elektrik enerjisinin; izlenmesi, kontrol edilmesi ve
45
3.Türbin
kulesi
4- Rotor ve
Nasel
Gruplarında
ki Mekanik
Aksamın
Tamamı
(Kanat
grubu ile
jeneratör ve
güç
elektroniği
için yapılan
ödemeler
hariç)
1-PV panel
entegrasyon
u ve güneş
yapısal
mekaniği
imalatı
C- Fotovoltaik
güneş
enerjisine
dayalı üretim
tesisi
2-PV
modülleri
bağlantı noktasının elektriksel karakteristikleri ile uyumlu hale getirilmesinde
kullanılan yazılım ve donanım.
1 - Rotor ve Nasel gruplarındaki mekanik aksamı taşıyan kule
2- Kule-Nasel ve Kule-Zemin bağlantı elemanları
1. Rotor göbeği
2. Nasel kabini
3. Kanat yönlendirme mekanizması (motor, motor freni, dişli sistemi ve
yatakları)
80
20
20
5
10
4. Nasel yönlendirme mekanizması (motor, motor freni, dişli sistemi ve
yatakları)
10
5. Rotor ana mili
6. Rotor ana mil yatağı ve yatak bloğu ile kavrama elemanları
10
10
7. Nasel grubundaki mekanik ve elektro-mekanik aksamı taşıyan sistem
(şase)
5
8. Mekanik ve aerodinamik fren diskleri ve hidrolik kontrol sistemleri
5
25
9. Dişli kutulu veya dişli kutusuz hız dönüştürücüsü elemanları
PV panellerinin yerleştirildiği sabit veya güneşi takip eden platform, bu platformun zemin ile
bağlantısını sağlayan taşıyıcı yapı ve bu yapıya ait her türlü bağlantı elemanlarının imalatı
1. Taşıyıcı yapı (Mekanik bağlantı elemanları, destek temeli, takipli veya
55
takipsiz destek yapısı, kablo kanalları).
2. Elektriksel bağlantılar (Kablo, kablo bağlantı kutuları, sistem koruma
45
devreleri).
Çevresel etkilere karşı dayanıklı bir yüzeye monte edilen ince film, organik
veya kristal yapılı PV hücresi veya CPV hücresini içeren yapı.
2.1. Kristal esaslı PV modüller
2.1.1. Cam
20
2.1.2. Çerçeve
15
2.1.3. Hücre Koruyucu Sarma/Kaplama Malzemesi (Enkapsulant)
2.1.4. Alt koruyucu Tabaka (Back Sheet)
20
2.1.5. Kablo bağlantı Kutusu ( junction box)
2.1.6. Akım Taşıyıcı İletken Şerit
20
20
5
2.2. Odaklayıcılı PV modüller
2.2.1. Hücreleri bir arada tutan yapı
2.2.2. Çerçeve
35
15
2.2.3. Soğutucu ünite
50
Üzerine gelen veya yansıtıcı yüzey levhaları tarafından odaklanan güneş ışınlarını doğrudan
elektrik enerjisine dönüştüren en temel fotovoltaik ünite
3.1. Kristal esaslı PV hücreler
3.1.1. Saflaştırılmış silisyum
3-PV
modülünü
oluşturan
hücreler
C- Fotovoltaik
güneş
enerjisine
dayalı üretim
tesisi
4. İnvertör
5- PV
modülü
üzerine
güneş ışınını
odaklayan
malzeme
3.1.2. Kütük (ingot)
3.1.3. Dilimlenmiş külçeler (wafer)
25
15
30
3.1.4. Hücre
3.2. İnce film esaslı PV hücreler
3.2.1. İnce film malzemesi
3.2.2. İnce film malzemeyi taşıyan altlık (cam, vb.)
30
3.2.3. İnce film hücre
3.3. Odaklayıcılı PV hücreler (Çok katmanlı PV eleman)
Bir enerji kaynağından üretilen doğru akımın, bağlantı noktasının gerilim ile
frekans değerleriyle uyumlu olacak şekilde alternatif akıma dönüştürülmesini
sağlayan güç elektroniği ünitesi.
Güneş ışınlarını, PV modülü üzerinde bulunan bir veya birden fazla sayıdaki
PV hücresi üzerine yoğunlaştıran yansıtıcı veya odaklayıcı özellikli optik
malzeme.
65
100
15
20
100
100
1Radyasyon
toplama
tüpü
İçerisinden ısı transferi akışkanı geçen ve ısıl iletkenlik ile emicilik değerleri
yüksek olan bir boru ve bu boruyu çevreleyen yüksek radyasyon geçirgenliğine
sahip vakumlanmış cam tüp.
1. Cam tüp
35
2. Vakum contası
15
3. Seçici yüzeyli boru
50
Güneş ışınlarını, yüksek yansıtıcı özelliğine sahip ve farklı geometrik şekillerde
imal edilmiş bir optik yüzey tarafından merkezi bir alıcı veya doğrusal bir hat
üzerine yansıtan levha
Yansıtıcı yüzey levhalarının bir veya birden fazla eksende güneşi takip etmesini
elektro-mekanik aksam
3- Güneş
1. Güneş takibini sağlayan hidrolik pompaları veya elektrik motorları
takip sistemi 2. Yazılım ve yazılıma bağlı donanım
2- Yansıtıcı
yüzey
levhası
DYoğunlaştırıl
mış güneş
enerjisine
dayalı üretim
tesisi
100
sağlayan
50
35
3. Elektriksel donanım
4- Isı
enerjisi
depolama
sisteminin
mekanik
aksamı
5- Kulede
güneş ışınını
toplayarak
buhar
üretim
sisteminin
mekanik
aksamı
15
Yoğunlaştırılmış güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisinden elde edilen ihtiyaç fazlası
ısı enerjisinin depolanması
1. Isı depolama tankları
55
2. Sirkülasyon pompaları, tank bağlantı boruları, vanalar ve ısı değiştirici
45
üniteleri
Güneş radyasyonunun yansıtıcı yüzey levhaları tarafından bir kule üzerindeki merkezi bir
toplayıcıya odaklanması
1. Merkezi radyasyon alıcısı (reciever)
55
2. Buhar ısı eşanjörleri, sirkülasyon pompaları, ısı transfer akışkanı iletim
boruları
45
Güneş radyasyonunun yansıtıcı yüzey levhaları tarafından bir kule üzerindeki merkezi bir
toplayıcıya odaklanması
6- Stirling
motoru
1. Toplayıcı
2. Motor
3. Alternatör
4. Soğutma ünitesi
35
40
15
10
Panel entegrasyonu:
DYoğunlaştırıl
mış güneş
enerjisine
dayalı üretim
tesisi
E- Biyokütle
enerjisine
dayalı üretim
tesisi
Güneşi takip eden bir platform üzerine monte edilmiş yansıtıcı yüzey levhaları ile radyasyon
toplama tüplerinin birbirlerine elektriksel ve mekanik olarak bağlanması
7- Panel
entegrasyon
u ve güneş
paneli
yapısal
mekaniği
1- Akışkan
Yataklı
Buhar
Kazanı
2-Sıvı veya
Gaz Yakıtlı
Buhar
Kazanı
Güneş paneli yapısal mekaniği:
Güneş radyasyonunun doğrusal bir hat üzerine yansıtılması prensibine göre elektrik üreten
tesislerde yansıtıcı yüzey levhaları ile radyasyon toplama tüplerinin, merkezi odaklayıcılı
sistemlerde (kule ve çanak gibi) ise yansıtıcı yüzey levhalarının monte edildiği bir platform,
bu platformun zemin ile bağlantısını sağlayan taşıyıcı yapı ve bu yapıya ait her türlü bağlantı
elemanları
1. Yansıtıcı levhaları taşıyan platform
55
2. Taşıyıcı platformun yansıtıcı yüzey ile zemin arasındaki her türlü
45
bağlantısını sağlayan elemanlar
Akışkan yataklı biyokütle yakma teknolojilerinin kullanıldığı buhar üretim sistemi
1. Hammadde hazırlama ünitesi
15
2. Yanma reaktörü
35
3. Buhar Kazanı
25
25
4. Gaz temizleme sistemi
Sıvı veya gaz formundaki biyoyakıtların yanma ısısının kullanılması sonucu buhar üreten
ünite ve bileşenleri
40
1. Buhar kazanı
2. Brulör
35
20
3. Pompa
4. Isı ve kazan kontrol paneli
5
Gazlaştırma grubu: Biyokütle kaynaklarına sınırlı miktarda oksijen, hava, hava-su buharı
karışımı veya zenginleştirilmiş oksijen içerikli hava verilerek yanabilen gaz bileşimlerinin
elde edildiği ünite ve bileşenleri
3Gazlaştırma
ve Gaz
Temizleme
Grubu
Gaz temizleme grubu: Gazlaştırma grubunda üretilen yanabilen gaz bileşiminin içerisindeki
kirleticilerin fiziksel, kimyasal veya termal işlemlerle bertaraf edilerek buhar kazanları veya
gaz türbinleri için kullanılabilir hale getiren ünite ve bileşenleri
3.1 Hammadde hazırlama ünitesi
20
35
3.2 Gazlaştırma reaktörü
3.3 Gaz temizleme ünitesi
20
3.4 Gaz yakma ünitesi
25
Biyokütle gazlaştırma grubunda üretilen temizlenmiş gaz bileşimi veya akışkan yataklı
biyokütle yakma tesislerinde elde edilen ısı enerjisi ile üretilen buharı kullanarak elektrik
üreten türbinler
4.1 Buhar türbini
4- Buhar
veya Gaz
Türbini
E- Biyokütle
enerjisine
dayalı üretim
tesisi
5- İçten
yanmalı
motor veya
stirling
motoru
4.1.1. Türbin
4.1.2. Yağlama sistemi
4.1.3. Hız kontrol sistemi
4.1.4. Yoğuşma Sistemi
4.2 Gaz türbini
4.2.1. Türbin
55
4.2.2. Yağlama sistemi
15
4.2.3. Hız kontrol sistemi
15
4.2.4. Egzoz sistemi
15
5.1 İçten yanmalı motor: Biyokütle kaynağından üretilen sentetik gaz ile çalışabilen motor
5.1.1. Motor
55
5.1.2. Yakıt sistemi
15
5.1.3. Egzoz sistemi
15
5.1.4. Soğutma Sistemi
15
5.2 Stirling motoru: Yalıtılmış bir silindir içerisinde bulunan bir miktar çalışma gazının
biyokütle kaynağından üretilen sentetik gaz ile ısıtılması, ısınan gazların genleşmesi ve
soğutulması yöntemine göre elektrik üreten ısı motoru
5.2.1. Motor
5.2.2. Alternatör
5.2.3. Soğutma sistemi
Jeneratör:
6. Jeneratör
ve Güç
Elektroniği
Türbin milinden alınan mekanik enerjiyi stator ve rotor ekipmanları yardımıyla
elektrik enerjisine dönüştüren donanım.
Güç elektroniği:
Jeneratörlerden üretilen elektrik enerjisinin; izlenmesi, kontrol edilmesi ve
bağlantı noktasının elektriksel karakteristikleri ile uyumlu hale getirilmesinde
kullanılan yazılım ve donanım.
Isı, elektrik ve/veya mekanik enerjiyi eş zamanlı olarak aynı ünitede üreten sistem
7.1 Atık ısı geri kazanımı sistemi
7Kojenerasyo 7.2 Otomasyon sistemi
n Sistemi
7.3 Kompansatörekipmanları
F- Jeotermal
enerjisine
dayalı üretim
tesisi
1- Buhar
veya Gaz
Türbini
55
15
15
15
55
25
20
55
45
35
35
30
Yerkabuğunun derinliklerinde birikmiş olarak bulunan sıcak su, ıslak buhar veya kuru buhar
halindeki akışkanın taşıdığı enerji ile elektrik üreten üniteler
4.1 Buhar türbini
4.1.1. Türbin
55
4.1.2. Yağlama sistemi
15
4.1.3. Hız kontrol sistemi
15
4.1.4. Yoğuşma sistemi
15
4.2 Gaz türbini
4.2.1. Türbin
4.2.2. Yağlama sistemi
4.2.3. Hız kontrol sistemi
4.2.4. Egzoz sistemi
Jeneratör:
2.Jeneratör
ve Güç
Elektroniği
Türbin milinden alınan mekanik enerjiyi stator ve rotor ekipmanları yardımıyla
elektrik enerjisine dönüştüren donanım.
Güç elektroniği:
Jeneratörlerden üretilen elektrik enerjisinin; izlenmesi, kontrol edilmesi ve
bağlantı noktasının elektriksel karakteristikleri ile uyumlu hale getirilmesinde
kullanılan yazılım ve donanım.
55
15
15
15
55
45
Buhar enjektörü:
3- Buhar
enjektörü
veya vakum
kompresörü
Jeotermal kaynaklara dayalı üretim tesisinde kullanılan akışkanların bünyesinde
bulunabilen
düşük
oranlardaki
yoğuşmayan
gazların
sistemden
uzaklaştırılmasında kullanılan ve venturi prensibine göre çalışan gaz alma
sistemleri
100
Veya
Vakum kompresörü:
Jeotermal kaynaklara dayalı üretim tesisinde kullanılan akışkanların bünyesinde
bulunabilen yüksek oranlardaki yoğuşmayan gazların sistemden
uzaklaştırılmasında kullanılan gaz alma sistemleri
“
EK-2
(Değişik: 26/07/2012-28365 RG yayımlanan Yön./Md.7)
YERLİ İMALAT DURUM BELGESİ
Belgenin veriliş tarihi
Belge numarası
Firma unvanı
İşyeri adresi
Telefon, faks ve e-posta
Ticaret sicil no
Sanayi Odası veya Ticaret ve Sanayi Odası sicil no
Tesis tipi
Aksamın adı
Aksama ait bütünleştirici parçanın adı
İş bu belge “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten Tesislerde Kullanılan Aksamın Yurt
İçinde İmalatına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” kapsamında …../…../..…. tarihinde düzenlenmiş
olup, adı geçen aksamın/aksama ait ……………….adlı bütünleştirici parçanın yurt içi katma değerle üretildiğini
göstermektedir.
Bu belge, veriliş tarihinden itibaren 5 yıl geçerlidir.
Belgeyi Hazırlayanlar:
Yeminli Mali Müşavir
Mühür
İmza
ONAYLAYANLAR
Sanayi Odası veya Ticaret ve Sanayi Odası
Mühür
İmza
(Bu ek 26/07/2012-28365 RG yayımlanan Yön./Md.6 ile yürürlükten kaldırılmış ve yeni tablo yukarıda yerine işlenmiştir) EK-1
YURT İÇİNDE İMAL EDİLEN AKSAM TANIMLARI
Tesis Tipi
Yurt İçinde
Gerçekleşen
İmalat
1 - Türbin
Suyun kinetik enerjisini, bir çarka bağlı güç
iletim elemanları üzerinden kontrollü bir şekilde
mekanik enerjiye çeviren ve salyangoz, türbin
ayar kanatları, ayar kanatları ayarlama çemberi,
ayar kanatlarını açma-kapama motorları, türbin
çarkı, türbin şaftı ve türbin emme borusundan
oluşan makine grubu
Jeneratör: Su türbini tarafından üretilen
mekanik enerjinin elektrik enerjisine
dönüştürüldüğü aksam
A- Hidrolelektrik
üretim tesisi
2 - Jeneratör ve
güç elektroniği
B- Rüzgâr
enerjisine dayalı
üretim tesisi
Tanımı
1 - Kanat
Güç elektroniği: Jeneratörden üretilen elektrik
enerjisinin; kontrol edilmesi, izlenmesi ve
bağlantı noktasının elektriksel karakteristikleri
ile uyumlu hale getirilmesinde kullanılan
yazılım ve donanım
Rüzgârın kinetik enerjisini rotor ve nasel
gruplarındaki güç iletim elemanlarına aktaran
aksam.
Jeneratör: Rotor ve nasel gruplarındaki güç
iletim elemanlarından gelen mekanik enerjiyi
elektrik enerjisine dönüştüren aksam
Güç elektroniği: Jeneratörden üretilen elektrik
enerjisinin; kontrol edilmesi, izlenmesi ve
2-Jeneratör ve güç bağlantı noktasının elektriksel karakteristikleri
ile uyumlu hale getirilmesinde kullanılan
elektroniği
yazılım ve donanım
3-Türbin kulesi
Bir veya birden fazla parçalar şeklinde çelik
veya beton malzemelerden imal edilen, kanat,
rotor ile nasel gruplarını taşıyabilen ve nasel ile
zemin arasındaki bağlantıyı sağlayan aksam
4- Rotor ve nasel Rotor: Kanatlar ile nasel grupları içerisindeki
hız dönüştürücüleri arasındaki güç iletimini
gruplarındaki
mekanik aksamın sağlayan aksam
tamamı (Kanat
grubu ile
jeneratör ve güç
elektroniği için
yapılan ödemeler
hariç)
Nasel: İçerisinde; kanatların bağlandığı güç
iletim elemanları, dişli kutulu veya dişli
kutusuz hız dönüştürücüleri, jeneratör, kanat
yönlendirme mekanizması ve fren sistemleri
bulunan ve bu elemanları dış ortamdan koruyan
kabin
C- Fotovoltaik
güneş enerjisine
dayalı üretim tesisi
1-PV panel
entegrasyonu ve
güneş yapısal
mekaniği imalatı
PV panel entegrasyonu: Sabit veya güneşi
takip eden özellikli bir platform üzerine monte
edilmiş PV panellerinin birbirleriyle her türlü
elektriksel ve mekanik bağlantısının sağlanması
Güneş yapısal mekaniği imalatı: PV
panellerinin yerleştirildiği sabit veya güneşi
takip eden platform, bu platformun zemin ile
bağlantısını sağlayan taşıyıcı yapı ve bu yapıya
ait her türlü bağlantı elemanlarının imalatı
2-PV modülleri
3- PV modülünü
oluşturan
hücreler
Çevresel etkilere karşı dayanıklı bir yüzeye
monte edilen ince film, organik veya kristal
yapılı PV hücresi veya CPV hücresini içeren
yapı
Üzerine gelen veya yansıtıcı yüzey levhaları
tarafından odaklanan güneş ışınını doğrudan
elektrik enerjisine dönüştüren en temel
fotovoltaik ünite
Çok
Kristalli PV
4- İnvertör
Bir enerji kaynağından üretilen doğru akımın,
bağlantı noktasının gerilim ile frekans
değerleriyle uyumlu olacak şekilde alternatif
Tek Kristalli
PV Hücresi
İnce Film veya Organik
PV Hücresi
Odaklayıcılı
CPV Hücresi
akıma
dönüştürülmesini
elektroniği ünitesi.
5- PV modülü
üzerine güneş
ışınını odaklayan
malzeme
1- Radyasyon
toplama tüpü
sağlayan
güç
Güneş ışınlarını, PV modülü üzerinde bulunan
bir veya birden fazla sayıdaki PV hücresi
üzerine yoğunlaştıran yansıtıcı veya odaklayıcı
özellikli malzeme.
İçerisinden ısı transferi akışkanı geçen ve ısıl
iletkenlik ile emicilik değerleri yüksek olan bir
boru ve bu boruyu çevreleyen yüksek radyasyon
geçirgenliğine sahip vakumlanmış cam tüp.
D-Yoğunlaştırılmış
Güneş ışınlarını, yüksek yansıtıcı özelliğine
güneş
enerjisine
sahip ve farklı geometrik şekillerde imal edilmiş
2Yansıtıcı
yüzey
dayalı üretim tesisi
bir optik yüzey tarafından merkezi bir alıcı veya
levhası
doğrusal bir hat üzerine yansıtan levha
3- Güneş takip
sistemi
Yansıtıcı yüzey levhalarının bir veya birden
fazla eksende güneşi takip etmesini sağlayan
elektro-mekanik aksam
4- Isı enerjisi
depolama
sisteminin
mekanik aksamı
Yoğunlaştırılmış güneş enerjisine dayalı elektrik
üretim tesisinden elde edilen ihtiyaç fazlası ısı
enerjisinin depolanarak gerektiğinde elektrik
üretiminde kullanılmasını sağlayan sistem
elemanları
Güneş radyasyonunun yansıtıcı yüzey levhaları
tarafından bir kule üzerindeki merkezi bir
5- Kulede güneş
ışınını toplayarak toplayıcıya odaklanması ile buhar üreten reaktör
hücreleri
buhar üretim
sisteminin
mekanik aksamı
Yalıtılmış bir ortam içerisinde bulunan bir
çalışma gazının odaklanan güneş radyasyonu
kullanılarak ısıtılması ve soğutulması ile elde
edilen mekanik enerjiden elektrik üreten ısı
motoru
6- Stirling motoru
Panel entegrasyonu: Güneşi takip eden bir
platform üzerine monte edilmiş yansıtıcı yüzey
levhaları ile radyasyon toplama tüplerinin
birbirlerine elektriksel ve mekanik olarak
bağlanması
7- Panel
entegrasyonu ve
güneş paneli
yapısal mekaniği
Güneş paneli yapısal mekaniği:
Güneş radyasyonunun doğrusal bir hat üzerine
yansıtılması prensibine göre elektrik üreten
tesislerde yansıtıcı yüzey levhaları ile radyasyon
toplama tüplerinin, merkezi odaklayıcılı
sistemlerde (kule ve çanak gibi) ise yansıtıcı
yüzey levhalarının monte edildiği bir platform,
bu platformun zemin ile bağlantısını sağlayan
taşıyıcı yapı ve bu yapıya ait her türlü bağlantı
elemanları
Akışkan
yataklı
biyokütle
1- Akışkan yataklı
teknolojilerinin kullanıldığı buhar
buhar kazanı
sistemi
E- Biyokütle
enerjisine dayalı
üretim tesisi
2- Sıvı veya gaz
yakıtlı buhar
kazanı
3- Gazlaştırma ve
gaz temizleme
grubu
yakma
üretim
Sıvı veya gaz formundaki biyoyakıtların yanma
ısısının kullanılması sonucu buhar üreten ünite
ve bileşenleri
Gazlaştırma grubu: Biyokütle kaynaklarına
sınırlı miktarda oksijen, hava, hava-su buharı
karışımı veya zenginleştirilmiş oksijen içerikli
hava verilerek yanabilen gaz bileşimlerinin elde
edildiği ünite ve bileşenleri
Gaz temizleme grubu: Gazlaştırma grubunda
üretilen yanabilen gaz bileşiminin içerisindeki
kirleticilerin fiziksel, kimyasal veya termal
işlemlerle bertaraf edilerek buhar kazanları veya
gaz türbinleri için kullanılabilir hale getiren
ünite ve bileşenleri
Biyokütle gazlaştırma grubunda üretilen
temizlenmiş gaz bileşimi veya akışkan yataklı
4- Buhar veya gaz biyokütle yakma tesislerinde elde edilen ısı
enerjisi ile üretilen buharı kullanarak elektrik
türbini
üreten türbinler
5- İçten yanmalı
motor veya
stirling motoru
6- Jeneratör ve
güç elektroniği
İçten yanmalı motor: Biyokütle kaynağından
üretilen sentetik gaz ile çalışabilen motor
Stirling motoru:
Yalıtılmış bir silindir
içerisinde bulunan bir miktar çalışma gazının
biyokütle kaynağından üretilen sentetik gaz ile
ısıtılması, ısınan gazların genleşmesi ve
soğutulması yöntemine göre elektrik üreten ısı
motoru
Jeneratör: Buhar türbini, gaz türbini, içten
yanmalı motor veya stirling motorundan alınan
mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren
aksam
Güç elektroniği: Jeneratörden üretilen elektrik
enerjisinin; kontrol edilmesi, izlenmesi ve
bağlantı noktasının elektriksel karakteristikleri
ile uyumlu hale getirilmesinde
yazılım ve donanım
7- Kojenerasyon
sistemi
F- Jeotermal
enerjisine dayalı
üretim tesisi
kullanılan
Isı, elektrik ve/veya mekanik enerjiyi eş zamanlı
olarak aynı ünitede üreten sistem
Yerkabuğunun derinliklerinde birikmiş olarak
1- Buhar veya gaz bulunan sıcak su, ıslak buhar veya kuru buhar
halindeki akışkanın taşıdığı enerji ile elektrik
türbini
üreten üniteler
Jeneratör: Jeotermal kaynaklar kullanan bir
buhar veya gaz türbininden alınan mekanik
enerjinin elektrik enerjisine dönüştürüldüğü
eleman
2- Jeneratör ve
Güç elektroniği: Jeneratörden üretilen elektrik
güç elektroniği
enerjisinin; kontrol edilmesi, izlenmesi ve
bağlantı noktasının elektriksel karakteristikleri
ile uyumlu hale getirilmesinde kullanılan
yazılım ve donanım
Buhar ejektörü: Jeotermal kaynaklara dayalı
üretim tesisinde kullanılan akışkanların
bünyesinde bulunabilen düşük oranlardaki
yoğuşmayan gazların sistemden
uzaklaştırılmasında kullanılan ve venturi
3- Buhar
prensibine göre çalışan gaz alma sistemleri
enjektörü veya
Vakum kompresörü: Jeotermal kaynaklara
vakum
dayalı üretim tesisinde kullanılan akışkanların
kompresörü
bünyesinde bulunabilen yüksek oranlardaki
yoğuşmayan
gazların
sistemden
uzaklaştırılmasında kullanılan gaz alma
sistemleri
(Bu ek 26/07/2012-28365 RG yayımlanan Yön./Md.7 ile değiştirilmiş ve yeni tablo
yukarıda yerine işlenmiştir) EK-2
YERLİ İMALAT DURUM BELGESİ
Belgenin veriliş tarihi
Belge numarası
Firma unvanı
İşyeri adresi
Telefon, faks ve e-posta
Ticaret sicil no
Oda/Borsa sicil no
Tesis tipi
Aksamın adı
İş bu belge Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten Tesislerde
Kullanılan Aksamın Yurt İçinde İmalatına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
kapsamında …../…../..…. tarihinde düzenlenmiş olup, adı geçen aksamın yurtiçinde imal
edildiğini göstermektedir.
Bu belge, veriliş tarihinden itibaren 5 yıl geçerlidir.
Belgeyi Hazırlayan:
ONAYLAYAN
i
26/07/2012 tarihli ve 28365 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle değiştirilen
hüküm; “a) Aksam: Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-1 Yurt İçinde İmal Edilen Aksam
Tanımları’nda listelenen mamulü,”
ii
26/07/2012 tarihli ve 28365 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle değiştirilen hüküm; “b) Aksam
tedarikçisi: Elektrik üretim şirketine ya da sistem tedarikçisine yurt içinde veya Türkiye
Cumhuriyeti sınırları içerisindeki serbest bölgelerde imal ettiği aksamı satan Sanayi Odasına
ve/veya Ticaret ve Sanayi Odasına kayıtlı şirketi,”
19