AILE, COCUK VE TELEVIZYON

5
. UNITE
AILE, COCUK VE
TELEVIZYON
KAZANIMLAR
1. Televizyon izleme al›flkanl›klar›n› ve bunlar›n sonuçlar›n› araflt›rmalar eflli¤inde
yorumlar.
2. Televizyon yay›nlar›n›n sorun alanlar›n› belirleyerek bunlar›n do¤uraca¤›
olumsuzluklardan korunma konusunda önerilerde bulunur.
3. Televizyon program türlerini içerik, gerçeklik-kurgusall›k, tüketimi hedefleme,
yanl›fl bilgilendirme aç›s›ndan irdeleyip de¤erlendirir.
4. Uyar›c› simgeleri tan›yarak yaflam›na geçirir.
HAZIRLIK SORULARI
1. Ailenizle birlikte televizyonda hangi program türlerini izliyorsunuz?
2. Ne tür programlar› izlemeyi yararl› buluyorsunuz?
3. ‹zledi¤iniz programlar›n size kazand›rd›¤› tutum ve davran›fllara örnek veriniz.
99
KIM, NEYI, NEDEN, NE KADAR VE
NE ZAMAN IZLIYOR?
DERS
SINIF
YAKLAfiIK SÜRE
ÜN‹TE
TEMEL BECER‹LER
: MEDYA OKURYAZARLI⁄I
: 6, 7, 8
: 40'+40'+40'+40'+40' (5 ders saati)
: Aile, Çocuk ve Televizyon (5. ünite)
: Araflt›rma, gözlem, bilgi teknolojilerini kullanma, Türkçeyi do¤ru, güzel
ve etkili kullanma
KAZANIMLAR
: Televizyon izleme al›flkanl›klar›n› ve bunlar›n sonuçlar›n› araflt›rmalar›
eflli¤inde yorumlar (1. kazan›m).
Televizyon yay›nlar›n›n sorun alanlar›n› belirleyerek bunlar›n do¤uraca¤› olumsuzluklardan
korunma konusunda önerilerde bulunur (2. kazan›m).
Uyar›c› simgeleri tan›yarak dikkate al›r (4. kazan›m).
• Televizyon karfl›s›nda geçirdi¤iniz süre sizce
kay›p bir süre midir? Neden?
• Televizyonda yay›nlanan programlar sizi hangi
aç›lardan nas›l etkiliyor?
DERSE HAZIRLIK
Ö¤rencilerinize afla¤›daki sorular› sorarak derse
bafllay›n›z. Bu sorular ile ö¤rencilerinizin haz›r
bulunuflluk düzeyini ölçmeye çal›fl›n›z. Bu sorulara
verilen cevaplar› k›saca de¤erlendiriniz.
• Genellikle günün hangi saatlerinde televizyon
izliyorsunuz?
• Televizyon karfl›s›nda günde yaklafl›k olarak
kaç saat geçiriyorsunuz?
DERS‹N ‹fiLEN‹fi‹
Afla¤›da yer alan metni ö¤rencilerinizden birisine
sesli olarak okutunuz veya siz okuyunuz. Daha
sonra bir sonraki sayfada yer alan “TELEV‹ZYON”
adl› etkinli¤i yapt›r›n›z.
TELEV‹ZYON ‹ZLEME ALIfiKANLI⁄I
Televizyon günlük hayat›m›zda vazgeçilmez bir al›flkanl›k hâline dönüflmeye bafllad›. Aileler
ifllerinden arta kalan zaman› büyük ço¤unlukla televizyon bafl›nda geçiriyorlar. Televizyon izleme
al›flkanl›¤› neredeyse bir ba¤›ml›l›k, esaret hâlini al›yor. Televizyon karfl›s›nda çok fazla zaman geçirmek
hem yetiflkin insanlar›n hem de çocuklar›n zihinsel geliflimini olumsuz yönde etkiliyor.
Aile içi sorunlar›n artmas›nda ve boflanmalarda televizyonun etkisinin olup olmad›¤›n› araflt›ran
çal›flmalar yürütülüyor. Hatta Alzheimer hastal›¤›n›n ortaya ç›kmas›nda televizyonun etkili oldu¤una
dair ciddi bulgular var.
Öyle görünüyor ki yak›nda sigara ba¤›ml›l›¤› gibi televizyon ba¤›ml›l›¤› da psikiyatri kitaplar›na
girecek. Afl›r› derecede televizyon izlemek kiflinin yo¤unlaflma becerisini bozmakta, beynini
tembellefltirmekte ve pasifize etmektedir. Çünkü televizyon beyni yormadan bilgi verir. Halbuki beyni
en çok gelifltiren fley konuflmak ya da dinlemek de¤il, düflünmektir, yorum yapmakt›r. Televizyon
iflte bu becerileri azaltmaktad›r.
Araflt›rmalar, insanlar›n ço¤unun günde ortalama 3-4 saati televizyona ay›rd›¤›n› ama asl›nda
bunun 2 saati geçmemesi gerekti¤ini göstermektedir. Günde 2 saatten fazla televizyon izleyenlerde
baz› sorunlar ortaya ç›kmaktad›r.
Nevzat TARHAN, Çocuklarda Televizyon ‹zleme Alıflkanlı¤ı
Tüm bu olumsuz özelliklerin yanında televizyon, program türleriyle bizi baflka dünyalara götürdü¤üne
flahit oluruz. Haberler ve tarihle ilgili programlar, ülkemizde ve dünyada olup biteni ö¤renmemizi ve
baflka kültürleri daha iyi tan›mam›z› sa¤lar. Belgesel programlar dünyay›, uzay›, insan›, toplumu vb.
anlat›r. E¤itici programlar, çocu¤un say›lar›, flekilleri ve renkleri tan›mas›na, kelime hazinesinin art›rmas›na,
konuflma becerilerini gelifltirmesine, sosyalleflmesine, paylaflmay› ö¤renmesine ve ö¤renme yeteneklerinin
geliflmesine katk›da bulunur. Kültürel programlar, insanlara müzi¤in ve di¤er tüm sanatlar›n kap›lar›n›
açar.
Televizyon, tüm aile bireylerinin birlikte hoflça vakit geçirmesine imkân sa¤layan bir araçt›r. Televizyon
programlar› aile içerisinde yaflanabilecek muhtemel çat›flmalar›n çözümüne, insanlara baz› önemli
de¤erleri afl›lamaya yard›mc› olabilir. Ayr›ca kültürel bir etkileflim ortam› ve demokratik bir düzenin
oluflturulmas›nda televizyonun etkisi çok büyüktür.
100
TELEV‹ZYON
Afla¤›da bofl b›rak›lan alana televizyon izleme al›flkanl›¤› ve bunun sonuçlar›, yay›nlar›n do¤uraca¤›
olumsuzluklar ve al›nmas› gereken tedbirler ile ilgili düflüncelerinizi bir önceki sayfada okunan
makaleden de yararlanarak yazılı anlatım fleklinde yaz›n›z.
Yazılı anlatım çalıflmanızı bir yerel gazeteye yay›mlanmak amac›yla gönderebilir ya da okul,
s›n›f panosuna da asabilirsiniz.
..............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
101
Afla¤›da yer alan bilgileri okuyunuz. 103. sayfada yer alan “ANKET YAPIYORUZ” etkinli¤ini yapt›r›n›z.
Anket Nedir?
Anket, düzenli bir veri toplama yöntemidir. Veriler, önceden belirlenmifl insanlara bir dizi soru
sorarak elde edilir. Anket yöntemi ile çok farkl› türde veri toplamak mümkündür. ‹nsan davran›fllar›,
ifl performanslar›, bilgi düzeyleri, tercihleri, tutumlar›, inançlar›, duygular› vb. bunlardan sadece
birkaç›d›r. Ancak anketten yararl› bilgiler elde edebilmek için anketin haz›rlanmasına ve uygulanmasına
özel önem verilmelidir.
Anketin Amac› Nedir?
Özel bir amaç olmad›¤› sürece, anket için hazırlanan sorular çok farkl›, bazen de birbirine z›t
alanlardan seçilebilir. Bu da kaynaklar›n ziyan olmas›na, yarars›z veriler elde edilmesine ve anketi
haz›rlayanlar ve kat›lanlar için hayal k›r›kl›¤›na yol açacakt›r. Bunun için, anketi uygularken sadece
neler olup bitti¤ini görmeye dikkat edin. Anket uygulamas›, anketi dolduranlar›n hatta anketin
uyguland›¤›n› ö¤renenlerin farkl› ilgilerine ve birtak›m beklentilere yol açar. Örne¤in çal›flanlar›n
iflverenden beklentilerini ölçen bir anket yapt›ysan›z herkes sizden üst düzeyde iyilefltirmeye
yönelik talepleri ortaya ç›karacak bir anket sonucu ç›karman›z› bekleyecektir.
Ne Zaman Anket Kullanmal›y›m?
Anket, en popüler veri toplama yöntemlerinden biri olmas›na karfl›n, ancak uygun flartlar alt›nda
kullan›lmas› hâlinde yarar sa¤layacakt›r. Anketi, di¤er veri toplama yöntemlerine göre daha h›zl›,
daha kolay ve/veya daha ucuz oldu¤u zamanlarda kullanmalıy›z.
Anket kurallar›
1. Anketiniz kiflisel olmamal›. Di¤er insanları da ilgilendirmelidir.
2. Anket sorunuzda belirli bir kitleyi rahats›z edici ya da afla¤›lay›c› fikir bulunmamal›d›r.
3. Oluflturaca¤›n›z ankette dil, din, ›rk ayr›m› içeren fikir bulunmamal›d›r.
4. Anketiniz araflt›rma amaçl› olmal›d›r.
5. Anketinizde Türk örf, adet, gelenek, göreneklerine ve yasalara ayk›r› fikir bulunmamal›d›r.
6. Anket fl›klar›n›z en az 3 seçenekli olmal›d›r.
Ö¤rencilerinizden bu bilgilerden yararlanarak iki sayfal›k bir anket formu haz›rlay›p bu
formu yafllar› 12 ve üzerinde olan en az befl kifliye uygulamalarını isteyiniz.
Anket formunu haz›rlarken afla¤ıdaki ifadelere yer vermelerini isteyiniz. Ayrıca anketinizde sizi
konuyla ilgili sa¤lıklı sonuçlara ulafltıracak baflka ifadelere de yer verebileceklerini söyleyiniz.
• Yafl,
• Cinsiyet,
• E¤itim durumu,
• Günlük televizyon izleme süresi,
• Televizyon izleme nedeni ya da nedenleri,
• En çok izlenilen program türü ya da türleri,
• ‹zlenilen program ya da programlarda izleyiciyi rahats›z eden unsur ya da unsurlar,
• Televizyon programlar›n›n izleyici üzerindeki etki ya da etkileri,
• Televizyon programlar›ndaki rahats›z edici durumlar karfl›s›nda izleyicinin ald›¤› tav›r,
• Uyar›c› simgelerin tan›n›p tan›nmad›¤›,
Uyar›c› iflaretlerin ö¤rencileriniz tarafından tanınma ve yararlanma durumunu 106. sayfada yer
alan “AKILLI ‹fiARETLER ÇOCUKLARI DÜfiÜNÜR.” bafllıklı etkinli¤i yaptırarak de¤erlendirebilirsiniz.
102
ANKET YAPIYORUZ
103
104
ANKET SONUÇLARI
Afla¤›daki sorular› yapt›¤›n›z anket çal›flmas›na göre cevaplay›n›z.
1. Televizyonun izlenme süreleri ile ilgili bir de¤erlendirme yap›n›z.
..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. Televizyonun di¤er kitle iletiflim araçlar›ndan daha çok tercih edilmesinin nedenlerini k›saca
de¤erlendiriniz.
..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. En çok izlenen program türleri nelerdir?
..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
4. Televizyon program›nda izleyiciyi rahats›z eden unsurlar nelerdir?
..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
5. Televizyonun izleyiciler üzerindeki etkileri nelerdir?
..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
6. Televizyon programlar›ndaki rahats›z edici unsurlar karfl›s›nda izleyicilerin tutumlar› ile ilgili neler
söylenebilir?
..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
7) Uyar›c› simgeler yeterince tan›n›p dikkate al›n›yor mu?
..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
105
AKILLI ‹fiARETLER ÇOCUKLARI DÜfiÜNÜR
Afla¤›da televizyon program›n›n yay›n bafllang›c›nda ekranda verilen uyar› iflaretlerini ve
aç›klamalar›n› görüyorsunuz.
Buna göre;
1. Afla¤›daki aç›klamalarla iflaretleri efllefltiriniz.
• Olumsuz örnek oluflturabilecek davran›fl içerir.
• Tüm izleyici kitlesi için uygundur.
• Cinsellik içerir.
• 18 yafl üzeri için uygundur.
• fiiddet/korku içerir.
• 13 yafl ve üzeri için uygundur.
• 7 yafl ve üzeri için uygundur.
Ak›ll› ‹flaretler
Çocuklar›
Düflünür.
2. Yafl grubunuza uygun olarak izleyebilece¤iniz programlar›n uyar› iflaretleri hangileridir?
Afla¤›ya çiziniz.
106
PROGRAMLARI ANALIZ EDELIM
DERS
SINIF
YAKLAfiIK SÜRE
ÜN‹TE
TEMEL BECER‹LER
KAZANIMLAR
MATERYALLER
: MEDYA OKURYAZARLI⁄I
: 6, 7, 8
: 40'+40'+40'+40'+40'(5 ders saati)
: Aile, Çocuk ve Televizyon (5. ünite)
: Elefltirel düflünme, gözlem, iletiflim, problem çözme, Türkçeyi do¤ru,
güzel ve etkili kullanma
: TV program türlerini içerik, gerçeklik-kurgusall›k, tüketimi hedefleme,
yanl›fl bilgilendirme aç›s›ndan irdeleyip de¤erlendirir (3. kazan›m).
: TV
DERSE HAZIRLIK
Bazen evlerde aile bireyleri arasında televizyon
kumandas›nın kimin elinde olaca¤ı tart›flmas›
yaflanmaktad›r. Televizyonun hayat›m›za girdi¤i ilk
dönemlerde herkes ayn› ekran›n karfl›s›nda olmaktan
rahats›z olmazd›. Geçen zaman içinde yaln›zca
televizyon kanallar›n›n say›s› artmakla kalmad›, bir
kanal içinde gösterilen programlar›n türü ve say›s›nda
da büyük art›fl oldu.
DERS‹N ‹fiLEN‹fi‹
Ö¤rencilerinizin bu konudaki görüfllerini kısa
notlar hâlinde tahtaya alt alta yazınız. Programlarda
çeflitlili¤in artmas›, evlere birden fazla televizyonun
girmesine neden oldu. Çünkü herkes kendi zevkine
ve ilgisine uygun program seçmek istemektedir.
Afla¤›daki haber, programlardaki çeflitlili¤in seyirciyi
program tercihi yapmak zorunda b›rakt›¤›n›
göstermektedir.
Otobüste uzaktan kumanda kavgas›
Türkiye’de flu anda yaklafl›k 500 otobüste
kullan›ld›¤› bildirilen uydu sistemi sayesinde,
yolculuk boyunca izlenen televizyon yay›nlar›
yolcular taraf›ndan büyük ilgi görüyor.
Ankara-Düzce aras›nda flehirler aras› yolcu
tafl›mac›l›¤› yapan bir otobüs firmas›nda muavin
olarak çal›flan Cafer Çal›k, AA muhabirine yapt›¤›
aç›klamada, “evlerde yaflanan uzaktan kumanda
tart›flmalar›n›n” art›k otobüslerde de yaflandı¤ını
söyledi.
Çal›k, kad›n yolcular›n daha çok dizi filmler ve
kad›n programlar›n› izlemek istedi¤ini, erkek
yolcular›n ise haber ve spor programlar›n› tercih etti¤ini dile getirdi.
Bir ‹nternet haberi,
29.12.2006
Televizyon programları içeriklerine ve program formatlarına göre sınıflandırılmaktadır.
Televizyon Program Türleri
1. E¤itim programları
2. Kültür programları
3. Drama programları
4. Müzik programları
5. E¤lence programları
6. Haber programları
7. Spor programları
8. Özel gün ve haftalarla ilgili programlar
9. Reklamlar
107
109. sayfadaki “REKLAMLARI SORGULUYORUZ” etkinli¤ini ö¤rencilerinize yapt›rmadan önce
reklam›n önemini vurgulamak için afla¤›daki bilgi notunu okutunuz.
çeflitli
ac›l›¤›yla
r
a
r
la
a
y
ibi med
kk›nda
aca¤› ha
, tabela g
›l
fl
n
fi
a
a
ll
,
u
n
k
o
ir
s›l
izy
steren b
ö
¤› ve na
yo, telev
g
a
d
c
a
u
r
a
REKLAM
n
n
i,
l›
lu
g
a
r
e
›n›
fiyata
irme yo
gazete, d
ve çabas
nas›l, ne
e¤erlend
e
d
,
y
n
Reklam;
a
e
e
d
d
il
rm
e
k
e
r
in ne
n iyi fle
as›na, s
dur.
izmetler
zar bulm
aras›n› e
k unsuru
a
p
te
p
a
s
ir
e
n
b
d
o
mal ve h
i
,
ir
iy
eren
eklam
am›n›n
büyük b
e bilgi v
neliktir. R
lmesine
inin, ifl ad
e
ö
c
y
n
ti
ö
a
re
tüketiciy
y
y
ü
a
a
a
r
nd
t›r›mla
azarlam
yn› zama
¤u için p
tim ve ya
u
e
r
ld
ü
o
i
araçt›r. A
›
n
e
›c
y
›t
,
n
ilinci
udur. Ta
irmesine
r olan b
d
a
lg
n
v
o
le
e
ir
r
b
e
id
¤
ri
ic
a
de
zarar
bilir.
Tüket
melde tic
kamuya
kle çelifle
i yapar.
e
k
le
t
ç
iy
r
e
n
e
Reklam te
e
e
g
d
d
e
le
in
n
den
kayg›
ci üzer
›r, bu ne
lar ticari
m
etim bilin
k
la
ü
k
t
e
kurgusald
R
ın
.
r
direbilir
insanla
Reklam
n flekillen
e
id
n
e
y
bilir veya
de¤ifltire
elidir.
vermem
REKLAMLARLA ‹LG‹L‹ DÜZENLEMELER
3984 sayılı Kanun’un reklamlarla ilgili getirdi¤i
düzenlemelerden bazıları flunlardır:
• Reklamlar adil ve dürüst olmalıdır.
• Günlük yayın saatinin yüzde 15’ini geçmemelidir.
• Reklamların arası en az yirmi dakika olmalıdır.
• Haberler, güncel programlar ve çocuk
programları yarım saati geçmedi¤i sürece reklamla
kesilemez.
• Alkollü içkilerin, tütün ve reçete ile satılan ilaç
ve tedavilerin reklamlarının yapılması yasaktır.
• Haber ve güncel programlarda mali deste¤e
(sponsor) izin verilmez.
Bilgi notunu okuttuktan sonra “DÜNYANIN EN ‹Y‹ D‹fiÇ‹S‹ K‹M?” bafll›kl› anektodu okutunuz.
DÜNYANIN EN ‹Y‹ D‹fiÇ‹S‹ K‹M?
Bir sokakta üç difl hekimi varm›fl, birincisi “Türkiye’nin en iyi diflçisi” diye bir levha
asm›fl. Bunu gören ikinci diflçi durur mu? “Dünyan›n en iyi diflçisi” yazan bir tabela haz›rlat›p
kap›s›na asm›fl, üçüncü diflçi bunlara karfl› ne yapsa iyi dersiniz? Gayet mütevazi bir
ifadeyle “Bu soka¤›n en iyi diflçisi” yaz›l› levhayla ifli hâlletmifl. Sizce en çok müflteriyi
hangisi toplam›flt›r?
Anektodu okuttuktan sonra reklam›n önemi konusunda ö¤rencilerinizden görüfllerini söylemelerini
isteyiniz.
110. sayfadaki “S‹ZE GÖRE BU ‹FADELER DO⁄RU MUDUR?” ve 111. sayfadaki “TELEV‹ZYON
‹ZLEME E⁄‹L‹M‹M‹ BEL‹RL‹YORUM” etkinliklerini yapt›r›n›z. Etkinlik sayfalar›n› bir hafta önceden
ço¤altıp ö¤rencilerinize ev ödevi olarak veriniz.
108
REKLAMLARI SORGULUYORUZ
21 MAYIS DÜNYA SÜT GÜNÜ’NDE
BEYO⁄LU’NDA
Türkiye’nin do¤al sütçüsü, her y›l 21
May›s’ta kutlanan “Dünya Süt Günü”ne
Beyo¤lu Odakule önünde gerçeklefltirece¤i
etkinliklerle destek veriyor. Dünya Süt Günü
nedeniyle yapılacak etkinliklerde katılımcılar,
dans gösterilerinin yan› s›ra illüzyon ve
yar›flmalar izleyebilecek, firmam›z›n foto¤raf
panosunda hat›ra foto¤raf› çektirebilecekler.
Türkiye’nin süt ve süt ürünlerinde lider
firmalar›ndan olan firmam›z, y›l içinde
düzenleyece¤i aktivitelerle özellikle
çocuklar›n gelifliminde çok büyük pay› olan
bu do¤al besin kayna¤›n› sevdirmeyi
amaçl›yor. Ambalajl› pastörize günlük süt,
yo¤urt ve ayranda Türkiye pazar›n›n lideri
olan firmam›z, süt ve sütlü ürünler
kategorisinde hem sa¤l›kl› hem de lezzetli
ürünler sunmaya devam ediyor.
A Kayna¤›
Veriliyor!
Bu Kampanyalarla Bilgisayar
Al›nmaz m›! fiok! fiok!
Ücret: Görüflülür
Aç›klama: Kredi kartsız 24 ay
taksitle ve en uygun ödeme
koflullarıyla sizleri
bilgisayar sahibi ediyor..
Üstelik peflinat dahi vermeden...
Eskisini getir yenisini götür
kampanyamız hâlâ devam ediyor.
‹ster ikinci el isterseniz sıfır marka
ürünlerimizi çok uygun ödeme
koflulları ve cebinize uygun
fiyatlara alabilirsiniz.
B Kayna¤›
C Kayna¤›
Sayfada üç ayr› ürün reklam› görmektesiniz. Reklamları inceleyerek afla¤›daki ifadelerin
bafl›ndaki kutuya her üç ürün için ayr› ayr› “x” iflareti koyunuz.
A B C
Bu ürün yaflamsal ihtiyaç maddesidir.
Reklam ürünü tan›tmaya yöneliktir.
Reklam e¤itici ve bilgilendirici ifadeler içermektedir.
Reklam tüketimi hedeflemektedir.
Reklamda yanl›fl bilgilendirme vard›r.
Reklamda abart›l› ve gerçek d›fl› unsurlar yer almaktad›r.
109
S‹ZE GÖRE BU ‹FADELER DO⁄RU MUDUR?
Afla¤›daki tabloda televizyon programlar›nın birey üzerindeki olumsuz etkilerini örnekleyen
cümleler yer almaktad›r. Tablonun alt›nda yer alan sorular› bu ifadeleri göz önünde bulundurarak
cevaplay›n›z.
YAfi: 11 - 14
Size Göre fiimdi Okuyaca¤›m ‹fadeler Do¤ru Mudur?
1.
Televizyon izledi¤im için yeterince ders çal›flam›yorum.
2.
Televizyon izledi¤im için uyuyam›yorum.
3.
Televizyon izledi¤im için yeterince kitap okuyam›yorum.
4.
Televizyon izledi¤imde çevreme olan ilgim azal›yor.
5.
Televizyonda gördü¤üm fliddet içeren davran›fllar› yapmak istiyorum.
6.
Televizyonda gördü¤üm ac›kl› fleylere üzülüyorum.
7.
Televizyon izledi¤im için aileme yeterince yard›m etmiyorum.
8.
Reklamlarda gördü¤üm fleyleri sat›n almak istiyorum.
9.
Arkadafllar›mla kardefllerimle daha az oyun oynuyorum.
10.
Annem-babamla daha az vakit geçiriyorum.
11.
Baflka ifller yaparken dikkatim da¤›l›yor.
12.
Televizyondaki reklamlar› izlemek için özel zaman ay›r›yorum.
13.
Televizyondaki reklamlar›n sözlerini ve müziklerini taklit ediyorum.
Evet
Hay›r
Fikrim yok
1. “Evet” cevab› verdi¤iniz cümle say›s› kaçt›r?
..................................................................................................................................................................
2. “Hay›r” cevab› verdi¤iniz cümle say›s› kaçt›r?
.................................................................................................................................................
3. “Evet” cevab› verdi¤iniz cümlelerdeki durumlar için çözüm önerileri yaz›n›z.
........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
110
TELEV‹ZYON ‹ZLEME E⁄‹L‹M‹M‹ BEL‹RL‹YORUM
Afla¤›daki etkinli¤i yaparak ö¤rencilerinizin televizyon izleme e¤ilimlerini belirleyiniz.
1- Bofl zamanlar›n›zda neler yapmaktan
hofllan›rs›n›z?
4- Televizyonda en çok hangi
programlar› seyrediyorsunuz?
Kitap okurum.
Televizyon seyrederim.
Arkadafllar›mla oynarım/ Vakit geçiririm.
Resim, müzik gibi konularla ilgilenirim.
Bilgisayar oyunlar› oynarım.
Spor yaparım.
Radyo dinlerim.
Di¤er (Aç›klay›n›z.)
..................................................................
..................................................................
2- Televizyon seyretmedi¤iniz
zamanlarda neler yapars›n›z?
Çizgi filmler
Yerli filmler
Yar›flma programlar›
Yabanc› filmler
Çocuk programlar›
Müzik- e¤lence programlar›
Belgeseller
Haberler
Spor programlar›
Yabanc› diziler
Reklamlar
Di¤er (Aç›klay›n›z.)
..................................................................
.................................................................
5- Televizyon seyrederken hangi
görüntüler sizi rahats›z ediyor?
Kitap okurum.
Ders çal›flırm.
Oyun oynarım.
Spor yaparım.
Arkadafllar›mla vakit geçiririm.
Bilgisayar oyunlar› oynarım.
Gezerim.
Ailemle ilgilenir ve vakit geçiririm.
Müzik dinlerim.
Resim yaparım.
3- Neden televizyon seyrediyorsunuz?
Televizyon seyretmeyi sevdi¤im için
Hayal dünyam› gelifltirdi¤i için
Yapacak baflka iflim olmad›¤› için
D›flar›da oynama imkân›m olmad›¤› için
Annem babam da seyretti¤i için
Annem babam benimle yeterince
ilgilenmedi¤i için
Aç›k- saç›k ve ç›plakl›k içeren görüntüler
Kavga- fliddet görüntüleri
‹nsanlar›n üzüldü¤ünü- a¤lad›¤›n›
gösteren görüntüler
Savafl görüntüleri
Korkunç sahneler
6- Televizyon seyretmek size ne
kazandırıyor?
Bilgilendiriyor.
E¤lendiriyor.
Hayal dünyam› gelifltiriyor.
Hayata dair dersler ç›karmam› sa¤l›yor.
Dinlendiriyor.
Di¤er (Aç›klay›n›z.)
..................................................................
.................................................................
Yukar›daki sorulara verdi¤inz cevaplar do¤rultusunda televizyonun hayat›n›zdaki yerini aç›klay›n›z.
.......................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
111
ÜN‹TE DE⁄ERLEND‹RMES‹
Afla¤ıdaki cümlelerden do¤ru olanların baflına “D”, yanlıfl olanların baflına “Y” harfi
yazınız. Yanlıfl olan cümlelerin do¤rularını verilen bofllu¤a yazınız.
( ) 1. 444 1 178 numaral› telefon halk›n RTÜK’e televizyon programlar› hakk›nda istek,
flikâyet ve görüfllerini bildirmesi amac›yla hizmet vermektedir.
(
......................................................................................................................................................
) 2. (+13) simgesi yay›n›n 13 yafltan itibaren izlenmesinin uygun olaca¤›n› gösterir.
(
......................................................................................................................................................
) 3. Reklamlar kurgulanm›fl programlard›r.
(
......................................................................................................................................................
) 4. Haberde öznel ifadelerin yer almas› haberin gerçekli¤ini etkilemez.
......................................................................................................................................................
Afla¤ıdaki soruyu okuduktan sonra cevab›n› alt›ndaki bofllu¤a yaz›n›z.
12-13 yafl›ndaki gençlerin TV dizilerindeki karakterleri model almalar›n›n olumlu ve olumsuz
yönleri hakk›ndaki görüfllerinizi yaz›n›z.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Afla¤ıdaki sorular›n cevaplar›n› iflaretleyiniz.
1. Afla¤›daki seçeneklerden hangisi zaman›n›n ço¤unu TV seyrederek geçiren bir kiflinin
yaflayabilece¤i bir durum olamaz?
A. Kilo alma
B. Sosyal iletiflimde gerileme
C. Kemik ve kas yap›s›nda bozulma
D. Fiziksel aktivitede art›fl
2. Uykudan korkuyla s›çrayarak uyanan bir çocu¤un program izlemeden önce hangi
uyar›c› simgeyi dikkate almad›¤› söylenebilir?
A.
B.
C.
D.
112
3. S›kl›kla reklam program› izleyen bir kiflide görülmesi en az beklenen davran›fl
afla¤›dakilerden hangisidir?
A. Gereksiz harcama yapma
B. Marka tutkunu olma
C. Ürünleri ucuza sat›n alma
D. Ürün koleksiyonu yapma
4. Televizyon yay›nlar›ndan rahats›zl›k duyan bir kiflinin bu duruma getirdi¤i çözümleri
etki derecesine göre s›ralay›n›z.
I. Televizyonu kapatma
II. Ortam de¤ifltirme
III. Kanal de¤ifltirme
IV. TV kanal›na e-posta gönderme
V. RTÜK’e bildirme
A. V-IV-III-II-I
B. II-I-IV-III-V
C. V-I-III-II-I
D. III-I-IV-II-V
5. Afla¤›daki seçeneklerin hangisinde TV yay›nlar›yla ilgili bir sorundan söz edilmemektedir?
A. Filmlerin fliddet ve korku içermesi
B. Türkçenin do¤ru, güzel ve etkili kullan›lmas›
C. Özel hayat›n gizlili¤inin ihlal edilmesi
D. Cinsellik
113
ÖZ DE⁄ERLEND‹RME
“A‹LE, ÇOCUK VE TELEV‹ZYON” ünitesinde neleri ne kadar ö¤rendi¤inizi anlamak için kendinizi
de¤erlendirebilirsiniz. Afla¤›daki ifadeleri okuyarak size uygun olan seçene¤i “x” ile iflaretleyiniz.
“Bunu çok iyi yapabiliyorum.” için
“Bunu k›smen yapabiliyorum.” için
“Bunu yapam›yorum.” için
kutucu¤unu iflaretleyiniz.
ÖLÇÜTLER
1. Televizyonun toplum üzerindeki etkisi üzerinde yorum yapabilirim.
2. Özel televizyonlar ve TRT’nin yayın politikalar› hakk›nda görüfl belirtebilirim.
3. Televizyon al›flkanl›klar›n› belirleme konusunda araflt›rmalar yapabilirim.
4. Ülkemizde halk›n televizyon izleme al›flkanl›klar›n› de¤erlendirebilirim.
5. TV programlar›n› gerçeklik ve kurgusall›k aç›s›ndan ay›rt edebilirim.
6. Reklamlar›n ticari amaçl› ve tüketime yönelik oldu¤u bilincindeyim.
7. Televizyon izleme al›flkanl›¤›n›n yol açaca¤› sonuçlar› de¤erlendirebilirim.
8. Ak›ll› iflaretlerin anlamlar›n› aç›klayarak iflaretler do¤rultusunda yafl›ma
uygun program seçimi yapabilirim.
9. Bu konuda ö¤rendiklerimi günlük hayat›mda kulllanabilirim.
Ö⁄RETMEN‹N YORUMU: ...........................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
De¤erlendirme sonunda iki kez
gözden geçirmeniz yararl› olacakt›r.
ya da bir kez
114
iflaretlediyseniz bu üniteyi yeniden