Ceza Hukuku 3. Grup Hırsızlık, Yağma, Sahtecilik, Dolandırıcılık

HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU
HUKUKİ MÜZAKERE TOPLANTILARI
06-09 HAZİRAN 2013 - İSTANBUL
Grup Adı
: Ceza Hukuku 3. Grup
Konu
: Hırsızlık, yağma, dolandırıcılık, evrakta sahtekarlık
Grup Başkanı
: Muharrem KARAYOL (Yargıtay Üyesi)
Grup Sözcüsü
: Hüseyin EKER (Yargıtay Tetkik Hâkimi)
Raporlama Heyeti : 1- Hüseyin EKER (Yargıtay Tetkik Hâkimi)
2- Hüseyin KOÇAL (Dörtyol Hâkimi)
3- Oğuz Şükrü ENER (Bayburt Cumhuriyet Savcısı)
_________________________________________________________________________________
A) HIRSIZLIK SUÇLARI
Hırsızlık; başkasının zilyetliğindeki taşınır bir malı zilyedin rızası olmadan faydalanmak
amacıyla cebir veya tehdit kullanmadan almaktır.
Basit hırsızlık 141 de nitelikli hırsızlık 142 de düzenlenmiştir
HIRSIZLIK SUÇUNUN UNSURLARI?
1- Suç konusu malın taşınır olması (Mal: üzerinde aynî veya şahsî hak sahibi olunan,
ekonomik değeri olan her şeydir. Banka kartları, mektup. Evden çaldı atm den para çekti: 2
suç olur
Taşınır Mal: Ayrıca taşınmazdan koparılan taşınır mal. Ör. binanın çatısındaki kiremitlerin
alınması veya tarladan alınan toprağın götürülmesi gibi.)
2- Suç konusu malın başkasına ait olması (kişinin kendi malını alması hırsızlık olmaz)
3- Suç konusu malın bulunduğu yerden alınması (Mağdurun hâkimiyet alanından çıkması)
4- Suç konusu malın faydalanmak amacıyla alınması (Kastına ve oluşa bak. 151 olabilir,
yan komşu bahçesindeki ağaçlarını kesip götürmesi veya zarar vermek için kesmesi)
5- Suç konusu malın zilyedin rızası dışında alınması
(Rıza; en geç eylem tamamlanana kadar olmalı. malı elinde bulunduran kişinin mutlaka malik
olması gerekmez, malı elinde bulunduran kişinin zilyet olması yeterlidir.
Zilyetlik; Zilyetlik, malı elinde bulundurmaktır. Emanet bırakılan arabanın çalınması yeter.
Ancak bakmak, mesaj atmak aramak için alınan telefonların götürülmeleri hırsızlık olur.
CGK’nun 12.06.2012 tarih 2011/15-440, 2012/229 sayılı kararı, Kuyumcu, ayakkabıcı aynı)
1
Uygulama da en çok karşılaşılan hırsızlık suçları ve çözümleri:
1) Otomobil hırsızlığı İle ilgili sorunlar
a) Kapısı açık ve kontak anahtarı üzerinde olan otomobilin çalınması veya kapısı açık
otomobilin içerisinde bulunan oto teybinin veya diğer eşyaların alınması, TCK’ nın 141/1
b) Kapısı açık otomobilin düz kontak yapılmak suretiyle çalınması, TCK’ nın 141/1
c) Kapısı kilitli otomobilin kilidinin kırılmak, camının kırılmak veya kapısı zorla açılmak
suretiyle kendisinin çalınması veya otomobilin içerisinde bulunan oto teybinin veya üçüncü
kişiye ait eşyanın çalınması, TCK’ nın 142/1-b
d) Kapısı kilitli otomobilin anahtar uydurmak suretiyle kendisinin çalınması veya içerisinde
bulunan bir eşyanın çalınması halinde, TCK’ nın 142/2-d
e) Otomobile ait plaka, jant, teker, dikiz aynası, dışarıda bulunan akünün çalınması, kullanım
gereği açıkta bırakılan eşya olmaları nedeniyle TCK’ nın 142/1-e
f) Otomobil hırsızlığı suçlarında, otomobile zarar verilmesi halinde ayrıca mala zarar verme
suçun oluşup oluşmayacağı halleri:
-Hırsızlık suçunu işleyebilmek için hırsızlık suçuna konu diğer bir eşyaya zarar verilmesi.
Örneğin; evin içerisinde bulunan eşyayı alabilmek için kapısın veya penceresinin kırılması
halinde hırsızlık suçunun yanında ayrıca mala zarar verme suçu oluşur. Aynı şekilde
otomobilin kapısının zorla açılıp yada camının kırılmak suretiyle içerisinde bulunan oto
teybinin veya telefonun alınması halinde de hırsızlık suçunun yanında ayrıca mala zarar
verme suçu oluşur.
- Hırsızlık suçunun işlenmesi sırasında suça konu olan eşyaya zarar verilmesi. Örneğin;
otomobili çalabilmek için kapısının zorla açılıp ya da camının kırılıp düz kontak yapmak
suretiyle çalıştırılıp götürülmesi. Bu durumda ağılıklı görüşe göre hırsızlık suçunun yanında
ayrıca mala zarar verme suçu oluşmaz. Ancak mala zarar verme suçunun ayrıca oluşacağına
ilişkin görüş ve karar da vardır.
2) Bisiklet, mobilet ve motosiklet hırsızlığı ile karşılaşılan sorunlar,
a) Kilitsiz bırakılan bisikletin sokaktan çalınması 141/1
b) Sabit bir noktada kilitli bisikletin zincirlerinin kırılmak veya kesilmek suretiyle çalınması
142/1-b
c) Kilitsiz bırakılan bisikletin bina veya eklentisinden çalınması 142/1-b
d) Motosiklet veya mobilet hırsızlığı, sokakta kilitsiz olması veya sabit bir noktaya zincirle
kilitli olması hallerindeki uygulama 142/ 1-e(sokakta kilitsiz Motosiklet CGK kararı gereği)
veya sabit bir yere kilitliyse 142/1-b
2
3) Özel beceri suretiyle hırsızlık, yankesicilik suretiyle hırsızlık, tırnakçılık suretiyle hırsızlık
TCK’ nın 142/2-b maddesine girmesi için çalınan eşyanın öncelikle “elde veya üstte
bulunması” gerekir. Ancak bu şekilde bulunan eşya 2 şekilde işlenebilir.
a) Çekip almak kapkaç suretiyle 142/2-b
b) Özel beceri, yankesicilik veya şahsi çeviklik suretiyle işlenmesi 142/2-b veya çalınan
eşyanın nerede bulunduğuna göre
c) Tırnakçılık suretiyle sokakta veya bina ve eklentileri dâhilinde işlenmesi hali 141/1-1 veya
142/1-b
4) Bina ve eklentileri içerisinde hırsızlık, örneğin, bakkal, pastane, internet cafe, kahvehane
gibi yerlerden yapılan hırsızlığın 142/1-b maddesine girip girmeyeceği, eşyanın çalındığı yer
bina dâhilinde olduğundan dolayı 142/1-b maddesine uyar,
5) Cep telefonu hırsızlığı,
a) Cep telefonu kişinin üstünden veya elinden çekip alınması halinde, 142/2-b
b) Cep telefonunun binadan alınması halinde, 142/1-b
c) Cep telefonunu bakmak, mesaj atmak veya bir yeri arama bahanesiyle müştekiden aldıktan
sonra telefon elinde iken götürülmesi halinde eylemin gerçekleştirildiği yere göre
nitelendirme yapılır. TCK’ nın 142/2-b maddesi burada uygulanmaz. Eğer bu şekildeki eylem
sokakta gerçekleştirilmiş ise 141/1 maddesine, eylem bina dâhilinde gerçekleşmiş ise 142/1-b
maddesi kapsamında değerlendirilir.
d) Cep telefonu bina içinde veya otomobil içinde olup bina veya otomobilin kapısı anahtar
uydurmak suretiyle açılıp eylem gerçekleştirilmiş ise TCK’ nın 142/2-d maddesine uyar.
6) Hayvan hırsızlığı; büyükbaş ve küçükbaş hayvan kavramı, barınak yeri kavramı, sürü ve
açıkta bulunan hayvan hırsızlığı halleri,
a) Büyükbaş hayvanlar: at, aygır, deve, inek, öküz gibi hayvanlar
b) Küçükbaş hayvanlar: koyun, keçi gibi hayvanlar
c) Büyükbaş ve küçükbaş hayvan kavramına girmeyen kümes hayvanları, örneğin; tavuk,
ördek, kaz, güvercin, kuş bu bent kapsamında değerlendirilmez. Bu tür hayvanların çalınması
durumlarında hayvanların nereden çalındığına bakılarak eylemin nitelendirilmesi yapılır.
Örneğin; kümes hayvanlarının evin bahçesinden veya çatısından alınması halinde TCK’ ın
142/1-b maddesi kapsamında değerlendirilir. Ancak bu hayvanlar açıktan alınması halinde
eylem TCK’ nın 141/1 maddesi kapsamına girer.
d) Barınak yeri kapalı olabileceği gibi olmaya da bilir. Büyükbaş ve küçükbaş hayvanların
barındığı beslendiği büyütüldüğü ve korunması için yapılan yerler barınak yeri kapsamında
değerlendirilir. Örneğin; ahır, ağıl gibi yerler barınak yeri kapsamında değerlendirilir.
Uygulamada ikili bir ayrım yapılmak suretiyle değerlendirme yapılmaktadır. Buna Yargıtay’
3
ın yerleşik uygulamasına göre müstakil olarak sadece hayvanlar için yapılmış ahır veya
ağıldan büyükbaş ve küçükbaş hayvan çalınması halinde eylem 142/2- g kapsamında
değerlendirilmekte ancak insanların yaşadığı evin altında veya eklentisinde bulanan ahırdan
büyükbaş ve küçükbaş hayvan çalınması halinde ise TCK’ nın 142/1- b maddesi kapsamında
değerlendirilmektedir. Bu durumda ayrıca TCK’ nın 116/1 maddesi de oluşur.
e) Büyükbaş veya küçükbaş hayvanın sürüden veya otlatıldığı ve barındırıldığı mera, kışlak
gibi açık yerlerden çalınması halinde ise herhangi bir ayrım yapmaksızın eylem TCK’ nın
142/2-g kapsamında değerlendirilmektedir.
7) Hırsızlık suçunun anahtar uydurup kilit açmak suretiyle işlenmesi 142/2-d
a) Eylemin bu madde kapsamında değerlendirilebilmesi için öncelikle kilit açılmalıdır. Ancak
bu kilit, haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla açılmış olması yada kilidin sair
bir alet ile açılmış olması halinde eylem bu bent kapsamında değerlendirilir. Bunun dışında
kilidin kırılmak suretiyle içeri girilmiş olması halinde eylem TCK’nın 142/1-b maddesi
kapsamında değerlendirilir.
b) Kapının üzerinde unutulan anahtar ile kilidin açılmış olması halinde eylem bu bent
kapsamında değerlendirilmez. Ancak anahtarın saklı, gizli bir yerden örneğin; kapı önündeki
paspasın altında bulunup kapının açılmış olması halinde eylem bu bent kapsamında TCK’nın
142/2-d maddesinde değerlendirilir.
c) Kapının kırılıp içeri girildikten sonra ortada olan eşyalar toplandıktan sonra çekmecede
veya yatak arasında saklı bulunan bir anahtar ile çelek kasanın açılıp içerisinde bulunan
mücevherlerin çalınmış olması halinde eylem bütün halinde TCK’nın 142/2-d kapsamında
değerlendirilir.
d) Yine aynı şekilde kapının kırılıp eve girildikten sonra masada bulunan telefon, çanta ve
müştekinin otomobiline ait anahtarda alınıp evin önünde veya garajında bulunan otomobilinin
haksız yere ele geçirilen bu anahtar ile aynı zamanda kapısı açılıp çalıştırılıp götürülmesi
halinde de eylem bütün halinde TCK’nın 142/2-d kapsamında değerlendirilir. Burada
TCK’nın 43.maddesi veya iki ayrı suç oluşmaz.
8) Bilişim suretiyle hırsızlık suçu 142/2-e: Eylemin bu bent kapsamında değerlendirilmesi için
öncelikle sistemin bilişim sistemi olması gerekir. Failin hukuka aykırı bir şekilde bilişim
sistemine girerek müştekinin parasını alması halinde bu madde kapsamında değerlendirilir.
Örneğin; müştekinin bankadaki maaş hesabına şifresini kırıp girdikten sonra parasının failin
kendisinin açtırmış olduğu hesabına veya 3.kişinin hesabına transfer edilmesi gibi mağdura ait
paranın hesabından sanığın hesabına aktarılması ile birlikte suça konu para mağdurun
hakimiyet alanından çıktığından dolayı eylem tamamlanmış sayılır.
Bilişim suretiyle hırsızlık suçunun 244/4, 245/1 ve 158/1-f ile karşılaştırılması,
a) İnternet hesabına girip paranın alınması, TCK’nın 142/2-e maddesine uyar.
4
b) İnternet hesabına girip bankamatik bilgilerini kullanarak alışveriş yapılması, TCK’ nın
142/2-e maddesine uyduğu, ancak fiziki kart ile alışveriş yapılması halinde ise 245/1
c) Kredi kartı hesabına girip bu karta ait bilgilerle alışveriş yapılması, TCK’ nın 245/1
maddesine uyduğu, 5464 sayılı kanunun 3.maddesinin e fıkrası gereği
d) İnternet sitelerine satılık araç ilanı verip mağduru kandırıp bir kısım parasını aldıktan sonra
ortadan kaybolması, TCK’ nın 158/1-f maddesine uyduğu
9) Hırsızlık suçunda değer azlığı kavramı, uygulama koşulları, TCK 145. Maddesinin
uygulanabilmesi için aşağıdaki tüm şartların bir arada bulunması gerekir. Ayrıca ceza
verilmesine yer olmadığına karar verilebilmesi için aşağıdaki 4 koşulun yanında suçun işleniş
şekli ve özelliği de dikkate alınmalıdır.
a) Malın değerinin gerçekten herkese göre çok az olması. Örneğin; 5-10 TL para ya da bir
kola, sigara, çikolata gibi herkes tarafından değeri az olan bir eşyanın alınması.
b) Sanığın kastının özgülemiş olması yani daha çoğunu alabilme olanağı varken daha azını
almış olması. Örneğin; işyerine girip çekmecede bulunan paralardan sadece 5-10 TL alması
yada iş yerine girip bir kola, sigara, çikolata gibi herkes tarafından değeri az olan bir eşyanın
alınması.
c) Suçun işleniş şekli ve olayın özelliği,
d) Yasal ve yeterli gerekçe.
10) Kullanma hırsızlığı, TCK 146
a) Failin eyleminin bu madde kapsamına girmesi için öncelikle eşyayı kullanmak gezmek
amacıyla almış olması ve kullandıktan sonra almış olduğu yere veya yakın bir yere kendi
iradesiyle bırakmış olması gerekir. İstisnaen sınırlı olaylarda uygulanması gereken bir
maddedir. Örneğin; müştekinin otomobilini çaldıktan sonra polisin yapmış olduğu
araştırmada müştekiye ait aracın başka bir il de veya başka bir sokakta görülmesi ve polisin
dur ihtarına uymayarak kaçan failin araçla kaza yapması halinde kullanma hırsızlığı olmaz.
b) Kullanma hırsızlığının olabilmesi için eşyanın tüketime konu olmaması gerekir. Bu
nedenle elma, armut gibi tüketime konu eşyanın çalınmasında kullanma hırsızlığı olmaz. Bir
görüşe göre otomobil hırsızlığında benzin, yağ, yakıt gibi şeyler de tüketildiğinden dolayı
kullanma hırsızlığına konu olmaz.
c) Suça konu eşya ile başka suç işlenmesi halinde de kullanma hırsızlığı olmaz.
11) Hırsızlık suçunun yanında hangi durumlarda konut dokunulmazlığını bozma ve mala zarar
verme suçlarının oluşacağı,
a) Hırsızlık suçundan açılan davanın anlatım kısmında, konut veya zarardan bahsedilmiş ise
ek savunma verilerek 116 ve 151 den de ayrıca ceza verilebilir mi? CMK’ nın 170/1-h fıkrası
gereği sanığa iddianamede sanığa yüklenen suç ve sevk maddesi gösterilir. Bu nedenle
5
hırsızlık suçundan açılan davanın anlatım kısmında konut dokunulmazlığın bozma ve mala
zarar verme bahsedilmiş olsa bile anılan suçlarına dava açılmadığından ek savunma vermek
suretiyle konut dokunulmazlığını bozma ve mala zarar verme suçlarından mahkumiyet kararı
verilemez. Konuya ilişkin Yargıtay Ceza Genel Kurulunun en yeni kararı: CGK’ nın
16.4.2013 tarih ve 2012/6-1307, 2013/151 sayılı kararı,
b) Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nun dairemizce de benimsenen 12/03/1990 gün ve 1990/8-370, 09/10/2007 gün ve 2007/11-44-200 sayılı kararlarında vurgulandığı gibi, bir olayın
açıklanması sırasında başka bir hadiseden söz edilmesi o hadise hakkında da dava açıldığını
göstermeyeceği ve dava konusu yapılan eylemin açıklıkla ve bağımsız olarak gösterilmesi
gerektiği, buna karşılık sanık hakkında 09.02.2009 tarihli iddianamede suçun hırsızlık olarak
gösterildiği ve sevk maddesi olarak TCK’nın 142/3-son, yazıldığı, mala zarar verme suçundan
açılmış bir dava bulunmadığı halde sanık hakkında TCK’nın 152/1-a, maddesi ile hüküm
kurulması,13.CD, 30.05.2012, 2012/9400-2012/13019)
12) Karşılıksız yaralama suçu ile hırsızlık suçunun karşılaştırılması, otomat, hizmet, mal,
digitürk aboneliği, elektrik, su ve doğalgaz hırsızlığı, yeni 6352 Sayılı yasa ile getirilen yeni
düzenlemelerin uygulaması, TCK 163/3
a) Failin otomattan para yerine teneke atmak suretiyle mal alması halinde eylem hırsızlık
suçunu oluşturur. Ancak otomatın sağladığı hizmetten faydalanması halinde eylem karşılıksız
yararlanma suçunu oluşturur. Örneğin; metroda bulunan bir otomata para yerine teneke atarak
içinden bir kola ya da çikolata alınması halinde failin eylemi hırsızlık suçunu oluşturduğu
halde metroya binmek için sahte kart kullanmak suretiyle makineden geçip metroya binilip
seyahat edilmesi halinde failin eylemi karşılıksız yararlanma suçunu oluşturur.
b) Digitürk gibi şifreli yayınlarda ev veya iş yeri için abone olan failin bu kartını ev ve iş yeri
dışında dekoderle birlikte kullanması karşılıksız yararlanma suçunu oluşturmaz. Taraflar
arasındaki ilişki sözleşmeye aykırılık çerçevesinde değerlendirilmelidir. Örneğin; aboneliği ev
için olan failin aynı kartı kahvehanede takıp maç izletmesi halinde eylemi suç oluşturmaz.
c) Abonelik esasına göre kullanılan kaçak elektrik, su ve doğalgaz kullanımı hırsızlık suçunu
değil TCK’ nın 163/3 maddesinde düzenlenen karşılıksız yararlanma suçunu oluşturur.
13) Hırsızlık ve yağma suçları arasındaki farklar,
14) Hırsızlık ve emniyeti suiistimal ve dolandırıcılık suçları arasındaki farklar,
a) Hırsızlık suçunda mal sahibinin rızası dışında alınır. Dolandırıcılık suçunda ise mağdur
kandırılarak iradesi fesada uğratılmak suretiyle malı alınır. Malın mağdur tarafından tamamen
devretmiş olup olmadığına ve nasıl devrettiğine bakarak suçun nitelendirilmesi yapılmalıdır.
Örneğin; yolda yürüyen mağdurdan ailesini arama bahanesiyle cep telefonunu aldıktan sonra
kaçıp giden sanığın eylemi hırsızlık suçunu oluşturur. Yine aynı şekilde bakma bahanesiyle
mağdurdan aldığı telefonu kaçıran sanığın eylemi hırsızlık suçunu oluşturacaktır. Her iki
olayda da suça konu eşya bir hukuki ilişkiye dayalı olarak alınıp daha sonra yenilenen kastla
6
işlenmediğinden dolayı emniyeti suistimal suçu oluşmayacak mağdur iradesi fesada uğratılıp
kandırılarak malı tamamen geri almamak üzere teslim etmediğinden dolayı da dolandırıcılık
oluşmayacaktır. Ayrıca basit, kaba bir yalan kullanılması dolandırıcılık suçunda
kandırabilecek nitelikte hile sayılmaz.
15) Hırsızlık suçunda teşebbüs
a) Failin icra hareketlerine başlayıp neticeyi elinde olmayan nedenlerle alamaması halinde
eylemi teşebbüs aşamasında kalmış sayılır. Örneğin; hırsızlık yaparken suçüstü yakalanması
veya aldığı malı hâkimiyetine geçiremeden yakalanması gibi.
b) Failin suça konu eşyayı aldığı andan itibaren kesintisiz takip sonunda mal ile beraber
yakalanmış olması halinde eylem teşebbüs aşamasında kalmış demektir. Ancak kesintisiz
takibin olmadığı durumlarda örneğin; failin tesadüfen şüphe üzerine görülüp mal ile beraber
yakalanması halinde eylem tamamlanmış sayılır.
c) Hırsızlık suçuna konu eşyanın ele geçmemiş olmasında da eylem tamamlanmış hırsızlık
suçunu oluşturur.
16) Hırsızlık suçunda teselsül
a) Aynı hırsızlık suçunun aynı mağdura karşı kısa aralıklarla makul süre içerisinde (ortalama
1 ay) aynı kast ile işlenmiş olması halinde TCK’ nın 43 maddesi uyarınca tek ceza verilir.
Ancak verilen cezada belli oranda artırım yapılır.
b) Yargıtay kararlarına göre kısa aralıktan ortalama 1 aylık süre anlaşılmalıdır. Bu nedenle 1
ay içerisinde aynı mağdura yönelik 1 er hafta ara ile hırsızlık yapılmış olması halinde tek ceza
verilir. Ancak teselsül nedeni ile verilen ceza üzerinden ¼ oranında artırım yapılır.
c) Suça konu eşyanın farklı kişilere ait olması ve failin bunu bilerek alması halinde ayrı ayrı
suç olur. Örneğin; halı saha soyunma odasında bulunan farklı mağdurlara ait eşyaların ayrı
ayrı dolaplardan alınması veya öğretmenler odasına girip farklı öğretmenlere ait eşyaların ayrı
ayrı dolaplardan alınması halinde mağdur sayısınca hırsızlık suçu olur. Çünkü bu olayda
eşyalar farklı kişilere ait olup ayrı yerlerde bulunmakta ve failde bu eşyaların farklı kişilere ait
olduğunu bilmekte veya somut olayda hayatın olağan akışına göre bilmesi gerektiğinden ayrı
ayrı hırsızlık suçları olup teselsül hükümleri bu olayda uygulanmaz.
d) Failin kapıyı kırmak suretiyle binaya girip bina içerisinde masa üzerinde bulunan cep
telefonu, çanta ve aynı mağdura ait otomobilinin uzaktan kumandalı anahtarını da alıp bu
anahtarla aşağıda garajda ya da sokakta bulunan otomobilini de bu anahtarla açıp götürmesi
halinde eylem bir bütün olarak TCK’nın 142/2-d maddesinde düzenlenen tek hırsızlık suçunu
oluşturur. Ancak temel cezanın teşdiden belirlenmesi isabetli olacaktır. Bu olayda teselsül
hükümleri uygulanmaz.
7
B) YAĞMA SUÇLARI
1) Yağma: Yağma suçunun tanımı: Başkasına ait malın cebir, tehdit, zor kullanmak suretiyle
faydalanmak amacıyla alınmasıdır. Ancak yağma suçu olabilmesi için 4 şeye karşı cebir,
tehdit kullanılması gerekir. Bunlar hayata karşı, vücut dokunulmazlığına karşı, cinsel
dokunulmazlığa karşı ve mal varlığı itibari ile büyük bir zarara uğratacağı tehdidi ile mal
alması halinde yağma suçu olur. Fakat kişinin şeref ve haysiyetine yönelik tehdit ile mal
alınması halinde eylem yağma suçu değil şantaj suçunu oluşturur.
2) Silahla yağma,
a) Silah kavramı yeni yasa döneminde genişletilmiştir. Bun nedenle tabanca, tüfek, kurusıkı
tabanca, bıçak silah sayıldığı gibi demir çubuk, kırılmış cam parçası ve sopa da silah
sayılmaktadır.
3) Konutta Yağma,
a) Konut veya iş yerinin kime ait olup olmamasının bir önemi yoktur. Yağma suçu konut veya
iş yerinde işlenmiş ise bu bent kapsamında değerlendirilir.
b) 149/1-d fıkrasında eklenti olmaması nedeni ile konut veya iş yerinin eklentisinde yağma
suçunun işlenmesi halinde bu fıkra uygulanmaz. Örneğin; apartmanın asansör boşluğunda
veya merdiven boşluğunda yağma suçunun işlenmesi gibi.
4) Yol kesmek suretiyle yağma,
a) Yol kesmek klasik anlamıyla sokakta yürüyen bir kişinin önüne geçip yağmalamak
değildir. Eylemin bu bent kapsamında değerlendirilebilmesi için önceden yapılan program
sonucu pusu kurmak suretiyle işlenmesi gerekir. Yoksa yolda yürüyen birinin önüne geçip
tehditle malın alınması yada araba ile arkadan gelip önünü çevirip mal alınması bu bent
kapsamında değerlendirilmez.
5) Hukuki ilişkiye dayanan alacağın tahsil amacıyla, 150/1
a) Hukuki ilişkinin var olup olmadığı her türlü delille ispatlanabilir. Öncelikle taraflar
arasında hukuki bir ilişti olması gerekir.
b) Sanık hukuki ilişkiye dayanan alacağı ile ilgili alacağını cebir veya tehdit ile alması halinde
151/1 gereği tehdit veya yaralama suçlarından cezalandırılır. Örneğin; 1000 TL alacaklı olan
failin alacağının dövmek suretiyle 1000 TL olarak alması halinde sadece yaralama suçundan
cezalandırılır. Burada dikkat edilmesi gereken husus alacak ile orantılı bir miktarın alınmış
olup olmamasıdır. Alacak ile zorla alınan miktar arasında aşırı bir fark var ise eylem yağma
suçunu oluşturur.
c) Burada dikkat edilmesi gereken başka bir husus ise alacaklı failin alacağını tahsilat işi
yapan mafya aracılığı ile tahsil ettirilmesi halinde eylem yağma suçunu oluşturur.
8
6) Yağma suçunda değer azlığı kavramı, TCK 150/2 yağma suçunda malın değerinin azlığı
nedeni ile indirim yapabilmek için aşağıda bulunan 4 koşulun aynı anda birlikte gerçekleşmiş
olması gerekir.
a) Yağma suçuna konu malın değerinin herkese göre gerçekten az olması. Örneğin; 5-10-20
TL gibi bir para veya bir çikolata, kola, sigara veya bira gibi
b) Sanığın kastını özgülemiş olması yani daha çoğunu alabilme olanağı var iken daha azını
almış olması. Örneğin; sanığın iş yerine gidip zorla önceden belirlemiş olduğu 5-10-20 TL
gibi bir para veya bir çikolata, kola, sigara veya bira gibi eşyayı zorla alması. İş yerinde başka
para veya eşya olduğu halde sadece önceden belirlemiş olduğu az olan bir şeyi zorla alması,
yani daha çoğunu alabilme olanağı var iken az olan şeyi almış olması.
c) Suçun işleniş şekli ve olayın özelliği
d) Yasal ve yeterli gerekçe
7) Senet yağması,
a) TCK 148/2 maddesinde düzenlenmiştir. Mağdur aleyhine hukuki sonuç doğuran belge
senet sayılır.
b) Senedin ele geçmemiş olması suçun oluşumunu etkilemez.
8) Kullanım yağması,
a) Mağduru tehdit edip taksisine binip gideceği yere gittikten sonra parasını ödemeden
ayrılması halinde eylem yağma olur.
b) Mağduru baştan tehdit etmeyip müşteri gibi taksisine binip gideceği yere gittikten sonra
ayrılırken silahla tehdit edip parasını ödemeden gitmesi halinde eylem yağma olmaz. Silahlı
tehdit suçu olur.
9) Yağma suçunda teşebbüs ve tamamlanma hali: tehdit veya cebir kullanır ancak malı alamaz
ise teşebbüs olur ancak cebir veya tehdit sonucu malı aldığı anda yağma suçu tamamlanmıştır.
Çünkü yağma suçu malın zorla alınmasıyla tamamlanan bir suçtur. Örneğin; müştekiden
istemiş olduğu cep telefonu tokat vurmak suretiyle aldıktan hemen sonra müştekinin kendisini
toparlaması ve tekrar telefonu sanıktan geri alması halinde yağma suçu tamamlanmıştır. Yine
aynı şekilde sanık hırsızlık amacıyla evin içerisinden cep telefonunu aldıktan sonra
müştekiyle karşılaşması üzerine müştekiyi silahla tehdit edip malla beraber gitmesi halinde de
yağma suçu tamamlanmıştır. Aynı şekilde kapkaç suretiyle almış olduğu cep telefonu ile
kaçan sanığın kesintisiz takip sonunda malla beraber yakalandığında yakalayan kişiye karşı
cebir tehdit kullanması halinde yağma suçu tamamlanmıştır.
10) Yağma suçunda teselsül: TCK’nın 43/ son maddesi uyarınca yağma suçunda teselsül
hükümleri uygulanmaz. Mağdur sayısınca yağma suçu olur.
9
11) Yağma suçunun yanında yaralama suçunun olup olmayacağı hali: Yağma sırasında
mağdurun basit şekilde yaralanması yağma suçunun unsuru olması nedeni ile yağmanın içinde
erir ancak yaralamanın neticesi sebebiyle ağırlaştırılmış olması halinde (TCK 87 ) ise gerçek
içtima kuralları gereği 2 ayrı suç yani hem yağma hem de yaralama suçu olur.
C) SAHTECİLİK SUÇLARI
Sahtecilik suçlarında öncelikle yazılı belgenin olması gerekmektedir. Araç plakası da yazılı
belge olarak kabul edilmektedir. Bu kapsamda motor ve şase numarasında yapılan oynamalar
ile ilgili tartışma bulunmakla birlikte hırsızlık suçundan elde edilen aracın motor ve şase
numarasının değiştirilmesi halinde ruhsat ve plakada da gerçeğe aykırı o araca ait olmayan
bilgiler bulunduğundan resmi belgede sahtecilik olarak kabul edilebilir.
Gerçek bir plakanın başka bir araçta kullanılması halinde 2918 sayılı yasa uyarınca idari para
cezasını gerektiren bir eylem mevcuttur. Resmi belgede sahtecilik suçu oluşmaz.
Resmi belgede sahtecilik suçlarında belgenin aksi sabit oluncaya kadar geçerli olması kural
olup 204/3 maddesinde düzenlenen sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge istisnadır.
Buna ilişkin açık kanun hükmü gerekmektedir. Noterlerin düzenleme şeklinde oluşturduğu
belgeler 204/3 maddesi kapsamında sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli belge kapsamında
olup yine noterler tarafından onaylama şeklinde oluşturulan belgeler aksi sabit oluncaya kadar
geçerli yani 204/3 kapsamında değildir.
Belgede sahtecilik suçlarında aldatma kabiliyeti suçun unsurlarından olup aldatma
kabiliyetinin olup olmadığının takdiri münhasıran hâkime aittir. Belge getirttirilerek
duruşmada incelenmeli belge özellikleri duruşma zaptına geçirilerek aldatma kabiliyetinin
mevcut olup olmadığı değerlendirilmelidir. Burada fiili iğfalin olup olmadığının önemi
yoktur. Örneklemek gerekirse sahte belgenin fark edilmeden kullanılması halinde aldatma
kabiliyeti yoksa kişiye ceza verilmez. Yine benzer şekilde o işin uzmanı tarafından belgedeki
sahtecilik kullanma aşamasında fark edilse dahi aldatma kabiliyetinin olması halinde suç
oluşabilir.
Resmi belge niteliğinde sayılan çek ve bonoda sahtecilik halinde ticaret kanunu anlamında
çek ve bononun unsurlarının olmaması halinde resmi belgede sahtecilik suçu değil kullanılmış
olması halinde özel belgede sahtecilik suçu oluşur.
Sahtecilik suçlarında faydasız sahtecilik halinde suç oluşmaz. Eğer kişi sahtecilik yapmasa
bile istediği sonuca ulaşacaksa burada faydasız sahtecilik mevcuttur ve kişi cezalandırılmaz.
Sahtecilik suçlarında mağdurun bilgisi dâhilinde belge düzenlenmiş ise sahtecilik suçu
ortadan kalkmaz ancak failin sahteciliğe yönelik suç kastının değerlendirilmesi gerekir.
Sahtecilik suçlarında belgenin birden fazla kez kullanılması halinde belge ibrazı ile değişik
işlemler yapılmış ise zincirleme suç hükümleri uygulanabilir. Aksi halde zincirleme suç
hükümleri uygulanmaz. Yine bu bağlamda aynı araca ait plaka ve ruhsatın sahte olması
10
halinde farklı tarihlerde düzenlendiği sabit değil ise tek sahtecilik suçu vardır zincirleme suç
hükümleri uygulanmaz.
Resmi belgeyi bozma suçunda yırtılan belge daha sonra bir araya getirilip düzeltilebiliyorsa
teşebbüs hükümleri uygulanır.
D) DOLANDIRICILIK SUÇLARI
1)Basit ve nitelikli dolandırıcılık halleri
2)Kontör dolandırıcılığı
3)Hırsızlık dolandırıcılık suçları arasındaki farklar
4)Önceden doğmuş borcu kapatmak amacıyla yapılan ileri hareketlerin dolandırıcılık suçunu
oluşturup oluşturmayacağı sorunu
5)Dolandırıcılık suçlarında yetki sorunu
E) ETKİN PİŞMANLIK MÜESSESESİ TCK 168
1)Tahdidi olarak sayılan suçlardan olması gerekir. Bu nedenle TCK’ nın 165. Maddesinde
etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz.
2)Suçun tamamlanmış olması: Etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için madde
kapsamında işlenen suçların tamamlanmış olması şarttır. Bu nedenle teşebbüs aşamasında
kalan hırsızlık suçlarında etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz.
3) İade veya tazminin isteğe bağlı olması gerekir: İsteğe bağlı olmayan iade veya tazmin
durumlarında etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz. Bu nedenle sanığın suçu işledikten
sonra kendiliğinden getirip mağdura vermesi veya mağdura verilmek üzere kolluk güçlerine
teslim etmesi veya 3. Bir kişiye teslim etmesi hallerinde etkin pişmanlık hükümleri uygulanır.
Ancak suç işlendikten sonra şikâyet üzerine kolluk görevlerinin yapmış olduğu araştırma
sonunda suça konu malın failin üzerinde veya evinde yakalanıp mağdura teslim edilmesi
halinde etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz. Yine suç işlendikten sonra mağdurun suça
konu eşyayı sanığın satmış olduğu iş yerinde görüp alması halinde etkin pişmanlık hükümleri
uygulanmaz.
4) İade veya tazminin bizzat yapılmış olması gerekir. Ancak bizzat iade veya tazmin
olanağının olmadığı durumlarda failin emir ve talimatı veya bilgisi doğrultusunda iade veya
tazmini üçüncü kişi vasıtasıyla yaptırmış olması hallerinde de fail hakkında etkin pişmanlık
hükümleri uygulanır. Örneğin; sanığın suçu işledikten sonra tutuklanıp cezaevine girdiği
durumlarda kendisini ziyarete gelen üçüncü kişiye vermiş olduğu talimat doğrultusunda
mağdurun eşyasını iade etmesi halinde hakkında etkin pişmanlık hükümleri uygulanır.
5)İade veya tazminin hüküm verilmeden önce gerçekleştirilmiş olması gerekir. Hüküm
verildikten sonra iade veya tazmin halinde etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz. Ancak
burada bahsedilen hüküm kelimesini en son verilen hüküm olarak algılamak gerekir. Örneğin;
11
soruşturma ve kovuşturma aşamasında iade veya tazminde bulunmayan sanığın hükümden
sonra temyiz aşamasında müştekinin zararını giderilmiş olması halinde başkaca bozma sebebi
yok ise sanık hakkında verilen karar onanır ve sanık etkin pişmanlık hükümlerinden istifade
edemez.
6)Kısmi iade müessesesi 168/4: Kısmi iade halinde failin etkin pişmanlık hükmünden istifade
etmesi için mağdurun rızası şarttır. Bu nedenle suçun mağdur veya müştekisine kısmi iade
nedeniyle sanık hakkında etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanıp uygulanmayacağı ile ilgili
rızası olup olmadığı mutlaka sorulmalıdır. Müştekinin şikâyetçi olmaması kısmi iade
nedeniyle etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanmasına rızası olduğu anlamına gelmez. Kısmi
iadenin ne olduğuna ilişkin kanun metinde açık hüküm bulunmamakla beraber kısmi iade
olarak kabul edilebilmesi için suça konu eşyanın önemli bir kısmının iade veya tazmin edilmiş
olması gerekir. Cep telefonu hırsızlığında sim kartının çıkartılıp mağdura verilmesi kısmi iade
sayılmaz.
7)6352 Sayılı Yasa ile getirilen elektrik, su ve doğalgaz hırsızlığında indirim oranı, TCK’ nın
168/5
a) Soruşturma aşamasında zararın giderilmiş olması halinde kamu davası açılmaz.
b) Kovuşturma aşamasında zararın giderilmiş olması halinde dava açılır, ancak belli oranda
cezadan indirim yapılır.
c) Uygulama sırasında suç tarihine dikkat edilmelidir. Hükümlü dosyalarında uygulama
yapılırken suç tarihi eski olsa bile yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde
zararın giderilmesi durumunda verilen ceza tüm sonuçlarıyla ortadan kaldırılır.
8)Soruşturma veya kovuşturmada yapılan iade ve tazminde indirim oranları: Suçun nevine ve
hangi aşamada iade veya tazmin olup olmadığına bakılarak uygulama yapılmalıdır.
12