Nihai ÇED Raporu - Kayseri Büyükşehir Belediyesi

Transkript

Kayseri Büyükşehir Belediyesi
Mustafa Kemal Paşa Bulvarı
No: 15 Kocasinan / KAYSERĐ
Tel: (352) 222 8960 - Faks: (352) 222 4696
KAYSERĐ BÜYÜKŞEHĐR BELEDĐYESĐ
KATI ATIK DÜZENLĐ DEPOLAMA TESĐSĐ
PROJESĐ
ÇED RAPORU
(NĐHAĐ)
DOKAY Mühendislik ve Danışmanlık Ltd. Şti.
Ata Mah. 1042. Cad. No: 140/A 06460 Dikmen-ANKARA
Tel: (312) 475 7131 - Faks: (312) 475 7130
www.dokay.info.tr
Aralık 2010
ANKARA
KAYSERĐ BÜYÜKŞEHĐR BELEDĐYESĐ
KATI ATIK DÜZENLĐ DEPOLAMA TESĐSĐ PROJESĐ
ÇED RAPORU (NĐHAĐ)
Proje No.: 130.01
ARALIK 2010
REVĐZYON LOGU
REVISION LOG
Revizyon Numarası
Revision Number
0
Tarih
Date
Rapor Adı
Kayseri Büyükşehir Belediyesi Katı Atık
Depolama Tesisi Projesi ÇED Raporu
Hazırlayan(lar)
Tufan HÜYÜK
Kontrol Eden
Reviewed by
Kalite Kontrol
Quality Control
Onaylayan
Approved by
2
15.12.2010
Report Title
Prepared by
1
D. Emre KAYA
Yeşim AŞTI
Günal ÖZENĐRLER
Form No: PJ-001/F02-R03
ĐÇĐNDEKĐLER
Sayfa
i
iii
iv
iv
v
Đçindekiler Listesi
Eklerin Listesi
Tabloların Listesi
Şekillerin Listesi
Kısaltmalar
1
2
YÖNETĐCĐ ÖZETĐ...................................................................................................... 1
YASAL ÇERÇEVE .................................................................................................... 4
2.1
Ulusal Mevzuat .................................................................................................. 4
2.2
Uluslararası Kriterler .......................................................................................... 5
3
PROJENĐN TANIMI................................................................................................... 6
3.1
Projenin Amacı .................................................................................................. 6
3.2
Projenin Özellikleri ............................................................................................. 6
3.3
Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi ve Su Kaynaklarının Kullanımı, Kullanılan
Enerji Türü vb.) ............................................................................................................ 19
3.3.1 Arazi Kullanımı............................................................................................. 19
3.3.2 Su Kaynaklarının Kullanımı.......................................................................... 19
3.3.3 Enerji Kullanımı............................................................................................ 19
4
PROJE SAHASI...................................................................................................... 20
4.1
Jeolojik Özellikler ............................................................................................. 22
4.1.1 Genel Jeoloji ................................................................................................ 22
4.1.2 Proje Sahası ve Çevresine Ait Jeolojik Özellikler ......................................... 24
4.1.3 Zemin Etüdü ................................................................................................ 24
4.1.4 Depremsellik ve Tektonik Özellikler ............................................................. 25
4.1.5 Hidrojeolojik Özellikler.................................................................................. 27
4.2
Đklim Özellikleri................................................................................................. 27
4.3
Su Kaynakları .................................................................................................. 27
4.4
Toprak Özellikleri ............................................................................................. 28
4.5
Sosyo-Ekonomik Özellikler .............................................................................. 29
4.5.1 Nüfus Büyüklüğü ve Nüfus Artış Hızı ........................................................... 29
4.5.2 Eğitim........................................................................................................... 31
4.5.3 Sanayi ve Ticaret ......................................................................................... 31
4.6
Ekolojik Özellikler............................................................................................. 31
4.6.1 Flora ............................................................................................................ 31
4.6.2 Fauna .......................................................................................................... 33
4.7
Koruma Alanları ............................................................................................... 37
5
ÇEVRESEL ETKĐLER............................................................................................. 39
5.1
Katı Atıklar ....................................................................................................... 39
5.1.1 Hafriyat Atıkları ............................................................................................ 39
5.1.2 Özel Atıklar .................................................................................................. 40
5.2
Sıvı Atıklar ....................................................................................................... 41
Kayseri Katı Atık Depolama Tesisi Projesi ÇED Raporu
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
i/v
5.3
Tehlikeli Atıklar ................................................................................................ 41
5.4
Atık Yağlar ....................................................................................................... 42
5.5
Hava Emisyonları............................................................................................. 42
5.5.1 Gaz Emisyonları .......................................................................................... 42
5.5.2 Toz Emisyonları ........................................................................................... 43
5.5.3 Koku ............................................................................................................ 44
5.6
Gürültü............................................................................................................. 44
5.7
Trafik Güvenliği................................................................................................ 48
6
ALTERNATĐFLERĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ......................................................... 49
6.1
Depo Sahası Alternatifleri ................................................................................ 49
6.1.1 Mevcut Vahşi Depolama Sahası (Alternatif 1) .............................................. 49
6.1.2 Proje Kapsamında Önerilen Saha (Alternatif 2)............................................ 50
6.2
Teknoloji Alternatifleri ...................................................................................... 51
6.2.1 KADDT ........................................................................................................ 51
6.2.2 Kompostlaştırma.......................................................................................... 52
6.2.3 Yakma ......................................................................................................... 53
6.3
Sızıntı Suyu Arıtma Alternatifleri ...................................................................... 53
7
ÇEVRE YÖNETĐM PLANI ....................................................................................... 55
7.1
Amaç ve Kapsam............................................................................................. 55
7.2
Đlgili Taraflar ..................................................................................................... 55
7.2.1 Atık Yönetim Planı ....................................................................................... 56
7.2.2 Kirlilik Önleme Planı..................................................................................... 56
7.3
Etki Azaltıcı Önlemler ...................................................................................... 56
7.3.1 Đnşaat Aşaması ............................................................................................ 56
7.3.2 Đşletme Aşaması .......................................................................................... 57
7.4
Đzleme Planı..................................................................................................... 60
7.4.1 Đnşaat Aşaması ............................................................................................ 60
7.4.2 Đşletme Aşaması .......................................................................................... 60
7.5
Kurumsal Güçlendirme .................................................................................... 66
7.5.1 Ekipman Alımı.............................................................................................. 66
7.5.2 Eğitim........................................................................................................... 66
7.5.3 Danışmanlık Hizmetleri ................................................................................ 67
7.5.4 Halkla Đlişkiler............................................................................................... 67
7.5.5 Özel Çalışmalar ........................................................................................... 68
7.6
Kurumsal Düzenlemeler................................................................................... 68
7.6.1 Đnşaat Aşaması ............................................................................................ 68
7.6.2 Đşletme Aşaması .......................................................................................... 69
7.7
Sivil Toplum Kuruluşlarının ve Projeden Etkilenecek Grupların Bilgilendirilmesi
69
7.7.1 Đnşaat Aşaması ............................................................................................ 69
7.7.2 Đşletme Aşaması .......................................................................................... 70
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
ii/v
EKLERĐN LĐSTESĐ
Ek-A Çizimler
- Genel Yerleşim Planı
- Sızıntı Suyu Toplama Sistemi
- Sızdırmazlık Sistemi
Ek-B Proje Sahasına ait Fotoğraflar
Ek-C Kayseri Đl Merkezine ait Meteorolojik Bilgiler
Ek-D Halkın Katılımı Toplantısına Đlişkin Bilgiler
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
iii/v
TABLOLARIN LĐSTESĐ
Sayfa
Tablo 3-1 Projenin Özellikleri (Lot-1) ................................................................................. 6
Tablo 3-2 KADDT Đşletme Aşaması Makine-Ekipman Listesi ............................................ 7
Tablo 3-3 Sızıntı Suyu Miktarı ve Karakterizasyonu .......................................................... 9
Tablo 3-4 Sızıntı Suyu Ön Arıtma Tesisinde Arıtılan Atıksuyun KASKĐ AAT’ye Deşarjına
Đlişkin Standartlar ..................................................................................................... 10
Tablo 3-5 Kompost Tesisinin Tasarımı için Yapılan Kabuller ........................................... 13
Tablo 4-1 KaBB 2009 Yılı Nüfus Bilgileri (ADNKS).......................................................... 29
Tablo 4-2 KaBB 2000-2035 Yılları Nüfus Artış Hızları (BM Yöntemi)............................... 30
Tablo 4-3 KADDT Lot-1’in Hizmet Edeceği Nüfusa ait Projeksiyon Bilgileri ..................... 30
Tablo 4-4 KaBB Sınırları Đçindeki Hane halkı Sayısı........................................................ 30
Tablo 4-5 Bern Sözleşmesi Gereği Koruma Altında Olan Türler ve IUCN Kırmızı
Listesi’nde Verilen Koruma Statüleri......................................................................... 34
Tablo 5-1 Dizel Araçlardan Yayılan Kirleticiler için Emisyon Faktörleri,Kirletici Miktarları ve
Đlgili Sınır Değerler.................................................................................................... 42
Tablo 5-2 Đnşaat Aşamasında Kullanılacak Makine ve Ekipman Sayıları ve Ses Gücü
Düzeyleri.................................................................................................................. 44
Tablo 5-3 Mesafelere Göre Gürültü Dağılımı................................................................... 46
Tablo 5-4 Şantiye Alanı için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri (ÇGDYY Ek-VIII, Tablo 5) 47
Tablo 5-5 Đşletme Aşamasında Kullanılacak Makine ve Ekipman Sayıları ve Ses Gücü
Düzeyleri.................................................................................................................. 47
Tablo 7-1 Proje’nin Muhtemel Çevresel Etkileri ve Etki Azaltıcı Önlemler........................ 58
Tablo 7-2 KADDT’nin Đşletme ve Đşletmeye Kapandıktan Sonraki Dönemlerinde Đzlenecek
Meteorolojik Parametreler ........................................................................................ 62
Tablo 7-3 Đzleme Planı .................................................................................................... 63
Tablo 7-4 Đnşaat Aşaması ÇYP Kapsamında Yapılacaklara Đlişkin Görev Dağılımı.......... 69
ŞEKĐLLERĐN LĐSTESĐ
Sayfa
Şekil 3-1 Sızıntı Suyu Ön Arıtma Tesisine Ait Proses Akım Şeması................................ 13
Şekil 3-2 Kompost Yığınına Ait Kesit Görüntüsü ............................................................. 14
Şekil 4-1 Proje Sahası’na ait Bulduru Haritası ................................................................. 21
Şekil 4-2 Kayseri Đli Deprem Haritası ............................................................................... 26
Şekil 4-3 Proje Sahası’nı Gösteren Diri Fay Haritası ....................................................... 26
Şekil 4-4 Proje Sahası’nın Arazi Varlığı Haritası.............................................................. 28
Şekil 4-5 Hörmetçi Sazlığı ve Proje Sahası ..................................................................... 38
Şekil 5-1 Đş Makinelerinden Kaynaklanan Gürültünün Mesafeye Göre Dağılımı .............. 46
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
iv/v
KISALTMALAR
AAT
ADNKS
AYP
BM
BM
BOĐ
CH4
CO2
ÇGDYY
ÇĐSĐG
ÇOB
ÇYP
DB
dBA
DOKAY
H2
H2S
HKT
ĐB
ĐÇOM
KaBB
KASKĐ
KAY
KOĐ
KÖP
MBR
NH3
O2
ODTÜ-SEM
OSB
SCADA
SKHKKY
STK
TAKY
TN
TÜĐK
TÜRKAK
USEPA
Atıksu Arıtma Tesisi
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi
Atık Yönetim Planı
Birleşmiş Milletler
Birleşmiş Milletler
5 günlük Biyokimyasal Oksijen Đhtiyacı
Metan
Karbondioksit
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
Çevre, Đşçi Sağlığı ve Đş Güvenliği
Çevre ve Orman Bakanlığı
Çevre Yönetim Planı
Dünya Bankası
A-ağırlıklı desibel
DOKAY Mühendislik ve Danışmanlık Ltd. Şti.
Hidrojen
Hidrojen Sülfür
Halkın Katılımı Toplantısı
Đller Bankası
Đl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Kayseri Büyükşehir Belediyesi
Kayseri Atıksu ve Kanalizasyon Đdaresi
Katı Atık Yönetimi
Kimyasal Oksijen Đhtiyacı
Kirlilik Önleme Planı
Membran Biyolojik Reaktör
Amonyak
Oksijen
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi
Organize Sanayi Bölgesi
Merkezi Kontrol ve Bilgi Toplama Sistemi
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
Sivil Toplum Kuruluşu
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Toplam Azot
Türkiye Đstatistik Kurumu
Türk Akreditasyon Kurumu
Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
v/v
1
YÖNETĐCĐ ÖZETĐ
Kayseri Büyükşehir Belediyesi (KaBB), sınırları içerisinde üretilen (i) evsel nitelikli katı
atık, (ii) sanayi, ticarethane ve kurumlardan kaynaklanan tehlikeli olmayan atıklar, (iii) park
ve bahçe atıkları ile (iv) hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıklarından oluşan belediye
atıklarının ulusal mevzuat ve uluslararası standartlara uygun bir biçimde toplanmasının ve
inşa edilecek katık atık düzenli depolama sahasında (KADDT) bertarafının sağlanması
amacıyla Kayseri Katık Atık Yönetimi (KAY) Projesi’ni hayata geçirmeyi planlamaktadır.
Bahse konu Proje için Avrupa-Birliği ile Türkiye arasında yürütülen finansal işbirliği
kapsamında yer alan “Katılım Öncesi Finansal Yardım”ın bir gereği olarak fizibilite
çalışması yapılmış olup, Şubat 2010’da nihai fizibilite raporu hazırlanmıştır.
Proje katı atıkların depolanacağı iki lottan oluşmaktadır. Projede öncelikli olarak inşası ve
işletilmesi planlanan Lot-1 için gerekli finansman Dünya Bankası (DB) ile Đller Bankası (ĐB)
arasında imzalanan ikraz anlaşması kapsamında yürütülen “Belediye Hizmetleri Projesi –
Ek finansman” kapsamında sağlanacaktır. KaBB Lot-2’nin inşasını, Lot-1’in faaliyetinin
sona ermesinden önce özkaynakları ya da finans kuruluşlarından temin edeceği krediyle
yapmayı planlamaktadır. Lot-2’nin 2032 yılına kadar hizmet vermesi planlamaktadır.
Proje için sağlanacak DB kredisi, (i) KADDT’de Lot-1’in inşası, (ii) işletmede gerekli
ekipmanın temini ve (iii) pilot ölçekte bir kompost tesisinin kurulması için kullanılacaktır.
Proje kapsamında önerilen Kayseri KADDT’de yer alan Lot-1, yaklaşık 12,96 ha’lık bir
alanı kaplayacak olup, 2012-2020 yılları arasında sekiz yıl boyunca işletilecektir. Lot-1’de
depolanması öngörülen toplam katı atık miktarı ise 2.653.121 tondur.
Kayseri KADDT (Lot-1) Projesi (Proje), DB Đşletme Politikaları (“Operational Policies, OP”)
4.01’e göre Lot-1’in yüzey alanının 10 ha’ın üzerinde olması ve günlük atık miktarının 100
tonun üzerinde olması (504.703 ton/yıl / 365 ton/yıl = 1.383 ton) nedeniyle “Kategori A”
kapsamında değerlendirilmektedir. Dolayısıyla, Proje için DB’nin finansal desteğinin
sağlanması amacıyla OP 4.01 esas alınarak bir Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED)
raporunun hazırlanması gerekmektedir.
Proje için Türk Çevre Mevzuatında yer alan ÇED Yönetmeliği uyarınca bir ÇED süreci
yürütülmüş olup, Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB) tarafından 29.11.2006 tarihinde ÇED
Olumlu Kararı alınmıştır.
Bu ÇED Raporu, DB tarafından sağlanacak finansal desteğin bir gereği olarak yukarıda
bahsedilen Đşletme Politikaları kapsamında belirlenen formata uygun olarak hazırlanmıştır.
Raporda, Proje Sahası’nın bulunduğu yer tanıtılmış olup, saha ve yakın çevresi ile yöreye
ait mevcut çevresel özellikler verilmiştir. Rapor kapsamında Proje’nin inşaat ve işletme
aşamalarında yürütülecek faaliyetlerden kaynaklanması muhtemel çevresel etkiler ve bu
etkilerin ortadan kaldırılması ya da en aza indirilmesi için alınması gerekli önlemler
değerlendirilmiştir. Söz konusu önlemler ile Proje’nin çevresel performansının
değerlendirilmesi için önerilen izleme programı hazırlanarak ÇED Raporu içerisinde yer
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
1/52
alan Çevre Yönetim Planı’nda sunulmuştur. Önerilen etki azaltıcı önlemler ile izleme planı
aşağıdaki paragraflarda özetlenmiştir.
Proje Sahası’ndan sıyrılan bitkisel toprak inşaat aşmasının sonunda peyzaj
çalışmalarında kullanılmak üzere ayrıca depolanacaktır. Hafriyat toprağının kalan kısmı
ise günlük örtü toprağı olarak kullanılacaktır.
Yapılan saha gözlemleri ve literatür araştırmaları sonucunda Proje Sahası ve yakın
çevresinde uluslararası sözleşmelerle korunan herhangi bir bitki türü tespit edilmemiştir.
Fauna türlerinin korunması amacıyla Proje Sahası’nda bulunan yuvalar yerel üniversitenin
de desteğiyle bir biyolog tarafından sahanın dışına taşınacaktır. Saha hazırlanması ve
mobilizasyon çalışmaları biyolog tarafından denetlenecek olup, fauna türlerinin zarar
görmesi engellenecektir. Bunun yanı sıra, saha çevresine yerleştirilecek tel çitler de
çevredeki fauna türlerinin Proje Sahası’na girmesini engelleyecektir. Proje Sahası ve
yakın çevresinde bulunması olası türlerden IUCN Kırmızı Listesi’nde Hassas (VU) ve
Neredeyse Tehdit Altında (NT) olarak verilen türlerin korunması amacıyla inşaat
ekiplerinin bilincinin arttırılmasına yönelik eğitimler verilecektir.
Đnşaat ve işletme aşamalarında oluşacak toz emisyonu ve gürültü seviyesinin
hesaplanması sonucunda Proje Sahası’nın yakınında (Boğazköprü Köyü) yaşayan halk
üzerinde herhangi bir olumsuz etki oluşturmayacağı belirlenmiştir. Ancak yine de inşaat
sırasında oluşacak toz emisyonlarının azaltılması amacıyla gerekli önlemler alınacaktır.
Bu önlemler hafriyat malzemesinin dikkatli taşınmasını ve rüzgarlı ve kuru havalarda
yolların sulanmasını içerecektir. Ayrıca, kamyonlar için asfaltsız yollarda azami hız sınırı
30 km/saat olarak belirlenecektir. Đnşaat faaliyetlerinin gerçek etkilerinin tespit edilmesi
amacıyla inşaat aşamasında Boğazköprü Köyü’nde aylık toz ve gürültü ölçümleri
yapılacaktır. Buna ek olarak, toz ve kokunun kalitatif değerlendirilmesi amacıyla yöre
halkıyla görüşmeler de yapılacaktır.
Proje’nin inşaat aşamasında yürütülecek faaliyetler sırasında oluşacak evsel katı atık
mevcut katı atık depo sahasına götürülerek bertaraf edilecektir.Đşletme aşamasında
oluşacak evsel katı atıklar ise KADDT’de bertaraf edilecektir. Đnşaat aşamasında
çalışacak personelden kaynaklı evsel atıksu sahada inşa edilecek fosseptik tanklarda
biriktirilerek KADDT’nin yakınında bulunan KASKĐ AAT’de bertaraf edilecektir. Đşletme
aşamasında çalışacak personelden kaynaklı evsel atıksu ise depo alanında oluşacak
sızıntı suyu ile birlikte sızıntı suyu ön arıtma tesisine gönderilecektir. Sızıntı suyu ön
arıtma tesisinde arıtılan atıksu nihai arıtım için KASKĐ AAT’ye gönderilecektir. Proje
faaliyetleri kapsamında oluşabilecek atık yağ, boş boya kutuları ve atık flüoresan lambalar
gibi tehlikeli atıklar sahada gerekli önlemlerin alındığı tehlikeli atık geçici depolama
alanında biriktirilerek lisanslı firmalar tarafından toplanacaktır.
Đşletme aşaması ve işletme sonrasında depo sahasında bazı parametrelerin izlenmesi
gerekmektedir. Bunlar sızıntı suyu, sızıntı suyu toplama sistemi, yeraltı suyu seviyesi ve
kalitesidir. Bu izleme çalışmaları sızıntı suyu sisteminde herhangi bir sorun bulunup
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
2/52
bulunmadığının ve böyle bir sorundan kaynaklı olarak yeraltı suyuna herhangi bir olumsuz
etki olup olmadığının tespitine yöneliktir. Bu parametrelere ek olarak bir takım meteorolojik
ve topoğrafik parametreler de izlenecek ve bununla ilgili düzenlenecek raporlar ÇOB’a
sunulacaktır.
Çevredeki halkın inşaat sahasına girmesini engellemek amacıyla bariyer ve uyarı işaretleri
kullanılacaktır. Karayolunda seyreden sürücüleri sahaya giren veya sahadan çıkan
kamyonlara karşı uyarmak amacıyla da yol kenarına uyarı işaretleri yerleştirilecektir. Proje
Sahası’nda meydana gelebilecek bir yangın durumuna karşı sahaya yangın hidrantları
yerleştirilecek olup, yangına müdahalede kullanılmak üzere su tankı bulundurulacaktır.
Kültürel mirasın korunması amacıyla, inşaat aşamasında herhangi bir kültürel mirasla
karşılaşılması durumunda inşaat faaliyetleri durdurulacak ve ilgili müze müdürlüğüne
haber verilecektir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
3/52
2
YASAL ÇERÇEVE
Proje’nin tabi olacağı çevresel standartlar ulusal ve uluslararası mevzuat dikkate alınarak
belirlenmiş olup, aşağıda ilgili başlıklar altında verilmiştir.
2.1
Ulusal Mevzuat
Proje’nin inşaat ve işletme aşamalarında oluşması muhtemel çevresel etkilerin azaltılması
ve işçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin uygulamalara dair yasal gerekliliklerin yer aldığı
başlıca kanun ve yönetmelikler aşağıda listelenmiştir.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
2872 sayılı Çevre Kanunu,
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu,
2863 sayılı (5226 Sayılı Kanun ile değişik) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Kanunu ve ilgili yönetmelikleri,
4857 sayılı Đş Kanunu ve ilgili yönetmelikleri,
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği (17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.)
Atık Yönetimi Genel Esaslarına Đlişkin Yönetmelik (05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.),
Çevre Denetimi Yönetmeliği (21.11.2008 tarih ve 27061 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.),
Đnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik (17.02.2005 tarih ve 25730 sayılı
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.),
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliği
(10.10.2009 tarih ve 27372 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.),
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.),
Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi
Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi
Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik (26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı
Hafriyat Toprağı, Đnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (18.03.2004 tarih
ve 25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.),
Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi
Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği (31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
4/52
•
•
•
•
•
•
•
•
2.2
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği (25.11.2006 tarih ve 26357
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.),
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (03.07.2009 tarih ve 27277
Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği (06.06.2008 tarih ve 26898
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği (07.03.2008 tarih ve
26809 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.),
Tarım Arazilerinin Korunması ve Kullanılmasına Dair Yönetmelik (25.03.2005 tarih
ve 25766 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.)
Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (31.05.2005 tarih ve 25831 sayılı Resmi
Đşçi Sağlığı ve Đş Güvenliği Tüzüğü (11.01.1974 tarih ve 14765 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.).
Uluslararası Kriterler
Proje’nin finansmanının bir bölümün DB kredisi ile karşılanacak olması nedeniyle Proje
kapsamında alınacak etki azaltıcı önlemlerle ilgili DB’nin çevresel kriterleri de
değerlendirilebilir1. Ancak, öncelikli olarak Türk Çevre Mevzuatına uygun bir proje
gerçekleştirmek hedeflendiği için Proje için ÇED Yönetmeliği uyarınca ÇOB nezdinde bir
ÇED süreci yürütülmüş ve Proje için 29.11.2006 tarihinde ÇOB tarafından ÇED Olumlu
Kararı verilmiştir. Bunun yanı sıra, gerekli etki azaltıcı önlemlerin ve atık yönetimi
uygulamalarının belirlenmesinde Avrupa Birliği (AB) direktifleri de esas alınmıştır. Đlgili AB
direktifleri aşağıda listelenmiştir.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Atık Çerçeve Direktifi (“Waste Framework Directive”) (91/271/EEC);
Atıkların Düzenli Depolanması Direktifi (“Landfill Directive”) (99/31/EC);
Tehlikeli Atık Direktifi (“Hazardous Waste Directive”) (91/689/EEC);
Atık Yağların Bertarafı Direktifi (“Directive of Disposal of Waste Oils”) (75/439/EEC);
Atıkların Taşınmasına Đlişkin Direktif (“Directive for Transfer of Waste”)
(259/93/EEC);
Atıkların Yakılmasına Đlişkin Direktif (“Directive for Incineration of Waste”)
(2000/76/EC);
Ambalaj Malzemesi ve Ambalaj Atıkları Direktifi (“Packaging and Packaging Waste
Directive”) (94/62/EC);
Bazı Tehlikeli Maddeleri Đçeren Pil ve Akümülatörlere Đlişkin Direktif (“Directive about
batteries and accumulators that contains certain dangerous substance”)
(91/157EEC);
Atık elektrikli ve elektronik cihazlar hakkında direktif (“Directive for waste electrical
and electronical equipment”) (2002/96/EC).
1
DB tarafından 1998 yılında yayınlanan “Kirlilik Önleme ve Azaltma El Kitabı (Pollution Prevention and Abatement
Handbook)” bu bağlamda değerlendirilmiştir. Bu el kitabı, insan sağlığının korunması ve kirletici emisyonların azaltılmasında
maliyet-etkin teknolojilerin kullanılması ve en iyi mühendislik ve çevre yönetimi uygulamaları konusunda bilgiler içermektedir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
5/52
3
PROJENĐN TANIMI
3.1
Projenin Amacı
Kayseri KADDT Projesi, Melikgazi, Kocasinan, Talas, Hacılar ve Đncesu ilçelerini
kapsayan KaBB sınırları içerisinde oluşan katı atıkların toplanmasını ve bertarafını
amaçlamaktadır. Proje kapsamında toplanarak bertaraf edilecek katı atıkları, hanelerden
kaynaklı evsel katı atıklar; ticarethane, sanayi ve kurumlardan kaynaklı tehlikeli olmayan
atıklar, park ve bahçe atıkları ve hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıkları oluşturmaktadır.
Proje, katı atıkların mevcut vahşi depolama sahasında bertarafından kaynaklı aşağıda
sıralanan çevresel etkilerin ortadan kaldırılmasını ya da en aza indirilmesini
hedeflemektedir.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Sızıntı suyunun neden olduğu toprak kirliliği,
Sızıntı suyunun karışmasından kaynaklı yüzey ve yeraltı suyu kirliliği,
Böcek ve haşere sorunları,
Çöplerin ve vahşi çöp depolama sahasında oluşan gazların etrafa yayılmasından
kaynaklı tarım arazilerinde verim kaybı,
Çöp depolama sahasında yangın çıkma riski ve depo gazının patlaması,
Çöplerin kontrolsüz yanmasına bağlı hava kirliliği,
Koku sorunları,
Görsel etkiler,
Geri dönüşümlü maddelerin bertarafından kaynaklı ekonomik kayıp,
Stabilite sorunları.
Mevcut vahşi depolama sahasının rehabilitasyonu için bir ihale yapılmıştır. Buna göre,
ihaleyi kazanan firma rehabilitasyon çalışmalarını gerçekleştirecektir.
3.2
Projenin Özellikleri
Önerilen Kayseri KADDT’de yer alan Lot-1, yaklaşık 12,96 ha’lık bir alanı kaplayacak olup,
2012-2020 yılları arasında sekiz yıl boyunca işletilecektir. KADDT’de depolanacak
belediye atıklarının toplamı Projenin işletmeye alınma yılı olan 2012 itibariyle 504.703 ton
olarak öngörülmektedir.
Projenin özelliklerine ilişkin detaylı bilgi Tablo 3-1’de verilmiştir. Proje Sahası’nı gösteren
Genel yerleşim Planı ise Ek-A’da sunulmaktadır.
Tablo 3-1 Projenin Özellikleri (Lot-1)
Parametre
Birim
Değer
Đşletme Süresi
Yıl
2012-2020
Lot Yüzey Alanı
m2
129.593
3
Lot Hacmi
m
Yıllık Oluşan Katı Atık Miktarı (2012)
ton/yıl
504.703
Yıllık Oluşan Katı Atık Miktarı (2020)
ton/yıl
586.794
Proje No.: 130.01
3.242.704
Aralık 2010
6/52
Parametre
Birim
Değer
Hizmet Edilen Nüfus (Başlangıç: 2012)
kişi
980.100
Hizmet Edilen Nüfus (Bitiş: 2020)
kişi
1.102.202
ton/yıl
5.000
Kompost Tesisi
Kapasite
3
Günlük Besleme
ton (m )/gün
14(47)
Kompost Süresi
gün
42
Hacimde Azalma
%
50
Kaynak: Kayseri Katı Atık Yönetimi Projesi Fizibilite Raporu, 2010.
Önerilen KADDT sahasında inşa edilecek üniteler aşağıda listelenmiştir.
•
•
•
•
•
•
•
•
KADDT Lot-1,
Atık Kabul Alanı,
Kantar,
Đdari Bina,
Park Alanı,
Destek Ünite Alanı,
Lastik Yıkama Ünitesi,
Atık Ayrıştırma Tesisi – Kuru geri dönüştürülebilir atıkların ayrıştırılması için
kullanılacaktır.
Atelye ve Depo,
Sızıntı Suyu Ön Arıtma Tesisi,
Bu ünitelere ek olarak proje faaliyetleri sırasında oluşabilecek tehlikeli atıklar için bir
tehlikeli atık geçici depolama sahası inşa edilecektir (bk. Bölüm 5.3).
KADDT Makine ve Ekipmanı
KADDT’nin işletme aşamasında kullanılacak makine ve ekipmanın listesi Tablo 3-2’de
verilmiştir.
Tablo 3-2 KADDT Đşletme Aşaması Makine-Ekipman Listesi
Makine/Ekipman
Kapasite/Özellikler
Kompaktör
40-60 ton
Buldozer
> 20 ton
Lastik Tekerlekli Yükleyici
3,5 m3 kapasiteli
Pick-up
4 çekerli
Damperli Kamyon
20 m3
Arazöz
8 ton
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
7/52
Depo Gazı Yönetimi
Katı atıkların sahada depolanmaya başlamasından sonra depolanan atık içerisinde
çoğunlukla metan ve karbondioksitten oluşan depo gazı birikecektir. Çöp döküm
alanlarında depo gazının sıkışması sonucunda büyük çöp patlamaları meydana
gelmektedir. Bunun önüne geçebilmek amacıyla Kayseri KADDT’de dikey gaz toplama
sistemi kullanılacaktır. Bu sistem etkin yarıçapları 30 m olan gaz toplama kuyularından
oluşmaktadır. Sistemde perfore (%15), 100-200 mm çaplı yüksek yoğunluklu polietilen
(HDPE) borular kullanılacaktır.
Sistemde toplanan gaz, yakma bacalarına iletilerek yakılacaktır. Patlama riskinin
azaltılması için kurulan gaz toplama ve yakma sistemlerinin yanı sıra Proje kapsamında
ayrıca, 300 kW kurulu gücünde ve yıllık elektrik üretim kapasitesi 62.200 MWh olan gaz
motorunun kurulması planlanmaktadır. Gaz motoru, ilk işletmeye alınması sırasında
günde 8-9 saat çalışacaktır [1].
Depo sahasında oluşacak biyogazın yakılması ya da elektrik üretiminde kullanılması
alternatiflerinin değerlendirilmesi amacıyla bir ekonomik fizibilite çalışması yapılmış olup,
elektrik üretimi alternatifi seçilmiştir. Ancak, elektrik üretimi, depo sahasında üretilen gazın
elektrik üretimini karlı hale getirecek miktara ulaştığında başlayacaktır. Depo sahası
işletmesinin ilk yıllarında jeneratör günde yaklaşık 8-9 saat çalışacak olup, gaz miktarının
arıtışına bağlı olarak çalışma süresi günde 24 saate kadar çıkabilecektir [1].
Günlük Örtü
KADDT’de yangın riskinin azaltılması ve çöplerin ve hastalık yapıcı organizmaların
rüzgarla çevreye yayılmasının ve koku oluşumunun önlenmesi amacıyla tesiste
depolanan çöplerin üstü her günün sonunda “günlük örtü” adı verilen toprak katmanıyla
örtülecektir. Günlük örtüde kullanılacak toprak miktarı depolanan çöp miktarının %10’u
kadardır. Kazı malzemesinin uygun kısmı örtü toprağı olarak kullanılacaktır [1].
Đnşaat faaliyetlerinden artan hafriyat malzemesi mevcut vahşi depo sahasında bertaraf
edilecektir. KaBB sınırları içerisinde oluşacak hafriyat atıklarının uygun bölümü de günlük
örtü toprağı olarak kullanılacaktır.
Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi
KaBB sınırları içerisinde oluşan tıbbi atıkların toplanması, taşınması ve sterilizasyonu
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne uygun bir şekilde yapılacaktır. Tıbbi atıklar, bu
atıkların toplanması konusunda eğitimli dört personel tarafından, Türk Standartları
Enstitüsü’nce özel olarak belgelendirilmiş iki adet kamyon kullanılarak toplanacaktır.
Toplanan tıbbi atıklar özel bir firma tarafından işletilen tıbbi atık sterilizasyon tesisine
götürülecektir [1].
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
8/52
Tesiste sterilizasyon işlemi için Macaristan menşeli NYIR CLAVE-1000 makinesi
kullanılmaktadır. Sterilizasyon makinesinin kapasitesi 5000 kg/gün olup, kurulumu ve
işletme eğitimleri 1 Ocak 2008’de tamamlanmıştır. Tesis için işletme izni 7 Haziran
2008’de alınmıştır. Bu tarihten bu yana tesis günlük ortalama 3500-4000 kg’lık kapasiteyle
çalışmaktadır. Tesiste, altı kişilik işletme ekibi üç vardiya halinde günde toplam 24 saat
çalışmaktadır [1]. Tesiste sterilizasyon işlemine tabi tutulan atıklar düzenli depo
sahasında bertaraf edilecektir.
Tesiste yapılan sterilizasyon işleminin veriminin, Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne
uygunluğunun test edilmesi amacıyla tesisten alınan tıbbi atık numunelerinin Erciyes
Üniversitesi’ne ait laboratuvarda analizi yapılmaktadır. Bu işlem her hafta sterilizasyonu
yapılan atıkların bertarafından önce yapılmaktadır. Bunun yanı sıra, Kayseri Đl Çevre ve
Orman Müdürlüğü de altı ayda bir tesisten alınan numuneleri analizinin yapılması için
Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi’ne göndermektedir. Sterilizasyon işleminin verimliliğinin
test edilmesi amacıyla biyolojik indikatör analizi yapılmaktadır.
Sızıntı Suyu Ön Arıtma Tesisi
Tesiste Membran Biyolojik Reaktör (MBR) prosesi uygulanacaktır. Tesisin maksimum giriş
debisi 6.534 m3/gün olarak hesaplanmıştır. Lot-1’de işletmenin başlangıç ve bitiş yılları
olan 2012 ve 2019 yıllarında öngörülen yıllık toplam sızıntı suyu debileri sırasıyla 29,448
m3/yıl ve 35.199 m3/yıldır [1]. Sızıntı suyu ön arıtma tesisinde tesisten kaynaklanabilecek
ve debileri sızıntı suyuna oranla oldukça düşük miktarda olan lastik yıkama ünitesi
atıksuları ile personelden kaynaklı evsel nitelikli atıksu da arıtılacaktır.
Sızıntı suyu toplama sistemi ile sızdırmazlık sisteminin detayları Ek-A’da sunulmaktadır.
Sızıntı suyu miktarı ve sızıntı suyu karakterizasyonu Tablo 3-3’te verilmiştir.
Tablo 3-3 Sızıntı Suyu Miktarı ve Karakterizasyonu
Parametre
Ortalama Debi
Maksimum Debi
Birim
Değer
3
85
3
100
m /day
m /day
5 günlük Biyokimyasal Oksijen Đhtiyacı (BOĐ5)
mg/l
<20.000
Kimyasal Oksijen Đhtiyacı (KOĐ)
mg/l
<30.000
Amonyak (NH3)
mg/l
<1.500
Toplam Fosfor
mg/l
<30.000
Kaynak: Kayseri Katı Atık Yönetimi Projesi, 2010.
Sızıntı Suyu Dengeleme Havuzu
Sızıntı suyunun karmaşık kimyasal bileşimi ve miktarının mevsimsel ve kısa vadeli
dalgalanmalar göstermesi nedeniyle herhangi bir arıtma sistemi seçeneğinde dengeleme
havuzunun kullanılması gereklidir. Dengeleme havuzu debideki dalgalanma ile pH ve
sıcaklığı dengelemek amacıyla kullanılacaktır [1].
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
9/52
Sızıntı suyu dengeleme havuzunun hacmi, 0,3 m’lik hava payı hariç en az 6.600 m3 olarak
seçilmiştir. Havuzun sızdırmazlığı kil ve HDPE membran ile sağlanacaktır. Gerekmesi
halinde sızıntı suyu vidanjör ile çekilerek depo gövdesine püskürtülecektir. Böylelikle depo
gövdesindeki biyolojik aktivitenin ve nemin dengelenmesi sağlanacaktır [1].
Sızıntı Suyu Arıtma Tesisi
Sızıntı suyu ön arıtma tesisinde MBR prosesi uygulanacaktır. Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği Tablo 25’te verilen deşarj standartlarını (bk. Tablo 3-4) sağlayacak şekilde ön
arıtmadan geçecek sızıntı suyu ileri arıtma için KASKĐ AAT’ye deşarj edilecektir [1].
Tablo 3-4 Sızıntı Suyu Ön Arıtma Tesisinde Arıtılan Atıksuyun KASKĐ AAT’ye Deşarjına Đlişkin Standartlar
Parametre
Birim
Kanalizasyon Sistemleri Tam Arıtma
ile Sonuçlanan Atıksu Altyapı
Tesislerinde
KOĐ
mg/L
4000
Askıda Katı Madde
mg/L
500
Yağ ve gres
mg/L
250
pH
-
6.5-10
MBR prosesi hem biyolojik hem de membran arıtma proseslerini bünyesinde
barındırmaktadır. Sistem aşağıda verilen arıtma ünitelerinden oluşmaktadır [1].
•
•
•
•
•
•
Tamburlu Elek,
Denitrifikasyon/Nitrifikasyon Tankı,
MBR,
Havalandırma Tankı – Tam Karışımlı Aktif Çamur Reaktörü,
Geri dönüş ve fazla çamur pompaları,
Çamur Susuzlaştırma Ünitesi.
Çamur Pompaları
Çamur, pompalar vasıtasıyla tüm tesis boyunca hareket edebilmesi için gerekli enerjiyi
kazanacaktır. Bunun için dalgıç pompalar kullanılacaktır. Pompa istasyonu, Merkezi
Kontrol ve Bilgi Toplama (“Supervisory Control and Data Acquisition” SCADA) sistemi ile
izlenecektir. Sistemde bir adet yedek pompa bulunacaktır. Sistemin başlıca teknik
özellikleri aşağıda verilmiştir [1].
Pompa sayısı
: 1+1
Tip
: Dalgıç
Kapasite
: 5 m3/saat
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
10/52
Tamburlu Elek
Depo gövdesinden toplanan sızıntı suyunun kaba madde içermediği kabul edilmektedir.
Bu nedenle, membran sisteminin korunması amacıyla tek başına bir tamburlu eleğin
kullanılmasının yeterli olacağı değerlendirilmiştir. Elek boyu aşağıda verilmiştir [1].
Elek boyu
: 1 mm (AISI 304 SS)
Nitrifikasyon/Denitrifikasyon Tankı
Sızıntı suyu denitrifikasyon prosesi için öncelikle anoksik alana girer. Nitrifikasyon işlemi
için de bir havalandırmalı tank kullanılmaktadır. Denitrifikasyon tankında katı maddelerin
askıda kalmalarını sağlamak amacıyla bir karıştırıcı kullanılacaktır. Nitrifikasyon için
serbest oksijen bulunması gerekmekte olup, nitrifikasyon tankı havalandırma sistemi ile
donatılacaktır. Havalandırma sisteminde “blower” ve kauçuk difüzörler kullanılacaktır.
Asit/baz dengesinin sağlanması için kimyasal kullanılabilir. Sistemin başlıca teknik
özellikleri aşağıda verilmiştir [1].
Denitrifkasyon tankı sayısı
: en az 2
Hacim
: en az 340 m3
Nitrifikasyon tankı sayısı
: en az 2
Hacim
: en az 560 m3
Havalandırma tipi
: Blower ve difüzör
MBR Tankı
MBR tankı bir membran ve difüzör bölümlerinden oluşmakta olup, bu bölümlerde
membran kartuşları ve difüzör boruları bulunmaktadır. “Blower” ile basılan hava
membrana bu difüzörler vasıtasıyla dağıtılacaktır. Havalandırma amacıyla kullanılacak
“blower”ler nitrifikasyon tankının yanına yerleştirilecektir. MBR tankının yalıtımı yapılarak
hava koşullarından korunması ve aşırı ısınmasının engellenmesi sağlanacaktır.
“Blower”ler dönüşümlü olarak çalıştırılacak olup, önceden belirlenmiş oksijen seviyesini
koruyacak şekilde SCADA sistemi aracılığıyla tam otomatik olarak işletilecektir. Sistemin
başlıca teknik özellikleri aşağıda verilmiştir [1].
Çamur Yaşı
: > 35 gün
MBR Tank Sayısı
: en az 2
Hacim
: en az 56 m3
Havalandırma Tipi
: Blower ve difüzör
Blower Kapasitesi
: 158 m3/saat hava
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
11/52
Geri Dönüş ve Fazla Çamur Pompaları
Çamur geri dönüş hattında ıslak/kuru montajlı dalgıç pompalar kullanılacaktır. Bu
pompalar santrifüj tipi olacak ve pompa kapasitesi ham atıksuya göre seçilecektir.
Sistemin başlıca teknik özellikleri aşağıda verilmiştir [1].
Çamur Geri Dönüş Pompalarının Sayısı : 1+1
Pompa Kapasitesi
: 9 m3/saat
Fazla Çamur Pompalarının Sayısı
: 1+1
Pompa Kapasitesi
: 4.5 m3/saat
Dekantörler
Çamurun susuzlaştırılması amacıyla santrifüj dekantörler kullanılacaktır. Susuzlaştırılan
çamurun nihai bertarafı depo sahasında yapılacaktır. Sistemin başlıca teknik özellikleri
aşağıda verilmiştir [1].
Çamur Yataklarının Sayısı
: Tek ünite
Kapasite
: 2 m3/saat
Đşletme Süresi
: 24 saat
SCADA Sistemi
Arıtma tesisindeki ana ekipmanın kontrolü ve tesisin yüksek verimde işletilmesinin
sağlanması için SCADA sistemi kullanılacaktır. Arıtma tesisinin ana fonksiyonları bu
sistemle kontrol edilecek, düzenlenecek ve izlenecektir. Bu nedenle, tüm makineler ve
donanım bu sisteme bağlanacaktır. Sistem, bilgi depolanmasının ve raporlanmasının
sağlanması için gerekli donanıma sahip olacaktır [1].
Sızıntı suyu ön arıtma tesisine ait proses akım şeması Şekil 3-1’de sunulmaktadır.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
12/52
Influent: Giriş
Pumping Station: Pompa Đstasyonu Drum Screen: Tamburlu Elek Chemical:
Kimyasal
Madde
Denitrification Tank: Denitrifikasyon Tankı
Nitrification Tank: Nitrifikasyon Tankı MBR
Tank:
MBR
Tankı
Discharge to Municipal WWTP: KASKĐ AAT’ye deşarj
Sludge: Çamur
Recycle Sludge: Geri döndürülen çamur
Excess sludge: Fazla çamur Sludge Dewatering: Çamur susuzlaştırma
Şekil 3-1 Sızıntı Suyu Ön Arıtma Tesisine Ait Proses Akım Şeması
Pilot Kompost Tesisi
Pilot kompost tesisi yıllık 5000 ton organik atığı işleyecek şekilde tasarlanmıştır. Tesise
günlük atık girişi 14 ton (47 m3) olacaktır [1].
Tesisin tasarımında yapılan kabuller Tablo 3-5’te verilmiştir.
Tablo 3-5 Kompost Tesisinin Tasarımı için Yapılan Kabuller
Kriter
Kabul Edilen Değer
Atık Yoğunluğu
300 kg/m3
Kaba Madde Yoğunluğu
150kg/m3
Kompost Yoğunluğu
600 kg/m3
Kompostlaştırma Süresi
42 gün
Bekletme Süresi
1 ay
Hacim Azalma Oranı
%50
Atık
%10
Yığın Boyutu
Taban: 6 m, Üst: 1 m
Yükseklik: 2,5 m
Kompost tesisinde yürütülecek farklı işlemler aşağıda açıklanmış olup, bunlar için tesiste
farklı alanlar bulunacaktır [1].
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
13/52
Atık Kabul Alanı
Atık kabul alanı öğütücüde (“shredder”) oluşabilecek herhangi bir arızanın giderilebilmesi
için yeterli zamanın sağlanması amacıyla dört günlük öğütülmemiş atığın biriktirilmesi için
yeterli alana sahip olacak şekilde tasarlanmıştır. Öğütülmeyi bekleyen atık miktarı en fazla
190 m3 olup, bunun için 150 m2 büyüklüğünde bir alan ayrılmıştır [1].
Öğütücü Alanı
Kompost tesisinde, öğütücünün ve taşıyıcı bantların yerleştirilmesi amacıyla 50 m2’lik bir
alana ihtiyaç duyulmaktadır. Yükleyicinin manevra yapabilmesi için gereken alan da
dikkate alınarak öğütücü için ayrılacak alan en az 100 m2 olacaktır [1].
Yığın Alanı
Yığın alanının büyüklüğü üç aylık kompostlaştırma süresi dikkate alınarak belirlenmiştir.
Kompostlanacak organik atığın toplam hacmi 4200 m3’tür. Yığının taban uzunluğu dikkate
alındığında her metresinde 8,75 m3 atık bulunacaktır. Buna göre, yığınların toplam
uzunluğu 60 m olacaktır. Her bir yığının uzunluğu ise 6 m olup, yığınlar için gerekli alan
2900 m2’dir. Yığınların havalandırılması ve manevra için %30’luk bir pay eklenecek olursa
toplam yığın alanı 3900 m2 olacaktır. Yığına ait kesit görüntüsü Şekil 3-2’de verilmiştir [1].
Şekil 3-2 Kompost Yığınına Ait Kesit Görüntüsü
Bekletme Alanı
Kompostlaştırılmış atığın iki ay süreyle depolanması için bir bekletme alanı kullanılacaktır.
Kompost, yığından bekletme alanına taşınırken hacminde yaklaşık %50’lik bir azalma
meydana gelmektedir. Alanda 2100 m3 kompost depolanabilecektir. Kompost, alanda 3-4
m yüksekliğinde yığınlar halinde de depolanabilecektir. Buna göre, yüzey alanı yaklaşık
500 m2 olacaktır [1].
Elek Alanı
Eleğin yerleştirilmesi için kullanılan alan öğütücüde olduğu gibi yaklaşık 100 m2 olup, bu
alan hesaplanırken taşıyıcı bantlar ve araç manevrası için gerekli alan da dikkate
alınmıştır [1].
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
14/52
Depo Alanı
Depo alanı bir aylık kompostun depolanması için yeterli alanı sağlayacak şekilde
tasarlanmıştır. Elekten geçen kompostun %10’u atık olacak ve bertaraf edilmek üzere
depo sahasına götürülecektir. Depo kapasitesi en az 1150 m3 olarak belirlenmiş olup,
bunun için yaklaşık 300 m2’lik bir alana ihtiyaç duyulmaktadır. Kompost atığının depo
sahasına taşınması için büyük boy konteynerler kullanılacaktır [1].
Genel Teknik Özellikler
Atık kabul alanı asfaltla kaplanacak ve iki yanında 1,5 m yüksekliğinde beton duvar inşa
edilecektir. Asfalt, ağır trafik dikkate alınarak tasarlanacaktır. Depolanan atıktan gelen
sızıntı suyunun ve yağmur suyunun toplanması için bir drenaj sistemi tasarlanacaktır.
Alanda, yığınların ıslatılmasında kullanılacak bir musluk sistemi de bulunacaktır [1].
Kompost tesisinde oluşturulacak fonksiyonel alanlar için yukarıda verilen miktarlar en az
alan gereksinimleridir. Bu alanlarda yoğun trafik gözlenecek olup, araçlar için garaj ve
ekipman için depoya gerek duyulacaktır. Bu nedenle %25-30’luk ilave alan gereksinimi
doğmakta ve böylece toplam alan gereksinimi 5500 m2 olmaktadır. Đdari bina KADDT’de
bulunan diğer tesislerle ortak kullanılacaktır [1].
Tam Kapasiteli Kompost Tesisi
Proje kapsamında tam kapasiteli kompostlaştırma 2015 yılında başlayacaktır.
Elektromekanik ekipmanın teminine bağlı olarak tesisin inşasının altı ay içerisinde
bitirileceği öngörülmektedir. Tam kapasiteli kompost tesisinin tasarım kapasitesi 150.000
ton/yıldır. Kompostlaştırma ekipmanının durumuna bağlı olarak kompost tesisi, Lot-2’nin
işletmesinin sona ereceği 2032 yılına kadar kullanılabilecektir [1].
Ayırma Tesisi
Kaynakta ayrı toplama 2015 yılında başlayacak olup, toplanan geri dönüşümlü kuru
atıkların ayrıştırılması amacıyla bir ayırma tesisi inşa edilecektir. Tesisin günde iki vardiya
halinde yılda 300 gün çalışması öngörülmektedir. Kuru karışık evsel atığın toplanıp ayırma
tesisine taşınması için polietilen torbalar kullanılacaktır [1].
Tesiste aşağıda sıralanan atık türlerinin ayrıştırılması planlanmaktadır [1].
•
•
•
•
•
Kağıt,
Karton,
Plastik,
Cam,
Metal.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
15/52
Bu gruplar içerisinde bulunan farklı kalitede malzemeler elle ayrılacak ve atığın içerisinde
bulunan değerli maddelerin elde edilmesi sağlanacaktır. Örneğin, plastik şişeler renklerine
veya kullanılan malzemeye göre ayrıştırılacaktır. Benzer şekilde camlar da şişe/kavanoz,
kırılmış/kırılmamış veya beyaz/renkli olarak ayrıştırılacaktır [1].
Atığın mekanik ve elle ayrıştırılması sırasında kullanılan teknikler aşağıda sıralanmıştır
[1].
•
Đçerisinde 75-100 mm uzunluğunda bıçakların bulunduğu tamburlu elek,
•
•
•
Manyetik ayırma,
Elle ayırmanın yapıldığı taşıyıcı bant,
Havalı ayırma.
Avantajlar
• Ayırma
tesisine
giren
malzemenin
kalitesinin
artmasına bağlı olarak geri
dönüşüm
oranı
da
artmaktadır.
• Ayırma tesisinin işletilmesi ile
ön işleme tabi tutulmuş atık
maddelerin kalitesi ilk toplanan
atığa göre daha yüksek
olmakta ve atığın ayırma
tesisinden sonra işleneceği
tesislerin
performansı
yükselmektedir.
• Ön işlemden geçirilmiş atık
maddelerin satış fiyatları hiçbir
işleme
tabi
tutulmamış
maddelere
göre
daha
yüksektir.
Teknoloji
Teknolojik
Gelişmişlik
Kuru
atık Ayırma tesislerinde
ayırma tesisi uzun
yıllardır
gelişmiş teknoloji
kullanılmaktadır.
Dünya genelinde
işletmede olan bir
çok
tesis
mevcuttur.
Dezavantajlar
• Ayırma
tesisinin
maliyeti,
işletme
giderlerindeki
azalmadan doğan kazanç ile
tam olarak karşılanamayabilir.
• Ayırma
işleminin
merkezi
tesislerde yapılması, kaynakta
ayrıştırılmasına göre iş sağlığı
ve güvenliği açısından daha
çok
risk
doğurmaktadır.
Aerosollere ve toza maruz
kalma
en
önemli
risk
faktörlerindedir.
Đlave
yatırımlarla bu riskler en aza
indirilebilir.
• Çalışma şartlarından dolayı
personel sayısı artmaktadır.
Personel için koruyucu giysilere
ve
havalandırmaya
ihtiyaç
duyulmaktadır.
Atık
akımına Emisyonlar
etkisi
Geri dönüşümlü Toz, atıksu ve
gürültü
atıkların
ayrıştırılması ve
bu
atıkların
kalitesinin
arttırılması
sağlanmaktadır.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
16/52
Karışık Kuru Atık Ayırma Tesisinin Tasarımı
Ayırma tesisinin faaliyete başlayacağı 2015 yılında tesise yaklaşık 180 ton karışık kuru
atık taşınacaktır. Bu miktar 2032 yılında 350 tona ulaşacaktır. Karışık kuru atığın ayrılması
için kurulacak tesis aşağıda verilen altı bölümden oluşacaktır [1].
•
•
•
•
•
•
Atık kabul alanı,
Ön işlem alanı,
Elle ayrıştırma alanı,
Mekanik ayırma alanı,
Balyalama alanı,
Depo alanı.
Atık Kabul Alanı
Tesise gelen karışık atık bu alana boşaltılacak ve atığın ilk kontrolü bu alanda
yapılacaktır. Atıklar bu alanda kabaca ayrıştırılacak ve sonra gelecek ünitelere
alınmaması gereken büyük maddeler ayrılacaktır. Alana gelen atıkların %5’inin
istenmeyen madde olarak ayrıştırılacağı varsayılmaktadır [1].
Geriye kalan karışık atık ise taşıyıcı bantlara yüklenerek parçalama ve ayırma
tamburlarına iletilecektir. Tesis alanı, atıkların en az üç gün süreyle depolanabilmesi için
yaklaşık 2000 m2 olacaktır [1].
Parçalama ve Ayırma Tamburları
Tesise gelen plastik atık torbalarının parçalanması için iç kısmı bıçaklarla donatılmış
birbirine paralel iki adet tambur kullanılacaktır. Bu tamburlarda ayrıca, taş, organik madde,
kırık cam vb. maddelerin elenmesi için 75-100 mm açıklığa sahip elekler bulunacaktır. Bu
alana gelen atıkların %10’unun işlemden geçmeden depo sahasına gönderilmek üzere
ayrılacağı kabul edilmektedir [1].
Manyetik Ayırıcı
Manyetik ayırıcı, tamburlardan alınan atığı elle ayırma alanına taşıyacak olan bantların
üzerinde yer alacaktır. Manyetik ayırıcının atık içerisindeki metalin %40’ını ayrıştıracağı
öngörülmektedir [1].
Elle Ayırma Alanı
Elle ayırma alanı, temiz karton, cam, metal ve sert plastiği ayrıştırmak üzere
tasarlanmıştır. Bu alanda her vardiyada yaklaşık 350 ton atık ayrıştırılacaktır [1].
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
17/52
Bu ünitede çalışacak her bir işçinin vardiya başına 1,5-2,0 ton geri dönüşümlü atığı
ayrıştırabileceği düşünülürse alanda toplam 12 işçi çalışabilecektir. Elle ayırma alanı iki
aşamalı olarak inşa edilcektir. Taşıyıcı bant yerden 2,0-2,5 m yükseğe yerleştirilecektir.
Ayrıştırılan atıklar, atığın cinsine uygun konteynerlerde biriktirilecektir. Bu konteynerlerin
depo alanına taşınması için fork lift taşıyıcılar kullanılacaktır [1].
Mekanik (Havalı) Ayrıştırma Alanı
Elle ayrıştırmadan sonra geriye kalan atıklar havalı ayrıştırma ünitesine gönderilerek kağıt
ve alüminyum folyonun ayrıştırılması sağlanacaktır. Atık kabul alanında ve bu alanda
ıskarta olarak ayrılan atıklar 30 m3’lük hacme sahip konteynerler ile depo sahasına
taşınarak bertaraf edilecektir [1].
Depo Alanı
Her kategoriden geri dönüşümlü atık depo alanının ayrı bölümlerinde depolanacaktır [1].
Balyalama Alanı
Depo alanındaki atıklar yükleyici ile bu alanda bulunan balyalama makinesine
taşınacaktır. Balyalama makinesinin kapasitesi 45-50 ton/saat olacaktır [1].
Balya Depo Alanı
Balyalanan atıklar
depolanacaktır.
fork
lift
taşıyıcılarla
balya
depo
alanına
taşınarak
burada
Rehabilitasyon
Lot-1’de atık depolama işlemi tamamlandıktan sonra atıkların üzeri, ilgili Türk Mevzuatı ve
AB direktifi (99/31/EC) doğrultusunda nihai örtü ile kapatılacaktır. Nihai örtü tabakasının
üzeri bitkisel toprak ile örtülecek ve yeşillendirme çalışmaları yapılacaktır.
Dünyada yapılan benzer katı atık depolama projelerinde incelendiğinde, atık depolamanın
tamamlanmasından sonra yüzeyin rekreasyonel amaçlarla kullanıldığı görülmektedir.
Benzer şekilde Kayseri KADDT de işletmeye kapsanmasının ardından futbol sahası, park,
bahçe vb. amaçlarla kullanılabilecektir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
18/52
3.3
Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi ve Su Kaynaklarının Kullanımı, Kullanılan
Enerji Türü vb.)
Proje kapsamında doğal kaynakların kullanımına ilişkin bilgi aşağıda ilgili başlıklar altında
verilmiştir.
3.3.1
Arazi Kullanımı
Daha önceki bölümlerde de belirtildiği üzere inşa edilecek KADDT’de Lot-1 129.593 m2’lik
bir alanı kaplayacaktır. KADDT arazisinin mülkiyeti Hazine’ye aittir. Hazineye ait
415.346,42 m2 yüzölçümlü taşınmazın 410.366,43 m2’lik kısmının katı atık düzenli
depolama tesisi olarak kullanılmasına karar verilmiş. Lot-2’nin de bu alanda inşa edilmesi
planlanmaktadır. Bahse konu alanın, Maliye Bakanlığı’nın 01.07.2006 tarihli ve 676 sayılı
yazısı oluru ile Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na tahsisi uygun görülmüştür.
Ek-B’de sunulan Proje Sahası’na ait fotoğraflardan da görüleceği üzere arazi mevcut
durumda herhangi bir amaçla (örn. tarım, yerleşim, orman vb.) kullanılmamaktadır.
3.3.2
Su Kaynaklarının Kullanımı
Projenin inşaat aşamasında işçilerin içme ve kullanma suyu ihtiyacının karşılanması ile
inşaat çalışmaları (beton hazırlanması vb.) için su kullanımı söz konusudur.
Đnşaat aşamasında yaklaşık 30 kişi çalışacaktır. Kişi başına su tüketimi 150 L/gün olarak
kabul edildiğinde personelin su tüketimi 30 kişi x 150 L/kişi-gün = 4500 L/gün = 4,5 m3/gün
olacaktır. Đnşaat çalışmaları için su tüketimi ise 10 m3/gün olarak öngörülmektedir. Buna
göre, Proje kapsamında günlük toplam su tüketimi yaklaşık 14,5 m3/gün olacaktır.
Projenin işletme aşamasında gereken su ise, çalışanların içme ve kullanma suyu
ihtiyacını karşılamak, ünitelerin temizlenmesi, lastik yıkama ve yangın suyunu sağlamak
amacıyla kullanılacaktır.
Projenin işletme aşamasında çalışacak 20 kişi için içme ve kullanma suyu miktarı, bir
kişinin ihtiyaç duyacağı su 150 L/kişi-gün olarak kabul edilirse 20 kişi x 150 L/kişi-gün
3000 L/gün = 3 m3/gün olacaktır.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında gerekli içme ve kullanma suyu ihtiyacı mevcut
şehir içme ve kullanma suyu şebekesinden sağlanacaktır. Proje Sahası’na su temini,
KASKĐ AAT’ye ulaşan su şebekesinden sahaya çekilecek bir hat ile sağlanacaktır.
3.3.3
Enerji Kullanımı
Proje’nin inşaat ve işletme aşamalarında ısınma ve aydınlatma için gerekli elektrik enerjisi
mevcut elektrik şebekesinden sağlanacaktır. Elektrik temini için mevcut şebeke ile Proje
Sahası arasında bir hat inşa edilecektir. Bunun yanı sıra, Proje’nin ilerleyen yıllarında
biyogazdan elde edilecek elektrik enerjisi de işletme faaliyetlerinde kullanılacaktır.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
19/52
4
PROJE SAHASI
Önerilen Kayseri KADDT, Kocasinan Đlçesi, Boğazköprü Köyü sınırları içerisinde,
Navruzluk mevkiinde bulunmaktadır. Tesis, Kayseri Đl Merkezi’nin kuş uçuşu yaklaşık
15 km kuzeybatısında ve KaBB sınırları içerisinde yer almaktadır. Proje Sahası’nı
gösteren bulduru haritası Şekil 4-1’de verilmiştir.
Bulduru haritasından da görüleceği üzere önerilen KADDT arazisi KASKĐ AAT’nin yaklaşık
1 km kuzeydoğusunda, komşu olduğu Kuzey Çevre Yolu’nun ise kuzeyinde yer
almaktadır. Sahanın yaklaşık 1,3 km güneydoğusundan çevre yolunun da bağlandığı
Kayseri-Ankara Karayolu geçmekte, güneybatısından ise KASKĐ AAT’de arıtılan
atıksuların deşarj edildiği Karasu Çayı akmaktadır. Proje Sahası’na en yakın yerleşim yeri
yaklaşık 2 km güneyinde yer alan Boğazköprü Köyü’dür.
Kayseri KADDT arazisinin mülkiyeti Hazineye ait olup, katı atık düzenli depolama tesisi
olarak kullanımı için Maliye Bakanlığının 01.07.2006 tarihli ve 676 sayılı yazısı oluru ile
Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na tahsisi uygun görülmüştür.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
20/52
Şekil 4-1 Proje Sahası’na ait Bulduru Haritası
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
21/52
4.1
Jeolojik Özellikler
4.1.1
Genel Jeoloji
Proje Sahası ve çevresinde neojen yaşlı kayaçlar yer almaktadır. Sedimantasyon ve
volkanizma aynı zamanda meydana gelmiştir. Kayseri havzasında bulunan volkanik
Erciyes Dağı’na bağlı gelişmiş birçok küçük bacacıklar gözlenmektedir.
Günümüzde sönmüş durumda olan Erciyes Dağı, 5-6 milyon yıl öncesi (Pliosen
devresinde) faaliyete geçmiş ve 1900 sene öncesi tarihsel zamanlara kadar faaliyetini
sürdürmüştür. Bu süre içerisinde 300 m kalınlığında volkanik malzeme (tüf, lav,
piroklastikler) çıkarmış ve bu maddeler Orta Anadolu’da 15.000 km2‘lik bir alana
yayılmıştır.
Erciyes Dağı’ndaki volkanik faaliyet 400 m kalınlıkta tortullara ara ara tabakalı tüfit
iğnimbirit (camsı akıntılı riolitik tüf) serisini oluşturan piroklastiklerin püskürmesiyle
başlamıştır. Bunu bazaltik bir lav akıntısı izlemiş, daha sonra merkez konisiyle onu
çevreleyen ikincil konileri oluşturan uzun süreli asıl andezitik lav çıkışı vukua gelmiştir ve
bunu yüksek alüminalı bazalt akışı izlemiştir.
Yanardağ faaliyetinin son safhasında tekrar riolitik vitfor (camsı asit lavlar) cüruf ve genç
piroklastiklerin püskürmesiyle sona ermiştir (Ayrancı – Weibel, 1973). Ketin (1963)
Tüfitlerin alt ve orta seviyelerinde grimsi tabakalar içerisinde Hipparion gracile Mastedon
pentelice fosillerine rastlamıştır ve birime pliosen yaşını vermiştir.
Đnceleme alanı ve yakın çevresi için Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarafından
hazırlanmış olan “Kayseri Kentinin Çevre Jeolojisi ve Doğal Kaynakları” adlı raporda
yöredeki formasyonlar adlandırılmış olup, bu formasyonlara ilişkin detaylı bilgi aşağıda
verilmiştir [2].
Yemliha Formasyonu (Tmy)
Formasyon, Orta Miyosen yaşlı proklastik lav ve bunlardan türeme çökel kayalardan
oluşur. Formasyon salt aglomeralardan oluşmuştur.
Proklastik olarak aglomera, tüf, pomzalı tüf ve volkanik breş içeren formasyonun egemen
kaya türü aglomeralardır. Aglomeralar genellikle andezitik ve dasitik, yer yer bazaltiktir.
Katmanlanma göstermezler ve som görünümlüdürler. Bunlar koyu yeşil – koyu kahve
renkli olup, parçaları krem renkli bir tüf hamur içerisinde bulunur. Tüfler krem renkli, kötü
tutturulmuş ve yer yer pomza parçalıdır. Bunlar çoğunlukla andezitiktir. Herhangi bir
katmanlanma göstermezler ve som görünümlüdürler. Seyrek olarak gözlemlenen volkanik
breşler ise som görünümlü ve gri renklidir.
Formasyon içinde lav olarak bazalt, andesit ve dasit bulunur. Bazaltlar koyu, gri – siyah
renkli ve olivin bazalt özelliğindedir. Andezitler ve dasitler gri – pembemsi gri renklidir.
Çoğunlukla formasyonun orta kesimlerinde görülürler.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
22/52
Volkanik kayaçlardan türeyen çökel kayalar ise çakıl taşı ve kum taşlarıdır. Bunlar
aglomera, tüf ve lav parçaları içerir. Çakıl taşı – kumtaşları kırmızı – kızıl kahve renkli,
koşut ve çapraz katmanlanmalı, kötü boylanmalı, orta – iyi tutturulmuş olup, içerdikleri
parçalar çoğunlukla köşelidir.
Yemliha Formasyonu, Höbek Formasyonu üzerinde yer alır. Üzerine değişik yerlerde
Eğerci Formasyonu uyumsuz olarak gelir. Birimin yaşı Alt Miyosendir [2].
Pekmezlik Bazaltı (Tpip)
Birim Alt Miyosen yaşlı bazaltlardan oluşur. Bazaltlardan oluşan birim siyah renkli, sert
akma yapılı, sütunsal eklemli ve yer yer gaz boşlukludur. Morfolojik olarak alanda dik
setler oluşturur. Petrografik olarak olivin bazalt niteliğindedir.
Pekmezlik bazaltı ofiyolitleri, Eğerci Formasyonu‘nu uyumsuz olarak örter. Üzerine
pomzalı tüfler gelir. Birimin yaşı Alt Pliyosendir [2].
Đncesu Đgnimbiriti (Plei)
Birim gri, koyu gri, siyah ve pembe renklerde gözlenen, masif, sert iyi kaynaklanma
gösteren ignimbirit olarak gözlenmektedir. Birim çalışma alanı içinde Göbü Tüfünün
üzerine uyumlu olarak gelmekte, üzerinde ise Çatakdere Tüfü yer almaktadır. Birimin
kalınlığı değişken olup genel olarak 30 cm ile 10 m arasında değişmektedir. Birimin yaşı
Üst Pliyosendir[2].
Başakpınar Tüfü ( Qpeçb)
Birim sarı, beyaz, gri, pembe, kahverengi renkli, yer içerisinde pomza volkanik materyal
yer yer de pomza seviyesi içeren tüfler olarak gözlenmektedir. Birim çalışma alanı
içerisinde Velibaba ignimbiriti üzerinde uyumlu bulunmakta, üzerine ise uyumlu olarak
Alakuşak ignimbiritleri gelmektedir. Birimin yaşı Erken Pleyistosen’dir[2].
Topakkaya Lav Akıntısı (Qpet)
Birim, gri – siyah renkli, genellikle blok şeklinde ayrışmalı lav akıntıları şeklindedir.
Petrografik olarak bazaltik andezit olarak adlanmışlardır. Topakkaya lavları, Koçdağ
volkanitleri ile Alakuşak Đgnimbiritleri ve Başakpınar Tüfünü örtmektedir[2].
Akarsu Çökelleri (Qal)
Akarsu çökelleri, dere yataklarında ve düzlüklerde akarsu etkinliği ile oluşmuş kum, çakıl
ve çamur birikintilerini kapsar. Bu çökeller tutturulmamış ve sıkılaşmamıştır. Đnceleme
alanı çevresinde ayırtlanmış olan birimlerden de anlaşılacağı üzere, inceleme alanı ve
çevresi tamamen volkanik kökenli birimlerden ibarettir.
Yörede bulunan volkanikler ve neojen çökelleri Alpin orojenezi etkisinde kalarak kıvrımlı,
kırıklı bir yapı kazanmışlardır[2].
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
23/52
4.1.2
Proje Sahası ve Çevresine Ait Jeolojik Özellikler
Proje Sahası ve yakın çevresi tamamen volkanik kökenli birimlerden oluşmaktadır. Genel
jeoloji bölümünde ayrıntılı olarak açıklaması yapılmış olan Yemliha Formasyonu (Tmy),
birimleri çalışma alanı içerisinde mostra vermektedirler.
Yemliha Formasyonu Erciyes volkanizmasına bağlı oluşmuştur. Tamamen aglomera
birimlerinden ibarettir. Genel olarak bazalt ve andezit çakıl ve bloklarından ibaret birimin
bağlayıcısı tüf ve ignimbirittir. Bazalt blokları mostra vermiş konumdadır. Makroskopik
olarak bakıldığında her yöne gelişmiş çatlak sistemine sahip bazalt ve andezit blokları
gözlenmektedir [2].
4.1.3
Zemin Etüdü
Proje Sahası’na ait zemin etüt raporu Mayıs 2006 tarihinde Atol Mühendislik tarafından
yapılmış olup, rapor sonuçları aşağıda belirtilmiştir.
•
•
Proje Sahası Yemliha Formasyonu içinde kalmaktadır. Bu birim, volkanik
kökenli aglomeradır. Birimin üst kısımları iri blok şekilndedir ve içerisinde silt
boyutunda kum ve çakıl boyutuna kadar değişen tane boyunda volkanik
kırıntılı malzemeler ihtiva etmektedir. Alt kısımda ve yer yer mostra vermiş
konumda tüf bağlayıcılı bazalt ve andezit bloklu (aglomera) birimi devamlılık
göstermektedir.
Jeoteknik etüt kapsamında dört adet temel sondaj kuyusu ve üç adet
araştıma çukuru açılmıştır. Deney sonuçları aşağıdaki gibidir;
2,5 kg/cm2
B
Z-2
Ta=0,15
0,2
1
Zemin emniyetli taşıma gücü
Zemin grubu
Yerel zemin sınıflaması
Spektrum katsayıları
Etkin yer ivmesi
Bina önem katsayısı
•
•
•
Dört adet 125 m derinliğinde yapılan jeofizik ölçümler ile birim devamlılıkları
ve arazide jeolojik yapı çıkarılmıştır.
Proje alanında tabanda bulunan malzemenin geçirgenlik (permeabilite)
değeri 8,02x10-5 – 9,92x10-5 arasında bulunmuştur. Sahada açılan gözlem
çukurları incelendiğinde, yüzeyde 0,5-2,0 m arasında değişen kalınlıkta
ayrışmış kötü derecelenmiş kumlu siltli çakıllı bir tabakanın bulunduğu ve bu
tabakanın altında çatlak yapıları içeren kaya kütlelerinin yer aldığı
gözlemlenmiştir. Yüzeydeki tabakanın geçirimliliği herhangi bir önlem
alınmaksızın KADDT inşa edilmesine izin vermemektedir. Alttaki kaya
(aglomera) tabakası ise çatlaklı yapısı nedeni ile geçirimlilik açısından uygun
görülmemiştir.
Yapılan arazi çalışmaları sırasında inceleme alanında aktif bir kütle
hareketine rastlanmamıştır. Arazi eğimi genel olarak %10-20 arasında
olduğu belirlenmiştir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
24/52
•
Đnceleme alanında yapılan arazi çalışmaları sırasında 125 m derinliğe kadar
herhangi bir yeraltı suyuna rastlanmamıştır. Ancak yapılan jeofizik
çalışmalarında aglomera biriminin devamlılığı tespit edilmiştir. Akifer özelliği
gösterebilecek birim içerisinden yeraltı suyu alınabileceği düşünülmektedir
[2].
Proje Sahası’nda yürütülen jeoteknik araştırmanın sonuçlarından da görüleceği üzere
zemin geçirimliliği ilgili sınır değerin üzerinde olup, saha katı atık düzenli depo sahası
inşası için gerekli geçirimsizliğe sahip değildir. Ayrıca jeoteknik araştırmalar için açılan
kuyuların derinliği 125 m olup, bu derinliğe kadar yeraltı suyu ile karşılaşılmamıştır. Ancak,
Proje Sahası’nın Karasu Çayı’na yakın olması nedeniyle (bk. Şekil 4-1) alanda 125 m’den
daha derin kısımlarda yeraltı suyu bulunma ihtimali vardır. Bu nedenle, gerekli
geçirimsizliğin sağlanması ve muhtemel yeraltı suyu rezervinin korunması için doğal veya
jeosentetik kil tabakasına ihtiyaç duyulmaktadır.
4.1.4
Depremsellik ve Tektonik Özellikler
Proje Sahası, Afet Đşleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Türkiye Deprem Bölgeleri
haritasına göre 3. derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Proje Sahası’nın gösterildiği
Kayseri Đli’ne ait deprem haritası Şekil 4-2’de, Türkiye Diri Fay Haritası ise Şekil 4-3’te
sunulmaktadır. Kayseri Đli Deprem Haritası’ndan da görüleceği üzere yöre, orta derece
deprem kuşağında yer almakta olup, şiddetli deprem görülme ihtimali düşüktür. Kayseri
Đli’nde meydana gelen deprem kayıtları incelendiğinde, en şiddetli depremin 1940 yılında
Richter ölçeğine göre 6,2 şiddetinde, Ecemiş-Develi çukurluğunda meydana geldiği
görülmektedir [3]. Söz konusu bölge Kayseri Đli’nin güneyinden başlayarak Kayseri Đli’nin
güneybatı komşusu olan Niğde Đli’nin sınırları içerisine uzanmaktadır.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
25/52
Kayseri KADDT
Şekil 4-2 Kayseri Đli Deprem Haritası
Kayseri KADDT
Ölçek: 1/2.000.000 – Kaynak: www.mta.gov.tr
Şekil 4-3 Proje Sahası’nı Gösteren Diri Fay Haritası
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
26/52
Proje Sahası’nda yapılacak yapıların projelendirme aşamasında Bayındırlık ve Đskan
Bakanlığının “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine
uyulacaktır.
4.1.5
Hidrojeolojik Özellikler
Proje Sahası ve yakın çevresi yeraltı suyu yönünden zengin sayılabilecek akiferlere
sahiptir. Proje Sahası’nın yakın çevresinde açılan özel sondaj kuyuları bulunmamaktadır.
Sahanın güneyine doğru daha düz topografyaya sahip ve daha düşük kotta bulunan
alanlarda yapılan sondaj kuyularından yeraltı suyu alındığı bilinmektedir. Proje Sahası’nda
yapılan jeofizik ölçümlerde aglomera biriminin devamlılığı tespit edilmiştir ve aglomeranın
çatlaklı seviyelerinden yeraltı suyu alınabileceği tahmin edilmektedir [2].
4.2
Đklim Özellikleri
Kayseri Đli’nde kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Yazları ise sıcak ve kurak olup, bölgede
karasal iklim egemendir. Ancak il iklimi, yüksekliğe göre yer yer farklılıklar gösterir. Buna
bağlı olarak ilde iklim, çukurda kalan bölgelerde daha yumuşakken, yaylalardan dağlık
kesimlere doğru gidildikçe sertleşir2.
Bölgeye en yakın ve bölgenin özelliklerini en iyi yansıtan meteoroloji istasyonu Meteoroloji
Đşleri Genel Müdürlüğü’ne ait Kayseri Đstasyonu’dur. Dolayısıyla, Proje Sahası ve yakın
çevresine ait iklimsel özellikler belirlenirken bu istasyonda kaydedilen uzun yıllara ait
(1975-2005 yılları arası) verilerden yararlanılmıştır.
Söz konusu meteoroloji verilerine göre ortalama yıllık en yüksek sıcaklık 40,7°C, en düşük
sıcaklık -28,4°C ve yıllık ortalama sıcaklık ise 10,4°C’dir. Yörede en sıcak ay Temmuz
(ortalama 22,4ºC), en soğuk ay ise Ocak’tır (ortalama -1,8ºC).
Yörede yıllık ortalama yağış miktarı 394,7 mm olarak ölçülmüş olup, en yağışlı mevsim
ilkbahardır. Ortalama kar yağışlı gün sayısı ise 34,4’tür.
Uzun yıllar meteoroloji verilerine göre yıllık ortalama rüzgar hızı 1,8 m/s’dir. Yıllık rüzgar
esme sayılarına göre hakim rüzgar yönü güneydir.
Proje Sahası ve yakın çevresine ait detaylı meteoroloji bilgileri Ek-C’de sunulmaktadır.
4.3
Su Kaynakları
Önerilen Kayseri KADDT sahasında yerüstü suyu özelliğinde (sulu dere, göl, gölet, vb)
herhangi bir yüzey suyu bulunmamaktadır. Sahanın yaklaşık 1 km güneyinden Karasu
Çayı geçmektedir.
Karasu Çayı, Boğazköprü Köyü’nde, doğu-batı uzanımlı Ambar suyu (Sarımsaklı suyu) ile
güney-kuzey uzanımlı Vanvanlı suyunun birleşmesiyle güneydoğu-kuzeybatı uzanımlı
olarak devamlılık göstermektedir. Çeşitli evsel nitelikli atıkların boşaltıldığı Ambar suyu
2
Bu bilgi Kayseri Valiliği Resmi Đnternet Sitesinden (www.kayseri.gov.tr) alınmıştır.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
27/52
sahanın yaklaşık 1 km güneydousunda bulunan KASKĐ Arıtma Tesisi’nde işlemden
geçirilerek Kızılırmak ile birleşmektedir. Kayseri KADDT’den kaynaklanacak sızıntı suları
ile işletme aşamasında çalışacak personelden kaynaklanacak evsel nitelikli atıksuların
arıtıldıktan sonra Karasu Çayı’na deşarj edilmesi düşünülmektedir.
4.4
Toprak Özellikleri
Önerilen Kayseri KADDT sahası VII. sınıf arazi kullanım kabiliyetine sahiptir. Buna göre,
arazi mera vasfına sahip olup, çok şiddetli erozyon sınıfındadır. Bu nedenlerle sahanın
tarıma elverişli olmadığı düşünülmektedir. Sahanın toprak özelliklerini gösteren arazi
varlığı haritası Şekil 4-12’de verilmiştir.
Kayseri KADDT
Kaynak: Kayseri Đli Arazi Varlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
Şekil 4-4 Proje Sahası’nın Arazi Varlığı Haritası
Proje Sahası’nda hakim olarak bulunan Kahverengi Topraklar, Toroslar’ın yer şekli ve
iklimsel etkisinin bitip, kurak Đç Anadolu iklimi etkisinin başladığı kesimlerde oluşmuştur.
Alüvyal, kahverengi ve kestane renkli toprak katmanlarıyla yapılanmış kahverengi
topraklar, neojen yaşlı, pekişmemiş, kireçli tortullar üzerinde oluşmuştur. Tepelik alan
görünümündeki kahverengi toprak kesiminde hafif ve orta eğimler yaygındır. Bu kesimde
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
28/52
eğimler kısa olup, sırt ve etek düzlükleriyle kesilmiştir. Kahverengi toprak kuşağının doğal
bitki örtüsü çayırdır [2]. Ancak dik eğimler ve dağlık alana geçişteki yükseltiler dışında bu
örtü açılmış ve alan kuru tarıma ayrılmıştır. Önerilen Kayseri KADDT sahasında orman
varlığı bulunmamaktadır.
4.5
Sosyo-Ekonomik Özellikler
4.5.1
Nüfus Büyüklüğü ve Nüfus Artış Hızı
Türkiye’de 1927 yılından bu yana yapılan genel nüfus sayımlarına göre Türkiye’nin nüfusu
beş kat, Kayseri Đli’nin toplam nüfusu ise dört kat artarak 2000 yılı nüfus sayımına göre
1.060.432’ye ulaşmıştır. Türkiye Đstatistik Kurumu (TÜĐK) tarafından 2007 yılından itibaren
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) uygulanmaya başlanmış olup, Kayseri Đli’nin
ADNKS’ye göre 2009 yılı nüfusu 1.205.872’dir.
Önerilen Kayseri KADDT’nin hizmet edeceği KaBB sınırlarında bulunan ilçeler ile Proje
Sahası’nın yakınında bulunan Boğazköprü ve Molu köylerine ait 2009 yılı nüfus bilgileri
Tablo 4-4’te verilmiştir.
Tablo 4-1 KaBB 2009 Yılı Nüfus Bilgileri (ADNKS)
Yerleşim
Kentsel Nüfus
Kırsal Nüfus
Toplam
Kocasinan
352.096
14.580
366.676
Melikgazi
449.001
3.989
452.990
Hacılar
11.652
946
12.598
Đncesu
17.669
4.680
22.349
Talas
81.566
6.259
87.825
Toplam
911.984
30.454
942.438
Nüfus büyüklüğü ve artış hızı Proje kapsamında yer alan KADDT’nin tasarımında
kullanılan ana parametredir. Bu nedenle, Proje için yürütülen fizibilite çalışmalarında Proje
ömrünü kapsayan nüfus projeksiyonu yapılmıştır. Çeşitli yöntemlere göre yapılan nüfus
projeksiyonları karşılaştırılmış olup, KADDT’nin kapasitesinin belirlenmesinde Birleşmiş
Milletler (BM) Nüfus Projeksiyon Yöntemi esas alınmıştır. Bu yönteme göre, 2000-2035
yılları arasındaki dönem için belirlenen nüfus artış hızları Tablo 4-2’de verilmiştir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
29/52
Tablo 4-2 KaBB 2000-2035 Yılları Nüfus Artış Hızları (BM Yöntemi)
Yıl
Kentsel Yıllık Artış
Kırsal Yıllık Artış
2000-2005
2,13
-0,13
2005-2010
1,95
-0,24
2010-2015
1,73
-0,42
2015-2020
1,51
-0,6
2020-2025
1,31
-0,76
2025-2030
1,11
-0,93
2030-2035
0,95
-1,09
Kaynak: Kayseri KADDT Fizibilite Raporu, 2010.
Proje kapsamında öncelikli olarak inşa edilerek işletmeye açılacak olan Lot-1’in hizmet
edeceği nüfus BM Nüfus Projeksiyon Yöntemi esas alınarak bulunmuş olup, Tablo 4-3’te
verilmiştir.
Tablo 4-3 KADDT Lot-1’in Hizmet Edeceği Nüfusa ait Projeksiyon Bilgileri
Yıl
Kentsel Nüfus
Kırsal Nüfus
Toplam
2012
949.538
30.562
980.100
2013
965.965
30.434
996.399
2014
982.676
30.306
1.012.982
2015
997.514
30.124
1.027.639
2016
1.012.577
29.943
1.042.520
2017
1.027.867
29.764
1.057.630
2018
1.043.387
29.585
1.072.973
2019
1.059.143
29.408
1.088.550
2020
1.073.017
29.184
1.102.202
Kaynak: Kayseri KAY Projesi Fizibilite Raporu, Tempo Mühendislik, 2010.
Ortalama Hane halkı Büyüklüğü
2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre, 2000 yılında ortalama hane halkı
büyüklüğü, merkez ilçeler için 4,43, Büyükşehir Belediyesi için 4,28, belde ve köyler için
5,29’dur.
Tüm ildeki toplam hane halkı sayısı 260.000 olup, bunun 125.000’i Büyükşehir belediyesi
sınırlarında yer almaktadır. Kayseri Đli’ndeki genel ev tipi çok katlı binalardır. Hane halkı
sayısı Tablo 4-4’te verilmiştir.
Tablo 4-4 KaBB Sınırları Đçindeki Hane halkı Sayısı
KaBB
KaBB Hane halkı Sayısı
Kocasinan
65.185
Melikgazi
60.312
Hacılar
3929
Talas
8662
Đncesu
2120
19 Birinci Derece Belediye
11.000
Toplam
151.208
Kaynak: 2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı Sonuçları, TÜĐK.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
30/52
4.5.2
Eğitim
Kayseri Đli’nde okul öncesi okullaşma oranı %30,63, Đlköğretim okullaşma oranı %98,44,
Ortaöğretim okullaşma oranı %66,52, okur-yazar oranı ise %94,57’dir3.
Đlde ilköğretim ve orta öğretim kurumlarının yan sıra bir çok farklı branşta mesleki eğitimin
verilmesi amacıyla kurulmuş eğitim kurumları da mevcuttur. Eğitim kurumlarının sayısı il
merkezinde yedi, diğer ilçelerde ise toplam sekiz olmak üzere il genelinde toplam 15
adettir. Bu kurslarda kaynakçılık ve kalıpçılık gibi mesleklerin de aralarında bulunduğu
toplam 117 meslek dalında eğitim verilmektedir3. Bunda da Kayseri Đli’nin sanayi
açısından gelişmiş oluşunun da önemli bir etkisinin olduğu düşünülmektedir. Kayseri
Đli’nde bir adet de yüksek öğrenim kurumu (Erciyes Üniversitesi) bulunmaktadır.
4.5.3
Sanayi ve Ticaret
Kayseri Đli’nin yer aldığı Đç Anadolu Bölgesi’ndeki bir çok ilin aksine Kayseri Đli’nde sanayi
ve ticaret gelirlerinin tarımsal gelirlerden fazla olduğu bilinmektedir. Kayseri Đli’nde 1920’li
yıllarda sanayi alanında yapılan çeşitli kamu yatırımları ile sanayinin temelleri atılmıştır.
Bu gelişim, ilde bir enerji santralının devreye alınması ve demiryolu ve karayolu ulaşım
altyapısının kurulması ile desteklenmiştir3.
Bu yatırımlar, ilde 1950’li yıllar ve sonrasında gerek kamu ve gerekse de özel sektör
tarafından yapılan yatırımlara öncülük etmiştir. Bu yıllarda özel sektör yatırımları da artış
göstermiş olup, gıda, makine imalatı ve dokuma alanında yeni tesisler faaliyete geçmiştir3.
Kayseri’de 1990’lı yıllarda Kayseri Organize Sanayi Bölgesi’nin (OSB) kurulması ve
bölgenin kalkınmada öncelikli yöreler arasında değerlendirilerek sanayide devlet teşviğinin
sağlanması ile sanayinin gelişimi daha da hızlanmıştır3.
Günümüzde KaBB sınırları içerisinde bulunan Kayseri OSB’de mobilya, tekstil, gıda ve
makine gibi sektörlerde üretim yapan 728 tesis bulunmaktadır3.
Kayseri Ticaret Odası’na kayıtlı, aralarında yapı malzemeleri, hububat ve gıda maddeleri
ticaretinin bulunduğu toplam 30 farklı alanda faaliyet gösteren 15.300 üye bulunmaktadır3.
4.6
Ekolojik Özellikler
Önerilen Proje için DOKAY tarafından Proje Sahası ve yakın çevresinde mevcut flora ve
fauna yapısının incelenmesi amacıyla vejetasyon dönemi içinde bir çalışma yapılmıştır.
4.6.1
Flora
Önerilen Kayseri KADDT sahası “Đran-Turan (Irano-Turanien) Fitocoğrafik bölgesi içinde
yer almaktadır. Proje Sahası’nın bulunduğu bölgenin büyük kısmı endüstriyel gelişim ve
yerleşim alanı olup, doğal biyotoplara ve habitata zarar verilerek, doğal flora ve faunanın
varlığını devam ettirebilmesi için gereken mevcut alan azaltılmıştır. Bununla birlikte, flora
ve faunanın belirlenmesi amacıyla yürütülen saha çalışmalarında sadece etki alanında
3
Bu bilgi T.C. Kayseri Valiliği Resmi Đnternet Sitesinden (www.kayseri.gov.tr) temin edilmiştir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
31/52
gözlenen türler değil, biyotop karakteristiklerinden dolayı sahada gözlenmesi muhtemel
türler de incelenmiştir. Çalışma boyunca, Türk Çevre Mevzuatı ile koruma altına alınan
endemik türler ve habitatlar ile Bern, Ramsar, Biyolojik Çeşitlilik ve CITES gibi Türkiye’nin
de imzaladığı uluslararası sözleşmeler de dikkate alınmıştır.
Bölgede Karaçam ve Sedir gibi türlerin yanı sıra, münferit olarak Aksöğüt ve Kanada
Kavağı gibi ağaç türleri de bulunmaktadır.
Yapılan çalışmalar sonucunda Proje Sahası ve çevresinde görülen vejetasyon tipleri; yol
kenarı ve ova stepi vejetasyonudur.
Yol Kenarı Vejetasyonu
Yol kenarlarında görülen flora türleri geniş yayılışlı türler olup risk altında değildir. Bu türler
aşağıda verilmektedir.
Karahindiba (Cichorium intybus), Kayışkıran (Ononis spinoza), Boğadikeni (Eryngium
campestre), Artedia squamata, Torilis arvensis, Pisipis otu (Bromus cappadocicus), B.
tectorum, Yoğurt otu (Galium verum), G. caranatum, Tavşanbıyığı (Poa pratense), P.
bulbosa, Yonca (Medicago radiata), Yabani marul (Lactuca serriola), Yumak otu (Festuca
valesiaca), Ayrık otu (Dactylis glomerata), Cirsium vulgare, Agropyron intermedium, Üçgül
(Trifolium pratense), T. campestre, Tekesakalı (Tragopogon latifolius ssp. angustifolius),
Öküzgözü (Anthemis tinctoria), Labada (Rumex crispus), Dar yapraklı sinirliot (Plantago
lanceolata), Beşparmak otu (Potentilla reptans), Sütleğen (Euphorbia macroclada), Kokulu
yonca (Melilotus officinale), Mürdümük (Lathyrus aphaca var. biflorus), Leontodon
hispidus var. hispidus, Lepidium perfoliatum, Sisymbrium altissimum.
Ova Stepi Vejetasyonu
Bu vejetasyon Đç Anadolu Platosu’nda 1.200 m’nin altında görülen oldukça yaygın bir
vejetasyon türüdür. Proje Sahası ve yakın çevresinde görülen bu vejetasyon çoğunlukla
otsu türler ve kısmen kısa boylu çalı türlerinden oluşmakta ve antropojenik (insan etkisi
atında) özellik göstermektedir. Ortalama yüksekliği 45 cm, %70 örtüş derecesine sahip bu
vejetasyonda geniş yayılışlı ve risk altında olmayan türler kaydedilmiştir. Yörede genel
olarak gözlenen türler aşağıda verilmiştir.
Yumak otu (Festuca valesiaca), Alyssum murale, Ferulago pauciradiata, Geven
(Astragalus microcephalus), Öküzgözü (Anthemis tinctoria), A. cretica, Stipa arabica,
Sütleğen (Euphorbia macroclada), Leontodon hispidus var. hispidus, Boğa dikeni
(Eryngium campestre), Emzik otu (Onosma bougaei), Beşparmak otu (Potentilla recta),
Üçgül (Trifolium arvense), T. campestre, Tanacetum armenum, Caucalis platycarpos,
Kavurt otu (Scabiosa argentea), Korunga (Onobrychis armena), Kadıntuzluğu (Berberis
crateagina), Adaçayı (Salvia crypthanta), Peygamber çiçeği (Centaurea virgata),
Binbirdelik (Hypericum hyssopifolium ssp. elongatum), Salkım çiçeği (Silene vulgaris),
Tavşanbıyığı (Poa bulbosa).
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
32/52
4.6.2
Fauna
Çalışma alanının faunası, arazi çalışmaları, literatür verileri ve yöre halkından alınan
bilgiler ışığında belirlenmiştir. Bunların da büyük kısmı ülkemizde geniş yayılışlı ve tarım
alanları ile yerleşim yerleri yakınlarında bulunan taksonlardır.
Amfibiler
Sucul ve yarı-sucul ortamlarda yaşayan amfibi türlerinden Ova kurbağası (Rana
ridibunda), Gece kurbağası (Bufo viridis), çalışma alanı ve çevresinde uygun habitatlarda
bulunmaktadır. Bu türler Bern Sözleşmesi uyarınca koruma altına alınmış türlerdir.
Sürüngenler
Çalışma alanı içinde ve yakın çevresinde bulunan ve/veya bulunma olasılığı yüksek
toplam 10 sürüngenden biri kaplumbağa, dördü kertenkele, beşi de yılan türüdür.
Kuşlar
Proje Sahası ve çevresi ötücü kuş türleri (Passeriformes) için uygun habitatlar
sağlamaktadır. Yapılan gözlemlerde çalışma alanı içinde kaydedilen kuş türleri geniş
yayılışlı ve risk sınıfı düşük türlerdir.
Memeliler
Çalışma sahası içinde kalan alanlar antropojenik baskı altında olduğundan tür çeşitliliği ve
populasyon yoğunlukları düşüktür. Çalışma sahası ve yakın çevresinde bulunması olası
memeli türleri aşağıda verilmiştir:
Kirpi (Erinaceus concolor), Kayalık faresi (Apodemus mystacinus), Ev faresi (Mus
musculus), Tarla sincabı (Citellus xanthaphrymnus), Gelincik (Mustela nivalis), Tavşan
(Lepus europaeus), Tilki (Vulpes vulpes), Kurt (Canis lupus).
Ulusal Mevzuat ve Uluslararası Sözleşmelerle Koruma Altına Alınan Flora ve
Fauna Türleri
Genelde, Đç Anadolu Bölgesi endemik bitkiler açısından Türkiye’deki en hassas alanlardan
biridir. Ancak, çalışma sahasında doğal habitatların azlığı ve antropojenik karakterli
vejetasyon tiplerinin baskınlığı nedeniyle arazi çalışmaları sırasında endemik bitki türlerine
rastlanmamıştır. Bunun yanı sıra, alanda CITES ve Bern Sözleşmesi kapsamında koruma
altına alınmış bitki türü de bulunmamaktadır.
Bern Sözleşmesi uyarınca yörede yaşayan amfibi ve sürüngenlerin tamamı koruma
altındadır.
Kuşlardan Larus argentatus (Gümüşi martı), Garrullus glandarius (Alakarga), Pica pica
(Saksağan), Corvus monedula (Küçük karga), Corvus frugilegus (Ekin kargası), Corvus
corone (Leş kargası), Corvus corax (Kuzgun) ve Passer domesticus (Ev serçesi) dışında
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
33/52
kalan tüm türler Bern Sözleşmesi’ne göre koruma altındadır. Tablo 4-5’te KADDT sahası
sınırları içinde bulunan ve bulunma olasılığı yüksek amfibi, sürüngen, kuş ve memeli
türlerinden Bern Sözleşmesi gereğince koruma altına alınan türlerin listesi ile bu türlerin
IUCN Kırmızı Listesi’ne göre koruma statüleri verilmektedir.
Tablo 4-5 Bern Sözleşmesi Gereği Koruma Altında Olan Türler ve IUCN Kırmızı Listesi’nde Verilen Koruma
Statüleri
Tür
Amphibia
Türkçe adı
IUCN Kırmızı
Liste’sinde Verilen
Koruma Statüsü
Đlgili Bern Sözleşmesi
Eki
Amfibiler
Rana ridibunda
Ova kurbağası
LC
Ek III
Bufo viridis
Gece kurbağası
LC
Ek II
Adi tosbağa
VU
Ek III
Reptilia
Testuda graeca
Laudakia ruderata
Sürüngenler
Bozkır keleri
NE
Ek III
Geniş parmaklı keler
LC
Ek III
Ophisops elegans
Tarla kertenkelesi
NE
Ek III
Mabuya aurata
Tıknaz kertenkele
LC
Ek III
Thyplops vernicularis
Kör yılan
NE
Ek III
Coluber najadum
Đnce yılan
LC
Ek II
Coluber ravergieri
Kocabaş yılan
NE
Ek III
Eirenis modestus
Uysal yılan
LC
Ek III
Sarı yılan
NT
Ek II
Hemidactylus turcicus
Elaphe quatuorlineata
Aves
Kuşlar
Ciconia ciconia
Akleylek
LC
Ek II
Şahin
LC
Ek II
Buteo buteo
Falco tinnunculus
Kerkenez
LC
Ek II
Delice doğan
LC
Ek II
Columba livia
Kaya güvercini
LC
Ek II
Columba palumbus
Tahtalı güvercin
LC
Ek II
Athena noctua
Kukumav kuşu
LC
Ek II
Apus apus
Karasağan, Ebabil
LC
Ek II
Upupo epops
Hüthüt, çavuşkuşu
LC
Ek II
Galerida cristata
Tepeli toygar
LC
Ek II
Alauda arvensis
Tarlakuşu
LC
Ek II
Boğmaklı tarlakuşu
LC
Ek II
Đs kırlangıcı
LC
Ek II
Delichon urbica
Ev kırlangıcı
LC
Ek II
Anthus campsetris
Kır incirkuşu
LC
Ek II
Akkuyruksallayan
LC
Ek III
Narbülbülü, kızılgerdan
LC
Ek II
Ek II
Falco subbuteo
Melanocorypha calandra
Hirundo rustica
Motacilla alba
Erithacus rubecula
Bahçe kızılkuyruğu
LC
Saxicola rubetra
Kahvegerdan
LC
Ek II
Oenanthe oenanthe
Kuyrukkakan
LC
Ek II
Karatavuk
LC
Ek II
Sylvia communis
Akgerdan ötleğen
LC
Ek II
Sylvia atricapilla
Karabaş, ötleğen
LC
Ek III
Gri sinekkapan
LC
Ek II
Phoenicurus phoenicurus
Turdus merula
Muscicapa striata
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
34/52
Türkçe adı
IUCN Kırmızı
Liste’sinde Verilen
Koruma Statüsü
Đlgili Bern Sözleşmesi
Eki
Lanius collurio
Kızıl sırtlı örümcekkuşu
LC
Ek II
Lanius minor
Karaalın örümcekkuşu
LC
Ek II
Saksağan
LC
-
Corvus monedula
Cüce karga
LC
-
Corvus frugilegus
Ekin kargası
LC
-
Corvus corone cornix
Leş kargası
LC
-
Kuzgun
LC
Ek III
Sığırcık
LC
-
Ev serçesi
LC
-
Đspinoz
LC
Ek III
Florya, yelvekuşu
LC
-
Saka
LC
Ek II
Curduelis cannabina
Ketenkuşu
LC
-
Emberiza hortulana
Kirazkuşu
LC
Ek II
Karabaş kirazkuşu
LC
Ek II
Tarla kirazkuşu
NE
Ek III
Kirpi
LC
-
Crocidura leucodon
Tarla sivrifaresi
LC
Lepus europeus
Yabani tavşan
LC
-
Citellus citellus
Gelengi
NE
-
Su sıçanı
NE
Siyah sıçan, Ev sıçanı
LC
-
Ev faresi
LC
-
Kayalık faresi
LC
Kurt
LC
Vulpes vulpes
Tilki
LC
-
Mustela nivalis
Gelincik
LC
Ek III
Tür
Pica pica
Corvus corax
Sturnus vulgaris
Passer domesticus
Fringilla coelebs
Carduelis chloris
Carduelis carduelis
Emberiza melanocephala
Emberiza calandra
Mammalia
Erinaceus concolor
Arvicola terrestris
Rattus rattus
Mus musculus
Apodemus mystanicus
Canis lupus
Memeliler
-
Hassas (VU)
Asgari Endişe (LC)
Neredeyse Tehdit Altında (NT)
Belirlenmedi (NE)
Kaynak: Kayseri KADDT Projesi ÇED Raporu, 2006.
Proje kapsamında uyulması gereken Bern Sözleşmesi’nin ilgili maddeleri aşağıda
verilmiştir.
Madde 5
Tüm taraf ülkelerin Ek-I’de verilen yabani bitki türlerinin korunması için gerekli yasal ve
idari önlemleri alması gereklidir. Bu bitkilerin kasten toplanması, kesilmesi ya da kökünden
sökülmesi yasaklanmalıdır. Tüm taraf ülkelerin bu bitkilerin elde bulundurulmasını ve
satışını yasaklaması gereklidir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
35/52
Madde 6
Tüm taraf ülkelerin Ek-II’de verilen yabani hayvan türlerinin korunması için gerekli yasal ve
idari önlemleri alması gereklidir. Aşağıda sıralanan hususların özellikle yasaklanması
gerekmektedir.
a. Her türlü kasten yakalama, alıkoyma ve kasten öldürme,
b. Yavrulama ve dinlenme alanlarına kasten zarar verilmesi ya da ortadan
kaldırılması,
c. Yabani faunaya kasten ve özellikle yavrulama, büyüme ve kış uykusu döneminde
bu Sözleşmenin amaçlarına ters düşecek şekilde rahatsızlık verilmesi,
d. Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa
bu yumurtaları alıkoymak,
e. Bu madde hükümlerinin etkinliğine katkı sağlayacak hallerde, tahnit edilmiş
hayvanlar ve hayvandan elde edilmiş kolayca tanınabilir herhangi bir kısım veya
bunun kullanıldığı malzeme dahil, bu hayvanların canlı veya cansız olarak elde
bulundurulması ve iç ticareti.
Madde 7
1. Tüm taraf ülkeler, Ek-III’te belirtilen yabani faunanın korunmasını güvence altına
alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır.
2. Ek-III’te belirtilen yabani faunanın her türlü işletme şekli, 2. maddenin şartları
gözönünde tutularak, populasyonlarının varlığını tehlikeye düşürmeyecek şekilde
düzenlenmiş olacaktır.
3. Alınacak önlemler;
a. Kapalı av mevsimlerini ve/veya işletmeyi düzenleyen diğer esasları,
b. Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun
durumlarda, işletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanmasını,
c. Yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde
bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun
şekilde düzenlenmesi hususlarını kapsayacaktır.
Bern Sözleşmesi Ek-II’de verilen ve Proje Sahası ve yakın çevresinde bulunması
muhtemel olan hayvan türleri değerlendirildiğinde, iki yaşamlıların beslenme, üreme ve
dinlenme alanları Karasu Çayı’nın kenarında olup, Proje Sahası’nın uzağındadır. Bunun
yanı sıra sürüngen türleri de akarsuların yakınındaki alanları tercih etmektedir. Bu
nedenle, bu türlerin de Karasu Çayı’nın kenarında bulunmaları muhtemeldir. Zira, bu
türlerin bu alanda suya erişimi Proje Sahası’na göre daha kolaydır. Kuş türleri yuva
yapmak için tarım alanlarını tercih edebilirler (örn. Proje Sahası’na yakın tarım alanları).
Kuşlar tarım alanlarında kolaylıkla bulabildikleri böceklerle beslenmekte olup, Proje
Sahası’nın yakın çevresinde başka tarım alanlarını kolaylıkla bulabileceklerdir. Bu
nedenle, Proje faaliyetlerinden dolayı özel olarak korunan herhangi bir fauna türünün
tehlike altına girmesi beklenmemektedir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
36/52
Alanda bulunması olası türlerden yalnızca Tosbağa “IUCN 2002 Küresel Ölçekte Tehdit
Altında Olan Türler” listesinde “VU (Zarar görebilir)” kategorisinde yer almaktadır.
Koruma altına alınmamış bölgelerde ve belirli kurallar uyarınca avı serbest fauna türleri Av
Mevsimi Merkez Av Komisyonu Kararları ile belirlenmektedir. Bu belirleme, doğa
korumada görevli kamu kuruluşları ile ortaklaşa saptanmakta ve yıldan yıla değişmektedir.
2009-2010 Merkez Av Komisyonu Kararlarına göre Proje Sahası ve yakın çevresinde
2009-2010 av döneminde avlanma yasağı getirilmiş herhangi bir fauna türü
bulunmamaktadır.
Fauna türlerinin korunması için bir önlem olarak, Proje Sahası’nda bulunan kuş yuvaları
bir biyolog tarafından Proje Sahası’nın dışına taşınacaktır. Biyolog ayrıca sahanın inşaat
öncesi hazırlanması (tesviye vb.) ve mobilizasyon çalışmalarını denetleyecek ve fauna
türlerinin zarar görmesi engellenecektir. Ayrıca, sahanın etrafına yerleştirilecek tel örgüler
sahaya hayvanların girişini engelleyecektir. IUCN Kırmızı Listesi’nde “VU” ve “NT” olarak
verilen ve Bern Sözleşmesi’nin eklerinde yer alan türlerin korunması için projede çalışacak
personelin düzenlenecek eğitimlerle bilincinin artırılması da sağlanacaktır.
4.7
Koruma Alanları
Hörmetçi Sazlığı önerilen Proje Sahası’nın yaklaşık 5,5 km güneybatısında bulunmakta
olup, Proje Sahası’na yakın konumda bulunan tek korunan alandır (bk. Şekil 4-5).
Hörmetçi Sazlığı 2004 yılında Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından Uluslararası Öneme
Sahip Sulak Alan ilan edilmiştir.
Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği (17 Mayıs 2005 tarih ve 25818 sayılı Resmi
Gazete) uyarınca katı atık düzenli depo sahalarının “tampon bölge”lerde inşa edilmesi
yasaktır. Bu yönetmeliğe göre bahse konu sulak alanın tampon bölgesi sulak alan
sınırından itibaren 2500 m genişliğinde bir alanı kapsamaktadır. Bu nedenle, Hörmetçi
Sazlığı’nın 5,5 km uzağında bulunan Proje Sahası tampon bölge sınırları dışında
kalmaktadır.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
37/52
Kayseri SWL
Kaynak: ÇOB Coğrafi Bilgi Sistemi (gis.cevreorman.gov.tr).
Şekil 4-5 Hörmetçi Sazlığı ve Proje Sahası
Proje Sahası’nda yapılan gözlemler neticesinde yüzeyde herhangi bir kültürel varlığa
rastlanmamıştır. Ayrıca, Kayseri Đl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından hazırlanan 2008
Yılı Đl Çevre Durum Raporu ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın internet sitesinde verilen
bilgilere göre alanda kayıtlı herhangi bir kültürel varlık da bulunmamaktadır.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
38/52
5
ÇEVRESEL ETKĐLER
Bu bölümde önerilen Projenin inşaat ve işletme aşamalarında yürütülecek faaliyetlerden
kaynaklanabilecek çevresel etkiler değerlendirilmiştir. Bu çevresel etkilerin başlıca
kaynakları katı ve sıvı atıklar ile gürültü ve toz emisyonları olup, bunların mevcut alıcı
ortamlar (hava, su, toprak vb.) üzerindeki etkilerinin boyutları ilgili başlıklar altında
açıklanmış ve bu etkilerin en aza indirilmesi için alınması gerekli önlemler verilmiştir.
Projeden kaynaklı çevresel etkiler değerlendirilirken DOKAY Mühendislik ve Danışmanlık
Ltd. Şti. tarafından hazırlanarak 2006 yılında ÇOB tarafından ÇED Olumlu Kararı verilen
ÇED raporundan da faydalanılmıştır.
5.1
Katı Atıklar
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında meydana gelebilecek katı atıkları çalışacak
personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atıklar, ambalaj atıkları ve inşaattan
kaynaklanacak hafriyat atıkları oluşturmaktadır.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında çalışacak personel sayısı sırasıyla 30 ve 20’dir.
Proje için yürütülen fizibilite çalışmalarında KaBB sınırları içerisinde 2009 yılında kişi
başına katı atık üretimi günlük 1,17 kg/gün olarak belirlenmiştir. Buna göre, Projenin
inşaat ve işletme aşamalarında oluşacak evsel katı atık miktarları yaklaşık olarak sırasıyla
35 kg/gün ve 24 kg/gündür.
Đnşaat aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atıklar mevcut depolama sahasına
götürülerek bertaraf edilecektir. Đşletme aşamasında oluşan atıklar da aynı şekilde
KADDT’de bertaraf edilecektir.
Büyük ekipmandan kaynaklı ambalaj atıkları ile personelden kaynaklanacak ambalaj
atıkları (örn. karton kutular ve işçilerin yiyeceklerinin bulunduğu paketler) ise Ambalaj
Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazete) uyarınca
ÇOB tarafından lisans verilmiş ambalaj atığı geri kazanım tesislerine gönderilecektir.
Kayseri Katık Atık Yönetimi Projesi kapsamında kurulması planlanan Ambalaj Atığı Geri
Kazanım Tesisi’nin 2015 yılı itibariyle işletmeye alınması planlanmaktadır. Projenin
işletme aşamasında oluşacak ambalaj atıkları bu tesisin işletmeye alınmasından sonra
burada işlenecek ve ambalaj atıklarının geri kazanılamayan kısmı KADDT’de bertaraf
edilecektir.
5.1.1
Hafriyat Atıkları
Kazı faaliyetleri öncesi yüzeyden bitkisel toprak sıyrılacaktır. Bu sırada büyük miktarda
bitkisel toprak oluşacağından sıyrılan toprağın peyzaj için en uygun bölümü Proje Sahası
içerisinde eğimin %5’tenn az olduğu uygun bir alanda diğer hafriyat malzemesinden ayrı
olarak depolanacaktır. Bitkisel toprak yığınlarının yüksekliği en fazla 1,5 m olacaktır.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
39/52
Depolama süresince bitkisel toprağın yüzeyi yeşillendirilecektir. Bitkisel toprağın kalan
kısmı yeni açılan ulaşım yollarının kenarında ve diğer uygun alanlarda kullanılacaktır.
Projenin inşaat aşamasında arazinin hazırlanması ve katı atıkların depolanacağı alanın
(Lot-1) kazısı sırasında hafriyat toprağı oluşacaktır. Oluşacak hafriyat toprağı sahada
uygun bir alanda biriktirilecek olup, mümkün mertebe günlük örtü toprağı olarak
kullanılması sağlanacaktır.
5.1.2
Özel Atıklar
Bu kısımda, Proje faaliyetleri sırasında oluşabilecek ve yönetim esasları ayrı
yönetmeliklerle belirlenmiş özel katı atık türleri ve bu atıkların kontrolüne ilişkin bilgiler
verilmektedir.
Atık Pil ve Akümülatörler
Projenin inşaat ve işletme faaliyetleri sırasında iş makinesi ve araçlarda kullanılan akülerin
ve çeşitli iletişim cihazları ve elektronik aletlerde kullanılan pillerin değişmesi sonucu
oluşacak atık pil ve akümülatörler Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği
(31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete) uyarınca Proje Sahası’nda biriktirilerek
bu tür atıkların geri dönüşümü ve bertarafı konusunda yetkili kuruluşlara gönderilecektir.
Bu bağlamda, atık pillerin toplanması konusunda yetkili kuruluş Taşınabilir Pil Üreticileri ve
Đthalatçıları Derneği (TAP)’dir. TAP’tan, atık pillerin toplanması için özel olarak üretilen
kutulardan yeterli sayıda temin edilerek sahada uygun noktalara yerleştirilecektir. Dolan
kutular TAP’a ücretsiz olarak gönderilecektir.
Tıbbi Atıklar
Đşyerlerinde iş kazalarına karşı alınacak tedbirler ile ilgili olan Đşçi Sağlığı ve Đş Güvenliği
Tüzüğü (11.01.1974 tarih ve 14765 sayılı Resmi Gazete) 91. Maddesi uyarınca sürekli
olarak en az 50 işçi çalıştırılan işyerlerinde hekim ve revir bulundurma zorunluluğu
bulunmaktadır.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında çalışacak işçi sayıları 50’den az olup, Proje
Sahası’nda revir kurulması zorunluluğu bulunmamaktadır. Proje kapsamında yürütülecek
faaliyetlerden kaynaklanabilecek kaza ve yaralanma durumlarında Kayseri il merkezinde
bulunan sağlık kuruluşlarından yaralanılacaktır. Dolayısıyla, Proje kapsamında tıbbi atık
oluşumu söz konusu değildir.
Ömrünü Tamamlamış Lastik
Proje’nin inşaat ve işletme aşamalarında, araç ve iş makinelerinin lastiklerinin Proje
Sahası’nda değiştirilmesinin gerekmesi halinde değişen lastikler, Ömrünü Tamamlamış
Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği (25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete)
hükümleri uyarınca ÇOB tarafından lisans verilmiş taşıyıcılara teslim edilecektir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
40/52
5.2
Sıvı Atıklar
Bölüm 3.3.2’de de belirtildiği üzere, Projenin inşaat ve işletme aşamalarında çalışacak
personelin su ihtiyacı yaklaşık olarak sırasıyla 4,5 m3/gün ve 3 m3/gün olacaktır. Kullanılan
suyun tamamının atıksuya dönüşeceği varsayımıyla oluşacak atıksu miktarları da
kullanılan su miktarlarına eşit olacağı düşünülmektedir. Projenin inşaat aşamasında
oluşacak evsel nitelikli atıksular Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (31.12.2004 tarih ve
25687 sayılı Resmi Gazete) uyarınca sahada inşa edilecek sızdırmasız fosseptikte
toplanacaktır. Fosseptik dolduğunda atıksu vidanjörle çekilerek KASKĐ AAT’nin girişine
deşarj edilecektir.
Projenin işletme aşamasında oluşacak atıksu ise çalışacak personelden kaynaklı
atıksuların yanı sıra KADDT’de depolanacak çöplerden kaynaklı sızıntı suyu ve lastik
yıkama sularından meydana gelecektir. KADDT’de oluşacak sızıntı suyu miktarı yaklaşık
85 m3/gün olarak öngörülmektedir.
Đşletme aşamasında oluşacak atıksular, sızıntı suyunun ön arıtımı için kurulacak arıtma
tesisinde arıtıldıktan sonra KASKĐ AAT’de nihai arıtıma tabi tutularak alıcı ortam olan
Karadere Çayı’na bertaraf edilecektir.
5.3
Tehlikeli Atıklar
Projenin inşaat ve işletme aşamasında oluşacak başlıca tehlikeli atık türleri inşaat ve
işletmede kullanılacak iş makinelerinin (buldozer, kompaktör vb.) değişen yağ ve hava
filtreleri ile ekipman bakım ve onarımında kullanılacak üstübü ve atık yağ ve boya
kutularıdır. Bunların yanı sıra tesisteki binalarda kullanılacak floresan lambalar ve
kartuşlardan kaynaklı tehlikeli atık oluşumu söz konusudur.
Projenin her iki aşamasında yürütülecek çalışmalar sırasında oluşacak tehlikeli atıklar,
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete)
uyarınca sahada yağıştan korunaklı, etrafı telle çevrilmiş ve zemini beton kaplı tehlikeli
atık geçici depolama alanında biriktirilecektir. Proje için hazırlanacak atık yönetim planı
kapsamında (bk. Bölüm 7.2.1), işçiler tehlikeli atıkları geçici depolama alanına
götürecektir. Tehlikeli atıklar söz konusu alanda 180 günden daha uzun süreli
bekletilmeyecektir. Biriktirilen tehlikeli atıklar, ÇOB tarafından tehlikeli atıkların toplanması
konusunda lisans verilmiş firmalara verilecektir. Toplanan tehlikeli atıklar lisanslı tehlikeli
atık ara depolama tesislerine buradan da nihai bertaraf için tehlikeli atık düzenli depolama
sahalarına veya yakma tesislerine gönderilecektir.
Sızıntı suyu ön arıtma tesisinde oluşacak arıtma çamurunun TAKY Ek-11/A’da verilen
“Atıkların Düzenli Depo Tesislerinde Depolanabilme Kriterlerine” göre analizi
yaptırılacaktır. Buna göre arıtma çamurunun tehlikesiz olduğunun belirlenmesi durumunda
çamur ilave susuzlaştırma işlemleri için KASKI AAT’ye gönderilecek ve ardından
KADDT’de bertaraf edilecek, tehlikeli olması durumunda ise lisanslı tehlikeli atık toplayıcı
firmalara verilecektir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
41/52
5.4
Atık Yağlar
Projedeki atık yağ kaynakları inşaat ve işletme faaliyetleri sırasında kullanılacak iş
makineleri ve kamyon ve binek otomobil gibi araçlardır. Proje kapsamında kullanılacak
araçların bakım ve onarımları yetkili servislerde yapılacaktır. Kullanılacak iş makinelerinin
yağ değişimleri ise sahada yetkili servis elemanlarınca yapılacaktır.
Araç ve iş makinelerinin bakımlarından kaynaklanacak atık yağlar yetkili servis kuruluşları
tarafından Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi
Gazete) uyarınca ÇOB tarafından atık yağların toplanması için lisans verilmiş firmalara
verilecektir. Lisanslı firmalarca toplanan atık yağlar ise nihai bertaraf amacıyla lisanslı atık
yağ geri kazanım tesislerine gönderilecektir.
5.5
Hava Emisyonları
5.5.1
Gaz Emisyonları
Proje’nin inşaat ve işletme aşamalarında idari binanın ısıtılması için ısıl gücü 1 MW’tan
küçük bir kömür yakıtlı kazan kullanılacağı öngörülmektedir. Kazan, Isınmadan
Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (13.01.2005 tarih ve 25699 sayılı
Resmi Gazete) uyarınca işletilerek gaz emisyonlarının izlenmesi için düzenli aralıklarla
ölçüm çalışması yapılacaktır.
Isınmanın yanı sıra inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak iş makineleri ve araçlardan
kaynaklı egzoz emisyonları olacaktır. Proje kapsamında kullanılacak araçların ve iş
makinelerinin saatlik toplam yakıt tüketimi yaklaşık 50 L olarak belirlenmiş olup, kütlesel
debi hesaplamaları yapılmıştır. Bu hesaplamalarda motorinin yoğunluğu ortalama 0,8654
kg/L olarak alınmıştır4.
Dizel araçlardan yayılan kirleticiler için kullanılan emisyon faktörleri, emisyon miktarları ve
ilgili sınır değerler Tablo 5-1’de yer almaktadır.
Tablo 5-1 Dizel Araçlardan Yayılan Kirleticiler için Emisyon Faktörleri,Kirletici Miktarları ve Đlgili Sınır Değerler
Kirletici
Emisyon Faktörü*
(kg/ton)
Emisyon Miktarı
(kg/saat)
Limit Değer**
(kg/saat)
Karbonmonoksit
9,7
0,420
50,000
Azot Oksitler
36
1,558
4,000
Kükürt Oksitler
6,5
0,281
6,000
Toz
18
0,779
1,500
* Kaynak: Müezzinoğlu, A., ‘Hava Kirliliğinin ve Kontrolünün Esasları’, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 1987
** Kaynak: 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY), Ek-2, Tablo 2.1
Tablo 5-1’den de görüleceği gibi, Projenin inşaat döneminde çalışacak iş makinelerinden
kaynaklı hava emisyonları, SKHKKY Ek-2 Tablo 2.1’de belirtilmiş olan sınır değerlerin
altındadır. Bundan dolayı, araçlardan kaynaklanan emisyonların mevcut hava kalitesine
olumsuz bir etkisinin olması beklenmemektedir. Đş makinesi ve araçlardan kaynaklı egzoz
gazı emisyonları düzenli bakım yaptırılarak kontrol edilecektir. Bu konuda “Motorlu Taşıt
4
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Yayınları, 1991
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
42/52
Egzoz Gazları Hakkındaki Genelge” (30.12.2004 tarih ve 2004/13 sayılı Resmi Gazete)
hükümlerine uyulacaktır.
5.5.2
Toz Emisyonları
Projenin inşaat aşamasında toz emisyonuna yol açabilecek faaliyetler aşağıda verilmiştir.
•
•
•
•
Toprak yollarda araç hareketi,
Lot-1 ile yol ve bina temellerinde yapılacak kazı çalışmaları,
Đnşaat malzemesinin taşınması, sahada depolanması ve kullanımı,
Kazıdan çıkacak hafriyat malzemesinin taşınması.
Đnşaat faaliyetlerinden oluşabilecek toz emisyonları hesaplanırken, yarı kurak alanlar için
tahmin edilen 9,9 gr/m2/gün’lük toz emisyon faktörü alınmıştır. Bu faktör, Amerika Birleşik
Devletleri Çevre Koruma Ajansı (USEPA) tarafından verilen ve çeşitli inşaat alanlarını göz
önüne alan formüle göre hesaplanmıştır. Aşağıdaki formül, inşaat sahalarında toz
emisyonu oranını hesaplamak için kullanılmaktadır;


2


g  gün 
Alan(m )


x
Toz Emisyonu = 9,9 2 x

30 gün 
m  8saat  
kazı süresi x

1ay 
Proje ünitelerinin inşasından kaynaklı toz emisyonunun belirlenmesinde en kötü durum
senaryosunun değerlendirilmesi amacıyla tüm toz emisyonlarının aynı noktadan
kaynaklanacağı kabul edilmiştir. Proje ünitelerinin inşası sırasında oluşması beklenen toz
emisyonları hesaplanarak aşağıda verilmiştir.
Proje kapsamında Lot-1’in inşasında yaklaşık 13 ha’lık bir alanda kazı ve inşaat
çalışmalarının yürütüleceği öngörülmektedir. Đnşaat aşamasının yaklaşık 12 ay süreceği
öngörülerek yapılan toz emisyonu hesaplaması aşağıda verilmiştir.


2

g  gün  130000 m ) 
 = 893,75 g/saat = 0,89 kg/saat.
Toz Emisyonu = 9,9 2 x
x
30 gün 
m  8saat  
6 ay x

1ay 
Buna göre, inşaat sırasında oluşacak toz emisyonu miktarı toplam 0,89 kg/saat olarak
bulunmaktadır. Bu miktar, SKHKKY (03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete) EK2'de verilen ve model gereksinimini belirleyen toz emisyon sınır değeri olan 1,0 kg/saat
değerinin altındadır. Bu nedenle, havada asılı ve çöken toz konsantrasyonlarının
hesaplanması için toz modellemesi çalışması yürütülmemiş olup, Proje Sahası’na en
yakın alıcı ortam olan Boğazköprü Köyü’nün inşaat nedeniyle oluşacak toz emisyonundan
olumsuz yönde etkilenmesi beklenmemektedir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
43/52
Đnşaatta yapılacak kazılardan kaynaklanacak hafriyat malzemesi de işletme aşamasında
günlük örtü malzemesi olarak kullanılmak üzere saha içerisinde uygun bir alanda
depolanacak olup, saha dışına taşınmayacaktır. Bu nedenle hafriyat malzemesinin
taşınmasından kaynaklı toz emisyonu ihmal edilebilir düzeyde olacaktır.
Kazı çalışmaları sırasında oluşacak toz emisyonundan kaynaklı saha ve yakın
çevresindeki biyolojik ve fiziksel çevre ve işçiler üzerinde gözlenmesi muhtemel etkiler
aşağıda sıralanmıştır.
•
•
•
•
Fotosentezin engellenmesi sonucu flora türleri üzerinde meydana gelebilecek
etkiler,
Karasal fauna elemanları üzerinde meydana gelebilecek rahatsızlık,
Solunum rahatsızlıkları,
Yüzey sularında bulanıklık artışı.
Toz emisyonlarından kaynaklı Proje Sahası’nın yakın çevresindeki alıcı ortamlarda
oluşabilecek olumsuz etkilerin en aza indirilmesi için alınması gereken önlemler aşağıda
sıralanmıştır.
•
•
•
•
•
Müteahhit tarafından yüksek toz emisyonu üretmeyecek ekipmanlar kullanılmalıdır,
Toz emisyonu oluşması muhtemel kuru havalarda hafriyat yığınlarının üzeri
ıslatılacaktır,
Toprak yollarda araçların hızları 30 km/saat olarak sınırlandırılmalıdır,
Saha içi ulaşım yolları aralıklarla arazöz ile sulanacaktır.
Kamyonların üzeri örtülecektir.
5.5.3
Koku
Katı atıkların depo sahasına bertarafı sırasında koku oluşması muhtemeldir. Bölgede
hakim rüzgar yönü güney olup, Proje Sahası’na en yakın yerleşim olan Boğazköprü Köyü
oluşacak kokudan etkilenebilir. Proje kapsamında depoda sıkıştırılan atıkların üzeri günlük
örtü toprağıyla kapatılacaktır. Bu şekilde çöpten kaynaklı olarak söz konusu yerleşimde
kötü koku oluşumu engellenecektir.
5.6
Gürültü
Önerilen Projenin inşaat aşamasında kullanılacak makinelerin listesi ve ses gücü
düzeyleri Tablo 5-2’de verilmiştir.
Tablo 5-2 Đnşaat Aşamasında Kullanılacak Makine ve Ekipman Sayıları ve Ses Gücü Düzeyleri
Makineler
Araç Sayısı
Ses Gücü Düzeyi (Lw), dBA
Kamyon
5
85
Kepçe
2
110
Silindir
1
110
Ekskavatör
1
105
Buldozer
1
120
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
44/52
Yapılan hesaplamalar, tüm makine/ekipmanın aynı anda çalışacağı en kötü durum
senaryosu göz önünde bulundurularak gerçekleştirilmiş olup, oluşacak gürültü seviyesinin
hesaplamalarla belirlenen değerden çok daha düşük olacağı tahmin edilmektedir. Đnşaat
makine/ekipmanının konumu hakkında kesin bir bilgi vermek bu aşamada mümkün
değildir.
Tüm gürültü kaynaklarının oluşturdukları toplam eşdeğer gürültü seviyesi aşağıda verilen
(1) numaralı formül yardımıyla hesaplanabilir (ODTÜ-SEM, 2007). Bu formülde tüm
gürültü kaynaklarının aynı düzlemde olduğu kabul edilmektedir.
n
Leq = 10 × log ∑ 10
Li
10
………………………………… (1)
i =1
Bu formülde;
n = Gürültü kaynaklarının sayısı
Li = Her bir kaynağa ait ses gücü düzeyi (dBA)
Leq = Toplam eşdeğer gürültü seviyesi
85
110
110
105
120
Leq = 10 × log 5 x10 10 + 2 x10 10 + 1x10 10 + 1x10 10 + 1x10 10 


= 121,3 dBA
Đnşaat aşamasındaki gürültü seviyesi (Leq) orijinde 121,3 dBA olarak hesaplanmıştır.
Makine/ekipmandan kaynaklanan ve belirli bir mesafeye ulaşan ses gücü seviyesi (Lp),
aşağıdaki verilen (2) numaralı formül yardımıyla hesaplanabilir ;
 Q 
L P = Leq + 10 × log
 …………………………………....(2)
2
 4.π .r 
Lp
Q
R
: Ses gücü (gürültü) seviyesi (dBA)
: Arazinin düz veya engebeli olmasına göre seçilen indirgeme faktörü
arazinin engebeli orta düzlük olmasından ötürü 2 olarak alınmıştır.
: Mesafe (m)
Açık ortamda çalışılmasından dolayı, havanın atmosferik yutuştan kaynaklanan ses
basınç düzeyindeki azalma da göz önünde bulundurulabilir. Ancak en kötümser
yaklaşımın değerlendirilebilmesi açısından, hesaplamalarda, atmosferik yutuş nedeniyle
ses basınç düzeyinde herhangi bir azalma meydana gelmeyeceği ve tüm makinelerin aynı
noktada çalışacakları varsayılmıştır.
Değişik mesafelerdeki gürültü seviyeleri bu formüller vasıtasıyla hesaplanmış olup,
eşdeğer gürültü seviyesinin mesafeye göre değişimi Tablo 5-3 ve Şekil 5-1’de
sunulmuştur.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
45/52
Tablo 5-3 Mesafelere Göre Gürültü Dağılımı
r (m)
LW (dB)
0
121,30
10
93,32
50
79,34
100
73,32
200
67,30
300
63,78
400
61,28
500
59,34
600
57,76
700
56,42
800
55,26
900
54,23
1000
53,32
1500
49,80
2000
47,30
2500
45,36
3000
43,78
3500
42,44
Not: Đnşaat makinelerinin çalışma frekans aralığı 500-4000 Hz aralığında olduğundan her bir noktanın ses basıncı düzeyi
yaklaşık gürültü düzeyine eşdeğerdir.
140
Ses Şiddeti Seviyesi (dBA)
120
100
80
60
40
20
0
0
500
1000
1500
2000
2500
Mesafe (m)
Şekil 5-1 Đş Makinelerinden Kaynaklanan Gürültünün Mesafeye Göre Dağılımı
Şantiye alanları için çevresel gürültü kriterleri Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği (07.03.2008 tarih ve 26809 sayılı Resmi Gazete) (ÇGDYY) Madde
23’te verilmiş olup, şantiye alanından çevreye yayılan gürültü seviyesi için sınır değerler
Tablo 5-4’te sunulmuştur.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
46/52
Tablo 5-4 Şantiye Alanı için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri (ÇGDYY Ek-VIII, Tablo 5)
Faaliyet Türü (Yapım, Yıkım ve Onarım)
Lgündüz (dBA)
Bina
70
Yol
75
Diğer Kaynaklar
70
ÇGDYY Madde 23 kapsamında yapılan değerlendirmeye göre Proje Sahası çevresinde,
okul, hastane ve ev gibi hassas alıcı noktalarda 70 dBA’lık (ÇGDYY Tablo 5) sınır değerin
altında kalınması gerekmektedir. Đnşaat alanına en yakın hassas alıcı ortam olan
Boğazköprü Köyü’nde (yaklaşık 2000 m) hissedilmesi beklenen gürültü seviyesi
47,3 dBA seviyesinde olacaktır. (bk. Tablo 5-3). Bu nedenle, söz konusu yerleşimin Proje
Sahası’nda oluşacak gürültüden olumsuz şekilde etkilenmesi beklenmemektedir.
Đnşaat aşamasında kullanılacak makine ve ekipmandan kaynaklanacak gürültü
düzeylerinin bulunması için yapılan gürültü hesaplamalarında Proje Sahası’nda bulunan
tüm makine ve ekipmanın aynı anda ve aynı noktada çalışacağı varsayılmış olup,
atmosferik yutuş hesaplamalara katılmamıştır. Gerçekte oluşacak gürültü seviyesinin bu
değerin (47,3 dBA) çok daha altında olması beklenmektedir. Kullanılacak makine ve
ekipmanlardan kaynaklı gürültünün en düşük düzeyde tutulması amacıyla makine ve
ekipman bakımları düzenli olarak yaptırılacaktır.
Projenin işletme aşamasında kullanılacak makine ve ekipman sayıları ile gürültü
düzeylerine ilişkin bilgi ise Tablo 5-5’te verilmiştir.
Tablo 5-5 Đşletme Aşamasında Kullanılacak Makine ve Ekipman Sayıları ve Ses Gücü Düzeyleri
Makine/Ekipman
Araç Sayısı
Ses Gücü Düzeyi (Lw), dBA
Kompaktör
1
115
Buldozer
1
120
Lastik Tekerlekli Yükleyici
1
115
Pick-up
1
85
Damperli Kamyon
1
85
Arazöz
1
85
Yukarıda verilen Formül (1) kullanılarak eşdeğer ses gücü düzeyi 122,1 dBA olarak
hesaplanmıştır. Gürültünün mesafeye göre değişiminin hesaplanmasında kullanılan
Formül (2) yardımıyla da işletme aşamasında kullanılacak makine ve ekipmandan
kaynaklı olarak en yakın hassas alıcı ortam olan Boğazköprü Köyü’nde (2.000 m)
oluşması muhtemel gürültü seviyesi 48,1 dBA olarak tahmin edilmektedir.
Önerilen Projenin işletme aşaması için uygulanabilecek sınır değerler ÇGDYY Ek-VIII,
Tablo-4’te verilmiştir. Söz konusu tabloda gürültüye hassas kullanım alanlarından
konutların yakınında gerçekleştirilen faaliyetler için gündüz, akşam ve gece gürültü sınır
değerleri verilmiştir. Yukarıda hesaplanan gürültü seviyesi, bu sınır değerler arasında en
sıkı olan 50 dBA’nın (gece için gürültü sınır değeri, Lgece) altındadır. Dolayısıyla, Projenin
işletme aşamasında yürütülecek faaliyetlerden kaynaklı Boğazköprü Köyü’nde oluşması
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
47/52
muhtemel gürültü seviyesinin bu yerleşimde herhangi bir olumsuz etki yaratması
beklenmemektedir.
Proje faaliyetlerinde kullanılacak makine ve ekipmandan kaynaklı gürültü seviyesinin
kontrolü amacıyla makine ve ekipmanın bakımları periyodik olarak yaptırılacaktır.
Gürültü oluşturan faaliyetler için ayrıca, ÇGDYY’de verilen etki azaltıcı önlemlerin alınması
gerekmektedir. Bu önlemler aşağıda verilmiştir.
-
-
5.7
Đnşaat faaliyetleri gündüz zaman diliminde (07:00-19:00) gerçekleştirilecektir Đnşaat
faaliyetlerine akşam ve gece zaman dilimlerinde devam edilmesi gerekmesi
halinde ilgili sınır değerler olan sırasıyla 65 ve 60 dBA sağlanacaktır.
Đnşaatın başlangıç ve bitiş tarihleri halka duyurulacaktır.
Yüksek miktarda gürültü oluşumuna yol açan faaliyetlerden önce halk
bilgilendirilecektir.
Trafik Güvenliği
Đnşaat malzemelerinin ve hafriyatın taşınması için kullanılacak kamyonlar Proje Sahası’na
ulaşım için Kuzey Çevre Yolu’nu kullanacaktır. Bu nedenle, trafik kazası riskini en aza
indirmek için yol kenarına uyarı işaretleri yerleştirilecektir. Bu uyarı işaretleri işletme
aşamasında da kullanılacak olup, karayolunda seyreden sürücülerin sahaya giren ve
sahadan çıkan çöp kamyonlarına karşı uyarılması sağlanacaktır.
Günlük örtünün her günkü çalışmanın sonunda çöplerin üzerine serilecek olmasına
rağmen Proje’nin işletme aşamasında sahada kuşların toplanması söz konusu olabilir. Bu
durum trafik güvenliği üzerinde olumsuz etki yaratabilecektir. Bunun önüne geçmek
amacıyla yol kenarına uzun ağaçlar dikilecektir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
48/52
6
ALTERNATĐFLERĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ
6.1
Depo Sahası Alternatifleri
6.1.1
Mevcut Vahşi Depolama Sahası (Alternatif 1)
Mevcut vahşi depolama sahası Kayseri şehir merkezinin 15 km kuzeybatısında yer
almaktadır. Molu Köyü’ne 4 km mesafede bulunan Çatalarkaç Tepe ile Karakaya Tepesi
arasındaki bir bölgede bulunmaktadır. Depolama sahasına giden yol asfaltlı ve iyi
durumdadır.
Bölgeye taşınan atık, depolama sahasına dökülmekte ve yayılmaktadır. Daha sonra
buldozer ile yüzey üzerinde sıkıştırılmaktadır. Đnşaat döküntüleri, evsel atıklar ile birlikte
depolama sahasına atılmaktadır. Atıkların üzerine toprak ve kil ile kaplama
uygulanmamaktadır.
Mevcut depolama sahası KaBB tarafından on yılı aşkın bir zamandır kullanılmaktadır.
Proje kapsamında ilk olarak bu alanda bir KADDT inşa edilmesi seçeneği
değerlendirilmiştir. Yapılan incelemeler sırasında sahanın belirli olumlu özellikler
sergilediği görülmüştür. Bunlar;
•
•
•
•
•
•
Yer olarak saha, katı atık depolama için uygundur,
Sahaya giden yol geçişleri uygundur,
Yeraltı su kaynaklarını kirletici bir risk taşımamaktadır,
Saha, yerleşim yerlerine kanunda belirtilen uzaklıklara uymaktadır,
Hakim rüzgar yönü uygundur,
Gelecekte genişleme için yeterli alan mevcuttur.
Mevcut depolama sahasında gözlemlenen olumsuzluklar aşağıda belirtilmiştir;
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Sızıntı sularını toplayacak bir sistem mevcut değildir,
Depolama sahasındaki gazların toplanması ile ilgili bir sistem mevcut değildir,
Atıkların üzerleri sızdırmaz malzemeler ile örtülmemektedir,
Kazı atıkları, döküntüler ve kabul görmeyen malzemeler, evsel atıklar ile birlikte
dökülmektedir,
Uygun yangın söndürme önlemleri alınmamıştır,
Gelen atık yükünü tartacak bir tartı köprüsü bulunmamaktadır,
Đzni olmayan kişilerin sahaya girişlerini engelleyecek güvenlik mevcut değildir,
Hastalık taşıyıcı canlılar (fare, sinek vb.) için herhangi bir önlem
geliştirilmemiştir,
Sahanın etrafına girişi engellemek için kurulan tel örgüler yeterli
görülmemektedir,
Sahada çalışanları koruyacak malzemeler bulunmamaktadır,
Sahada yeterli elektrik ve su ihtiyacı karşılanmamaktadır.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
49/52
Yukarıda belirtilen mevkisel ve jeolojik avantajları göz önünde bulunduran KaBB, mevcut
depolama alanının bulunduğu sahayı (sahanın toplam büyüklüğü 48 hektar olup, sadece 9
hektarlık alan depolama sahası olarak kullanılmaktadır) Avrupa Birliği Çerçeve projesi
kapsamında önermiştir.
Ancak, KaBB sahanın mülkiyetine ilişkin bir belge ortaya sunamamıştır. Bölgede kadastro
çalışmaları devam etmektedir. Sahanın kime ait olduğu henüz belirlenememiştir. Bu
nedenle de saha Proje kapsamından çıkarılmıştır.
6.1.2
Proje Kapsamında Önerilen Saha (Alternatif 2)
KaBB mevcut vahşi depolama sahasının mülkiyet sorunu nedeniyle alternatif saha arama
çalışmaları yürütmüştür. Önerilen atık depolama tesisinin kurulacağı sahanın
belirlenmesinde aşağıda sıralanan teknik, lojistik ve çevresel faktörler göz önüne
alınmıştır:
•
•
•
•
•
•
•
Jeolojik durum
Sahanın yerleşim yerlerine uzaklığı
Yeraltı ve yüzey sularının kirlenme olasılığı
Arazinin kullanım değeri
Şehir trafiğine etkileri ve yolların kirlenme olasılığı
Tabiatı koruma, sosyal faaliyet ve arkeolojik alanlar
Mevcut alt yapı ve diğer yapılarla ilgili hususlar ve sınırlamalar
Yukarıda belirtilen tüm bu faktörler ışığında alternatif bir saha bulunmuş ve proje
kapsamına alınmıştır.
Proje kapsamına alınan saha Hazine’ye ait olup, KaBB’ye tahsis edilmiştir. Sahanın
taşıdığı özellikler aşağıda belirtilmektedir;
•
•
•
•
•
•
•
Toplam alan 415.000 m2’dir,
Atıksu Arıtma Tesisi’ne yakın bir yerde bulunmaktadır,
Yeni inşa edilen Kuzey Çevre Yolu’nun yakınında bulunmaktadır,
Yeraltı su kaynakları üzerinde düşük miktarda kirletici risk taşımaktadır,
Saha, yerleşim yerlerine kanunda belirtilen uzaklıklara uymaktadır,
Hakim rüzgar yönü uygundur,
Gelecekte genişleme için yeterli alan mevcuttur.
Katı atıklardan oluşacak sızıntı suları ve diğer atıksular ön arıtmadan geçirildikten KASKĐ
AAT’ye yönlendirilecek olması, Proje Sahası’nın KASKĐ AAT’ye yakın olmasının getirdiği
önemli bir avantajdır.
KAKY’de evsel ve evsel nitelikli endüstriyel katı atıkları ve arıtma çamurlarını düzenli
olarak depolamak amacıyla inşa edilen depo tesisleri, içme suyu temin edilen ve edilecek
olan yüzeysel su kaynaklarının korunması ile ilgili olarak, yönetmeliklerde, çöp
dökülemeyeceği ve depolanamayacağı belirtilen koruma alanlarında kurulamayacağı
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
50/52
belirtilmiştir. Bunun yanı sıra, depo tesisleri, en yakın yerleşim bölgesine uzaklığı 1000
m’den az olan yerlerde inşa edilemez. Ancak, depo tesislerinin çevresinde tepe, yığın ve
ağaçlandırma gibi tabiî engeller varsa mahallî çevre kurullarının kararı ve gerektiğinde
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı’nın uygun görüşü ile, bu mesafeden daha az olan
yerlerde de ilgili belediye ve mahallin en büyük mülkî amirliğince depo kurulmasına
müsaade edilebilir. Taşkın riskinin yüksek olduğu yerlerde, heyelan, çığ ve erozyon
bölgelerinde, içme, kullanma ve sulama suyu temin edilen yeraltı suları koruma
bölgelerine katı atık depo tesislerinin yapılmasına müsaade edilmemektedir.
Önerilen katı atık düzenli depolama tesisinin kurulacağı sahanın belirlenmesinde aşağıda
sıralanan teknik, lojistik ve çevresel faktörler göz önüne alınmıştır:
•
•
•
•
Sahanın yerleşim yerlerine uzaklığı
Yeraltı ve yüzey sularının kirlenme olasılığı
Arazinin kullanım değeri
Şehir trafiğine etkileri ve yolların kirlenme olasılığı
•
•
•
•
Tabiatı koruma alanları, sosyal faaliyet ve arkeolojik alanlar
Turistik alanlar
Jeolojik durum
Mevcut alt yapı ve diğer yapılarla ilgili hususlar ve sınırlamalar
Önerilen Proje Sahası’nın orman değeri bulunmaktadır. Ayrıca, sahada korunması
gereken herhangi bir kültürel varlık da tespit edilmemiştir. Proje’nin daha önce AB
desteğiyle yapılması planlanmış olup, BELEDĐYE, kamulaştırma yapmak yerine Hazine’ye
ait olan bir alanı kullanmak zorunda kalmıştır. Bunun yanı sıra, mevcut vahşi depo
sahasının, KADDT işletmeye alınmadan önce ilgili ulusal ve AB mevzuatı uyarınca
rehabilitasyonu yapılmalıdır. Bu nedenle, saha alternatifleri arasından Alternatif 2
seçilmiştir.
Ayrıca, Proje kapsamında planlanan KADDT işletme ömrünü tamamladıktan sonra
mevcut depo sahasının alanı da KADDT inşası için kullanılabilir.
6.2
Teknoloji Alternatifleri
6.2.1
KADDT
Bu yöntemde, toplanan çöpleri uzaklaştırmak için seçilen saha dikkatli bir şekilde bu amaç
için hazırlanmakta ve işletilmektedir. Düzenli depolama için seçilen alanın önce
geçirimsizliği sağlanmaktadır. Bunun için kil ve gerekirse özel şekilde hazırlanmış
membranlar kullanılabilir. Depolama sahasının geçirimsizliği sağlanırken çöplerden
kaynaklanacak süzüntü sularını toplayacak drenaj sistemi de yapılmaktadır. Bu hazırlıklar
tamamlandıktan sonra çöplerin bu sahaya dökülmesine başlanmaktadır. Dökülen çöpler
her gün iyice sıkıştırıldıktan sonra günlük örtü toprağıyla örtülmektedir. Arazi doldukça,
çürüme neticesinde oluşacak gazları uzaklaştırmak için gerekli boru tertibatı da
yerleştirilmektedir. Arazi tamamen dolduktan sonra son örtü toprağıyla örtülmektedir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
51/52
Bu yöntemde, depolama sahasına dökülen çöplerin içinde bulunan organik maddeler
anaerobik bozuşma neticesinde CO2, CH4, NH3 ve H2S gazları ile suya dönüşmektedir.
Bunlardan metan (CH4) kalorifik değeri yüksek yanıcı bir gazdır. Bu nedenle söz konusu
gazın toplanıp enerji üretimi için kullanılması önerilmektedir. Organik maddelerin
haricindeki maddelerden de bir kısmı değişik yöntemlerle imha olmakta veya
parçalanmakta ve yalnız naylon torbalar gibi inert bazı maddeler bozuşmadan veya
parçalanmadan kalmaktadır. Bozuşma neticesinde bu sahalarda zamanla çökmeler ve
oturmalar görülmektedir. Bu nedenle terkedilmiş, dolmuş düzenli depolama sahalarının
üstünde bina yapmaktan kaçınılmalıdır. Bunun yerine söz konusu sahalar çimlendirilip golf
ve futbol sahalarına dönüştürülebileceği gibi rekreasyon alanına da dönüştürülebilir. Bu
uygulamanın en iyi örneğini Amerika Birleşik Devletlerinde San Francisco yakınlarındaki
Montain View’deki Shoreline Düzenli Depolama Sahası oluşturur. Burası, takriben
10 milyon ton çöp atıldıktan sonra golf sahasına, yelkencilik için kullanılan suni bir göle,
kontrollü bir vahşi hayvan parkına ve otlak sahasına dönüştürülmüştür.
Ayrıca, uygun arazilerin bulunması şartıyla bu yöntem en ekonomik ve en kolay imha
seçeneğidir.
KADDT’nin avantajları aşağıda verilmiştir.
•
•
•
•
•
Uygun arazi bulunduğu takdirde ekonomik yöntemdir.
Ön yatırımı nispeten en az olan yöntemdir.
Nihai imha metodudur. Her türlü çöp için uygulanabilir.
Esnek bir metottur. Katı atık miktarına göre kapasite kolaylıkla arttırılabilir.
Kullanılıp kapatılan araziden rekreasyon amacıyla istifade edilebilir.
KADDT’nin dezavantajları ise şu şekildedir.
•
•
•
•
6.2.2
Kalabalık yörelerde, ekonomik taşıma mesafesi içinde uygun yer bulmak
güçtür.
Yerleşim yerlerine yakın deponi alanları için, halkın muhalefeti ile
karşılaşılabilir.
Tamamlanmış deponi alanlarında göçük ve yerel çökmeler olabileceğinden
devamlı bakımı gereklidir.
Sıvı ve gaz sızıntıları kontrol edilmezse, sakıncalı durumlar ortaya çıkabilir.
Kompostlaştırma
Kompostlaştırma işlemi; genel olarak katı atığın içindeki organik atıkların bozunması
işlemidir. Kompostlaştırma işlemi daha bilimsel bir şekilde aerobik biokimyasal bir
reaksiyon olarak tarif edilebilir. Katı ve sıvı atıklar içindeki organik maddeler çeşitli
mikroorganizmalar ile, daha basit bileşiklere, özellikle CO2 ve H2O’ya dönüştürülürler.
Kompostlaştırmanın aşamaları aşağıda sıralanmaktadır.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
52/52
•
•
•
•
•
Organik maddeleri ayıklama,
Ebat küçültme,
Homojenize etme ve gerekirse su ekleme,
Aerobik şartlarda stabilize etme ve
Kullanıma hazırlama işlemlerinden oluşur.
Aerobik stabilizasyon sırasında doğal reaksiyon neticesinde sıcaklık 60oC’ye
yükselmektedir. Bu reaksiyon çöplerin içinde bulunan patojenik mikroorganizmaları
öldürür. Stabilizasyon prosesi, iklim şartlarını ve havalandırma yöntemine bağlı olarak
30-45 gün arasında bir süreyle devam eder. Bu sürenin sonunda kümenin sıcaklığı
düşmektedir.
Kompostlama prosesi sonucunda elde edilen kitleye kompost denilmektedir. Kompost
birçok kişinin ileri sürdüğünün aksine “gübre” değildir. Kompost organik madde muhtevası
yüksek bir “toprak düzenleyici”dir.
Kompostlama işleminde, ele geçen kompostun miktarı, işleme tabi tutulan katı atıkların
yaklaşık %30’udur. Geri kalan kısmı % 15’i buharlaşma ve meydana gelen gazlar ile
atmosfere verilmektedir. Diğer kısımların ise geri kazanılabilecek maddeler alındıktan
sonra, başka bir bertaraf yöntemiyle (örn. düzenli depolama) uzaklaştırılması
gerekmektedir.
6.2.3
Yakma
Yakma çöpleri stabil bir hale getiren ve hacimlerini %70-80 azaltan bir yöntemdir. Bu
yöntem neticesinde çevreye zarar vermemek için hava kirlenmesine karşı özel tedbirler
almaktan başka, meydana gelen küller uzaklaştırılırken içlerinde bulunması, muhtemel
olan toksik maddelerin olumsuz etkileri için de önlem alınmalıdır.
Yakma seçeneğinin, genelde çöplerin kalorifik değeri kendi kendilerini yakmaya müsait
olduğu takdirde kullanılması önerilmektedir. Aksi takdirde ek yakıt gerekeceğinden bu
yöntemle çöpleri bertaraf etmek çok pahalıya mal olmaktadır.
Yakma genellikle aşağıda sayılan durumlar için uygulama alanı bulmaktadır;
•
•
•
6.3
Hacim ve ağırlık küçültme oranının yüksek olması nedeniyle depolama yeri
sıkıntısının çekildiği metropollerde,
Hastane çöplerinde olduğu gibi nihai ürünün stabilize edilmesinin gerekli
olduğu durumda
Isıl değeri yüksek katı atıklarda enerji üretiminin söz konusu olması halinde.
Sızıntı Suyu Arıtma Alternatifleri
Proje için yapılan fizibilte çalışmalarında KADDT sahasının KASKĐ AAT’ye çok yakın
olması nedeniyle sızıntı suyunun alıcı ortam olan Karasu Deresi’ne deşarjından önce ön
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
53/52
arıtma işleminden geçirilerek KASKĐ AAT’ye deşarj edilmesi ileri arıtma seçeneğine göre
daha uygun bulunmuştur.
Sızıntı suyu ön arıtımı için (i) fakültatif ve olgunlaştırma havuzu, (ii) MBR, (iii) birleşik
anaerobik ve aerobik arıtma ve (iv) birleşik kimyasal ve aerobik arıtma seçenekleri
değerlendirilmiştir.
Deşarj kalite standartları ile mevcut teknoloji ve ekonomik koşullar dikkate alınarak yapılan
değerlendirme sonucunda önerilen sızıntı suyu arıtma sistemi alternatiflerinden ikisi öne
çıkmaktadır. Bu alternatifler Alternatif II ve III olup, proses güvenilirliği, işletme ve bakım
avantajları bakımından değerlendirilmiş olup, teknik ve ekonomik bakımdan en uygun
alternatif belirlenmiştir.
Bu değerlendirme sonucunda Alternatif II’nin Alternatif III’e göre daha çok teknik avantaja
sahip olduğu görülmüş olup, bu avantajlar arasında çabuk devreye alma, işletme kolaylığı,
düşük arazi gereksinimi ve toksisiteye karşı direnç bulunmaktadır.
Alternatif II, yatırım ve işletme maliyetleri bakımından da daha avantajlı olması nedeniyle
sızıntı suyunun arıtımı için en uygun alternatif olarak seçilmiştir.
KaBB sınırları içerisinde oluşacak katı atığın bertarafı için bu üç farklı teknoloji alternatifi
değerlendirilmiş olup, kompostlaştırma tesisine sahip KADDT en uygun bertaraf
yöntemi olarak seçilmiştir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
54/52
7
ÇEVRE YÖNETĐM PLANI
7.1
Amaç ve Kapsam
Bu bölümde önerilen Projenin inşaat ve işletme aşamalarında yürütülecek faaliyetlerden
kaynaklanması muhtemel çevresel etkilerin ortadan kaldırılması ya da en aza indirilmesi
için alınması gereken önlemler açıklanmış ve Projenin çevresel performansının izlenmesi
için önerilen izleme planı sunulmuştur. Alınması gereken etki azaltıcı önlemlerin listesi ve
izleme programı gerek DB standartları ve gerekse de ulusal mevzuat dikkate alınarak
hazırlanmıştır.
Proje için hazırlanan Çevre Yönetim Planı (ÇYP)’nın amaçları aşağıda sunulmaktadır:
•
•
•
•
•
7.2
Proje’nin inşaat ve işletme faaliyetlerinden kaynaklanabilecek çevresel
sorunların belirlenmesi,
Ulusal mevzuat ve DB kriterleri dikkate alınarak ilgili etki azaltıcı önlemlerin
ortaya konması,
Çevresel izleme programının önerilmesi,
Đnşaat ve işletme aşamalarında çevre ile ilgili hususların takip edilmesi için
gerekli kurumsal yapının oluşturulması,
Yerel halk, kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarının (STK) Proje
hakkında bilgilendirilmesi.
Đlgili Taraflar
Proje’nin ana faydalanıcısı KaBB’dir. Daha önceki bölümlerde de ifade edildiği gibi Proje
için gerekli finansman DB ile ĐB arasında imzalanan ikraz anlaşması kapsamında
yürütülen “Belediye Hizmetleri Projesi – Ek finansman” kapsamında sağlanacaktır.
Proje’nin başlıca ilgili tarafları ve bunların sorumluluklarına ilişkin açıklamalar aşağıda
verilmiştir.
•
•
•
•
DB: Finansmanını sağladığı Proje kapsamında yürütülecek tüm faaliyetleri
gözden geçirerek itirazlarda ve önerilerde bulunur.
ĐB: Finansman teminin bir gereği olarak ÇYP’nin DB gereksinimlerine uygun
olarak hazırlanması konusunda kalite güvence işlevini yerine getirmektedir.
ĐB, ÇYP’nin istenen formata uygun ve içeriğe sahip olup olmadığını
değerlendirerek DB’yi bilgilendirir.
DOKAY: ĐB tarafından verilen formata uygun olarak ÇYP’nin
hazırlanmasından sorumludur.
KaBB: Projenin ana faydalanıcısı olarak, Projenin yapımı için gerekli izinlerin
ve inşaat ve işletme dönemleri için ÇYP’de belirtilen önlemlerin alınması
konusunda ÇOB ve ĐB’ye karşı sorumludur.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
55/52
•
Yüklenici: Proje’nin inşaatı sırasında meydana gelebilecek çevresel etkilere
karşı ÇYP’de verilen önlemleri almak ve ÇYP’de önerilen halkın katılımı
toplantılarını düzenlemekle görevlidir. Yüklenici KaBB’ye karşı sorumludur.
DB tarafından verilen uluslararası kredilerin bir gereği olarak hazırlanan ÇED Raporu
içerisinde sunulan bu ÇYP, DB’nin finanse ettiği benzer altyapı projelerinde olduğu gibi bir
dizi alt planla desteklenecektir. Bu bağlamda, Atık Yönetim Planı (AYP) ve Kirlilik Önleme
Planı (KÖP) da hazırlanarak nihai ÇYP ile birlikte Yüklenici tarafından uygulanacaktır.
Đnşaat ve işletme aşamaları için hazırlanarak AYP’ler sırasıyla Yüklenici ve KaBB
tarafından uygulanacaktır. AYP ve KÖP’e ilişkin genel bilgiler aşağıda sunulmuştur.
Atık Yönetim Planı
7.2.1
AYP, Proje’nin inşaat ve işletme faaliyetlerinden kaynaklanacak atıkların türlerini ve bu
atıkların yönetimi kapsamında yürütülecek i) toplama, ii) depolama ve iii) arıtma ve/veya
bertaraf yöntemlerine ilişkin bilgileri içerecektir.
AYP’nin hazırlanması sırasında DB tarafından 1998 yılında yayınlanan “Kirliliğin
Önlenmesi ve Azaltılması El Kitabı (Pollution Prevention and Abatement Handbook)”,
Uluslararası Finans Şirketi (“International Finance Corporation”) tarafından yayınlanan 30
Nisan 2007 tarihli Genel Çevre, Sağlık ve Güvenlik Rehberi (“General Environmental
Health and Safety Guidelines”) ile ÇOB tarafından hazırlanan atıklara ilişkin mevzuattan
(bk. Bölüm 2) yararlanılacaktır.
7.2.2
Kirlilik Önleme Planı
KÖP, Proje faaliyetlerinden kaynaklanabilecek kirliliğin önlenmesi veya en aza indirilmesi
için gerekli önlemlere dair detayları ve ani kirlenme durumlarında yapılacak işlemlere
ilişkin bilgileri içerecektir.
KÖP kapsamında değerlendirilecek hususlar aşağıda verilmektedir.
•
•
•
•
7.3
Yüzey ve yeraltı sularının korunması,
Toz ve diğer hava emisyonlarının kontrolü,
Gürültü kontrolü,
Koku kontrolü.
Etki Azaltıcı Önlemler
Đnşaat Aşaması
7.3.1
Đnşaat aşamasında oluşması muhtemel çevresel etkileri değerlendiren ve alınması
gereken önlemleri içeren bu ÇYP, ihale dokümanları ile birlikte inşaat ihalesine katılacak
firmalara verilecektir. Đhaleyi kazanacak Yüklenici’nin ana sorumlulukları aşağıda
verilmiştir.
•
Proje’nin çevresel performansına katkıda bulunmak amacıyla inşaatta
çalışacak personele çevresel bilinci arttıracak eğitimler verilmesi ve bir
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
56/52
•
•
personelin Çevre, Đşçi Sağlığı ve Đş Güvenliği (ÇĐSĐG)’nden sorumlu olarak
görevlendirilmesi,
Gerekli etki azaltıcı önlemler alınarak açıklanan Türk Çevre Mevzuatı’na
(Bölüm 2) uyum sağlanması,
Mevcut ve inşaat sırasında yayınlanabilecek veya yürürlüğe konabilecek
ulusal ya da DB çevre mevzuatı gerekliliklerinin de yerine getirilmesi. Đnşaat
faaliyetleri sırasında Müteahhit’e yerine getirmesi için fazladan mali yük
getirecek bir mevzuatın yürürlüğe girmesi durumunda KaBB ve Müteahhit
arasında zeyilnameler yapılabilecektir.
Müteahhit ihale dokümanlarında verilen şartları sağlayacağına dair KaBB’ye bir
taahhütname sunacaktır. KaBB, ÇYP’nin uygulanmasından sorumlu bir ÇĐSĐG mühendisi
atayacak ve bu mühendis tarafından yapılacak denetimlerle ÇYP’ye uyulup uyulmadığı
kontrol edilecektir.
Đşletme Aşaması
7.3.2
KaBB, Yüklenici tarafından inşa edilen tesislerde ÇYP’nin gereklerinin yerine
getirilmesinden sorumlu olacaktır. Yüklenici ihale dokümanlarında verilen kabul şartlarını
sağlayacağını taahhüt edecektir.
KaBB’nin işletme aşamasındaki sorumlulukları aşağıda verilmiştir.
•
•
•
•
ÇYP’nin uygulanmasından sorumlu bir ÇĐSĐG mühendisini atamak ve iç
denetimlerle ÇYP’ye uygunluğu denetletmek,
Projenin çevresel performansına katkılarını sağlamak amacıyla işletme ve
bakım personeline çevresel bilinçlerini arttıracak eğitimler verilmesi,
Gerekli etki azaltıcı önlemler alınarak Türk Çevre Mevzuatına (bk. Bölüm 2)
uyum sağlanması,
Mevcut ve inşaat sırasında yayınlanabilecek veya yürürlüğe konabilecek
Türk ve Avrupa Birliği Çevre Mevzuatı gerekliliklerinin de yerine getirilmesi.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında yürütülecek faaliyetlerden kaynaklı alıcı
ortamlarda (hava, su ve toprak) oluşması muhtemel etkiler ve alınması gerekli önlemler
Tablo 7-1’de verilmiştir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
57/52
Tablo 7-1 Proje’nin Muhtemel Çevresel Etkileri ve Etki Azaltıcı Önlemler
Aşama
Çevresel Etki
Kaynağı
Đnşaat
Hafriyat atığı ve
inşaat atıkları
Đnşaat
Bitkisel üst toprağın
sıyrılması
Đnşaat
Flora ve fauna kaybı
Đnşaat
Gürültü ve titreşim
(kazı çalışmaları)
Đnşaat
Toz
Đnşaat
Evsel katı atık
Đnşaat
Tehlikeli atıklar (örn.
Asbest, boya
kalıntıları, floresan
lamba, izolasyon
malzemeleri, atık
yağ ve piller)
Đnşaat
Evsel atıksu
Etki Azaltıcı Önlem
Hafriyat atığı toprak daha sonra günlük
örtü toprağı olarak kullanılmak üzere
inşaat alanının uygun bir bölümünde
depolanacaktır.
Büyük miktarda bitkisel toprak kazı
çalışmalarından önce sıyrılarak inşaat
alanının uygun bir yerinde
depolanacaktır. Bitkisel toprak
yığınlarının yüksekliği en fazla 1,5 m,
depo alanının eğimi ise en fazla %5
olacaktır. Bitkisel toprak hafriyat
atığından ayrı depolanacak ve
depolanma süresince yüzeyi
yeşillendirilecektir. Bitkisel toprak
peyzaj çalışmalarında kullanılacaktır.
Bitkisel toprağın peyzajda
kullanılmayacak kısmı ise arazi hazırlığı
sırasında açılacak yol kenarlarında ve
diğer uygun alanlarda kullanılacaktır.
Đnşaat çalışmaları tamamlandıktan
sonra yapılacak peyzaj çalışmalarında
orijinal flora yapısı tekrar
oluşturulacaktır. Đnşaat çalışmaları Bern
Sözleşmesi’nde verilen gerekliliklere
uygun olarak yapılacak olup, Tablo 45’te “VU” ve “NT” olarak verilen fauna
türlerinin korunması hususunda işçilere
eğitim verilecektir.Ayrıca Proje
Sahası’nda bulunan kuş yuvaları, bir
biyolog tarafından yerel üniversitenin
desteğiyle sahanın dışına taşınacaktır.
Yerel halk, çevrede geçici rahatsızlık
yaratacak çalışmaların öncesinde
uyarılacak ve iş makinelerinin bakımları
düzenli olarak yapılacaktır.
Đnşaat çalışmalarının, Çevresel
Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği’ne göre 07:0019:00 (gündüz çalışma saatleri) saatleri
dışında da devam ettirilmesi halinde
akşam ve gece zaman dilimleri için
sırasıyla 65 ve 60 dBA olarak verilen
sınır değerlere uyulacaktır.
Çalışma alanları sıcak, kuru ve rüzgarlı
havalarda sulanacak, hafriyat toprağı
savurma yapılmadan doldurulup
boşaltılacaktır. Asfalt kaplama olmayan
yollarda hız sınırı 30 km/saat olarak
düzenlenecektir.
Mevcut depo sahasında bertaraf
edilecektir.
Tehlikeli atıklar, Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği, Atık Yağların
Kontrolü Yönetmeliği, Atık Pil ve
Akümülatörlerin Kontrolü
Yönetmeliği’ne uygun olarak ÇOB’dan
lisans almış firmalarca toplanarak
bertaraf edilecektir.
Tehlikeli atıklar, taban geçirimsizliği
sağlanmış, etrafı tel örgüyle çevrilmiş
ve yağmurdan korunaklı geçici
depolama alanında biriktirilecektir.
Tehlikeli atıklar bu alanlarda 180
günden fazla tutulmayacaktır.
Şantiye alanlarında fosseptik tanklarda
biriktirilecek ve vidanjör ile çekilerek
arıtım için KASKĐ AAT’ye götürülecektir.
Proje No.: 130.01
Alınacak
Önlemin
Maliyeti
Sorumlu Taraf
Đhale bedeline
dahil
Yüklenici
Đhale bedeline
dahil
Yüklenici
Đhale bedeline
dahil
Yüklenici
Ek maliyet yok
Yüklenici
Đhale bedeline
dahil
Yüklenici
Đhale bedeline
dahil
Yüklenici
Đhale bedeline
dahil
Yüklenici
Đhale bedeline
dahil
Yüklenici
Aralık 2010
58/52
Aşama
Çevresel Etki
Kaynağı
Đnşaat
Halk sağlığı ve
güvenliği
Đnşaat
Trafik Güvenliği
Đnşaat
Đşçi Sağlığı ve Đş
Güvenliği
Đnşaat
Kültürel Miras
Đşletme
Tehlikeli atıklar (örn.
Asbest, boya
kalıntıları, flüoresan
lamba, izolasyon
malzemeleri, atık
yağ ve piller)
Đşletme
Katı Atık
Đşletme
Koku
Đşletme
Gürültü ve Titreşim
Đşletme
Atıksu
Đşletme
Arıtma Çamuru
Đnşaatta kullanılan kamyonların
sürücüleri 30 km/saat’lik hız limitine
uymalıdır. Yerel halkın inşaat alanına
girmesini engelleyecek bariyerler
yapılmalıdır. Kazılan alanların çevresi
halkın güvenliği açısından kapatılmalı
ya da uyarı işaretleriyle donatılmalıdır.
Karayolunda seyreden sürücüleri
KADDT sahasına giren veya sahadan
çıkan kamyonlara karşı uyarmak için
yol kenarına uyarı işaretleri
yerleştirilecektir.
Derin kazı alanlarında toprak
göçmesinin önlenmesi için gerekli
teknik önlemler alınmalıdır. Đşçi sağlığı
ve iş güvenliği ile ilgili ulusal mevzuata
uyulmalıdır. Ayrıca, bu konuda ulusal ve
uluslararası düzeyde kabul gören
prosedürlere uygun hareket edilmelidir
(örn. Baret, kulaklık vb. kişisel koruyucu
ekipmanların kullanımı
Đşçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili
hususlar işçilere verilecek eğitim
kapsamında da ele alınacaktır (bk.
Kısım 7.2).
Đnşaat sırasında herhangi bir kültürel
mirasla karşılaşılması durumunda
inşaat çalışmaları durdurulacak ve ilgili
müze müdürlüğüne haber verilecektir.
Tehlikeli atıklar, Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği, Atık Yağların
Kontrolü Yönetmeliği, Atık Pil ve
Akümülatörlerin Kontrolü
Yönetmeliği’ne uygun olarak ÇOB’dan
lisans almış firmalarca toplanarak
bertaraf edilecektir. Tehlikeli atıklar,
taban geçirimsizliği sağlanmış, etrafı tel
örgüyle çevrilmiş ve yağmurdan
korunaklı geçici depolama alanında
biriktirilecektir. Tehlikeli atıklar bu
alanlarda 180 günden fazla
tutulmayacaktır.
Bakım ve arıza giderimi sonrasında
büyük bir bölümü ambalaj atığından
meydana gelecek katı atık oluşacaktır.
Ambalaj atığı dışındaki katı atıklar
KADDT’de bertaraf edilecek, ambalaj
atıkları ise lisanslı geri kazanım
tesislerine gönderilecektir.
Depolanan çöpün üzerine günlük örtü
toprağı serilecektir.
Đşletmede kullanılacak iş makinelerinin
bakımarı periyodik olarak yaptırılacaktır.
Evsel atıksu, lastik yıkamadan
kaynaklanacak atıksular ve sızıntı suyu,
sızıntı suyu ön arıtma tesisinde
arıtıldıktan sonra nihai arıtma için
KASKĐ AAT’ye iletilecektir.
Sızıntı suyu ön arıtma tesisinde
oluşacak arıtma çamurunun TAKY Ek11/A’ya göre analizi yaptırılarak tehlikeli
olup olmadığı tespit edilecektir. Arıtma
çamurunun tehlikesiz atık olduğunun
tespit edilmesi durumunda ilave
susuzlaştırma işlemi için KASKĐ AAT’ye
gönderildikten sonra KADDT’de bertaraf
edilecektir. Tehlikeli atık olduğunun
tespit edilmesi halinde ise çamur
lisanslı toplayıcılara verilecektir.
Proje No.: 130.01
Alınacak
Önlemin
Maliyeti
Sorumlu Taraf
Đhale bedeline
dahil
Yüklenici
Đhale bedeline
dahil
Yüklenici
Đhale bedeline
dahil
Yüklenici
Müze müdürlüğü
ile yapılacak
yazışmalar
sonunda
belirlenecektir.
KaBB
Đşletme
giderlerine dahil
KaBB
Đşletme
giderlerine dahil
KaBB
Đşletme
giderlerine dahil
Đşletme
giderlerine dahil
KaBB
KaBB
Đşletme
giderlerine dahil
KaBB
Đşletme
giderlerine dahil
KaBB
Aralık 2010
59/52
Aşama
Đşletme
Đşletme
7.4
Çevresel Etki
Kaynağı
Alınacak
Önlemin
Maliyeti
Sorumlu Taraf
Đşçi Sağlığı ve Đş
Güvenliği
Đşçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili ulusal
mevzuat ile uluslararası prosedürlere
uygun hareket edilmelidir. Ayrıca, bu
konuda ulusal ve uluslararası düzeyde
kabul gören prosedürlere uygun hareket
edilmelidir (örn. Baret, kulaklık vb.
kişisel koruyucu ekipmanların
kullanımı).
Yüklenici tarafından, işletme çalışmaları
başlamadan önce KADDT’nin işletme
aşamasında yaşanabilecek kazalara
karşı Acil Durum Müdahale Planı
hazırlanmalı ve bu plan KaBB
tarafından onaylanmalıdır.
Đşletme
giderlerine dahil
KaBB
Trafik Güvenliği
Yangın riskine karşı 60 dakika süreyle
1900 L/dak debide su sağlayabilen
yangın hidrantları kullanılacaktır. Bunun
için 200 m3 kapasiteli bir tank
kullanılacaktır.
Yangına
müdahalede
kullanılacak
suyun maliyeti
işletme
giderlerine
dahildir.
KaBB
Đzleme Planı
Đnşaat ve işletme aşamalarında yürütülecek olan farklı faaliyetlerden farklı çevresel etkiler
kaynaklanacağı için bu etkilerin tespitine yönelik çevresel izleme çalışmalarının ayrı
yapılması gerekmektedir. Çevresel izleme çalışmaları sırasında toplanan bilgiler ulusal
mevzuata (bk. Bölüm 2) göre değerlendirilmelidir.
Đnşaat Aşaması
7.4.1
Çevresel parametrelerin tamamının devamlı olarak izlenmesi uygulanabilir ve gerekli
değildir. Çevresel izlemede mevcut çevre koşulları dikkate alınarak inşaat aşamasında
oluşan olumsuzluklar tespit edilmektedir. Bu bağlamda, çevresel izleme planı Projenin
doğal kaynaklar üzerinde hiçbir kalıcı olumsuz etkisinin olmayacağı garanti edilecek
şekilde tasarlanmaktadır.
Đnşaat aşamasında su ve hava kalitesi, atık yönetimi uygulamaları ve gürültü seviyeleri
izlenerek analiz ve ölçüm sonuçları ilgili mevzuat ile karşılaştırılacaktır. Yüklenici aşağıda
verilen programa göre izleme raporu hazırlayacak ve KaBB’ye sunacaktır.
•
•
•
7.4.2
Günlük çevresel uygunsuzluk raporu (uygunsuzluk olması durumunda),
Haftalık çevresel rapor (Haftalık meydana gelen çevresel sorunları ve
bunlara karşı alınan önlemleri içermelidir.),
Proje’nin çevresel performansının ÇYP gerekliliklerine göre değerlendirildiği
aylık çevresel izleme raporları.
Đşletme Aşaması
Proje’nin işletme aşamasında izlenecek başlıca parametreler ile yapılacak izleme
çalışmaları ve sıklıklarına ilişkin bilgi aşağıda verilmiştir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
60/52
Sızıntı Suyu
Đşletme aşamasında sızıntı suyu hacmi aylık olarak, sızıntı suyunun kompozisyonu
ise üç aylık aralıklarla (mevsimsel olarak) izlenecektir. Đşletme sonrası dönemde ise
lisansın sona erdiği tarihe kadar bu parametreler altı ayda bir izlenecektir. Sızıntı suyu
numuneleri, sızıntı suyu ön arıtma tesisinin giriş ve çıkışından alınarak analizi yapılacaktır.
Yeraltı Suyu Kalitesi
Katık Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, deponun etrafında gözetleme kuyuları açılmasını ve
olası sızıntı suyu ve depo gazı kaçaklarına karşı depo tesisini işletmekten sorumlu kişi ve
kuruluşlar tarafından belirli periyotlarla ölçümler ve kontroller yapılmasını ve bunların depo
kapatıldıktan sonra 10 yıl sürdürülmesini öngörmektedir. Bu doğrultuda yeraltı suyu
akışına göre KADDT’nin membasında bir noktada ve mansabında iki noktada açılacak
gözlem kuyularından alınacak numunelerde pH, iletkenlik, bulanıklık, kimyasal oksijen
ihtiyacı (KOĐ), toplam azot (TN), toplam fosfor ve nitrat analizleri yapılacaktır. Gelecekte
alınacak numunelere referans değerler oluşturulması amacıyla KADDT işletmeye
alınmadan önce tüm kuyulardan numune alınarak belirtilen parametrelerin analizi
yapılacaktır. KADDT için ÇOB tarafından verilecek Çevre Lisansı’nda belirtilen sürenin 10
yıldan uzun olması halinde bu süre dikkate alınarak izleme çalışmaları devam edecektir.
Su kalitesi ölçümlerinin yanı sıra gözlem kuyularında altı ayda bir yeraltı suyu seviyesi
ölçülecektir. Yeraltı suyu analiz ve seviye ölçüm sonuçları DSĐ XII. Bölge Müdürlüğü’ne
iletilecektir.
Depo Gazı
Depo gazının iki önemli bileşeni, kokusuz ve renksiz olan metan ve karbondioksittir. Depo
gazı, birikimine izin verildiğinde patlama ve yangın riski oluşturmaktadır. Depo gazında
CH4, CO2, H2S, O2 ve H2 parametrelerinin ölçümleri aylık olarak yapılacaktır. Tesis
işletmeye kapandıktan sonra ise her altı ayda bir izleme çalışmaları sürdürülecektir.
Đzleme, gaz toplama ekipmanının veriminin belirlenebilmesi ve uygun iyileştirme
faaliyetlerinin başlatılmasını gerektiren gaz yoğunluklarının tespiti için sahada yapılmalıdır.
Hava Kalitesi (koku, toz)
Hava kalitesinin izlenmesinde kullanılan parametrelerin kantitatif şekilde düzenli olarak
izlenmesi zor ve yüksek maliyetlidir. Bu nedenle koku ve tozun, çevredeki halkla
görüşülerek kalitatif olarak belirlenmesi önerilmektedir.
Gürültü
Yerleşimlere olan mesafe nedeniyle gürültü emisyonlarının düzenli bir şekilde izlenmesine
gerek olmadığı görülmektedir. Çevre yerleşimlerden şikayetler olduğu takdirde gürültü
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
61/52
seviyeleri belirlenmelidir. Bu ölçümler yerleşimlere bir etkinin söz konusu olduğunu
gösterirse, bu konudaki izleme şekli irdelenmelidir.
Topoğrafya ve Depo Gövdesi
KADDT’nin işletme aşamasında ve işletmeye kapandıktan sonraki dönemde depo alanı
topoğrafyası ve depo gövdesine ilişkin yıllık durum tespiti yapılarak ÇOB’a iletilir. Durum
tespitinde; atıkların depolandığı yüzey alanı, hacim ve atıkların kompozisyonu, depolama
metotları ve depolama süresi, kalan kapasite gibi işletme aşamasında toplanıp
saklanması gereken tüm bilgiler kullanılır. Kapatma sonrasında depo gövdesindeki
oturmalar belirlenir.
Meteorolojik Veriler
KADDT’nin işletme aşamasında ve işletmeye kapandıktan sonraki dönemde yağış başta
olmak üzere sıcaklık, rüzgar yönü, buharlaşma ve bağıl nem, depo alanında oluşacak
sızıntı suyu ve depo gazı miktarını etkileyebilecek meteorolojik parametrelerdir. Đşletme ve
işletme sonrası dönemde izlenecek meteorolojik parametreler Tablo 7-2’de verilmiştir.
Tablo 7-2 KADDT’nin Đşletme ve Đşletmeye Kapandıktan Sonraki Dönemlerinde Đzlenecek Meteorolojik
Parametreler
Đşletme Aşaması Đzleme
Sıklığı
Kapatma Sonrası Aşama Đzleme
Sıklığı
Yağış hacmi (mm/gün, mm/ay)
Günlük
Aylık ortalama
Sıcaklık, en düşük, en yüksek ve yerel saatle
14:00’te (°C)
Günlük
Aylık ortalama
Parametre
Rüzgârın yönü ve hızı (m/s)
Günlük
-
Buharlaşma (mm/gün, mm/ay)
Günlük
Aylık ortalama
Bağıl nem
Günlük
-
Kaynak: Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik
KaBB çevresel izleme çalışmalarını en az altı ayda bir kez olmak üzere ĐB’ye
raporlayacaktır.
Proje’ye ait izleme planı Tablo 7-3’te verilmektedir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
62/52
Kalibrasyonu yapılmış gürültü ve
titreşim ölçüm cihazları
kullanılarak gürültü ölçüm
çalışması yapılması ve ÇGDYY’de
verilen değerlerle karşılaştırılması
Saha gözlemleri ve havada asılı
partikül madde (PM10) ölçüm
cihazı ile ölçümlerin yapılması
En yakın hassas alıcı
ortam
(örn. Boğazköprü
Köyü’nde en yakın
evin bahçesinde)
ortam
Isıtma sisteminde
kullanılan kazanın
bacasında
Şantiye ve faaliyet
alanları
Gürültü ve titreşim
(kazı işleri)
Toz
Hava emisyonları
Evsel katı atıkların
bertaraf şekli
Evsel atıksu bertaraf şekli
Đnşaat
Đnşaat
Đnşaat
Đnşaat
Đnşaat
Đnşaat
Proje No.: 130.01
Fosseptik tank
Saha gözlemleri
Kazı yerleri
Flora kaybı
Đnşaat
63/52
Baca gazı ölçüm cihazı
(ölçüm sonuçları Isınmadan
Kaynaklanan Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği’nde verilen
sınır değerlerle karşılaştırılacaktır.)
Saha gözlemleri ve çevresel
izleme çalışmaları
Fosseptik tanklardaki atıksu
seviyelerinin takip edilmesi
Saha gözlemleri
Kazı ve hafriyat
depolama alanları
Bitkisel toprak depolama
(en fazla 1,5 m’lik
depolama yüksekliği,
depolamanın %5’ten daha
az eğimli alanda yapılması
ve yığınların üzerinin
kapatılması)
Nasıl
izlenecek/ hangi ekipman
kullanılacak?
Nerede
izlenecek?
Ne
izlenecek?
Aşama
Tablo 7-3 Đzleme Planı
Günlük, inşaat personeli
tarafından
Haftalık, inşaat personeli
tarafından
Đzin alınması ve yenilenmesi
aşamalarında
Maliyet yok
Đhale bedeline dahil
Đnşaat aşamasının başında ve
sonunda
Aylık ve özellikle yüksek
seviyede gürültü ve titreşim
oluşturan faaliyetler sırasında
(Çevredeki halkın şikayetlerine
bağlı olarak ölçümler daha sık
yapılmalıdır.)
Đnşaat sırasında yüksek
seviyede gürültü ve titreşim
oluşturacak yeni bir işlem
uygulanacağı zaman veya gece
zaman diliminde faaliyetler
yürütülüyor ise ölçümler
tekrarlanmalıdır.
Đnşaat faaliyetlerinin
başlamasından sonra aylık
ölçümler ve toz oluşumunu
arttıran işlemler sırasında
(Çevredeki halkın şikayetlerine
bağlı olarak ölçümler daha sık
yapılmalıdır.)
Maliyet yok
Đzleme Maliyeti
tarafından
Ne zaman
izlenecek? Đzleme sıklığı nedir?
Aralık 2010
Yüklenici
Yüklenici
Yüklenici
Yüklenici
Yüklenici
Yüklenici
Yüklenici
Đzleme Sorumlusu
Yeraltı suyu kalitesi
Arıtma çamuru
Depo gazı
Gürültü
Toz ve koku
Meteorolojik Parametreler
Đşletme
Đşletme
Đşletme
Đşletme
Đşletme
Proje No.: 130.01
KADDT
Yakın yerleşimler
ortam
Gaz toplama sistemi
Sızıntı suyu ön arıtma
tesisi
Gözlem kuyuları
64/52
bk. Tablo 7-2
Kalibrasyonu yapılmış gürültü ve
titreşim ölçüm cihazları
kullanılarak gürültü ölçüm
çalışması yapılması ve ÇGDYY’de
verilen değerlerle karşılaştırılması
Halkla görüşülerek kalitatif
değerlendirme
CH4, CO2, H2S, O2 ve H2 ölçümü*
pH, iletkenlik, bulanıklık, KOĐ, TN,
toplam fosfor ve nitrat analizleri
yapılarak
Sızıntı suyu ön arıtma tesisi
işletme kayıtları
bk. Tablo 7-2
-
Yakın yerleşimlerden gelen
şikayetlere göre gerekliliği ve
sıklığı belirlenecektir.
Aylık
Günlük, arıtma tesisi işletme
personeli tarafından
Mevsimsel
Altı ayda bir kez
Đşletme
Seviye ölçümü
Yeraltı suyu seviyesi
Đşletme
Gözlem kuyuları
Yılda bir kez
600 m’lik bir uzunluğu temizlemek
ve kontrol etmek için uygun
kameralı teçhizat vasıtasıyla
Sızıntı suyu boruları
Sızıntı suyu toplama
sistemi
Đşletme
KaBB
Đşletme giderlerine
dahil
Aralık 2010
KaBB
KaBB
KaBB
KaBB
Maliyet yok
dahil
dahil
dahil
KaBB
KaBB
dahil
dahil
KaBB
KaBB
KaBB
Yüklenici
Yüklenici
Yüklenici
Đzleme Sorumlusu
dahil
dahil
Kompozisyon: Mevsimsel
Hacim: Aylık
Sızıntı suyu analizi
Sızıntı Suyu Ön
Arıtma Tesisi Girişi ve
Çıkışı
Sızıntı suyu
Đşletme
dahil
Günlük kayıtlar ve aylık katı atık
üretiminin değerlendirilmesi.
AYP kapsamında yıllık
denetimler.
Saha gözlemleri, çevresel
denetimler
Đşletme ve bakım
alanlarında
Katı atık bertaraf şekli
Đşletme
tarafından
Đnşaat alanları
Đnşaat
Đzleme Maliyeti
Đşçi Sağlığı ve Đş Güvenliği Tüzüğü
hükümlerine uygun çalışılıp
çalışılmadığının kontrolü için
ÇĐSĐG iç denetimleri
Đşçi sağlığı ve güvenliğine
ilişkin önlemler
tarafından
Ne zaman
tarafından
Şantiye ve inşaat
alanları
Halk sağlığı ve güvenliği
ile trafik güvenliğine ilişkin
önlemler
Đnşaat
Nasıl
kullanılacak?
Saha gözlemleri ve tehlikeli
atıkların ÇOB tarafından lisans
verilmiş kuruluşlarca alınıp
bertaraf edildiğine dair belgelerin
incelenmesi
Saha gözlemleri
Şantiye ve inşaat
alanları
Tehlikeli atık bertaraf şekli
Đnşaat
Nerede
izlenecek?
Ne
izlenecek?
Aşama
KADDT
KADDT
Topoğrafya ve depo
gövdesi
Đşçi sağlığı ve iş güvenliği
önlemleri
Sızıntı suyu
Sızıntı suyu toplama
sistemi
Yeraltı suyu seviyesi
Yeraltı suyu kalitesi
Arıtma çamuru
Depo gazı
Meteorolojik Parametreler
Topoğrafya ve depo
gövdesi
Đşletme
Đşletme
Đşletme
Sonrası
Đşletme
Sonrası
Đşletme
Sonrası
Đşletme
Sonrası
Đşletme
Sonrası
Đşletme
Sonrası
Đşletme
Sonrası
Đşletme
Sonrası
Proje No.: 130.01
* CH4: Metan, CO2: Karbondioksit, H2S: Hidrojen Sülfür, O2: Oksijen,
KADDT
KADDT
Yıllık
Saha topoğrafyası ve depo için
durum tespiti, atıkların depolandığı
yüzey alanı, hacim ve atıkların
kompozisyonu, depolama
metotları ve depolama süresi ile
kalan kapasitenin belirlenmesi
65/52
bk. Tablo 7-2
Altı aylık
bk. Tablo 7-2
CH4, CO2, H2S, O2 ve H2 ölçümü
Günlük, arıtma tesisi işletme
personeli tarafından
Mevsimsel
pH, iletkenlik, bulanıklık, KOĐ, TN,
toplam fosfor ve nitrat analizleri
yapılarak
Sızıntı suyu ön arıtma tesisi
işletme kayıtları
Altı aylık
Seviye ölçümü
Yılda bir kez
600 m’lik bir uzunluğu temizlemek
ve kontrol etmek için uygun
kameralı teçhizat vasıtasıyla
dahil
Đşletme sonrası
proje giderlerine
dahil
Đşletme sonrası
proje giderlerine
dahil
Đşletme sonrası
proje giderlerine
dahil
Đşletme sonrası
proje giderlerine
dahil
Đşletme sonrası
proje giderlerine
dahil
Đşletme sonrası
proje giderlerine
dahil
Đşletme sonrası
proje giderlerine
dahil
dahil
Günlük, işletme personeli
tarafından
Altı aylık kompozisyon ve
hacim ölçümü
KaBB
dahil
Yıllık
Aralık 2010
KaBB
KaBB
KaBB
KaBB
KaBB
KaBB
KaBB
KaBB
KaBB
Đzleme Sorumlusu
Đzleme Maliyeti
Ne zaman
Sızıntı suyu analizi
Nasıl
kullanılacak?
Saha topoğrafyası ve depo için
durum tespiti, atıkların depolandığı
yüzey alanı, hacim ve atıkların
kompozisyonu, depolama
metotları ve depolama süresi ile
kalan kapasitenin belirlenmesi
Đşçi Sağlığı ve Đş Güvenliği Tüzüğü
hükümlerine uygun çalışılıp
çalışılmadığının kontrolü için
ÇĐSĐG iç denetimleri
H2: Hidrojen
Gaz toplama sistemi
Sızıntı suyu ön arıtma
tesisi
Gözlem kuyuları
Gözlem kuyuları
Sızıntı suyu boruları
Sızıntı Suyu Ön
Arıtma Tesisi Girişi ve
Çıkışı
Nerede
izlenecek?
Ne
izlenecek?
Aşama
7.5
Kurumsal Güçlendirme
ÇYP’nin bu bölümünde çevresel açıdan sürdürülebilir bir projenin uygulanması için
yapılacak kurumsal güçlendirme çalışmalarına ilişkin önerilere yer verilmiştir.
Raporun bu bölümünde genel olarak inşaat döneminde yapılacak çevresel izleme
çalışmalarına dair öneriler yer almaktadır. Đşletme aşaması için gerekli kurumsal
güçlendirme çalışmalarına dair öneriler işletme aşamasındaki organizasyon yapısı son
halini aldıktan sonra geliştirilecektir.
Bu bağlamda, Proje’nin inşaat aşamasında KaBB, gerekli görmesi halinde ÇYP’nin
gerekliliklerinin yerine getirilip getirilmediğini izlemek ve bu gerekliliklerinin yerine
getirilmesi için bir çevre danışmanı ile anlaşacaktır. Söz konusu çevre danışmanı, Çevre
Denetimi Yönetmeliği (bk. Bölüm 2) uyarınca ÇOB tarafından görevlendirilmiş kurum veya
kuruluş olmalıdır. Çevre danışmanı esas olarak inşaat döneminde yürütülecek izleme
çalışmalarından sorumlu olan Yüklenici ile KaBB arasındaki koordinasyonu sağlayacaktır.
Kurumsal güçlendirme amacıyla yapılacak çalışmalarla ilgili detaylı bilgiler alt başlıklar
halinde aşağıda vermektedir.
Ekipman Alımı
7.5.1
Gerek inşaat ve gerekse işletme aşamalarında, çevresel ölçüm ve analizler ÇOB
tarafından yetkilendirilmiş ve TÜRKAK tarafından akredite edilmiş bir laboratuvar
tarafından yapılacağı için Proje’de yürütülecek çevresel izleme çalışmalarında bu kuruluş
kendi ekipmanını kullanacaktır. Dolayısıyla, çevresel izleme çalışmaları için KaBB
tarafından ekipman alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Eğitim
7.5.2
Çevre danışmanı, önerilen çevresel izleme çalışmalarının denetlenmesi için bir çevre
mühendisini5 görevlendirecektir. Çevresel izleme çalışmalarının öncesinde inşaatta
çalışan personelin çevre bilincinin geliştirilmesi ve ÇYP gerekliliklerinin uygulanması
amacıyla çevre mühendisi tarafından eğitim düzenlenecektir.
Bu eğitim genel anlamda ÇYP, mevcut ulusal mevzuat ve DB gerekliliklerini
kapsayacaktır. Eğitim kapsamında aşağıdaki hususlar yer alacaktır.
•
5
•
•
Proje’nin çevresel gereksinimlerinin inşaat personeli tarafından anlaşılması
ve sahada uygulanması (muhtemel çevresel etkiler ve alınacak etki azaltıcı
önlemler, bu önlemlerin nerede ve nasıl uygulanacağı),
Uygunsuzluk durumlarında uygulanacak prosedürlerin anlaşılması,
Raporlama ilke ve kurallarının anlaşılması,
•
•
Proje’nin çevre boyutları ve bunlarla ilgili resmi kurumların bilgilendirilmesi,
Proje Sahası’nı ziyaret eden halk ve medyaya davranış biçimi,
Çevre mühendisi, Çevre Denetimi Yönetmeliği uyarınca “çevre görevlisi” olarak yetkilendirilmiş personeldir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
66/73
•
Beklenmeyen
anlaşılması.
çevresel
kaza
durumlarında
yapılması
gerekenlerin
Yüklenici inşaat personeline verilen çevre eğitimlerine ilişkin kayıtları tutmakla sorumludur.
Bu eğitimlerin etkinliği ve yeterliliği yapılacak ÇĐSĐG iç denetimleriyle izlenecektir.
7.5.3
Danışmanlık Hizmetleri
Çevre mühendisi Proje’de yürütülecek faaliyetlerin çevre mevzuatına uygun bir şekilde
yürütülmesi ve DB ve yetkili kamu kurumları (örn. Kayseri Đl Çevre ve Orman Müdürlüğü)
tarafından yapılabilecek denetimler sırasında belirlenecek eksikliklerin giderilmesi
konularında danışmanlık hizmeti sağlayacaktır.
Çevre mühendisi, Bölüm 7.4’te belirtilen izleme çalışmalarını yürüten Yüklenici ile
toplantılar yaparak işin ilerleyişi ve karşılaşılan çevresel sorunlarla ilgili bilgi alacaktır.
7.5.4
Halkla Đlişkiler
Medya ile Đlişkiler
Kamu yatırımlarındaki genel uygulamalara bakıldığında Proje’de medya ile ilişkilerin
yürütülmesinde sorumlu taraf KaBB’dir. Bu nedenle, Yüklenici KaBB’nin izni olmadan
medya ile doğrudan toplantı düzenleyemez. KaBB’nin medya ile ilişkilerde Yüklenici’yi
yetkilendirmesi durumunda Yüklenici tarafından medya ile yürütülecek ilişkilere dair bir
prosedür hazırlanacaktır.
Şikayetlerle Đlgilenme
Proje’nin inşaat aşamasında gelecek şikayetlerin KaBB’ye iletilmesi için Yüklenici
tarafından bir prosedür hazırlanacaktır. KaBB, şikayetlerin alınması için telefon
numaraları, mektup ve e-posta adreslerini yerel paydaş kişi ve kuruluşlara (örn. halk ve
STK’lar) iletmekle sorumludur. Dolayısıyla, STK’ları ve ildeki kamu kurumlarından gelecek
şikayetlerin değerlendirilebilmesi için bir halka ilişkiler mekanizması kurulmalıdır.
Gelen şikayetler KaBB bünyesinde yer alan Beyaz Masa birimi tarafından kabul
edilecektir. Beyaz Masa, KaBB tarafından sağlanan hizmetlerle ilgili halktan gelebilecek
şikayetleri almak üzere kurulmuş bir birimdir. Beyaz Masa’ya ulaşan şikayetler
kaydedilerek Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı’na iletilecektir. Şikayetler
değerlendirildikten sonra bahse konu Daire Başkanlığı Müteahhit’in gerekli düzeltici
faaliyetleri yapmasını sağlayacaktır. Gerekli düzeltici faaliyetler gerçekleştirildikten sonra
yapılan çalışmalara ve ilgili çevresel sorunun giderildiğine dair şikayet eden kişiye bilgi
verilecektir. Tüm şikayetler ve bu şikayetlere karşılık yapılan düzeltici faaliyetler Beyaz
Masa birimince kayıt altına alınacaktır.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
67/73
Ayrıca, anılan Daire Başkanlığından yetkililer ya da KaBB tarafından görevlendirilen çevre
mühendisi, Proje Sahası’nın yakınındaki yerleşimleri ziyaret ederek halkın herhangi bir
şikayetinin olup olmadığını kontrol edecek ve herhangi bir olumsuz çevresel etkinin oluşup
oluşmadığını gözlemleyecektir.
Proje’nin işletme aşamasında da inşaat aşamasında olduğu gibi bir halkla ilişkiler
mekanizması KaBB tarafından kurulacak ve halktan gelecek şikayet ve önerilerin
değerlendirilmesi için halkla ilişkiler süreci izlenecektir.
Özel Çalışmalar
7.5.5
Proje kapsamında izleme planında belirtilen çalışmalar dışında herhangi bir çalışma
yapılmasına bu aşamada gerek duyulmamaktadır.
7.6
Kurumsal Düzenlemeler
Bu bölümde çevresel izleme verilerinin kimin tarafından ve nasıl kullanılacağına ilişkin bilgi
verilmektedir.
7.6.1
Đnşaat Aşaması
KaBB, Proje’den kaynaklı çevresel etkilerin ortadan kaldırılması ya da en aza
indirilmesinden sorumlu taraftır. Bu nedenle, Proje’de yeterli çevre performansının
sağlanması için Yüklenici’nin inşaat aşamasındaki sorumluluklarının farkında olması
gerekmektedir.
Yüklenici, Proje’nin çevresel performansının devamlılığı için aşağıdaki faaliyetleri
yürütecektir:
•
•
•
ÇYP’nin uygulanması için kendi ÇĐSĐG personelini görevlendirmek,
Đnşaat personelinin çevre bilincinin arttırılması ve ÇYP gereksinimleri
konusunda
bilgilendirilmesi
için
verilecek
eğitimlerde
KaBB’nin
görevlendireceği çevre mühendisi ile eşgüdümlü olarak çalışmak,
ÇYP gereğince inşaat makine ve ekipmanından kaynaklanacak emisyon ve
gürültünün en aza indirilmesi ve su kaynaklarının korunması.
ÇYP’de belirtilen hususlara uygun olarak KaBB’nin ve çevre mühendisinin kontrolünde
çevresel izleme çalışmalarını yürütecek olan Yüklenici, izleme sonuçlarını çevresel izleme
raporları halinde KaBB’ye sunacaktır.
KaBB, Yüklenici tarafından sunulan çevresel izleme raporlarını değerlendirir. Đzleme
raporlarının bir kopyası KaBB bir kopyası da ĐÇOM tarafından yapılacak denetimlerde
gösterilmek üzere Yüklenici tarafından saklanacaktır.
ĐÇOM tarafından çevresel açıdan herhangi bir uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda
Yüklenici bu uygunsuzluğu giderecek ve bunu KaBB’ye bildirecektir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
68/73
ÇYP kapsamında inşaat faaliyetleri sırasında yürütülecek faaliyetlere ilişkin görev dağılımı
Tablo 7-3’te verilmiştir.
Tablo 7-4 Đnşaat Aşaması ÇYP Kapsamında Yapılacaklara Đlişkin Görev Dağılımı
(S: Sorumlu, D: Denetçi, Y: Yardımcı)
Görev
Yüklenici
Çevresel Đzleme
S
Anahtar Personelin Eğitimi
2
1
KaBB
D
S
D
Personelin Eğitimi
S
D
Düzeltici Faaliyetler
S
D
Đç Denetim
S
D
Raporlama
S
D
Medya ile Đlişkiler
Y
D3
Şikayetlerle Đlgilenme
S
D
1
2
3
Ölçüm ve analizler ilgili mevzuata göre ÇOB’dan yeterlik almış kuruluşlarca yapılmalıdır.
Eğitim faaliyetleri çevre mühendisi ile eşgüdümlü olarak yürütülecektir.
Kamu yatırımlarının genel uygulama kurallarının bir gereği olarak medya ile ilişkiler KaBB’nin sorumluluğundadır. Bu
nedenle, Yüklenici medya ile doğrudan toplantılar düzenleyemez.
7.6.2
Đşletme Aşaması
Proje’nin işletme aşaması için önerilen çevresel izleme çalışmalarının kapsamı oldukça
dar ve işletme personelini içeren organizasyon henüz kesinleşmediği için işletme
aşamasında yürütülecek çevresel izleme çalışmaları için yapılacak kurumsal
düzenlemelere ilişkin şu aşamada detaylı bilgi verilememektedir. Ancak, işletme aşaması
için oluşturulacak organizasyon yapısında KaBB tarafından görevlendirilecek çevre
danışmanı ile koordinasyonu sağlamak üzere KaBB bünyesinde bir ÇĐSĐG yetkilisi
bulunacaktır.
7.7
Sivil Toplum Kuruluşlarının
Bilgilendirilmesi
ve
Projeden
Etkilenecek
Grupların
Yerel halk, STK’lar ve yerel idareler Proje’nin ilerleyişi ile ilgili bilgilendirilecektir. Böylelikle,
bilgi eksikliği nedeniyle halktan gelecek şikayetlerin önüne geçilerek yerel halk, KaBB ve
Yüklenici arasında iyi ilişkilerin kurulması ve sürdürülmesi sağlanacaktır.
7.7.1
Đnşaat Aşaması
Đnşaat aşamasında Kayseri il merkezinde ve Proje Sahası’na yakın yerleşimlerde (örn.
Boğazköprü Köyü, Molu Köyü vb.) belirli zaman aralıklarında halkın katılımı toplantıları
(HKT) yapılacaktır. Bu toplantılarda Proje’nin paydaşları (yerel halk, STK’lar ve yerel
yönetim temsilcileri) Proje’nin ilerleyişine dair bilgilendirilecektir.
KaBB tarafından görevlendirilecek çevre danışmanı tarafından hazırlanacak çevresel
izleme raporlarında halkla ilişkiler faaliyetleri için ayrı bir bölüm bulunacaktır.
HKT’ler sırasında katılımcılar tarafından imzalanan katılımcı listeleri ile toplantı tutanakları
tutulacaktır. Toplantı tutanakları ve katılımcı listeleri ile bu toplantılarda yapılan sunumların
ve toplantılara dair broşürlerin birer kopyaları izleme raporlarına eklenecektir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
69/73
Proje’nin inşaatı öncesi ilk HKT 20.04.2010 tarihinde saat 14.00’te KASKĐ AAT Toplantı
Salonu’nda yapılmıştır. HKT tarihi, saati ve yeri yerel yayımlanan Anadolu Haber
Gazetesi’nde 17 Nisan 2010 tarihinde yayınlanmıştır. Toplantıya, özellikle Proje Sahası’na
yakın yerleşimler olan Boğazköprü Köyü ile Molu Köyü’nden geniş katılım sağlanmıştır.
HKT’ye ilişkin detaylı bilgi Ek-D’de verilmiştir.
7.7.2
Đşletme Aşaması
Proje’nin işletme aşamasında da inşaat aşamasında olduğu gibi düzenli HKT’ler
yapılmalıdır. Yapılacak toplantıların tutanakları ve katılımcı listeleri KaBB tarafından
saklanmalıdır.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
70/73
KAYNAKÇA
[1]
[2]
[3]
Kayseri Büyükşehir Belediyesi Katı Atık Yönetim Projesi Fizibilite Raporu, Şubat
2010.
Kayseri Büyükşehir Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi Projesi ÇED
Raporu, DOKAY Mühendislik, 2006.
Kayseri Đl Çevre Durum Raporu, Kayseri Valiliği, 2008.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
71/73
Ekler
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-A
Çizimler
- Genel Yerleşim Planı
- Sızıntı Suyu Toplama Sistemi
- Sızdırmazlık Sistemi
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-A
1/4
Proje No.: 130.01
Şekil A-1 Genel Yerleşim Planı
Ek-A
2/4
Aralık 2010
Proje No.: 130.01
Şekil A-2 Sızıntı Suyu Toplama Sistemi
Ek-A
3/4
Aralık 2010
Proje No.: 130.01
Şekil A-3 Sızdırmazlık Sistemi
Ek-A
4/4
Aralık 2010
Ek-B
Proje Sahasına Ait Fotoğraflar
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-B
1/2
Proje No.: 130.01
Şekil B-2 KADDT Alanı ve Kayseri AAT
KASKI AAT
Şekil B-1 KADDT Alanı (Güneybatı yönünden görünüm)
Ek-B
2/2
Kayseri KADDT
Kayseri SWL
Aralık 2010
Ek-C
Kayseri Đl Merkezine ait Meteorolojik
Bilgiler
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-C
1/16
Meteoroloji Đstasyonunun Tanıtımı ve Genel Đklimsel Özellikler
Bölgeye en yakın ve bölgenin özelliklerini en uygun biçimde yansıtan meteoroloji
istasyonu Meteoroloji Đşleri Genel Müdürlüğü Kayseri Đstasyonu’dur.
Büyük klima tipindeki Kayseri Meteoroloji Đstasyonu (Enlem: 38º44', Boylam: 35º29'), Proje
Sahası’nın mevcut meteoroloji istasyonlarına olan uzaklıkları göz önüne alınarak, etki
alanının meteorolojik ve iklimsel özelliklerinin en iyi şekilde ortaya konulabilmesi amacıyla
seçilmiştir. Bu bağlamda, Kayseri Meteoroloji Đstasyonu’ndan sağlanan uzun yıllar (19752005) verileri değerlendirilmiştir.
Kayseri Đli’nde kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Yazları ise sıcak ve kurak olup bölgede
karasal iklim egemendir. Ancak il iklimi, yüksekliğe göre yer yer farklılıklar gösterir. Buna
bağlı olarak ilde iklim, çukurda kalan bölgelerde daha yumuşakken, yaylalardan dağlık
kesimlere doğru gidildikçe sertleşir.
Sıcaklık
Kayseri Meteoroloji Đstasyonu’ndan elde edilen sıcaklık değerleri Tablo C-1’de, aylık en
yüksek, ortalama ve en düşük sıcaklık değerlerinin aylık değişimleri ise Şekil C-1’de
sunulmaktadır.
Tablo C-1 Kayseri Đli Sıcaklık Değerleri
En
Yüksek
Sıcaklık (ºC)
En
Düşük
Sıcaklık (ºC)
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XI
YILLIK
17,0
19,6
26,6
30,2
33,4
35,7
40,7
40,0
36,0
32,6
24,8
21,0
40,7
28,1
-28,4
-28,1
-11,6
-5,5
-0,4
3,7
2,1
-2,5
-8,3
-16,2
-25,5
-28,4
11,3
4,7
0,1
10,4
3,5
-1,2
-4,7
2,8
20,1
12,2
5,8
17,7
Ortalama
-1,8
-0,2
4,6
10,7
14,8
18,8
22,4
21,7
17,1
Sıcaklık (ºC)
Ort.
Düşük
-6,8
-5,3
-1,8
3,5
6,7
9,5
12,0
11,2
7,3
Sıcaklık (ºC)C
Ort.
Yüksek
3,9
5,8
11,4
17,6
22,1
26,4
30,5
30,4
26,6
Sıcaklık (ºC)
Kaynak : Devlet Meteoroloji Đşleri Gn. Md., Kayseri Meteoroloji Đstasyonu (1975-2005)
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-C
2/16
50
40
20
10
Ar
al
ık
Ka
sı
m
Ek
im
Ey
lü
l
Ağ
us
to
s
uz
n
Te
m
m
-20
H
az
ira
M
ay
ıs
Ni
sa
n
M
ar
t
Şu
ba
t
-10
k
0
O
ca
Sıcaklık (ºC)
30
-30
-40
Aylar
En Yüksek
Ortalama
En Düşük
Kaynak: Devlet Meteoroloji Đşleri Gn. Md., Kayseri Meteoroloji Đstasyonu (1975-2005)
Şekil C-1 Kayseri (Kayseri) Meteoroloji Đstasyonu Aylık Sıcaklık Değerleri (1975-2005)
Şekil C-1’den de görülebileceği üzere, il bazında yıllık ortalama sıcaklık -1,8 ile 22,4ºC
arasında değişmektedir. En sıcak ay, Temmuz (ortalama 22,4ºC), en soğuk ay ise Ocak’tır
(ortalama -1,8ºC). Đlde görülen en yüksek sıcaklık değeri 40,7ºC (30.07.2000), en düşük
sıcaklık ise -28,4ºC (12.02.1975) olmuştur.
Yağış
Kayseri Meteoroloji Đstasyonu tarafından 1975-2005 yılları arasında kaydedilen yağış
verileri ışığında belirlenen aylık ortalama yağış değerleri, Tablo C-2’de ve Şekil C-2’de
sunulmaktadır.
Tablo C-2 Kayseri Đli Yağış Değerleri
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
Ort. Toplam
32,3
39,8
56,3
59,1
35,8
12,3
5,8
10,3
32,0
Yağış (mm)
Günlük En Çok
36,7
19,2
25,2
29,6
51,8
51,2
39,6
18,1
19,4
Yağış (mm)
Proje No.: 130.01
X
XI
XII
YILLIK
32,5
37,9
40,6
394,7
38,3
30,8
26,0
51,8
Aralık 2010
Ek-C
3/16
70
Yağış Miktarı (mm)
60
50
40
30
20
10
Ek
im
m
m
uz
Te
H
az
ira
n
N
is
an
O
ca
k
M
ar
t
0
Aylar
Ortalama Toplam Yağış Miktarı
Günlük En Çok Yağış Miktarı
Şekil C-2 Kayseri (Kayseri) Meteoroloji Đstasyonu Aylık Yağışlar (1975-2005)
Bölgede yıllık ortalama toplam yağış miktarı 394,7 mm’dir. Yağışın en çok olduğu mevsim,
ilkbahar mevsimidir. 1975-2005 dönemindeki aylık yağış ortalamaları göz önüne
alındığında, en çok yağışın Mayıs ayında (59,1 mm) ve en az yağışın ise Ağustos ayında
(5,8 mm) olduğu görülmektedir. Yıllık ortalama kar yağışlı gün sayısı ise 34,4’dür.
Bölgenin Bağıl Nem Dağılımı
Yıllık ortalama buhar basıncı 8,3 hPa olan ildeki ortalama ve en düşük bağıl nem
değerlerinin yıl içindeki değişimi Tablo C-3 ve Şekil C-3’te gösterilmektedir.
Tablo C-3 Kayseri Đli Bağıl Nem Değerleri
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
Ort.
Bağıl
73
68
63
62
56
51
51
55
76
Nem (%)
En Düşük Bağıl
17
9
9
8
10
10
8
4
4
Nem (%)
Proje No.: 130.01
X
XI
XII
YILLIK
64
71
77
63
5
18
21
4
Aralık 2010
Ek-C
4/16
Ar
al
ık
Ka
sı
m
Ek
im
Ey
lü
l
Ağ
us
to
s
m
uz
n
Te
m
M
ay
H
az
ira
ıs
n
Ni
sa
M
ar
t
O
Şu
ba
t
ca
k
Bağıl Nem (%)
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Aylar
Ortalama
En Düşük
Şekil C-3 Kayseri (Kayseri) Meteoroloji Đstasyonu Aylık Bağıl Nem (1975-2005)
Bölgenin Sayılı Günler Dağılımı
Kayseri Meteoroloji Đstasyonu tarafından 1975-2005 yılları arasında kaydedilen veriler
ışığında belirlenen sayılı günlerin yıllık ortalama değerleri Tablo C-4’te verilmektedir.
Tablo C-4 Bölgedeki Sayılı Günler ve Yıllık Ortalama Değerleri
Sayılı Günler
Rasat Süresi (Yıl)
Yıllık Ortalama Değer
Ortalama kar yağışlı günler
sayısı
Ortalama kar örtülü günler sayısı
34,4
53,9
Ortalama sisli günler sayısı
20,7
31
Ortalama dolulu günler sayısı
2,1
Ortalama kırağılı günler sayısı
59,9
Ortalama orajlı günler sayısı
21,2
Bölgesel Buharlaşma Durumu
Kayseri Meteoroloji Đstasyonu tarafından 1975-2005 yılları arasında kaydedilen
buharlaşma verileri ışığında belirlenen aylık ortalama ve en çok buharlaşma değerleri,
Tablo C-5’te sunulmaktadır.
Tablo C-5 Kayseri Đli Buharlaşma Değerleri
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
Ortalama
214,8 196,6 138,1
21,6
78,0
122,2 166,4
Buharlaşma
(mm)
Günlük En Çok
0,0
0,0
3,8
16,2
10,9
13,6
13,2
11,0
14,5
Buharlaşma
(mm)
Proje No.: 130.01
X
XI
67,6
15,0
13,3
4,6
XII
YILLIK
0,0
16,0
Aralık 2010
Ek-C
5/16
Bölgenin Rüzgar Hızı Dağılımı (yıllık, mevsimlik, aylık grafik ve yazılı anlatım)
Bölgedeki hakim rüzgâr hız ve yönünün belirlenmesi amacıyla, Kayseri Meteoroloji
Đstasyonu tarafından 1975-2005 yılları arasında toplanan rasat bilgileri değerlendirilmiştir.
Uzun yıllar ölçümlerine göre bölgede birinci derecede hâkim rüzgâr yönü güneydir.
Kayseri Meteoroloji Đstasyonu tarafından yapılan ölçümler sonucunda uzun yıllar yıllık
ortalama rüzgâr hızı 1,8 m/s’dir. 30 yıllık ölçümler sonucunda en hızlı esen rüzgârın
yönünün SE (güneydoğu), hızının ise 41,5 m/s olduğu belirlenmiştir. Söz konusu ölçüm
dönemi içinde ortalama 21,6 gün fırtınalı (rüzgâr hızı ≥ 17,2 m/s), 53 gün ise kuvvetli
rüzgârlı (rüzgâr hızı 10,8-17,1 m/s) geçmiştir.
Söz konusu döneme ait aylık ve yılık rüzgar esme sayıları Tablo C-6’da verilmektedir.
Yıllık esme sayısına göre rüzgar gülü ise Şekil C-4’te verilmektedir. Mevsimlere göre
rüzgar esme sayıları Tablo C-7, 8, 9, 10, rüzgar gülleri ise Şekil C-5, 6, 7 ve 8’de
verilmektedir.
Tablo C-6 Rüzgarın Esme Sayıları (Aylık ve Yıllık)
AYLAR
YÖNLER
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Yıllık
N
97
94
99
93
103
159
185
168
137
127
111
98
1471
NNE
145
121
82
NE
115
121
109
82
110
130
172
159
105
97
93
107
1403
72
109
114
158
132
89
89
69
110
1287
ENE
114
130
109
82
85
92
126
89
56
95
90
110
1178
E
140
92
78
58
80
86
99
73
63
59
69
86
983
ESE
100
102
106
96
112
99
109
89
97
102
122
137
1271
SE
186
145
145
176
170
148
134
142
177
206
183
202
2014
SSE
235
212
237
291
264
211
158
205
242
304
281
307
2947
S
339
277
309
304
284
247
227
238
300
320
312
348
3505
SSW
233
220
259
218
215
170
142
166
199
225
267
244
2558
SW
181
164
215
162
127
119
133
108
111
154
153
174
1801
WSW
233
253
278
248
206
173
161
139
148
189
211
229
2468
W
165
194
215
191
185
192
163
144
131
177
160
149
2066
WNW
140
162
174
221
234
227
239
207
182
196
161
141
2284
NW
96
82
119
144
116
177
177
196
162
129
126
105
1629
NNW
116
80
114
99
153
175
234
216
167
140
123
92
1709
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-C
6/16
Yıllık
N
NNW 4000
NNE
3000
NW
NE
2000
WNW
ENE
1000
W
E
0
WSW
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
Şekil C-4 Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Gülü
Tablo C-7 Kış Mevsimine Ait Rüzgarın Esme Sayısı
Yönler
Ocak
Şubat
Aralık
TOPLAM
N
97
94
98
289
NNE
145
121
107
373
NE
115
121
110
346
ENE
114
130
110
354
E
140
92
86
318
ESE
100
102
137
339
SE
186
145
202
533
SSE
235
212
307
754
S
339
277
348
964
SSW
233
220
244
697
SW
181
164
174
519
WSW
233
253
229
715
W
165
194
149
508
WNW
140
162
141
443
NW
96
82
105
283
NNW
116
80
92
288
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-C
7/16
N
NW
NNW 1000
800
NNE
NE
600
WNW
400
ENE
W
200
0
E
WSW
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
Kış
Şekil C-5 Kış Mevsimine Ait Esme Sayısına Göre Rüzgar Gülü
Tablo C-8 Đlkbahar Mevsimine Ait Rüzgarın Esme Sayısı
Yönler
Mart
Nisan
Mayıs
TOPLAM
N
99
93
103
295
NNE
82
82
110
274
NE
109
72
109
290
ENE
109
82
85
276
E
78
58
80
216
ESE
106
96
112
314
SE
145
176
170
491
SSE
237
291
264
792
S
309
304
284
897
SSW
259
218
215
692
SW
215
162
127
504
WSW
278
248
206
732
W
215
191
185
591
WNW
174
221
234
629
NW
119
144
116
379
NNW
114
99
153
366
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-C
8/16
Đlkbahar
N
NW
NNW 1000
800
NNE
NE
600
WNW
400
ENE
W
200
0
E
WSW
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
Şekil C-6 Đlkbahar Mevsimine Ait Esme Sayısına Göre Rüzgar Gülü
Tablo C-9 Yaz Mevsimine Ait Rüzgarın Esme Sayısı
Haziran
Temmuz
Ağustos
Yıllık
N
159
185
168
512
NNE
130
172
159
461
NE
114
158
132
404
ENE
92
126
89
307
E
86
99
73
258
ESE
99
109
89
297
SE
148
134
142
424
SSE
211
158
205
574
S
247
227
238
712
SSW
170
142
166
478
SW
119
133
108
360
WSW
173
161
139
473
W
192
163
144
499
WNW
227
239
207
673
NW
177
177
196
550
NNW
175
234
216
625
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-C
9/16
Yaz
N
NW
NNW 1250
1000
NNE
NE
750
WNW
500
ENE
W
250
0
E
WSW
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
Şekil C-7 Yaz Mevsimine Ait Esme Sayısına Göre Rüzgar Gülü
Tablo C-10 Sonbahar Mevsimine Ait Rüzgarın Esme Sayısı
Yönler
Eylül
Ekim
Kasım
Yıllık
N
137
127
111
375
NNE
105
97
93
295
NE
89
89
69
247
ENE
56
95
90
241
E
63
59
69
191
ESE
97
102
122
321
SE
177
206
183
566
SSE
242
304
281
827
S
300
320
312
932
SSW
199
225
267
691
SW
111
154
153
418
WSW
148
189
211
548
W
131
177
160
468
WNW
182
196
161
539
NW
162
129
126
417
NNW
167
140
123
430
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-C
10/16
N
NW
NNW 1000
800
NNE
NE
600
WNW
400
ENE
W
200
0
E
WSW
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
Sonbahar
Şekil C-8 Sonbahar Mevsimine Ait Esme Sayısına Göre Rüzgar Gülü
Kayseri Meteoroloji Đstasyonu verilerine göre ortalama rüzgar hızı dağılımı Tablo C-11’de,
ortalama rüzgar hızına göre çizilen rüzgar gülü ise Şekil C-9’da verilmiştir.
Tablo C-11 Kayseri (Kayseri) Meteoroloji Đstasyonu Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr Hızı Dağılımı (1975-2005)
YÖNLER
AYLAR
YILLIK
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
N
1,3
1,6
1,6
1,8
1,9
1,8
1,8
2,2
2
1,8
1,2
1,6
1,8
NNE
1,5
1,8
2
2,2
1,9
1,9
2
2,2
2
1,8
1,5
1,4
1,9
NE
1,5
1,7
2,4
2,1
1,9
2,1
2,2
2,1
1,9
1,9
1,3
1,6
1,9
ENE
1,7
2
2,2
2,1
1,9
1,9
2
1,9
1,9
1,6
1,6
1,7
1,9
E
1,8
1,9
2
1,5
1,7
1,5
1,5
1,6
1,8
1,3
1,4
1,3
1,6
ESE
3,4
2,5
2,7
3
2,1
1,5
1,7
1,5
1,5
1,6
2,1
2,7
2,2
SE
2,4
2,8
2,6
2,9
2,1
1,6
1,5
1,3
1,5
1,5
2,1
2
2
SSE
2,3
2,3
3,1
3,4
2,2
1,7
1,6
1,4
1,4
1,5
1,8
2
2,1
S
1,6
1,8
1,9
2,3
1,9
1,6
1,5
1,4
1,4
1,3
1,3
1,5
1,6
SSW
1,6
1,6
2
2,6
2
1,8
1,7
1,5
1,5
1,4
1,4
1,5
1,7
SW
1,7
1,7
2,1
2,6
2,1
1,9
1,9
1,6
1,7
1,7
1,8
1,7
1,9
WSW
1,9
2,4
2,8
2,9
2,3
2,6
2,3
2,2
2,4
2,1
1,8
1,9
2,3
W
1,8
2,3
2,6
2,8
2,7
2,4
2,4
2,4
2,6
2,4
1,8
1,7
2,3
WNW
1,9
2,3
2,7
3,1
2,9
2,5
2,5
2,5
2,7
2,2
1,9
1,8
2,5
NW
1,5
2,2
2,2
2,2
2,3
2,2
2,2
2,3
2,3
1,7
1,8
1,6
2,1
NNW
1,4
1,7
2,3
2,4
2,1
2,2
2,1
2,3
2,3
1,7
1,4
1,4
2
Kaynak:DMĐ,2006
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-C
11/16
N
NNW 2,5
2
NW
1,5
WNW
1
0,5
W
0
NNE
NE
ENE
E
WSW
ESE
SW
SSW
SE
SSE
S
Şekil C-9 Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Gülü
Kayseri Meteoroloji Đstasyonu Uzun Yıllar Meteoroloji Verileri Şekil C-10’da verilmiştir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-C
12/16
Şekil C-10 Kayseri Meteoroloji Đstasyonu Uzun Yıllar Meteoroloji Verileri
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-C
13/16
Şekil C-10 (Devamı) Kayseri Meteoroloji Đstasyonu Uzun Yıllar Meteoroloji Verileri
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-C
14/16
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-C
15/16
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-C
16/16
Ek-D
Halkın Katılımı Toplantısına Đlişkin
Bilgiler
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-D
1/5
HALKIN KATILIMI TOPLANTISI
Kayseri KADDT Projesi için yapılan Halkın Katılımı Toplantısına BELEDĐYE ve yerel
halkın katılımıyla Kayseri AAT Toplantı Salonu’nda 20.04.2010 tarihinde saat 14.00’te
yapılmıştır. Toplantının amacı halkı Proje ve Projeden kaynaklanabilecek çevresel etkiler
hakkında bilgilendirmek ve katılımcıların Projeye ilişkin görüş ve önerilerini almaktır.
Toplantı yeri, tarihi ve saati Kayseri Đli’nde yerel yayın yapan Anadolu Haber Gazetesi’nde
duyurulmuştur (bk. Şekil D-1).
Şekil D-1 Kayseri Anadolu Haber Gazetesinde Yayınlanan HKT Đlanı
HKT’ye özellikle Proje Sahası’nın yakınında bulunan Boğazköprü Mahallesi ile Molu
Köyü’nden katılım sağlanmıştır. Toplantıda DOKAY tarafından katılımcılara Proje
hakkında bilgi verilmiştir. Burada mevcut vahşi depolama sahasının neden olduğu
çevresel sorunlara değinilerek, Proje kapsamında planlanan katı atık düzenli depolama
sahasının işletmeye alınmasıyla mevcut vahşi depolama sahasından kaynaklı çevresel
etkilerin ortadan kalkacağına dikkat çekilmiştir.
Toplantıda Boğazköprü Mahallesi sakinleri Kayseri AAT’den kaynaklanan kokudan ötürü
şikayetlerini dile getirmişlerdir. Bu şikayet Projeden kaynaklanabilecek bir durumla ilişkili
olmayıp, DOKAY ve BELEDĐYE yetkilileri, AAT’den kaynaklı kokunun önlenmesi için
kurutma tesisinin kurulacağını belirtmişlerdir.
HKT sırasında çöp kamyonlarının güzergahı ile ilgili yerel halktan herhangi bir şikayet
gelmemiştir.
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-D
2/5
HKT sırasında çekilen fotoğraflar Şekil D-2 ve D-3’te, HKT kalımcı listesi ise
Şekil D-4’te verilmiştir.
Şekil D-2 Halkın Katılımı Toplantısından Fotoğraf-1
Şekil D-3 Halkın Katılımı Toplantısından Fotoğraf-2
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-D
3/5
Şekil D-4 Halkın Katılımı Toplantısı Katılımcı Listesi
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-D
4/5
Şekil D-4 (Devamı) Halkın Katılımı Toplantısı Katılımcı Listesi
Proje No.: 130.01
Aralık 2010
Ek-D
5/5

Nihai ÇED Raporu - Kayseri Büyükşehir Belediyesi

Transkript

Benzer belgeler

Platform broşür kapadokya turu

øslami Kalvinizm BBC`de

10.23.2015 Tarihli Olağanüstü Genel Kurul

Fazla kirli kağıt, fotoğraf kağıdı

Değişken yüklerde maddeleri parçalarına ayırırken yüksek

yapay sulakalanda yetiştirilen bitkilerin mineral element içeriği

da genel açıklamalar