CRT DENETLEYİCİLER - KTÜ Bilgisayar Mühendisliği

CRT DENETLEYİCİLER - KTÜ Bilgisayar Mühendisliği

K TÜ Mühendislik Fakültesi
Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
Mikroişlemciler Laboratuarı
CRT DENETLEYĐCĐLER ( CATHODE RAY TUBE CONTROLLERS )
CRT’NĐN YAPISI
Bilgisayar monitörlerinde bilgilerin görüntülenmesi TV’lerde kullanılan yöntemlere çok
benzerdir. CRT (cathode ray tube) ekranında bir görüntünün nasıl oluşturulduğu Şekil-1’de
şematik olarak gösterilmiştir.
Şekil-1 Katot ışın tüp ekranında görüntünün oluşturulması . Katot tarafından yayılan
elektronlar anot tarafından hızlandırıldıktan sonra saptırma birimleri tarafından saptırılarak
flöresan ekranına çarptırılır.
Ekran birçok yatay satırlara bölünmüştür. Herbir satır çok sayıda noktadan oluşur ve bu
noktalara piksel (pixel) veya resim öğesi (picture element) denir. Tüp boşaltılır ve katot
tarafından yayılan elektronlar anotun elektrik alanı sayesinde hızlandırılarak ekrana çarptırılır.
Negatif yüklü elektronlar saptırma levhalarına uygulanan gerilimin ürettiği elektrik alanıyla
soldan sağa doğru saptırılır. Böylece tarama satırları (scanlines) oluşturulur.
Elektron ışını satırın sonuna ulaştığında, tekrara bir sonraki tarama satırının başlangıcına
dönmelidir; buna yatay tarama (horizontal retrace) denir. Aynı şekilde, elektron ışını en alt
satıra ulaştıktan sonra sağ üst köşeye geri dönmelidir; böylece düşey tarama (vertical retrace)
gerçekleştirilmiş olur.
Çok sayıda farklı parlaklık görüntüleyebilmek için , elektron ışınının yoğunluğu modüle
edilir. Yoğun elektronlu ışının vurduğu yerde parlak bir piksel görünür. Elektron yoğunluğu
az olduğu zaman, daha karanlık bir nokta üretilir. Uyarılan bir piksel,flöresan tabakanın
kalıcılığından dolayı belirli bir süre ışık yayar. Bir elektron ışınıyla sadece tek renkli veya gri
gölgeli görüntüler üretilebilir. Bu monitörler genellikle yeşil, turuncu veya beyaz bir ışık
yayan bir flöresan tabakaya sahiptir.
Renkli görüntü göstermek için üç elektron ışınına ihtiyaç duyulur. Bu ışınların ekran yüzeyi
üzerinde farklı renk noktalarına vurur ve üç ayrı renkte parlarlar. Tüm renkler kırmızı, yeşil,
mavi olmak üzere üç ana rengin karışımından türetilebilir. Mesela beyaz bir nokta, bir piksel
elemanının tüm üç renk noktasını eşit düzeyde uyarılarak üretilir. Böylece, renkli monitörler
üzerinde tüm üç elektron ışını görüntü bilgisine göre modüle edilir. Burada ışın bilgisi, piksele
karşı düşen parlaklığın ve rengin yoğunluğunu gösterir.
EKRANIN TARANMASI
Bir çerçeve resim belirli sayıda satırdan oluşur. Her satır üzerinde de belirli sayıda resim
elemanı vardır. Örneğin 640*480 piksel çözünürlüklü bir VGA monitörde, herbiri 640 piksele
sahip 480 satır bulunur. Hareketli cisimlerin görüntülerinin iyi olması için genellikle saniyede
60 veya daha fazla sayıda görüntü gösterilir. Bu değer bir çerçeve resim süresinin 16.7 ms
olmasını gerektirir.
Gösterilen çözünürlükte VGA adaptörleri için IBM 25.175 MHz’lik bir video band genişliği
belirlemiştir. Bu değer ekran üzerinde yazılan piksel hızına karşılık düşmektedir. Bu demektir
ki her saniyede 25 milyondan fazla nokta ekrana yazılmalıdır. Bu yüzden monitörün video
yükselteçleri çok hızlı çalışmalıdır. Daha yüksek çözünürlükler için video band genişliği 100
MHz’e kadar yükselebilir; saniyede görüntülenecek çerçeve resim sayısını artırmak için basit,
hızlı ve ucuz bir yol vardır: geçmeli tarama . geçmeli taramada biri tek diğeri çift olmak üzere
iki alan vardır. Tek alanda sadece tek numaraları tarama satırları yazılır, ve çift alanda ise çift
numaralı tarama satırları yazılır. Böylece video band genişliği ikiye bölünür, fakat resim
frekansı aynı kalır.
Şekil-2. Geçmeli ve geçmesiz tarama. (a) Geçmeli taramada önce tek numaralı satırlar yazılır,
sonra çift numaralı tarama satırları yazılır. Düşey saptırma biriminin gerilimi bir görüntünün
tamamlanmasını iki devrede başarır; (b) Geçmesiz taramada satırlar ardarda yazılır.
Geçmeli yöntem TV döneminin başlangıcından beri, TV kanallarının band genişliğini
sınırlamak için kullanılmaktadır. CCIR standardında bir TV görüntüsü, her biri 312.5 satırlık
iki yarım görüntüye ayrılmış 625 satır içerir. TV’nin etkin olarak saniyede 25 tam görüntü,
göstermesi için bu kısmi görüntüler saniyede 50 defa gönderilir.
LCD ve gaz-plazma monitörler CRT’ye benzer şekilde resim üretilir, fakat burada şekil çizen
bir elektron ışını yoktur ; bunun yerine ardarda adreslenebilen fiziksel elemanları vardır.
Bundan dolayı bu monitörlerde görüntü satır satır da üretilir. Tarama burada herhangi bir rol
oynamaz, elemanlar adreslenerek tarama kolayca başarılır.
CRT DENETLEYĐCĐ (CRTC)
Çeşitli çözünürlük ve renk gösterme yeteneği farklılıklarına rağmen ilkesel yapısında grafik
adaptörleri büyük çapta değişiklik göstermezler. Şekil-3’te modern bir grafik adaptörün blok
yapısı gösterilmiştir.
Merkez parça, adaptörün işlevlerini denetleyen ve gerekli kontrol işaretlerini üreten video
kontrol edici veya grafik kontrol yongası adı verilen CRT denetleyicidir. Monitörde
görüntülenecek metin veya grafik bilgisi , video RAM’a CPU tarafından bus arayüzü
üzerinden ulaştırılır. CRTC karakter kodlarının video RAM’dan okumak için devamlı adres
üretir ve bunları karakter üretecine gönderir.
Metin modunda karakterler genellikle ASCII kodlarıyla tanımlanır. Nitelik görüntüleme
modunu tanımlar. Her ASCII kod için karakter ROM, karaktere ilişkin pikseller için bir
karakter paterni tutar. Karakter üretici, karakter ROM’daki piksel paternlerini kullanarak
karakter kodlarını bir piksel bitleri dizisine çevirerek kaydırmalı kaydediciye gönderir. Đşaret
üreteci kaydırmalı kaydediciden gelen bit akımını, video RAM’dan gelen nitelik bilgisi ve
CRTC’den gelen zamandaşlama işaretlerini kullanarak monitör için gerekli işaretleri üretir.
Monitör, video işaretlerini işler ve video RAM’daki sembolik bilgiyi bilinen biçimde bir
resim olarak görüntüler. Böylece video RAM’daki karakter bilgisi monitörün elektron ışınını,
karakter ROM, karakter üreteci, kaydırmalı kaydedici, ve işaret üreteci üzerinden modüle
eder.
Şekil-3. Grafik adaptörünün blok yapısı
Grafik modunda video RAM’daki bilgi doğrudan karakterleri üretmek için kullanılır, yani
karakter ROM bir indeks tanımlamaz, çünkü bu bilgi zaten piksellerde görüntülenecek renk
ve gri ton paternlerini temsil eder. Bundan dolayı, nitelik bilgisine artık ihtiyaç duyulmaz;
işaret üreteci, monitör için parlaklık ve renk işaretlerini, kaydırmalı kaydedicideki bit
değerlerinden üretir.
Şekil-4. Ekran belleğin (video RAM) adreslenmesi.
Buradaki video RAM bilinen ekran bellektir. Ekran belleğin adreslenmesi Şekil-4 ‘te
gösterilmiştir. Burada 1 nolu sayıcı adres üreterek ekran bellek içerisindeki video verilerine
ulaşmasını sağlar. Sayıcının her bir artırılışında 1 bayt’lık yeni bilgi dışarı çıkartılır. Paralel
olarak dışarıya çıkartılan bu 8 bitin, bir sonraki 8 bit çıkarılmadan önce video hattı üzerinden
seri bir şekilde monitöre iletilmesi gerekir. Bu seriye dönüştürme işlemleri ya çoğullayıcı ya
da kaydırmalı kaydedicilerle yapılır. Eğer kaydırmalı kaydediciyle yapılacaksa, kaydırmalı
kaydedici uygulanan saat işaretinin frekansı, 1 nolu sayıcıya uygulanan saat işaretinin
frekansından 8 kat daha fazla olmalıdır. Çünkü her video RAM adresi için kaydırmalı
kaydedicide 8 kaydırma işlemi gerçeklenmelidir. Seriye dönüştürme 8’den 1’e çoğullayıcı ile
yapılacaksa, bu çoğullayıcının adres girişine uygulanacak sayıcının (burada 2 nolu sayıcı) saat
frekansı, 1 nolu sayıcının saat frekansının 8 katı olmalıdır.
ZAMANDAŞLAMA ĐŞARETLERĐ
Ekranın taranması için 2 zamandaşlama işareti gerekir: Yatay zamandaşlama (HSYNC,
horizontal synchronization) ve düşey zamandaşlama (VSYNC, vertical synchronization)
işaretleri. 640*480 çözünürlükteki bilgisayar monitörleri için zamandaşlama işaretlerinin
zamanlama diyagramı aşağıdaki gibidir. ( Şekil-5 )
Burada görüldüğü gibi VSYNC’nin periyodu 16.3 ms ve HSYNC’nin periyodu 32µs’dir. Bu
işaretler bir sayıcının çeşitli frekanslara sahip çıkış işaretlerinin kapılanmasıyla kolayca elde
edilebilir. 8 Mhz saat frekanslı 20 bitlik bir sayıcı gözönüne alalım. Sayıcı çıkışları Tablo
1’deki gibi olur. Eğer 9 ile 17 arasında tüm sayıcı çıkışları AND’lenirse VSYNC işareti elde
edilir. 5 ile 8 arasındaki çıkışlar NAND’lenirse HSYNC işareti elde edilir.
64 µs
5V
VSYNC, 60 Hz
16.66 ms
(a)
4 µs
HSYNC, 31.25 KHz
32 µs
(b)
Şekil-5. VSYNC ve HSYNC işaretlerinin zamanlama değişimi.
Tablo-1.8 MHz’le tetiklenen 20 bitlik bir sayıcının çıkışları.
Sayıcı çıkışı
Sayıcının saati
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Frekans (Hz)
8M
4M
2M
1M
500 K
250 K
125 K
62.5 K
31.25 K
15.625 K
7812.5
3906.25
1953.125
976.5625
488.28
244.14
122.07
61.035
30.52
15.26
7.63
Periyot (s)
125 n
250 n
500 n
1µ
2µ
4µ
8µ
16 µ
32 µ
64 µ
128 µ
256 µ
512 µ
1024 µ
2048 µ
4096 µ
8192 µ
16.384 m
32.768 m
65.536 m
131.072 m
VGA KONNEKTÖRÜ
Monitör ve video kartı bir konnektör üzerinden birbiriyle haberleşir. Burada VGA monitör ve
video kartları kullanılacağı için VGA konnektörlerle değişilecektir. 9 veya 15 uçlu olmak
üzere iki türlü VGA konnektörü vardır. Şekil-6 bu konnektör yapısını, Tablo-2 ise bu
konnektörün uç tanımlamalarını verir. Video kartında üretilen renk ve zamandaşlama bilgileri
bu konnektör üzerinden monitöre gider.
(a)
(b)
Şekil-6. 15 uçlu VGA (Video Graphic Array) Konnektör: (a) Video kartı tarafı, (b) Monitör
tarafı.
Tablo-2 .15 pinlik VGA konnektörü pin tanımlamaları.
Uç
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Adı
RED
GREEN
BLUE
ID2
GND
RGND
GGND
BGND
KEY
SGND
ID0
ID1 veya SDA
HSYNC veya CSYNC
VSYNC
ID3 veya SCL
Yön
-------------------
Tanım
Kırmızı Video (75 ohm , 0.7 V p-p)
Yeşil Video (75ohm, 0.7 V p-p)
Mavi Video (75 ohm, 0.7 V p-p)
Monitör ID Bit 2
Toprak
Kırmızı Toprağı
Yeşil Toprağı
Mavi Toprağı
Anahtar (Uç yok)
Zamandaşlama Toprağı
Monitör ID Bit 0
Monitör ID Bit 1
Yatay Zamandaşlama
Düşey veya Karma Zamandaşlama
Monitör ID Bit 3
EKRAN BELLEK GEREKSĐNĐMĐ
Bir tam görüntüyü gösterebilmesi için ekran belleğin uzunluğunun ne olması gerektiği ekran
çözünürlüğüne ve renk çözünürlüğüne bağlıdır. Bu çözünürlükler artarsa ekran belleğin
boyutunun artırılması gerekir. Mesela 1024*768 çözünürlüklü bir ekranda 16.7 milyon rengi
göstermek istersek ne kadar belleğe ihtiyaç olur? 16.7 milyon ayrı kombinasyon 24 bitle
gerçekleştirilebilir (224=16.777.216). Bu demektir ki bir pikselin 16.7 milyon ayrı renk
alabilmesi için o pikselin renk bilgisi 24 bitle gösterilmelidir. Ekranda ise 1024*768 =
786.432 piksel mevcuttur. Böylece tam bir ekranı göstermek için 786.432*24=18.874.368 bit
=2.359.296 bayta ihtiyaç vardır. Bilindiği gibi ekran bellek her adreslendiğinde 1 bayt’lık
veriyi dışarı verir. Burada 1 piksel verisini bellekten alabilmek için 3 bayt’lık bilgi
okunmalıdır, yani bellek 3 defa adreslenmelidir. Diğer bir örnek olarak 640*480 çözünürlüklü
bir ekranda siyah/beyaz bir görüntü için ne kadar bir belleğe ihtiyaç olduğu hesaplansın.
Siyah/beyaz görüntü için 2 renge, dolayısıyla 2 ayrı kombinasyona ihtiyaç vardır. Böylece bir
pikseli 1 bitle göstermemiz yeterlidir (21=2). Bu durumda 640*480*1=307.200 bit=38.400
bayt’lık bir bellek yeterli olacaktır. Burada belleğin her adreslenmesinde 1 bayt, yani 8 bit
okuduğundan, 8 pikselin verisini aynı anda dışarı alınabilir.
EKRAN BĐLGĐSĐNĐN BELLEĞE YERLEŞTĐRĐLMESĐ
Ekran bilgisini belleğe yerleştirmeden önce ekran ve renk çözünürlüklerinin bilinmesi gerekir.
Mesela bir satırlık bilginin kaç bayt işgal ettiği bilinmelidir. 640*480 çözünürlükte bir ekran
verilsin ve bu ekranın mono, yani siyah/beyaz kullanılması istensin. Dolayısıyla 1 piksel için
1 bite ihtiyaç vardır. Ekranda 8*8’lik bir dama tahtasını çizdirilmek istensin , yani Şekil7’deki gibi bir görüntü oluşturulmaya çalışılsın. Burada bir tarama satır boyunca ardışık
olarak 640/8=80 siyah piksel ve 80 beyaz piksel çizilmesi gerektiği aşikardır. Bir tarama satır
üzerinde bu siyah ve beyaz bölgelerin dörder tane bulunacağı kolayca görülebilir. 480/8=60
tarama satırından sonra satırların boyanmasına beyaz renkle başlanır ve 80 piksel sonra siyaha
geçilir, yani yukarıdaki işlemin tersi yapılır, çünkü ilk dama satırı bitmiştir. Đkinci dama
satırını oluşturan 60 tarama satırında da ardışıl olarak 80 beyaz piksel ve 80 siyah piksel
çizilmesi gerekir. Böylece 8 dama satırından sonra (yani 8*60=480 tarama satırından sonra)
dama tahtası ekranda oluşturulmuş olur. Bu algoritmanın akış diyagramı şekil-8’de
verilmiştir.
Şekil-7. 640*480 çözünürlüklü bir ekran üzerindeki dama tahtası
Burada 1 tarama satırı (640 piksel) kaç bayt işgal eder? Mono ekran kullanıldığı için 1 piksel
bilgisi 1 bit gerektirmektedir. Dolayısıyla bir tarama satırı için 640/8=80 bayt ihtiyaç vardır.
Her bir tarama satırında ardışık olarak her biri 80 piksellik dörder tane siyah ve beyaz dama
noktası olacaktı. 80 piksel 80/8 = 10 bayt işgal edecektir. Siyahı 1, beyazı 0 ile gösterirsek, ilk
tarama satırında ardışık olarak dörder tane 10 bayt 1, 10 bayt 0 olmalı. Bu bilgi dizisi 60
tarama satır (1 dama satırı) devam edecektir. Yani 60 tarama satırı boyunca ardışık olarak 10
bayt 1, 10 bayt 0 yazılmalıdır. Dolayısıyla ilk dama satırı 80 bayt*60 tarama satırı = 4800
bayt tutacaktır. 0’lardan oluşan 4800’üncü bayt yazıldıktan sonra, ikinci dama satırının ilk
baytı olan 4801’inci bayt 0’la başlamalıdır. Bilindiği üzere ikinci dama satırındaki hücrelerin
rengi, birinci dama satırındakilerin tersidir. Böylece devam ederek , sekizinci dama satırının
sonunda (4800*8=38.400 bayttan sonra) bir dama tahtası tamamlanmış olur.
Ekrana değişik şekille çizmek mümkündür. Mesela dikey şeritler çizmek için istersek benzer
mantıkla düşünerek yeni bir algoritma tasarlayabiliriz. Ekranda dikey olarak 4 beyaz ve 4
siyah şerit olması istensin. Bu paternin algoritması dama tahtasından daha kolay olacaktır.
38.400 bayt boyunca ardışıl olarak 10 bayt 1, 10 bayt 0 yazmak yeterlidir. Ekranda 1’ler alt
alta ve 0’lar da alt alta geleceğinden dikey şeritler oluşacaktır.
Şerit çizimi bellek kullanılmadan da yapılabilir. Bellek yerine bir saat devresi kullanabilir.
Bilindiği gibi elektron tabancası 28 µs boyunca nokta bir satırı tarayıp 4 µs’de geri dönerek
ikinci nokta satırının başına geliyordu. Eğer ekranda 4 siyah, 4 de beyaz şerit olması
isteniyorsa monitörün video girişine bağlanan saat 28 µs/8= 3.5 µs’de bir durum
değiştirmelidir. Dolayısıyla kullanılacak saat işaretinin periyodu 2* 3.5 µs = 7 µs olmalıdır.
Böylece 7 µs’nin 3.5 µs’inde monitör girişine 1, diğer 3.5 µs’inde 0 uygulanmış olur.
Şeritlerin genişliği arttırılmak istenirse saat periyodunun artırılması gerekir. Saat periyodunun
HSYNC’nin periyoduna (32µs) eşitlendiği düşünülsün. Bu durumda ekranda ancak 1 siyah ve
1 de beyaz düşey şerit olabilir. Çünkü saatin yalnız 1 periyodu bir tarama satırına sığar. Eğer
saat periyodu HSYNC periyodunun 2 katı yapılırsa o zaman 1 saat periyodu 2 tarama satırına
sığar. Yani saat periyodunun yüksek kısmı 1 tarama satırı siyah , 1 tarama satırı beyaz olur.
Saat periyodu HSYNC frekansının 4 katı yapılırsa , ekranda ardışık olarak 2 tarama satırı
siyah, 2 tarama satırı beyaz olur. Saat periyodu HSYNC periyodunun 8 katı yapılırsa ekranda
ardışıl olarak 4 nokta satırı siyah, 4 nokta satırı beyaz olur. Dikkat edilirse ekranda yatay
şeritlerin oluşmaya başlamıştır, ve yatay şeritlerin kalınlıkları saat periyoduyla orantılıdır.
Saat periyodu artırıldıkça yatay şeritlerin kalınlıkları artacaktır.
A=4*60=240, B=8
10 bayt yaz
Tersini al
Tersini al
10 bayt yaz
A’yı bir azalt
A sıfır mı?
Hayır
Evet
B’yi 1 azalt
B sıfır mı?
Hayır
Evet
Bir tam ekran tamam
Şekil-8. Şekil-7’deki dama tahtasını oluşturan algoritma.
Kısaca özetlemek gerekirse saat periyodu HSYNC’nin periyodundan küçükse dikey şeritler
oluşmakta, ve saat periyodu artırıldıkça şeritlerin kalınlığı artmaktadır. Saat periyodu
HSYNC’nin periyodundan büyükse yatay şeritler oluşmakta, ve saatin periyodu artırıldıkça
şeritlerin kalınlığı yine artmaktadır.
BELLEKLE MONĐTÖRÜN YÜZLEŞTĐRĐLMESĐ
Belleğin çıkışı uçlardaki işaretlerin 0-5 V arasında değişmektedir. Halbuki monitörün video
girişi azami 0.7 V kabul etmektedir. Bu yüzden belleğin çıkış gerilimi uygun bir bölücü ile
bölünerek 0.7 V’a indirilmelidir. Akla hemen basit dirençli bir gerilim bölücü devre gelebilir.
Şekil-9 (a)’daki basit gerilim bölücü sürücünün çıkışı 75 Ω’luk monitör giriş direnci ile
yüklenmezse ,devre uygun şekilde çalışacaktır. Yani gerilim bölücünün girişine 5 V
verildiğinde çıkışının 0.7 V alınabilir. Fakat 75 Ω giriş direncine sahip monitörü
bağlandığında durum değişecektir. A noktasıyla toprak arasındaki eşdeğer direnç 0.7 KΩ //
75 Ω =67.74 Ω olacaktır. Bu durumda A noktasının gerilimi 5*67.74/(4700+67.74) = 71.04
mV olacaktır ki bu değer istenilen 0.7 V’un neredeyse onda biridir.
(a)
(b)
Şekil-9. Bilgisayarın monitör ile yüzleştirilmesi. (a) Dirençli sürücü. (b) Transistörlü sürücü.
Bu durumda başka bir çözümün düşünülmesi gerekir. Şekil-9 (b)’deki devrenin giriş direnci
çok büyük , çıkış direnci ise yaklaşık emiter direnci kadardır. Bu yüzden monitörün 75Ω’luk
giriş direnci ile paralel bağlandığında , eşdeğer direnç yaklaşık 75Ω olur. Böylece 5V’luk
giriş gerilimi 5.2 KΩ ise 150 Ω’luk dirençlik yardımıyla uygun şekilde bölünür.
UYGULAMA
Şekil-10’daki blok diyagram, CRTC’nin ayrık gerçekleştirilişini ve ekran kartı içerisinde nasıl
kullanılacağını göstermektedir. Sayıcının uygun çıkışları kapılanarak HSYNC ve VSYNC
işaretleri üretilir. Sayıcı çıkışları aynı zamanda belleği adreslemek için de kullanılmaktadır.
Sayıcının adreslediği alanlar belleğin çıkışına aktarılır ve çoğullayıcı yardımıyla seriye
dönüştürüldükten sonra arayüz üzerinden monitöre gönderilir. Bu, belleğin okunması
işlemidir. Belleğe yazmak için CPU’nun belleğe erişmesi gerekir. Burada olduğu gibi belleğe
faklı iki kaynaktan erişmek tampon kullanımını gerektirir. Tamponların yetki uçlarına giden
işaretler birbirlerinin tersi olmalıdır. Bu sayede belleğe bir anda ya ayrık CRTC ya da CPU
erişebilir. Burada bellek 2 KB’lık olduğu için adres hattı 11 bittir. Mikrobilgisayar
sisteminden gelen adres bilgisinin anlamlı 5 biti bu belleğe seçmek için kullanılır. Bellekteki
bilginin monitöre gönderilmesi durumunda devamlı okuma işlemi yapılacağından sayıcı
tarafından , yonga seçme için sürekli 1 gönderilir.
Şekil 10. Basit bir ekran kartı.
DENEYE HAZIRLIK
1- Motorola 6802 CPU emir takımını hazır bulundurunuz ve nasıl kullanıldığını öğreniniz.
2- CRTC, ekran kartları ve çalışma ilkeleri hakkında araştırmalar yapınız.
DENEYĐN YAPILIŞI
1- Deney düzeneğinde denetim ucundan lojik “ 0 “
ulaşmasını sağlayınız.
vererek CPU’nun ekran belleğe
2- 0xA000 – 0xA7FF adres aralığına yerleştirilmiş ekran belleği, denetim ucundan lojik “ 1 “
verildiğinde CRTC ekran belleğe erişecek ve ekranda sütunlar görülecek şekilde doldurunuz.
Ekran belleği doldurmak için gerekli programı, denetim işareti lojik “ 0 “ iken 0x0100
adresinden başlayarak yazınız, çalıştırınız ve ekran belleğin istenildiği şekilde dolduğunu
görünüz.
3- Denetim ucunu lojik “ 1 “ yaparak ekranda dikey şeritler oluştuğunu gözlemleyiniz.
DENEY RAPORU :
Deneyde yazılan programı veriniz ve çalışmasını anlatınız.