Kas Dokusu

Kas Dokusu
Dr. Alp Can
Histoloji-Embriyoloji
Anabilim Dalı
Sıçan ekstremite kası
Alp Can, 2002
Hedefler
• Kas dokusu türlerini ayırt etmek
• Çizgili iskelet kası yapısını öğrenmek
• Çizgili iskelet kasında sinyal iletimi ve
kasılma mekanizmalarını öğrenmek
• Düz kas yapısını öğrenmek
Kas dokusu türleri
• Çizgili Kas
(hızlı kasılır-gevşer, çabuk yorulur)
– İskelet kası
– Kalp kası
• Düz Kas
kalır)
(yavaş kasılır-gevşer, uzun süre kasılı
Kas hücresi
• Kasılma (kontraktilite) ile ilgili özelleşmiş filamanlar
(aktin, myozin) barındırır
• ADP + fosfatı enerji kaynağı olarak kullanır
• Az miktarda protein sentezi yapar
• Özelleşmiş endoplazma retikulumu (sarkoplazma
retikulumu)
• Komşu hücrelerle özel bağlantılar kurar
• Yenilenme ve onarım yetenekleri yoktur/sınırlıdır
Çizgili İskelet Kası
Sıçan ekstremite kası
Özgür Çınar, 2003
Kırmızı-Beyaz Lifler
Beyaz Kas Lifleri
•Renk
Açık pembe
Kırmızı
Az
Çok
Büyük
Küçük
Az
Çok
Çok
Az
•Yağ damlacığı
Az
Çok
•Kılcal damar
Az
Çok
•Seyirme
Hızlı
Yavaş
•Yorulma
Çabuk
Dayanıklı
Çok
Anaerobik
Az
Aerobik
Göz çevresi
El-ayak
parmakları
Ekstremiteler
Vertebra
Paravertebra
•Myoglobin
•Lif çapı
•Mitokondriya
•Glikojen
Oksidatif enzimlerin
aktivitesini ölçen bir
histokimyasal reaksiyon
(NADH-TR)
Kırmızı Kas Lifleri
•ATP sentez miktarı
•ATP sentezi yolu
•Egzersiz ile
•Bulunduğu yerler
Sinir Kas Kavşağı
(Nöro-Musküler Sinaps)
Çizgili Kas Proteinleri
Protein
İşlevi
MA (kDa)
Myozin
Kalın filamanları oluşturur,
Aktin ile olan ilişkisi ATP’yi hidrolize eder ve kasılma olur
510
Myomesin
Myozin filamanlarını M çizgilerinde birbirine tutundurur
185
Titin
Myozin filamanlarını Z disklerine tutundurarak
sarkomere esneklik kazandırır
2500
C protein
Myozin filamanlarını M çizgisine tutundurur
140
G-Aktin
Fibriller aktin filamanlarını oluşturur,
myozin ile birlikte kasılmayı gerçekleştirir
42
Tropomyozin
Aktin filamanlarının oluklarına yerleşir
64
Troponin
Kalsiyuma bağlanır;
Tropomyozine bağlanır; Aktine bağlanır ve aktin-myozin
ilişkisini keser
78
α-Aktinin
Aktin filamanlarını Z diskine tutundurur
190
Nebulin
Z diskinde yer alır, α-Aktinin moleküllerinin
aktin filamanlarına bağlanmasına yardım eder
600
Düz Kas Dokusu
Tek çekirdekli, ortada yerleşimli hücreler
Bağ dokusu kılıfı ve endomisyum
Nekzuslar
Enine çizgilenme yok
T tübülüsü yok
Az sayıda granülsüz ER
Ara filaman tipi = desmin
Düz kas katı 20x
Barsak duvarı 5x
Barsak
Düz kas hücreleri 100x
İnsan Aorta Duvarı
Alp Can, 2002
İskelet kası
Kasılma
Kalp Kası
Düz kas
İstemli,
hepsi veya hiçbiri
İstemsiz;
ritmik ve spontan
İstemsiz;
yavaş ve güçlü
Var
Var
Yok
Çok çekridekli,
perifer yerleşimli
Tek çekirdekli,
ortada yerleşimli
Tek çekirdekli,
ortada yerleşimli
İyi gelişmiş,
terminal sarnıçlar +
Az gelişmiş
Az sayıda granülsüz
ER
++
(Ca deposu değil)
Var; triad yapısını oluşturur
Var; diad yapısını
oluşturur
Yok
Yok
İnterkale diskler
Nekzuslar
Terminal sarnıçtaki
Kalsekestrin
Hücre dışı
ortamdan gelen
kalsiyum
Kaveola içinde
Troponin C
Troponin C
Calmodulin
Var, uydu hücrelerce
Yok
Var
Yok
Yok
Var
Sinir lifleri
Somatik motor
Otonomik
Otonomik
Bağ dokusu
Epimisyum, perimisyum,
endomisyum
Bağ dokusu kılıfı
ve endomisyum
Bağ dokusu kılıfı ve
endomisyum
Uzun silindirik yapılar
Dallanmış
hücreler
Mekik şeklinde,
enine çizgilenme yok
Sarkomer
Çekirdekler
Sarkoplazma Ret.
T tübülüs
Hücrelerarası
Bağlantı
Kalsiyum Kontrolü
Kalsiyum
bağlanması
Yenilenme (onarım)
Mitoz
Belirleyici özellikler