ŞİRKETİNİZE HIZ TESTİ YAPIN!

ŞİRKETİNİZE HIZ TESTİ YAPIN!
tarafından hazırlanmış olup, tüm hakları Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Ticaret A.Ş.’ye aittir.
Para Kazanmak için Para Gerekir!
Büyüme hedeflerimizi gerçekleştirmek için ne kadar nakde ihtiyacımız var?
Şirketlerin büyüme hedeflerinin önündeki en büyük engellerden biri büyüme finansmanının ne şekilde gerçekleştirileceğidir. Yeni yatırımlar söz
konusu olduğunda büyümenin gerektireceği makine ekipman, bina, depo vb. yatırım ihtiyaçları kolaylıkla öngörülebilirken, işletme sermayesi için
ayrılması gereken fonlar genellikle göz ardı edilmekte ya da yanlış hesaplanmaktadır. Bu hataya düşen firmalar büyürken finansal sıkıntılarını
da büyütmekte ve finansal durumlarını büyüme uğruna bozmaktadır. Günümüzde şirketlerin büyük bir kısmı nakit ihtiyacını dış kaynaklar ile
finanse ederken, iyi yönetilen şirketler ihtiyacı olan nakdi kendi faaliyetleri içerisinden elde etme becerileri ile hem dışarıya bağımlılığı
azaltmakta hem de büyümelerine hız kazandırmaktadır.
Büyümekte olan bir işletmenin ihtiyacı olan nakit büyümesi durmuş şirketlerden daha fazladır, bu nakit çıkışları genellikle işletme
sermayesi harcamalarının, operasyonel giderlerin ya da alınan duran varlıkların finansmanı amacıyla gerçekleştirilmektedir. Karlı bir şirketin
hızlı büyümesindeki en önemli faktörlerden birisi nakit yaratım gücüdür. Yöneticilerin en büyük sorunu ise nakit yaratma ve harcama arasındaki
dengeyi iyi yönetememektir.
Ek kaynak bulma imkanımızın olmadığı durumlarda ya da borçluluğumuzu yükseltmek istemediğimiz senaryoda şirketimizin ne kadar
büyümesi gerektiğini nasıl hesaplayacağız?
Finans literatüründe Self-Financeable Growth (SFG - OtoFinanse Edilebilir Büyüme) oranı, bir şirketin kendi faaliyetlerinden yaratılan
nakit akışıyla dış finansman kaynağı bulmasına gerek kalmadan büyüyebileceği oranı ifade eder. Şirketlerin işletme sermayesi ihtiyacı
azaldıkça, dış finansman ihtiyacı da azalmaktadır. Aynı zamanda işletmelerin ürettiği nakdi ne kadar verimli kullandıklarını da göstererek
büyüme için önemli bir yol gösterici olmaktadır.
SFG oranını hesaplamak şirketinizin nakit ihtiyacını hem azaltacak hem de şirketinizin büyümesini sürdürülebilir hale getirmeye yardımcı
olacaktır.
Modelin üretim kapasitelerini dikkate almadığını göz önünde bulundurmalısınız.
2
tarafından hazırlanmış olup, tüm hakları Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Ticaret A.Ş.’ye aittir.
Hesaplama Yöntemi1
SFG hesaplamasında başrol oynayan üç ana parametre vardır:
i.
ii.
iii.
Operasyonel Nakit Döngüsü,
Birim Satış İçin Gerekli Olan Nakit
Birim Satıştan Yaratılan Nakit.
Operasyonel Nakit Döngüsü (OND)
Temelde bu döngü, işletmenin müşterilerinin ödemelerini yapmadan önce işletmenin nakdinin işletme stoklarında ve diğer dönen varlıklarında
ne kadar süre kaldığını göstermektedir. Stok miktarı az veya alacak tahsil süresi düşük olan firmalarda bu döngünün süresi düşük olmaktadır.
Müşterilere açılan vadeler uzadıkça bu süre de uzamaktadır. Unutmamak lazım ki Operasyonel Nakit Döngüsü işletme sermayesinin ne
kadar süre işletmenin içerisinde kaldığını göstermektedir. OND hesaplamasında kullanılan formül, işletme sermayesinin ticari alacaklar ve
stoklarda ne kadar süre kaldığıdır.
OND = TADS + SDS
Ticari Alacaklar Devir Süresi = Ticari Alacaklar / (Satışlar / 365)
Stok Devir Süresi = Stoklar / (Satılan Malın Maliyeti / 365)
Ancak bir firmanın nakdi tamamen OND’ye bağlı kalmamaktadır. Firmanın kendisi de ticari borçlarını vadelendirerek ödediği için nakit tutulması
gereken süre kısalmaktadır. Ayrıca işletme sermayesi haricinde maaşlar, pazarlama faaliyetleri için de yapılması gereken ödemeler için gerekli
olan bir nakit vardır. Faaliyetlerle ilgili faturaların ödeme süreleri çok değişiklik gösterdiği için OND’nün yarısı olduğu yönünde genel bir varsayım
yapılabilecektir.
Ticari Borç Devir Süresi = Ticari Borçlar / (Satılan Malın Maliyeti / 365)
Satışların Maliyetine Bağlı Nakdin Süresi = OND – TBDS
Faaliyet Giderlerine Bağlı Nakdin Süresi = OND / 2
1
Churchill, Neil C., Mullins, John W., How Fast Can Your Company Grow? Harvard Business Review, Mayıs 2001.
3
tarafından hazırlanmış olup, tüm hakları Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Ticaret A.Ş.’ye aittir.
Birim Satış için Gerekli Olan Nakit ve Birim Satıştan Elde Edilen Nakit
OND’de faaliyetlerden yaratılan nakdin ne kadar süre işletme sermayesinde kalacağını bulduktan sonra, ne kadar nakdin bu sürede kalacağını
ikinci parametremiz ile buluyoruz. Sonrasında satışlarımızdan elde ettiğimiz nakdi bularak SFG hesaplamasını gerçekleştiriyoruz. Basitleştirmek
için SFG hesaplamasını bir örnekle açıklayalım.
Hesaplama Örneği
Örnek Şirketimizin bilançosu aşağıdaki şekilde olsun:
Hazır Değerler
Ticari Alacaklar
Stoklar
Toplam Dönen Varlıklar
Maddi Duran Varlıklar
Toplam Varlıklar
Ticari Borçlar
Mali Borçlar
Toplam Kısa Vadeli YK
Ödenmiş Sermaye
Geçmiş Dönem Kar/Zarar
Toplam Özkaynaklar
Pasif Toplam
20
768 TADS: 70 gün
526 SDS: 80 gün
1314
50
1364
198 TBDS: 30 gün
100
298
700
366
1066
1364
Satışlar
SMM
Faaliyet Giderleri
Toplam Maliyet
Kar
1
0.65
0.30
0.95
0.05
1 TL’lik Satışa Bağlanan Nakit
Satışların Maliyeti
Operasyonel Giderler
Her bir OND için Gerekli Nakit
1 TL’lik Satış ile Yaratılan Nakit (Kar)
0,65 TL x (120 gün / 150 gün) = 0,520 TL
0,30 TL x (75 gün / 150 gün) = 0,150 TL
= 0,670 TL
= 0,050 TL
4
tarafından hazırlanmış olup, tüm hakları Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Ticaret A.Ş.’ye aittir.
SFG Hesaplaması
OND SFG Oranı
0,050 TL / 0,670 TL = 7,46%
1 yıldaki OND sayısı
365 / 150
= 2,433
Yıllık SFG Oranı
7,46% x 2,433
= 18,15%
Kümülatif SFG Oranı
(1+7,46%)2.433-1
= %19,13
Ticari Alacakların devir süresinin 70 gün, Stokların ise 80 gün olduğunu bulduktan sonra Operasyonel Nakit Döngüsünün 150 gün olduğunu
bulduk. Yani bu örneğe konu olan işletme 150 günlük bir işletme sermayesine ihtiyaç duymaktadır. Ticari borçlarını ödeme süresi 30 gün olarak
hesapladıktan sonra nakidin operasyonlara bağlı kaldığı gün sayısı 120 güne düşmektedir. Faaliyet giderlerinin nakde bağlı olduğu gün sayısı
ise 150 günlük OND’nin yarısı olan 75 gündür.
Faaliyet gün sayılarından yola çıkarak her bir gelir tablosu kaleminin ne kadarlık kısmının satıştan sonra nakde dönmediğini bulabiliriz. Bu
örnekte işletmeci satış döngüsü içinde satılan malın maliyeti için gerekli 65 kuruşluk ihtiyacını karşılamak için 120/150 = 80%’lik bir işletme
sermayesi yatırımı yapmalı. Yani bu durumda birim satış için gerekli 52 kuruşluk bir nakit ihtiyacı vardır. Operasyonel giderler için ise döngünün
yarısı için nakit ihtiyacı doğduğundan dolayı, işletmeci operasyonel giderlerinin (75/150 = 50%) 50%’lik bir operasyonel gider ihtiyacı ortaya
çıkmakta. Yani bu durumda 30 kuruşluk operasyonel giderlerin 50%’si olan 15 kuruş ihtiyaç vardır. Toplamda 1 TL’lik satış için 67 kuruşluk
nakdin kullanılması gerektiğini bu hesaplamalardan görüyoruz.
Kazandığımız 5 kuruşun işletme sermayesine aktarımı aslında 67 kuruşluk birim satış için gerekli nakit paraya eklemektir. Bu durumda OND
başına SFG 5/67 = 7,46% olarak hesaplanmaktadır. Bu oranı yıllık olarak bulmak için ise nakit döngümüzün 150 gün olduğunu bilmemiz ve 365
günde yani bir yılda kaç kere bu döngü olduğunu bulmamız gerekmektedir, 365/150 = 2.433 kere bu döngü bir yılda tekrarlamıştır kendini. Bu
işletme 2.433 kere 7.46%’lük bir büyüme göstererek yıllık 18.58% oranında satış büyümesini kendi kendine finanse edebilecektir. Yaratılan
bu nakit döngü içerisinde kaldığında ise yıllık bileşik SFG oranı 19.13% olarak hesaplanmaktadır.
5
tarafından hazırlanmış olup, tüm hakları Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Ticaret A.Ş.’ye aittir.
Türkiye SFG Hesaplaması
Besfin olarak Türkiye’deki TCMB2 verilerini kullanarak TCMB veri odasına dâhil tüm şirketlerin mali verilerinden yola çıkarak bir SFG oranı
hesaplamaya ve bu orana bir sonraki yıl ne kadar sağdık kalındığını göstermeye çalıştık. Bu çalışmanın temel amacı makro boyutta ülkemizdeki
özel sektör şirketlerinin nasıl bir büyüme gerçekleştirdiğini gözler önüne sermektir. Yukarıdaki yapılan örnek çalışmanın benzerini T.C. Merkez
Bankası sektör ve tüm firmalar verileri ile yaptık.
SFG Oranı
2002
OND SFG oranı
Yıllık OND
Yıllık SFG Oranı
Bileşik Yıllık SFG Oranı
2003
28,06%
3,05
85,69%
112,82%
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2
23,65%
3,32
78,54%
102,37%
2004
21,75%
3,21
69,85%
88,15%
2005
19,75%
3,20
63,22%
78,06%
2006
17,20%
3,01
51,75%
61,21%
2007
21,97%
2,88
63,20%
77,06%
2008
25,12%
2,76
69,38%
85,70%
2009
25,51%
2,55
65,12%
78,60%
2010
23,41%
2,63
61,60%
73,92%
2011
21,22%
2,84
60,26%
72,72%
2012
18,39%
2,85
52,39%
61,76%
Hesaplanan SFG Oranı Gerçekleşen Hesaplanan-Gerçekleşen
112,82%
44,54%
68,28%
102,37%
38,09%
64,28%
88,15%
14,72%
73,43%
78,06%
31,11%
46,95%
61,21%
10,86%
50,36%
77,06%
16,21%
60,85%
85,70%
-7,05%
92,75%
78,60%
11,26%
67,34%
73,92%
29,60%
44,32%
72,72%
11,52%
61,20%
http://www.tcmb.gov.tr
6
tarafından hazırlanmış olup, tüm hakları Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Ticaret A.Ş.’ye aittir.
TCMB verilerinden bulduğumuz sonuçlar ile Türkiye’nin GSYIH3 büyüme rakamına paralel olarak geliştiğini görebilmekteyiz. Dikkat çeken bir
diğer nokta ise 2009 senesinde finansal kriz dolayısıyla beklentilerin en çok altında kalan sene olmuştur. SFG bizlere bir firmanın kendi kendine,
dışarıdan herhangi kaynak gerekmeden, ne kadar büyüyebileceğini göstermektedir, fakat ülkemizde firmaların büyümesi çoğu zaman banka
kredileri, halka arz, şirket evlilikleri vb. yollarla mümkün olabilmektedir.
Bu çalışma Türkiye’deki TCMB veri bankasındaki tüm firmaları kapsamakla beraber önümüzdeki aylarda bu çalışmanın sektörel olarak
ayrışmasını göstereceğiz. Buna ek olarak, kendi firmanızın ya da herhangi bir şekilde yukarıda yapılan çalışmanın bir örneğini yapmak
isterseniz, Excel dosyası olarak bir hesaplama aracını internet sayfamızda bulabilirsiniz.
3
http://www.tuik.gov.tr
7
tarafından hazırlanmış olup, tüm hakları Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Ticaret A.Ş.’ye aittir.
Finansal
Check-Up
Yönetim
Kurulu ve İcra
Kurulu
Danışmanlığı
Kaynak Yapısı
Yönetimi
Banka İlişkileri
ve Kredi
Yönetimi
Şirket
Değerleme
Besfin Finansal Hizmetler
Danışmanlık ve Tic. A.Ş.
Kurumsal Finans
Uzmanı
Finansal
Değerlendirme
ve Rating
Raporu
Satınalma ve
Birleşme
Danışmanlığı
Yatırım
Projeleri
Analizi ve
Finansal
Modelleme
Uzun ve Kısa
Dönem
Finansal
Planlama
Besfin, faaliyet alanı birçok sektörü
kapsayan
müşterilerine
butik
olarak
kurumsal finansman danışmanlık hizmetleri
sunmaktadır. Hizmetlerimiz ve sektörel
tecrübelerimiz hakkında daha fazla bilgi
almak ya da hizmetlerimiz için teklif almak
istiyorsanız sizinle irtibata geçebilmemiz
için yanda belirtilen adresimize e-posta
gönderebilir ya da bizi arayabilirsiniz.
Avrupa Rezidans No:30 Kat:27
Karayolları Mah. Abdi İpekçi Cad.
Küçükköy, Gaziosmanpaşa / İstanbul
Tel: +90 212 609 83 50
Fax: +90 212 609 83 49
www.besfin.com
[email protected]
Bu çalışma, Besfin tarafından özel olarak hazırlanmıştır. Çalışmanın niteliği bilgilendirme amaçlı olup kaynak gösterilerek kullanılabilir. Besfin rapordaki bilgilerin kesinliği ve güvenilirliği ile ilgili olarak herhangi bir beyan, garanti ve taahhüt
altına girmemektedir. Raporun kapsadığı görüşler ve yorumlar genel kabul görmüş teorik yaklaşımlar olup, gerçekleşmeleri koşullara bağlı olmakla beraber herhangi bir yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Rapor ile ilgili tüm sorumluluk
kullanıcılara ait olup ilgili tüm taraflar bilgilerin doğruluğu ile ilgili olarak kendi araştırmalarını gerçekleştirmelidirler. Raporun direkt kullanımından doğacak olan zararlardan Besfin ve/veya çalışanları sorumlu tutulamaz. Burada yer alan yatırım
bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi
çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada
yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. ©2014 Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Tic. A.Ş.
8
tarafından hazırlanmış olup, tüm hakları Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Ticaret A.Ş.’ye aittir.