İndir - Kıbrıs Türk Sanayi Odası
Transkript
İndir - Kıbrıs Türk Sanayi Odası
MAĞUSA TEKNOPARK MEKATRONİKS LABORATUVARI TEÇHİZATI Zcorp 450 3D Laser Printer KKTC'deki Endüstriyel ürün tasarımcıları, mimarlar ve makina mühendislerinin, 3D yazılımları kullanarak geliştirdikleri yenilikçi ürün veya makina parçalarının prototiplerini, 2-3 saat gibi kısa bir sürede, renkli olarak üretebilecekleri bir sistemdir. Bu sistem sayesine tasarımcılar, müşterilerine yalnızca Bilgisayar üzerinde geliştirdikleri sanal modelleri değil, elle tutulan ve çalışan gerçek prototip ürünleri sunabilme ve onları daha rahat ikna etme şansına sahip olmaktadır. 3D Laser Printer kullanımı ile, Biyomedikal alanında, Tomografi ve MR verilerinden, insan iskeletinin parçalarının 3 Boyutlu gerçek modellerini elde etmek ve bu modelleri kullanarak, kemiklerdeki arızaların hassas bir şekilde teşhis ve tedavi edilmesi mümkün olabilmektedir. KKTC ve Türkiye'den ortopedi ve radyoloji uzmanları ile birlikte, MR ve Tomografi verilerinden, 3D printer kullanılarak, özellikle arızalı kemik, kafatası ve diğer insan uzuvlarının gerçek modellerinin üretileceği ve bu modellerin hastalık teşhisi ve tedavisinde kullanılacağı bir Biyomedikal proje çalışması başlatılmıştır. LPKF S42 Elektronik Baskılı Devre Kartı Üretim Cihazı Elektronik ve Mikroişlemci devre tasarımı yapan araştırmacıların ve KOBİ'lerin ihtiyaç duydukları ve 1 mikron hassasiyetinde, çift taraflı Elektronik Baskılı Devrelerini üretebilmelerine olanak sağlayan bu sistem, KKTC'deki tüm araştırma kurumlarının ve KOBİ'lerin kullanımına açıktır. Teknopark İnovasyon ve Teknoloji Laboratuvarında mevcut olan Proteus Elektronik Devre Tasarım Simülatörü kullanılarak geliştirilen Elektronik ve Mikroişlemci tabanlı devrelerin baskılı devre şemaları, yine Proteus sistemi tarafından üretilmektedir. Geliştirilen bu devre şemaları, Mekatroniks Laboratuvarına kurulan PCP Üretim cihazı tarafından, çift taraflı ve 1 mikron hassasiyetinde ve çok hızlı bir şekilde üretilmektedir. Böylece araştırmacılar, geliştirdikleri devreleri yurtdışına göndermek zorunda kalmadan, en kısa sürede ve yüksek hassasiyetle, prototip haline getirme şansına sahip olmaktadırlar. METAL VE AHŞAP MALZEMELERİN İŞLENMESİ İÇİN 3 EKSENLİ CNC SİSTEMİ Teknopark Mekatroniks Laboratuvarında KKTC'deki tüm KOBİ'lerin, akademisyenlerin ve girişimcilerin inovasyon ve Ar-Ge faaliyetlerinde kullabilecekleri 3 Eksenli Bilgisayarlı Dikey İşleme Merkezi hizmete sunulmuştur. 3 Eksenli Dugard CNC Tezgahı: 760mm x 430mm x 460mm boyutlarındaki Metal, ahşap ve sert plastik malzemelerin otomatik işlenmesi amacıyla kullanılacaktır. KKTC Meslek Okullarının öğrencilerine, bu tezgahların kullanımı öğretilerek, uygulama yapmalarına olanak sağlanacaktır. Bu eğitimler sırasında yetişecek teknisyenler, KKTC'de CNC cihazlarını kullanan sektörlerin ara eleman ihtiyaçlarını giderecektir. Kıbrıs Türk Sanayi Odası Yayın Organıdır. Yıl: 1 Sayı: 6 Eylül 2010 Ücretsizdir. TÜRKİYE'DE HELLİM COĞRAFİ TESCİLİ TAMAMLANDI Bir çok Üniversite öğrencisi modelleme çalışmalarında görev alacağı bu Projenin diğer bir amacı da, cep telefonu, I-phone, Blackberry, el tipi bilgisayarlar vb cihazların kullanımı ile, KKTC'deki Konumsal Tabanlı 3 Boyutlu Turizm Rehberi DAÜ ve Teknopark araştırmacıları, internet aracılığı ile, KKTC'nin etkin tanıtımının yapılabilmesi amacıyla, Konumsal Tabanlı 3 Boyutlu Turizm Rehberi geliştirmektedir. İnternet üzerinden, KKTC'nin 3 Boyutlu modeli ve etkileşimli rehberlik servisi sayesinde, KKTC'nin yaygın ve etkin tanıtımının yapılması amaçlanan bu Proje sayesinde, Dünyanın herhangi bir yerinden, google earth üzerinden, KKTC'nin tarihi ve turistik mekanlarının 3 Boyutlu modelleri arasında gezinti yapmak, bu mekanların panoramik görüntülerini izlemek ve mekanlar hakkında çeşitli dillerde tanıtıcı işitsel bilgiler elde etmek mümkün olacaktır. Diğer Kültür ve Turizm değeri olan mekanların, bu yandan bu proje, gençlerimizin KKTC'nin tarihi mekanlar içerisinde sergilenen eserlerin ve turistik yerlerini, 3 Boyutlu, etkileşimli bir ortamda, eğlenceli özelliklerin, ziyaretçiler tarafından en kolay şekilde tespit edilmesini, görülmesini, değerlendirilmesini ve anektodal anlatımlar eşliğinde anlaşılmasını sağlamaktır. MÜHENDİSLİK ve MESLEK OKULLARI İÇİN AKILLI DENEY SETLERİ DAÜ ve Teknopark'ta hayata geçirilen diğer bir proje de, mühendislik ve meslek okulu öğrencilerinin, Elektrik, Elektronik, Mikrodenetleyici, Kontrol, Elektromanyetik ve Mekanik elemanlarından oluşan sistemlerin çalışma prensiplerini kolaylıkla, ilgiyle ve zevkle öğrenebilecekleri bir deney seti projesidir. DAÜ ve Teknopark araştırmacıları tarafından geliştirilen Akıllı Deney Setleri üzerindeki veri toplama kartı sayesinde, tüm fiziksel veriler Bilgisayar ortamına taşınabilmekte ve deney sonuçları yazılım bir şekilde tanımalarına olanak sağlayacaktır. Prototip desteğiyle istenilen şekilde görüntülenip, analizi yapılabilmektedir. Gelişmiş özellikleri sayesinde, çalışmaları tamamlanan Web tabanlı 3 Boyutlu Akıllı Deney Setlerinin Türkiye ve diğer ülkelerde Turizm Rehberinin Turizm Bakanlığına tanıtımı pazarlanarak, ülke ekonomisine önemli katkılarının yapılmış ve Bakanlık yetkilileri Proje ile yakından olacağı beklenmektedir. ilgilenmişlerdir. Sahibi: KIBRIS TÜRK SANAYİ ODASI adına, Ali Çıralı Editör ve Genel Yayın Yönetmeni: Hüseyin Ezgin Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO), Kıbrıs'ın kültürel bir ürünü olan ve uluslararası piyasada ticari değer kazanan hellimin, öncelikle KKTC'de şimdi de Türkiye'de tescil ettirmiş bulunmaktadır. Küreselleşen dünyada, yerel ve kültürel ürünlerin korunması ve bu ürünlerden elde edilen gelirin o bölgede kalması için geliştirilen Coğrafi Tescil uygulaması gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Haberi sayfa 3'de EDİTÖRDEN İç sayfalarda... İç sayfalarda...İç sayfalarda... Hüseyin EZGİN Editör ve Genel Yayın Yönetmeni [email protected] Ülkemizin devlet düzeyinde katıldığı tek genel fuar olan İzmir Uluslararası Fuarı bu yıl 79. Yaşına merhaba dedi. Kuzey Kıbrıs olarak bizler ise, 35. katılımla en kıdemli ülke konumundayız. Türkiye'ye doğru dürüst mal ihracatı yapamadığımız bilinen bir gerçek. Aksaklıklar, bürokrasi ve benzeri konular üreticimizi Türkiye'yi ihraç kapısı görmekten çok uzaklaştırdı. Buna rağmen her yıl İzmir Uluslararası Fuarı'nda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti devleti olarak yer kiralıyor ve stand kurarak ürünlerimizi, halk sanatlarımızı sergiliyor, üniversitelerimizi tanıtıyoruz. 2.Sayfada ÜRETİM AÇISINDAN Mustafa GÜNDÜZ İçerik, Pazarlama ve İletişim Komitesi: Deniz Demircioğlu, Deniz Bozlak, Doğa Dönmezer, Gizem Menteş Adres: Organize Sanayi Bölgesi, 2. Cadde, No: 19 Lefkoşa / Kıbrıs, Mersin 10 Turkey Tel: (0392) 22 58 131 - Faks: (0392) 22 58 130 E-posta: [email protected] http://www.kibso.org Sayfa Düzenlemesi - Baskı: TipografArt Basım Yayın LTD. Odamız “Toplumsal diyalog” başlatma ziyaretleri düzenledi 57438 ALACAK VERECEK DAVASI 6. Sayfada Haberi sayfa 4'te Sanayiciye Özel Elektrik Tarifelerinden Yararlanabilmek için Son Tarih: 1 Kasım 2010 sayfa 6'da Kuzey Kıbrıs Turkcell'in Yeni Cepten internet paketleri Haberi sayfa 7'de KKTC'nin İzmir Fuarı'nda 35. yılı Haberi orta sayfalarda İHRACATA BAKIŞ Özden ÇATALBAŞ YURTDIŞI PAZARLARA İLİŞKİN BİLGİ KAYNAKLARI -1 10. Sayfada KONUK YAZAR Deniz DEMİRCİOĞLU ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK 11. Sayfada SANAYİ 2 Gündemdekiler Kuzey Kıbrıs 35. Kez İzmir Fuarı'nda EDİTÖRDEN Hüseyin EZGİN Editör ve Genel Yayın Yönetmeni [email protected] Ülkemizin devlet düzeyinde katıldığı tek genel fuar olan İzmir Uluslararası Fuarı bu yıl 79. Yaşına merhaba dedi. Kuzey Kıbrıs olarak bizler ise, 35. katılımla en kıdemli ülke konumundayız. Türkiy e'ye doğru dürüst mal ihracatı yapamadığımız bilinen bir gerçek. Aksaklıklar, bürokrasi ve benzeri konular üreticimizi Türkiye'yi ihraç kapısı görmekten çok uzaklaştırdı. Buna rağmen her yıl İzmir Uluslararası Fuarı'nda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti devleti olarak yer kiralıyor ve stand kurarak ürünlerimizi, halk sanatlarımızı sergiliyor, üniversitelerimizi tanıtıyoruz. Bence burdaki “tanıtma” kelimesi önemli. 1995 yılında fuara gazeteci olarak ilk kez katılmıştım. Ondan sonraki birkaç yıl daha bu fuarı haber yapma şansı buldum. Sanayi Odası'ndaki görevim nedeniyle de fuara 5 yıldır üst üste katılıyorum. Gördüğüm en önemli eksiğimiz, “tanıtım”. Biz Kıbrıslı Türkler olarak onbinlerce kişinin ziyaret ettiği bu fuara 35. Kez katılıyoruz. Az bir süre değil. Ancak bu süre bile tanıtım için yeterli değil. Standlarımızı ziyaret edenlerin soruları bizi Türk halkının henüz tam olarak tanımadığının bir göstergesi. Çoğu ziyaretçi ısrarla “Bunları Kıbrıs'ta mı üretiyorsunuz?” sorusunu yöneltiyor. Ardından “Bu ürünler İzmir'de nerde satılıyor?” sorusu geliyor. Genelde ziyaretçiler standı severek ve ilgiyle geziyor, sempatiyle yaklaşıyor ve “Hoşgeldiniz” demekten de geri kalmıyor. Ancak az önce birkaç örneğini verdiğim sorular daha da çeşitlenerek ard arda geliyor. Aralarında Kıbrıs’ı çok iyi bilenler de çıkıyor, ama ne yazık ki hiç bilmeyenler de var. Bu insanlara zaman zaman ben de çok kızıyorum ama, biraz da suçu kendimizde aramalıyız. Biz kendimizi Türk insanına ne kadar tanıtıyoruz, yaptığımız tanıtımda ne kadar başarılıyız? Bence çok başarılı değiliz. İki ülke arasındaki ilişkiler yoğun olarak ana-yavru çerçevesinde geliştiğinden duygusal boyutlarda. Ana yavrusunu besler ama sosyal, ticar, ilişkileriyle pek ilgilenmez. Yavru da anasının şevkatinden memnun kendini anasına pek anlatma ihtiyacı duymaz. Bu çerçeve içerisinde süregelen ilişkiler sevecen ve duygusaldır. Fuarda açtığımız sergiyle bizler de birşeyler üretiyor ve satmak istiyoruz. Bizler de başarılı insanlarız. Bizlerin de kaliteli ürün ve hizmetleri vardır diyoruz. Birçok sanayicimiz buraya sergilik dahi ürün vermek istemiyor. Ürününün maddi değerinden dolayı değil bu isteksizlik, ürün satamayacağı, satmak istese de sorunlar yaşayacağından dolayı istemiyor. Pek de haksız sayılmaz. Ancak fuara bir de farklı boyuttan bakmak gerekiyor. Biz bunca yıla rağmen halen kendimizi “tanıtma” çabası içerisindeyiz. Bu fuar da kendimizi her yönümüzle tanıtma için en iyi ortamlardan biri. MİLLİYET GAZETESİ YAZARI METİN MÜNÜR KIBRIS TÜRK SANAYİ ODASI'NI ZİYARET ETTİ Son dönemde Milliyet Gazatesi'ndeki köşesinde KKTC hakkında yazdığı yazılarla adından sıkça bahsedilen Kıbrıslı yazar Metin Münür, 26.08.2010 tarihinde Kıbrıs Türk Sanayi Odası`na yaptığı ziyarette oda başkanı Ali Çıralı ve bazı yönetim kurulu üyeleriyle mini bir söyleşi gerçekleştirdi. KKTC'de yaşanan ekonomik kriz ve müzakere sürecindeki çözümsüzlüğün, halkı ciddi anlamda etkilediğini vurgulayan Münür, KKTC'nin içerisinde bulunduğu durumun ancak ülkede devrim etkisinde büyük bir değişiklikle düzeltilebileceğni kaydetti. Yazar Münür, kamunun küçültülmesinin, alınması gereken birincil ekonomik tedbir olduğunu sözlerine ekledi. Diğer taraftan Türkiye hükümetinin KKTC'ye sunduğu ekonomik yardımların koordinasyon ve takibi konusunda zayıf olduğunun altını çizdi. Kıbrıslı yazar KKTC için oldukça önem taşıyan yatırım fırsatlarının heba olmasının çok üzücü olduğunu belirtti. Aynı şekilde IMF'nin Türkiye'ye uyguladığı programların takibi için kurulan ve görevlendirilen ekip gibi bir ekibin, KKTC için de kurulması gerektiğinin üzerinde durdu. Yapılan yardımların, konusunda uzman ve profesyonel bir ekiple etkin bir şekilde dağıtılması ve projelendirilmesinin, KKTC ekonomisine büyük katkı sağlayacağını belirtti. Son olarak Metin Münür, üretime ve üreticiye tam destek verilerek, KKTC'deki siyasal hayatın da olumlu yönde değişeceği görüşünde bulundu. SANAYİ GÜNDEMDEKİLER 3 TÜRKİYE'DE HELLİM COĞRAFİ TESCİLİ TAMAMLANDI Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO), Kıbrıs'ın kültürel bir ürünü olan ve uluslararası piyasada ticari değer kazanan hellimin, öncelikle KKTC'de şimdi de Türkiye'de tescil ettirmiş bulunmaktadır. Küreselleşen dünyada, yerel ve kültürel ürünlerin korunması ve bu ürünlerden elde edilen gelirin o bölgede kalması için geliştirilen Coğrafi Tescil uygulaması gün geçtikçe önem kazanmaktadır. 2007 yılında Güney Kıbrıs'ta Peynir Üreticileri Birliği, Rum Hükümetine başvurarak hellimin sadece Rum toplumunun kültürel bir ürünü olarak göstererek tescil etme girişiminde bulunmuşlardı. Tescil müracaat dosyalarında hellimin Türkçe isminin bulunmadığı, sadece Rumca ve ticarileşen İngilizce ismiyle (hallumi) geçtiği ortaya çıkmıştı. Bunun üzerine KTSO ile Süt Ürünleri İmalatçıları Birliği şu anda da devam etmekte olan siyasi ve hukuki bir mücadele sürecini başlatmıştır. Güney Kbrıs'ta taraflı mahkemelerde bir netice alınamamış, dosya AB Komisyonuna gönderilmiştir. Brüksel'de ortak kültürel ürünümüz olan hellimin iki toplum adına ortak Tescil'in sağlanması mücadelesi devam etmektedir. Şu an son gelişme olarak, AB Komisyonuna göre dosyada eksikliklerin olması sebebi ve Kuzey Kıbrıs'ın tescil içerisine nasıl dahil edileceği sorusu ile dosya Kıbrıs'a geri gönderilmiştir. Bu gelişmeler yaşanırken KTSO Hellim Tescil çalışmalarına Türkiye'de devam etmiş ve sonuçlandırmıştır. 06.09.2010 Pazartesi günü saat 10:00'da, Türk Patent Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Habib Asan ve beraberinde bulunan heyetinin katılımı ile KTSO'ya Tescil Belgesinin takdimi ve Coğrafi Tescil konusunda bilgilendirme paneli düzenlenmiştir. KTSO Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Ali Çıralı tarafından yapılan Açılış konuşması ile başlayan etkinlik, Türk Patent Enstitüsü'nden etkinliğe katılan heyetin sunduğu panelle sona erdi. KTSO Genç Profesyoneller Grubunun Başkanı Özge Özler'le Röportaj başlarda babam aynı mesleği yapmamı istemedi. Zorlukları ve sektördeki riskleri çok iyi Deniz BOZLAK bildiğinden bankacılık mesleğini devam ettirmemi önerdi. Ama ben pastacılık üzerine [email protected] eğitimlerimi tamamlayıp pastahenemizin başına geçerek Bundan böyle her yeni ve farklı ürünler sunmaya sayımızda düzenli olarak çalıştım. Aynı zamanda kız kardeşim Gözde de ülkemizin başarılı işadamı, mimarlık eğitimi aldı fakat şu an o da direktörü veya üst düzey yetkilisi ile pastahanemizde Satın Alma ve Muhasebe Müdürü gerçekleştireceğimiz röportaj köşemize bu ay olarak görev almaktadır. Çok yoğun tempolu bir iş herkese merhaba diyoruz. Bu ayki ilk konuğumuz fakat çok severek yapıyorum. Arkadaş Pastahanesi' nin, Pastacılık ve Catering Bölüm Müdürü ve Kalite Yönetim Sorumlusu Özge Size göre gıda sektöründe temel sorun nedir? Özler. Özge Özler aynı zamanda şu anda aktif bir Bence en önemli sorun ve çok büyük bir eksiklik şekilde KTSO Genç Profesyoneller Grubunun Başkanı ülkemizde henüz daha gıda üzerine bir yasanın olarak görev almaktadır. olmamasıdır. Çıkarılacak olan Gıda Yasasının aciliyeti üzerine durulması gerektiğinin yetkililer tarafından Özge Özler kimdir kısaca sizi tanıyabilirmiyiz? fark edilmesini bekliyoruz. Bunun yanı sıra Ev Yapımı Ekonomi mezunuyum ve Uluslararası İşletme (home made) pastacılığın ani yükselişi ve Yönetimi üzerine yüksek lisans yaptım. Mezun denetimsizliği gıda güvenilirliği açısından çok büyük olduktan sonra 4 yıl Kalkınma Banka'sında çalıştım. bir risk taşımaktadır. Üretim aşamasında herhangi Daha sonra kendi isteğimle aile mesleği olan bir denetim olamayan bu tür ev yapımı adı altındaki pastacılığa başladım. 2007 yılında İngiltere'de ürünler hem sağlık yönünden tehlikeli olabilir hem bulunan Le Cordon Bleu ahçılık okulunda pastacılık de haksız rekabete yol açmaktadır. Ürün fiyatları ile eğitimimi tamamladım. Aynı zamanda kendi istedikleri gibi oynayıp gramaja bakmaksızın satışı bünyemizde bulunan şeflerden de birçok şey yapılıyor ve çoğu zamanda astronomik rakamlarla öğrendim. Kurumsallaşmaya çok önem vermekte müşteriye ulaşıyor. Bence öncelikle bu noktalara olduğumdan üretim bölümünde olmak istedim. ISO dikkat edilmesi gerekmektedir. Belgelerimizin çalışmaları için çok uğraş verdim. Herşeyi harfiyen uygulayıp, bize fayda sağlayacak Size göre kalite nedir ve müşteri memnuniyeti yenilikler getirdik. ISO 9001 ve ISO 22000 neye bağlıdır? belgelerimizi aldık. Şu an üretimde kullandığımız Bana göre kalite standartdır. Her gün aynı kalite ürünlerimizden binamıza kadar her şeyimiz ISO ve aynı ürünle müşterinin beklentilerini tam olarak Standardlarına göre yapılmaktadır. karşılamak gerekmektedir. Bir şirketin ürün reçetesi 2009-2010 dönemleri arasında İş Adamları ve talimatları olmalıdır. Bir ustabaşı değiştiğinde Derneği 'nde (İŞAD) Genel Sekreterlik yaptım. Şu an yeni gelen usta kendi kafasına göre ürünü farklı 12.05.2010 tarihinden itibaren KTSO Genç şekilde yapmamalıdır. Müşterilerin anketleri bizim Profesyoneller Grubunda Başkan olarak görev yönümüzü belirliyor. Anketler doğrultusunda gelen yapmaktayım. en fazla şikayet aynı ürünlerin olmasıydı. Bu doğrultuda tasarım işine giriştim. Ben çok mükemmeliyetçiyim. Bir işin sipariş tarihinden Pastacılık mesleğini siz mi seçtiniz yoksa aile baskısı veya yönlendirmesi odlumu? itibaren teslim edileceği dakikaya kadar ürünle Kesinlikle kendi isteğimle başladım hatta ilk ilgilenirim. Tasarım benim için çok önemlidir. Şu an RÖPORTAJ Arkadaş Özel diye yeni tasarımların bulunduğu ürün yelpazesi için çalışmaktayım. Bunların yanında ISO belgesi kurumsallaşmanın ilk adımıdır. Aynı zamanda ISO bir reklam değil gıda güvenilirliğini yüzde yüz sağlamak anlamına gelmektedir. Size göre yatırım ve genel ekonomik faaliyetler açısından ülkenin ihtiyacı nedir? Maalesef gençler ülkenin bulunduğu şartlardan dolayı kendilerini güven altında göremiyor. Gençlerin yaşadığı bu yaşam kaygısı yeni yapılacak yatırımların çok riskli olacağı düşüncesindedir. İçerisinde bulunduğumuz bu ekonomik daralma finansal sıkıntıya yol açmaktadır. Yatırım için maalesef bir parlaklık yok. Peki Başkanı olduğunuz KTSO Genç Profesyonellerin esas amacı nedir? Gençleri bir araya getirmek, sosyal ve iş ağı oluşturmak, iş ilişkileri geliştirmenin yanında kişisel gelişimlerine katkıda bulunmaktır. KTSO Genç Profesyoneller de kaç adet komite bulunmaktadır? Yedi adet komitemiz vardır. Sosyal Sorumluluk Komitesi ki bu komite çok yakın bir tarihte ÖZEV'e fayda sağlamak amacıyla bir balo düzenleyecektir. Stratejik ortaklık, Eğitim, IT, Sponsorluk, Pazarlama ve Reklam ve Sosyal Etkinlik Komiteleri bulunmaktadır. Her komitenin başında bir adet yönetim kurulumuzdan üyemiz bulunmaktadır. KTSO Genç Profesyonellere katılım nasıl yapılabilir? KTSO'nın web sitesinden, facebooktaki KTSO Genç Profesyoneller grubundan veya bize bireysel olarak başvurabilirler. Süreklilik, geniş vizyon yarıda bırakmayacak kişiler bizim için çok önemli katılmak isteyen herkesi bekliyoruz. Özge Özler'e yoğun çalışma temposunda bize yer ayırarak gerçekleştirdiğimiz söyleşimiz için çok teşekkür eder, hem Arkadaş Pastahanesi’nde, hemde Genç Profesyoneller’deki görevlerinde başarılar diliyoruz. SANAYİ 4 DIŞ TEMASLAR Odamız “Toplumsal diyalog” başlatma ziyaretleri düzenledi Sanayi Odası, “toplumsal uzlaşıya” davet etmek amacıyla siyasi partilere ziyaretler gerçekleştirdi. Sanayi Odası ilk ziyaretini Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP)'ye, ikinci ziyaretini ise Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP)'ye yaptı. Oda, öğleden sonra da Demokrat Parti (DP)'yi ziyaret etti. İlerleyen günlerde Ulusal Birlik Partisi (UBP) ve son ziyaret Özgürlük ve Reform Partisi (ÖRP)'ye gerçekleştirildi. Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı ziyaretlerde yaptığı konuşmalarda, güçlü bir ekonominin geleceğin toplumsal varlığın teminatı olacağını, bu çerçevede ülkede şu anda sürdürülebilir bir yapısı olmayan ekonomiyi düzeltebilmek için toplum olarak nelerin yapılması gerektiğini bulmak amacıyla diyalog arayışında olduklarını söyledi. Sanayi Odası olarak bu diyalogu başlatmak amacıyla bir dizi ziyaret gerçekleştireceklerini belirten Çıralı, Ekonomik Örgütler Platformu'nun da 19 Ağustos'ta Saray Otel'de toplantı çağrısında bulunduğunu hatırlattı. Çıralı, “tüm kesimlerin elini taşın altına koyması gerektiğini, ancak sıra taşın altına koymaya gelince herkesin aynı istekte olmadığını” belirtti. Çıralı, ziyaret nedenleri ve kamu maliyesinin yeniden yapılanması için önerilerini belge olarak TDP Genel Başkanı Çakıcı'ya sundu ve belgeyi okudu. Çıralı'nın okuduğu belgede, sürdürülemez yapıda elde edilmiş menfaatleri “kazanılmış hak” olarak kabul etmenin yeniden yapılanmayı zorlaştırdığı ifade edilerek; kişisel, zümresel ve partisel çıkarların ikinci plana itilip toplumsal çıkarların öne alınması gerektiği kaydedildi. Belgede yer alan öneriler şöyle: “Kıbrıs Türk Sanayi Odası tüm partileri, sendikaları ve sivil toplum örgütlerini aşağıdaki hedefler doğrultusunda uzlaşıya davet eder; 1-Kamu maliyesinin yeniden yapılanması, kamunun küçültülmesi, kamu gelirlerinin azaltılması, kamu kaynaklarının verimli kullanılması, kayıt dışılığın önlenmesi ve vergi tabanının genişletilmesi. 2-Ülkeye giriş ve çıkışların kontrol altına alınması ve kayıt dışı ikametin önlenmesi. 3-Mal ve hizmet üretiminin desteklenmesi ve dış sarımın teşvik edilmesi.” Örtüşen noktalar TDP Genel Başkanı Mehmet Çakıcı ise, Sanayi Odası'nın verdiği belgede yer alan önlemlerin kendilerininkiyle örtüşen noktalar bulunduğunu, ortak akıl bulup uzlaşma noktasındaki her türlü çağrıya katılıp desteklemeye hazır olduklarını belirtti. Sosyal adalete inanan bir parti olarak hem çalışanların haklarını savunup hem de işadamlarının ayakta kalıp gelişmesi için neler yapılabileceğini bulmaya çalıştıklarını söyleyen Çakıcı, ortak hedefin kendi ayakları üzerinde durabilen bir devlet yaratmak olduğunu vurguladı. Kamuda alınan önlemlerin sıcak para akışını durdurarak piyasada dağılmaya yol açacağına inandıklarını ifade eden Çakıcı, ekonomik önlemler noktasında yapılması gerekenlerle ilgili önerileri olduğunu söyledi. Soyer: “Siyasal ve demokratik tedbirler de alınmalı” Cumhuriyetçi Türk Partisi Genel Başkanı Ferdi Sabit Soyer ise Sanayi Odası'nı kabulünde yaptığı konuşmada, sanayinin ülkenin en önemli sektörlerinden biri olduğunu söyledi ve adanın, hizmet sektörünün önde olduğu bir ekonomik modele sahip olduğunu kaydetti. Sürdürülebilir bir ekonomik modele kavuşmanın gerekli olduğunu dile getiren Soyer, bunun için ekonomik tedbirler kadar önemli olan demokratik ve siyasal tedbirler de alınması gerektiğini ifade etti. Aksi takdirde ülke ekonomisinin sürekli kriz halini devam ettireceğini ifade eden Soyer, “Bu memlekete getirilen kaçıncı pakettir, sürekli olarak paketlerle yüz yüze kalıyoruz. Her paketin temel amacı kamu giderlerini azaltmak oldu ancak her paket uygulamasından sonra memleket allem galem olurken arkasından kamu giderleri daha da arttı. Çünkü ekonomik tedbirler demokratik tedbirlerle bütünleşmedi” diye konuştu. Diyalog şart DP Genel Başkanı Serdar Denktaş da, kesimler arasında diyalogun şart olduğunu, bu çerçevede hükümetin, muhalefetin, sendikaların ve üreticilerin samimi bir şekilde diyalog kurması gerektiğine inandığını söyledi. Denktaş, ülkede ciddi bir ekonomik kriz bulunduğunu, alınan ekonomik tedbirlerin ise “ekonomiyi düzeltmek için değil bütçe açığını kapatmak için” yapıldığını savunarak, tedbirlerin krizi daha da derinleştireceğini ileri sürdü. SANAYİ ÜYE HABERLERİ 5 ÖZTUNÇ REKLAMCILIK VE SANAT ÇANTA VALİZ LTD. ISO BELGELI FİRMALARIMIZ ARASINA KATILDILAR Reklam sektöründe tasarımları ve müşterilere sunduğu farklı reklam ürünleriyle Öztunç Reklamcılık, diğer taraftan kendi sektöründe kaliteli ve farklı ürün yelpazesi ile öne çıkan ayakkabı ve çanta mağazası Sanat Çanta Ve Valiz Ltd. firmaları Avrupa Standartları Kalite Belgesi ISO 9001-2008 belgesi aldı. Kıbrıs Türk Sanayi Odası'nı ziyaret ederek Başkan Ali Çıralı ile kısa bir söyleşi gerçekleştirme fırsatı bulan firma yetkilileri, tüketicinin yerli üretimi tercih etmesi ile sağlanan destekle kalitenin yükselebileceğini belirtti. Günümüzde KKTC reklamcılığının büyük bir yüzdeliğini ithal edilen malların oluşturduğu bir dönemde, aynı kalite ve uygun fiyat seçenekleriyle yerli üretime önem vermek gerektiğini vurgulayan Öztünç Reklamcılık Direktörü Şenol Öztunç, reklamcılık alanında yeniliklerin öncüsü olmak için çalışmalarına devam edeceklerini belirtti. DUYURU: Tüm üyelerimiz, almış oldukları standart ve kalite belgeleri ile duyurmak istedikleri yeni yatırımlarını gazetemizde ücretsiz olarak yayınlatabilirler. Yeni Üye Listesi Sicil “Talimatlarla” yapıldığını savunduğu ekonomik tedbirlerin hükümet tarafından savunulduğunu, ancak çalışandan, emekliden yapılan kesintilerle yeni müşavirlerin yaratıldığını ve yerlerine başka müdürler atamayla 500 emekliden yapılan tasarrufun hibe edildiğini ileri süren Denktaş, ekonomik tedbirlerin nereye katkı yapacağını sordu. Sendikaların son yaptığı iki eyleme değinen Denktaş, sendikaların bu eylemlerinin belki de şimdiye kadar yaptığı en haklı eylemler olduğunu, ancak bazı sendikaların eylemi saptırdığını ifade etti, Türkiye'ye yönelik istenmeyen sözler söylediklerini ve pankart açtıklarına işaret ederek, bu nedenden dolayı DP olarak çok istedikleri halde bu eylemlere destek veremediklerini kaydetti. Firma İsmi Kayıt Tarihi aralığı: 1/7/2010 ~ 31/8/2010 İŞTİGAL KONUSU SEKTÖR 1169 ALCEYLİN METAL SANAYİ LTD . ALUMİNYUM DOĞRAMA METAL SANAYİ 1170 ICC INDUSTRIES ŞTİ. LTD. TEMİZLİK MALZEMELERİ ÜRETİMİ KİMYA, PETROL, KAUÇUK VE PLAST 1171 HÜRMÜS ŞAHALOĞLU UNLU MAMÜLLER GIDA İÇKİ VE TÜTÜN SANAYİ 1172 ARCTIC FARMS LTD. PAKETLEME DİĞER İMALAT SANAYİ 1173 INHOUSE İÇ MİMARLIK TASARIM ŞTİ LTD AHŞAP-MOBİLYA SANAYİ ORMAN ÜRÜNLERİ VE MOBİLYA 1174 AÇIKYILDIZ METAL LTD . METAL İŞLERİ METAL SANAYİ 1175 EMİRTAŞ MERMER SANAYİİ ŞTİ . LTD. MERMER MOZAİK TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİ 1176 AYPEN PVC VE ALÜMİNYUM LTD ALUMİNYUM DOĞRAMA METAL SANAYİ 1177 MUSTAFA EMİNDAYI FOODYLAND GIDA VE TARIM İŞLETMELERİ PAKETLEME DİĞER İMALAT SANAYİ 1178 AKSİM İNŞAAT ŞTİ LTD . METAL İŞLERİ METAL SANAYİ 1179 HASAN O. VARANOĞULLARI (KUTRET YEM SANAYİ ) YEM SANAYİ GIDA İÇKİ VE TÜTÜN SANAYİ 1180 INTERWOOD IMPORT & EXPORT PRODUCTION LTD. AHŞAP-MOBİLYA SANAYİ ORMAN ÜRÜNLERİ VE MOBİLYA 1181 ANADOLU MERMER LTD. MERMER MOZAİK TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİ 1182 NICE TO MEAT TRADING LTD. ET ÜRÜNLERİ GIDA İÇKİ VE TÜTÜN SANAYİ 1183 NAKSA TRADING LTD. PAKETLEME DİĞER İMALAT SANAYİ 1184 HALİL HAMZA İNŞAAT MALZEMELERİ LTD . AHŞAP-MOBİLYA SANAYİ ORMAN ÜRÜNLERİ VE MOBİLYA 1188 BOTANICA HOME & GARDENS LTD METAL İŞLERİ METAL SANAYİ 1185 HEBO YAPI SANAYİ VE TİCARET ŞTİ . LTD. İNŞAAT TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİ 1186 GAZİKENT TRADING LTD . METAL İŞLERİ METAL SANAYİ 1187 AKINLAR LTD. KİMYA SANAYİ KİMYA, PETROL, KAUÇUK VE PLAST 1189 LACOMEL LTD. TEKSTİL KONFEKSİYON DOKUMA, GİYİM EŞYASI VE AYAKKA 1190 MEHMET SELKAN BOYA VE YAPI MALZEMELERİ KİMYA, PETROL, KAUÇUK VE PLAST 1191 PRESCON HAZIR BETON LTD. HAZIR BETON TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİ 1192 ENGİN&BERK ISI ŞTİ LTD . ELEKTRİKLİ EV ALETLERİ ELEKTRİKLİ METAL EŞYA VE ALETL 1193 SEVGÜL ÇORAPÇILIK LTD TEKSTİL KONFEKSİYON DOKUMA, GİYİM EŞYASI VE AYAKKA SANAYİ 6 KÖŞE YAZISI ÜRETİM AÇISINDAN Mustafa GÜNDÜZ 57438 ALACAK VERECEK DAVASI Alacaklılar, alacaklarını GENEL SEKRETER tahsil etmek için, yargı [email protected] yolunu denemektedir. Ancak, davalar Havadis Gazetesinin uzamakta, haciz müessesi çalışmamakta, 24 Ağustos tarihli taksitlendirmeler, borçlunun yaşam Ekonomi ekinden standardı dikkate alınmadan, genelde, öğrendiğimize göre mahkemelerde 57438 borçlunun beyan ettiği ödeme kabiliyetine alacak verecek davası bulunmaktadır. göre tespit edilmektedir. Ülkemizdeki, İşinsanlarının kayıtlı Ekonomik Örgütler Platformu üyesi bulunduğu üç Oda vardır. (Kıbrıs Türk kuruluşların ortak görüşü, Ticaret Sanayi Odası, Kıbrıs Türk Ticaret Odası, Mahkemelerinin kurulmasıdır. İhtisas Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası) mahkemelerinin kurulması çok önemlidir. Bu üç Odanın aktif üye sayılarının toplamı, Ticari konulara ticaret mahkemelerinin mahkemelerdeki dava sayısının yarısından bakması, ticari konularda uzmanlaşmış azdır. Demek ki, yalnız ticari alışverişlerde yargıçların, daha çabuk karar vermesi değil, bireysel alışverişlerde de, borçlar demektir. Ancak bu yeterli değildir. Alacak ödenmiyor. verecek davalarında, mahkemenin Bu durumu yalnızca “piyasaların kötü alacaklının ve alacak miktarının tespitini olması – kişilerin gelirlerinin azalmasından yapması ve kararını vermesi sadece olayın dolayı, borçlarını ödeyemez duruma birinci aşamasıdır. düşmesi” ile açıklayamayız. Kişiler, Alacak verecek davalarında, adaletin bankalardan borç alırken ve/veya yerine getirilmesi için, alacaklının alacağını başkalarından mal alırken, zamanında geri tahsil etmesi gerekmektedir. Burda icra ödeme yapmamayı göze alıyorlar. Kısacası, müessessinin önemi ortaya çıkar. Alacak borcunu, parası olan da zamanında verecek meselelerinde, yargı sistemimizin ödemiyor, parası olmayan da zamanında esas kanayan yarası icradır. Borçlunun ödemiyor. kişisel mallarına el koyma kararının Şimdilik, olayın sevindirici tarafı; henüz verilmesi için uzun bir süreç gerekir. Haciz yargıya olan güven yitirilmemiştir. işlemini gerçekleştirecek icra memurları, borçlunun evine gittiğinde, haczedecek hiçbir mal bulamazlar. Borçlunun evinin garajında üç-dört tane lüks araba park edilmiş olmasına rağmen, borçlunun evinin her odasında LCD ekran televizyon bulunmasına rağmen, icra memurları haczedecek hiçbir şey bulamazlar ve geri dönerler. Alacaklı, taksitlendirme davası açar ve alacağının taksitlendirilmesini ister. Mahkeme, hiçbir özel malı bulunmayan borçlunun, borcunu taksitle ödemesine hükmeder!... Tabii ki, taksit miktarı da zavallı borçlunun ödeyebileceği miktarda olur!... Bütün davalar böyle neticelenmez... İcra memurunun eve gelmesini göze alamayan borçlular, mahkemenin verdiği kararı her ne pahasına olursa olsun yerine getirirler. Türkiye de dahil, birçok gelişmiş ülkelerde, icra müessesesi çok güçlüdür. Oralarda, icra, haciz için, haneye gitti mi, haczedecek çok şey bulur. Hatta, Türkiye'de icra memuru haciz için, haczedilenleri yüklemek maksadı ile kamyonla beraber gider... Çünkü, haczedecek mal bulacağından emindir. Hiçbir işinsanı da bu duruma düşmek istemez. Başından hesabını iyi yapar... Ve borcunu zamanında ödemek için gayret eder. Ceza sistemi ve cezanın kendisi caydırıcı olmalıdır. Geciken adalet ise adalet değildir. SANAYİ ADVERTORİAL 7 Kuzey Kıbrıs Turkcell'in Yeni Cepten internet paketleri lKKTC'de binlerce teknoloji meraklısının Kuzey Kıbrıs Turkcell'in cepten internet paketlerine gösterdiği yoğun ilgi sebebiyle, Kuzey Kıbrıs Turkcell paket seçenekleri bilgiye göre; Haftalık 50 MB ve aylık 100 arasına 250MB ve 1GB'lık yeni MB seçenekleri bulunan cepten internet paketler ekledi. paketlerine, aylık 250 MB ve 1 GB paket i eklendi. seçenekler Günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline gelen cep telefonları artık Hem kontörlü hem de faturalı hat sadece konuşmak için değil internete aboneleri aylık paket abonelikleri için, bağlanmak, e-postalara erişmek, Sanayiciye Özel Elektrik Tarifelerinden Yararlanabilmek için Son Tarih: 1 Kasım 2010 enerjisi kullanma” konusunda vermiş olduğumuz mücadele neticesinde Elektrik Kurumu, yeni bir çalışma başlatmıştır. Kurumun gazetelere vermiş olduğu ilanlarda da görüldüğü gibi, sanayi tarifelerinin ayrıştırılması için, sanayicilerin Sanayi Odasından üye sicil belgesi alarak, en geç 1 Kasım 2010 tarihine kadar Elektrik Kurumu Bölge Amirlikleri Tüketici İşlerine başvurmaları gerekmektedir. Daha önce Odamızın Elektrik Kurumuna toplu liste ile bildirdiği, Odamıza sayaç numarası veren üyeler de dahil, tüm üyelerimizin en geç 1 Kasım 2010 tarihine kadar Elektrik Kurumu Bölge Amirlikleri Tüketici İşlerine başvurmaları gerekmektedir. Belirtilen tarihten sonra yapılan başvurular kabul görmeyecektir. Tüm oda üyelermizi üye sicil belgelerini almaları için odamıza bekliyoruz. Cep telefonuyla internete her an erişim sağlanıyor Dünyada internete cep telefonuyla erişen insan sayısı bilgisayar ile internete erişen sayısını hızla geçerken, KKTC'de de cepten internet yoğun ilgi görüyor. Kuzey Kıbrıs Turkcell'in cepten internet paketleri ile ekonomik fiyatlarla internete bağlanmak mümkün. Kuzey Kıbrıs Turkcell'in 2009'da başlattığı cepten internet paket kampanyasına bugüne kadar binlerce kullanıcı dâhil oldu. Kıbrıs'ın yaşama değer katan lider teknoloji şirketi Kuzey Kıbrıs Turkcell, mobil internet keyfini abonelerine sunmaya devam edecek. DUYURU Kıbrıs Türk Sanayi Odası'nın Elektrik Kurumu ile imzalamış olduğu protokele göre, oda üyeleri, işletme büyüklüklerine göre, Elektrik Kurumunun sanayicilere sunduğu Sanayi 5 ya da Sanayi 6 tarifelerinden yararlanabilecek. Yaklaşık 2 yıl önce imzalanan protokolden sanayici olmayan özel ya da şahıs işletmelerinin de sanayı tarifelerinden yararlanmasından dolayı başlatmış olduğumuz görüşmeler olumlu yönde sonuçlanmıştır. Kıbrıs Türk Sanayi Odası olarak, “Sanayi tarifelerinden yalnızca sanayicilerin elektrik olarak ücretlendiriliyor. Haftalık 50 MB paketler sadece Yeşil kart aboneler tarafından kullanılabiliniyor. Facebook ve Twitter gibi sosyal paylaşım sitelerini ziyaret etmek, Google'da aranan bilgiye kolayca ulaşabilmek, müzik, gol görüntüsü ve oyun gibi içerikleri satın almak için kullanılıyor. “ABONE” yazıp boşluk bıraktıktan sonra paket seçeneği yazıp (Örnek: ABONE 250) 1111'e kısa mesaj göndererek, cepten İnternet aboneliklerini kısa mesaj ile kolaylıkla başlatabiliyorlar. Abonelikler, seçilen paketlere bağlı olarak her ay veya her hafta yenilenerek devam ediyor. Kıbrıs'ın lider iletişim ve teknoloji şirketi Kuzey Kıbrıs Turkcell, 3G servisini ülke geneline yaydıktan sonra internete 50 MB'lık haftalık cepten internet en ekonomik erişim olarak kabul edilen cepten internet paketleriyle abonelerini aboneliğinin 100 kontör olarak ücretlendirildiği bu serviste, 100 MB'lık bilgiye ve dünyaya özgürce ulaşmaya aylık paket 200 kontör / 12 TL, 250 teşvik etti. MB'lık aylık paket 250 kontör / 15 TL ve 1 GB'lık aylık paket 450 kontör / 27 TL Kuzey Kıbrıs Turkcell'den verilen SANAYİ 8 GÜNCEL SANAYİ GÜNCEL 9 İzmir Enternasyonal Fuarı 55 ülkeden bin 52 katılımcı firmayla 79. Kez kapılarını ziyaretçilere açtı KKTC'nin İzmir Fuarı'nda 35. yılı Türkiye'nin uluslararası nitelikteki ilk fuarı olan İzmir Enternasyonal Fuarı, 79. kez kapılarını açarken, KKTC 35. Kez fuardaki yerini aldı. Fuarda 55 ülkeden bin 52 firma stand açtı. Açılışa, TC Sanayi ve Ticaret Baknı Nihat Ergün'ün davetlisi olarak KKTC Ekonomi ve Enerji Bakanı Sunat Atun beraberindeki heyet katıldı. KKTC şemsiye standı Hal 2'de 640 metre karelik bir alana kuruldu. Bu yıl fuara 51 kurum ve kuruluş katıldı. Bakan Atun standlar hakkında bilgi aldı Sanayi Odası üyesi 39 üretici firma ürünlerini sergilerken, Girne Con Kahve, Sultan Kahve ve Koop Süt ürün tanıtımı ve tadımı yaptırıyor. Stantda ayrıca, 5 üniversite tanıtım ve öğrenci kayıt işlemi yaparken, Kıbrıs Türk Sanayi Odası, Turizm Tanıtma ve Pazarlama Dairesi, Kültür Dairesi, Kıbrıs Türk El Sanatları Kooperatifi ve Halk Sanatları Enstitüsü de yer alıyor. Fuar süresince KKTC standında özgün müzik dinletisi ve halk dansları gösterileri düzenleniyor. Tanıtımı ve sergisi yapılan KKTC üretimi ürünler şunlar: “Gıda ve temizlik ürünleri, alkollüalkolsüz içecekler, çimento, çanta-valiz, plastik-kağıt kap ve ambalajlar, hazır yatak ve bazalar, ahşap kapı ve aksamları, boya ve yapı kimyasalları, elektrik kabloları, çorap ve tekstil ürünleri, naylon poşet, Kıbrıs'a özgü taşlar, parke ve blok çeşitleri, bahçe telleri, teflon mutfak araç gereçleri, su ve elektrik boruları, Güneş energili termosifon ve poliüretan su depoları, özgün bakır işlemeleri, karton kutu ve ambalaj, dalgıç su motorları ve aksamları, ayakkabı, üzüm sucuğu, peksemet, harup, süt ürünleri, meyve suları.” Bakan Sunat Atun KKTC standını ziyaret etti Ekonomi ve Enerji Bakanı Sunat Atun, fuarın resmi açılışının ardından beraberindeki heyetle KKTC standını ziyaret etti. Bakana görevine yeni atanan İzmir Konsolosu Uğur Umar eşlik etti. Bakan Atun'a ziyareti sırasında standlar hakkında bilgiyi Sanayi Dairesi Şube Amiri ve Fuar Müdürü Öcal Erten verdi. Bakan Sunat Atun'un ziyareti sırasında halkoyunları ekibi de kısa bir gösteri düzenledi. Bakan Atun ve beraberindeki heyet Fuarda yer alan sanat galerisini ziyaret eden Bakan Atun, Kıbrıslı resim sanatçı Feryal Şükran'dan bilgi aldı. daha sonra fuar alanında bulunan sanat galerisinde Kıbrıslı resim sanatçılarından Feryal Şükran'ın 15 yağlı boya eserinin yer aldığı sergiyi Bakan Atun'a Girne Con Kahve standından Kayra Şadi hoşgeldin çiçeği sundu ziyaret etti. 79 yaşında ama enerjik bir fuar Onur konuğu Gaziantep'in, ana temasının "Enerji" olduğu 79. İzmir Enternasyonal Fuarı'na, 55 ülkeden 803'ü yerli 249'u yabancı olmak üzere 1052 firma katılıyor. 1.5 milyon kişinin ziyaret etmesi beklenen Fuar, 5 Eylül 2010 tarihinde kapanacak. Giriş ücretlerinin tam 2 TL, öğrenci 1 TL olarak belirlendiği Fuar kapsamında, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın katkılarıyla İsmet İnönü Sanat Merkezi'nde 2-3 - 4 Eylül 2010 tarihlerinde Uluslararası Enerji Türk Zirvesi gerçekleştirilecek. Zirvede, enerji sektöründe yaşanan değişimler, yenilenebilir enerji politikaları, şehirlerde enerji tüketimi ve enerji verimliliği, şehirlerin enerji kaynakları potansiyeli, atık, jeotermal, güneş enerjisi teknolojileri, rüzgar enerjisi teknolojileri ve yenilenebilir enerji yatırımlarının hayata geçirilmesinin önündeki engeller gibi güncel konu başlıkları tartışılacak. Ayrıca fuarda oluşturulan Enerji Özel Bölümü'nde 25 firma yer alacak. SANAYİ 10 KÖŞE YAZISI YURTDIŞI PAZARLARA İLİŞKİN BİLGİ KAYNAKLARI -1 İHRACATA BAKIŞ Özden ÇATALBAŞ İGEME OFİS MÜDÜRÜ [email protected] İhracat yapmak isteyen firmaların öncelikle yapması gereken en doğru pazarı tespit etmek ve o pazara girmeye çalışmaktır. Firmaların doğru pazarı seçmeleri aşamasında öncelikle iki bilgiye ulaşmaları ve bu bilgileri mümkündür. Dış pazar araştırmalarına başlamadan önce, firmaların öncelikle ürünlerine ilişkin Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) numarasını bilmesi gerekmektedir. Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)Numaraları: Firmaların ihracat işlemleri sırasında, ihraç ettikleri ürünün Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)numarasını bilmeleri ve belgelerinde kullanmaları gerekmektedir. GTİP numaralarının aynı zamanda dış pazar araştırmaları için de bilinmesi gerekmektedir. Ürünlere ilişkin GTİP numaraları T.C. Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı web sitesinden (http://www.gumruk.gov.tr/tr- KONUK YAZAR 11 Öğrenilmiş Çaresizlik (kimse alınmasın) Galatasaraylı futbolcuların Fenerbahçe maçından önce, daha Deniz DEMİRCİOĞLU önceki maçlarda aldıkları sonuçlar akıllarına [email protected] gelmekte (6-0, 4-0, 3-2, 43) ve Galatasaraylı futbolcular "Ne yaparsak yapalım yine kazanamayacağız" diyerek, daha az çalışmakta ve yine başarısız olmaktadırlar. Değerli sanayiciler hepinize içten bir merhaba. Bu ay sizlere maalesef etrafımda çok gözlemlediğim bir konudan bahsetmek istiyorum. Ögrenilmiş çaresizlik kavramı. Önce kısaca ne anlama geldiğini bir açıklayayım. Dr. Seligman ve çalışma arkadaşları tarafından bulunan bir psikoloji terimi olan öğrenilmiş çaresizlik (learned helplessness), hayvanların ya da insanların, karşılaştıkları olumsuz olaylar üzerinde kontrollerinin olmadığını düşündükleri durumlarda ortaya çıkan apati (duygusuzluk) durumuna denir. Bu rahatsızlığı olan kişi, daha önce yaşadığı olumsuzluklarla tekrar karşılaşmaktan kaçınmak için çaba sarfetmez. Seligman'a göre, bireyin olumsuz olaylara maruz kalmasıyla gelişen öğrenilmiş çaresizlik duygusu; motivasyonsuzluk, uyumsuzluk, pasiflik, depresyon, umutsuzluk, eylemlerin sebepleri ve sonuçlarıyla ilgili bir bağ kuramama gibi sorunlara neden olmaktadır. Bu durum, öğrenme teorilerindeki hangi Bu durumu kendi örneklerimizle de kavrama örnek olabilir? anlatabilirm. Örnek: “Biz ne yaparsak A) Habercilik yapalım rumlar bizim dışa açılmamızı B) Tepkisel koşullanma engeller.” Örnek: “Biz hiç bir şekilde C) Kendini gerçekleştiren kehanet Türkiye'ye mal satamayız.” Başka bir örnek D) Sistematik duyarsızlaşma “bizim devlet dairelerimiz böyle napalım Bu konu o kadar ilgimi çekmişti ki hiç saat 12:00 den sonra hiç kimseyi bulman.” üşenmeden internet üzerinden bu kavramı Ben öğrenilmiş çaresizlik kavramını ilk araştırdım. Sonuçlar bana oldukça tanıdık kez bir sınav sorusu ile öğrendim. Soru şu geldi. Maalesef ülke olarak bizim içinde KONUK YAZAR hedef pazar tesbit edildikten sonra da pazar bilgisi toplamak gerekmektedir. Bu bilgilerin pek çoğuna bugün internet ortamında erişim TR/ticareterbabi/Sayfalar/Tarife.aspx) tespit edilebilir. Burada yer alan tarife cetvelinde ürün isimleri ve GTİP no.ları yer almaktadır. değerlendirmeleri gerekmektedir. Bu bilgilerden ilki, ürünün dünya ticaretine ilişkin bilgi yani dünyada bu ürünü ithal ve ihraç eden başlıca ülkelere ilişkin edinilecek bilgidir. İkinci bilgi ise KKTC'nin bu ülkeyle arasındaki ticarete ilişkin bilgidir. Bu bilgilere göre SANAYİ Dünya Ticaretine İlişkin Bilgi: Dünya ticaretine ilişkin bilgiye ulaşımda en önemli kaynaklardan biri International Trade Center (ITC)'dir (http://www.intracen.org). ITC'nin trademap veri tabanı (http://www.trademap.org) kanalıyla ürün ve ülke bazında ithalat ihracat verilerine ulaşmak mümkündür. Bu kaynak vasıtasıyla ürününüzün hangi ülkeler tarafından ithal ve ihraç edildiğini görmeniz mümkündür. KKTC'nin Dış Ticaretine İlişkin Bilgi: KKTC firmaları tarafından ihraç edilen ürünler ve ihracatın gerçekleştirildiği ülkelere ilişkin bilgi KKTC Ekonomi ve Enerji Bakanlığı Ticaret Dairesi tarafından yayınlanmaktadır. Bu kaynak vasıtasıyla KKTC'nin ihracat gerçekleştirdiği başlıca pazarlar hakkında bilgi sahibi olmak ve bu bilgiyi de dikkate alarak en uygun pazarlara karar vermek doğru olacaktır. bulunduğumuz psikoloji bu, acı ama gerçek. Zaten benim isyanım da burada başlıyor. Kendim şahsım adına hiç bir zaman böyle bir durumu kabul edemem. Rum bana elinden geleni yapacak, benim elim da armut mu toplayacak. Olmadı işte hiç olmazsa yerden bir taş alır atarım muhakkak bir isyanda bulunurum. Mersin gümrüğü geçilmez diyoruz. Geçilecek be kardeşim ne olursa olsun gerekirse cebime, valizime sığdırırım gene de geçerim. Önemli olan ilk hareketi yapmaktır sembolik da olsa bir su şişesini bile geçirmek bu barajı kafalarda yıkmak demektir. Sanayici dediğin kişi sınırları içerisine hapsolmayan bir çemberin içerisinde hareket etmeyen gerekirse çemberi delip geçen kişidir (Mahmut Sarper Abimden öğrendiğim ilk derslerden biri). Değerli sanayiciler bizden önceki kuşak ne acıdır ki bu kavramı bizlere de aşılamaya çalışmıştır ama ne olur bizler bizden sonraki kuşağa bunları miras bırakmayalım. Yeni kuşak sanayiciler başları dik her konuda kararlı, ve hiç bir zaman yılgınlık nedir bilmemeliler. İşte bu yüzden Genç Profesyoneller grubunu Sanayi Odası çatısı altında kurduk. Çocuklarımız gerçek birer sanayici olmanın yollarını bu grupla beraber öğrenecekler. Bizlerin çocuklarımızla geçirecekleri zamanları kendilerinden çalan bu Odaya düşman değil belki de farklı bir gözle bakabileceklerdir. Hepinizin çocuklarını bu guruba bekliyorum. Değerli Sanayiciler yazımı son bir cümleyle bitirmek istiyorum. “Çalışmadan, yorulmadan,üretmeden, rahat yaşamak isteyen toplumlar, önce haysiyetlerini, sonra hürriyetlerini, ve daha sonrada istiklal ve istikballerini kaybederler.” Mustafa Kemal Atatürk SANAYİ 12 EKONOMİ SANAYİ EKONOMİ 13 Turizm Adalarında Dış Ticaret turizm adalarında, turizm dışındaki üretim EKONOMİ sektörleri ne Doğa DÖNMEZER durumdadır? Acaba bu ülkeler tüm ihtiyaçlarını Sanayi Sektörünü Geliştirme Sorumlusu ithalat yoluyla mı [email protected] karşılamaktadırlar? Dünyada Kıbrıs gibi Ülkemizde olduğu gibi Turizm sektörünün acaba bu ada ülkelerinin ithalatları, lokomotif sektör olarak ihracatlarının 20 katı mıdır? kabul edildiği bir çok ada bulunmaktadır. Bu sorulara yanıt aramak için, öncelikle Her yıl milyonlarca turisti ağırlayan bu özellikle ülkemize benzer, turizm sektörünün adalarda, mal ve hizmet üretiminin hangi önemli olduğu diğer adalarını belirlemek boyutlarda olduğu her zaman merak konusu gerekiyor. Bu ülkeleri belirlerken turizm olmuştur. sektörünün Gayrı Safi Milli Hasılaya (GSMH) Ülkemizde özellikle bazı kesimler, olan katkısına ilave olarak, o ülkeleri ziyaret ekonominin turizme dayalı olduğu eden turist sayısını göz önüne alarak; gerekçesini öne çıkararak, diğer sektörlerin Bahama, Barbados, Güney Kıbrıs, Maldivler, korunması, geliştirilmesi veya teşvik Malta, Mauritious, Panama ve Seyşel ada edilmesine karşı olmakla birlikte, ithalatın ülkelerinin özellikle dış ticaret rakamları ile tamamen serbest bırakılarak, turizm ihracatın ithalatı karşılama oranlarının dışındaki üretim sektörlerinin payının incelenmesi gerekmektedir. Bu ekonomik azaltılmasını, savunmaktadırlar. Peki diğer veriler özellikle o ülkelerde üretimin hangi boyutlarda olduğunun ve o ülkenin dışa bağımlılığını göstermektedir. Aşağıdaki tablo 1'de çeşitli ada ülkeleri ile Türkiye dikkate alınmıştır. İhracatın İthalatı Karşılama Oranı, kısaca İhracatın, İthalata bölünmesiyle hesaplanmaktadır. Bu değerlere baktığımızda Turizmin lokomotif sektör olduğu bu adalarda, KKTC'de ihracatın ithalatı karşılama oranı diğer tüm ülkelerden yaklaşık 3 kat daha az olduğu görülmektedir. düşkünlüğümüz ve bu mantığı kıracak siyasi ve sosyal iradenin hiçbir zaman öne çıkamaması, ülkemizde ihracatın ithalatı karşılama oranı yıllardır %5 gibi komik bir oranda takılı kalmasına sebep olmuştur. KKTC gibi İthalatı İhracatından 20 kat fazla olan başka bir ülke yoktur; Dünyada bu istatistiklerimize sahip başka bir ülkenin olmamasının nedeni de bu ülkelerin zaman içerisinde yok olmuş olmalarıdır. Peki yok olmamak veya sürekli borçlanarak yaşamamak için neler yapabiliriz? Mal ve hizmet Üretimini destekleyen siyasi düzenin yanı sırsa toplumun tüm fertleri Üretimin, ülkesi ve geleceği için ne kadar önemli olduğunu anlamak zorundadır. Ayrıca eğitim sistemimiz Üretime yönelik Girişimciliğin önemine daha şiddetli vurgu yapmalıdır. Yukarıdaki grafikten de açıkça anlaşılacağı üzere, dünya coğrafyasında, Turizm sektörünün öncü sektör olduğu hiçbir ada, üretmekten, ihracat yapmaktan vazgeçmemiş, bunu geliştirme konusunda sürekli çalışmalar yapmıştır. Yani tek bir sektör odaklı gelişim yerine, diğer bir ifade ile risk azaltarak çeşitli üretim sektörlerini öne çıkarmışlardır. Bu ülkelerden hiçbiri, ithalatı tamamen serbest bırakmamış ve aldıkları kararlarda kendi üretim Tablo1: Çeşitli Ülkelerde Dış Ticaret Rakamları ve İhracatın İthalatı Karşılama Oranı sektörlerinin çıkarlarını ön planda İhracat (mil $) İthalat(mil $) İhracatın İthalatı Karşılama Oranı % Bahama 956 3,199 29.88% Barbados 458 1,892 24.21% Maldivler 331 1,388 23.85% Mali 1,980 2,920 67.81% Malta 2,946 4,783 61.59% Mauritius 2,384 4,651 51.26% Seyşel 497 1,041 47.74% G.Kıbrıs 1,633 10,644 15.34% KKTC 84 1,681 4.98% Türkiye 132,027 201,964 65.37% *Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, 2008 verileri tutmuşlardır. Türklerin kronik hastalığı olan “Üretmeden Tüketmek” ne yazık ki kendini Türkiye verisinde de açıkça göstermektedir. İhracatın İthalatı Karşılama oranı %65 olması, Türkiye gibi ada olmayan ancak çeşitli kaynaklara sahip bir ülke için çok düşüktür. Türkiye gibi geniş kaynaklara sahip, Asya ve Avrupa'daki ülkelerde bu oran 3 basamaklı bir yüzde olmasının yanı sıra, bu ülkelerde dış ticaret fazlası olması, Türkiye'de Üretim konusunda kaynakların yeterince kullanılmadığını anlamına gelmektedir. KKTC'de tabi ki İhracatın ithalatı karşılama oranının 3 basamak bir yüzde olacağını veya Türkiye'nin bugünkü değerine yakın olacağını iddia etmek hayaldir. Ancak KKTC verisinin diğer ülkelerden yaklaşık 3 kat düşük olmasının ne yazık ki tek sebebi İzolasyonlar değildir. Bu ülkede bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde, gerek iç ve dış kaynaklı, Üretim aleyhine gelişmeler desteklenmekte, tamamen dışa bağımlı bir ekonomik düzen kurulmaya çalışılmaktadır. Bununla birlikte sahip olduğumuz anlayış, üretmekten ziyade başkasına ürettirmeyi “Bu kadar uğraşacağıma, fabrikada sürüneceğime, ürünü geliştireceğime hazır alır, satarım” sözleriyle desteklenmektedir. Toplum olarak Üretim bilincine sahip olmamamız, rahatlığa *Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, 2008 yılı verileri Yeşil Hat Ticareti İle Temmuz Ayı Satışlarında %38 Artış Son 3 yıldır Yeşil Hat Tüzüğü çerçevesinde kuzeyden güneye yerli ürün satışı gerçekleşmektedir. Bu satışların gelişmesi açısından yapılan çalışmalar sonucunda, Economic Develpment and Growth for Enterprises'dan (USAID: EDGE) alınan istatistiksel bilgilere göre Temmuz ayında kuzeyden güneye yapılan satışlarda artış yaşandı. Temmuz ayında kuzeyden güneye yapılan ticarette bir önceki aya göre %38, geçen yılın Temmuz ayına göre de %24 artış gözlendi. Haziran ayında 447.789€ olan toplam ticaret, özellikle Taş-toprak Ürünlerinde, Metal Ürünlerinde ve Sebze ürün ticaretindeki artışlarla Temmuz ayında 660.523€ kadar yükseldi. Ürünler bazında bakıldığında Temmuz ayında dikkat çeken en büyük artışlardan biri Alüminyum, Yapı Taşları ve Sebze ticaretlerinde gerçekleşirken, Balık ve Tekstil Ürünlerinde düşüşler yaşandı. Yeşil Hat Tüzüğü ile ilgili ayrıntılı raporları KTSO resmi websitesinden (www.kibso.org ) elde edebilrsiniz. SANAYİ 14 İŞ GELİŞTİRME İşiniz yeni dünyaya ne kadar hazır? pazarlama yöntemlerinin pabucu dama atılmaya başlıyor. Pazarlama gurusu Seth Godin bu [email protected] gelişmelerle birlikte ürünlerin de yeni dünyaya ayak uydurması Hayır hayır, yeni gerektiğini savunuyor. dünyadan kastım Amerika değil, Avrupa da değil. “Yeni dünya” derken kastettiğim ?Seth Godin'in 2007 yılında yayınlanan günümüz dünyasında inanılmaz bir hızla “Köfte Usulu Krem Şanti – Meatball hayatımızda yer edinmeye başlayan “Yeni Pazarlama” diye tabir edilen ve hızla klasik Sundae” kitabı bize tüm dünyada değişen pazarlama trendleri ve bu trendlerin klasik pazarlama yöntemlerinin yerini alan pazarlama stratejileri. Bu yöntemler işinizi ürünleri pazarlarken kullanıldığında olabilecek tatsızlıklardan bahsediyor. Buna geliştirmek için hem bir fırsat, hem de ek olarak Godin, kitapta daha da derine yanlış uygulanırsa “köfteli krem şanti” inerek ürünlerin pazarlama ve iletişim kadar berbat olabilir. şeklini değiştiren 14 yeni pazarlama trendinden söz ediyor: ADSL, WDSL, 3G derken, internet ? Tüm tüketiciler ve üreticiler kullanımı Kuzey Kıbrıs'ta hızla yayılmaya ve arasında doğrudan iletişim ve ticaret çığ gibi büyümeye devam ediyor. ? Tüketicilerin ve bağımsız Günümüzde aradığınız her türlü bilgi otoritelerin sesinin daha gür duyulması parmağınızın ucundaki mouse ile bir tık (Facebook'ta adınız çıkmaya görsün) uzaklıkta. Dünyada geliştirilen ürünler, ? Kaynaklar arttıkça hikayenizin daha trendler hakkındaki gelişmeler birkaç ilginç olmasının gerekliliği (yoksa ürününüz saniye içinde, bol seçenekli bir halde önümüze seriliyor. Sınır yok, ambargo yok, kalabalıkta kaybolur gider) ? Çevremizdeki bilgi çokluğu bahane yok. Beğendiğimizi tutuyoruz, sebebiyle dikkat süresinin azalması beğenmediğimiz ise birkaç saniye içinde ? Uzun kuyruk : İlginizi çeken bir şeye sonsuzlukta kayboluyor. İşte tam da bu bakarken, internetteki davranış vahşi internet dünyasının ortasında klasik Niyal ÖZTÜRK SANAYİ İŞ GELİŞTİRME 15 Sınır yok, ambargo yok, bahane yok. şekillerinizden yola çıkarak size önerilerde bulunan internet siteleri sayesinde normalde karşınıza çıkmayacak birçok ürünle tanışabiliyorsunuz. Bu ürünle ilgili bilgi almak isteyip tıkladığınızda ürünün ünü artıyor. Ünü artan ürüne talep artıyor, talep arttığı için ünü artmaya devam ediyor. Bu ürün artık geri döndürülemez bir yükşelişe geçiyor. ? Outsourcing : Dış kaynak kullanımı ? Google ve bilginin küçük parçalara bölünebilmesi ? Sonsuz sayıda iletişim kanalı ? Tüketicilerin kendi aralarında doğrudan iletişim ve ticaret ? Kıtlık ve bolluk arasındaki değişiklikler ? Büyük fikirlerin zaferi ? “Kaç tane”den “kime” geçişin artması ? Zengin kişiler normal insan gibidir ? Yeni kapı bekçileri, olmayan kapı bekçileri: internet tüm kapıları kırarak bilginin doğrudan insanlarla buluşmasını sağladı. Artık bilgiyi bize aktaran veya saklayan kapı bekçileri yok. İnternet, bilgilerin kaynağından çıkıp doğrudan tüketiciye ulaşmasını sağlıyor. Sizinle ilgileniyorum Seth Godin'e göre aşırı bilgi akışı ve her türlü bilgiye bir tıkla ulaşabilmemiz dikkatlerimizi 'ürün'den 'ilgi'ye kaydırıyor. Buna adapte olmanın en güzel yolu ise size ilgi gösteren, takip etmek isteyen potansiyel müşterilerinizden onlara ürünleriniz veya şirketinizle ilgili bilgi göndermek için“müsade almak”. Bu sayede, en potansiyel müşterilerinize merak edilen, kişisel ve samimi bilgiler aktarabilirsiniz. Bu trend artık genele değil özele reklam yapmanız gerektiğine işaret eder. Kişilerin size bilgi göndermek için müsade vermesi onların sizden alışveriş yapması olasılığını artırır. Nerden mi bahsediyorum? Düşünün, günümüzde bu metod telefon operatörlerimiz tarafından sıkça kullanılıyor. Önce gönderilen mesajla müsadeniz alınıyor, daha sonra size özel kampanyalar hakkında mesajlar gelmeye başlıyor. Veya doldurduğunuz bir banka kartı başvurusunda “Bizi takip etmek istermisiniz?” kutusunu tıkladınız mı, emailinize periodik basın bültenleri gelmeye başlıyor. Aman facebookta adınız çıkmaya görsün Buna ek olarak dikkate değer bir başka konu ise ise sosyal medyanın kişilerin sesininin şu ana kadar olmadığı kadar daha gür çıkmasını sağladığı fikri. İnternet ve halkla ilişkileri bir araya getiren en önemli kavram olarak karşımıza “sosyal medya” çıkıyor. Sosyal medya internet kullanıcıları için sınırsız fırsatlar sunuyor. Bu fırsatlar şirketlere de yansımakla beraber, ürün ve hizmetlerinde sorun yaşayan, müşterilerini memnun edemeyen şirketler için sosyal medya bir tehlike haline gelmeye başlıyor. Bu sebeple şirketlerin internet ortamında halkla ilişkiler faaliyetlerinde bulunmaya başlamaları, sosyal medyayı tanımaları ve iş süreçlerini daha doğru bir şekilde yönlendirmeleri gerekiyor. Bir ürün yada fikir gerçekten harika olmadığı sürece sosyal ağlarda yayılması olasılığı çok düşük görünüyor. Sıkıcı ürünlerin ise bu medyada yaşamaları neredeyse imkansızlaşıyor. Bu huni başka huni Pazarlamanın amacı sonunda birilerine bir şey satmaktır. Sattığınız şey ille de bir ürün ya da hizmet olmayabilir. Bir siyasi parti, bir sivil toplum kuruluşu ya da değişmesini istediğiniz bir davranış da pazarlanabilir. Ne pazarlarsanız pazarlayın, aslında hep potansiyel müşterinizi bir yerlerden alıp kendi istediğiniz yere götürme çabasındasınızdır. Bu potansiyel müşteri yolculuğu genellikle farkındalık, bilgi edinme, deneme, müşteri olma, taraftar olma yolunda ilerler. Tabi her ürün kendi yolculuğunda başka duraklar oluşturabilir, ya da buradaki duraklardan bazılarını atlayabilir. Önemli olan, bu huni modelini hep aklınızda tutmak. Çünkü her ürünün taraftarlığına giden yolda çeşitli aşamalar vardır ve her ilerleyen aşamada elinizde bir öncekinden daha az insan kalır. Pazarlama aksiyonlarında en sık gördüğüm hata, yapılan işin insanları huninin neresinden neresine getireceğinin hiç düşünülmeden yapılmasıdır. Daha kimsenin farkında olmadığı bir ürüne sadakat kampanyası düzenlemek, ya da insanları bilgilendirip deneme yaptıramayacağın bir konuda farkındalık yaratmak sık karşılaştığım pazarlama hatalarındandır. Şimdi arkanıza yaslanıp şöyle bir düşünün, işiniz yeni dünyaya ne kadar hazır? Unutmayın, yeni pazarlama tekniklerini kullanmak klasik pazarlama kadar pahalı değil. Ancak doğru yapılmadığında ortaya çıkan sonuçlar kötü bir reklam panosu tasarımından çok daha berbat etki edebilir. Maazallah facebookta işiniz kötü eleştiri alırsa vay halinize, bilgi o kadar çabuk yayılır ki ne olduğunu anlamadan herkesin kulağına gitmiş olur. Fakat, doğru düşünülmüş bir çalışma işinizle ilgili sınırları ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir, bir bakmışsınız ki internetin ambargosuz dünyasında siz de ihya olmuşsunuz. 1 Sosyal Medya; sosyal ağlar, bloglar, sosyal imleme siteleri, video/fotoğraf paylaşım siteleri ve benzeri platformlara verilen genel isimdir. 2 www.pazarlamama.com blog. sinan kurmuş.
Benzer belgeler
İndir - Kıbrıs Türk Sanayi Odası
KTSO içerisinde komite olarak çalışacak “Genç
Profesyoneller Grubu” 12 Mayıs tarihinde
yapılan toplantı ile kuruldu. Yapılan ilk toplantıda
oluşturulan 7 kişilik yönetim kurulunda
KTSO'dan 3 asil, ...