Sayı 13: Mayıs Bülteni - Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI
HUDUT ve SAHİLLER
SAĞLIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Mayıs 2009, Sayı: 13
BÜLTEN
DOMUZ GRİBİ (İnfluenza A / H1N1) PANDEMİSİ
Önümüzdeki sonbahara kadar bu grip virüsünün ortadan kaldırılması
gerekecek. Aksi takdirde tahminen 18 ay sürecek olan bir mücadeleye
kendimizi hazırlamalıyız.
Tarihte en büyük grip pandemisi olarak bilinen İspanyol gribi
ilk kez Mart 1918'de ABD'nin Kansas eyaletinde tespit
edilmiş, 18 ay içinde 50 ile 100 milyon arası insanın (o
dönemde yaşayan nüfusun %5'i) ölümüne sebep olarak
insanlık tarihinde bilinen en büyük salgın olmuştu. Salgın
1918 Eylül-Kasım aylarında zirve noktasına ulaşmış ve
Türkiye dâhil tüm dünya ülkelerini etkilemişti. Hindistan'da
17 milyon kişi, yani ülke nüfusunun %5'i bu hastalıktan
ölmüştü. ABD'de nüfusun yaklaşık %28'i hastalığa
yakalanmış, Fiji Adalarında nüfusun %14'ü iki haftalık bir
süre içinde İspanyol Gribi'nden ölmüştü.
Bugün karşımıza çıkan Domuz Gribi ise ilk kez Mart 2009’da
Meksika'da tespit edildi. İlk kez 28 Nisan 2009’da Yeni
Zelanda, İsrail, İspanya ve İngiltere’ye ulaşarak, 1 ayda 3
kıtaya daha yayıldı.
Dikkatlice bakılırsa iki grip pandemisi arasındaki büyük
benzerlikler göze çarpar. “Yine Mart ayında ve yine Kuzey
Amerika’da başladı”. Diğer taraftan günümüzde dünya
nüfusu 90 yıl öncesine göre 6 kat daha fazla. Ayrıca
kıtalararası ticaret ve seyahatlerin de kat kat arttığını göz
ardı etmemek gerekir.
Grip pandemileri, yavaşça ve sinsice başlayıp, genelde
dalgalar halinde gelip, pikler yaparak kitle ölümlerine yol
açabilmektedir. Salgının başlangıcından bitimine kadar
geçen süre 18 aya kadar sürebilir. Domuz Gribi salgını da
tıpkı diğer pandemiler gibi, özellikle grip mevsimi olarak
kabul edilen mevsimin başlangıcı olan Eylül ayından itibaren
kış mevsiminin sonuna kadar güçlü bir dalgayla gelebilir.
Güçlü bir grip dalgasının günümüzün yoğun ticaret ve
seyahat trafiği ortamında yol açabileceği yıkımı tahmin
etmek oldukça güç.
Kısacası; insanoğlunun önümüzdeki sonbahara kadar bu
grip virüsünü ortadan kaldırması gerekecek. Aksi takdirde
tahminen 18 ay sürecek olan bir mücadeleye kendimizi
hazırlamalıyız.
Dünya Sağlık Örgütü Genel Müdürü Dr. Margeret Chan, 29
Nisan 2009 tarihinde yaptığı basın açıklamasında şunlara
değindi:
“Yeni hastalıklar isimlerinden çok iyi anlaşılamamaktadırlar.
İnfluenza virüsünün hızlıca mutasyona uğrayabilen ve
önceden tahmin edilemeyen davranışlar sergileyebilen bir
virüs olarak kötü bir üne sahip olduğunu size hatırlatmak
isterim. Şu anda en büyük soru şudur: Bu pandemi ne kadar
tehlikeli olabilir özellikle de başlangıç aşamasında?
Geçmişteki tecrübelerimiz sonucu bu hastalığın gelişmiş
ülkelerde çok hafif bir şekilde geçeceğini ancak gelişmekte
olan ülkelerde ise daha sert geçeceğini ve daha çok sayıda
ölüm vakasına yol açacağını düşünmekteyiz. Tüm ülkeler
pandemi hazırlık planlarını aktif hale getirmelidirler. Ülkeler
influenza benzeri bir hastalık ve ciddi zatürree salgınına
karşın üst seviyede alarmda kalmalıdırlar.”
Türkiye’de Durum
Domuz Gribi hastalığının
ülkemize girmemesi için
yapılan
çalışmaların
koordinasyonu Hudut ve
Sahiller Sağlık
Genel
Müdürlüğü’nce eksiksiz bir
şekilde sağlanmaktadır.
Ülkemize domuz gribinin
görüldüğü
ülkelerden
Prof. Dr. Recep AKDAĞ
gelen uçak ve gemilerin
Sağlık Bakanı
tüm
mürettebat
ve
yolcuları, gümrük kontrolü öncesi sağlık ekipleri tarafından
sağlık
taramalarından
geçirilmektedirler.
Konuya
hassasiyetle yaklaşan Sağlık Bakanımız Prof. Dr. Recep
AKDAĞ, 1 Mayıs tarihinde, yerinde incelemelerde bulunmak
üzere Atatürk havalimanını ziyaret ederek, denetim ekipleri
ile birlikte 22.40 Madrid uçağının denetiminde aktif olarak
bulundu.
Dr. Ali AY
Epidemiyoloji ve Seyahat Sağlığı
Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü
Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü
Tehlike Kapımızda. Neler Yapıyoruz?
Ülkemize domuz gribinin görüldüğü ülkelerden gelen uçak ve gemilerin
tüm mürettebat ve yolcuları, gümrük kontrolü öncesi sağlık ekipleri
tarafından sağlık taramalarından geçirilmektedirler.
Ülkemizi Domuz Gribi (İnfluenza A/H1N1) pandemisinden
korumak için gereken önlemler paketi, salgının kıtalararası
yayılım gösterdiğinin doğrulandığı andan itibaren, misyonu
ülkemizi bulaşıcı hastalıklardan korumak olan Hudut ve
Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü tarafından derhal devreye
sokuldu.
Uçağın kapısı açıldıktan sonra ve yolcular yerlerinden
kalkmadan, uçuş kabin ekibi ve kaptan pilotla görüşülür.
Uçakta herhangi bir sağlık problemi olup olmadığı, grip
belirtisi gösteren; yüksek ateşi olan, öksüren, halsizliği olan,
kas ağrısı tarif eden, bulantı-kusması olan herhangi bir yolcu
olup olmadığı sorgulanır.
Alarm seviyesinin 5’e yükselmesinden itibaren, ülkemize
giriş yapılan sınır kapılarının bulunduğu illerdeki sağlık
personelinden oluşan (doktor, yardımcı sağlık personeli,
özel donanımlı 112 ambulansından oluşan) ilave ekipler
belirlenerek devreye sokuldu.
Eğer herhangi bir problem olmadığı beyan edilirse, bunu
yazılı olarak General Declaration (Genel Sağlık Bildirim
Formu) üzerinde belirtmeleri ve mutlaka imzalamaları istenir.
Ayrıca yolcu manifestosu istenir. Sağlık problemi olmaması
durumunda dahi yolcular genel olarak değerlendirilir.
Sonrasında uçaktan inişlerine izin verilir.
Ülkemize en çok giriş yapılan sınır kapısı olan Atatürk
Havalimanı başta olmak üzere; tüm havalimanlarında
uçağın kapısında ve termal kameralarla pasaport kontrolü
öncesinde yolcular sağlık kontrollerinden geçmeye başladı.
Sağlık ekiplerimiz
Dış hatlarda kurulu olan termal kameradan bütün yolcular geçmek zorundadır.
Havaalanlarında Yapılan Sağlık Kontrol İşlemleri
Merkezimizde bulunan operasyon odasında, her gün 24
saat iki sağlık personeli tarafından aralıksız olarak uçakların
gelişleri ve yanaşacakları körükler takip edilir. Körüklere
yanaşmayacak açıkta yolcu indirecek uçakların inecekleri
yerler de tespit edilir.
Daha önceden oluşturulmuş olan ekip sırasıyla sağlık
kontrolü yapılacak uçakları karşılamak üzere uçağın ineceği
körüğe veya açık alana yönlendirilir.
Bir doktor ve iki yardımcı sağlık personelinden oluşan sağlık
ekibi, uçağın inişini bekler ve uçağın kapısı açılmadan hazır
bulunur. Ekip kişisel korunma çantası ile ve maske ve
eldivenleri takılı haldedir.
Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü
Kabin ekibince veya kaptan pilot tarafından herhangi bir
sağlık problemi olan yolcu sağlık ekibine bildirilirse, yolcuların
yerinden kalkmaması sağlanarak, hasta yolcunun yanına
gidilir. Öncelikli olarak hastanın rahatsızlığının durumuna
göre, koruyucu maskesi takılır. Hastanın kısa bir kontrolü ve
durum sorgulaması yapılır. Domuz gribine yönelik olası bir
durum tespit edilmemişse hastanın durumuna göre
gerekiyorsa uygun bir sağlık kuruluşuna sevk edilir.
Bir risk durumu söz konusu ise hasta yolcunun iki önündeki,
iki arkasındaki, iki sağındaki ve iki solundaki yolcular olmak
üzere söz konusu yolcuların sağlık bildirimleri, adres ve
telefon bilgileri mutlaka eksiksiz olarak alınır. Bu arada
hastanın uçaktan indirilerek uçağın konumuna göre,
merkezimizde bulunan karantina odasına veya 112
ambulansı aracılığıyla havaalanının bulunduğu ilde önceden
belirlenmiş hastaneye ulaştırılmak üzere uygun koşullarda
sevki sağlanır. Söz konusu vaka, İl Sağlık Müdürlüğünde
kurulan kriz masasına da bildirilir.
Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü
Misyonumuz ve Pandemi
Misyonumuz: Ülkemiz ve dünya sağlığının korunmasına katkıda bulunmak
amacıyla, uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan yetki ve gelirleri kullanarak,
Türk Boğazları ile hudut ve sahillerde sağlık denetimleri yapmak, uluslararası
geçerliliği olan sertifikaları düzenlemek ve küresel yayılım gösteren bulaşıcı ve
salgın hastalıkların ülkemize girmesini ve çıkmasını önlemektir.
Uçak personelinden yolcular hakkında bilgi alınıyor
Kişilerin mobil termal kameradan görünüşü
Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü
Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü
DOMUZ GRİBİ (İnfluenza A / H1N1) NEDİR?
Hasta kişi, hastalık belirtileri görülmeden 1 gün önceden başlayarak;
hastalandıktan sonraki 7 gün ve daha fazla gün boyunca bulaştırıcıdır. Bu da
kişinin domuz gribi hastalığına yakalandığını daha henüz öğrenmemişken
bulaştırıcı olduğunu göstermektedir. Çocuklar, özellikle küçük çocuklar,
potansiyel olarak daha uzun süre bulaşıcı olabilir.
Dr. Ali AY
Epidemiyoloji ve Seyahat Sağlığı
Domuz gribi nedir?
Domuz Gribi, İnfluenza A virüsünün neden olduğu ve
domuzlarda salgınlara neden olan bir solunum
hastalığıdır. Domuzlardan insanlara bulaşabilen bu
hastalık insandan insana da bulaşmaktadır.
Belirtileri nelerdir?
Belirtiler normal insan gribi belirtilerine benzer ve
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ateş,
öksürük,
boğaz ağrısı,
burun akıntısı,
vücut ağrıları,
baş ağrısı,
titreme
halsizlik
bazı vakalarda kusma ve ishal bildirilmiştir
geçmişte zatürre ve solunum yetmezliği gibi ciddi
hastalık ve ölümlere neden olduğu bildirilmiştir.
İnsandan insana nasıl bulaşır?
Domuz Gribinin A/(H1N1), mevsimsel gribin bulaştığı gibi
bulaşmakta olduğu düşünülmektedir. Kişiden kişiye
genellikle
öksürme,
hapşırma
sonucu
oluşan
damlacıkların solunumuyla bulaşır. Bazen de hasta
insanların ağız ve burunlarına temas etme yoluyla da
bulaştığı bildirilmiştir.
Hasta bir kişinin öksürüğü ya da hapşırığından çıkan
damlacıkların masa gibi bir yüzeye temas etmesinin
ardından başka bir kişinin bu masaya elle dokunması,
ardından ellerini yıkamadan gözlerine, ağzına veya
burnuna dokunması sonucu hastalık kişiden kişiye
geçebilir.
Hasta kişi, hastalık belirtileri görülmeden 1 gün önceden
başlayarak; hastalandıktan sonraki 7 gün ve daha fazla
gün boyunca bulaştırıcıdır. Bu da kişinin domuz gribi
hastalığına yakalandığını daha henüz öğrenmemişken
bulaştırıcı olduğunu göstermektedir. Çocuklar, özellikle
küçük çocuklar, potansiyel olarak daha uzun süre bulaşıcı
olabilir.
Tedavisi var mı?
Oseltamivir veya zanamivir kullanımı domuz gribinin
önlenmesinde CDC tarafından tavsiye edilmektedir. İlaç
kullanımı hastalığın seyrini hafifletmekte ve daha hızlı bir
iyileşmeyi sağlayabilmektedir. Bunun yanı sıra ciddi
komplikasyonların da gelişmesi engellenmiş olur. Antiviral
ilaçlara, semptomların görülmeye başlamasından itibaren
ilk 2 gün içinde başlanması gerekir.
2008 – 2009 Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü
HSSGM Bülteni - Ayda bir yayınlanır - Sayı 13, Mayıs 2009
Sahibi: Op. Dr. İbrahim ŞENTÜRK
İletişim:
Kemankeş C. Kara Mustafa Paşa Sk. No: 21 34425 Beyoğlu/İSTANBUL
Editör:
Tashih:
Tel : +90 212 293 36 74 (8 Hat)
Dr. Ömer KOÇAK
Ali Ulvi ÜLKER - Erdal GÜNGÖR
e-posta : [email protected]
Yazı Kurulu:
Dr. Mehmet ÇELİK - Dr. Özlem ERİNEKÇİ - Salih DOĞAN - Emin Ali BALTACI
Faks : +90 212 293 36 83