Göster/Aç

Transkript

Göster/Aç

INTERNATIONAL CONFERENCE
ON EURASIAN ECONOMIES
2014
2014
Editors:
Selahattin Sarı
Alp H. Gencer
İlyas Sözen
Copyright © 2014
Beykent University
ALL RIGHTS RESERVED.
This book contains material protected under International and Federal Copyright Laws
and Treaties. Any unauthorized reprint or use of this material is prohibited. No part of
this book may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or
mechanical, including photocopying, recording, or by any information storage and
retrieval system without express written permission from the publisher.
ISBN: 978-
Typesetting: Alp H. Gencer
2014
Skopje - Macedonia
1-3 July 2014
iv
INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 2014
FOREWORD
The International Conference of Eurasian Economies, organized by Beykent University in
cooperation with SS. Cyril Methodius University, was held on July 1-3, 2014 in Skopje, Macedonia.
Interest from academicians, researchers and foundations in participating in the series has also
increased this year with the fifth anual conference. The rate of participants to also attending
subsequent conferences reachead 90% and that has especially brought a new dimention to the
conference. It is clear that the series is headed in the right direction with the required seriousness and
organized in the right cities. Moreover, the number of professors and associate professors reaching
60% of the total participants indicates that the conference series is also academically in demand. We
would like to extend our endless gratitude to those who helped establish this image.
The papers presented at the conference span a wide variety of topics and issues that are important the
the region: Research on the economies of the countries within this region, integration of Eurasian
economies into the world economy, globalization and its effects on the Eurasian economies, Eurasian
economic growth and development strategies, international trade, financial markets, public policy and
tourism, energy, natural resources, acriculture, entrepreneurship and environmental issues. Because of
new problems and demands that materialized due to the nature of the global economy in recent years,
papers relating to the affects of law on economic decisions were also evaluated.
This year's International Conference of Eurasian Economies received 318 abstracts and 197 full
papers from 20 different countries. Some abstracts were rejected due to their out of scope topics. This
year, each paper was evaluated independently by two reviewers and at the end of this process 155
papers were found to be appropirate for presentation at the conference. According to the conference
rules, papers that are not presented will not published in the proceedings. Therefore, in this book you
will find 150 papers that were presented at the conference. In this context, we would like to thank the
distinguished members of the advisory board and the scientific committee for their dedication to and
effort in evaluating the submissions.
We are grateful to the Turkish International Cooperation and Development Agency (TIKA) and to
the governors and experts of the Central Bank of Turkey for their continued support in organizing this
conference. We also want to thank the Board of Trustees and the administrative personnel of Beykent
University.
We are very thankful particularly to the valuable dean, Prof. Dr. Ljubomir Drakluevski, and staff of
our conference partner, Ss.Cyril Methodius University, for their very important contributions in
making the organization flawless.
We are indebted to the contributions of Dr. Alp Gencer's meticulousness in the organization of the
conference, from beginning to end. We are very grateful for his and the organization committee's hard
work and dedication. Of course our greatest thanks go to all of the academicians, researchers and
participants who have shown interest in the conference series.
We are looking forward to meeting you in another Eurasian country at the International Conference
on Eurasian Economies 2015.
Prof. Dr. Selahattin Sarı
Conference Chair
v
ÖNSÖZ
Beykent Üniversitesi ve SS.Cyril Methodius Üniversitesi’nin birlikte düzenlediği Uluslararası
Avrasya Ekonomileri Konferansı, 1-3 Temmuz 2014 tarihlerinde Üsküp-Makedonya’da gerçekleştirilmiştir. Beşincisi gerçekleştirilen konferansa, akademisyen, araştırmacı ve kurumların katılım
hususunda olan yoğun talepleri bu sene de artan oranda devam etmiştir. Özellikle konferansa ilk defa
katılanların daha sonrakilere katılım oranlarının %90’lara ulaşması konferansı farklı bir boyuta
getirmiştir. Anlaşıldığı kadarıyla konferans doğru yönde, gereken ciddiyette ve doğru yerlerde
organize edilmektedir. Ayrıca konferansa katılanlar arasında sayısal olarak Profesörlerin ve
Doçentlerin oranının %60’lara ulaşması bilimsel anlamda da katılımın tercih edildiği bir konferans
organizasyonu gerçeğini göstermektedir. Bu tablonun yaratılmasını sağlayan tüm iştirakçilere sonsuz
teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Konferansta sunulan bildirilerin başlıkları geniş bir çeşitliliğe sahip ve bölge açısından önem taşıyan
konularda toplanmaktadır: Bölge kapsamında bulunan ülkelerin ekonomilerine yönelik çalışmalar,
Avrasya ekonomilerinin dünya ekonomisine entegrasyonu, küreselleşme ve Avrasya ekonomileri
üzerine etkileri, Avrasya ekonomileri için iktisadi büyüme ve kalkınma stratejileri, uluslararası ticaret,
finans piyasaları, kamu politikaları ve turizm, enerji, tabii kaynaklar, tarım, girişimcilik ve çevre gibi
sektörlerin sorunlarından oluşmaktadır. Son yıllarda küresel ekonominin doğası gereği ortaya çıkan
problemler ve talep üzerine, ekonomik kararları etkileyen boyutuyla hukukla ilgili bildiriler de
değerlendirmeye alınmıştır.
Bu seneki Uluslararası Avrasya Ekonomileri Konferansı’na, 20 ülkeden 318 özet ve 197 tam metin
bildiri gelmiştir. Özetlerin bir kısmı alan uyuşmazlığı vs. nedenlerle elenmiştir. Bildiri değerlendirme
aşamasında ise, bu sene uygulanan çift hakem değerlendirmesi, yazarların düzeltme ve format
değişikliklerindeki eksiklikleri vs. gibi nedenlerle 155 bildiri sunuma uygun bulunmuştur. Konferans
kuralları gereği sunulmayan bildiriler kitaba konmamaktadır. Dolayısıyla bu kitapta konferansta
sunulmuş olan 150 çalışmanın tam metnini bulacaksınız. Bu bağlamda, danışma kurulunun ve bilim
kurulunun değerli üyelerine çalışmaların değerlendirilmesinde gösterdikleri özveri ve verdikleri emek
için teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Başkanı, yöneticileri ve uzmanlarına konferansa gösterdikleri
ilgi, konferansın sponsorluğu ve hazırlanma aşamasında değerli desteklerinin devamı için
teşekkürlerimizi sunuyoruz. Türkiye İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı (TİKA) üye ve
bürokratlarına verdikleri sponsorluk desteği için teşekkür ediyoruz. Konferansın düzenlenmesinde ve
yürütülmesinde her türlü desteği veren başta Beykent Üniversitesi Mütevelli Heyetine, Beykent
Üniversitesi Rektörü ve Genel Sekreterine, idari personele katkılarından dolayı teşekkür ediyoruz.
Konferansın kusursuz gerçekleşmesinde çok önemli katkıları olan konferans ortağı olan, Ss.Cyril
Methodius Üniversitesinin başta değerli Dekanı Prof. Dr. Ljubomir Drakulevski olmak üzere,
yardımcıları ve personellerine teşekkür ediyoruz.
Konferansın gerçekleştirilmesinde; Dr. Alp Gencer’in başından sonuna titiz çalışmalarının katkısını
unutmamız mümkün değil. Kendisine ve organizasyon komitesinin tüm üyelerine yoğun çalışmaları ve
katkıları için teşekkür ediyoruz. Elbette ki en büyük teşekkürümüz, bugüne kadar konferansa ilgi
gösteren akademisyen, araştırmacı ve katılımcılaradır.
Konferansta sunulan değerli bildiri ve çalışmaların bilim dünyası ve Avrasya ülkelerine katkı
sağlaması dileğiyle, Uluslararası Avrasya Ekonomileri Konferansı 2015 için bir başka Avrasya
ülkesinde buluşmak dileğiyle.
Prof. Dr. Selahattin Sarı
Organizasyon Kurulu Başkanı
vi
ADVISORY BOARD
x
x
x
x
x
x
x
x
Prof. Dr. Mehmet Emin Karahan (Rector, Beykent University, Turkey)
Prof. Dr. Velimir Stojkovski (Rector, Ss. Cyril and Methodius University, Macedonia)
Prof. Dr. Sebahattin Balcı (Rector, Kyrgyzstan-Turkey Manas University, Kyrgyzstan)
Prof. Dr. Rahman Alshanov (Rector, Turan University, Kazakhstan)
Prof. Dr. Selahattin Sarı (Dean, Faculty of Economic and Administrative Sciences, Beykent
University, Turkey)
Prof. Dr. Ljubomir Drakulevski (Dean, Faculty of Economics, Ss. Cyril and Methodius
University, Macedonia)
Prof. Dr. Vesna Bucevska (Vice Dean, Faculty of Economics, Ss. Cyril and Methodius
University, Macedonia)
Prof. Dr. Jusup Pirimbaev (Chair, Department of Economics, Kyrgyzstan-Turkey Manas
University, Kyrgyzstan)
ORGANIZING COMMITTEE
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Assoc. Prof. Dr. Ayşen Hiç Gencer (Istanbul Aydın University, Turkey)
Assoc. Prof. Dr. İlyas Sözen (Beykent University, Turkey)
Ph.D. Candidate Bekir Aşık (Beykent University, Turkey)
Dr. Aynura Turdalieva (Kyrgyzstan-Turkey Manas University, Kyrgyzstan)
Asst. Prof. Dr. Mustafa Ercilasun (Beykent University, Turkey)
Assoc. Prof. Dr. Özgür Ömer Ersin (Beykent University, Turkey)
Asst. Prof. Dr. Volkan Öngel (Beykent University, Turkey)
Asst. Prof. Dr. Şirin Tufan (Beykent University, Turkey)
Asst. Prof. Dr. Emine Fırat (Aksaray University, Turkey)
Ph.D. Candidate Marijana Sekulovska (Ss. Cyril and Methodius University, Macedonia)
WEB & PRINT DESIGN
x
Dr. Alp Gencer
SCIENTIFIC BOARD
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Prof. Dr. Faruk Andaç (Çağ University, Turkey)
Prof. Dr. Saso Arsov (Ss. Cyril and Methodius University, Macedonia)
Prof. Dr. Ahmet Ay (Selçuk University, Turkey)
Prof. Dr. Harun Bal (Çukurova University, Turkey)
Prof. Dr. Mehmet Balcılar (Eastern Mediterranean University, Cyprus)
Prof. Dr. Tansu Barker (Brock University, Canada)
Prof. Dr. Faik Bilgili (Erciyes University, Turkey)
Prof. Dr. Ersan Bocutoğlu (Karadeniz Technical University, Turkey)
Prof. Dr. Cihan Çobanoğlu (University of South Florida, United States of America)
Prof. Dr. Mustafa Kemal Değer (Karadeniz Technical University, Turkey)
Prof. Dr. Dzhumabek Dzhailov (Ministry of Agriculture, Kyrgyzstan)
Prof. Dr. Hüseyin Avni Egeli (Dokuz Eylül University, Turkey)
Prof. Dr. Ömer Selçuk Emsen (Atatürk University, Turkey)
Prof. Dr. Ekrem Erdem (Erciyes University, Turkey)
Prof. Dr. Alpay Filiztekin (Sabancı University , Turkey)
Prof. Dr. Cevat Gerni (Doğuş University, Turkey)
Prof. Dr. Ahmet Incekara (Istanbul University, Turkey)
Prof. Dr. Selezneva Irina (Turan University, Kazakhstan)
Prof. Dr. Danijela Jacimovic (University of Montenegro, Montenegro)
Prof. Dr. Gani Kaliev (Academy of Agricultural Sciences, Kazakhstan)
Prof. Dr. S. Rıdvan Karluk (Anadolu University, Turkey)
Asst. Prof. Dr. Farrukh Kayani (COMSATS Institute of Information Technology, Pakistan)
Prof. Dr. Nuriddin Kayumov (Tajikistan Academy of Sciences, Tajikistan)
Prof. Dr. Irena Kikerkova (Ss. Cyril and Methodius University, Macedonia)
Prof. Dr. Recep Kök (Dokuz Eylül University, Turkey)
Prof. Dr. Turar Koychuev (National Academy of Sciences, Kyrgyzstan)
Prof. Dr. Pece Nedanovski (Ss. Cyril and Methodius University, Macedonia)
Prof. Dr. Fevzi Okumuş (University of Central Florida, United States of America)
Dr. Valentina Orlova (Donetsk National University of Economics and Trade, Ukraine)
Prof. Dr. Zekai Özdemir (Istanbul University, Turkey)
Prof. Dr. Tatiana Pyshkina (Academy of Economic Studies of Moldova (ASEM), Moldova)
Dr. Nataliya Rad (Donetsk National University of Economics and Trade, Ukraine)
Prof. Dr. Alisher Rasulev (Institute of Economics, Uzbekistan)
Prof. Dr. Orazaly Sabden (Institute of Economics, Kazakhstan)
Prof. Dr. Mehmet Sarıışık (Sakarya University, Turkey)
Prof. Dr. Euphrasia Susy Suhendra (Gunadarma University, Indonesia)
Prof. Dr. Muammer Tekeoğlu (Çukurova University, Turkey)
Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu (Beykent University, Turkey)
Dr. Iuri Tsuladze (State Committee for Science and Technologies, Georgia)
Prof. Dr. Leila Tusupova (Turan University, Kazakhstan)
Prof. Dr. Khodjamakhmad Umarov (Institute of Economics, Tajikistan)
Prof. Dr. Bahadir Umurzakov (G.V. Plekhanov Russian University of Economics in Tashkent,
Uzbekistan)
vii
viii
Contents
SESSION 1A: Keynote Session
Session Chair: Prof. Dr. Selahattin Sarı
#1174: Current Account Fragilities in the Balkan Countries .................................................................................. 1
- Prof. Dr. Ercan Uygur (Turkish Economic Association, Turkey)
#1163: Avrupa Birliği’nin Balkanlara Genişlemesi: Balkan Ülkelerine Üyelik Perspektifi ................................... 2
- Prof. Dr. S. Rıdvan Karluk (Anadolu University, Turkey)
#961: Assessing the Impact of Foreign Direct Investments on Export Performance of Macedonia and Turkey .. 11
- Prof. Dr. Vesna Bucevska (Ss. Cyril and Methodius University, Macedonia)
#912: Endüstriyel Yığılma Ekonomileri Gümülcine-İskeçe-Dedeağaç Organize Sanayi Bölgeleri Örneği ......... 19
- Mr. Serhat Şentürk (Dokuz Eylül University, Turkey)
- Prof. Dr. Recep Kök (Dokuz Eylül University, Turkey)
#1032: Переход Кыргызстана к социальной рыночной экономике: особенности, качество и пути к
успеху .................................................................................................................................................................... 28
- Prof. Dr. Turar Koychuev (National Academy of Sciences, Kyrgyzstan)
- Prof. Dr. Merim Koichueva (Kyrgyz-Russian Slavic University, Kyrgyzstan)
#1167: Национальные интересы и евразийская экономическая интеграция ................................................. 32
- Prof. Dr. Khodjamakhmad Umarov (Institute of Economics, Tajikistan)
#1173: Усиление интеграционного процесса в Евразийском экономическом союзе ................................... 39
- Prof. Dr. Jusup Pirimbaev (Kyrgyzstan-Turkey Manas University, Kyrgyzstan)
SESSION 2A: Growth & Development
Session Chair: Prof. Dr. Ercan Uygur
#1040: How Do Institutions Determine Economic Growth? Evidеnce from Central and Eastern Europe before
and during Global Economic Crisis ...................................................................................................................... 43
- Prof. Dr. Trajko Slaveski (Ss. Cyril and Methodius University, Macedonia)
- Ph.D. Candidate Darko Lazarov (Goce Delchev University, Macedonia)
#930: Strategic Determinants for Managing the Optimal Changes in the Model for Sustainable Growth ........... 51
- Prof. Dr. Ljubomir Drakulevski (Ss. Cyril and Methodius University, Macedonia)
- Asst. Prof. Dr. Leonid Nakov (Ss. Cyril and Methodius University, Macedonia)
#1011: Purchasing Power Parity in Commonwealth of Independent States ......................................................... 58
- Asst. Prof. Dr. Gülçin Güreşçi Pehlivan (Dokuz Eylül University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Esra Ballı (Çukurova University, Turkey)
- Prof. Dr. Muammer Tekeoğlu (Çukurova University, Turkey)
#1133: Economic Growth in the Axis of Human Capital, R&D and Innovation: An Analysis on the G8
Countries ............................................................................................................................................................... 63
- Ph.D. Candidate Mustafa Gömleksiz (Necmettin Erbakan University, Turkey)
- Assoc. Prof. Dr. Birol Mercan (Necmettin Erbakan University, Turkey)
#970: Beta Convergence Analysis on Transition Economies: 1991-2011 ............................................................ 68
- Asst. Prof. Dr. Ş. Mustafa Ersungur (Atatürk University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Aslı Cansın Doker (Erzincan University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Adem Türkmen (Erzincan University, Turkey)
ix
SESSION 3A: Sectoral Analysis
Session Chair: Asst. Prof. Dr. Özlen Hiç Birol
#896: Factors Impacting Capital Structure in Indonesian Food and Beverage Companies .................................. 75
- Prof. Dr. Euphrasia Susy Suhendra (Gunadarma University, Indonesia)
#851: On the Economical Impacts of Cloud Computing in Information Technology Industry ............................ 83
- Asst. Prof. Dr. Ediz Şaykol (Beykent University, Turkey)
#1160: Type of Information Resources and Feedback Facilities for Corporate Social Responsibility Related
Issues on Corporate Websites in Indonesia ........................................................................................................... 90
- Dr. Ati Harmoni (Gunadarma University, Indonesia)
- Mrs. Hanum Putri Permatasari (Gunadarma University, Indonesia)
#888: Worker’s Remittances and Poverty in Kyrgyzstan ..................................................................................... 96
- Asst. Prof. Dr. Kamalbek Karymshakov (Kyrgyzstan-Turkey Manas University, Kyrgyzstan)
- Dr. Raziahan Abdieva (Kyrgyzstan-Turkey Manas University, Kyrgyzstan)
- Mrs. Burulcha Sulaimanova (Kyrgyzstan-Turkey Manas University, Kyrgyzstan)
SESSION 4A: International Relations
Session Chair: Assoc. Prof. Dr. Ayşen Hiç Gencer
#1101: The Effects of the Transatlantic Trade and Investment Partnership on the European Union and Turkey 103
- Asst. Prof. Dr. Pınar Bal (Beykent University, Turkey)
#1076: The (No-)Impact of the Arms Embargo on the Relations between the European Union and China ....... 111
- Asst. Prof. Dr. Armağan Gözkaman (Beykent University, Turkey)
#958: Connecting Eurasia and the Americas: Geopolitical Implications of the Bering Strait Crossing in the Age
of Globalization .................................................................................................................................................. 118
- Asst. Prof. Dr. Çağrı Erdem (Doğuş University, Turkey)
#1108: World Investments, Global Terrorism and the New Perception of Politic Risk ..................................... 125
- Asst. Prof. Dr. Murat Koç (Çağ University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Hakkı Çiftçi (Çukurova University, Turkey)
#1055: Financial-Economic Crisis and Hollywood’s Social Transformation Operations by Horror Movies ..... 132
- Asst. Prof. Dr. Ramazan Kurtoğlu (Istanbul Aydın University, Turkey)
SESSION 5A: Macroeconomics
Session Chair: Prof. Dr. Sudi Apak
#901: The Relationship between Nominal Exchange Rate and Sectoral Output: An Emprical Analysis ........... 138
- Prof. Dr. Ahmet Ay (Selçuk University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Şerife Özşahin (Necmettin Erbakan University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Mustafa Gerçeker (Selçuk University, Turkey)
#886: The Exchange Rate Volatility in Indonesia and Policy Response ............................................................ 148
- Ph.D. Candidate Ferry Syarifuddin (Bank Indonesia, Indonesia)
#1000: Taylor Rule in an Open Economy: Has the Conduct of Monetary Policy Changed in Turkey? ............. 158
- Assoc. Prof. Dr. Kenan Lopcu (Çukurova University, Turkey)
#956: Problems of Privatisation and Regulation in Transition Economies ......................................................... 166
- Asst. Prof. Dr. Yeşim Reel (Marmara University, Turkey)
#849: Anti-Keynesian Views: Fiscal and Monetary Guidelines ......................................................................... 173
- Asst. Prof. Dr. Özlen Hiç Birol (Istanbul University, Turkey)
- Assoc. Prof. Dr. Ayşen Hiç Gencer (Istanbul Aydın University, Turkey)
#883: Tobin Tax in Reducing the Negative Effects of Capital Controls and Short Termed Capital
Movements .......................................................................................................................................................... 182
- Ph.D. Candidate Rahime Hülya Öztürk (Selçuk University, Turkey)
- Assoc. Prof. Dr. Zeynep Karaçor (Selçuk University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Perihan Hazel Er (Selçuk University, Turkey)
x
SESSION 6A: Microeconomics
Session Chair: Prof. Dr. Vesna Bucevska
#913: Transaction Costs of Large and Mid-sized Corporations in Russia .......................................................... 189
- Assoc. Prof. Dr. Ekaterina Nikolaeva (Chelyabinsk State University, Russia)
- Assoc. Prof. Dr. Dmitri Pletnev (Chelyabinsk State University, Russia)
- Mr. Stanislav Lushnikov (Chelyabinsk State University, Russia)
#1145: EU Innovation Performance Policies and the Economic Crisis: Innovation Policy and the Political Failure
of Italy ................................................................................................................................................................. 194
- Dr. Marco Boschele (Yeditepe University, Turkey)
#1141: The Role of Advertising during Recession ............................................................................................. 199
- Asst. Prof. Dr. Ayşen Akyüz (Beykent University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Mustafa Ercilasun (Beykent University, Turkey)
#932: Model of Growth of the Russian Corporations: Impaction of Institutional Factors .................................. 206
- Mrs. Elena Silova (Chelyabinsk State University, Russia)
- Mrs. Irina Belova (Chelyabinsk State University, Russia)
- Mrs. Daria Bents (Chelyabinsk State University, Russia)
#1106: Forecasting of Economic Efficiency of the City-Forming Enterprise in the Monotown ........................ 216
- Ph.D. Candidate Oksana Gurieva (Chelyabinsk State University, Russia)
- Prof. Dr. Viktor Barhatov (Chelyabinsk State University, Russia)
SESSION 7A: Regional Economies
Session Chair: Prof. Dr. Nuray Gökçek Karaca
#1081: Youth Unemployment in 21st Century: The Turkish Case ..................................................................... 221
- Asst. Prof. Dr. Kamil Necdet Ar (Okan University, Turkey)
#1036: Comparative Analysis of Birth Rate and Life Expectancy in Macedonia, Turkey and the European
Union .................................................................................................................................................................. 230
- Prof. Dr. Trajko Miceski (Goce Delchev University, Macedonia)
- Mrs. Natasha Stojovska (Goce Delchev University, Macedonia)
#1156: The Role of OECD Corporate Governance Principles in the Integration of Commonwealth of
Independent States Countries to the World Economy ......................................................................................... 235
- Prof. Dr. Naim Ata Atabey (Selçuk University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Halenur Yılmaz (Selçuk University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Merve Öz (Selçuk University, Turkey)
#1147: Cluster-based Innovation Policies: A Critical Approach ........................................................................ 240
- Asst. Prof. Dr. Ayşe Saime Döner (Beykent University, Turkey)
#1026: Impact of the Distance between Settlements and Regional Center of Chelyabinsk Region on the Amount
of Ground Rent ................................................................................................................................................... 246
- Ph.D. Candidate Alfia Sagitova (Chelyabinsk State University, Russia)
SESSION 2B: Finance I
Session Chair: Asst. Prof. Dr. Sıtkı Sönmezer
#905: The Experience of Turkish Economy on Tax Smoothing ......................................................................... 250
- Asst. Prof. Dr. Cevat Bilgin (Çukurova University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Handan Kaynar Bilgin (Çukurova University, Turkey)
#872: A Critical Review of Private Pension System in Turkey Considering the German System ..................... 256
- Asst. Prof. Dr. Kemal Yaman (Mersin University, Turkey)
#1034: Extreme Coexceedances in South Eastern European Stock Markets with Focus on EU Accession
Countries ............................................................................................................................................................. 265
- Asst. Prof. Dr. Dragan Tevdovski (Ss. Cyril and Methodius University, Macedonia)
xi
#1142: The Impact of Stock Prices on Consumption and Interest Rate in Turkey: Evidence from a Time Varying
Vector Autoregressive Model ............................................................................................................................. 274
- Ph.D. Candidate Evrim Tören (Eastern Mediterranean University, Cyprus)
#933: Consequences of Ineffective Policies and a Risk of Default in Russia and the Eurozone ........................ 282
- Assoc. Prof. Dr. Yuner Kapkaev (Chelyabinsk State University, Russia)
- Mr. Sergei Poliduts (Chelyabinsk State University, Russia)
SESSION 3B: Finance II
Session Chair: Prof. Dr. Mehmet Sarıışık
#1159: Development of the Financial Markets in Turkey in Comparison with the EU Countries ..................... 290
- Prof. Dr. Sudi Apak (Beykent University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Mehmet Fatih Bayramoğlu (Bülent Ecevit University, Turkey)
#963: Artificial Neural Network Models to Build an Early Warning System for Turkish Commercial Banks
before and after the 2001 Financial Crisis .......................................................................................................... 299
- Prof. Dr. Süleyman Bilgin Kılıç (Çukurova University, Turkey)
- Assoc. Prof. Dr. Kenan Lopcu (Çukurova University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Semin Paksoy (Çukurova University, Turkey)
#1119: Comparative Analysis of Efficiency Measurement of Banks in the Turkish Banking System ............... 309
- Asst. Prof. Dr. Ebru Esendemirli (Yaşar University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Emine Yasemin Yeğinboy (Dokuz Eylül University, Turkey)
#1060: How to Increase Market Capitalization in Eurasian Markets? ................................................................ 317
- Asst. Prof. Dr. Sıtkı Sönmezer (Beykent University, Turkey)
- Assoc. Prof. Dr. İlyas Sözen (Beykent University, Turkey)
#1122: Central Banks on the Cross Roads - The Case of Macedonia ................................................................. 323
- Prof. Dr. Ljube Trpeski (Ss. Cyril and Methodius University, Macedonia)
- Dr. Bogoljub Jankoski (National Bank, Macedonia)
- Ph.D. Candidate Vesna Kondratenko (National Bank, Macedonia)
SESSION 4B: Energy
Session Chair: Prof. Dr. Euphrasia Susy Suhendra
#911: Features of Value Added Distribution of Gazprom Corporation in 2004-2012 ........................................ 333
- Assoc. Prof. Dr. Ekaterina Nikolaeva (Chelyabinsk State University, Russia)
- Zinfira Bitkulova (Chelyabinsk State University, Russia)
#1155: Does the Newly Shaping Structure in Energy Sector Mean a New Order for the World? ...................... 339
- Asst. Prof. Dr. Onur Tutulmaz (Hitit University, Turkey)
#974: Decomposition Analysis of CO2 Emissions for Turkey and Iran over 1990-2010 .................................. 345
- Ph.D. Candidate Hasan Rüstemoğlu (Eastern Mediterranean University, Cyprus)
- Assoc. Prof. Dr. Sevin Uğural (Eastern Mediterranean University, Cyprus)
#1063: Recent Energy Policy Regulation on Solar Energy Systems in Turkey: Impact on the Economy and the
Environment ........................................................................................................................................................ 355
- Mr. Mehmet Güneş (Adana Science and Technology University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Mustafa Güneş (Adana Science and Technology University, Turkey)
SESSION 5B: Uluslararası İlişkiler
Session Chair: Asst. Prof. Dr. Pınar Bal
#975: Tarihi ve Kültürel Perspektifte Türkiye-Makedonya İlişkileri ................................................................. 362
- Ph.D. Candidate Tevfik Orçun Özgün (Hacettepe University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Onur Koçak (Başkent University, Turkey)
xii
#871: Türkiye ve Avrupa Birliğine Aday Geçiş Ekonomilerinde Uluslararası Göç Trendleri ........................... 367
- Prof. Dr. Nuray Gökçek Karaca (Anadolu University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Semra Saruç (Anadolu University, Turkey)
#1033: Avrupa Birliği Göç İlişkileri: Makedonya Odaklı Bir Analiz ................................................................. 376
- Assoc. Prof. Dr. İlyas Sözen (Beykent University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Fatih Çam (Beykent University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Volkan Öngel (Beykent University, Turkey)
SESSION 6B: Uluslararası Ekonomi I
Session Chair: Prof. Dr. S. Rıdvan Karluk
#906: Türkiye’de Uluslararası Fonların Paradoksal Etkisi: Hollanda Hastalığı ................................................. 385
- Asst. Prof. Dr. Taner Akçacı (Kilis 7 Aralık University, Turkey)
- Mrs. Aydan Karaata (Kilis 7 Aralık University, Turkey)
#968: Geçiş Ekonomilerine Yönelik Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları: İhracata Yönelik mi, Yoksa İthal
İkameci mi? 395
- Prof. Dr. Cevat Gerni (Doğuş University, Turkey)
- Prof. Dr. Selahattin Sarı (Beykent University, Turkey)
- Prof. Dr. Ömer Selçuk Emsen (Atatürk University, Turkey)
- Dr. Burhan Kabadayı (Erzincan University, Turkey)
#903: Doğrudan Yabancı Yatırım ile Endüstri-içi Ticaret Arası İlişkiler: Türkiye’nin Ulaşım Araçları Sektörü
Üzerine Bir Analiz (2006-2013) ......................................................................................................................... 405
- Mr. Muharrem Akın Doğanay (Karadeniz Technical University, Turkey)
- Prof. Dr. Mustafa Kemal Değer (Karadeniz Technical University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Murat Can Genç (Karadeniz Technical University, Turkey)
#947: Balkan Ülkelerine ve Türkiye’ye Yönelik Doğrudan Yabancı Sermaye Girişlerinde Ekonomik
Özgürlüklerin Belirleyiciliği ............................................................................................................................... 410
- Prof. Dr. Bedriye Tunçsiper (Balıkesir University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Ömer Faruk Biçen (Balıkesir University, Turkey)
#863: Reel Döviz Kuru’nun Dış Ticaret Üzerine Etkisi ve Yoksullaştıran Büyüme: 2003-2013 Türkiye
Örneği ................................................................................................................................................................. 419
- Ph.D. Candidate Yağmur Sağlam (Dokuz Eylül University, Turkey)
- Prof. Dr. Hüseyin Avni Egeli (Dokuz Eylül University, Turkey)
SESSION 7B: Uluslararası Ekonomi II
Session Chair: Prof. Dr. Cevat Gerni
#907: Ticari Beklentiler Teorisi ve Çin’in Yükselişi: Barışçıl Bir Gelecek? ...................................................... 428
- Ph.D. Candidate Ümit Alperen (Süleyman Demirel University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Ahmet Günay (Süleyman Demirel University, Turkey)
#972: Hizmet Ticaretinin Geçiş Ekonomileri Üzerindeki Etkileri: 2000-2010 .................................................. 438
- Prof. Dr. Sevda Yapraklı (Atatürk University, Turkey)
- Prof. Dr. Mehmet Sinan Temurlenk (Atatürk University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Aslı Cansın Doker (Erzincan University, Turkey)
#1088: Orta Asya’da Dış Ticaretin Gelişmesinde Lojistik Hizmetlerinin Rolü ................................................. 447
- Asst. Prof. Dr. Nazım Çatalbaş (Anadolu University, Turkey)
#965: Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesinde Makedonya ile Türkiye’nin Dış Ticaret İlişkilerinin
İncelenmesi ......................................................................................................................................................... 456
- Ph.D. Candidate Neslihan Koç (Hitit University, Turkey)
#1038: Kültürel Farklılıkların Ülkeler Arası Mal Akımlarına Etkisi Üzerine Bir Literatür İncelemesi ............. 462
- Ph.D. Candidate Tuğçe Uğur (Çukurova University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Mehmet Sedat Uğur (Çukurova University, Turkey)
xiii
SESSION 2C: Finansal Kriz I
Session Chair: Prof. Dr. Mustafa Kemal Değer
#969: Küresel Krizin Ardından Bankacılık Sektöründeki Son Gelişmeler: Türkiye’deki Bankacılıkla İlgili Yeni
Düzenlemelerin Etkileri ...................................................................................................................................... 472
- Asst. Prof. Dr. Emine Fırat (Aksaray University, Turkey)
- Prof. Dr. Ekrem Erdem (Erciyes University, Turkey)
#899: Son Finansal Kriz Öncesi ve Sonrası Para Politikalarında Gelişmeler ve Merkez Bankalarının Değişen
Rolü ..................................................................................................................................................................... 482
- Asst. Prof. Dr. Zekayi Kaya (Çankırı Karatekin University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Erkan Tokucu (Kafkas University, Turkey)
#890: Küresel Finans Krizi ve Finansal İşlem Vergilerinin İstikrarlandırıcı Etkisi ............................................ 493
- Asst. Prof. Dr. Deniz Aytaç (Hitit University, Turkey)
#1168: Küresel Finans Krizi ve Bu Krizden Çıkarılacak Kurumsal Yönetim Dersleri ...................................... 499
- Ph.D. Candidate Cüneyd Ebrar Levent (Istanbul Aydın University, Turkey)
#1091: Küresel Kriz Sonrasında Cari Açık ve Kredi Hacmi Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği ........................ 507
- Asst. Prof. Dr. Sinem Yapar Saçık (Karamanoğlu Mehmetbey University, Turkey)
- Mr. Ebubekir Karaçayır (Karamanoğlu Mehmetbey University, Turkey)
SESSION 3C: Finansal Kriz II
Session Chair: Prof. Dr. Zekai Özdemir
#882: Finansal Krizlerin Oluşmasında Finansal Raporlamanın Rolü: Uluslararası Finansal Raporlama
Standartlarının Getirdiği Düzenlemeler Yeterli mi? ........................................................................................... 515
- Asst. Prof. Dr. Emine Fırat (Aksaray University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Hakan Seldüz (Aksaray University, Turkey)
#895: Küresel Krizin Türkiye’deki İnşaat Sektörü Üzerindeki Etkileri .............................................................. 525
- Asst. Prof. Dr. Fatih Kürşat Fırat (Aksaray University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Esra Soyu (Aksaray University, Turkey)
#1086: Finansal İstikrarın Sağlanmasında Finansal Regülasyon: Seçilmiş AB Ülkeleri ve Türkiye
Uygulaması ......................................................................................................................................................... 533
- Ph.D. Candidate İsmail Ciğerci (Afyon Kocatepe University, Turkey)
- Dr. Cem Gökce (Afyon Kocatepe University, Turkey)
#1139: Kurumsal Yönetim Anlayışı Temelinde Kamuyu Aydınlatma Ve Şeffaflık İlkelerinin Muhasebe Bilgi
Sistemine Yansımaları ........................................................................................................................................ 541
- Mrs. Emine Kalaycı (Karamanoğlu Mehmetbey University, Turkey)
- Dr. Rabia Özpeynirci (Karamanoğlu Mehmetbey University, Turkey)
#1073: 2008 Küresel Ekonomik Krizinin Türkiye İmalat Sanayi Sektörünün Performansı Üzerine Etkisi: Borsa
İstanbul Firmalarında Bir Uygulama ................................................................................................................... 550
- Assoc. Prof. Dr. S. Serdar Karaca (Gaziosmanpaşa University, Turkey)
- Mrs. Derya Ağcadağ (Bitlis Eren University, Turkey)
- Mrs. Müge Sağlam (Karamanoğlu Mehmetbey University, Turkey)
- Mr. Eray Baysa (Cumhuriyet University, Turkey)
SESSION 4C: Kalkınma I
Session Chair: Prof. Dr. Seda Şengül
#870: Türkiye ve Geçiş Ekonomilerinde Sosyal Entegrasyon ............................................................................ 555
#1002: Türkiye’de 2002-2012 Döneminde Hekim Yoğunluğu ve Sayıları: Makro Sağlık İnsangücü Planlaması
Açısından Bir Değerlendirme ............................................................................................................................. 561
- Assoc. Prof. Dr. Gülsün Erigüç (Hacettepe University, Turkey)
#957: Refah Devleti Anlayışı Çerçevesinde Geçiş Ekonomilerinde Sağlık Harcamaları ................................... 568
- Asst. Prof. Dr. Özgür Emre Koç (Hitit University, Turkey)
xiv
#959: Türkiye’de Bölgesel Bebek Ölüm Hızlarının Sağlık Ekonomisi Perspektifinden Karşılaştırmalı
Analizi ................................................................................................................................................................. 576
- Asst. Prof. Dr. Emin Barlas (Gaziosmanpaşa University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Fatih Şantaş (Hacettepe University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Ahmet Kar (Hacettepe University, Turkey)
#1172: Kişi Başına Sağlık Harcamalarının Sağlık Göstergeleri Üzerindeki Etkileri: MINT ve BRIC Ülkelerinin
Karşılaştırmalı Analizi ........................................................................................................................................ 586
- Asst. Prof. Dr. Volkan Öngel (Beykent University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Erkut Altındağ (Beykent University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Gökten Öngel (Beykent University, Turkey)
SESSION 5C: Kalkınma II
Session Chair: Prof. Dr. Harun Bal
#976: Bölgesel Ekonomik Politikalarda Devletin Değişen Rolü ........................................................................ 591
- Prof. Dr. Seyhan Taş (Kahramanmaraş Sütçü İmam University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Mehmet Akif Kara (Kahramanmaraş Sütçü İmam University, Turkey)
- Mrs. Sena Türkmen (Kahramanmaraş Sütçü İmam University, Turkey)
- Mr. Enver Günay (Kahramanmaraş Sütçü İmam University, Turkey)
#1047: Tüketim Fonksiyonu ve Türkiye için Gelir-Tüketim İlişkisinin Ampirik Analizi .................................. 601
- Asst. Prof. Dr. Utku Altunöz (Sinop University, Turkey)
#875: Orta Asya Ülkelerindeki Teknik Değişim ................................................................................................ 608
- Dr. Mediha Tezcan (Anadolu University, Turkey)
#921: Ekonomik Performans Kriteri Olarak Maatricht Kriterlerine Yakınsama: Geçiş Ekonomileri Üzerine
Uygulama ............................................................................................................................................................ 616
- Prof. Dr. Murat Nişancı (Erzincan University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Ziya Çağlar Yurttançıkmaz (Atatürk University, Turkey)
#1064: Türkiye ve Geçiş Ekonomileri Arasında Nüfus Trendlerinin Karşılaştırılması ...................................... 625
- Mr. Yunus Serhat Çayır (Anadolu University, Turkey)
SESSION 6C: Kalkınma III
Session Chair: Prof. Dr. Ahmet Incekara
#1065: Türkiye’de Kadın Yoksulluğu ................................................................................................................ 633
- Prof. Dr. Seda Şengül (Çukurova University, Turkey)
- Prof. Dr. Mahir Fisunoğlu (Çukurova University, Turkey)
#1130: Küreselleşme Sürecinde Yoksulluk: Türkiye’de ve Dünyadaki Perspektifi ........................................... 638
- Asst. Prof. Dr. Gülşen Sarı Gerşil (Celal Bayar University, Turkey)
- Mrs. Hülya Yeşilyurt (Celal Bayar University, Turkey)
#1131: Mikro Kredi ve Yoksulluğun Azaltılması: Makedonya ve Türkiye Karşılaştırması ............................... 647
- Assoc. Prof. Dr. İlhan Ege (Mersin University, Turkey)
#866: Türkiye ve Geçiş Ekonomilerinde Çok Boyutlu Yoksulluk ve İnsani Gelişme ........................................ 652
- Ph.D. Candidate Berrin Gökçek (Anadolu University, Turkey)
#990: Yoksullukla Mücadelede Sosyal Koruma Harcamalarının Rolü .............................................................. 662
- Ph.D. Candidate Gülferah Bozkaya (Kahramanmaraş Sütçü İmam University, Turkey)
xv
SESSION 7C: Kalkınma IV
Session Chair: Prof. Dr. Ahmet Ay
#856: Geçiş Ülkelerinde İktisat Eğitiminde Dönüşüm ve Uluslararası Görünürlük: Balkan İktisatçıları
Örneği ................................................................................................................................................................. 671
- Prof. Dr. Murat Çokgezen (Marmara University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Jale Çokgezen (Marmara University, Turkey)
#1135: Türkiye ve AB Ülkelerinde Dışa Açıklığın İstihdam Üzerine Etkileri ................................................... 676
- Prof. Dr. Zekai Özdemir (Istanbul University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. İlkay Noyan Yalman (Cumhuriyet University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Çağatay Karaköy (Cumhuriyet University, Turkey)
#868: Eğitimdeki Gelişme ve Koşullar Bakımından Türkiye ve Geçiş Ekonomileri Karşılaştırması ................ 680
- Asst. Prof. Dr. Erol Karaca (Anadolu University, Turkey)
#1005: Türkiye’de Son On Yıllık Süreçte Tarım Sektöründeki Değişimlerin Genel Ekonomik Göstergelerle
Değerlendirilmesi ................................................................................................................................................ 688
- Assoc. Prof. Dr. Sibel Tan (Çanakkale Onsekiz Mart University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Şermin Atak (Çanakkale Onsekiz Mart University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Ümran Şengül (Çanakkale Onsekiz Mart University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Sabri Sami Tan (Çanakkale Onsekiz Mart University, Turkey)
#1012: Türkiye’de Organik Tarım Potansiyelinin Kırsal Kalkınmadaki Rolü: Gökçeada Örneği ..................... 695
SESSION 2D: Finans
Session Chair: Prof. Dr. Feyzullah Eroğlu
#916: Avrasya Ekonomileri için Feldstein-Horioka Bilmecesi .......................................................................... 699
- Asst. Prof. Dr. Serap Bedir (Erzurum Technical University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Dilek Özdemir (Atatürk University, Turkey)
- Prof. Dr. Kerem Karabulut (Atatük University, Turkey)
#894: Balkan Ülkelerinde Feldstein–Horioka Paradoksu: Bir Panel Eşbütünleşme Analizi .............................. 708
- Prof. Dr. İbrahim Örnek (Kahramanmaraş Sütçü İmam University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Selen Utlu (Gaziantep University, Turkey)
- Dr. Mustafa Baylan (Kahramanmaraş Sütçü İmam University, Turkey)
#1127: Merkezi Yönetimin Vergi Gelirlerini Yerel Yönetimlere Dağıtımı: Küreyerelleşme ............................ 717
- Asst. Prof. Dr. Fatih Kaplanhan (Yıldırım Beyazıt University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Cem Korkut (Yıldırım Beyazıt University, Turkey)
#951: Finansal Kriz ve Maliye Politikası: AB Üyesi Balkan Ülkeleri Üzerine Bir Değerlendirme ................... 726
- Dr. Servet Akyol (Akdeniz University, Turkey)
#1083: Türkiye ve Avrasya Ülkeleri Ekonomilerindeki Finansal Risklerin Reel Ekonomik Büyümeye ve Devlet
Borçlanmasına Etkileri: 2000-2013 .................................................................................................................... 738
- Dr. Yusuf Ziya Tengiz (Kadir Has University, Turkey)
- Dr. Emine Şule Göksenli (Yeditepe University, Turkey)
- Dr. Ali Göksenli (Istanbul Technical University, Turkey)
#1014: Bazı Güney ve Doğu Avrupa Geçiş Ekonomilerinin Mali Reformlarının Karşılaştırması ..................... 748
- Asst. Prof. Dr. Funda Diril (Dokuz Eylül University, Turkey)
xvi
SESSION 3D: Büyüme
Session Chair: Assoc. Prof. Dr. Birol Mercan
#852: SSCB Sonrası Petrol İhraç Eden Ülkelerde Petrol Gelirlerinin Yaşam Standartlarına Etkisi ................... 758
- Prof. Dr. Cihan Bulut (Qafqaz University, Azerbaijan)
- Assoc. Prof. Dr. Fakhri Hasanov (Qafqaz University, Azerbaijan)
- Asst. Prof. Dr. Elchin Suleymanov (Qafqaz University, Azerbaijan)
#950: Doğal Kaynak Zenginliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisinde Yönetişim Göstergelerinin Aracılık Etkisi:
MENA ve Hazar Ülkelerinden Ampirik Bulgular .............................................................................................. 765
- Prof. Dr. Harun Bal (Çukurova University, Turkey)
- Dr. Mehmet Demiral (Çukurova University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Emrah Eray Akça (Çukurova University, Turkey)
#996: Toplumsal Bir Mesele Olarak Yolsuzluk ve Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği ........................................ 775
- Assoc. Prof. Dr. Neşe Algan (Çukurova University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Başak Gül Aktakas (Çukurova University, Turkey)
- Ph.D. Candidate İpek Tekin (Çukurova University, Turkey)
#994: Türkiye’de Enflasyon Belirsizliğinin Enflasyon, Büyüme, Faiz Oranı ve Döviz Kuru Üzerine Etkileri . 785
- Prof. Dr. Nezir Köse (Gazi University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Mehmet Kenan Terzioğlu (Gazi University, Turkey)
#923: Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: BRICS Ülkeleri ve Türkiye Örneği ............................... 795
- Ph.D. Candidate Müge Manga (Çukurova University, Turkey)
- Mr. Ediz Kandır (Çukurova University, Turkey)
SESSION 4D: Mikroekonomi I
Session Chair: Prof. Dr. Muammer Tekeoğlu
#877: Kitle Kültürü Ortamında Stratejik Tutarsızlık ve Örgütsel İkiyüzlülük: Kredi ve Yurtlar Kurumuna Bağlı
Yurtlarda Bir Araştırma ...................................................................................................................................... 804
- Prof. Dr. Feyzullah Eroğlu (Pamukkale University, Turkey)
- Dr. Şeyma Gün Eroğlu (Pamukkale University, Turkey)
#1111: Firma Devralmalarının Firmanın Sektör İçindeki Performansı Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul
Uygulaması ......................................................................................................................................................... 812
- Assoc. Prof. Dr. İbrahim Halil Ekşi (Kilis 7 Aralık University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Nasara Banu Güzel (Kilis 7 Aralık University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Rabia Ecem Küçüktaşdurmaz (Kilis 7 Aralık University, Turkey)
#1150: Türkiye’deki Konut Fiyatlarının Tahmininde Hedonik Regresyon Yöntemi ile Yapay Sinir Ağlarının
Karşılaştırılması .................................................................................................................................................. 820
- Asst. Prof. Dr. Fatih Ecer (Afyon Kocatepe University, Turkey)
#992: Metal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipotezinin Türkiye Ekonomisi için Sınanması .............................. 830
- Assoc. Prof. Dr. Fikret Dülger (Çukurova University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Salih Gencer (Çukurova Universiy, Turkey)
- Ph.D. Candidate Almıla Burgaç (Çukurova University, Turkey)
#1134: Konya Ayakkabıcılık Kümelenmesinin Rekabetçilik Analizi ................................................................ 840
- Asst. Prof. Dr. Mustafa Atilla Arıcıoğlu (Necmettin Erbakan University, Turkey)
- Mr. Muhittin Koraş (Konya Clustering Association, Turkey)
- Ph.D. Candidate Mustafa Gömleksiz (Necmettin Erbakan University, Turkey)
xvii
SESSION 5D: Mikroekonomi II
Session Chair: Prof. Dr. Recep Kök
#973: Topluluk Girişimciliği: Denizli Babadağlılar Çarşısı Örneği ................................................................... 853
- Prof. Dr. Ayşe İrmiş (Pamukkale University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Bilge Akça (Adana Science and Technology University, Turkey)
- Mrs. Hatice Çoban (Pamukkale University, Turkey)
- Mrs. Mehtap Sarıkaya (Pamukkale University, Turkey)
#1041: Ekonomik Büyüme ve Kalkınmada Girişimciliğin Önemi ve Rolü ........................................................ 862
- Prof. Dr. Asım Günal Önce (Dokuz Eylül University, Turkey)
- Prof. Dr. Mehmet Marangoz (Muğla Sıtkı Koçman University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Nedret Erboy (Muğla Sıtkı Koçman University, Turkey)
#1170: Sürdürülebilir Ekonomik Kalkınma Belirleyicisi Olarak Eko-İnovasyonun Önemi: Dünya ve Türkiye
Örneği ................................................................................................................................................................. 873
- Prof. Dr. Ahmet Incekara (Istanbul University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Elif Haykır Hobikoğlu (Istanbul University, Turkey)
#1169: Bilge Ekonomisi ve Türkiye ................................................................................................................... 879
- Ph.D. Candidate Burcu Baydar (Istanbul Aydın University, Turkey)
#878: Ekogirişimcilik ve Bankalar ..................................................................................................................... 888
- Mrs. Nilüfer Işık (DenizBank, Turkey)
SESSION 6D: Makroekonomi I
Session Chair: Prof. Dr. Ersan Bocutoğlu
#915: Bütçe Açığı ve Enflasyon: Türkiye İçin Bir Sınır Testi Yaklaşımı .......................................................... 891
- Asst. Prof. Dr. Serap Bedir (Erzurum Technical University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Arzu Tural Dikmen (Atatürk University, Turkey)
#983: Cari Açığın Sürdürülebilirliğinde Varlık Talebi Yaklaşımı ...................................................................... 900
- Prof. Dr. Mahir Fisunoğlu (Çukurova University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Gürçem Oransay (Çukurova University, Turkey)
#937: Gelişmekte Olan Ülkeler Küresel Sermayeyi Çekme Konusunda Niçin Başarısız Olmaktadırlar? Balkan
Ülkeleri için Lucas Paradoksunun Yeniden İncelenmesi .................................................................................... 909
- Dr. Mehmet Demiral (Çukurova University, Turkey)
#861: Enflasyon ile İşsizlik Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Test Edilmesi: Panel Eşbütünleşme ve
Nedensellik Analizi ............................................................................................................................................. 919
- Mr. Ekrem Gül (Sakarya University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Ahmet Kamacı (Artvin Çoruh University, Turkey)
- Mr. Serkan Konya (Artvin Çoruh University, Turkey)
SESSION 7D: Makroekonomi II
Session Chair: Prof. Dr. Hüseyin Avni Egeli
#1107: Neoklasik Paradigma Olarak Washington/Post Washington Uzlaşısının Yükselişi ve Düşüşü: PostKeynesyen Alternatif Yaklaşım .......................................................................................................................... 925
- Asst. Prof. Dr. Yelda Tekgül (Çukurova University, Turkey)
- Prof. Dr. Mehmet Fatih Cin (Çukurova University, Turkey)
#1166: A.Smith ve Klasik Okul, K.Marx ve Marksist Sosyalizm, J.M.Keynes ve Keynesgil Devrim ve Daha
Sonraki Gelişmeler .............................................................................................................................................. 934
- Assoc. Prof. Dr. Ayşen Hiç Gencer (Istanbul Aydın University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Özlen Hiç Birol (Istanbul University, Turkey)
xviii
#991: Geçiş Ekonomilerinde Üçüz Açık Hipotezinin Geçerliliği ....................................................................... 944
- Asst. Prof. Dr. Dilek Özdemir (Atatürk University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Özge Buzdağlı (Atatürk University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Ahmet Alkan Çelik (Beykent University, Turkey)
#1165: Yapısal Şokların Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri ...................................................................... 951
- Ph.D. Candidate Bekir Aşık (Beykent University, Turkey)
#1120: Türkiye ve Makedonya Ekonomilerinin Konjonktürel Uyumunu Belirleyen Faktörler ......................... 957
- Mr. Türker Şimşek (Gaziosmanpaşa University, Turkey)
- Mr. Emre Aslan (Gaziosmanpaşa University, Turkey)
- Mr. Atila Karkacıer (Gaziosmanpaşa University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Ahmet Güven (Gaziosmanpaşa University, Turkey)
SESSION 2E: Hukuk I
Session Chair: Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu
#897: Göç Hukuku Açısından Yabancıların Türkiye’de İkameti ....................................................................... 964
- Prof. Dr. Çağlar Özel (Hacettepe University, Turkey)
#982: Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Viyana Konvansiyonu Bağlamında Yeni Türk Borçlar Kanunu ile
Getirilen Satış ve Ticari Satışa İlişkin Yeni Hükümlerin Değerlendirilmesi ...................................................... 969
- Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu (Beykent University, Turkey)
#1164: Uluslararası Ticarette Vesaik Mukabili Ödeme ...................................................................................... 974
- Prof. Dr. Adnan Deynekli (Bahçeşehir University, Turkey)
#884: Göç Hukukundaki Güncel Gelişmeler Üzerine Bazı Tespit ve Değerlendirmeler .................................... 979
- Assoc. Prof. Dr. Çetin Arslan (Hacettepe University, Turkey)
#1158: Karşılaştırmalı Hukukta Anayasa Mahkemelerinin Yapısı: Makedonya, Türkiye, Almanya, Avusturya,
Fransa, İtalya ve İspanya ..................................................................................................................................... 985
- Asst. Prof. Dr. Ebru Karaman (Beykent University, Turkey)
SESSION 3E: Turizm
Session Chair: Prof. Dr. Faruk Andaç
#946: Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün Turizme Katkıları ........................................................... 993
- Prof. Dr. Faruk Andaç (Çağ University, Turkey)
#1089: Öğrenen Turizm Bölgelerinin Şehir Pazarlamasına Etkisi Üzerine Kavramsal Bir Çalışma .................. 997
- Asst. Prof. Dr. Esra Ciğerci (Afyon Kocatepe University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Alparslan Özmen (Afyon Kocatepe University, Turkey)
#859: Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: Panel Eşbütünleşme ve Nedensellik
Analizi ............................................................................................................................................................... 1007
- Asst. Prof. Dr. Ahmet Kamacı (Artvin Çoruh University, Turkey)
- Mr. Yener Oğan (Artvin Çoruh University, Turkey)
SESSION 4E: Hukuk II
Session Chair: Prof. Dr. Süleyman Karaçor
#1144: Türk Hukukunda Kamulaştırmasız El Atma Sorunu Üzerine Bir İnceleme ......................................... 1013
- Assoc. Prof. Dr. Mustafa Avcı (Anadolu University, Turkey)
#1035: Sosyal İşletmeler ve Sosyal İşletmelerin Hukuki Yapısı ...................................................................... 1020
- Asst. Prof. Dr. Hülya Göktepe (Anadolu University, Turkey)
#1097: Türk Hukukunda Bankacılık Zimmeti Suçu ......................................................................................... 1029
- Asst. Prof. Dr. Nazmiye Özenbaş (Anadolu University, Turkey)
xix
#1157: Türk Ticaret Kanunu’nda Birleşme, Bölünme ve Tür Değişikliğine İlişkin Düzenlemelerin Türkiye’deki
İş Hayatına Etkileri ........................................................................................................................................... 1038
- Dr. Semih Büyükipekçi (Selçuk University, Turkey)
- Prof. Dr. Naim Ata Atabey (Selçuk University, Turkey)
SESSION 5E: Bölgesel Ekonomiler
Session Chair: Assoc. Prof. Dr. Neşe Algan
#1103: Bölgesel Kalkınma Politikalarının Etkinliği: Türkiye Alt Bölgeler Bazında Bir Uygulama ................ 1044
- Assoc. Prof. Dr. Fehim Bakırcı (Atatürk University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Emine Demet Ekinci (Atatürk University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Tuba Şahinoğlu (Atatürk University, Turkey)
#984: Girdi-Çıktı Analizi Yaklaşımıyla Kırgızistan Ekonomisinin Analizi (2005-2010) ................................ 1054
- Dr. Aynura Turdalieva (Kyrgyzstan-Turkey Manas University, Kyrgyzstan)
#945: Geçiş Ekonomilerinde Kayıtdışılığın Boyutları ve Çözüm Önerileri ..................................................... 1066
- Dr. Abdullah Burhan Bahçe (Dumlupınar University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Hatice Dayar (Dumlupınar University, Turkey)
#1102: Geçiş Ekonomilerinde Özelleştirme ..................................................................................................... 1074
- Asst. Prof. Dr. Metin Sağlam (Hitit University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Necmi Ocak (Hitit University, Turkey)
#1031: Teorik Perspektifte Rekabet ve Kümelenme İlişkileri: Bölgesel Kalkınmaya Etkileri ......................... 1081
- Asst. Prof. Dr. Emine Demet Ekinci (Atatürk University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Tuba Şahinoğlu (Atatürk University, Turkey)
- Assoc. Prof. Dr. Mine Gerni (Marmara University, Turkey)
SESSION 6E: Enerji ve Çevre
Session Chair: Prof. Dr. Murat Çokgezen
#1021: Türkiye Gökçeada’da Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Potansiyeli ................................................. 1091
- Asst. Prof. Dr. Ahmet Bilal Şengül (Çanakkale Onsekiz Mart University, Turkey)
#1095: Türkiye’deki Üretken Sektörlerin Göreli Önemi ve Emisyon Sorumluluğu: 2002-2011 ..................... 1100
- Asst. Prof. Dr. Celal Taşdoğan (Gazi University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Bilgen Taşdoğan (Ankara University, Turkey)
#1042: Çevresel Sürdürülebilirlik Ve Tarım ..................................................................................................... 1110
- Prof. Dr. Faik Bilgili (Erciyes University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Hayriye Hilal Bağlıtaş (Erciyes University, Turkey)
#1029: Yenilenebilir Enerji Politikaları ve Enerji Arz Güvenliği ..................................................................... 1118
- Asst. Prof. Dr. Poyraz Gürson (Atılım University, Turkey)
- Ph.D. Candidate Mustafa Kemal Topcu (Ankara Chamber of Industry, Turkey)
- Prof. Dr. Halil İbrahim Ülker (Atılım University, Turkey)
- Asst. Prof. Dr. Turan Erman Erkan (Atılım University, Turkey)
SESSION 7E: Экономический рост и развитие
Session Chair: Prof. Dr. Jusup Pirimbaev
#1161: Роль и значение социального маркетинга в экономике страны ..................................................... 1124
- Prof. Dr. Anara Kamalova (Academy of Management, Kyrgyzstan)
#842: Мировой финансовый кризис и его влияния на состояние экономики Кыргызстана .................... 1129
- Prof. Dr. Omurbek Karatalov (Kyrgyz-Russian Slavic University, Kyrgyzstan)
xx
#857: Цепочка добавленной стоимости для фруктов 1138
- Assoc. Prof. Dr. Akylbek Umetaliev (Kyrgyz State Technical University, Kyrgyzstan)
#971: ТНК как высшая форма хозяйствования современной экономической системы ........................... 1144
- Assoc. Prof. Dr. Turusbek Asanov (Kyrgyzstan-Turkey Manas University, Kyrgyzstan)
- Dr. Marat Kudaikulov (Kyrgyz-Russian Slavic University, Kyrgyzstan)
#1050: Мотивация труда в системе здравоохранения ................................................................................. 1149
- Assoc. Prof. Dr. Damira Japarova (Kyrgyzstan-Turkey Manas University, Kyrgyzstan)
507
Küresel Kriz Sonrasında Cari Açık ve Kredi Hacmi Arasındaki
İlişki: Türkiye Örneği
Relationship between Current Account Deficit and Credit Volume
after the Global Financial Crisis: The Case of Turkey
Asst. Prof. Dr. Sinem Yapar Saçık (Karamanoğlu Mehmetbey University, Turkey)
Ebubekir Karaçayır (Karamanoğlu Mehmetbey University, Turkey)
Abstract
An important macroeconomic variable, current account deficit as percentage of gross domestic product is
considered as an indicator of an economic crisis when it is above 5%. In the economies where current account
deficit is a problem, source of current account deficit should be determined for the solution. In the case of an
interaction between credit expansion and current account, policies using a credit mechanism can be applied to
stabilize the current account balance. In order to determine the relationship between current account deficit and
credit volume before and after the financial crisis, visual graphics based on data will be utilized. This paper
analysis the cointegration, long and short run causality relationship between current account deficit and
consumer credits for Turkey over the period 2004Q3-2013Q3. The results of Johansen cointegration test indicate
a cointegration between these variables. The empirical results show that there is bidirectional long and short run
casuality relationship among variables. After the financial crisis of 2008, the increase in credit expansion
increased domestic consumption depending on imports causing deterioration in current account deficit. There are
difficulties of low finance qualities of this current account deficit and the realization of structural transformation
in favor of exports in short term. Targeting a continuing economic growth increases energy dependency and
import of investment goods, so puts credit mechanism policies forward to fight with current account deficit.
Limiting the credit volume more than necessary to reduce current account deficit can worsen the various
macroeconomic variables.
1 Giriş
Önemli bir makro ekonomik değişken olan cari açık/GSYİH çoğu zaman %5 düzeyinin üzerinde olduğunda
ekonomik kriz göstergesi olarak kabul edilmektedir. Cari açığın sorun olduğu ekonomilerde çözümüne yönelik,
oluşan cari açıkların kaynağının saptanması gerekmektedir. Cari açık probleminin çözümüne yönelik olarak, bu
problemin nedenlerinin ortaya konulması önemlidir. Literatürde cari açığı döviz kuru, reel faiz oranı, ekonomik
büyüme ve kredi hacmi gibi birçok değişken ile ilişkilendiren çok sayıda çalışma vardır. Kredi genişlemesi ile
cari işlemler arasında bir etkileşimin olması halinde cari işlemler dengesinin sağlanmasına yönelik kredi
mekanizması politikaları uygulanabilmektedir.
Türkiye’nin de içinde olduğu birçok gelişmekte olan ülke ekonomisinde dışa açılma süreci sonrasında
gerçekleşen ekonomik krizlerin öncesi ve sonrasında benzer ekonomik gelişmeler yaşanmaktadır. Kriz yılı
öncesinde sermaye giriş ve kredi genişlemesi artarak, cari işlemler dengesi kötüleşmektedir. Kriz yıllarında ise,
sermaye çıkışları ve kredi daralması yaşanarak cari işlemler dengesinde iyileşme gerçekleşmekte, kriz yılları
sonrasında da kriz yılı öncesine göre benzer yapıya geri dönülmektedir. Küresel kriz sonrasında da, sermaye
girişi ve kredi genişlemeleri yurtiçi talep kaynaklı ekonomik büyümeye bağlı olarak, cari işlemler dengesinde
açıklara neden olmakta ve ekonomik kırılganlığı arttırmaktadır.
2008 küresel krizi sonrası Türkiye ekonomisi yurt içinde kolay ve ulaşılabilir kredi imkanları ile birlikte
ekonomik büyüme sürecine girmiştir. Bu dönemde kredi genişlemesindeki artış ithalata bağımlı iç tüketimi
arttırarak cari açığın artmasında etkili olmuştur. Yüksek cari açıkların ülkemizde yaşanan ekonomik krizlerde
etkili olduğu kabul edilmektedir. Oluşan bu cari açıkların ise finansman kalitesinin düşük olması ve kısa
dönemde dış ticarette yapısal dönüşümün ihracat lehine gerçekleşmesinin zorluğu bilinmektedir.
Ekonomik büyüme hedefleri doğrultusunda enerji bağımlılığı ve yatırım ve aramalı ithalatında artışın devam
ediyor olması cari açıkla mücadele amacıyla kredi mekanizması politikalarını öne çıkarmıştır. Bankaların kredi
hacminin gerekli ölçüde sınırlandırılmasına yönelik düzenlemeler, finansal kaynaklı olası ekonomik krizleri
engelleyebileceği düşünülmektedir. Cari açığı azaltmak için kredi hacminin gereğinden daha çok daraltılması ise
farklı makro ekonomik dengesizliklere neden olabilir. Piyasada egemen olan KOBİ’lere (Küçük ve Orta Ölçekli
İşletmeler) sağlanan işletme kredilerini sınırlandıran politikalar, toplam üretimin azalmasına ve işsizliğin
artmasına neden olabilir.
508
2 Literatür Taraması
Literatürde, cari açık ve kredi hacmi arasındaki ilişkiyi inceleyen bazı çalışmalar kronolojik sıra gözetilerek
özetlenmiştir. Telatar (2011), çalışmasında Granger nedensellik testi ile krediler ve cari açık arasındaki ilişkiyi
test etmiştir. Türkiye ekonomisinin incelendiği bu çalışmada 2003-I ile 2010-IV çeyrek dönemi kapsayan seriler
kullanılmıştır. Çalışma sonucunda toplam kredilerden cari açığa doğru anlamlı bir nedensellik ilişkisine
ulaşılamazken, tüketici kredilerinden cari açığa doğru pozitif bir ilişki bulgusuna ulaşılmıştır. Munzam karşılık
oranlarının krediler açısından selektif bir yaklaşım ile uygulanarak, tüketici kredilerinin azaltılması çalışmanın
önemli politik tavsiyelerindendir.
TCMB (2011), çalışmasında çeşitli grafik ve analizler kullanılarak özellikle küresel kriz sonrasında cari açık
ve krediler arasındaki ilişki saptanmaya çalışılmıştır. Banka kredilerinin eğilim anketine de başvurulan bu
çalışmada küresel kriz sonrasında cari açık ile tüketici kredileri içerisinde başta taşıt kredileri olmak üzere güçlü
bir ilişkinin varlığı ifade edilmiştir. Togan ve Berument (2011), çalışmada VAR (Vektör Autoregressive) modeli
çerçevesinde sermaye hareketleri, krediler ile cari işlemler dengesi arasındaki ilişkileri analiz etmiştir. 2010 yılı
için cari işlemler dengesi/GSYİH’nın artmasında etkili olan temel değişkenin sermaye hareketleri olduğu
bulgusuna ulaşılmıştır.
Özülke (2011), çalışmasında 2005-2011 yılları arasında cari açık ile tüketici kredileri arasındaki ilişkiyi
araştırmıştır. 2010 ve 2011 yıllarında yüksek cari açıkların kredi genişlemesi veya tüketici kredisi
genişlemesinden kaynaklı olduğunu söylemek için yeterli kaynağın olmadığı bulgusuna ulaşılmıştır. Ferrero
(2012), çalışmada birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için kredi faiz oranları ve koşullarına göre değişen
konut fiyatları ile cari açık arasındaki ilişkiyi ifade etmiştir.
Göçer, vd, (2013), çalışmalarında Türkiye’deki yurtiçi kredi hacmi ile cari işlemler açığı arasındaki ilişkiyi
araştırmıştır. 1992-I ve 2012-III çeyrek dönemi kapsayan seriler kullanılmış olup Carrion-i Silvestre (2009)
çoklu yapısal kırılmalı birim kök testi ve Maki (2012) çoklu yapısal kırılmalı eşbütünleşme yöntemine
başvurulmuştur. Çalışma sonucunda kredi hacmi artışı ile cari işlemler açığı arasında pozitif ve istatistiki olarak
anlamlı bir ilişkinin var olduğu tespit edilmiştir.
BDDK (2013), çalışmada 2002 -2012 yılları arasında çeyrek dönemli veri seti ile uygulama yapılmıştır.
Çalışmada eş bütünleşme, nedensellik testleri ve Vektör hata düzeltme modeline başvurulmuştur. Çalışma
sonucunda cari açık ile bireysel krediler arasında uzun dönemli ve ters yönlü bir ilişki saptanmıştır. Bireysel
krediler içerisinde cari açıkla en güçlü ilişki kredi kartlarında yaşanırken bunu sırasıyla konut ve ihtiyaç kredileri
izlemiştir. Aizenman, vd, (2013) çalışmalarında 2005 ve 2012 yılları arasında çeyrek dönemler itibariyle 36 ülke
için gayrimenkul değerlenmesi, cari açık ve kredi büyümesi arasındaki ilişkiyi araştırmıştır. Çalışma, küresel kriz
öncesi ve sonrasında incelenen ülkeler için gayrimenkul değer artışı, cari açık ve kredilerdeki büyüme (cari açık
ve kredilerin GSYİH’e oranı) arasında pozitif bir ilişkinin varlığını desteklemektedir.
Ganioğlu (2013), çalışmada gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerde cari işlemler dengesizlikleri ve hızlı kredi
genişlemeleri ile yaşanan finansal krizler arasındaki ilişkiyi araştırmıştır. Çalışmada panel logit veri tekniği
kullanılarak, 1970-2008 dönemini kapsayan seriler kullanılmıştır. Hem gelişmiş ülkelerde hem de gelişmekte
olan ülkelerde cari işlem dengesizlikleri ve hızlı kredi genişlemesinin finansal kriz olasılığını arttırma konusunda
güçlü olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.
3 Cari Açık ve Krediler İlişkisi
Türkiye’de önemli düzeylere ulaşan cari açığın yapısal kaynaklı olması ve ekonomik büyüme hedefleri
nedeniyle kısa sürede çözülemeyeceği bilinmektedir. Yüksek faiz oranları nedeniyle sermaye girişinin yoğun
olduğu dönemlerde TL’ değerlenme dış ticaret açığını arttırmaktadır. Bu dönemlerde yapısal olarak var olan cari
açık konjönktürel olarak da etkilenmektedir. Konjonktürel dalgalanmaların önüne geçilmesi makroekonomik
dengelerin kötüleşmesini engellemek amacıyla önemlidir. Şekil-1’den anlaşılacağı üzere net açılan krediler ile
cari açık arasında güçlü bir ilişkinin varlığı konjonktürel nedenlerden kaynaklı cari açığın sınırlandırılabilmesi
için kredilerin önemli bir araç olduğuna işaret etmektedir. Kredi geri dönüşlerinin ideal düzeyde olması,
ekonomik krize neden olan bozulmaların önlenmesi amacıyla kredi politikaları önemli gözükmektedir (Kara, vd,
2013).
Şekil-1 incelendiğinde net açılan krediler ve cari açık arasında ters yönlü paralel bir seyir söz konusudur.
Ayrıca söz konusu eş anlı hareketin, net açılan tüketici kredileri ve enerjiden arındırılmış cari açık arasında da
geçerli olduğu görülmektedir. Küresel krize yakın dönemde kredi genişlemesi ve cari açık hızlı bir şekilde
artarken, küresel krizin yaşandığı yıl bu göstergelerde hızlı bir yön değiştirme, kredilerin azalma şoku ve cari
işlemler dengesinde ciddi toparlanmalar gerçekleşmiştir. Küresel krizden hemen sonra kredi genişlemesi ve buna
bağlı olarak cari işlemler dengesinde bozulmalar başlayarak, bu göstergeler küresel kriz öncesi döneme
yakınsamıştır. 2010 yılı sonunda kredi genişlemesini sınırlandıran düzenlemeler cari açığın artışını kısa süreli
olarak frenlemiş daha sonra ekonomik büyüme hedefleri doğrultusunda artan krediler cari açığın artmasında
etkili olmuştur.
509
120,000
Milyon $
80,000
40,000
0
-40,000
-80,000
-120,000
Enerji Hariç Cari Açık
Toplam Krediler
Tüketici Kredileri
Cari Açık
Şekil 1: Net Açılan Krediler ve Cari İşlemler Dengesi (Çeyrek Dönemler İtibariyle Yıllıklandırılmış) Kaynak:
BDDK, TCMB, TUİK
Toplam krediler içerisinde önemli bir paya sahip olan tüketici kredileri, bankalar tarafından kolay erişilebilir
dış finansman kaynaklarına bağlı olarak artmaktadır. Yurt içi talepteki canlanma ve olumlu finansal süreç ile
birlikte tüketici kredi talebinin, tüketici kredi arzı ile karşılanması tüketici kredi hacminde belirgin bir şekilde
artış yaratmaktadır (Özlale, 2012). Kısa vadeli sermaye girişlerinin etkisinde değerlenen TL ise, tasarrufların
azalmasında etkili olup tüketici kredisindeki genişleme ve düşük rekabet gücü kanalıyla ithalatın ve dolayısıyla
cari açığın artmasında etkili olmuştur (Eşiyok, 2012).
150,000
Milyon $
100,000
50,000
0
-50,000
-100,000
Cari İşlemler Dengesi
Tüketici Kredileri
Şekil 2: Tüketici Kredileri ve Cari İşlemler Dengesi (Çeyrek Dönemler İtibariyle Yıllıklandırılmış) Kaynak:
TCMB, BDDK
Tüketici kredileri bilindiği üzere geniş bir kitle tarafından talep edilmektedir. Tüketici kredilerinin düşük
tutarlı ve piyasada bütün sektörlerde istihdam eden kişilerce talep edilmektedir. Bu durum, bankacılık sistemi
için riskin geniş kitlelere yayılarak, kredi takibini azaltmakta, tüketici kredi arzını ise arttırmaktadır. Şekil-2’de
tüketici kredilerinin genel olarak küresel kriz yılı haricinde artış eğiliminde olduğu görülmektedir. Tüketici
kredilerindeki bu artışın hane halkı ve firmaların ithalata bağlı tüketimlerini arttığı ve yurtiçi özel tasarrufların
azalmasında etkili olarak cari açığı arttırıcı etkisi bulunmaktadır.
Cari açığın fazla verdiği dönemlerde, iç tasarruf birkimini arttırmak ve tüketimi azaltmak için özellikle tüketici
kredilerinde kredi koşulları zorlaştırılmaktadır. Kredi kartı harcaması, ihtiyaç, taşıt ve konut kredilerini içine alan
tüketici kredilerinde uygulanan bu politikaların yansıması hanehalkı ve firmalara üzerinde çok yönlü olmaktadır.
Milyon $
510
16,000
12,000
8,000
4,000
0
-4,000
-8,000
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
Konut Kredisi (Sol Eksen)
Cari Açık/GSYİH (Sağ Eksen)
Şekil 3: Net Açılan Konut Kredisi ve Cari Açık/ GSYİH (Çeyrek Dönemler İtibariyle Yıllıklandırılmış) Kaynak:
BDDK, OECD
Milyon $
Şekil-3’te görüldüğü üzere tüketici kredileri içerisinde önemli paya sahip konut kredileri, cari açık /GSYİH ile
özellikle küresel kriz sonrası yıllarda paralel bir seyir izlemiştir. Küresel krizden sonra, faiz indirimleri ve konut
kredilerini teşvik edici düzenlemeler, özel kesim tasarruf yatırım açığının artmasına neden olarak cari açık/
GSYİH’da artış meydana getirmektedir (Eğilmez, 2013). Kredi tutarının teminat olarak alınan konutun değerine
oranı %75’e yükseltildiği 2010 yılı sonrasında ise konut kredilerinde yaşanan düşüşün cari işlemler
dengesi/GSYİH’nın düşmesinde etkili olduğu görülmektedir (BDDK, 2014).
3,000
2,000
1,000
0
-1,000
-2,000
-3,000
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
Taşıt Kredisi (Sol Eksen)
Şekil 4: Net Açılan Taşıt Kredisi ve Cari Açık/ GSYİH (Çeyrek Dönemler İtibariyle Yıllıklandırılmış) Kaynak:
BDDK, OECD
Şekil 4’te tüketici kredilerinde içerisinde yer alan taşıt kredileri ile cari açık /GSYİH arasında paralel bir seyir
gözlemlenmektedir. Taşıt kredileri ithalat içerisinde önemli paya ulaşan otomotiv sektörüne olan talebi doğrudan
etkileyerek cari açık üzerinde etkili olmaktadır. Ayrıca taşıt kredilerinde yaşanan artış konut kredilerinde olduğu
gibi özel kesim tasarruf açığına neden olarak cari açık/ GSYİH’nin artmasında etkili olduğu görülmektedir.
Şekil-5’te görüldüğü üzere küresel kriz sonrasında net açılan işletme kredilerinde hızlı bir artış yaşanırken, cari
açık/GSYİH’de ise kötüleşme görülmektedir. 2011 yılının ikinci çeyreğinde incelenen dönem içerisinde cari
açık/GSYİH’nın en yüksek olması gerekiyor (%10), net açılan işletme kredilerinin ise en yüksek (33 milyar $)
olduğu görülmektedir. Bu durum Şekil-3 ve Şekil-4’te tüketici kredileri içinde de benzer olduğu görülmektedir.
Net açılan konut kredisi (11 milyar $), net açılan taşıt kredisi (1.2 milyar $) incelenen dönem içerisinde 2011
yılının ikinci çeyreğinde yüksek değerlere ulaştığı görülmektedir. Finansal istikrarın sağlanarak makroekonomik
değişkenlerin kötüleşmesini engellemek amacıyla TCMB, kredilerin sınırlandırılmasına yönelik olarak para
politikalarını uygulamak durumunda kalmıştır (TCMB, 2012).
Türkiye’de cari açığın nedenleri bilindiği üzere dışa açılma döneminden itibaren ithalatın ihracata göre
oldukça hızlı artmasından kaynaklanmaktadır. Türkiye ekonomisinde özellikle 2003 yılından sonra ithal sanayi
malları yerli aramalı mallarına ikame edilerek, sanayi üretimi ithalata bağımlı hale gelmiştir. (Yeldan, 2010).
Toplam ithalatın hacminin içerisinde aramalı ithalatının ağırlıkta olması, ithalattaki artışın girdi talebinden
511
Milyon $
olduğunu göstermektedir. İhracat içerisinde ise ithalat girdi oranlarının yüksek olması bu dönemde ekonomik
büyümenin aramalı ithalatı ile bağlantısını göstermektedir (Telatar ve Terzi, 2009). İşletme kredileri kullanarak
ithal aramalı talep eden firmalar ise dolaylı olarak ekonomik büyümeye katkı yapmaktadır.
40,000
12%
30,000
10%
20,000
8%
10,000
6%
0
4%
-10,000
2%
-20,000
0%
İşletme Kredileri (Sol Eksen)
Şekil 5: Net Açılan İşletme Kredisi ve Cari Açık/ GSYİH (Çeyrek Dönemler İtibariyle Yıllıklandırılmış) Kaynak:
BDDK, OECD
Cari açığın işletme kredi hacmi ile gereğinden fazla sınırlandıran politikaların uygulanması durumunda
sermaye kaynaklarının üretim faaliyetlerine aktarılması sorunu yaşanacaktır. Dış ticaret yapısından ötürü ise
işsizlik, üretimin azalması gibi ekonomide bazı dengesizlikler oluşabilecektir. Bu nedenle cari açıkları azaltmak
için işletme kredilerini sınırlamaya yönelik politikalar yerine üretim yapısını değiştiren, ithal girdi bağımlılığını
azaltan yöntem ve teşvikler daha rasyoneldir.
Küresel ekonomik krizin ardından, Türkiye’nin de üye olduğu Basel Bankacılık Denetim Komitesince,
bankaların hızlı kredi genişlemesinin önüne geçebilmek amacıyla, 2010 yılında koruyucu ve sermaye tamponu
uygulamalarını da içine alan Basel III hedefleri belirlenmiştir (TCMB, 2011). Sermaye tamponu uygulamasını
tesis eden Basel III kriterlerinin uygulamasının küresel ekonomiye etkilerini en aza indirebilmek amacıyla uzun
bir geçis süreci planlanmaktadır. Türkiye’de Basel III’e geçiş süreci 2013 yılında başlamış olup, tam anlamıyla
uygulanması 2019 yılına kadar sürmesi beklenmetedir (BDDK, 2013).
Basel III kriterleri bankacılık kredileri üzerinde doğrudan etkili olurken kredi mekanizması ile cari işlemler
dengesi üzerinde de dolaylı olarak etkili olması beklenmektedir. Kredi kullanabilmek için firmalar şeffaf
yönetim anlayışını belirleyerek, kayıt dışından uzaklaşıp sermaye yeterliliğini arttırmak durumunda
kalacaklardır. Bankalar ise firmalar arasında seçim yaparak, istenilen kriterleri sağlayan firmalara düşük
maliyetli kredi imkanı tanıyacaktır (Kaderli, vd, 2013). Kredi arz ve talebinde bu şekilde dengenin sağlanması
özellikle işletme kredi hacminin kısıtlanmasına yönelik politkaların oluşturduğu dengesizliklere göre piyasada
daha çok etkinlik sağlayacaktır.
4 Veri ve Metodoloji
Cari açık/ GSYİH (CA) ve Net açılan Tüketici Kredileri/ GSYİH (TUK) modelde kullanılan değişkenlerdir.
Türkiye ekonomisinde 2004III-2013III çeyrek dönemlik veri seti kullanılan bu çalışmada her iki değişken için
census yöntemi ile mevsimsellikten arındırma işlemi yapılmıştır. CA değişkeni OECD, TUK değişkeni ise
BDDK ve TCMB verilerinden alınmıştır.
Türkiye ekonomisinde cari açık ile toplam krediler içerisinde önemli paya sahip olan tüketici kredileri
arasındaki ilişkinin sınanması amacıyla aşağıdaki ekonometrik metodlar kullanılmıştır.
x
Birim Kök Testi
x
Johansen Eşbütünleşme Testi
x
Vektör Hata Düzeltme Modeline Dayalı Granger Nedensellik Analizi
5 Ampirik Bulgular
Zaman serilerinde sahte regresyon ihtimaline karşı birim kök testi yapılmaktadır. Bu nedenle Augmented
Dickey- Fuller (ADF) ve Phillips-Perron (PP) testleri uygulanarak sonuçlar Tablo 1’de özetlenmiştir.
512
Değişkenler
CA
TUK
ADF
PP
Seviye
I. Fark
Seviye
I. Fark
Sabit ve
Sabit ve
Sabit ve
Sabit ve
Sabit
Sabit
Sabit
Sabit
Trend
Trend
Trend
Trend
-1.6031
-3.1466 (2) -4.9660* -4.8709* -1.9235(2) -2.3082 (2) -4.9599 (2)* -4.8709*
-2.6602
-2.7783
-6.6870* -6.6017* -2.7046(1) -2.8316 (1) -6.6822 (1)* -6.5975 (1)*
* %1 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlılığı ifade etmektedir.
Tablo 1: Birim Kök Testi Sonuçları
ADF ve PP testinde CA ve TUK değişkenleri düzey değerlerinde durağan çıkmazken, birinci farkı alındıktan
sonra durağan hale gelmiştir. Tüm değişkenlerin birinci derecede durağan olması eşbütünleşme testinin
uygulanabilmesine imkan vermektedir. Değişkenler arasında uzun dönem ilişkinin sınanması, eşbütünleşme
testinin uygulanmasını gerektirmektedir. Eşbütünleşme testine yönelik olarak öncelikle Tablo 2’de optimum
gecikme uzunluğu seçilerek VAR modeli tahmin edilmiştir.
Gecikme
0
1
2
3
4
LogL
198.0402
236.0056
243.9265
246.5301
251.6264
LR
NA
69.42246
13.57854*
4.16576
7.571688
FPE
4.68E-08
6.72E-09
5.39e-09*
5.88E-09
5.59E-09
AIC
-11.2023
-13.14318
-13.36723*
-13.28743
-13.35008
SC
-11.11342
-12.87655
-12.92284*
-12.66529
-12.55019
HQ
-11.17162
-13.05114
-13.21382*
-13.07267
-13.07396
* Belirlenen uygun gecikme uzunluğu
Tablo 2: Var Modeli Gecikme Uzunluğu Belirleme Kriter Sonuçları
LR (Likelihood Ratio), FPE (Final Prediction Error), AIC (Akaike Information Criteria), SC (Schwarz), HQ
(Hannan Quinn) kriterlerine göre optimum gecikme uzunluğu 2 olarak belirlenmiştir. CA ve TUK arasında uzun
dönemli ilişkinin varlığını tespit etmek için Johansen eşbütünleşme testi kullanılmış olup test sonuçları Tablo
3’te sunulmuştur.
Hipotez Özdeğerler
İz İstatistiği
H0:r=0 0.500661
H0: r≤1 0.167603
32.48285
6.787491
İz Kritik
Değer (%5)
20.26184
9.164546
Maximum özdeğer
istatistiği
25.69536
6.787491
Max Kritik
Değer (%5)
15.8921
9.164546
r: Eşbütünleşme vektör sayısını ifade etmektedir
Tablo 3: Johansen Eşbütünleşme Test Sonuçları
Johansen eşbütünleşme testi sonucuna göre, en fazla bir eşbütünleşme vektörü olduğunu öngören hipotez %5
anlamlılık düzeyinde, iz istatistiği ve maksimum özdeğer istatistiğinin kritik değerlerden küçük çıkması
nedeniyle reddedilememektedir. Bu sonuç uzun dönemde serilerin birlikte hareket ettiklerine yönelik bulguya
işaret etmektedir. Değişkenler arasında, CA değişkenine göre normalize edilmiş eşbütünleşme ilişkisinden elde
edilen paremetre tahminleri Tablo 4’te sunulmuştur.
CA=0.0348+ 4.1981TUK
(0.0115) (0.4922)
Parantez içindeki değerler standart hatalardır
Tablo 4: Eşbütünleşme ilişkisinin tahmini
Bağımlı değişken
Kısa dönem nedensellik
Açıklayıcı değişken
D(CA)
3.634897
[0.0566]***
D(CA)
D(TUK)
D(TUK)
4.743607
[0.0294]**
Uzun dönem nedensellik
Hata Düzeltme Katsayısı ECT(-1)
-0.121549
(-1.88308)***
0.174728
(2.91317)*
t değerleri parantez içerisinde, olasılık değerleri köşeli parantez içerisinde yer almaktadır. *,**,** sırasıyla %1, %5 ,%10
anlamlılık düzeyinde nedensellik olduğunu göstermektedir.
Tablo 5: VECM modeline dayalı Granger nedensellik testi sonuçları
Elde edilen sonuçlara göre TUK değişkeninin işareti pozitif ve % 1düzeyinde istatistiksel olarak anlamlıdır.
Uzun dönemde Türkiye’de tüketici kredilerindeki artışın cari açığın artmasında etkili olduğu bulgusuna
513
ulaşılmıştır. TUK değişkeninde 1 birimlik artış CA değişkenini ortalama olarak 4.2 birim arttırdığı
görülmektedir. Değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin bulunması neticesinde, değişkenler arasında
nedenselliğin yönü ve vektör hata düzeltme modeli (VECM) oluşturtulabilmektedir. Eşbütünleşik serilerde,
seriler arasında nedensellik analizinin VECM modeli ile yapılması uygun olup, VECM modeline dayalı Granger
nedensellik test sonuçları tablo 5’te sunulmuştur.
Granger nedensellik testi sonucunda kısa dönemde nedensellik ilişkisinin, %5 anlamlılık düzeyinde CA
değişkeninden TUK değişkenine ve %10 anlamlılık düzeyinde TUK değişkeninden CA değişkenine doğru
olduğu tespit edilmiştir. Kısa dönemde değişkenler arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi vardır. Uzun
dönemde ise değişkenlerin hata düzeltme katsayılarının istatistiki olarak anlamlı olması uzun dönemde
değişkenler arasında çift yönlü nedensellik ilişkisinin var olduğu anlamına gelmektedir. Türkiye’de uzun ve kısa
dönemde çift taraflı nedensellik ilişkisinin tespiti, tüketici kredilerindeki artışın cari açığı artırıcı etkisi olduğu
gibi, cari açıktaki artışında tüketici kredilerini arttırıcı etkide bulunduğu anlamına gelmektedir.
6 Sonuç
Çalışmada Türkiye ekonomisinde krediler ile cari açığın paralel seyri farklı grafiklerle incelenmiştir.
Çalışmanın uygulama bölümünde ise cari açık ile toplam krediler içerisinde önemli paya sahip tüketici kredileri
arasındaki ilişki, Türkiye ekonomisi için 2004III-2013III çeyrek dönemlik seriler kullanılarak sınanmıştır.
Johansen eşbütünleşme testine göre cari açık ile tüketici kredilerinin uzun dönemde birlikte hareket ettikleri
bulgusuna ulaşılmıştır. Eşbütünleşik bulunan bu değişkenler arasında nedensellik yönünü bulmak için yapılan
vektör hata düzeltme testi ve bu teste bağlı granger testleri sonucunda değişkenler arasında kısa ve uzun
dönemde çift yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.
Cari açık ile kredi hacmi arasındaki ilişkinin varlığı, cari açık gibi önemli bir sorunun çözümünde sadece kredi
hacminin azaltılması politikasının etkili olacağı anlamına gelmemelidir. Yapısal nedenlerle var olan cari açık
konjonkturel nedenlerden dolayı arttığı zaman finansal istikrarsızlıklara neden olarak, makro ekonomik
dengelerde bozucu etki yaratmaktadır. Bu nedenle cari açığın konjonktürel nedenlerle çözümüne yönelik olarak
kredi politikası kullanılırken, yapısal bozukluklar için ise üretimde teknolojiyle dönüşümün yaşandığı katma
değer yaratan sektörlere yatırım yapılmalıdır.
Konjonktürel nedenlerde artan cari açığın çözümüne yönelik, ülke içerisinde bankaların dönemselliğe bağlı
olarak kullanacakları ilave sermaye tamponu, likidite yeterliliği ve risk bazlı olmayan kaldıraç uygulamalarını
içeren Basel III’ün uygulanması ise son derece önemlidir. Bu kriterlerin uygulanması, küresel ticarete zarar
vermeden ilgili yasal mevzuatın tamamlanması beklenmelidir. Basel I ve II’ne göre daha kapsamlı olan Basel
III’ün mevcut ticari bankalarının yönetim anlayışlarının şekillenmesi ile birlikte finansal piyasalarda olumlu etki
oluşturacağı düşünülmektedir.
Parasal otoriteler ve düzenleyici kuruluşlarca, ekonomik büyümenin iç talebe bağlı olduğu dönemlerde yoğun
tüketime konu olan ürünlerde taksit sayısının azaltılmasının cari açıkta olumlu etkisi olacağı düşünülmektedir.
Kredilerin sınırlandırılması, iç talebi azaltarak üretim ve tüketimi dengelemektedir. Kredi hacminin daraltılması
ile iç tasarrufların arttırılmasının cari açıkların kapatılmasında etkili olacağı beklenmektedir.
Kredi hacmin sınırlandırılması uygulanmasının genel olarak olumlu sonuçlar üretebileceğinin yanında bir
takım olumsuz sonuçları da beraberinde getireceği unutulmamalıdır. Tüketici kredilerin sınırlandırılmasının
sektörde egemen olan KOBİ gelirleri ve buna bağlı üretim ve işsizliğe neden olarak bir takım dengesizlikler
yaratabilir. Tüketici kredilerinin kısıtlanmasın bir diğer olumsuz etkisi ise ülke içerisinde tüketim alışkanlığının
devam ediyor olmasıdır. Kredi sınırlandırılması nedeniyle tüketicilerin alışkanlıklarından vazgeçmemesi,
üreticilerin ise satışlarını arttırmak istemeleri, geleneksel yöntemlerin ticarette ödeme aracı olarak
kullanılmasında etkili olacaktır. Geleneksel ödeme araçlarının daha çok tercih edilmesi sonucunda riskin firmalar
tarafından üstleneceği, bankaların aracı durumlarını kaybedeceği unutulmamalıdır.
Türkiye’de kredi kartı kullanıcı ve pos işyeri sayıları incelendiğinde, kredi kartının piyasada yoğun şekilde
tercih edilen bir ödeme aracı olduğu görülmektedir. Kredi kartı kullanımını azaltma yönündeki uygulamalar
tüketim alışkanlığı nedeniyle harcamaların azalmayarak çek, senet gibi geleneksel ödeme araçlarının tercihini
arttıracaktır. Geleneksel ödeme araçlarının yaygın olarak kullanılması sonucunda piyasada bir takım belirsizlik
ve olumsuz riskler oluşabilecektir.
Cari açık ve kredi genişlemesi finansal krizler ile yakından ilgili olup takip edilmesi gereken iki önemli
göstergedir. Cari açık ile cari açığın kontrolü için uygulanacak kredi ve kredi çeşidi politikası öncesinde
ekonomik kazanç ve kayıplar dikkate alınarak ayrıntılı ve geniş kapsamlı politik analizler yapılmalıdır.
514
Kaynakça
x
Aizenman, vd, 2013. "Real Estate Valuation, Current Account, and Credit Growth Patterns, Before and After
the 2008-2009 Crisis", ADBI Working Paper Series, 429
x
BDDK, 2014. Duyurular,
https://www.bddk.org.tr/WebSitesi/turkce/Duyurular/BDDK_Kurul_Kararlari/88813980.pdf . Erişim
Tarihi:20.03.2014
x
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan: Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik .(2013).
T. C. Resmi Gazete,28756, 5 Eylül 2013.
x
BDDK, 2014. Kredi verileri, http://ebulten.bddk.org.tr/ABMVC/tr/Gosterim/Gelismis. Erişim
Tarihi:21.03.2014
x
Eğilmez, 2013. Kendime Yazılar, http://www.mahfiegilmez.com/2013/03/ic-tasarruflarla-cari-ackiliskisi.html. Erişim Tarihi:22.03.2014
x
Eşiyok, 2012. "Türkiye Ekonomisinde Cari Açık Sorunu ve Nedenleri", Finans Politik ve Ekonomik
Yorumlar , 49, s.63.
x
Ferrero,2012. "House Price Booms, Current Account Deficit, and Low Interest Rates", Federal Reserve
Bank of New York Staff Reports, 541
x
Ganioğlu, 2013. "Rapid Credit Growth and Current Account Deficit as the Leading Determinants of
Financial Crises", Economics, 35.
x
Göçer, vd, 2013. "Kredi Hacmi Artışının Cari Açığa Etkisi: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analiz",
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 18, s.1.
x
Kaderli, vd, 2013." Basel III ve Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun KOBİ’lerin Finansman Sorunu Üzerindeki
Muhtemel Etkileri" Ege Akademik Bakış ,13,s. 505.
x
Kara, vd, 2013. "Türkiye İçin Makul Kredi Büyme Oranı Ne Olmalı" TCMB Ekonomi Notları.
x
OECD, 2014. Current account balance/GDP statistics, http://stats.oecd.org. Erişim Tarihi:19.03.2014
x
Özlale, 2012." Türkiye'de Tasarruf Açığının Nedenleri ve Kapatılması İçin Politka Önerileri", Bankacılar
Degisi, 83, s.2.
x
Özülke, 2011. " The Effect of Consumer Loans on the Current Account Balance in Turkey (2005-2011)",
13th International Conference on Finance and Banking.
x
TCMB, 2011. Finansal İstiktar Raporu Aralık-2010,
http://www.tcmb.gov.tr/yeni/evds/yayin/finist/finist11.php. Erişim Tarihi:15.03.2014
x
TCMB ,2012. 2011-IV Ödemeler Dengesi Raporu,
http://www.tcmb.gov.tr/research/odemeler/ODRapor_20114.pdf. Erişim Tarihi:12.03.2014
x
TCMB, 2014. Ödemeler dengesi verileri, http://evds.tcmb.gov.tr. Erişim Tarihi:11.03.2014
x
Telatar, 2011. "Türkiye'de Cari Açık Belirleyicileri ve Cari Açık - Krediler İlişkisi", Banakacılar Dergisi ,
78 , s.22
x
Telatar ve Terzi, 2009 . "Türkiye'de Ekonomik Büyüme ve Cari İşlemler Dengesi", Atatürk Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23, s.119.
x
Togan ve Berument, 2011." Cari İşlemler Dengesi , Sermaye Hareketleri ve Krediler", Bankacılar Degisi ,
78, s.3.
x
TUİK, 2014. Enerji ithalatı verileri, http://tuikapp.tuik.gov.tr/disticaretapp/menu.zul
x
Yeldan , 2010. Türkiye Ekonomisinde Dış Açık Sorunu ve Yapısal Nedenleri. Subaşat ve Yetkiner (Ed.) ,
Küresel Kriz Çerçevesinde Türkiye'nin Cari Açık Sorunsalı içinde (ss.34-47) , Efil Yayınevi, Ankara.

Göster/Aç

Transkript

Benzer belgeler

Business Network Center Turkey Tüm Hakları

Jewel of the Seas - Cruises in Turkey

45 Ülkeden 180 Belgesel

The First Room Escape Game in Turkey

Sergi Katalog Dosyası

March 30, 2016 H.E. Recep Tayyip Erdoğan President of the