Toptan Satış Elektrik Piyasası

ROMANYA
TOPTAN ELEKTRİK
PİYASASI
Ocak 2011
HUKUKİ
ÇERÇEVE
G.D. No:365/1998 – RENEL dikey entegre tekelinin kırılması
G.D. No:122/2000 – %10 piyasa açılışı
G.D. No: 627/2000 – CONEL yeniden yapılandırması
Temel
Yasalar
G.D. No:1342/2001 –SC Electrica SA yeniden yapılandırması
G.D. No: 1524/2002 –SC Termoelectrica SA yeniden yapılandırması
318/2003 Sayılı Enerji Yasası
G.D. No: 890/2003 Yol haritasının onayı
13/2007 Sayılı Enerji Yasası
G.D. No: 638/2007 – %100 piyasa açılışı (tam açılış)
HUKUKİ
ÇERÇEVE
G.D. No:219 / 2007 –Kullanılabilir ısı talebi bazında birleşik üretimin
teşviki
220/2008 Sayılı Yasa– yenilenebilir enerji üretiminin teşvikine yönelik
sistem
G. O. 22/2008 – enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kullanımı konusunda
nihai tüketicilerin teşvik edilmesiyle ilgili
G.D. No:409/2009- G.O. 22/2008 için metodolojik standartlar
Temel
yasalar
G.D. No:1461 /2008- yüksek verimli birleşik üretimde üretilen elektrik için
menşe garantilerinin düzenlenmesi prosedürünün onayı
G.D. No:1661/2008- 2009-2010’da kamu sektöründe enerji verimliliği ve
yenilenebilir enerji kaynaklarının artırılmasına yönelik Ulusal Programın
onayı
G.D. No:1215/2009- kullanılabilir ısı talebi bazında yüksek verimli birleşik
üretimin teşvik edilmesine yönelik çizelgenin uygulanmasının desteklenmesi
için gerekli kriter ve koşulların belirlenmesi
G.D. No:1479 /2009- yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektriğin
teşvikine yönelik sistemi oluşturmaktadır
139/2010 Sayılı Yasa- 220/2008 Sayılı Yasayı (yenilenebilir enerji üretiminin
teşvikiyle ilgili) tadil ve takviye etmektedir
HUKUKİ
ÇERÇEVE
22/1999 Ticaret Kanununu onaylayan karar
2000 – zorunlu spot piyasanın açılması
ANRE Emri 25/2004- yeni bir Ticaret Kanununun onayı
Temmuz 2005 – yeni Ticaret Kanunuyla getirilen yeni bir piyasa modelinin
başlatılması
İkincil
Mevzuat
42 /2005 Sayılı Emir- İki taraflı sözleşmelerin ticaretine yönelik Kural
Kitabının onayı
15/2005, 40 /2005 ve 22/2006 sayılı Emirler- Yeşil sertifikalara yönelik
piyasanın örgütlenmesi ve işlevleriyle ilgili Kural Kitabının onayı
33/2004 ve 43/2005 sayılı Emirler- öncelikli üretim ehliyetine yönelik Kural
Kitabının onayı
Temmuz 2008 – DAM‟de karşı tarafın uygulamaya geçirilmesi
4/ 2010 sayılı Emir- Yüksek verimli CHP’de üretilen ve iletilen elektrik için
Referans Değer primlerinin onayı
23 /2010 sayılı Emir- yüksek verimli birleşik üretimde vasıflı elektrik üretimi
kuralları
0%
30%
100%
75%
55%
50
33%
40%
25%
20
15%
15%
1
0
Yıllık Tüketim [GWh]
100
1.07.2007
90%
1.07.2005
60%
1.11.2004
40
31.12.2003
45%
1.02.2002
100%
24.12.2001
21.02.2000
Açılış derecesi [%]
PİYASA AÇILIŞ DERECESİ
100
83%
LİSANSLI İŞTİRAKÇİLER
1
İletim
Operatörü
1
Sistem
Operatörü
38
Dağıtım
Operatörleri
OPCOM
Piyasa Operatörü
(APEx ve EuroPEX üyesi)
167
Üreticiler
170
Tedarikçiler
Elektrik Piyasası
opcom
% 100 Rekabetçi
Brüt elektrik tüketiminin gelişimi
mii MWh
5.500
5.250
5.000
4.750
4.500
4.250
4.000
3.750
3.500
Ianuarie
Februarie
Martie
Aprilie
Mai
2007
Iunie
2008
Iulie
2009
August
Septembrie Octombrie Noiembrie Decembrie
2010
%
piyasa de
payları
Cote de piata Üreticilerin
ale producatorilor
energie electrica
40,00
35,00
30,00
cote 2008
25,00
20,00
15,00
10,00
5,00
0,00
cote 2009
cote 2010
TOPTAN ELEKTRİK PİYASASININ YAPISI
İki Taraflı
Sözleşme
Piyasası
Düzenlenen
sözleşmeler
Pazarlıklı
sözleşmeler
PCCB
PCCB-NC
Hafta, Ay, Yıl
Gün
Öncesi
Piyasası
Dengeleme
Piyasası
Yan
Hizmetler
Piyasası
Gönüllü
Zorunlu
Zorunlu
ATC
Piyasasının
tahsisi
Üreticiler
Sevk edilebilir
üreticiler
Tedarikçiler
Şebeke
operatörleri
Bir gün öncesi
Yan hizmetler
için vasıflı
tedarikçiler
Sevk edilebilir
tüketiciler
Gerçek zamanlı
işlemin birkaç saat
öncesi
Alım dönemlerine
bağlı
Üreticiler
ve
tedarikçiler
Tahsis dönemleri
TİCARET NESNESİ,
aşağıdakilerin satışı-alımıdır :
Elektrik
Yan hizmetler
Sistem hizmetleri
İletim hizmetleri
Dağıtım hizmetleri
ATC
PİYASA İŞTİRAKÇİLERİ
İki Taraflı Sözleşme Piyasasındaki
iştirakçiler
DAM‟deki iştirakçiler
Tüzel kişiler, geçerli bir
Lisansın sahipleri
Dengeleme Piyasasındaki iştirakçiler
Dengelemeden Sorumlu Taraflar
Yan Hizmet Piyasasındaki iştirakçiler
ATC tahsis artırmalarındaki
iştirakçiler
TOPTAN ELEKTRİK PİYASASI
Düzenlenen Piyasa
Rekabetçi Piyasa
Sabit miktarlar ve denetlenen fiyatlarla portföy
sözleşmeleri
Yan Hizmetler
İletim ve dağıtım hizmetleri
- Üreticiler ve tedarikçiler arasında iki taraflı sözleşmeler
- İthalat sözleşmeleri
- İhracat sözleşmeleri
- Denetlenen fiyatlarda bağlı tüketiciler dışındaki arz sözleşmeleri
- DAM‟de ticaret
- BM‟de ticaret
İki taraflı sözleşmeler
 düzenlemeye tabi;
 merkezi iki taraflı sözleşme piyasasında işlem görür;
 serbest pazarlıklı;
Gün Öncesi Piyasası




SC Opcom SA tarafından işletilir;
isteğe bağlı;
iştirakçi tekliflerini temel alır;
isimsiz ortamda kapalı artırma;
Dengeleme Piyasası





TSO tarafından işletilir;
sevk edilebilir üreticiler için zorunlu;
üreticiler mevcut tüm kapasiteyi teklif etmelidir;
sevk edilebilir tüketiciler iştirak edebilir;
teklif verme süreci gün D-1’de DAM kapanışından sonra başlar.
BRP dengesizlikleri
 aşağıdakilerle ilgili olarak BRP’lerle desteklenir:
0< Ölçülen Net Pozisyon- Sözleşmeli Net Pozisyon>0
 değerler Dengeleme Piyasasının maliyetlerini/gelirlerini temel alır;
 Sevk Edilebilir Ünite bildirilerinin dengesizlikleri ayrı ayrı ödenir.
GÜN ÖNCESİ PİYASASI
(DAM)
İştirakçiler tüzel kişiler, ANRE tarafından düzenlenen ve DAM‟ye kayıtlı
geçerli bir lisansın sahipleridir:

Üreticiler;

Tedarikçiler;

Şebeke operatörleri (şebeke kayıplarını karşılamak amacıyla elektrik satın alımı)

TSO (programsız değiş-tokuşların telafisi için)
 satış teklifleri ve alış teklifleri (her bir alım-satış aralığı tipi için basit fiyat-miktar
teklifleri);
Alım-satış işlem aralığı: 1 saat
Ticaret bölgesi: Romanya
ALIŞ-SATIŞ MEKANİZMASI
1. Toplanan teklifler azalan fiyat
bakımından sıralanır;
GÜN ÖNCESİ
PİYASASI
→ birleşik talep eğrisi
2. Toplanan teklifler artan fiyat → birleşik arz eğrisi
bakımından sıralanır;
3. Birleşik talep eğrisi ile birleşik arz eğrisinin kesişimi,
MCP‟yi ve işlem gören miktarları belirler
PRET
PIP
[LEI/MWh]
320
280
CANTITATE
240
200
160
120
80
40
0
ian.-08
feb.-08
mar.-08
apr.-08
mai.-08
iun.-08
iul.-08
aug.-08
sep.-08
oct.-08
nov.-08
dec.-08
GÜN ÖNCESİ PİYASASI
-TEKLİF VERME SÜRECİ-
D-1
D-2
12:00
15:00
18:00
MO öncelikli üretimle
ilgili bilgileri
onaylar
TP her bir öncelikli
üretim tipi için Nihai
Bildirileri sunar
İşlem oturumunun
açılışı
07:00
Teklifler için kapanış
saati
11:00
• TP, D günü için ihale ve teklifleri
teslim eder
•MO ihale ve teklifleri onaylar
MO, öncelikli üretime
ilişkin bildirilmiş ve
onaylanmış miktarları
TSO’ya sunar
Her bir alım-satım aralığı için 25‟e kadar fiyatmiktar çifti
İhale ve teklifler bütün iştirakçi portföyü içindir
Teslim yolu: web ara yüzü veya XML dosyaları
Ley / MW
Nihai Bildirilerdeki uyumsuzlukların
düzeltilmesi için son mühlet
-
TP- İşlem Yapan İştirakçi
Pret 2
TSO-İletim ve Sistem Operatörü
Pret 1
MO- Piyasa Operatörü
DAM- Gün Öncesi Piyasası
MW
P1
P2
P…
P 25
GÜN ÖNCESİ PİYASASI
- EŞLEŞTİRME SÜRECİ
D-2
12:00
15:00
İşlem oturumu açılışı
18:00
MO öncelikli üretimle
ilgili bilgileri
onaylar
07:00
TP- İşlem Yapan İştirakçi
TSO- İletim ve Sistem Operatörü
MO- Piyasa Operatörü
DAM- Gün Öncesi Piyasası
Teklifler için kapamış
saati
11:00
12:00 12:30
13:00
MO, bildirilmiş ve
onaylanmış öncelikli
üretim miktarlarını
TSO’ya teslim eder
Nihai Bildirilerdeki
uyumsuzlukların
düzeltilmesi için son
mühlet
TP, her bir öncelikli
üretim tipi için Nihai
Bildirileri sunar
D-1
MO Fiziksel Bildirileri ve nihai
teyitleri oluşturur ve gönderir
TP, DAM’de bitirilen işlemlerle ilgili
itirazları sunabilir
MO piyasa sonuçlarını yayımlar
MO İşlem Teyitlerini TP’ye gönderir
•MO, gün öncesine ait her bir işlem
aralığı için MCP’yi ve işlem gören
miktarları hesaplar
ELEKTRİK ENERJİSİ PİYASASI
-Program Süreci-
D-2
12:00 15:00 18:00
MO öncelikli üretimle
ilgili bilgileri
onaylar
TP her bir öncelikli
üretim tipi için Nihai
Bildirileri sunar
D-1
İşlem oturumunun
Opening
trading
açılışı
session
07:00
11:00
Closing time for
Teklifler/ihaleler
için
kapanış
saati
offers/bids
12:00 12:30 13:00
•TP, D günü için ihale ve
teklifleri teslim eder
•MO ihale ve teklifleri
onaylar
MO, bildirilen ve
onaylanan öncelikli
üretim miktarlarını
TSO’ya sunar
Nihai Bildirilerdeki
uyumsuzlukların düzeltilmesi
için son mühlet
MO
establishes
MO Fiziksel
and
sends
Bildirileri
vethe
Physical
nihai teyitleri
Notifications
oluşturur
andvefinal
gönderir
confirmations
14:00 15:00
TSO Fiziksel Bildirileri
doğrular ve onaylar
BRP’ler blok değişimler için
Fiziksel Bildirileri TSO’ya
teslim eder
TP, DAM’de bitirilen
işlemlerle ilgili itirazları
sunabilir
MO piyasa sonuçlarını yayımlar
MO, İşlem Teyitlerini TP’ye gönderir
TP- İşlem Yapan İştirakçi
•MO, gün öncesine ait her bir
işlem aralığı için MCP’yi ve
işlem gören miktarları
hesaplar
TSO- İletim ve Sistem Operatörü
MO- Piyasa Operatörü
DAM- Gün Öncesi Piyasası
ENERJİ SÖZLEŞMELERİ
E [MW]
Talep tahmini
DAM’de alış
DAM’de satış
Fiziksel Bildiri
İki Taraflı Sözleşmeler
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
zaman
DENGELEME PİYASASINDAKİ AYARLAMALAR
Gerçek zamanlı yük eğrisi
Fiziksel Bildiri
BM’de ayarlama
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
2005.07.01 – 2010.12.31
DÖNEMİNDE
GÜN ÖNCESİ PİYASASI
PERFORMANSI
DAM‟deki ortalama iştirakçi sayısı
2005 Temmuz- 2010 Aralık
İştirakçi
sayısı
number of
participants
70
60
50
40
30
20
10
0
teklif
offering
alım-satım
trading
Günlük olarak teklif edilen ve işlem gören miktarlar
2005 Temmuz –2010 Aralık
[MWh]
60.000
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
0
"bids"
“ihaleler”
"offers''
“teklifler”
"traded
“işlemvolume
gören hacim”
2005 Temmuz – 2010 Aralık döneminde DAM‟de işlem gören
aylık hacimler
[GWh]
1.000
900
879
870
847
782
800
806
718
700
600
594
571
565562
525
500
461
446
396
400
300
358
330
310
290289
288
281
258
222
321
313
312
299
270
477
425
414
378374
374
339
319
393
395405
480
472
445
429
425
414
411
400394
393
373
200
100
0
İşlem gören toplam hacim: 31,1 TWh
Aylık ortalama işlem gören hacim: 471 GWh
İşlem gören en yüksek aylık hacim : 870 GWh (Ağustos 2010)
454
649638
621
607
636
616
572
501
552
495
489
460
451
543
735
Dahili tüketimle ilgili DAM işlemlerinin aylık payı
% 10,8
[%]
25
20,720,7
20
18,0
16,1
12,3
10,4
10
9,6
9,5
7,7
7,1
6,4
6,2
5,2
0
9,4
8,7
8,0
5
10,0
5,3
5,8
6,8
7,6
7,4 7,3
6,4
7,7 7,8
9,2
8,0
7,1
12,913,0
12,8
10,9
10,9
10,4
9,7
9,5
8,1 8,1
9,2 9,4
9,4
8,6
10,2
9,7 9,4
15,6
15,8
15,7
8,7
9,2
8,6
13,2
12,5
12,0
11,611,4
10,5
17,6
16,5
14,6
15
18,5
11,3
10,3
15,415,3
100
84
97
150
111
116
50
0
MCP ağırlıklı: 163 ley
138
141
181
170
160
152
161
152
159
170
159
171
162
163
149
137
132
156
150
137
182
168
203
201
198
242
235
225
212
208
193
185
174
182
250
152
145
154
152
143
147
158
155
176
161
150
213
201
186
188
172
165
151
153
148
133
129
147
172
167
152
200
140
132
Aylık MCP ağırlıklı ortalaması [Ley/MWh]
2005 Temmuz –2010 Aralık
300
[LEI/MWh]
28
10
0
MCP ağırlıklı: 43 €/MWh
32
40
38
38
42
41
39
37
43
43
41
38
39
40
42
41
41
43
48
47
47
53
58
57
55
53
52
58
57
54
53
51
49
48
47
44
43
43
42
42
40
38
36
33
32
31
35
36
36
36
37
38
46
47
40
42
50
32
33
30
38
66
62
64
62
62
60
27
20
24
Aylık MCP ağırlıklı ortalaması [€/MWh]
2005 Temmuz –2010 Aralık
[EURO/MWh]
80
70
DAM‟de işlem gören hacimlerin aylık değeri
2005 Temmuz –2010 Aralık
[mil EURO]
40
37
34
35
33
32
30
30
27
27
26
25
25
24
25
24
24
26 25
23
17
17
15
15
14 14
14
12
11
8
9
9
11
19
18
18
13
12
16
15
18
17 16
21
12
5
0
Toplam değer = 1.334 mil €
22
21
19
20
19 19
19
17
17
15
14
13
10
24 24
22
22
22
20
25
25
23
20
10
29
29
30
28
İlgili veriler
01.07.2005 - 30.11.2010
DAM’de kayıtlı iştirakçiler:
Ortalama aktif iştirakçi sayısı [iştirakçi/gün]:
Maksimum aktif iştirakçi sayısı [iştirakçi/gün]:
Ortalama MCP [ley/MWh]:
Ortalama fiyat [EURO/MWh]:
Toplam işlem gören hacim [GWh]:
İşlemlerin saatlik ortalaması [MWh/h]:
Net tüketimde DAM’nin payı [%]
İşlemlerin değeri [mil ley]:
İşlemlerin değeri [mil EURO]:
104
53
69 (18.03.2010)
163
43
31.117
471
10,8
5.082
1.334
Temmuz 2005 – Haziran 2008 döneminde işlem gören hacim
değerleri
[m il Lei]
160
140
121
117
120
102
100
86
91
90
83
80
75
80
59
60
40
50
30 30
37 34
43 41
50 49
59
41
48
35
62
62
51
62
50 53
68
58 58
74
64
= 2,205 mld ley
54
= 635 mil €
41
20
iu
l. 0
au 5
g.
-0
se 5
p.
oc 05
t.0
no 5
v.
-0
de 5
c.
-0
ia 5
n.
-0
fe 6
b.
-0
m 6
ar
.ap 06
r.
-0
m 6
ai
.-0
iu 6
n.
-0
6
iu
l. 06
au
g.
-0
se 6
p.
oc 06
t.no 06
v.
-0
de 6
c.
-0
ia 6
n.
-0
fe 7
b.
-0
m 7
ar
.ap 07
r.
-0
m 7
ai
.-0
iu 7
n.
-0
7
iu
l. 0
au 7
g.
-0
se 7
p.
oc 07
t.0
no 7
v.
-0
de 7
c.
-0
ia 7
n.
-0
fe 8
b.
-0
m 8
ar
.ap 08
r.
-0
m 8
ai
.-0
iu 8
n.
-0
8
0
satıcılar
X
Y
3
3
2
2
1
1
Sözleşmeye dayalı ilişkiler= X * Y
alıcılar
Ödeme
yükümlülüklerinin
yerine getirilmemesi
Ödeme
yükümlülüklerinin
yerine getirilmemesi
Askıya alma
prosedürü...
Askıya alma prosedürü sonuçları (01.07.2008 verileri):
• 480 şikayet dosyası
• 100 askıya alma işlemi uygulanmıştır
• 69 askıya alma işlemi kaldırılmıştır (ödemeler)
• 31 askıya alma işlemi yürürlükte
• Dosyalardan gelen faturaların değeri ~ 17 mil. ley
VX
V3
Sözleşmeye dayalı ilişkiler= X + Y
X satışlar
CY
C3
OPCOM
C2
V2
V1
C1
Y alımlar
S.C. OPCOM S.A., aşağıdakiler yoluyla merkezi karşı taraf mekanizmasının
tam tasarım ve uygulamasını temin etmiştir:
• Yasalar ve bankacılık yönetmelikleriyle uyumun güvence altına alınmasına
yönelik mekanizmaların tasarlanması;
• Alındı ve ödemelere yönelik prosedürlerin hazırlanması;
• Merkezi Hesap Bankasının seçilmesi;
• Areva uygulaması ile Areva Merkezi Hesap Bankası platformu arasında
merkezi mutabakat ve iyi bir ara yüz temin edilmesi için IT sisteminin satın
alınması ve
• İştirakçiler ve kendi işverenlerinin eğitimi.
Satın alma teklifinin onaylanabilmesi için, İştirakçi alım niyetini ifade
etmeden iki bankacılık günü öncesi en geç saat 12:00’de OPCOM’a
aşağıdaki belgeleri sunmalıdır:
Doğrudan borçlanma yoluyla ödemede doğrudan borçlanmaya yönelik sözleşme
Aşağıdakilerce düzenlenen, SC OPCOM S.A. lehine ödeme teminat mektubu:
Üzerinde anlaşılan modele göre (“DAM’ye iştirak için finansal teminatların
oluşturulması, doğrulanması ve kullanımıyla ilgili Prosedürün 1. Eki”), teminat veren banka
olarak Merkezi Hesap Bankası
Üzerinde anlaşılan modele göre (“DAM’ye iştirak için finansal teminatların oluşturulması,
doğrulanması ve kullanımıyla ilgili Prosedürün 3. Eki”), karşı teminat Bankasınca
düzenlenen ek teminat mektubu bazında Merkezi Hesap Bankası
Üzerinde anlaşılan modele göre (“DAM’ye iştirak için finansal teminatların oluşturulması,
doğrulanması ve kullanımıyla ilgili Prosedürün 2. Eki”), Merkezi Hesap Bankası ile Garanti
Bankası arasındaki Anlaşmaya uygun olarak, teminat veren ve Merkezi Hesap Bankası
tarafından ciro edilen Başka Bir Ticari Banka
II. Paraya çevirme / ödemeler için kullanılan mekanizmalar
Doğrudan Borçlandırma Talimatı ve OPCOM’ca açılan DAM kredi Merkez
Hesabı kullanılarak net alıcı pozisyonundaki iştirakçilerin cari hesaplarının
kesilmesi
Doğrudan Borçlandırma (DD)–
yinelenebilirlik özelliğine sahip bazı
hizmetlerin değerinin ödenmesi amacıyla, lehdarın inisiyatifinde, ödeyici
(net alıcı pozisyonundaki DAM İştirakçisi) ile lehdar (OPCOM) arasında
anlaşılan bir meblağın ödenmesinin yolu. Hesabından çekilen her bir
doğrudan borçlandırma talimatı için ödeyicinin önceden onayı gerekli
değildir.
Doğrudan Borçlandırma Taahhüdü (DDC)– lehdar (OPCOM) ile Merkezi
Banka Hesabı (BCR) arasında imzalanan, doğrudan borçlandırma kuralları
uyarınca lehdarın sorumluluk ve taahhütlerini içeren belge
Doğrudan Borçlandırma Talimatı (DDI)– lehdar (OPCOM) tarafından
verilen ve net alıcı pozisyonundaki ödeme yapan bir DAM iştirakçisinin
hesabından çekilen doğrudan borçlandırma ödemesi talimatı.
İşlemlerin Halli
Satıcılar
Alıcılar
miktar fiyat
miktar fiyat
s1 * p
b1 * p
s2 * p
EMO
b2 * p
Alıcı / satıcı
s3 * p
Merkezi Mutabakat : x + y sözleşmeye dayalı ilişki
b3 * p
bn * p
- Merkezi mutabakatı hazırlar
- OPCOM piyasa iştirakçileri arasına benzer merkezi ve sözleşmeye dayalı tarafı yerleştirir
- Saatlik yükümlülükleri belirler
- Günlük temizleme değerlerini hesaplar
- Finansal yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda, SO ödeme için teminat sistemini kullanır
-Günlük mutabakat
-Faturalar aylık olarak düzenlenir
Merkezi Karşı Taraf
“D-1” işlem günü öncesinde D-3 (2 bankacılık iş günü)
P1 (seller)
(satıcı)
Bank
of
Ödeme
bankası
settlement
OPCOM
Merkezi Hesap
Bankası
DAM
(BCR)
P2 (alıcı)
Banka
Teminatı
mektubu
Doğrudan
borçlandırma
anlaşması
Ödeme
Bankası
Garanti
Bankası
P2 (alıcı)
Merkezi Karşı Taraf Mekanizması
“D-1” bankacılık günü (iş günü)
P1 (satıcı)
P1 (satıcı)
Ödeme
Bankası
Günlük
Mutab.
Notu
Merkezi Hesap
Bankası
DAM
(BCR)
Doğrudan Borçlandırma Talimatı (DDI), 15‟te
OPCOM
Vade tarihi : (D)/ (D+1)
DDI
Günlük
Mutab.
Notu
Banka teminat
mektubu
Doğrudan
borçlandırma
anlaşması
P2 (alıcı)
Transfon
DDI
Ödeme
Bankası
Garanti
Bankası
P2 (alıcı)
Merkezi Karşı Taraf Mekanizması
“D” bankacılık günü (iş günü)
P1 (satıcı)
Ödeme
bankası
P1 (satıcı)
Ödeme ret raporları, 8‟de
Çevrim içi merkezi hesap özeti
OPCOM
Merkezi Hesap
Bankası
DAM
(BCR)
Teminat icra talebi, vade tarihi (D+1) , 10 „da
P2 (alıcı)
Hesap ödemesi hakkında bilgi
Letter of
Banka
teminat
banking
mektubu
guaranties
Agreement for
Doğrudan
direct
debit
borçlandırma
anlaşması
Teminat icrası bildirimi
P2 (alıcı)
Ödeme bankası
Garanti
Bankası
Merkezi Karşı Taraf Mekanizması
“D+1” bankacılık günü (iş günü)
Hesaba alacak kaydedilmesiyle
ilgili bilgileri alır
P1 (satıcı)
P1 (satıcı)
Ödeme
bankası
Ödemeler
Çevrim içi merkezi hesap özetleri
Merkezi Hesap
Bankası
DAM
(BCR)
Ödeme ret raporları, 8‟de
OPCOM
Teminat icra talebi, vade tarihi (D+3) , 10 „da
Ödeme emirleri
Transfon
P2 (alıcı)
Hesap ödemesi hakkında bilgi
Banka teminat
mektubu
Doğrudan
borçlandırma
anlaşması
P2 (alıcı)
Teminat icra bildirisi
IDD
IDD
Ödeme
bankası
Garanti
Bankası
Teminat icra talebi
Merkezi Karşı Taraf Mekanizmasının Faydaları
İki Taraflı Mutabakat Mekanizması
Merkezi Karşı Taraf
Gün Öncesi Piyasasındaki güvende artış
Hakların alınmasında gecikme veya
alınamaması, ödeme yapmayanlar
için yasal işlem
Teminat mekanizması kullanılarak tam
ödemenin kesin sağlanması
Ödemelerin tam yapılmasının temini
Ödeme yükümlülüklerinin yerine
getirilmemesinden kaynaklanan
şikayetlerin söz konusu olduğu
iştirakçilerin DAM’deki alıcı
pozisyonunun askıya alınması
Satın alma teklifinin mevcut teminata
göre onaylanması
Satıcı hesaplarına alacak kaydedilmesi
için Ödeme Emirlerinin düzenlenmesi için
gerekli sürenin azaltılması
Birinci işlem gününden itibaren en az
20 banka iş günü
Birinci işlem gününden itibaren
maksimum 3 banka iş günü
Ödeme için satıcılar tarafından
düzenlenen / alıcılar tarafından kontrol
edilen faturaların sayısının azalması
Yaklaşık 150 fatura/ ay
1 fatura/ ay
İşlem ortaklarının sayısının azalması
Yaklaşık 40 - 50 ortak / ay
1 ortak / ay
mil €
Temmuz
2008
– Aralık 2010
döneminde
Doğrudan
Borçlandırma
Ödeme Emirlerinin
Monthly
statement
of the
number düzenlenen
of Direct Debit
Instructions
andTalimatları
PaymentveOrders
sayısının
aylık özeti 2010
issued in july 2008
- december
45
1.200
40
1.000
35
30
800
25
600
20
15
400
10
Payment
value Değeri792 mil euro
ÖdemeOrders
Emirlerinin
792 mil euro
Number
Payment Orders
ÖdemeofEmirlerinin
Sayısı
5
2709127091
200
Doğrudan
Borçlandırma
Talimatlarının Sayısı
Number
of Direct
Debit Instructions
27170 27170
0
0
jul aug sept oct nov dec jan febr mar apr may jun jul aug sept oct nov dec jan febr mar apr may jun jul aug sept oct nov dec
2008
2009
2010
2 TemmuzOrders
2008 – issued
31 Aralıkin2010
döneminde
Ödeme
Emirleri
Payment
2 july
2008 - düzenlenen
31 december
2010
mil €
45
1.200
40
1.000
35
30
800
25
600
20
15
400
10
200
5
0
0
jul aug sept oct nov dec jan febr mar apr may jun jul aug sept oct nov dec jan febr mar apr may jun jul aug sept oct nov dec
2008
2009
Ödeme Emirlerinin
Değeri
Payment
Orders value
792 mil euro
2010
ÖdemeofEmirlerinin
Sayısı
Number
Payment Orders
27091