8 yıl önce TİKA Faaliyet Raporu 2009

Transkript

TAKDİM
Faruk Çelik
2009 yılı, TİKA’nın yurtdışındaki
hizmet ağının genişlediği bir yıl
olmuştur.
Devlet Bakanı
Dünya genelinde asgari kalkınmışlık seviyesinin yakalanabilmesi amacıyla yapılan
çalışma sonucunda ortaya konan Birleşmiş Milletler Binyıl Kalkınma Hedeflerine
ulaşmak için sadece beş yıl kalmıştır. Ancak, yapılan çalışmalar göstermektedir
ki tüm donörler bu hedeflere ulaşmak için aynı gayreti gösterememektedir. Bu
noktada ülkemizin de aralarında bulunduğu kalkınma işbirliği camiasının yeni aktörleri, bu çabalara ulaşılmasında itici bir güç sağlamaktadır.
TİKA, ülkemizin sahip olduğu bu gücün odağında yer alan en önemli kamu kurumudur. TİKA’nın ülkemizin kalkınma işbirliği çalışmaları açısından sahip olduğu
bu konum, gerek kendi kaynakları ile gerçekleştirdiği teknik işbirliği çalışmaları
ve altyapı projelerinden gerekse de diğer kamu kurum ve kuruluşlarımız ile sivil
toplum kuruluşlarımızın çalışmalarında üstlenmiş olduğu tamamlayıcı/kolaylaştırıcı rolden ileri gelmektedir.
TİKA, bu konumun getirdiği sorumluluğu, üç kıtaya yayılan hizmet ağı sayesinde
en iyi şekilde taşımaktadır.
2009 yılı, TİKA’nın yurtdışındaki hizmet ağının genişlediği bir yıl olmuştur. Bu çerçevede, Balkanlardaki 6. TİKA Program Koordinasyon Ofisi Sırbistan’da açılmış,
bunun yanı sıra 2010 yılı başında açılan Suriye ve Pakistan ofisleri ile birlikte PKO
ofisi bulunan ülke sayısı 23 olurken PKO sayısı da 26’ya yükselmiştir.
Söz konusu hizmet ağı, kalkınma işbirliği camiası içerisinde yer alan muadillerine
oranla anın gereklerine çok daha hızlı bir biçimde cevap veren, dinamik ve esnek
bir yapıya sahip olabilmişse, kuşkusuz bunda en büyük pay, her geçen gün artan
iş yükünün altından başarı ile kalkmayı bilen deneyimli TİKA personeline aittir.
Bu vesile ile merkezde ve sahada azimle çalışan tüm TİKA ailesine teşekkürlerimi
sunuyor, önümüzdeki dönemki çalışmalarında kolaylıklar diliyorum.
ÖNSÖZ
Musa Kulaklıkaya
Başkan
TİKA, olumsuz ekonomik koşulların
yarattığı bütün zorluklara rağmen,
geçtiğimiz yıllarda sergilemiş olduğu
performansı 2009 yılı içerisinde
aşmayı ve hizmet çıtasını bir üst
seviyeye taşımayı bilmiştir.
2009 yılı, küresel çapta yaşanan mali krizin olumsuz etkilerinin hemen her coğrafya ve sektörde fazlasıyla hissedildiği bir yıl olmuştur. Krizin en olumsuz sonuçlarının ise gıda, petrol
ve altın fiyatlarındaki artış nedeniyle bütçeleri sarsılan ve doğrudan yabancı yatırım akışları
sekteye uğrayan gelişmekte olan ülkelerce tecrübe edildiği açıktır. Bu durum, hiç şüphesiz,
küresel çaplı bir dayanışmaya ve kalkınma işbirliğine her zamankinden daha fazla ihtiyaç
duyulmasına sebebiyet vermiştir.
Krizin getirdiği olumsuzluklar, kimi donör ülkelerin kalkınma işbirliğine ayırdığı bütçelerde
kısıntıya gitmelerine veya önceden vermiş oldukları yardım taahhütlerini gözden geçirmelerine de yol açmıştır.
Bu kriz ortamında bile TİKA, olumsuz ekonomik koşulların yarattığı bütün zorluklara rağmen, geçtiğimiz yıllarda sergilemiş olduğu performansı 2009 yılı içerisinde aşmayı ve hizmet çıtasını bir üst seviyeye taşımayı bilmiştir.
Faaliyetlerinin dağılımının belirlenmesinde ortak ülkelerin ihtiyaçlarını ve ülkemizin dış politika önceliklerini göz önünde bulunduran TİKA, 2009 yılında, kaynak kullanımında ağırlığı
önceki dönemlerde olduğu gibi Kafkaslar ve Merkez Asya’ya vermiştir. % 44.44’lük paya
sahip bu bölgeyi, % 26.85’lik pay ile Balkanlar ve Doğu Avrupa takip etmiş; son dönemde
yoğunlaşan çalışmaların 2009 yılında da kararlı bir biçimde sürdürülmesi neticesinde Orta
Doğu ve Afrika ülkelerinin TİKA kaynakları içerisinden aldığı pay % 24.68 dolaylarında
seyretmiştir.
2009 yılı çalışmaları kapsamında en çok kaynak kullanılan ilk 3 ülke ise sırasıyla Afganistan,
Bosna – Hersek ve Filistin olmuştur.
Geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi 2009 yılında da proje/faaliyetler kapsamında kullanılan
kaynakların büyük bir kısmı sosyal altyapıların geliştirilmesi kapsamında gerçekleştirilen
proje ve faaliyetlere ayrılmıştır. Söz konusu sektör; eğitim, sağlık ve idari altyapılar gibi,
geleneksel olarak TİKA çalışma alanına giren konuların yanı sıra son dönemde üstlenilen
yurtdışındaki tarihi mirasımızın yaşatılmasına yönelik restorasyon – konservasyon çalışmalarını da kapsadığından, 2009 yılı kaynak kullanımı içerisinde % 79,78 gibi yüksek bir paya
sahip olmuştur.
Kurulduğu 1992 yılından günümüze değin geçen süre içerisinde süratle yetkinleşen, bugün
artık tüm dünya tarafından bilinen ve saygı duyulan bir teknik yardım kuruluşu olan TİKA,
küresel refaha giden yolun, sahip olunan bilgi ve becerilerin paylaşılmasından geçtiğinin
bilinciyle önümüzdeki dönemlerde de çalışmalarını sürdürmeye aynı kararlılıkla sürdürecektir.
Bu zorlu yolda desteğini bizden hiçbir zaman esirgemeyen Devlet Bakanı Sayın Faruk
ÇELİK’e, işbirliği halinde bulunduğumuz paydaşlarımıza ve gerçekleştirdikleri özverili çalışmalarından ötürü bütün TİKA mensuplarına teşekkürlerimi sunarım.
Hazırlayanlar:
Füsun GÜR
Murat ORAL
Şafak ÖZDEMİR
Leyla ERDEK
Canan KAPLAN
İsmail BIÇAKLI
Murat KAYGUSUZ
Yayın Ekibi:
Nuri AKSU
Songül KARATAŞ
Şansal AKINBİNGÖL
İletişim:
Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı
Atatürk Bulvarı No: 15 Opera Meydanı
Ulus - Ankara
T: +90 312 508 10 00
ISBN: 978-975-19-4922-6
Tasarım: mtrmedya
www.mtrmedya.com
Baskı: Altan Matbaacılık
İvedik Organize San. Bölg.
Matbaacılar San. Sit.
559. Sok. No: 16 İvedik / Ankara
T: +90 312 394 8 394
6
© Baskı: Ankara, 2010
2009 Faaliyet Raporu
İçindekiler
TİKA’nın Kuruluş Amacı ve Görevleri
8
Teşkilat Yapısı ve Faaliyet Alanları
10
En Çok Yardım Alan Ülkeler
16
2009 Yılı Genel Değerlendirmesi
17
Yeni Yaklaşımlar
18
Afrika Açılım Programı
22
Sektörel Yaklaşımlar
Eğitim
26
Sağlık
34
Su ve Sanitasyon
44
Restorasyon ve Konservasyon
50
Proje ve Programlar
54
İkili Projeler
Balkanlar ve Doğu Avrupa
56
Merkez Asya ve Kafkaslar
98
Orta Doğu ve Afrika
146
Bölgesel Projeler
Türkoloji
172
Hizmetiçi Eğitim Semineri
176
Uluslararası Polis Eğitim İşbirliği
177
Uluslararası Kuruluşlarla İşbirliği
178
7
TİKA’nın
KURULUŞ
AMACI VE
GÖREVLERİ
TİKA; başta Türk dilinin konuşulduğu ülkeler ve Türkiye’ye
komşu ülkeler olmak üzere, gelişme yolundaki ülkelerin
kalkınmalarına yardımcı olmak, bu ülkelerle; ekonomik,
ticari, teknik, sosyal, kültürel, eğitim alanlarında işbirliğini
projeler ve programlar aracılığı ile geliştirmek amacıyla
kurulmuştur.
TİKA’nın Görevleri
• Gelişme yolundaki ülkelerin kalkınma hedefleri
ve ihtiyaçlarını da göz önüne alarak, ekonomik, ticari, teknik, sosyal, kültürel ve eğitim işbirliği ve yardım konularını belirlemek ve bu
amaçla gerekli proje ve programları hazırlamak veya özel kuruluşlara hazırlatmak,
• Gelişme yolundaki ülkelerin bağımsız devlet
yapılarını geliştirmek, mevzuatını hazırlamak,
kamu görevlilerini yetiştirmek, serbest piyasa
ekonomisine geçiş sürecinde bankacılık, sigorta, dış ticaret, bütçe ve vergi sistemi gibi
alanlarda ihtiyaç duyacakları yardımları sağlamak, bu ülkelere uzmanlar göndermek, bu
ülkelerden gelecek eleman ve öğrencilerin
eğitim ve staj görmesini sağlamak, bu kişilere
burs tahsis edilmesi amacıyla gerekli düzenlemeleri ve koordinasyonu yapmak,
• Eğitim ve kültür alanlarındaki işbirliği programlarının, yurt dışında, Türk Kültür Merkezleri aracılığıyla yürütülmesi için gerekli düzenlemeleri
yapmak,
• Ana hizmet ve görevleriyle ilgili konularda diğer kamu kurum ve kuruluşları ile gerekli işbirliği
ve koordinasyonu sağlamaktır.
TİKA, bu görevlerine ilaveten 2005/11 sayılı
Başbakanlık Genelgesi gereği,
Teknik işbirliği çalışmalarında genel koordinasyon
görevini yürütürken, kurum ve kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen kalkınma yardımları çalışmalarının envanterinin tutulması ve raporlarının
hazırlanmasından ve 2008/15 sayılı Başbakanlık
Genelgesi gereği, yurt dışındaki kültür varlıklarımızın restorasyonuyla ilgili çalışmaların koordinasyonundan sorumludur.
AB Sınır ötesi İşbirliği
01.11.2007 tarihli ve 807 sayılı Başbakanlık Olur’u
ile; TİKA Başkanlığı, Katılım Öncesi Mali Yardım
Aracı’nın (IPA) 2 No.lu bileşeni olan Sınır Ötesi
İşbirliği Programları’nın Ulusal Otorite’si olarak
belirlenmiştir. Bu çerçevede “Bulgaristan-Türkiye
Sınır Ötesi İşbirliği Programı” ile “Karadeniz Havzası
Sınır Ötesi İşbirliği Programı”na, (2007-2013) ilişkin
çalışmalar,
Başkanlığımız
koordinasyonunda
başarıyla yürütülmektedir.
9
TİKA teşkilatı, bir Başkan ve iki Başkan Yardımcısı ile Personel,
Mali ve İdari İşler Daire Başkanlığı; Eğitim, Kültür ve Sosyal
İşbirliği Daire Başkanlığı; Ekonomik, Ticari ve Teknik İşbirliği
Daire Başkanlığı ile Strateji Geliştirme Müdürlüğü, İç Denetçiler
ve Hukuk Müşavirliği’nden oluşmaktadır.
TEŞKİLAT YAPISI VE
FAALİYET ALANI
TİKA teşkilatı, bir Başkan ve iki Başkan Yardımcısı ile Personel,
Mali ve İdari İşler Daire Başkanlığı; Eğitim, Kültür ve Sosyal
İşbirliği Daire Başkanlığı; Ekonomik, Ticari ve Teknik İşbirliği Daire
Başkanlığı ile Strateji Geliştirme Müdürlüğü, İç Denetçiler ve
Hukuk Müşavirliği’nden oluşmaktadır.
TİKA’nın faaliyetleri ile ilgili genel ilke ve öncelikler, Teşkilat
Kanunu’nun
4.
maddesi
uyarınca
Koordinasyon
Kurulu
tarafından belirlenmektedir. Koordinasyon Kurulu; Dışişleri,
Maliye, Milli Eğitim, Sanayi ve Ticaret, Enerji ve Tabii Kaynaklar
ve Kültür ve Turizm Bakanlıkları ile Hazine, Dış Ticaret ve Devlet
Planlama Teşkilatı Müsteşarlıkları, Diyanet İşleri Başkanlığı ve
TÜBİTAK Başkanlığı personelinden, bağlı ya da ilgili bulundukları
bakan tarafından görevlendirilen en az müsteşar yardımcısı
veya başkan yardımcısı düzeyindeki temsilciler ile Türkiye Odalar
ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanlığı temsilcilerinin katılımıyla yılda
en az bir kere toplanmaktadır.
Koordinasyon Kurulu, ilgili Kanun hükmü uyarınca, stratejik olarak;
• Hükümetin siyaseti ve dış politika hedefleri doğrultusunda
TİKA’nın faaliyetleri ile ilgili genel ilke ve öncelikleri,
• İlgili ülkelerin kalkınma ihtiyaçlarını da dikkate almak suretiyle, TİKA faaliyetleri kapsamında programa alınacak ülke ve
topluluklarla bu ülke ve topluluklara yönelik işbirliği ve yardım projelerini belirlemekle yükümlüdür.
Söz konusu kurul, kalkınma işbirliği süreçlerine müdahil olan aktörlerin bir araya gelip konu ile ilgili meseleleri tartıştığı ve çeşitli
ülkelere ve alanlara olası yaklaşım biçimleri hakkında fikir alışverişinde bulunduğu bir ortam sağlamaktadır.
10
11
TİKA PROGRAM
KOORDİNASYON
OFİSLERİ
TİKA’ nın kalkınmakta olan ülkelerde ürettiği proje/faaliyetlerin planlanması, koordinasyonu ve uygulanması çalışmaları, esas olarak, 2009 yıl sonu itibariyle 23 ülkede bulunan 26 Program Koordinasyon
Ofisi (PKO) aracılığıyla yürütülmektedir.
Afganistan (3) / Arnavutluk / Azerbaycan / Bosna-Hersek / Etiyopya / Filistin (2) / Gürcistan / Karadağ /
Kazakistan / Kırgızistan/ Kosova / Makedonya /Moldova / Moğolistan / Özbekistan / Pakistan/ Senegal
/ Sırbistan /Sudan / Suriye/ Tacikistan / Türkmenistan / Ukrayna (2)
12
PERSONEL DURUMU (2009)
YAYINLAR
2009 yılı içerisinde Teknik Yardım Uzman Yardımcısı
Başkanlığımızca yürütülen faaliyetlere ilişkin
“TİKA Faaliyet Raporu” ile kurum ve kuruluşlarımız
tarafından yürütülen faaliyetlere dair hazırlanan
“Türkiye Kalkınma Yardımları Raporu” 2004 yılından
bu yana Türkçe ve İngilizce dillerindedir.
olarak istihdam edilmek üzere 5 Teknik Yardım
Uzman
Yardımcısı
ile
15
sözleşmeli
uzman
personelin atamaları gerçekleştirilmiştir. Atamaları
yapılan personel 8 hafta süreyle 16 kamu kurum
ve kuruluşunda “Temel Eğitim ve Hazırlayıcı Eğitim
Programı”na tabi tutulmuştur.
Ayrıca Program
Koordinasyon Ofislerimizde istihdam edilen yerel
personele yönelik hizmet içi eğitim programı
düzenlenmiştir.
Kurum personel mevcudu; 128’i 657’ye tabi, 51’i
sözleşmeli uzman, 30’u teknik ve 5’i istisna akitli
olmak üzere toplam 214’tür. Hâlihazırda 40 personel koordinatör veya yardımcısı olarak yurtdışında
görev yapmaktadır. Program koordinatörlüklerimizdeki yerel personel sayısı ise 136’dır.
Başkanlığımızda ihtiyaç duyulan ve boş bulunan
12
adet
Teknik
Yardım
Uzman
Yardımcılığı
TİKA çalışma alanı ile ilgili bilimsel çalışmaları
desteklemek ve yaptığı çalışmaları kamuoyu
ile paylaşmak için Avrasya Etütleri Dergisi’ni
yılda 2 kez (35 Sayı), Avrasya Bülteni’ni ise aylık
(86 sayı) olarak yayımlamaktadır. Bu yayınlar
ilgili kurum, kuruluş ve kişilere, yurt içinde
posta ile yurtdışında ise Büyükelçiliklerimiz ve
Program Koordinasyon Ofisleri aracılığıyla
ulaştırılmaktadır.
TİKA tarafından 2009 yılı içerisinde ayrıca,
“Yüksek Maneviyat Yenilmez Güç-İslam
Kerimov” kitabı ile “Türkiye ve Tacikistan’da
Resim Sanatı ve Ressamlar” ve “TÜRKSOY
15. Yıl Albümü” katalogları yayınlanmıştır.
kadrosu için Sınav İlanı yapılarak, 26–27 Aralık
2009
tarihlerinde
Kurum
binamızda
yapılan
sözlü sınav neticesinde 7 adet GİH ve 3 adet TH
sınıfından toplam 10 adet Teknik Yardım Uzman
Yardımcısı’nın atanması sağlanmıştır.
2009 yılında uydu bağlantısı kurulan ofis sayısı
toplamı 17 olmuştur.
BİLGİ İŞLEM VE HABERLEŞME ALT YAPISI (2009)
Başkanlığımız ile Program Koordinasyon Ofislerimiz arasındaki iletişimde yaşanan sorunların ve
maliyetin en aza indirilmesini teminen Taşkent,
Astana, Hartum, Podgoritsa ve Duşanbe ofislerimizde VSAT Uydu sistemleri kurulmuştur. 2009 yılında uydu bağlantısı kurulan ofis sayısı toplamı 17
olmuştur.
İnternet güvenlik yazılımları lisansları yenilenmiş,
internet erişim ihalesi gerçekleştirilmiş ve bilgi işlem
donanımları ve yazılımları arıza, bakım ve onarımları gerçekleştirilmiştir.
Başkanlığımızca başlatılan yeni yazılım projeleri:
AB Sınır Ötesi İşbirliği Programı, TİKA İç Denetçiler
Web Sayfası, TİKA Kurumsal İntranet Bilgilendirme
Sistemi’dir.
13
HARCAMALARIN
BÖLGESEL
DAĞILIMI
Balkanlar ve
Doğu Avrupa
ülkelerinin
TİKA kaynakları
içerisinden aldığı pay
% 26.85
Orta Doğu ve Afrika
ülkelerinin
TİKA kaynakları
% 24.68
14
Kafkaslar ve Merkez Asya
ülkelerinin
TİKA kaynakları
Faaliyetlerinin dağılımının
belirlenmesinde ortak
ülkelerin ihtiyaçlarını
ve ülkemizin dış politika
önceliklerini göz önünde
bulunduran TİKA,
2009 yılında, kaynak
kullanımında ağırlığı
önceki dönemlerde olduğu
gibi Kafkaslar ve Merkez
Asya’ya vermiştir.
% 44.44
15
16
1,63 %
1,50 %
1,41 %
1,32 %
1,19 %
1,03 %
0,92 %
0,82 %
0,73 %
0,67 %
0,64 %
0,60 %
0,50 %
0,49 %
0,42 %
Irak
Arnavutluk
Karadağ
Özbekistan
Türkmenistan
Kırgızistan
Kazakistan
Sudan
Kenya
Suriye
Tacikistan
Nijer
Kamboçya
Moldova
Senegal
2,39 %
Etiyopya
1,67 %
2,40 %
Makedonya
Sırbistan
2,42 %
Azerbaycan
2,34 %
2,96 %
Ukrayna
Moğolistan
3,28 %
3,76 %
Gürcistan
Kosova
3,89 %
5,47 %
6,76 %
Lübnan
Filistin
Bosna-Hersek
Afganistan
20,61 %
EN ÇOK YARDIM
ALAN ÜLKELER
2009 YILI
GENEL DEĞERLENDİRMESİ
2009 yılı, 2004 yılından
bu yana kurumsallaşma
yolunda önemli mesafeler
kat eden TİKA için verimli
bir yıl olmuştur.
kez Asya % 44,44 payı ile ilk sırada yer almaktadır. Bunun en önemli nedeni ülkemizin uluslararası kuruluşlar nezdinde verdiği taahhütler neticesinde “Afganistan’ın Yeniden İmarı Programı”na ayrılan kaynakların
Kafkaslar ve Merkez Asya
kullanımının yüksek oranda seyretmeye devam etmesidir. Balkanlar ve
3,87 %
2009 yılında harcamaların bölgesel dağılımına göre Kafkaslar ve Mer-
Doğu Avrupa ülkeleri, % 26,85 pay ile TİKA kaynaklarının ağırlıklı olarak
değerlendirildiği 2. bölge olma özelliğini korumuştur. Başta Filistin ve
Lübnan olmak üzere, Ortadoğu ve Afrika ülkelerine yapılan yardımlar,
söz konusu bölgeyi harcamaların dağılımı açısından % 24,68 pay ile 3.
sıraya yerleştirmiştir.
Ülkesel bazda ise; Afganistan “Yeniden İmar Programı” nedeniyle en
çok kaynak ayrılan ülke özelliğini sürdürmeye devam etmektedir. Baş-
Uzakdoğu
artış kaydedilmiştir.
Ortadoğu ve Afrika
Afrika geneline yönelik proje ve faaliyet uygulamalarında önemli bir
26,85 %
Orta Doğu ve Balkan ülkelerinin öncelikli durumu önemini korurken,
Bölgeler arası mukayese
Sosyal ve kültürel bağlarla bağlı bulunduğumuz Orta Asya, Kafkaslar,
Balkanlar ve Doğu Avrupa
feler kat eden TİKA için verimli bir yıl olmuştur.
24,68 %
44,44 %
2009 yılı, 2004 yılından bu yana kurumsallaşma yolunda önemli mesa-
ta Konjic kentinde gerçekleştirilen restorasyon ve hastane tadilatı çalışmaları olmak üzere hemen her sektörde yürütülen kapsamlı projeler,
79,78 %
Bosna-Hersek’i ikinci sıraya taşımıştır. Gori’de inşası tamamlanan 100
adet kalıcı tip göçmen konutu projesi ile Gürcistan, eğitim alanındaki
altyapı çalışmaları ve polis işbirliği alanındaki projelerle ön plana çıkan
TİKA tarafından 2009 yılında gerçekleştirilen proje ve faaliyetler kapsamında kullanılan kaynakların % 79,78’lik kısmı, eğitim, idari ve sivil
altyapıların güçlendirilmesi, sağlık, su ve su hijyeni gibi alt sektörleri de
3,17 %
ülke arasında yer almıştır.
10,53 %
gerçekleştirildiği Lübnan, Başkanlığımızın en çok kaynak ayırdığı ilk beş
6,52 %
olan “Sayda Türk Travma ve Rehabilitasyon Hastanesi İnşası Projesi”nin
Sektörel değerlendirme
Filistin ile TİKA’nın 2009 yılı içerisindeki en büyük bütçeli altyapı projesi
kapsayan Sosyal Altyapılar ve Hizmetler sektöründeki proje ve prog-
Sosyal Altyapılar ve Hizmetler sektörünü, % 10,53 pay ile Üretim Sektörleri izlerken, Ekonomik Altyapılar ve Hizmetler % 6,52 oran ile üçüncü
sırada yer almaktadır.
4. Çoklu ve Çakışan Sektörler
rün ön plana çıkmasını beraberinde getirmektedir.
3. Üretim Sektörleri
Kalkınma Yardımı yapan diğer donör ülkelerde olduğu gibi bu sektö-
2. Ekonomik Altyapılar ve Hizmetler
manda Milenyum Hedeflerine doğrudan katkı sağlayan sektör olması,
1. Sosyal Altyapılar ve Hizmetler
ramlara ayrılmıştır. Sosyal Altyapılar ve Hizmetler sektörünün aynı za-
17
YENİ YAKLAŞIMLAR
TÜRKİYE KALKINMA YARDIMLARI
KAPASİTESİ PROGRAMI (KAP)
TİKA tarafından Türkiye’nin kalkınma yardımları
kapasitesini ortaya koymak ve bu yönde teknik
işbirliği alanlarını belirlemek amacıyla hazırlanan,
Türk kamu kurum ve kuruluşlarının verebilecekleri eğitim programı ve danışmanlık hizmetleri ile
ilgili Türkiye Resmi Kalkınma Yardımları Kapasitesi
Programı (KAP) çerçevesinde; Koordinatörlüklerimiz ve Dışişleri Bakanlığımız aracılığıyla gelişmekte
Borçlanma Stratejisi, Borç Yönetimi ve İç
Borçlanma
“Borçlanma Stratejisi, Borç Yönetimi ve İç
Borçlanma” konulu program, Hazine Müsteşarlığı
işbirliğinde 13–14 Ekim 2009 tarihlerinde Ankara’da
gerçekleştirilmiş
ve
programa
Kazakistan,
Moldova, Arnavutluk, Letonya ve Sudan’dan 16
uzmanın katılımı sağlanmıştır.
olan ülkelerde duyurular yapılarak talepler toplanmış ve bazı programlar uygulanmıştır. Bu programlardan birkaçı şunlardır:
Mesleki Eğitimde Teknoloji Eğitimi
Milli Eğitim Bakanlığı işbirliğinde, 28 Eylül–9 Ekim
2009 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen
“Mesleki Eğitimde Teknoloji Eğitimi”, Kazakistan
ve Bosna-Hersek’ten 19 uzmanın katılımı ile gerçekleştirilmiştir.
Tüketici ve Üretici Fiyat Endeksleri
TÜİK işbirliğinde 05–08 Ekim 2009 tarihlerinde
“Tüketici ve Üretici Fiyat Endeksleri” başlıklı
program Ankara’da gerçekleştirilmiş ve programa, Kazakistan, Moğolistan, Moldova, Ukrayna,
Sudan ve Arnavutluk’tan 23 uzmanın katılımı
sağlanmıştır.
Dış Ticaret İstatistikleri
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) işbirliğinde 04-06
Kasım 2009 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilen
“Dış Ticaret İstatistikleri” konulu programa
Kazakistan, Kosova, Ukrayna, Sudan, Arnavutluk
ve Moğolistan’dan toplam 21 uzman katılmıştır.
Tarım İstatistikleri
Aralık 2009 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilen
“Tarım İstatistikleri” konulu programa Kazakistan,
Moldova ve Kırım’dan 18 uzman katılmıştır.
İstatistiki Sınıflamalar
Aralık 2009 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilen
Programa Kazakistan ve Kosova’dan 17 uzman
katılmıştır.
19
Başkanlığımız STK
çalışmalarının
kurumsallaştırılması
amacıyla 2009 yılında
EKS Daire Başkanlığı
bünyesinde Sivil Toplum
Kuruluşları İşbirliği ve
Koordinasyon Birimi’ni
kurmuştur.
20
SİVİL TOPLUM KURULUŞLARININ (STK)
DESTEKLENMESİ, STK İLE İŞBİRLİĞİ
Türk Sivil Toplum Kuruluşları, kalkınma amaçlı
yardımlarını yıllar bazında artırmıştır. Türk STK’ları
gönüllülük esasıyla yardıma koşarak, acil durumlarda tüm dünyaya yayılan projeler uygulamaya
başlamıştır.
STK’lar, toplum ile devlet arasında sosyal barışın
sağlanmasına
katkıda
bulunmakta,
ülkeler
arası işbirliğinin artmasında ve kültürler arası
diyalog ve hoşgörünün yerleşmesinde önemli rol
oynamaktadırlar. STK’ların giderek artan önemini
bilen TİKA, STK çalışmalarının kurumsallaştırılması
amacıyla 2009 yılında EKS Daire Başkanlığı
bünyesinde Sivil Toplum Kuruluşları İşbirliği ve
Koordinasyon Birimi’ni kurmuştur.
Proje oluşturma, geliştirme, yürütme, yapılan çalışmaların raporlanması, Uluslararası STK statüsü-
sünnet yapılması ve uzman eğitimi, Irak’taki
öğrencilere eğitim araç-gereç desteği ve
Makedonya Kalkandelen Öğrenci Yurdu’na
destek sağlanması şeklinde sayılabilir.
Diğer yandan TİKA, Türk STK’larının güçlendirilmesi
ve kaynakların daha etkin kullanılması için kurumsallaşma yolunda adımlar atarken, çalışılan ülkelerin dinamiklerini ayakta tutan yerel sivil toplum
kuruluşlarının da desteklenmesine yönelik projeler
yürütmektedir. Bu projelerden örnekler aşağıda
yer almaktadır:
- Azerbaycan Aydınlığa Doğru Milli-Manevi
Değerlerin Korunması İçtimai Birliği’ne donanım
desteği
- Azerbaycan Asya Diyalogu İçtimai Birliği’nin
desteklenmesi
STK’larının güçlendirilmesini amaçlayan birim,
- Azerbaycan Gençliğin İlmi-Medeni
İçtimai Birliği’ne donanım yardımı
yardımların etkinliğinin artırılması konusunda bü-
- Filistin Kızılayı’na donanım desteği
yük çaba harcamaktadır.
- Kırgızistan Sürgün Karadenizliler Derneği’ne destek
ne sahip olma prosedürleri gibi konularda Türk
STK’ların başta acil insani yardım, sağlık, sosyal
ve kültürel projelerin karar alma sürecinde, uygulama, izleme - değerlendirme ve raporlama
gibi proje döngüsü aşamalarında bilgi ve tecrübe paylaşımını sistematik ve kurumsal düzeyde
sağlamayı hedefleyen birim, 2009 yılında Türk Sivil
Toplum Kuruluşlarıyla işbirliğinde 23 proje ve faaliyeti hayata geçirmiştir.
İnkişafı
- Kosova Gilan Halit Gaş Kültür ve Yardımlaşma
Derneği’ne donanım desteği
- Kosova İstanbul Derneği-Gilan ve Viti Türk Kültür
Merkezleri’nin donanımı
- Kosova Priştine Gerçek Derneği-Uğur Böceği
Çocuk Tiyatrosu donanımı
STK’larla işbirliğinde gerçekleştirilen projelerden
- Kosova Drejtesia Satranç Kulübü’ne malzeme
desteği
birkaçı; Kimse Yok mu Dayanışma ve Yardımlaşma
- Makedonya’da MATÜSİTEB’in desteklenmesi
Derneği işbirliğinde Yemen, Nijer ve Hindistan’da
insani yardım malzemesi dağıtımı ve Sudan
Nyala’da katarakt ameliyatları, Makedonya’da
- Senegal Asadcor Kadın Dernekleri’ne donanım
ve malzeme desteği
faaliyet gösteren Merhemat Derneği işbirliğinde
- Sudan Kızılayı’na yardım
üniversite kütüphanelerine kitap temini, Ümit
- Ukrayna“Arkadaş Teşkilatı”na donanım desteği
Hekimleri Derneği işbirliğinde Etiyopya’da sağlık
- Moğolistan Aile ve Sosyal Hayat Derneği’ne
Bilgisayar Laboratuvarı kurulması
taraması, Profesyonel Sünnet Yapanlar Derneği
işbirliğinde Kenya’da modern cerrahi usullerle
21
AFRİKA
AÇILIM PROGRAMI
Başkanlığımız, “Afrika’ya
Açılım Eylem Planı”
çerçevesinde, 2005 yılında
Etiyopya, 2006 yılında Sudan
ve 2007 yılında Senegal’de
Program Koordinasyon
Ofisleri açmış, buna ilave
olarak, Program Koordinasyon
Ofislerinin bulunmadığı
ülkelerde tarım, sağlık, mesleki
eğitim ve sosyal altyapıların
güçlendirilmesi alanlarında
kalkınma işbirliği projeleri
gerçekleştirmiştir.
Afrika Tarımsal Kalkınma Programı
İklim değişikliği, kuraklık, endüstrileşme ve modern tarım
tekniklerinin eksikliği nedeniyle özellikle Afrika ülkelerinde
yaşanan gıda krizinin aşılmasına katkı sağlamak amacıyla,
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı işbirliğinde, Afrika ülkelerine yönelik
geniş kapsamlı bir program uygulamaya konulmuştur. Program
kapsamında ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalı Afrika
ülkelerinin, kırsal alanda gelirlerinin arttırılarak yaşam düzeylerinin iyileştirilmesi, fakirliğin azaltılması, tarım ve hayvancılık
alanında modern teknolojilerin kullanılması ve bu alanda
nitelikli eleman yetiştirilmesi öngörülmüştür. 2007–2008 yıllarında,
Burkina Faso, Cibuti, Gine, Gine-Bissau, Komor Adaları,
Madagaskar, Mali, Senegal ve Tanzanya’da mevcut tarımsal
durumun tespit edilmesi ve ihtiyaçların belirlenmesi amacıyla
incelemeler yapılmış, 2008 yılı itibariyle pek çok Afrika ülkesinde
baş gösteren gıda krizi de dikkate alınarak, uygulamaya
konulacak programın öncelikleri ve hedefleri belirlenmiştir.
Üç aşamalı olarak tasarlanan programın ilk aşamasında,
işbirliği yapılacak ülkeler olarak belirlenen Burkina-Faso, Cibuti,
Gine, Gine-Bissau, Kenya, Komor Adaları, Madagaskar,
Mali, Ruanda, Senegal, Tanzanya ve Uganda’nın Tarım ve
Hayvancılık Bakanlıklarından 65 üst düzey yönetici (Bakan
ve Müsteşar düzeyinde) 1 Ağustos 2008 tarihinde Ankara’da
22
gerçekleştirilen “Tarımsal İşbirliği Toplantısı”na
katılmışlardır. Söz konusu toplantıda, Türkiye’nin
tarım konusundaki bilgi birikiminin aktarılması
amacıyla eğitim programlarının gerçekleştirilmesi
ve donanım desteği sağlanması konusunda
mutabık kalınmıştır.
141 eğitimci 6 ana başlıkta hazırlanan kurslara
katılmıştır. “Toprak ve Arazi Kullanımı”, “Bitkisel
ve
“Balıkçılık”,
Zirai
Mücadele”,
“Tarım
Ürünlerinin
“Hayvancılık”,
İşlenmesi”
ve
“Tarımsal Mekanizasyon” alanlarındaki kurslar
11 Mayıs – 20 Haziran 2009 tarihleri arasında,
Ankara, Antalya, Dalaman ve İstanbul Tarım
İl
Müdürlükleri’ne
Cibuti Cumhuriyeti’nin talebi üzerine “Cibuti Tarım
Master Planı”nın hazırlanması için Başkanlığımız ile
Cibuti Cumhuriyeti Su Kaynaklarından Sorumlu
Tarım, Yetiştiricilik ve Deniz Bakanlığı arasında bir
işbirliği protokolü imzalanmıştır.
Programın ikinci aşamasında, 13 ülkeden toplam
Üretim
Cibuti Tarım Master Planı Hazırlanması
bağlı
tarım
işletmelerinde
gerçekleştirilmiştir.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Ankara Üniversitesi
Ziraat Fakültesi işbirliğinde hazırlanan master
planı Türkçe, İngilizce, Fransızca ve Arapça
tercümeleriyle
lantısı’nda
da
birlikte
Cibuti
sunulmuştur.
Donörler
Top-
Başkanlığımızca
hazırlatılan “Cibuti Tarım Master Planı” kapsamındaki öncelikler dikkate alınarak balıkçılığın
geliştirilmesi amacıyla Cibuti’ye 3 adet balıkçı
teknesi hibe edilmiştir.
Söz konusu programın üçüncü aşamasında
ise, her bir ülkede uygulanacak pilot projelerle
tohum, tarım alet ve makineleri desteği verilerek
üretim kapasitesinin arttırılması ve yerinde eğitim
programları
ile
modern
üretim
tekniklerinin
yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır.
23
Afrika Sağlık Programı
Başkanlığımız, T.C. Sağlık Bakanlığı ve sivil toplum
kuruluşları işbirliğinde yürütülen ve Afrika kıtasındaki başlıca hastalıkların ortadan kaldırılmasına ve sağlık sektöründe kapasite artırımına destek
olmak amacıyla hazırlanan program kapsamında, hastanelerin altyapılarının güçlendirilmesi,
sağlık personelinin eğitimi, tıbbi donanım ve
ilaç hibesi, sağlık taramaları, ameliyatlar ve aşı
kampanyaları gerçekleştirilmektedir.
Bu kapsamda, Etiyopya, Gine, Komor Adaları,
Kongo, Liberya, Moritanya, Nijer, Nijerya, Sudan,
Senegal, Tanzanya ve diğer Afrika ülkelerine
donanım ile eğitim desteği sağlanmış, ücretsiz
sağlık
taramaları
gerçekleştirilmiş,
katarakt
operasyonları yapılmış ve ilaç dağıtılmıştır.
Sudan’da iki ayrı Türk Sivil Toplum Kuruluşu ve
Başkanlığımız desteğiyle Hartum ve Darfur’da
kurulan Katarakt Merkezleri’nde günde 100’ün
üzerinde katarakt ameliyatı gerçekleştirilmektedir.
Bu merkezlerde, Türk sağlık personeli görev
yapmaktadır. Proje kapsamında Hartum ve çevresinde 23.000 kişi, Darfur’da 3.500 kişi katarakt
ameliyatı olarak yeniden görmeye başlamıştır.
Ayrıca, Komor Adaları El Maruf Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’ne de tıbbi malzemeler hibe
edilmiştir.
Kurumsal Kapasitelerin Güçlendirilmesi
Kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi kapsamında, Afrika ülkelerine yönelik olarak küçük ve orta
ölçekli organize sanayi bölgeleri kurulması, çevrenin korunması ve organize suçlarla mücadele
gibi alanlarda uzman eğitimi gerçekleştirilmiş,
ayrıca kurumsal altyapının gelişimine katkı sağlamak amacıyla donanım hibeleri yapılmıştır. Bu
çerçevede, Liberya’ya vidanjör, Mali’ye çöp
kamyonu, Burkina Faso’ya 5 adet ambulans
ile 3 adet cenaze aracı, Kenya’ya 2 adet sahil
güvenlik botu, Komor Adaları’na 3 adet Sahil
Güvenlik Botu ve Seyşel Adaları’na ilköğretim
okulu mobilyaları hibe edilmiştir.
24
Etiyopya, Gine, Komor Adaları, Kongo,
Liberya, Moritanya, Nijer, Nijerya,
Sudan, Senegal, Tanzanya ve diğer Afrika
ülkelerinde ücretsiz sağlık taramaları
gerçekleştirilmiş, katarakt operasyonları
yapılmış ve ücretsiz olarak ilaç
dağıtılmıştır.
İçme Suyu Projesi
Başkanlığımız ve Devlet Su İşleri
Genel Müdürlüğü işbirliğinde Nijer’de
30 adet derin ve yarı derin su kuyusu
açılmıştır. Projenin önümüzdeki
dönem Burkina Faso ve Sudan’ı
kapsayacak şekilde genişletilmesi için
hazırlık çalışmalarına başlanmıştır.
25
EĞİTİM
SEKTÖRÜ
24,597.425
TİKA tarafından 2009 yılında hayata geçirilen
her toplumda oldukça güç kabul görmekte ve
benimsenmeleri kolay olmamaktadır.
Eğitim sisteminin geliştirilmesi için politikaların belirlenmesi; yeterli okul altyapısına ve donanımına
sahip olunması; öğretmen-öğrenci oranlarının
dengelenmesi; yeterli sayıda kitap, araç-gereç
vb. malzemelere sahip olunması, kalkınmakta
de eğitim hizmetine yoğun bir
ilgi doğmuştur. Buna paralel
olarak okul sayılarında büyük
artışlar gerçekleşmiş, ancak
yine de hemen tüm ülkelerde
eğitimle ilgili ihtiyaçların karşılanmasında yaşanan güçlüklerden söz edilmeye
başlanmıştır. Ülkelerde yaşanan darboğazın temelinde yatan belli başlı nedenler şunlardır:
Toplam
7,198.434
Yüksek Eğitim
nileşme doğrultusunda gerçekleştirilen etkinlikler
7,454.349
yenileşme çabası içindedirler. Diğer yandan ye-
5,260.447
tim sistemlerinde ya kısmen ya da bütünüyle bir
Temel Eğitim
rensel bir görünüm sergilemektedir. Ülkeler, eği-
4,684.195
Eğitimde yenileşme ya da reform çabaları ev-
Genel Eğitim
olup, inşa edilen okulların sayısı 22’dir.
Orta Eğitim
eğitim projelerinin mali dökümü yandaki gibi
- Genel nüfus içerisinde genç nüfusun yoğun oluşu,
- Genç nüfusun küçük bir kısmının kısa süre okula
devam etmesi,
olan ülkelerin öncelikli ihtiyaçları arasında görül-
- Öğretmenlerin sayıca azlığı,
mektedir.
- Öğretmenlerin niteliğinin düşük oluşu,
Eğitimin toplum yaşamındaki değerinin anlaşıl-
- Bir öğretmene düşen öğrenci sayısının fazlalığı,
masına koşut olarak yirminci yüzyılda tüm ülkeler-
- Kapalı alanlara düşen öğrenci sayısının fazlalığı,
- Mental hastalıklara sahip öğrencilerin eğitim
problemleri,
- Öğretim basamaklarına göre okullaşma oranının dengesizliği,
- Okulların yerleşim alanlarına ve bölgelere göre
dengeli dağılmaması
27
Kalkınmakta olan ülkelerde eğitim sektörünün
desteklenmesi ve güçlendirilmesine büyük önem
atfeden Başkanlığımız, 2009 yılında da okul, sınıf
yapımı ve onarımı; (bilgisayar, dil laboratuvarları
gibi) gelişmiş teknoloji sınıflarının oluşturulması;
gelişmiş teknoloji ürünü donanım desteği;
kütüphane kurulumu; kitap ve yayın desteği
ile öğrencilere yönelik çeşitli burs destekleri
sağlayarak önemli eğitim projelerine imza atmıştır.
28
Eğitimin toplum yaşamındaki
değerinin anlaşılmasına koşut
olarak yirminci yüzyılda tüm
ülkelerde eğitim hizmetine
yoğun bir ilgi doğmuştur.
15-24 Yaş
Okuma Yazma
Oranı (20002007) %
Erkek
Kız
Afganistan
49
18
Azerbaycan
100
Merkezi Hükümetin
Bütçeden Eğitim
Harcamaları
(1997-2006) %
İlköğretime
Kayıt Oranı %
İlköğretimi
Tamamlama
Oranı %
İkincil Eğitime
Kayıt Oranı %
İkincil Eğitime
Devam Oranı %
İkincil Eğitimi
Tamamlayan
Tahmini Öğrenci
(100 kişide)
Erkek
Kız
Erkek
Kız
Erkek
Kız
Erkek
Kız
-
74
46
90
-
-
18
6
7,2
0
100
4
86
83
99
79
76
82
80
55,2
50
KAFKASLAR VE MERKEZ ASYA
Gürcistan
-
99
11
88
91
-
77
81
89
88
57,3
61,6
Kazakistan
100
100
6
90
90
100
86
86
97
97
75,1
75,1
Kırgızistan
100
100
11
86
85
99
80
81
90
92
61,3
62,7
Moğolistan
94
97
9
90
93
97
77
87
85
91
57,1
71,4
Özbekistan
99
99
-
-
-
100
-
-
84
84
60,5
60,5
Tacikistan
100
100
4
99
95
100
87
74
89
74
76,7
52
Türkmenistan
100
100
-
-
-
100
-
-
84
84
60,5
60,5
Arnavutluk
99
100
2
94
93
100
74
72
79
77
55
51,6
Bosna – Hersek
100
100
-
-
-
100
-
-
89
89
66,9
66,9
Karadağ
-
93
-
-
-
97
-
-
90
92
65,6
67,1
Kosova
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
BALKANLAR VE DOĞU AVRUPA
Makedonya
99
99
-
92
92
-
82
80
79
78
57,8
55,7
Moldova
100
100
9
88
88
100
80
83
82
85
57,7
62,1
Ukrayna
100
100
6
90
90
100
83
84
90
93
67,2
70,3
Filistin
99
99
-
76
76
-
87
92
-
-
37
39,2
Etiyopya
62
39
5
74
69
84
29
19
30
23
5,4
2,5
Senegal
59
44
14
71
70
93
23
18
20
16
3
1,9
Sudan
85
71
8
45
45
56
-
-
17
22
2,1
2,8
Sahraaltı Afrika
77
68
-
75
70
84
28
24
26
22
4,6
3,1
Sanayileşmiş Ülkeler
-
-
4
95
96
-
91
92
-
-
77
78,7
ORTADOĞU VE AFRİKA
BÖLGELER
Kaynak: EFA Global Monitoring Report 2009 (Veriler 2005 yılı rakamlarını göstermektedir.)
29
2009 yılında gerçekleştirilen çocukların ve gençlerin
daha iyi şartlarda eğitim almalarını ve geleceğe daha
güvenle bakmalarını sağlayacak eğitim altyapısı
projelerinden örnekler aşağıda yer almaktadır.
Kosova Mamuşa İlköğretim Okulu İnşaatı
Yaklaşık 6 bin nüfusu olan Kosova Mamuşa’da 120
anaokulu öğrencisi, 900 ilköğretim öğrencisi ve
85 lise öğrencisi öğrenim görmektedir. Mamuşa
ile kardeş Belediye olan İstanbul Küçükçekmece
Belediye Başkanlığı’nın koordinasyonunda iki
sivil toplum kuruluşu ve TİKA’ nın mali katkıları ile
Mamuşa İlköğretim Okulu inşa edilerek Kosova
makamlarına teslim edilmiştir.
Arnavutluk Berat Ruşnik Köprülü Mehmet Lisesi
Arnavutluk Berat Ruşnik Köprülü
Mehmet Lisesi Tadilatı
Berat’taki Köprülü Mehmed Paşa’nın memleketi
olan Ruşnik ilçesinde zor şartlar altında eğitim verilen Ruşnik Köprülü Mehmet Lisesi’nin tadilatı gerçekleştirilmiştir. Proje ile civardaki 13 köye hizmet
veren okul binası modern bir görünüme kavuşturularak, bölge çocuklarının daha iyi şartlarda
eğitim-öğretim görmelerine imkan sağlanmıştır.
Kosova Han i Elezit “İlaz Thaqi” İlköğretim Okulu
Bakım ve Onarımı
Kosova’nın güneydoğusundaki Han i Elezit’in
merkezinde bulunan ve bölgenin en büyük okulu
olan “İlaz Thaqi” İlköğretim Okulu, 2007–2008 eğitim dönemi içerisinde bir yangına maruz kalmıştır.
Yangından zarar gören okulun iç cephesi ve bazı
kısımları kış tatili sırasında onarılıp okul, 2008–2009
eğitim yılının bahar dönemine yetiştirilmiştir.
30
Filistin Darul Aytem Meslek Lisesi Donanımı
300 öğrencili Filistin Darul Aytem Lisesi Alüminyum
İşletmeciliği, Elektrik ve Dikiş Nakış Eğitimi Bölümleri
tarafından ihtiyaç duyulan donanım temin edilmiştir.
Filistin Tulkarem Rasim Kemal Okulu
Batı Şeria’nın kuzeyindeki 58.000 nüfuslu
Tulkarem’de 44.000 öğrenciye 121 okul ve 2.400
personel ile eğitim verilmeye çalışılmaktadır.
Bölge nüfusunun % 90’ının yaşadığı şehir merkezinde sadece 20 okul bulunmaktadır. Tulkarem
Belediyesi’nin talebine istinaden 2008 yılında başlayan proje ile içerisinde idari bölümler, kütüphane, bilgisayar sınıfı v.b. bölümler bulunan 7 sınıflık
bir okul inşa edilmiştir.
Başkanlığımız tarafından yaptırılan okul ile halen
oldukça elverişsiz koşullarda eğitim gören öğrenciler için model oluşturacak modern bir eğitim
ortamı sağlanmıştır. 350 öğrenciye hizmet vermesi hedeflenen okulda geniş bir oyun bahçesi de
bulunmaktadır.
Tulkarem Rasim Kemal Okulu İnşası
Bosna Hersek Novi Travnik’te 25 Derslik Donatımı
Novi Travnik İslam Birliği’nin talebine istinaden,
bölgede çocuk ve gençlere eğitim verilen ve
kötü durumda bulunan 25 derslik için ihtiyaç duyulan malzeme/donanım temin edilerek, derslikler tefriş edilmiştir.
Türkmenistan Üstün Zekâlı Çocuklar Mektebi’nin
Toplantı Salonunun Onarımı
Türkmenistan’ın Aşkabat şehrinde yerleşik ve üstün zekâlı çocuklar için eğitim veren tek okul olma
özelliğini taşıyan Devlet Üstün Zekâlı Çocuklar
Okulu toplantı salonunun tamiratı gerçekleştirilmiştir.
Gürcistan Tiflis 23. Kamu Okulu Konferans
Salonu’nun Tadilatı ve Donanımı
1873 yılında inşa edilen tarihi bir bina içinde faaliyetini sürdüren Tiflis 23. Kamu Okulu’nda, 1.200
öğrenci eğitim görmekte ve 80 öğretmen eğitim
vermektedir.
Gürcistan Eğitim ve Bilim Bakanlığı başta olmak
üzere diğer kurum ve kuruluşlar tarafından çeşitli
faaliyetler düzenlenen konferans salonunun onarım ve donanımı gerçekleştirilmiştir.
Kosova Alaaddin Lisesi’nin Tadilatı ve Donanımı
Kosova’nın Prizren şehrinde bulunan Alaaddin
Lisesi’nin ek inşaatı gerçekleştirilmiştir. Tadilat ve
donanım kapsamında Alaaddin Lisesi’nin inşaat
ve mekanik imalatları, mutfak malzemeleri, sınıf
araç-gereçleri temini ile odaların donanımının
yanı sıra liseye bir bilgisayar laboratuvarı kurulmuştur.
Gürcistan Tiflis 54. Kamu Okulu Kütüphanesi
Gürcistan Tiflis 54. Kamu Okulu Kütüphanesi’nin
Tadilatı ve Tefrişi Projesi
Sovyetler Birliği zamanında dönemin gereksinimlerine uygun olarak inşa edilen Tiflis 54. Kamu Okulu, Tiflis’in en köklü okullarından biridir. Okul kütüphanesinin her türlü bakım, onarım ve donanımı
gerçekleştirilerek modern bir hale getirilmiştir.
Kosova Alaaddin Lisesi
Proje ile okulda verilen eğitim kalitesinin artırılması,
öğrencilere kitap sevgisi aşılanması ve öğrencilerin okulda farklı kaynaklardan yararlanarak araştırma yapması hedeflenmiştir.
31
Moğolistan Khentii Vilayeti Mesleki Eğitim
ve Üretim Merkezi’nin Donanımı
Moğolistan’ın Khentii Vilayeti Bor-Undur
İlçesi’nde nitelikli eleman yetiştirmek
amacıyla faaliyete başlayan Mesleki Eğitim
ve Üretim Merkezi’ne malzeme ve donanım
desteği sağlanmış, 285 öğrencisi bulunan
merkeze modern bir bilgisayar laboratuvarı
kurulmuştur.
Makedonya’da 115 Öğrenciye Burs Sağlanması
2008–2009 eğitim-öğretim dönemi içinde Makedonya Devlet Okullarında öğrenim gören ilköğretim ve lise öğrencilerinden 70, üniversitelerden ise
45 olmak üzere toplam 115 ihtiyaç sahibi öğrenciye burs sağlanmıştır.
ÖÜYP (Öğretim Üyesi Yetiştirme Projesi)
Kırgızistan Yüksek Eğitim Kurulu’na
Donanım Desteği
Kırgızistan Cumhuriyeti Milli Yüksek Eğitim Kurulu’na
yönelik olarak gerçekleştirilen teknik donanım
desteği ile elektronik bilgi tabanının oluşturulmasına katkıda bulunulmuş, akademik çalışmaların
daha düzgün ve verimli bir şekilde takip edilebilmesi olanağı sağlanmıştır.
Etiyopya Addis Ababa Üniversitesi’nde
Okuyan 40 Öğrenciye Burs Desteği
2007 yılından bu yana devam eden burs desteği projesinde, Addis Ababa Üniversitesi’nin çeşitli
fakültelerinin 3. ve 4. sınıflarında okuyup maddi
imkânsızlık çeken başarılı öğrenciler arasından
seçilen 40 öğrenciye 2009 yılında da destek verilmeye devam edilmiştir.
32
Başta Orta Doğu Teknik Üniversitesi olmak üzere,
üniversiteler ile işbirliğinde yürütülen Öğretim Üyesi
Yetiştirme Projesi kapsamında 18 doktora öğrencisine burs verilmektedir.
TÖMER Bursu
Türk üniversitelerinde eğitim görmek ve Türkçe
öğrenmek üzere ülkemize gelen yabancı öğrencilerin TÖMER masrafları karşılanmakta ve aylık
olarak burs ödenmektedir.
Ahmet Yesevi Üniversitesi Öğrencilerin Burs
Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi’nde okuyan Türk
dünyası mensubu 100 öğrenciye burs verilmiştir.
Kazakistan Süleyman Demirel Üniversitesi Öğrencilerine Türkiye’de Staj
Azerbaycanlı Üniversite Öğrencilerine Türkiye’de
Staj
Türkoloji Bursları
Türkoloji Projesi kapsamında yer
alan bölümlerden mezun olup
halen alanları ile ilgili yüksek
lisans yapan 9 öğrenciye burs
verilmektedir.
33
SAĞLIK
SEKTÖRÜ
az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin sağlık sek-
da sağlık sektöründeki hizmetlerde karşılaşılan
törünün iyileştirilmesi Başkanlığımızın da öncelikli
yetersizlikler gelmektedir. Dengesiz nüfus artışının
hedefleri arasında olup yürütülen proje ve prog-
yanı sıra teknolojik ve farmakolojik gelişmelerin
ramların ana stratejileri şu şekilde özetlenebilir:
maliyetleri arttırması, iç ve dış savaşlarla sonuçla-
- Nitelikli işgücü yetiştirilmesi,
nan siyasal istikrarsızlıklar, küresel salgınlar, yetersiz
beslenme ve hijyenik olmayan koşullarda yaşamanın getirdiği hastalıklar bu ülkelerde sağlık sorunlarını arttırmıştır.
- Mevzuatın geliştirilmesi,
- Hastane / klinik yapımı ve işletimi,
- Donanım desteği,
- Sağlık taramaları,
- Aşı ve ilaç yardımları
2009 yılında sağlık alanında gerçekleştirilen proje ve faaliyetler ile, ilgili ülkelere ülkemizin sağlık
alanındaki bilgi birikimleri aktarılmaya çalışılmış,
hastane ve erken tanı merkezleri inşası, tadilat ve
donanımları ile daha iyi şartlarda hizmet verilmesi
ve hastalıkların daha erken teşhisi ile daha fazla
sayıda hayat kurtarılması hedeflenmiştir.
21,666.179
Sağlık Sektörü Harcamaları
12,582.629
9,083.550
Toplam
Tüm ulusal ve uluslararası yardım kuruluşları gibi,
karşı karşıya kaldıkları en büyük sorunların başın-
Temel Sağlık
Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin bugün
Genel Sağlık
2009 yılında Sağlık alanında genel sağlıkta 12
milyon 582 bin 629 TL, temel sağlık alanında
9 milyon 83 bin 550 TL, toplamda 21 milyon
666 bin 179 TL yardım yapılmıştır.
2009 yılında sağlık alanında gerçekleştirilen
proje ve faaliyetler ile, ilgili ülkelere ülkemizin
sağlık alanındaki bilgi birikimleri aktarılmaya
çalışılmış, hastane, merkez ve erken tanı
merkezleri inşası, tadilat ve donanımları
ile daha iyi şartlarda hizmet verilmesi ve
hastalıkların daha erken teşhisi ile daha fazla
sayıda hayat kurtarılması hedeflenmiştir.
36
Az gelişmiş ve gelişmekte
olan ülkelerin bugün
karşı karşıya kaldıkları en
büyük sorunların başında
sağlık sektöründeki
hizmetlerde karşılaşılan
yetersizlikler gelmektedir.
Uzman
Doktor
(10.000
Kişiye)
Hastane
Yatağı
(10.000
Kişiye)
Uzman
Personel
Bulunan
Doğum
%
Kişi başına
Toplam
Sağlık
Harcaması
(SAGP) $
Kızamığa
Karşı
Bağışıklık
% (1Yaş)
Doğumda
Beklenen
Ortalama
Yaşam
Süresi (Yıl)
Tüberküloz
Yaygınlığı
(100.000
Kişide)
Çocuk
Ölüm Oranı
(1.000
Canlı
Doğumda)
Anne
Ölüm Oranı
(1.000
Canlı
Doğumda)
5 Yaş Altı
Ölümler
(1.000
Canlı
Doğumda)
5 Yaş Altı
Yetersiz
Beslenen
Çocuklar
%
4
14,3
91
70
42
238,3
165
1.800
257
32,9
Afganistan
2
Azerbaycan
36
80
88
254
97
68
86,4
34
82
39
14
Gürcistan
47
33
98,3
337
97
76
82,8
27
66
30
-
Kazakistan
39
81
99,8
352
99
70
139,3
28
140
32
4,9
Kırgızistan
24
49
97,6
115
99
69
134,4
34
150
38
2,7
Moğolistan
26
61
99
164
98
64
233,6
35
46
43
5,3
Özbekistan
27
47
99,5
102
99
68
140,5
36
24
41
7,1
Tacikistan
20
61
83,4
81
85
67
321,9
57
170
67
14,9
Türkmenistan
25
43
99,5
-
99
63
75,2
45
130
50
-
Arnavutluk
12
30
99,8
381
97
72
22,2
13
92
15
6,6
Bosna – Hersek
14
30
99,6
616
96
75
55,1
13
3
14
1,6
Karadağ
20
35
98,8
718
90
74
49,4
9
-
10
2,2
Kosova
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Makedonya
26
46
99
630
96
74
32,9
15
10
17
1,8
Moldova
27
52
99,5
242
96
69
54
16
22
18
3,2
Ukrayna
31
87
98,7
433
98
68
101,7
14
18
16
4,1
Filistin
<1
2
5,7
26
65
57
579
75
720
119
34,6
Etiyopya
-
-
98,9
-
99
-
31,1
24
-
27
-
Senegal
1
1
51,9
92
84
59
468,1
59
980
114
14,5
Sudan
3
7
49,2
72
79
58
401,8
69
450
109
38,4
Afrika
2
10
46
111
74
52
475
88
900
145
-
Avrupa
32
63
96
1.719
94
74
51
13
27
15
-
BÖLGELER
37
Vardak Vilayeti Behsud İlçesi Sangi Şendave Kliniği
Vardak Vilayeti Behsud ilçesi’nde Sangi Şendave ve Dahani
Garmab BMC Kliniklerinin inşaatına 2009 yılı Mayıs
ayında başlanmıştır. Vardak ili Çak İlçesi Şah Kalandar
BHC (temel sağlık merkezi) klinik inşaatı, Behsud ilçesi
Frahlam’da CHC (kapsamlı sağlık merkezi) klinik inşaatı,
Semengan ili Daymirdat ilçesi BHC klinik inşaatı ve Tahar
ili Sumuç ilçesinde CHC tipi klinik inşaatı Afganistan’da
yürütülen diğer sağlık projeleridir.
Türkmenistan Aşkabat Hastanesi Proktoloji
Bölümü’nün Yenilenmesi
Türkmenistan Sağlığı Koruma ve İlaç Sanayi
Bakanlığı’na bağlı Aşkabat Hastanesi Proktoloji
Bölümü’nün altyapısının ve insan kaynaklarının
iyileştirilmesi ve Bölümün yeni teknolojilerle
donatılarak çağdaş tedavi metotlarından
istifade
edilmesinin
sağlanması
amacıyla
bölüm doktorlarının Türkiye’nin önde gelen
hastanelerinde staj programına alınması, 35
kişi kapasiteli Bölümün tamiratı ve donanımı
çalışmaları yürütülmektedir.
Azerbaycan Kemik İliği Nakli Merkezi
Kurulması ve İşletilmesi Projesi
2007 yılında imzalanan Kemik İliği Nakli Merkezi’nin
Kuruluş ve İşletilmesine İlişkin Protokol’e istinaden,
Azerbaycan’da yaygın olarak görülen ve diğer
adı Akdeniz Anemisi olan talasemi hastalığı ile
mücadele amacıyla, Bakü’de, Talasemi Merkezi
bünyesinde Kemik İliği Nakli Merkezi açılmıştır.
Makedonya Alikoç ve Kocali Köylerinde
Sağlık Ocağı Kurulması
Radoviş Belediyesine bağlı bulunan Ali Koç ve
Kocali köylerinde sağlık ocağı binası bulunmasına
rağmen çok uzun süredir doktor atanmaması
sebebiyle bölge halkının sağlık hizmeti alabilmek
için Radoviş il merkezine gitmesi gerekmekteydi.
38
Makedonya Alikoç ve Kocali Köylerinde Kurulan Sağlık Ocağı
İlgili Belediye ve Makedonya Cumhuriyeti Sağlık
Bakanlığı ile yapılan görüşmeler neticesinde
bölge halkıyla iletişim kurabilecek bir doktorun
atanması sağlanarak, sedye, hasta yatağı vb.
tıbbi donanım desteği ile sağlık ocağı hizmete
açılmıştır.
Kırgız-Türk Kemik İliği Nakli Merkezi’ne
Donanım Desteği
Kırgızistan’da Hematoloji hizmetlerinin geliştirilmesi, Kırgız Hematoloji Merkezi’nde kemik iliği nakli
yönteminin ilerletilmesi ve teşhis ve tedavi hizmetlerinin bölge insanına ulaştırılmasının amaçlandığı
proje çerçevesinde 2006 yılında Kırgız-Türk Kemik
İliği Nakli Merkezi açılmıştır. 13 Haziran 2007’de
Türk ve Kırgız doktorlar tarafından, Orta Asya’da
ilk defa kemik iliği nakli operasyonu gerçekleştirilmiştir. 2009 yılında da proje kapsamında donanım
hibesi ve uzman eğitimlerine devam edilmiştir.
Afganistan Klinik İşletilmesi
Proje kapsamında hibe edilen malzemeler: kryodepolama ekipmanları, laminer hava kabini, su
banyosu, kan saklama dolabı, masaüstü santrifüj,
tam otomatik kan sayım cihazı, hasta başı monitörü, binoküler mikroskop.
Arnavutluk Vlora Bölge Hastanesi’ne
Kan Bankası Kurulması
Arnavutluk’un güneyinde birden fazla bölgeye
hizmet veren Vlora Bölge Devlet Hastanesi’nin
mevcut Kan Bankasının ciddi donanım eksikliği
olması sebebiyle bir kan bankası kurulması yönünde çalışmalar devam etmektedir. Proje ile özellikle
Arnavutluk’un güneyinde kan nakli tetkiklerinde
yaşanan sıkıntıların minimuma indirilmesi hedeflenmektedir.
rin kesintisiz hizmet vermesini sağlamak amacıyla
bölgeye ulaştırılan jeneratörlerin ikisi Gazze’nin en
büyük hastanesi olan Şifa’da, diğerleri ise, Han
Yunus’taki Nasır Hastanesi, Beyt Lahya’daki Kemal
Edvan Hastanesi, Nuseyrat mülteci kampındaki El
Aksa Hastanesi, Gazze’deki Çocuk İhtisas ve Muhammed Dura Hastanesi ile Refah’taki Neccar
Hastanesi’nde kullanılmaktadır.
Afganistan’da Klinik İşletimi
Filistin Arap Sağlık Merkezi’ne Gastroskopi
Diş Ünitesi Röntgen Cihazı Alımı
Afganistan’ın kuzeyinde Belh Vilayeti’nin Mezar-ı
Şerif bölgesinde bulunan Meymene Türk Afgan
Dostluk Hastanesi, Şıbırgan Türk Afgan Dostluk
Hastanesi, Hoca Bahauddin ve Talokan AnaÇocuk Sağlığı Klinikleri’nin işletimine 2005 yılından
bu yana olduğu gibi 2009 yılında da devam edilmiştir. Bu 4 klinikten yılda ortalama 150.000 hasta
faydalanmaktadır. Ayrıca, Kabil Atatürk Çocuk
Hastanesi’nin işletim giderleri de karşılanmaktadır.
Filistin’de Kudüs Arab Health Center’a X Ray cihazı ve diş ünitesi hibe edilmiştir.
Bosna Hersek Sağlık Ocaklarına
Tıbbi Donanım Desteği
Filistin Gazze Hastanelerine Jeneratör
ve Yedek Parçaları Yardımı
Filistin’e Yardım Programı çerçevesinde, Gazze
Şeridi’ndeki elektrik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla alınan 9 adet jeneratör bölgeye ulaştırılarak
Filistin Sağlık Bakanlığı’na teslim edilmiştir. Elektrik
kesintilerinin sıkça yaşandığı bölgede hastanele-
Bosna Hersek’teki en önemli sivil toplum kuruluşlarından olan Merhamet ile işbirliğinde, biri Dobij
ve bir diğeri Bratunac’ta kurulan sağlık ocaklarına
aile sağlığı muayenehanesi, jinekoloji muayenehanesi ve diş hekimliği muayenehanesi kurulması
için tüm gerekli donanım temin edilmiştir. Proje ile
sağlık güvencesi bulunmayan halk kaliteli ve ücretsiz sağlık hizmetine kavuşmuştur.
39
Orta Asya’nın İlk Kemik İliği
Nakli Merkezi Açılmıştır
Orta Asya’nın İlk Kemik İliği Nakli Merkezi
2006 yılında TİKA tarafından Kırgızistan’da
açılmıştır. Merkezde ilk kemik iliği nakli
operasyonu 13 Haziran 2007 tarihinde
gerçekleştirilmiştir. 2009 yılında da proje
kapsamında donanım hizmeti ve uzman
eğitimine devam edilmiştir.
40
Etiyopya Katarakt Ameliyatı için
Sarf Malzemeleri Yardımı
Yaklaşık 500 bin katarakt hastasının yaşadığı
Etiyopya’da, bu sayıya her yıl 50 bin yeni hasta
eklenmektedir. İHH Yardım Vakfı işbirliğinde,
Etiyopya’nın Tigray eyaletinde 10.000 katarakt
hastasının ameliyatının gerçekleştirildiği proje
kapsamında tıbbi malzeme ve ilaç desteği
sağlanmıştır. Yılda ancak 25.000 katarakt
ameliyatının yapıldığı ülkede, ameliyatların
kırsal kesimlerdeki sağlık ocaklarına
da taşınarak daha geniş bir kesime
ulaştırılması hedeflenmektedir.
Senegal Saint-Louis Teğmen Mamadou
Hastanesi’ne Donanım Desteği
500.000 doz Hepatit B aşısının sevkiyatı sağlanmış,
Senegal Saint Louis’de yaşayan kadın hastaların,
bölge hastanesinde mamografi cihazı olmaması nedeniyle Dakar’daki hastanelere başvurmak
zorunda kalmaları tanı ve tedavi süreçlerinde
gecikmelere sebep olmaktadır. Türkiye’den tedarik
edilen mamografi cihazının kurulumu yapılmış
ve hastanenin atıl durumda bulunan elektronik
donanımı bakım ve onarımdan geçirilmiş ayrıca
hastane personelinin bir hafta süre ile hastanede
mevcut elektronik cihazların kullanımı ve bakımı
konusunda eğitim almaları sağlanmıştır.
kadar olan 420.000 çocuğa Hepatit B, yeni doğan
2009 yılının Mart-Haziran ayları arasında 2 yaşına
210.000 bebeğe BCG aşısı yapılmıştır. 2009 yılı Ekim
ayında ise 600.000 doz BCG aşısı hibe edilmiştir.
Afganistan’da Tıbbi Donanım
Afganistan Şıbırgan Devlet Hastanesi, Şıbırgan
Çocuk Hastanesi, Meymene Ebe Eğitim Merkezi,
Semengan Dere-i Suf Hastanesi ve Vardak
Vilayeti’nde 4 kliniğin tıbbi donanımı yapılarak,
hasta kapasitesinin arttırılması ve teşhis ve
tedavi süreçlerinde aşama kaydedilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca Afganistan kuzey vilayetleri
sağlık merkezlerinde kullanılmak üzerede 9 adet
ambulans hibe edilmiştir.
Özbekistan Sağlık Bakanlığı’na Aşı Hibesi
Sağlıklı bir nesil yetiştirilmesi hedefiyle Özbekistan
Sağlık Bakanlığı’nca uygulanan çocuklara yönelik aşı kampanyası desteklenmiştir. Sağlık
Bakanlığı’mızca hibe edilen 300.000 doz BCG ve
Filistin Gülümseyen Çocuklar Projesi
Filistin Gülümseyen Çocuklar Projesi
(Plastik Cerrahi Ameliyatları )
Yeryüzü Doktorları ve Filistin Ulusal Yönetimi
Sağlık Bakanlığı işbirliğinde gerçekleştirilen proje
ile; Filistin El-Halil şehri Alia Devlet Hastanesi’nde
başta dudak-damak yarığı olmak üzere yanık
sekeli ve el-cerrahisi alanlarında 49 ameliyat
gerçekleştirilmiştir. Plastik cerrahi ameliyatlarının
yanı sıra, 170 kişinin muayenesini ve 13 kişinin
anjiyosunu da gerçekleştiren 11 kişilik doktor ekibi,
bölgede bulundukları süre içerisinde uzmanlara
konu ile ilgili eğitimler de vermişlerdir.
41
Kapasite Arttırma Projelerinden Örnekler
TİKA teknik işbirliği bazında ülkelerin sağlık personelinin eğitilmesi
amacıyla TC. Sağlık Bakanlığı işbirliğinde ikili ve bölgesel bazda
projeler yürütmektedir. 2009 yılı içerisinde; Ülkemizin sağlık
sektöründeki bilgi birikiminin paylaşılmasını teminen; Afganistan
Meymene Hastanesi’nden 17 sağlık uzmanı ve Kabil İstihbarat
Hastanesi’nden 6 doktor 1’er ay süreyle, Belh ve Cevizcan Sağlık
Müdürlükleri’nden 7 sağlık uzmanı 6 ay süreyle, Azerbaycan Özel Tıp
Hizmeti’ne bağlı Merkezi Klinikten 6 kardiyolog 20 gün süreyle. Özbekistan
Taşkent Pedagoji Enstitüsü’nden 5 doktor ve 4 hemşire 2 ay süreyle eğitim
almışlardır.
42
BÖLGESEL
SAĞLIK PROJELERİ
V. APASL Single Topic Kongresi (17-19 Mayıs 2009)
Katılımı Desteklenen Ülkeler: Kırgızistan, Türkmenistan, Arnavutluk, Kosova, Bosna Hersek
“Üreme Sağlığı Hizmetlerinde Kitle İletişim Araçlarından Yararlanma
Teknikleri ve İletişim Becerileri” Eğitim Programı (25 Mayıs-12 Haziran 2009)
Katılımı Desteklenen Ülkeler: Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan,
Tacikistan, Türkmenistan
IX. Türk Dünyası Pediatri Kongresi (25-27 Haziran 2009)
Katılımı Desteklenen Ülkeler: Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Başkurdistan
Sistinosiz Kongresi (02–04 Ekim 2009)
Katılımı Desteklenen Ülkeler: Bosna Hersek, Kosova, Sırbistan
Çocuk Nörolojisi Kongresi (08–11 Ekim 2009)
Katılımı Desteklenen Ülkeler: Kosova, Makedonya, Arnavutluk,
Bosna Hersek
XVII. Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Kongresi (03–07 Kasım 2009)
Katılımı Desteklenen Ülkeler: Azerbeycan
Balkanlar ve Avrasya’da Sağlıkta Kalkınma Konferansı (13–15 Kasım 2009)
Katılımı Desteklenen Ülkeler: Arnavutluk, Azerbaycan, Bosna Hersek,
Gürcistan, Karadağ, Kırgızistan, Kosova, Makedonya, Özbekistan,
Ukrayna, Türkmenistan, Moldova, Kazakistan, Romanya, Sırbistan
43
SU VE
SANİTASYON
beslenme anlayışının da değişmesi ile bambaşka
bir boyut kazanmıştır. Tüm bunlara yenilenebilir
kaynak miktarının kıtlığı, suyun kullanım şeklindeki
hatalar ve küresel ısınma da eklenince dünya genelinde yaşayan bir milyardan fazla kişinin temiz
suya erişimi imkânsız hale gelirken, dünyamızda
her gün 4.500 çocuk temiz olmayan su içtiği için
ölmekte, su sıkıntısı çekenlerin sayısı yüz milyonlarla ifade edilmektedir. Önümüzdeki 20 yılda bu rakamın ikiye katlanacağı tahmin edilmektedir.
73,414.307
Toplam
15,127.101
8,063.735
3,959.867
Günümüzde dünyada su sorunu yaşayan
ve gelecekte yaşayacağı öngörülen ülkelerin
büyük bölümü kuzey yarım kürede, aynı enlem
kuşağındaki Afrika ve Orta Doğu ülkeleri ile bu
kuşağın devamında yer alan yüksek nüfuslu Asya
ülkeleridir.
Diğer Sosyal Altyapı ve Hizmetler
de; insan nüfusunun artması, temizlik, yaşam ve
Tarımsal üretimde de yeni sorunlara gebe olan su sıkıntısı,
ciddi bölgesel krizleri hatta “su savaşları”
teorilerini de gündeme getirmektedir.
İdari, Svil Altyapılar
hatta savaşlara konu olan su sorunu günümüz-
Sağlık
İnsanlık tarihi kadar eskiye dayanan, göçlere,
Eğitim
Su ve Su Hijyeni Sektörünün Genel Harcamalardaki Yeri - Milyon ($)
Su ve Su Hijyeni
21,666.179
24,597.425
2009 yılında önem verdiğimiz sektörlerden biri
de “Su ve Su Hijyeni” olup günümüzde özellikle
ciddi boyutta su sorunu yaşayan Asya, Afrika ve
Orta Doğu ülkelerine yönelik su kuyusu, isale
hattı, arıtma tesisi, su deposu vb. inşası projeleri
gerçekleştirilmek suretiyle yerel halkın günlük
içme suyunun karşılanması ve hijyen koşullarının
iyileştirmesi hedeflenmiştir.
2009 yılında önem verdiğimiz sektörlerden biri de
“Su ve Su Hijyeni” olup günümüzde özellikle ciddi
boyutta su sorunu yaşayan Asya, Afrika ve Orta
Doğu ülkelerine yönelik su kuyusu, isale hattı, arıtma tesisi, su deposu vb. inşası projeleri gerçekleştirilmek suretiyle yerel halkın günlük içme suyunun
karşılanması ve hijyen koşullarının iyileştirilmesi hedeflenmiştir.
45
Başkanlığımız ve Devlet Su İşleri
Genel Müdürlüğü işbirliğinde Nijer’de
30 adet derin ve yarı derin su kuyusu
açılmıştır. Projenin önümüzdeki dönem
Burkina Faso ve Sudan’ı kapsayacak
şekilde genişletilmesi için hazırlık
çalışmalarına başlanmıştır.
46
Günümüzde dünyada su sorunu
yaşayan ve gelecekte yaşayacağı
öngörülen ülkelerin büyük
bölümü kuzey yarım kürede
yer almakta olup, aynı enlem
kuşağındaki Afrika ve Orta
Doğu ülkeleri ile bu kuşağın
devamında yer alan yüksek
nüfuslu Asya ülkeleridir.
İÇİLEBİLİR SUYA ERİŞEN NÜFUS
SÜREKLİ SANİTASYONA ERİŞEN NÜFUS
Şehir %
Kırsal %
Toplam %
Şehir %
Kırsal %
Toplam %
Afganistan
37
17
22
45
25
30
Azerbaycan
95
59
78
90
70
80
Gürcistan
100
97
99
94
92
93
Kazakistan
99
91
96
97
98
97
Kırgızistan
99
83
89
94
93
93
Moğolistan
90
48
72
64
31
50
Özbekistan
98
82
88
97
95
96
Tacikistan
93
58
67
95
91
92
Türkmenistan
-
-
-
-
-
-
Arnavutluk
97
97
97
98
97
97
Bosna – Hersek
100
98
99
99
92
95
Karadağ
100
96
98
96
86
91
Kosova
-
-
-
-
-
-
Makedonya
100
99
100
92
81
89
Moldova
96
85
90
85
73
79
Ukrayna
97
97
97
97
83
93
Filistin
-
-
-
-
-
-
Etiyopya
96
31
42
27
8
11
Senegal
93
65
77
54
9
28
Sudan
78
64
70
50
24
35
Afrika
82
46
59
46
26
33
Avrupa
100
92
97
97
85
93
Doğu Akdeniz
93
75
82
85
43
60
BÖLGELER
47
Kabil ili Kale-i Fatu Mahallesi Su Kuyusu Projesi
ile bölge halkının günlük içme suyu ihtiyacı
karşılanmıştır.
Afganistan Su Kuyuları Programı
Moğolistan Tuv Vilayeti’nde Su Kuyusu
Kabil ili Kale-i Fatu Mahallesi Su Kuyusu Projesi
Ulanbator’un 200 km batısında bulunan Tuv
ile bölge halkının günlük içme suyu ihtiyacı
Vilayeti’ne bağlı Jargalant ilçesinde iki mahalle-
karşılanmış, diğer yandan Tahar İşkemiş Akcer
nin su sorununun çözümü için 1 adet su kuyusu
Köyü’ne, Talokan Kliniği’ne, Vardak Vilayeti’nde
açılmış ve teslimi gerçekleştirilmiştir.
Sangi Şanda Okulu’na, Şahabuddin Okulu’na,
Şuhada Arpan Okulu’na, Jagatu Lisesi’ne, Gazi
Tacikistan Hisar İçme Suyu Tesisleri
Kebirhan Okulu’na, Frahlam Lisesi’ne, Çelem
Rehabilitasyonu Projesi
Çay Okulu’na, Çavni Köyü’ndeki CHC Kliniği’ne
Geçtiğimiz
Mangali
Köyü’ndeki
BHC
Kliniği’ne,
Marak
yıllarda
hayata
geçirilen
“Hisar
Nahiyesi İçme ve Kullanma Suyu Tesisleri’nin
Köyü’ndeki BHC Kliniği’ne, Rakul Köyü’ndeki
Bakım ve Onarım Projesi”nin etkin uygulanması
CHC Kliniği’ne su kuyuları açılarak halkın temiz
amacıyla Hisar Nahiyesi’nden 5 uzman 1 hafta
suya kavuşması sağlanmıştır.
süreyle abonelik sistemi ve suyun etkin kullanımı
konularında Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi
tarafından hazırlanan eğitim programına katılmışlardır.
48
Azerbaycan Su Programı
Su ihtiyacının yoğun olarak yaşandığı ve tarıma
elverişli toprakların bulunduğu Azerbaycan’ın
Goranboy bölgesinde 4, Şeki bölgesinde ise 1
Azerbaycan’ın tarihi ve doğal güzellikleri ile dikkati çeken ve önemli turistik bölgelerinden olan
Şeki bölgesinin 1.800 kişilik nüfusa sahip Verezet
köyünde ise içme suyu amaçlı artezyen kuyusu
olmak üzere toplam 5 adet artezyen kuyusu
açılarak yaşam koşullarının iyileştirilmesine önemli
açılarak hizmete sunulmuştur.
bir katkı sağlanmıştır.
Ortalama 120–130 metre derinlikle açılan kuyular
Diğer taraftan Bakü’nün Surahanı ilçesine bağlı
ile Goranboy bölgesinin yaklaşık 4000 nüfusa sa-
Emircan kasabasına yeni su pompası temin edi-
hip Hınalı, Kazancı, Goranlı ve Yolpag köylerinde
lerek, istasyon yeniden inşa edilmiştir. Kısa sürede
toplam 350 – 400 hektar tarım arazisi sağlıklı sula-
yapımı tamamlanan pompa istasyonu ile 12.000
ma suyuna kavuşturulmuştur.
kişi sağlıklı içme suyuna kavuşturulmuştur.
Diğer Su Temini ve Hijyeni Projeleri
• Arnavutluk Kavaja İçme Suyu
• Makedonya Merkez Jupa İçme Suyu
• Sırbistan - Tutin Kenti İsale Hattı
• Kırım Üstün Yetenekli Çocuklar Yatılı Okulu’na Temiz Su Sağlama
• Gine’de Su Kuyuları ve Su Deposu İnşası
• Nijer Su Kuyuları Projesi
• Sudan Seccane Yurdu Kanalizasyonu Bakımı
• Sudan Atbara Arıtma Tesisi Ön İncelemesi
• Gürcistan Sabuie Köyü Su Deposu Rehabilitasyonu
• Lübnan Aidamoon Su Kaynakları ve Şehir
Su Şebekesi Etüdü
• Moğolistan Gobi Projesine Teknik Destek
49
RESTORASYON VE
KONSERVASYON
varlıklarının korunmasını da içeren kültürel kalkınmanın, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin
bugün yüzleşmek zorunda oldukları sorunlardan
biri olması, kalkınma yardımı yapan uluslararası ve
ulusal örgütlerin bu çalışmalara da destek vermesini gerekli kılmaktadır. Kültürel miras kavramı ülkelerle, bölgelerle sınırlı olmayıp bu değerler tüm
dünyaya ait kültürel mirası oluşturmaktadır.
Geçmiş
yıllarda
beleri’nin
başta
Moğolistan’da
yeniden
olmak
üzere;
gün
Orhun
yüzüne
Kita-
çıkarılması
Türkmenistan’da
Sultan
Sancar Türbesi, Kazakistan’da Hoca Ahmet
115,127,101
Toplam
5,956.114
1,449.026
Diğer
19,994
3,194.569
15,127.101
büyüme ile paralellik gösteren, kültür ve tabiat
Yesevi Türbesi restorasyonları,
Ukrayna’da Akkerman Kalesi kazı
çalışmalarının desteklenmesi gibi
başarılı projelerle dünya kültür mirasının
korunmasına büyük katkılar sağlayan
TİKA, yapılan başarılı çalışmalar
neticesinde 2009 yılında, 2008/15
sayılı Başbakanlık Genelgesi doğrultusunda;
restorasyon ve konservasyon çalışmalarında,
faaliyet gösterdiği ülkeler başta olmak üzere
kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum örgütleri
arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak ve
strateji geliştirmek üzere yetkilendirilmiştir.
Restorasyon ve Konservasyon
nın temellerini oluşturur. Çoğu zaman ekonomik
Kültürel İşbirliği
tirdikleri uygarlıkların öyküsüdür ve kültürel hafıza-
Barınma ve Konut
Kültür varlıkları, insanların yüzyıllar boyunca geliş-
İşsizlik
Diğer Sosyal Altyapı ve Hizmetler - Milyon ($)
4,507.398
TİKA, tarihi ve kültürel varlıkların korunması,
yaşatılması ve bu eşsiz eserlerin gelecek
nesillere aktarılması misyonunu üstlenmiştir.
TİKA, tarihi ve kültürel varlıkların korunması, yaşatılması ve bu eşsiz eserlerin gelecek nesillere aktarılması misyonunu üstlenmiş ve bu amaçla 2009
yılında da önemli restorasyon ve konservasyon
projelerini hayata geçirmiş olup bu projelerin diğer sosyal altyapı ve hizmetler arasındaki payı yukarıdaki grafikte gösterilmiştir.
51
Priştine Fatih Camii Restorasyonu
Klasik Osmanlı mimarisi ve İslam eserlerinin en önemli ve değerli örneklerinden biri
olan Priştine Fatih Camii, Priştine şehrinin fethinden hemen sonra, 1460–61 yıllarında Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmıştır. Kosova’nın en eski camisidir.
Priştine halkı Fatih Camiisi’ne “Camii Kebir” (Büyük Camii) veya Sultan Camii de
denmektedir. Camii içindeki kalem işi süslemelerin tamir edilmesi, minarelerdeki
eski taşların yenilenmesi, bahçe düzenlemesi yapılması, elektrik ve kalorifer tesisatının yapılması, halıların yenilenmesi çalışmalarının 2010 yılı içerisinde tamamlanması planlanmaktadır.
52
Bosna Hersek Konjic Köprüsü
Saraybosna’da Sultan IV. Mehmet‘in saltanatı sırasında 1682
yılında inşa edilen Konjic Köprüsü, II. Dünya Savaşı’nda
kemerlerinin büyük hasar görmesi nedeniyle, sonradan
betonarme tabliye ve asfalt kaplama yapılarak inşa edilmiş
ve orijinal görünümünü kaybetmiştir. 2005 yılında
restorasyonuna başlanan köprü 2009 yılı Haziran
ayında gerçekleştirilen açılışla tamamlanmıştır.
Bosna-Hersek Drina Köprüsü
1571–1577 yılları arasında Sokullu Mehmet Paşa
tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü, Drina Nehri üzerinde bulunduğu için, Drina Köprüsü adı ile de anılmaktadır.
Drina Köprüsü yapılışından bu yana birkaç restorasyon görmüş olmakla birlikte köprünün bulunduğu Drina nehrinin iki tarafına savaş öncesi
dönemde yapılan iki barajın, yıl içinde su seviyesinde oluşturduğu farklılıklar nedeniyle köprü
sine kaydedilen Köprünün restorasyon projesi ta-
ayaklarında hasar meydana gelmiştir. 31. Dünya
mamlanmış olup restorasyon çalışmalarına 2010
Mirası Komitesi toplantısında “Dünya Mirası” liste-
yılında devam edilmesi planlanmıştır.
Devam Eden Diğer Restorasyon Projeleri
• Arnavutluk’taki Durres Fatih Camisi,
• Bosna-Hersek Ferhadiye ve Kurşumlija Camileri,
• Bulgaristan’daki Küstendil Fatih Sultan Mehmet Camii ve Razgrad Makbul İbrahim Paşa Camii,
• Kosova’daki Prizren Sinan Paşa Camii
• Sırbistan Belgrat Şeyh Mustafa Türbesi,
• Lübnan Trablusşam Mevlevihanesi,
• Suriye Şam Süleymaniye Külliyesi,
• Makedonya Manastır İshakiye Camii
53
2009 Yılı Değerlendirmesi
PROJE VE
PROGRAMLAR
0,22 %
2.5. İş ve Diğer Sektörler
3,09 %
0,08 %
4.1. Genel Çevre Koruma
4.2. Diğer Çoklu Sektörler
2,37 %
0,01 %
3.3. Ticaret ve Turizm
3.2. Sanayi, Madencilik ve İnşaat
8,16 %
0,05 %
2.4. Bankacılık ve Finans
3.1. Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık
0,03 %
4,12 %
2,10 %
15,19 %
10,06 %
4,76 %
2.3. Enerji
2.2. İletişim Altyapılarının Geliştirilmesi
2.1. Ulaştırma ve Depolama
1.5. Diğer Sosyal Altyapı ve Hizmetler
1.4. İdari ve Sivil Altyapılar
1.3. Su ve Su Hijyeni (Sanitasyon)
1.2. Sağlık
1.1. Eğitim
Sektörel Mukayese 2
21,76 %
27,99 %
İkili Projeler
Arna
vutlu
k
Bosn
a He
rsek

Kara
dağ

Koso
va 
Mak
edon
ya 
Mold
ova

Sırbi
stan

Ukra
yna

BALKANLAR VE
DOĞU AVRUPA
1) Sosyal Alt Yapılar ve Hizmetler
Eğitim................................................................................................................. 40,37 %
Sağlık.................................................................................................................... 9,65 %
Su ve Su Hijyeni (Sanitasyon)............................................................................. 7,51 %
İdari ve Sivil Altyapılar........................................................................................ 8,86 %
Diğer Sosyal Alt Yapı ve Hizmetler.................................................................. 33,61 %
2) Ekonomik Alt Yapılar ve Hizmetler
Ulaştırma ve Depolama.................................................................................... 6,12 %
Enerji.................................................................................................................... 0,86 %
Bankacılık ve Finans........................................................................................... 1,78 %
İş ve Diğer Sektörler............................................................................................ 2,67 %
78,94 %
İletişim Altyapılarının Geliştirilmesi................................................................... 88,56 %
3) Üretim Sektörleri
Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık......................................................................... 46,69 %
Sanayi, Madencilik, İnşaat................................................................................ 0,03 %
3,07 %
Çoklu ve Çakışan Sektörler
Balkanlar ve
Doğu Avrupa
Sektörel Mukayese
Sosyal Alt Yapılar ve Hizmetler
Diğer Çoklu Sektörler....................................................................................... 97,04 %
Ekonomik Alt Yapılar ve Hizmetler
3,16 %
Genel Çevre Koruma........................................................................................ 2,96 %
Üretim Sektörleri
4) Çoklu ve Çakışan Şektörler
14,83 %
Ticaret ve Turizm............................................................................................... 53,27 %
57
Arnavutluk
58
Balkan coğrafyasındaki başat aktörlerden biri olan ve zamanında izlenen
izolasyonist politikalar neticesinde 20. yüzyılın önemli bir kısmını dünyanın geri
kalanından büyük ölçüde yalıtılmış olarak geçiren Arnavutluk, 1990’lı yılların
sonu itibariyle, uluslararası toplum ile entegrasyon çalışmalarına ağırlık vermiştir.
2009 yılı, Arnavutluk için bu doğrultuda belirlenen iki öncelikli hedef olan
NATO ve AB üyeliği açısından son derece önemli gelişmelerin yaşandığı bir
yıl olmuştur. Arnavutluk 2009 yılı Nisan ayı itibariyle NATO üyeliğine kabul edilmiş, gene Nisan ayı içerisinde AB tam üyeliği için resmi başvuruda bulunmuştur.
Öte yandan, 10 yılı aşkın bir süredir devam eden geniş kapsamlı kalkınma
hamlesi, küresel çapta yaşanan olumsuz ekonomik gelişmelere rağmen
2009 yılında da devam etmiş ve GSMH % 2.8 oranında artmıştır.
Arnavutluk’un kalkınma çabasına 1992 yılından bu yana destek vermekte
olan Başkanlığımız, bu ülkedeki faaliyetlerini ağırlıklı olarak sosyal altyapıların geliştirilmesi sektöründe yoğunlaştırmış durumdadır. Eğitim ve su hijyeni
sektörleri, bu çerçevede 2009 yılı içerisinde öne çıkan çalışma alanları olmuştur.
Başkanlığımız,
Arnavutluk’taki
faaliyetlerini ağırlıklı
olarak sosyal altyapıların
geliştirilmesi sektöründe
yoğunlaştırmış durumdadır.
Eğitim ve su hijyeni
sektörleri, bu çerçevede
2009 yılı içerisinde öne
çıkan çalışma alanları
olmuştur.
59
Berat “Çlirim 2” Anaokulu Tadilat ve Donanımı
Uluslararası Polis Eğitimi İşbirliği Programı
Berat şehri çeşitli din ve kültürlerin bir arada yaşamasının bir örneği olarak UNESCO’nun Dünya
Mirası Listesi’nde yer alan ve Osmanlı döneminden kalma, asıllarına uygun olarak korunmuş istisnai eserlerin bulunduğu bir şehirdir. Şehrin en eski
anaokulu olan Çlirim 2 Anaokulu’nun yenileme
çalışmaları için gerekli kaynaklar aktarılamadığından çok eski bir yapı olan anaokulu binası, içerisinde eğitim yapılamayacak hale gelmiştir.
Polis Akademisi’nde öğrencileri bulunan ülkeler
arasındaki güvenlik işbirliğini arttırmak ve bölge
güvenlik sorunlarına çağdaş çözüm yolları
üretmek, sahip olunan bilgi, beceri ve tecrübeleri
aktarmak ve proje kapsamında eğitimler vermek
amacıyla “Uluslararası Polis Eğitimi İşbirliği
Programı” yürütülmektedir.
1970’li yıllarda inşa edilen Çlirim 2 Anaokulu’nun
tadilat ve onarımı gerçekleştirilerek, ülkenin eğitim altyapısının güçlendirilmesi hedeflenmiştir.
Her türlü tadilatın yapıldığı okula ayrıca donanım
desteği verilmiştir. Yatakhane, mutfak ve sınıflar
gerekli malzemeler ile donatılarak okulun 90 kişilik
kapasitesi 200’e yükseltilmiştir.
Uluslararası Polis Eğitimi İşbirliği Programı
60
TİKA, T.C. Emniyet Genel Müdürlüğü ve Arnavutluk
Cumhuriyeti Emniyet Genel Müdürlüğü işbirliğinde
gerçekleştirilen proje kapsamında, Arnavutluk’ta
2009 yılı için öngörülen 3 ayrı eğitim programı
gerçekleştirilmiştir. “Kriz/Rehine Müzakereleri” ve
“İç Güvenlik İstihbaratı” konulu eğitim programları
Türkiye’de gerçekleştirilirken, “Terörle Mücadele”
eğitim
programı
Arnavutluk’ta
yapılmıştır.
Türkiye’de gerçekleştirilen ilk eğitim kursuna 15,
ikincisine ise 12 Arnavutluk Emniyet yetkilisi katılarak kursları başarı ile tamamlayıp sertifikalarını
almıştır. Arnavutluk’ta gerçekleştirilen ve 2009
yılının son eğitim programı olan “Terörle Mücadele
Eğitim Programı”na ise 10 Arnavut polis katılmıştır.
Tiran Çocuk Hastanesi’ne Diyaliz Bölümü
Sağlık altyapılarının iyileştirilmesi alanında önemli
projeleri hayata geçiren TİKA, Arnavutluk’ta böbrek yetmezliği olan çocukların tedavi edileceği
hemodiyaliz bölümünün oluşturulması için çalışmalar yürütmektedir. Arnavutluk Sağlık Bakanlığı
işbirliği ile açılacak hemodiyaliz merkezi, ülkedeki çocuk hastalara hizmet vermek için açılan ilk
merkez olması yönünden ayrı bir önem taşımaktadır. Arnavutluk Nene Tereza Üniversite Hastane
Merkezi (QSUT) Pediatri Bölümü’nde kurulacak
hemodiyaliz merkezi için mevcut ünitenin tadilatı
yapılarak, yatak ve peritonal diyaliz kurulacak ve
hastaların tedavilerinde kullanılacak malzemeler
temin edilecektir. Hastanenin Çocuk Nefrolojisi
Kliniği’nde görevli 3 hemşire ve 3 doktor (nefrolog, cerrah), İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp
Fakültesi Çocuk Nefrolojisi Bölümü’nde eğitimlerini tamamlamışlardır. Projenin 2010 yılı Mart ayında tamamlanması planlanmaktadır. Halen, QSUT
Nefroloji Bölümü’nde yaklaşık 400 böbrek hastası
tedavi görmektedir. Arnavutluk genelinde, 39 he-
Kavaja İli Kryevidh İlçesi İçme Suyu İsale Hattının
Yenilenmesi
Arnavutluk Ulaştırma, Telekomünikasyon ve
Kamu İşleri Bakanlığı, Su ve Kanalizasyon Genel
Müdürlüğü işbirliğinde “Kryevidh İlçesi İçme Suyu
İsale Hattının Yenilenmesi Projesi” yürütülmüştür.
Osmanlı döneminde kurulmuş olan Kavaja şehrine
bağlı Kryevidh İlçesi’ndeki 6 köyün su isale hattı
başlangıçta petrol nakliyesi amacıyla yaptırılmış
ve zamanla kullanılamaz duruma gelmiştir. Yöre
halkının temiz içme suyuna kavuşturulmasının
amaçlandığı projede eski su isale hattının yerine,
yaklaşık 5 km’lik yeni hat döşenmiştir. Hattın
döşenmesi neticesinde sadece temizlik amacıyla
kullanılan su, içilebilir kaliteye ulaştırılmıştır. Milot,
Cekajt, Patkaj, Greth, Sterbek ve Kryevidh
köylerinde yaşayan yaklaşık 6.000 kişi projeden
faydalanmıştır. Sağlık sorunlarına yol açan eski
hattın yerine inşa edilen yeni su isale hattı, üst
düzey yetkililer ve medya mensuplarının katıldığı
coşkulu bir törenle hizmete girmiştir.
Arnavutluk Radyo Televizyon Kurumu’nda Radyo
Stüdyosu Kurulması
Arnavutluk Radyo Televizyon Kurumu bünyesinde bulunan Tiran Radyosu’nun bir stüdyosunun,
profesyonel teknik donanım ile yenilenmesi gerçekleştirilmiş olup montaj işlemleri Kasım 2009’da
tamamlanmıştır.
modiyaliz aygıtı bulunmaktadır ve bunların sadece yüzde 50’si kullanılabilir durumdadır.
Arnavutluk’un ilk çocuk diyaliz
merkezi TİKA tarafından
kurulmuştur.
61
6,08 %
Arnavutluk Sektörel Mukayese
Üretim Sektörleri 0,10 %
Ekonomik Alt Yapılar ve Hizmetler 0,32 %
3,39 %
Merkezi Yönetimlerin Güçlendirilmesi
Su ve Su Hijyeni (Sanitasyon)
Sağlık
Eğitim
0,70 %
5,80 %
23,42 %
60,18 %
2009 Yılında Arnavutluk’ta Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
•“Entegre Havza Rehabilitasyonunda Katılımcı Yaklaşım” Konulu
Eğitim Programı
•“İç Güvenlik İstihbaratı” 12
Personelin Eğitimi
•“Sediment Transport Technology”
Kursu
•12. Avrasya Ekonomi Zirvesi
•12. Dünya Halk Sağlığı Kongresine
Destek
•2009 Türkoloji Yaz Staj Programı
•23 Nisan Etkinliklerine Katılım
•5. APASL Single Topic Konferansı
•7. Uluslararası Türkçe Dil
Olimpiyatları
•8. Dünya Türkçe Öğretimi Türkçeyi
Yabancı Dil Olarak Öğretenler
Zirvesi Sempozyumu
62
•Adriatik Derjaj’ın Kongre Katılımı
İçin Uluslararası Ulaşım Gideri
•Arnavutluk Müslüman Cemiyeti
Merkez Binası Tadilatı
•Arnavutluk Radyo Televizyon
Kurumu Tiran Radyosu’nun Bir
Stüdyosunun Yenilenmesi
•Balkanlar ve Avrasya’da Sağlıkta
•İşkodra Türk-Arnavut Kültür
Merkezi Türkçe Kursları
•İşkodra Türkçe Kursları Öğretim
Seti İhtiyacı
•Kriz/Rehine Müzakereleri Kursu
(Polis Akd. Başk.)
•MUDER İstanbul 2009 Fuarı
•Osmanlı İmparatorluğunun Tarihi
Kalkınma Konferansı’na Katılım
ve Medeniyeti İsimli Kitabın
•Büyük Öğrenci Mezuniyet Töreni
Arnavutça Dilinde 1000 Bin
•Cami Restorasyon Projeleri
•Çocuk Diyaliz Merkezi Kurulması
Kapsamında Ülkemizde Eğitim
Programı Düzenlenmesi
•Hizmetiçi Eğitim Seminerleri
Takım Basılması
•Pajova Mustafa Kemal Atatürk
Lisesi Tadilat ve Ek Tuvalet İnşaatı
•Türk Hikaye Antolojisinin
Yayınlanması
•Uluslararası Havza ve Mera
Yönetimini Geliştirme Projesi
•UNISWORK VII - Gıda
Maddelerinde Mikotoksinlerin
Önlenmesi ve Kontrölü Çalıştayı
•Yüksek Denetim Kurumlarının
Kurumsal Kapasitelerinin
Geliştirilmesi ve Eğitimi Projesi
(SAYGEP)
Projesi
•Polis Takip Tarassut Aracı
Donanım ve Dizayn
•II. Uluslararası Balkan Kongresi
•Terörle Mücadele Eğitimi
•İKB Namık Kemal Üniversitesi ve
•Tiran Türkçe Kursu
Tirana Ziraat Fakültesi Programı
•Türk- Arnavut Kültür Merkezince
Düzenlenen Bilgisayar Kursuna
Destek
•Tiran Türkoloji Bölümüne
Malzeme Alımı
63
Bosna-Hersek
64
Ülkede çok sayıda can kaybına ve iki milyon kadar kişinin zorunlu göçmen
ya da mülteci durumuna gelmesine sebep olan etnik anlaşmazlık, 1995 yılında imzalanan Dayton Anlaşması ile sona ermiştir. Anlaşma aynı zamanda
Bosna-Hersek’in siyasi ve idari yönetim yapısını da kurmuştur. Anlaşmanın
yürütülmesini sağlamak amacıyla NATO öncülüğünde kurulan Barış Gücü,
barışı koruma görevini 2004 yılında Avrupa Birliği’ne devretmiştir.
Bu tarihten sonra, AB üyeliği ülkenin ana hedefi haline gelmiş, bu kapsamda
çok sayıda siyasi ve yapısal reform gerçekleştirme yoluna gidilmiştir.
Siyasi reformlar ve dış yardımların önemli destek sağladığı pozitif ekonomik
büyüme rakamlarına rağmen; yoksulluğun ve işsizliğin azaltılması, gelir eşitsizliği, kamu kurumlarının kapasitelerinin arttırılması, mali açığın kontrolü ve
farklı idari yapıların uyumlaştırılması gibi konular önemli sorunlar olmaya devam etmektedir.
Ülke nüfusunun yaklaşık 1/5’lik kısmı yoksulluk sınırının altında bulunurken,
1/3’lük kısmı da bu sınırın hemen üzerinde kırılgan bir seviyededir. İşsizlik oranı,
kullanılan metoda bağlı olarak % 16–44 arasında değişmektedir.
Diğer taraftan, göçmenlerin ülkeye geri dönüşü konusunda önemli bir mesafe kat edilmiş olsa da bunun sürdürülebilirliği konusunda sıkıntılar devam
etmektedir.
Bu çerçevede, Başkanlığımız faaliyetleri savaş döneminde fiziki zarar gören
okul, hastane v.b. yapıların tekrar sisteme kazandırılması, işsizliğin azaltılması
ve kamu idaresinin geliştirilmesi konularına yoğunlaşmaktadır.
Başkanlığımız faaliyetleri
savaş döneminde fiziki
zarar gören okul, hastane
v.b. yapıların tekrar
sisteme kazandırılması,
işsizliğin azaltılması
ve kamu idaresinin
geliştirilmesi konularına
yoğunlaşmaktadır.
Organik Arıcılığın Geliştirilmesi
Busovaç belediyesi Kaçuni köyünde bulunan ‘Kaçun’
Arıcılar Birliği ile işbirliğinde 2008 yılında başlatılan
“Organik Arıcılığın Geliştirilmesi Projesi” üretim ve
istihdam artışını sağlayarak, göçleri engelleyebilecek ve
ülkenin kalkınmasına katkıda bulunabilecek bir projedir.
Kula Fazlagica Camii
Cemal Bijediç Üniversitesi İnşaat Fakültesi
Organik Arıcılığın Geliştirilmesi
Bosna-Hersek’in 4. büyük şehri olan Mostar’da
yerleşik Cemal Bijediç Üniversitesi 1978 yılında
kurulmuştur. Uzun süren ve tahrip edici bir savaş
geçirmiş olan Bosna-Hersek’in kalkınmasına katkıda bulunmak ve üniversite eğitiminin kalitesini
arttırmak amacıyla, anılan üniversitenin İnşaat
Fakültesi binasının onarımı ve donatımı gerçekleştirilmiştir.
Busovaç Belediyesi Kaçuni Köyü’nde bulunan
Kaçuni Arıcılar Birliği ile işbirliğinde 2008 yılında
başlatılan “Organik Arıcılığın Geliştirilmesi Projesi”
üretim ve istihdam artışını sağlayarak, göçleri engelleyebilecek ve ülkenin kalkınmasına katkıda
bulunabilecek bir projedir.
Fakülte öğrencilerinin Bologna ölçütlerine uygun
eğitim alabilecekleri, yeni mobilyalı ve donanımlı
derslikler yapılması ve bu yolla öğrencilerin başarılarının artmasını sağlayacak proje kapsamında,
binanın birinci kısmının tadilatı Şubat 2009’da, ikinci kısmın inşaatı ve donanımı ise Ağustos 2009’da
tamamlanmıştır. Cemal Bijediç Üniversitesi İnşaat
Fakültesi 1 Ekim 2009 tarihinde görkemli bir açılış
töreni ile hizmete girmiş ve 2009–2010 eğitim ve
öğretim yılı itibariyle yeni binasında eğitime başlamıştır.
Konjic Hastanesi
Bosna-Hersek’te bulunan çoğu sağlık merkezi gibi
Konjic Hastanesi de 1992–1995 savaşında en çok
zarar gören yapılardandır. Ülkede sağlık alanında yürütülen reform çalışmaları kapsamında, söz
konusu hastanenin onarımına destek verilmesi ile
Konjic ve yakınlarında yaşayan insanların daha
kaliteli sağlık hizmetlerine erişiminin sağlanması amaçlanmıştır. Proje kapsamında, 3 kanattan
oluşan hastanenin % 80’ine tekabül eden 2 kanadının tadilatı Eylül 2009 tarihinde TİKA tarafından
tamamlanmıştır. Son kanadın tadilatı ise Konjic
Belediyesi ve Bosna-Hersek Federasyonu Sağlık
Bakanlığı ile işbirliğinde gerçekleştirilmiştir.
66
Söz konusu birliğe kovanların verilmesi, temel
petek üretimi için ünite kurulması, ana arı üretim
işletmesinin kurulması suretiyle kovan üretiminin
desteklenmesi, paketleme ünitesinin kurulması ile
birlik üyelerine eğitim ve danışmanlık hizmeti verilmesi projenin ana unsurlarını oluşturmaktadır.
Bu çerçevede, Kaçuni’de ana arı üretimi vb. konularda eğitim alan ve ana arı yetiştiricisi olarak
belirlenen birlik üyeleri gruplar halinde Türkiye’ye
gelerek birer aylık eğitim görmüşlerdir. Diğer yandan, proje kapsamında arı, kovan ve arıcılık malzemeleri verilecek aileler belirlenmiş ve 16 köyden
toplam 35 aileye destek verilmiştir. 2010 yılında 20
aileye daha destek verilmesi ve eğitimlerin devam etmesi planlanmaktadır.
Kula Fazlagica Camii’nin Yeniden Yapımı
Savaş döneminde Gacko Belediyesinde yaşayan
insanların bütün varlıkları ya çalınmış ya da yok
edilmiş, evleri ise tamamen yıkılmıştır. 2008 yılında,
Kula Fazlagica Camii’nin etrafına TİKA tarafından
bir duvar inşa edilmiştir. 2008 yılı sonunda Kula
Fazlagica Camii’nin yanması üzerine, TİKA yanan
caminin yeniden yapımını üstlenmiş ve 4 ay gibi
kısa bir sürede caminin yapımı tamamlanarak,
tekrar ibadete açılmıştır.
• 12. Avrasya Ekonomi Zirvesi
• Fojnica Manastırı’na
Donanım Hibesi
• 14. Uluslararası Ambalaj Endüstrisi
• Gorazde İmar Projesi
Fuarı
• 21. Uluslararası Ağaç İşleme Ma-
• Hizmetiçi Eğitim Seminerleri
kineleri, Kesici Takımlar, El Aletleri
• II. Uluslararası Balkan Kongresi
Fuarı’na 2 Kişinin Katılımı
• 23 Nisan Etkinlikleri
• İslam Ülkelerinde Mesleki ve Teknik
Eğitim Kongresi
• Türkçe Olimpiyatları
• İstanbul 3. Deri Moda Fuarı
• 77. İzmir Fuarı
• Kaçuni Organik Entegre Arıcılık
Projesi
• 8. Dünya Türkçe Öğretimi Türkçeyi
1,25 %
13,12 %
0,12 %
0,71 %
0,01 %
6,58 %
39,05 %
• 2009 Türkoloji Yaz Staj Programı
• Handanija Camii Restorasyonu ve
Donanım Hibesi
• Travnik-Karaula Hayvancılık Projesİ
• Tuzla Üniversitesi Türkoloji
Bölümü’ne Yerel Öğretim Elemanı
Görevlendirilmesi
• Türk Filmleri Haftası
• Türkoloji Öğrencileri Geleneksel 19
Mayıs Mostar Gezisi
Yabancı Dil Olarak Öğretenler
• Konjic Hastanesi Tadilatı
Zirvesi Sempozyumu
• Konya Gıda- Gıda Tek 2009 Fuarı
• Türkoloji Projesi Kapsamında
Yerel Personel Görevlendirilmesi,
Kırtasiye ve Kitap Alımı
Teknolojileri ve Hammaddeleri
• Konya-Saraybosna Eğitim ve
Kültür Merkezi Eğiticilerinin Eğitimi
• Ulusal Anıtları Koruma Komisyonu
Toplantısı
Fuarı
• Koray Meyvecilik Projesi
• Uluslararası Havza ve Mera
• Adana 2. Plastik, Kauçuk, Kalıp
• Ayvaz Dede Hakkında Arşiv
Araştırması
• Balıkçılık Merkezi Tadilat ve Onarım
İşleri
• Bosna Savaşı Gazilerinin Bursa
Gezisi
• Bosna-Hersek E-Adalet Sisteminin
Geliştirilmesi
• Bosna-Hersek Federasyonu Orman
Mühendis ve Teknisyenleri Derneğinin Talebi
• Maglaj/Kurşumlija Camii
Restorasyon ve Çevre
Düzenlemesi
• Mostar Koski Mehmet Paşa
Camii’nin Onarımı
• Organizatörler İçin Teknolojik
Öngörü Semineri
• Sağlık Ocaklarına Donanım Hibesi
• Saray Bosna Kantonu TV ve
Radyosunun 8 Personeline Teknik
Eğitim
• Bursa’da Düzenlenen Fuarlar
• Seracılık Projesi
• Büyük Öğrenci Mezuniyet Töreni
• Tarihi Konjic Köprüsü’nün Aslına
Uygun Olarak Yeniden Yapımı
• Cepçe Ali Trzanska Camii’nin
Proje Çizimi
• E-Devlete Geçişte Deneyim
Paylaşımı Konferansı
• Tarihi Sokullu Mehmet Paşa
(Drina) Köprüsü’nün Restorasyon
Uygulama Projesi
Kursu
• Ferhadiye Camii Onarımına
Katkı (Taş Ve Tuğla Temini)
Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık
• “Sediment Transport Technology”
Basımı
• El Sanatları ve Meslek
Edindirme Projesi
Restorasyon - Konservasyon
Aydını Salih Safvet Başiç” Kitabının
Eğitim Programı
• “Bosna Hersek’te Bir Osmanlı
Barınma ve Konut
nunda Katılımcı Yaklaşım” Konulu
İşsizlik
• “Entegre Havza Rehabilitasyo-
Sağlık
Eğitim
Bosna Hersek Sektörel Mukayese
İdari ve Sivil Altyapılar
3,33 %
15,50 %
20,32 %
2009 Yılında Bosna Hersek’te
Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
• Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği
Konferansı
• UNISWORK VII “Gıda
Önlenmesi ve Kontrolü” Çalıştayı
• Uyuşturucu Bağımlılığı İle
Mücadele Projesi
• Yeni Travnik Mekteplerine
Donanım Hibesi
• Yunus Emre Kültür ve Sanat Haftası
Etkinlikleri
• Zenica Üniversitesi Türkoloji
Bölümü’ne Yerel Öğretim Elemanı
Görevlendirilmesi
67
Karadağ
68
Karadağ’da 21 Mayıs 2006 tarihinde gerçekleştirilen referandumda Sırbistan ile devlet
birliğinden çekilme sonucu çıkmıştır. 3 Haziran 2006 tarihinde Karadağ Parlamentosu
bağımsızlık kararı alarak bağımsız Karadağ Devleti’ni ilan etmiştir.
Bu süreç Sırbistan ve Karadağ devletlerinin uzun dönemli Avrupa Birliği hedefleri kapsamında önemli sorunlar yaşanmadan şekillenmiştir.
Bölgedeki çatışmalar, 1990’ların ortalarında Yugoslavya’ya uygulanan izolasyon ve
kötü idare sonucunda Karadağ, hiper enflasyon ve ekonomik çöküş ile karşı karşıya
kalmıştır. Bunun sonucunda, kişi başına Gayrı Safi Milli Hasıla 1989 yılına göre yarıya
düşerken, işsizlik oranı % 50’ye kadar yükselmiştir.
Bu durum karşısında Karadağ 2001 yılı başında uygulamaya başladığı iddialı bir program ile pazar ekonomisine hızlı bir geçişi; kredi veren yabancı kuruluşlar ile ilişkileri geliştirmeyi; bölge, AB ve dünya pazarları ile bütünleşmeyi hedeflemiştir. Bu program, istikrarlı bir büyümeyi, enflasyon ve işsizliğin artışının azaltılmasındaki kontrolü sağlamıştır.
Bu nedenle Karadağ göreli olarak dünya ekonomisi ile uyumlu ve diğer Doğu Avrupa
ülkelerinden daha yüksek bir yaşam standardına sahip durumdadır.
Ancak, bu olumlu gelişmelere rağmen; azınlık grupları, IDP’ler ve mültecilerin aşırı yoksulluğunun yanı sıra, ülkenin kırsal ekonomiye dayanan kuzey kısmında yaşayanların
güney ve orta bölgede yaşayanlara göre 2 kat daha yoksul olması kalkınma süreçlerinde karşı karşıya kalınan önemli sorunlar olarak göze çarpmaktadır.
Sanayi üretimindeki demode teknoloji ve yanlış kullanım ülkede önemli çevre sorunları
yaşanmasına sebep olmaktadır. Çevre konusu ülke ekonomisi için büyük önem taşımaktadır. Zira gerek UNESCO tarafından Dünya Mirası Bölgeleri olarak kabul edilen
bölgeleri (Boka Kotorska ve Durmitor Ulusal Parkı), gerekse de diğer doğal güzellikleri
ile Karadağ, önemli bir turizm merkezi olma potansiyeline sahiptir.
Başkanlığımızın Karadağ’daki faaliyetleri bağımsızlığın hemen akabinde, 2007 yılında
başlamıştır. Eğitim ve sağlık altyapılarının iyileştirilmesi, öncelikli çalışma konuları olarak
belirlenmiştir.
Başkanlığımızın
Karadağ’daki faaliyetleri
bağımsızlığın hemen
akabinde, 2007 yılında
başlamıştır. Eğitim ve
sağlık altyapılarının
iyileştirilmesi, öncelikli
çalışma konuları olarak
belirlenmiştir.
Podgoritsa Pavle Rovinski
İlköğretim Okulu Onarımı
Godıyevo Köyü Şürkiye Mecedoviç
memiş ve bölümün nitelikli sağlık hizmeti sunma
İlköğretim Okulu İnşaası
kapasitesi her geçen yıl azalmıştır.
Karadağ’ın kuzeyindeki Biyelo Polye Belediyesi
Başkanlığımız, Rojaye Devlet Hastanesi Jinekoloji
sınırları içerisinde yer alan 7 köyde yaşayan nüfu-
Bölümü’nün modern tıbbi imkânlara bir an önce
sa hizmet veren 160 öğrenci kapasiteli Godiyevo
kavuşturulmasını teminen söz konusu hastanede
Köyü Şükriye Mecedoviç İlköğretim Okulu’nun eski
geniş çaplı bir yenileme çalışması yürütmüştür.
binasının yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya bulunması nedeniyle yeni bir okul binası inşa edilmiştir.
Yapılan onarım çalışmaları neticesinde, bakımsızlıktan muzdarip olan bölümün sıhhi şartları iyileş-
Karadağ Eğitim ve Bilim Bakanlığı, Biyelo Polye
tirilmiş ve son teknoloji ürünü yeni tıbbi cihazların
Belediyesi ile Başkanlığımız işbirliğinde kısa süre-
hizmete sunulmasıyla bölgede yaşayan nüfusun
de inşası tamamlanan 7 derslikli ve 180 öğrenci
bu önemli sıkıntısının giderilmesine katkı sağlan-
kapasiteli yeni okul binası, 2009–2010 Öğretim Yılı
mıştır.
Sonbahar Dönemi itibariyle hizmete girmiştir.
Proje neticesinde; öğrenciler eğitim hayatlarına
emniyetli şartlarda devam etme şansına kavuş-
Okulu Onarımı
turulmuş, ayrıca, Şükriye Mecedoviç İlköğretim
Başkent Podgoritsa’da bulunan Pavle Rovinski
Okulu’nun öğrenci kapasitesinde artış sağlanmış-
İlköğretim Okulu’nun dış cephesinin ve bahçe
tır.
duvarının yenilenmesi ile çatı yalıtımının sağlanması
Rojaye Devlet Hastanesi Jinekoloji
çalışmaları Başkanlığımızca gerçekleştirilmiştir.
Bölümü’nün Onarım ve Donanımı
1994 yılından bu yana faaliyet göstermekte olan
Rojaye, ülkenin en yüksek doğum ve bebek ölüm
oranına sahip şehridir. Öte yandan, yılda ortalama 380 doğuma ev sahipliği yapan ve yaklaşık
8.000 kişiye hizmet sunan Rojaye Devlet Hastanesi
Jinekoloji Bölümü, 30 yıldır herhangi bir tadilat gör-
70
Podgoritsa Pavle Rovinski İlköğretim
okul, hâlihazırda Podgoritsa’da hizmet vermekte
olan en büyük ilköğretim kurumudur. 2008/2009
Öğretim Yılı sonu itibariyle söz konusu okula devam eden öğrenci sayısı 1.400’dür.
• 5. Uluslararası Ressam
Kolonisine 30 Sanatçının
Katılımı
• Berane Çeşmebaşı Evinin
Tadilatı
• Karadağ Halk Sağlığı Kurumu
Stomatoloji Polikliniği’nden 4
Diş Hekiminin Eğitimi
• Karadağ İlaç ve Tıbbi
Malzeme Ajan’sından 5
Uzmanın Eğitimi
7,38 %
1,22 %
9,79 %
3,35 %
Tarım
• Karadağ Cafer Nikoçeviç
İlkokulu Yaya Köprüsünün
Yapımı
İletişim Altyapılarının Geliştirilmesi
• ‘Karadağ ve Türkiye Halkları
Arasındaki Kültürel Bağların
Pekiştirilmesi’ Konulu
Yuvarlak Masa Toplantısına 2
Akademisyenin Katılımı
• Karadağ Brezovik
Göğüs Hastalıkları İhtisas
Hastanesi’ne İletişim Altyapısı
Kurulması Projesi
• “Çanakkale Mahşeri” Adlı
Kitabın Temini ve 700 Adet
Dağıtımı
Sağlık
Eğitim
Karadağ Sektörel Mukayese
3,09 %
33,78 %
41,34 %
2009 Yılında Karadağ’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
• Rojaye Emniyet
Müdürlüğü’ne Motorlu Kar
Kızağı Alımı
• Karadağ İslam Birliği Karadağ Medresesi’ne
Destek
• Rojaye, Podgoritsa ve Bar
Türkçe Kurslarına Okutman
ve Kitap, Sözlük, Teknik
Donanım Desteği
• Karadağ Polis Teşkilatı’ndan
4 Kişiye Verilen Eğitim
• Hizmetiçi Eğitim Seminerleri
• Karadağ Ulçin Hastanesi KBB
Bölümüne Cihaz Alımı
• Uluslararası İnsan Hakları
Konferansı
• Jablak Crnoyeviça’da İstinat
Duvarı ve Dolgu Yapımı
• Karadağ Zeytinciler
Birliği’nden 5 Kişinin Eğitimi
• Karadağ - Pavle Rovinski
İlköğretim Okulunun Tadilatı
• Karadağ’daki Eski Osmanlı
Eşyaları Sergisi
• Karadağ Brezovik Göğüs
Hastalıkları Hastanesi 6
Doktorun Türkiye’de Eğitimi
• Mehmet Akif Ersoy ve
Şemsettin Sami’nin
Kitaplarından Toplam 400
Adet Kitap Hibesi
• Bursa 4. Bebek ve Çocuk
Hazır Giyim ve Çocuk
İhtiyaçları Fuarı
• Büyük Öğrenci Mezuniyet
Töreni
71
Kosova
72
2008 yılı Şubat ayında bağımsızlığını ilan eden Kosova, eski Yugoslavya topraklarında kurulan devletlerin en gencidir. 1990’lı yılların sonunda yaşanan
savaş ve sonrasındaki istikrarsızlık ve statü belirsizliği, söz konusu ülkenin ekonomik açıdan içinde bulunduğu coğrafyadaki en dezavantajlı ülke olmasına neden olmuştur.
Kalkınmayı arttıracak sermaye birikiminin yokluğu, yüksek risk algısı nedeniyle doğrudan yabancı yatırımların arzu edilen seviyede seyretmemiş olması,
eğitim sektörünün yetersizliği sonucu nitelikli insan yetiştirmede yaşanan sıkıntılar ve altyapı eksiklikleri Kosova’nın gelişmesi açısından başlıca engeller
olarak değerlendirilmektedir.
Bu bağlamda Başkanlığımız, katkılarını bilhassa Kosova eğitim altyapısının
güçlendirilmesi çalışmalarına yoğunlaştırmış durumdadır. Öte yandan, son
derece kuvvetli tarihsel ve kültürel bağlarımızın bulunduğu Kosova’da kültürel işbirliği ve restorasyon çalışmalarına da öncelik verilmektedir.
Bugüne kadar Kosova’nın çeşitli bölgelerinde eğitimden altyapıya, ekonomik ve kültürel işbirliği alanından üretim sektörlerinin güçlendirilmesine kadar
birçok alanda projeler gerçekleştirmiş olan Başkanlığımız, Kosova’nın bağımsızlığını ilan etmesiyle birlikte faaliyetlerine hız kazandırmıştır.
Türkiye 2008 yılında Brüksel’de toplanan Donörler Konferansı’nda, Kosova’nın
kalkınmasına destek olmak amacıyla 30 milyon Avro katkıda bulunacağını
taahhüt etmiştir. Bu desteğin, Kosova Cumhuriyeti’nin öncelikleri ve ihtiyaçları doğrultusunda TİKA tarafından proje tabanlı olarak sağlanması kararlaştırılmıştır.
Türkiye 2008 yılında
Brüksel’de toplanan
Donörler Konferansı’nda,
Kosova’nın kalkınmasına
destek olmak amacıyla
30 milyon Avro katkıda
bulunacağını taahhüt
etmiştir.
İskenderay Anton Çetta Teknik Lisesi’nin Tadilatı
Yaklaşık 100 bin kişinin yaşadığı İskenderay şehri
Yugoslavya döneminde en çok ihmal edilen ve
en az yatırım yapılan bölgeler içerisinde yer almıştır. İskenderay, 1999 yılında yaşanan savaşta
direnişin Kosova genelinde en güçlü bölge olması nedeniyle, savaşın en fazla tahrip ettiği şehir
olmuştur. Şehir, savaşın ardından kurulan UNMIK
Geçici İdaresi döneminde de Kosova’da görev
yapan uluslararası kuruluşların desteğini alamamış
ve şehre yatırım yapılmamıştır.
Yapılan incelemeler sonucunda İskenderay
şehrindeki eğitim altyapısının oldukça yetersiz
olduğu tespit edilmiş ve bu çerçevede Kosova’nın
en büyük teknik liselerinden birisi olan Anton Çeta
Teknik Lisesi’nin bakım, onarım ve donanımı 5
ay gibi kısa sürede tamamlanarak, Mayıs 2009
tarihinde açılışı yapılmıştır. 2.000’i aşkın öğrencinin
eğitim gördüğü, 30 derslikli Anton Çeta Teknik
Sultan Murat Türbesi Selamlık Binası
2000’i aşkın öğrencinin eğitim
gördüğü Anton Çeta Teknik Lisesi,
Başkanlığımız tarafından tamamen
yenilenmiştir.
74
Lisesi İskenderay’ın en büyük okullarındandır.
Onarım projesi kapsamında okul binası tamamen
yenilenmiştir. Kasım 2008 tarihinde çalışmalara
başlanan okulda elektrik tesisatı, kapı ve
pencereler, bina iç ve dış cephesi yenilenirken,
ağır kış şartlarında odun sobasıyla ısıtılmaya çalışılan okul, yapılan onarım çalışmaları ile merkezi
ısıtma sistemine kavuşmuştur. Proje kapsamında
okulun bütün mobilyaları yenilenmiştir.
Arşiv Belgelerinde Kosova ve Osmanlı Devleti
Sempozyumu
Bağımsızlığın ilanı ile birlikte yeni bir dönemin
başladığı Kosova’da, yaklaşık 523 yıllık Osmanlı
döneminin tarihi gerçekler ve bilimsel prensipler
çerçevesinde anlaşılması ve bu kapsamda
yüzyıllar boyunca bir arada yaşama iradesini
göstermiş olan iki toplum olan Arnavutlar ve
Türklerin kader birliği olarak nitelendirilebilecek
ilişkilerinin tarihçiler ve arşiv uzmanları tarafından
yeniden ele alınması ve tartışılması büyük bir
anlam taşımaktadır. Başkanlığımız desteğiyle
gerçekleştirilen ve 11 ülkeden (Türkiye, Kosova,
Arnavutluk, Makedonya, Bosna Hersek, Karadağ,
Sırbistan, Hırvatistan, Slovenya, Avusturya,
Polonya) 70 akademisyen ve arşiv uzmanının
katıldığı sempozyumda; Osmanlı döneminde
siyasi ve idari yapı, nüfus, ekonomi, kültür ve
medeniyet ana başlıkları altında birçok konu
ele alınmış ve tebliğler sunulmuştur. Ayrıca
sempozyum kapsamında T.C. Başbakanlık Devlet
Arşivleri Genel Müdürlüğü katkıları ile Kosova
Müzesi’nde “Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kosova
Vilayeti” konulu serginin açılışı yapılmıştır.
Akea Eğitim ve Kültür Merkezi
Savaş sonrası, Kosova’nın çeşitli bölgelerinde faaliyet gösteren bazı sivil toplum örgütlerinin bir araya gelmesi ile kurulan AKEA (Eğitim, Bilim ve Kültür
Birliği), Kosova’nın önemli şehirlerindeki şubeleri ve
Kosova’nın tamamında bulunan faal üyeleriyle;
kültür, sanat, eğitim, bilim ve toplumsal içerikli organizasyonlar ile adını duyuran bir sivil toplum kuruluşudur.
Kosova ile kültürel işbirliğinin arttırılması ve iki ülke
arasındaki ilişkilerin çok boyutlu olarak geliştirilmesi hedefleri doğrultusunda, sivil toplum faaliyetleri
ülke genelinde yoğunlaştırılmaya çalışılmakta ve
Kosova’da çeşitli alanlarda faaliyetler yürüten sivil
toplum kuruluşlarıyla işbirliği yapılmaktadır. Özellikle bağımsızlık sonrasında Kosova’da Türkiye’ye duyulan ilginin ve ülkeler arası etkileşimin artmasına
bağlı olarak iki toplum arasındaki ilişkilere katkı sağlayan sivil toplum kuruluşlarının desteklenmesine
önem verilmektedir. Ayrıca söz konusu sivil toplum
kuruluşunun Kosova genelinde gençlere yönelik
faaliyet göstermesi, Balkanlarda ülkemizin gelecek
nesillerce daha sağlıklı bir biçimde anlaşılmasına
ve iki ülke ilişkilerinin güçlenmesine katkı sağlayacaktır. Destek kapsamında bodrum ve zemin dahil
olmak üzere 5 kattan oluşan merkezin içerisinde
yer alan oditoryumun tefrişi; merkezi ısıtma sistemi,
bina asansörü ve iç mekanda farklı tamamlayıcı
çalışmaların yanı sıra dış rekreasyon ile spor sahasının düzenlenmesi yapılmıştır
Sultan Murat Türbesi Selamlık Binası
Kosova’nın başkenti Priştine’de bulunan ve
Balkanlarda Osmanlı mirası ve Türk kültürü
içerisinde ayrı bir yere sahip olan Sultan Murat
Türbesi, bölgedeki 500 yıllık Osmanlı geçmişinin
nadide sembollerinden birisi olarak kabul
edilmektedir. I. Kosova Savaşı’nda Sultan Murat
Hüdavendigar’ın şehit olması üzerine klasik
Osmanlı mimarisinin karakteristiğini yansıtacak
biçimde inşa edilen türbe, 2004 yılında Türkiye
Diyanet Vakfı tarafından restore edilmiştir. Sultan
Murat Türbesi içerisinde yer alan selamlık binası
uzun yıllar türbeyi ziyaret edenlerin dinleneceği ve
konaklayacağı bir misafirhane olarak kullanılmış
ve Osmanlı’nın 1912 yılında Balkanlardan çekilişi
ile atıl bir durumda bakımsız kalmıştır. 2004 yılında
gerçekleştirilen proje kapsamında onarımı ve
restorasyonu tamamlanan selamlık binası, 2009
yılında TİKA tarafından gerçekleştirilen proje ile I.
Kosova Savaşı ve Balkanlarda Osmanlı Medeniyeti
hakkında bilgi edinebilecekleri bir tanıtım ve kültür
evine dönüştürülmüştür.
Başkanlığımız desteğiyle
gerçekleştirilen ve 11 ülkeden 70
akademisyen ve arşiv uzmanının
katıldığı sempozyumda; Osmanlı
döneminde siyasi ve idari yapı,
nüfus, ekonomi, kültür ve
medeniyet ana başlıkları altında
birçok konu ele alınmış ve tebliğler
sunulmuştur.
75
2,67 %
Çoklu ve Çakışkan Sektörler
7,29 %
Tarım
8,99 %
19,05 %
4,04 %
8,39 %
Yerel ve Sivil Toplum Örgütlerinin Güçlendirilmesi
3,68 %
Yerel Yönetimlerin Güçlendirilmesi
Eğitim
1,29 %
44,49 %
2009 Yılında Kosova’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
Kosova Sektörel Mukayese
• “2.Bin Nefes Bir Ses” Tiyatro Festivali
• “Entegre Havza Rehabilitasyonunda Katılımcı Yaklaşım” Konulu Eğitim
• “Sediment Transport Technology” Kursu
• 12. Dünya Halk Sağlığı Kongresi
• 23 Nisan Kosova Türkleri Milli Bayramı
• Balkan TV Personelinin Eğitimi ve Kira ve
Tadilat Giderleri
• Drejtesia Satranç Kulübünün Desteklenmesi
• Halit Gaş Kültür ve Yardımlaşma Derneği’ne
Teknik Donanım Yardımı
• İstanbul Derneği Ali Yakup Efendi Yurdu ve
Türk Kültür Merkezleri Donanımı
• Kosova İlaz Thaqi İlköğretim Okulu’nun
Tadilatı
76
• Kosova Kobi Ajansı’ndan 10
Uzmanın Eğitimi
• Kosova Sinan Paşa Camii
Restorasyonu
• Kosova Tarihi ve Kültürel Eserleri Koruma Enstitüsü’ne Total
Station Hibesi
• Kosova Uğur Böceği Çocuk
Tiyatrosunun Desteklenmesi
• Kosova’da 6 Şehirde Türkçe
Kursu ve Öğretim Görevlisi
Gideleri
• Mehmet Akif Ersoy
İlkokulu’na 250 Adet
“Safahat” Kitabı Alımı
• Öğrenimde Mesleki Geliştirme Seminerine 300 Kişinin
Katılımı
• Öğretim Üyesi Yetiştirme Projesi
• Priştine Fatih Camii
Restorasyonu
• Prizren Alaaddin Lisesi’nin
Tadilat ve Donanımı
• Kosova’da Koyunculuğun
Geliştirilmesi Projesi
• Prizren İslam Birliği’ne Teknik
Yardım
• Kosovahaber İnternet
Gazetesine Mali Destek
• Radyo Astra’ya ve Kent FM’e
Mali Destek
• Mamuşa Domates Festivali
• Sınır Tanımayan Engelliler
Derneğine Destek
• Mamuşa İlköğretim
Okulu’nun Çevre
Düzenlemesinin Yapımı
• Mamuşa’ya Belediye Hizmet
Binası İnşası
• TİKA Faaliyetlerinin Tanıtımına
Yönelik 50 Broşür Tahsisi
• Türkoloji Bölümlerine Kitap,
Malzeme Alımı ve Personel
Giderleri
• V. Uluslararası Karaciğer
Hastalıları Konferansı
• VII. Uluslararası Sanatla
Uyanmak Şöleni
• TV Eğitim Programı
• Yüksek Denetim Kurumlarının Kurumsal Kapasitelerinin
(SAYGEP)
• Sistinozis Kongresi
• Şemsettin Sami’nin“Kamus-u
Al-A’lam’da Arnavut
Şahsiyetler” Kitabının Alımı
77
Makedonya
78
Makedonya 1991 yılında Yugoslavya’dan ayrılmış ve bağımsızlığını kazanmıştır. Yunanistan’ın Makedonya’nın isminde ve bayrağında Helen izi taşıyan sembollere itirazları sonucu tanınması gecikmiştir. Geçici bir isim ile Eski
Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya olarak tanınmaktadır. Yunanistan ile isim
konusundaki görüşmeler devam etmektedir. Türkiye, ülkeyi Makedonya ismi
ile tanımaktadır.
Yugoslavya
Federasyonu’nun
en
zayıf
ekonomisine
sahip
olan
Makedonya’nın mal ve hizmet üretimi, Federasyon’un toplam üretiminin %
5’i kadardı. 2008 yılında kişi başına 4.120$ GSMH ile düşük-orta gelir kategorisindedir.
Küçük bir ülke olan Makedonya’nın denize çıkışı yoktur. Ancak ülke, Orta ve
Doğu Avrupa’yı, Güney ve Güneydoğu Avrupa ve ötesi ile birleştiren önemli
bir kavşak durumundadır.
Hizmet sektörü (ticaret ve taşıma ile iletişim başta olmak üzere) GSMH’nın %
60’ı civarındadır. Tarım % 11–12 büyüklükte olup, demir-çelik, tekstil, inşaat ve
madencilik başta olmak üzere sanayi, GSMH’nin yaklaşık 1/3 ü kadardır.
Makedonya’nın öncelikli hedefi Avrupa Birliği’ne katılabilmektir. AB ile İstikrar
ve İşbirliği Anlaşması imzalayan ilk ülkedir. (Nisan 2001) Bunun yanında Aday
Ülke Statüsü kazanan en son ülkedir. (Kasım 2005)
2009 yılında ülkede kurumsal kapasitelerin ve altyapıların geliştirilmesi, meslek edindirme ve kültürel işbirliğinin arttırılması konularında projeler yürütülmüştür.
2009 yılında kurumsal
kapasitelerin ve
altyapıların geliştirilmesi
ve meslek edindirme
ve kültürel işbirliğinin
arttırılması konularında
projeler yürütülmüştür.
Üsküp Mustafa Paşa Cami Restorasyonu ve
Çevre Düzenlemesi Projesi
larının yapımı çalışmalarına başlanmıştır. Projenin
2010 yılında tamamlanması öngörülmektedir.
Üsküp Kalesi’nin doğu eteklerinde şehre hâkim
bir tepede inşa edilmiş olan Mustafa Paşa Camii
günümüzde mevcut konumu itibariyle şehirdeki
en ihtişamlı Osmanlı eserlerinden biridir. Proje ile
bugün harap durumda olan camiin restorasyonu
gerçekleştirilerek mevcut Osmanlı kültür mirasının
korunması hedeflenmiştir.
Arıcılığın Geliştirilmesi Programı
Proje kapsamında güçlendirme (cephe, kubbe,
minare) çalışmaları tamamlanmış olup, caminin
son cemaat mahallinde bulunan kubbelerin kurşun kaplama imalatları; beden duvarlarında karbon çubuk ile güçlendirme çalışmaları; çevre düzenlemesi kapsamında yer alan bahçe duvarı ve
gezi yolları imalatları; şadırvan ve bey mahfili imalatlarının yapımı; cami içerisindeki kalem işi süslemelerine yönelik restorasyon çalışmaları; elektrik,
kamera kontrol, alarm ve makine tesisat imalatÜsküp Mustafa Paşa Cami Restorasyonu
Arıcılık projesi ile günümüze kadar
geçimini hayvancılık ve tütünden
elde eden halk, ülkenin en modern
arıcılık işletmelerine sahip olmuştur.
80
Ekonomik açıdan ağır şartların hâkim olduğu
Doğu Makedonya’nın kırsal kalkınmasına katkıda
bulunmak ve sınırlı da olsa bölgede ekonominin
canlanmasını sağlamak amacıyla 2006 yılında
etüdü yapılan projeye 2007 yılında başlanmıştır.
Arıcılığın Geliştirilmesi Programı Radoviş bölgesi
ve buraya bağlı Kılavuzlu, Pırnalı, Kocalı, Alikoç,
Buçim, Topolnitsa, Strurovo, Podareç ve Smilançi köylerinde ve Konçe Belediyesi’nde uygulanmaktadır.
Önder arıcılara ve köylülere Türkiye’de ve
Makedonya’da teorik ve uygulamalı eğitim verilmesi, mevcut yapının modernleştirilmesi, yeni
arı kolonilerinin dağıtılması ve ürün elde edilmesi,
eğitim desteğinin yanında bal veriminin arttırılma-
sının hedeflendiği program kapsamında üretimi
gerçekleştirilmeye başlanan ürünler ana arı, arı
sütü, propolis, polen ve baldır.
Toplumsal, ekonomik ve ekolojik açıdan bölgeye
çok önemli katkıları bulunan program, Birleşmiş
Milletler Kalkınma Programı tarafından, GüneyGüney işbirliği programı çerçevesinde 16–19 Aralık 2008 tarihleri arasında New York’ta düzenlenen
“Global South Development Expo 2008” organizasyonunda örnek proje seçilmiştir. 2009 yılında
yeni “Ana Arı Üretim Ünitesi”nden toplam 620
adet ana arı temin edilmiş olup, üretilen balların
pazarlanabilmesini teminen, arıların ve balların
tescillenmesi, kayıtlarının tutulması, AB standartlarında akreditasyonunun sağlanması için gerekli
teknik ve hukuki prosedürün belirlenmesi çalışmaları yürütülmektedir.
Projenin hayata geçirilmesi ile günümüze kadar
geçimini hayvancılık ve tütünden elde eden halk,
ülkenin en modern arıcılık işletmelerine sahip olmuştur. Teorik ve uygulamalı arıcılık eğitimi alan
aileler ülke koşullarının üzerinde gelir elde etmeye
başlamışlardır.
Kamu Gelirleri İdaresi Başkanlığı’nın
Yapılandırılması
Makedonya Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı bünyesinde çalışmalarını yürütmekte olan Kamu Gelirleri
İdaresi Başkanlığı tarafından, vatandaşların vergi
ödeme işlemlerini daha çabuk ve daha rahat bir
şekilde yapabilmeleri için Üsküp’ün merkezinde
bir “İrtibat Merkezi” açılmıştır. Gelişen ve değişen
dünya standartlarında ve hizmetlerin halka daha
çabuk ve yerinden ulaştırılmasını sağlayacak olan
çağrı merkezinin teknik donanımı gerçekleştirilmiştir.
Merkez Jupa Belediyesi İçme Suyu İnşaatı Projesi
(2008–2009)
Merkez Jupa Belediyesi, küçük bir belediye olup,
yıllardır bu belediyenin kalkınmasına ve alt yapıya yönelik çalışmalar yapılmamış ve yörede yaşayan halk çoğu imkândan mahrum kalmıştır. Çoklu
bir etnik yapının görüldüğü Jupa bölgesinin en
önemli sorunları arasında, içme ve kullanma suyu
imkânlarının kısıtlı olması ve bu sebepten dolayı
bölge halkında sağlık sorunlarının oluşması, göçler ve hatta su paylaşımından kaynaklanan sosyal
çatışmalar meydana gelmesidir.
Deniz seviyesinden 1.860 metre yüksekte, Luçişte
isimli bölgede yer alan su kaynağından toplam
10.520 metre uzunluğundaki ‘’Merkez Jupa
Belediyesi İçme Suyu İsale Hattı’’ ile, 350 nüfuslu
Gorenca, 250 nüfuslu Ocovtsa, 550 nüfuslu
Balantsa, 950 nüfuslu Merkez, 800 nüfuslu Büyük
Papradnik, 800 nüfuslu Küçük Papradnik, 500
nüfuslu Jitnenik ve 400 nüfuslu Bayramovtsa ile
toplam olarak 4.600 nüfuslu Jupa Belediyesi’nin
içme suyu problemlerine bir son verilmesi ve aynı
zamanda sebzecilik ve bahçe tarımının gelişimine
katkı sağlanması hedeflenmektedir. Çalışmaları
sürdürülen proje ile 2050 yılına kadar bölgenin
içme ve kullanma suyu ihtiyacı karşılanmış
olacaktır.
Merkez Jupa Belediyesi İçme
Suyu İnşaatı projesi ile 2050
yılına kadar bölgenin içme
ve kullanma suyu ihtiyacı
karşılanmış olacaktır.
81
4,70 %
0,62 %
Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık
1,97 %
11,65 %
4,23 %
0,86 %
Sağlık
Eğitim
1,18 %
16,49 %
58,29 %
2009 Yılında Makedonya’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
Makedonya Sektörel Mukayese
• “Entegre Havza Rehabilitasyonunda
Katılımcı Yaklaşım” Konulu Eğitim
Programı
• 12. Dünya Halk Sağlığı Kongresi’ne 4
Kişinin Katılımı
• 2. I-Sweeep 2009 Olimpiyatına
Makedonya’dan Katılımın Desteklenmesi
• 7. Uluslararası Türkçe Olimpiyatları
• 8. Dünya Türkçe Öğretimi Türkçeyi
Yabancı Dil Olarak Öğretenler Zirvesi
Sempozyumu
• Ali Koç Köyü Sağlık Ocağına Donanım
Desteği
• Balkanlar ve Kafkaslarda Sağlıkta
Kalkınma Konferansı
82
Töreni
• Makedonyalı Öğretmenlerin
Tömer’de Türkçe Öğrenimi
• El Sanatları ve Meslek
Edindirme Kursları
• Makedonya-Türkiye Ticaret
• T.C Milli Eğitim Bakanlığı
• Maliye Bakanlığı Vergi İdaresi
• II. Çocuk Pediatri Kongresi
• İslam Ülkelerinde Mesleki ve
Teknik Eğitim Kongresi
• Kalkandelen Öğrenci Yurdunun İşletme Giderlerinin
Karşılanması
• Kalugeritsa Köyü Sağlık
Ocağı’na Donanım Desteği
• Makedonya Cumhuriyeti
Sağlık Bakanlığı’na
Danışmanlık Desteği
• Makedonya/STK’nın
Desteklenmesi Projesi
Odası Donanım Alımı
Başkanlığı’na Donanım
Temini
• Manastır İshakiye Camii
Restorasyonu Projelerinin
Hazırlanması
• MTV Türkçe Redaksiyon
Bölümüne Donanım Desteği
• Osmanlı Türk Kültürü Konulu
Kitap Tercüme Projesi
• Tefeyyüz Okulunun Tadilatı ve
Tefrişi İçin Proje Hazırlanması
• Türk Cumhuriyetleri Eğitim
Programı
Başkanlar Konseyi Toplantısı
• Türkçe Tiyatro Yapan Ülkeler
Festivali
• Türkiye-Makedonya Kültür
Evi’nde Makedonca Kursu ve
Eğitmen Tahsisi
Personel Giderleri ve Kitap ve
Malzeme Alımı
Konferansı
• Üsküp Mustafa Paşa Camii
Restorasyonu ve Çevre
Düzenlemesi Projesi
• Üsküp Türk Filmleri Haftası
Etkinlikleri
• Türk Dünyası Gençlik Kurultayı
83
Moldova
84
”Moldova tarihi’’ bugünkü Moldova Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi
dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar. Günümüzde
Moldova adıyla anılan topraklar, Prut ve Dinyester nehirlerinin arasında tarihi
adı Besarabya olan bölgedir.
Moldova’nın bağımsızlık ve reformlara yönelik çalışmaları 1990 yılında artmıştır. Serbest piyasa ekonomisine geçiş yolunda çalışmalara 90 yılında başlanmıştır. 27 Ağustos 1991’de bağımsızlığını kazanmıştır. Sovyetler Birliği’nin
dağılmasından sonra uluslararası sistemin gündemini meşgul eden etnik
sorunlar Moldova’nın da gündemini şekillendirecek potansiyel bir faktör
olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak Gökoğuzlara verilen özerklik, Sovyetler
Birliği’nin dağılmasından sonra Sovyet topraklarında barışçıl yolla çözümlenen ilk ve tek etnik sorun olma özelliğini korumaktadır.
2009 yılında Moldova ekonomisi küresel ekonomik krizden önemli oranda
olumsuz etkilenmiştir. 2009 yılının Ocak-Eylül döneminde ülke ekonomisi %
7,7 oranında küçülürken, sanayi % 24,3 oranında daralmış, tarım üretimi ise
%10,2 oranında gerilemiştir. Söz konusu dönemde ayrıca, gerek Moldova’nın
kendi ekonomik koşullarından gerekse ticari ortaklarında meydana gelen
gelişmelerden kaynaklı bir şekilde, ülkenin ihracatı % 25,1, ithalatı ise % 37,8
oranında düşmüştür.
”Moldova tarihi’’
bugünkü Moldova
Cumhuriyeti
topraklarının tarih
öncesi dönemlerden
günümüze kadar
uzanan tarihini
kapsar.
Moldova’da Meyveciliğin Geliştirilmesi Projesi
Moldova Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü arazisine 10
dekar elma, 10 dekar armut olmak üzere toplam 20 dekar
alana bodur anaçlı, çelik direkli, telli terbiye sistemli,
çift sıra damla sulamalı, üstü zirai ürün koruma ağı ile
kapalı, etrafı çit ile çevrili bir örnek bahçe kurulmuştur.
Bir tarım ülkesi olan Moldova’da ekonomik
şartların yetersizliği sebebiyle tarımdaki teknolojik
gelişmelerin yakından takip edilmesi ve dünyaya
özellikle tarım alanında entegre olunması önem
arz etmektedir.
Beşalma Lisesi Dersliklerinin Tefrişatı
2008–2011 Ulusal Kalkınma Planı çerçevesinde
eğitim hizmetlerinin kalitesinin ve ulaşılabilirliğinin
yükseltilmesi, eğitim mekânlarının fiziki altyapı ve
teknik malzeme bakımından iyileştirilmesine önem
atfeden Moldova Cumhuriyeti’nde, Gökoğuz Yeri
Özerk Bölgesi’nde bulunan, 698 öğrenciye eğitim
veren Beşalma Lisesi’nin dersliklerinin bir kısmının
donanımı sağlanmıştır. Ayrıca, zor şartlarda eğitim
alan öğrencilerin desteklenmesi amacıyla Gökoğuz Bölgesi İdaresi Kazayak köyü kreş-ilkokullarında
eğitim gören 400 öğrencinin ailelerine 25 tonluk
gıda ve malzeme yardımı ulaştırılmıştır.
Moldova Dışişleri Bakanlığı’nın Kurumsal
Kapasitesinin Geliştirilmesi
Moldova’da idari ve sivil altyapıların geliştirilmesini
teminen, Başkanlığımız, Norveç ve Birleşmiş Milletler
Kalkınma Programı (UNDP) işbirliğinde, Moldova
Dışişleri Bakanlığı ile Moldova vatandaşlarının
irtibat eksikliklerinden kaynaklı sorunlara çözüm
üretmek amacıyla bir Çağrı Merkezi kurulmuştur.
Çağrı Merkezi’nin Moldova vatandaşlarının konsolosluk işlemlerine ve acil sorunlarına yönelik konularda bilgi paylaşma ortamı sağlaması, vize
alma şartları, seyahat ile ilgili tavsiyeler ve noterlik
faaliyetleri gibi konularda hizmet vermesi hedeflenmektedir.
86
Çağrı Merkezinin diğer fonksiyonları arasında seyahat belgesi ve pasaport, nüfus işlem belgeleri
(doğum belgesi, evlilik cüzdanı, vefat ilmühaberi
vb.) veya resmi belgeler kaybedildiğinde vatandaşın yönlendirilmesi, yurtdışında yakınları ölenlerin yönlendirilmesi, yabancı bir ülkede tutuklanan
kişilerin hakları konularında bilgilendirme vardır.
Proje kapsamında Çağrı Merkezi’nin elektronik
donanım ve tefriş ihtiyaçları karşılanmıştır.
Anayasa Mahkemesi Kuruluş Törenine Destek
verilmesi
29 Temmuz 2009 tarihinde Moldova Cumhuriyeti
Anayasası’nın kabul tarihinin 15. kuruluş yıldönümü kutlamaları gerçekleşmiştir. Moldova Anayasası, Moldova halkının kalkınma ilkelerini, uluslararası ve Avrupa Birliğine entegrasyon çalışmalarını,
insan temel hak ve özgürlüklerinin koruma standartlarının uygulamasını, ulusal mevzuatın temellerini oluşturma sürecinde hızlandırmakla ilgili sürece katkı sağlamaktadır. Bu kapsamda, Anayasa
Mahkemesi ve Moldova Parlamentosu işbirliğinde
“Temel Anayasal Değerler Anayasa Rejimin İstikrarının Faktörü” konulu uluslararası bir konferansın
düzenlenmesine destek verilmiştir. Türkiye’den de
Anayasa Mahkemesi üyelerinin katıldığı törenlere
30 ülkeden Anayasa Mahkemesi Başkanları ve
temsilcileri katılmışlardır.
• VII. Uluslararası Türkçe Dil
Olimpiyatları
• Modern Meyve Bahçesi
Kurulması
• Balkanlar ve Avrasya’da
Sağlıkta Kalkınma Konferansı
• Moldova Anayasa
Mahkemesi’nin Kuruluş Törenine Destek Verilmesi
• Bursa 4. Bebe ve Çocuk Hazır
Giyim ve Çocuk İhtiyaçları
Fuarı
20,75 %
11,11 %
Tarım
9,08 %
• Moldova Dışişleri
Bakanlığı’nın Kurumsal
Kapasitesinin Geliştirilmesi
Töreni
• T.C. Dış Ticaret Müsteşarlığı
Eğitim Programı
• Entegre Havza Rehabilitasyonunda Katılımcı Yaklaşım
Konulu Eğitim Programı
• Türkiye Resmi Kalkınma
Yardımlar Kapasitesi
Programı
• Gökoğuz Bölgesi Sağlık
Hizmetleri İyileştirme Projesi
• Türksoy 12. Ressamlar
Buluşması
• Gökoğuz Radyo ve TV’ye
Teknik Destek
Konferansı
• Gökoğuz Yeri Kültür
Bakanlığı’na Otobüs Hibesi
• Uluslararası Sulama Yönetimi
Kursu
• GRT Kuruluş Yıldönümü Şiir
Yarışması
Önlenmesi ve Kontrolü”
Çalıştayı
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı
11,73 %
• Konya Gıda Tek Fuarı’na
Katılım
• 2009 Türkoloji Yaz Staj
Programı
• Komrat Bölge Hastanesi’ne
Donanım Hibesi
Ulaştırma ve Depolama
• Komrat Atatürk Kütüphanesi
7.16 %
• 12. Dünya Halk Sağlığı
Kongresi
• Kazayak Köyü Kreşİlkokullarına Gıda Yardımı
5,65 %
• “Sediment Transport
Technology” Kursu
Eğitim
Moldova Sektörel Mukayese
Sağlık
0,87 %
33,32 %
2009 Yılında Moldova’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
• Vulkaneşti Kültür Evi Projesi
87
Sırbistan
88
Başkanlığımızın Sırbistan’a yönelik faaliyetleri 2007 yılında başlamış olup aynı yıl
Karadağ’ın başkenti Podgoritsa’da faaliyete geçen Program Koordinasyon
Ofisi aracılığı ile yürütülmekte iken projelerdeki artış nedeniyle Belgrad’da bir
program koordinasyon ofisi açılması gündeme gelmiş ve 2009 yılı Temmuz
ayı içerisinde bu konuya ilişkin bir Mutabakat Zaptı imzalanmıştır.
Sırbistan’da yapılacak projeler ve Program Koordinasyon Ofisi’nin çalışmalarına yönelik olarak ayrıntılı düzenlemeler içeren Teknik İşbirliği Anlaşması ise
26 Ekim 2009 tarihinde Belgrad’da imzalanmıştır.
Sırbistan’da yapılacak
projeler ve program
koordinasyon ofisinin
çalışmalarına yönelik
olarak ayrıntılı
düzenlemeler içeren
Teknik İşbirliği
Anlaşması 26 Ekim 2009
tarihinde Belgrad’da
imzalanmıştır.
Tutin Sanayi ve Ticaret Bölgesi Proje Çizimi
Tutin Sanayi ve Ticaret Bölgesi Proje Çizimi
90
Sırbistan’ın güneyinde yer alan ve ağırlıklı olarak
Tutin Sanayi ve Ticaret Bölgesi’nin proje çizimi
Boşnak nüfusa sahip olan Sancak bölgesi,
Başkanlığımızca üstlenilmiştir. 1,5 km²’lik alan
Gayri Safi Milli Hâsıla’dan nispeten düşük bir
üzerinde kurulacak endüstriyel birimler ve meskûn
pay alıyor olsa da, coğrafi koşulları ile Karadağ
mahalden müteşekkil Tutin Sanayi ve Ticaret
ve Kosova sınırlarına yakınlığından dolayı ciddi
Bölgesi’nin mimari, makine, tesisat, çevre projeleri
bir sanayi ve ticaret potansiyeline sahiptir. Söz
ve mühendislik hesapları işleri 2009 yılı sonu
konusu potansiyelin hayata geçirilmesi adına
itibariyle tamamlanmıştır. Sırbistan Hükümeti’nin
Sırbistan Hükümeti ve Tutin Belediyesi işbirliğinde
katkısı ile inşası tamamlanacak olan proje hizmete
harekete geçilmiş ve Tutin şehri yakınında bir
girdiğinde, 5.000 kişilik bir istihdam olanağı
sanayi ve ticaret bölgesi kurulması hedeflenmiştir.
yaratılacaktır. Ayrıca, söz konusu projenin hayata
Balkanların en önemli ulaşım projesi olarak
geçirilmesi ile Sancak Bölgesi’nin kalkınmışlık
nitelendirilen ve Adriyatik sahil şeridini Belgrad’a
seviyesinde ve bölge ülkeleri arasındaki sınır ötesi
bağlayacak olan Bar – Belgrad Otoyolu’nun
ticaret hacminde ciddi artış meydana gelmesi
geçeceği rota üzerinde kurulması planlanan
beklenmektedir.
Töreni
• II. Uluslararası Balkan
Kongresine Katılımcı
Destekleri
• Stari Slankamen Yolunun
Dikey İşaretleme Projesi
• Sancak Bölgesi’nin Merkezi
Novi Pazar’da Ağaçlandırma
• Belediye Uygulamalarıyla İlgili
Türkiye Ziyareti
• Tutin Kentinin İsale Hattı
İçin Gerekli Olan Montaj
Bölgesi Proje Çalışması
• Sırbistan/Tutin Boşnak Bilim
Enstitüsü’nün Onarımı ve
Malzeme Desteği
• Müzecilik Eğitimi
• Sistinozis Kongresi
2,00 %
3,33 %
0,34 %
Ticaret
• Tutin Sanayi ve Ticaret
Ekonomik Altyapı ve Hizmetler
ramı
Malzemelerinin Temini
• 2009 Türkoloji Yaz Staj Prog-
Sırbistan Sektörel Mukayese
5,52 %
88,49 %
2009 Yılında Sırbistan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
• Türkoloji Bölümlerine Kitap
Hibesi
• Sırbistan - Sancak’tan 6
Belediye Başkanı’nın Türkiye
Ziyareti
• Belgrad Üniversitesi Türkçe
Sınıfı’na Teknik Donanım
Hibesi
91
Ukrayna
92
Ukrayna ulusal bağımsızlığının ilanı sonrasında egemen bir devlet olma,
siyasi demokrasiye ve merkezi planlı ekonomiden pazar ekonomisine geçiş
konularında önemli gelişmeler sağlamıştır. Ancak, geleneksel pazarların
çöküşü, Çernobil faciası, ülkenin doğusu ve batısı arasındaki etnik farklılıklar
ve Sovyet zamanı sürülen Tatar kökenli vatandaşlarının anayurtlarına yoğun
geri dönüşleri başlangıçta bu alandaki çabaları güçleştirmiştir. 1997 yılına
kadar ekonomik zorluklarla beraber önemli sosyal problemler yaşanmıştır.
GSMH ve reel ücretler yaklaşık 2/3 oranında değer kaybına uğramış, sosyal
göstergeler gerilemiştir.
1997 yılından sonra, yeni düzenlemelerle olumsuz gidiş kontrol edilmeye başlanmış, enflasyon oranı oldukça geri çekilmiş, kamu ve özel sektörde kapasite kullanımının artması ile beraber gerekli reform ve dönüşümler gerçekleştirilmeye başlanmıştır.
Ukrayna’nın beşeri ve tabi kaynakları ile coğrafi konumundan ötürü sahip
olduğu avantajlar bu olumlu gidişte önemli rol oynamıştır. Geçmişten gelen
sanayileşme ve teknolojik ilerleme sayesinde yetişmiş insan kapasitesi olan
Ukrayna’nın, ticari tarımın başta geldiği doğal kaynakları ve Avrupa ile Rusya ve Uzak Doğu pazarları arasındaki köprü konumu üretim ve ticareti hızla
arttırmıştır.
Ukrayna ekonomisi, bir dönem dış yardımların da desteği ile merkezi otoritenin güçlenmesi ve ulusal politika ve programlar geliştirilmesi yolunda gelişirken, yerel ölçekte kalkınma önceliklerini de gündeme almak durumunda
kalmıştır. Özellikle Çernobil ve Kırım gibi ülkenin diğer bölgelerinden farklı
özelliklere sahip bölgelerde yerel kalkınma için dış desteğe ihtiyaç duymaktadır. Bu çerçevede, özellikle Kırım’ın eğitim, sağlık ve insani altyapılarının
geliştirilmesi konularında yoğunlaşılmıştır.
Çernobil ve Kırım
gibi ülkenin diğer
bölgelerinden farklı
özelliklere sahip
bölgelerde yerel
kalkınma için dış
desteğe ihtiyaç
duymaktadır. Bu
çerçevede, özellikle
Kırım’ın eğitim, sağlık
ve insani altyapılarının
geliştirilmesi
konularında
yoğunlaşılmıştır.
Kırım Özerk Cumhuriyeti (K.Ö.C.) Eğitim
Altyapısının Desteklenmesi Projesi” 2006 yılından
Altyapısına Destek Projesi
bu yana devam etmektedir.
Ukrayna K.Ö.C.’de 2006 yılından bu yana yürütü-
Proje kapsamında 2009 yılında; 10 derslikli ve 160
len “Eğitim Altyapısına Destek Projesi” kapsamın-
öğrenci kapasiteli Belogorsk Valiliği Zuya 2 numa-
da;
ralı Genel Eğitim (I-III dereceli) Okulu binası ve
- Belogorsk Valiliği’ne Bağlı Zuya Ortaöğretim
spor salonu inşaatı gerçekleştirilmiştir.
Okulu’nun İnşaatı: Kırım Tatar dilinde eğitim veren
- Belogorsk (Karasubazar) Şehrindeki Anaokulu
okulların fiziki koşullarının iyileştirilmesi suretiyle,
Binasının Tadilat ve Tefrişatı: Kırım Tatar dilinde
Kırım genelinde eğitim kalitesinin yükseltilmesini
eğitim vermesi planlanan ancak fiziki yetersizlikler
ve sağlıklı koşullarda eğitim olanağı sağlanmasını
nedeniyle faaliyet gösteremeyen anaokulu bina-
hedefleyen “Kırım Özerk Cumhuriyeti Eğitim
sında yapılan tadilat ve tefrişat çalışmaları Mayıs
Kırım Zuya Ortaöğretim Okulu
Simferopol Kuprino Köyüne
Doğalgaz Ulaştırılması Projesi
94
2009’da tamamlanmış ve anaokulunun açılışı ger-
etnik kültürünü yansıtmak amacıyla Kırım Tatar
çekleştirilmiştir. Sınıflar, yemekhane, müzik, spor ve
Kültür Müzesi’ne dönüştürülmesi için bir proje
oyun odalarından oluşan okul, 48 öğrenciye hiz-
hazırlamıştır. Proje ile milli kültürün geliştirilmesi,
met vermektedir.
geleneklerin canlandırılması, küçük işletmelerin
desteklenmesi ve korunması, tarihi ve kültürel
Zincirli Medrese ve Hacı Giray Han Türbesi
eserlerin muhafaza edilmesi amaçlanmaktadır.
Restorasyonu
Başkanlığımızca,
Karasubazar
Kırım
Tatar
Hacı Giray Han’ın oğlu Mengli Giray Han tara-
Etnografya Müzesi ve Kırım Modern Milli Dekoratif
fından 1500 yılında Bahçesaray’da yaptırılan ve
Sanatlar Müzesi’nin açılmasını teminen, tarihi
Doğu Avrupa’daki en eski eğitim kurumlarından
eski Kırım Tatar evinin restorasyonu ve çevre
biri olan Zincirli Medrese ile bu medresenin
düzenlemesi yapılmış ve müze sergi salonunda
yanında 1501 yılında inşa edilen Giray Han
kullanılacak
Türbesi’nin
edilmiştir.
restorasyonu
çalışmaları
2009
yılı
malzemeler
satın
alınarak
hibe
Haziran ayında tamamlanarak eserlerin kültür
hayatına yeniden kazandırılması sağlanmıştır.
Simferopol Kuprino Köyüne Doğalgaz
Proje kapsamında Zincirli Medrese civarında
Ulaştırılması Projesi
gerçekleştirilen arkeolojik kazılar ile bölge tarihine
ışık tutan yeni bulgular da ortaya çıkmış, bölgenin
turizm potansiyeline ve bilimsel çalışmalarına katkı
sağlanmıştır.
Kırım Tatar Etnografya ve Milli Dekoratif
Nüfusunun önemli bir bölümünü Kırım Tatarları’nın
oluşturduğu Kuprino Köyü’ndeki ısınma probleminin giderilmesi ve köydeki evlere doğalgaz ulaştırılması amacıyla; UNDP, CIDA, Kuprino Köyü’nün
bağlı bulunduğu Şirokoye Kasabası Meclisi ve
Sanatlar Müzesi
Kaista isimli sivil toplum kuruluşunun işbirliğinde
K.Ö.C. Belogorsk (Karasubazar) şehrinin nüfusu
desteği ile tamamlanmıştır. Proje sayesinde, 30
başlatılan projenin son etabı Başkanlığımızın mali
66 bin olup nüfusun % 33’ü Kırım Tatarı kökenlidir.
yıldır doğalgazın olmadığı 58 haneli köyün ısınma
20. yy. başında Kırım’ın zanaat merkezi olan
sorunu çözülmüş, ayrıca, köydeki katı yakıt ihtiya-
şehir kuyumculuk, halıcılık, bakırcılık, seramikçilik,
cının neden olduğu ağaç kesimi faaliyetleri sona
ahşap, demir ve deri işleme gibi alanlarda isim
erdirilerek doğal çevrenin tahrip olmasının önüne
yapmıştır. 1999 yılından bu yana faaliyet gösteren
geçilmiş ve köyden dışarıya yönelik göçün dur-
Garmoniya Kadınlar Toplumsal Örgütü, şehirde
masına katkı sağlanmıştır.
bulunan bir müzenin şehrin tarihi zenginliğini ve
Zincirli Medrese ve Hacı Giray
Han Türbesi Restorasyonu
95
3,15 %
Restorasyon - Koservasyon
5,27 %
6,72 %
0,76 %
Eğitim
17,38 %
17,79 %
48,39 %
2009 Yılında Ukrayna’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
Ukrayna Sektörel Mukayese
• 17. Ulusal Neonatoloji Kongresi
• 2. I-Sweeep 2009 Olimpiyatı
• 5. Dünya Su Forumu
• 7. Uluslararası Türkçe Dil Olimpiyatları
• 8. Dünya Türkçe Öğretimi Türkçeyi Yabancı Dil
Olarak Öğretenler Zirvesi Sempozyumu
• Arkadaş Halk Koruma Toplum Teşkilatına Teknik
Donanım Yardımı
• Atlant Televizyonu ve Meydan Radyo’ya Teknik
Donanım Alımı ve Mali Destek
• Aydo Aquaelix Firması TarafIndan Düzenlenen
Tanıtım Programı
• Bahçesaray Fidanlar Çocuk Merkezi ve Kırım
Tatar Kütüphanesi’ne Mobilya ve Teknik
Donatım Hibesi
• Bahçesaray’da Kız Yurdu İnşa Edilmesi
• Bütün Dünya Kırım Tatar Kongresi
• CIDP İle İşbirliğinde Yürütülen Kırsal ve Kültürel
Turizm Projesi
• Enformasyon ve Kültür Merkezi Web Sayfası
Kurulması
96
• Entegre Havza
Rehabilitasyonunda Katılımcı
Yaklaşım Konulu Eğitim Programı
• T.C Milli Eğitim Bakanlığı Hizmetiçi
Eğitim Semineri
• I. Uluslararası Kitle İletişim
Araçlarında Türkçe’nin Kullanımı
Sempozyumu
• II. Türkoloji Kongresi Bildirilerinin
Basımı
• IX. Türk Dünyası Pediatri Kongresi
• İnsan Hakları Derneği Tarafından
Simferopol’de Düzenlenen
Sempozyum
• Kalıp Avrasya 2009 Fuarı, Bursa
Ototeknik 2009 Fuarı ve Bursa
Sac İşleme Teknolojileri 2009
Fuarı, Konmak, Konolex ve İskon
2009 Fuarı, Muderistanbul 2009
Fuarı
Giray Han Türbesi Restorasyonu
ve Çevre Düzenlemesi
• Kırım Tatar Dil Kursları Binaları Kira
Bedelleri
• Kırım Tatar Kadınlar Birliği’ne
Destek
• Kırım Tatar Kültür Merkezi İnşaatı
• Kırım Tatar Kültür ve Etnografya
Merkezi’nde Kırım Tatar Evinin
Kurulması
• Kırım Tatar Milli Meclisinin Destek
Talebi - Kurultay
• Kırım Üstün Yetenekli Çocuklar
Yatılı Okulu’na Temiz Su Sağlama
Projesi
• Kiev Milli Taras Şevçenko
Üniversitesi Türkoloji Bölümü’ne
Destek
• KÖC Ekonomi Bakanlığı’nın İzmir
Fuarı’na Katılımı
• KÖC Merhamet Vakfı Simferepol
Kaminka Öğrenci Yurdu Binasının
Yapımı
• Makam Müzik Topluluğu’na
Destek
• Simferopol Dobroye’de
Ortaokulu’nun 3 Sınıfına Modern
Eğitim Araçları Yardımı
• Şirokoye/Kuprino Köyü 58 Ailenin
Doğalgaz Bağlantısının Yapılması
• TİKA Türkoloji Projesi Kapsamında
Personel, Kırtasiye Giderleri,
Teknik Donatım ve Kitap Temini
ve İnternet Giderleri
Başkanlar Konseyi
• KOBİ İşbirliği - Eğitim
• Türkiye Resmi Kalkınma Yardımlar
Kapasitesi Programı
• Kolçugino Okulu Tadilatı İşleri
• Türksoy 12. Ressamlar Buluşması
• Kırım Haber Ajansı’na Teknik
Donanım Alımı ve Mali Destek
• KÖC Eğitim Altyapısına Katkı
Projesi- Belogorsk Okulu Tadilatı
Kursu
• Kırım Müslümanları Dini İdaresi
Web Sitesi Yapımı, Teknik
Donatım Temini ve Web Sitesi
Yöneticisi Maaşı
• KÖC Eğitim Altyapısına Katkı
Projesi-Okulu/ Zuya 2 Okulu Ek
Bina İnşaatı
• Kalkınma Yardımları Çalışması
Tanıtımı
• Kırım Özerk Cumhuriyeti Bahçesaray Zincirli Medresesi Hacı
• KÖC Ekonomi Bakanlığı’nca
Düzenlenen Seminerin Organizasyonu
• VII. Ukrayna-Türkiye İlişkileri ve
Uluslararası Gagavuz Kültürü
Sempozyumu Bildirilerinin Basımı
• Yıldız Dergisi’nin Latince Özel
Sayısının Basımının Desteklenmesi
ve Teknik Donatım Temini
97
Afga
nista
Azer
n
bayc
an 
Gürc
Kaza
k
istan
Kırg
Moğ
Türk
İkili Projeler
men
ızista

an 
kista
n
istan
istan

n
olist
Özbe
Tacik
istan


MERKEZ ASYA VE
KAFKASLAR
Eğitim................................................................................................................. 37,86 %
Sağlık.................................................................................................................. 38,32 %
Su ve Su Hijyeni (Sanitasyon)............................................................................. 1,54 %
İdari ve Sivil Altyapılar........................................................................................ 7,17 %
Diğer Sosyal Alt Yapı ve Hizmetler.................................................................. 15,11 %
Ulaştırma ve Depolama.................................................................................. 28,60 %
Enerji.................................................................................................................... 0,00 %
81,77 %
İş ve Diğer Sektörler............................................................................................ 1,33 %
3,89 %
Merkez Asya
ve Kafkaslar
Sektörel Mukayese
3,70 %
Üretim Sektörleri
10,64 %
Ticaret ve Turizm............................................................................................... 12,63 %
99
Afganistan
100
Afganistan sahip olduğu coğrafi konumdan dolayı tarih boyunca çeşitli milletlerin
istila ve işgaline uğramıştır. M.Ö. 500’lü yıllardan itibaren başlayan bu süreç, 1919
yılında çıkan Afgan-İngiliz savaşı ile sona ermiş, İngilizlerin yenilgisiyle 08 Ağustos
1919 Afganistan bağımsızlığını ilan etmiştir. 1926–1973 yılları arasında ülke monarşi
ile yönetilmiştir. 1973 yılında cumhuriyet ilan edilmiştir. Ancak iktidar mücadeleleri,
ayaklanmalar neticesinde 1979 yılında Sovyetler Birliği ülkeye asker göndermiştir. Rejim
karşıtı mücahitlerin Sovyetlere karşı mücadelesi 1989 yılına kadar sürmüştür. 1989 yılında
Sovyetler Afganistan’dan çekilmiş, ancak mücahit grupların iktidar kavgası iç savaşa
dönüşmüştür. 1996 yılında Taliban, yönetimi ele geçirmiş ve bu dönem 2001 yılında
ABD ve İngiltere’nin Afganistan’ı işgal etmesiyle sona ermiştir. Taliban yönetiminin sona
ermesinden sonra Afgan gruplar BM gözetiminde 2001 yılında Almanya’da bir araya
gelmiş ve Bonn Anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşma çerçevesinde geçici yönetim
oluşturulmuş ve 2004 yılında Anayasa kabul edilmiştir. 2004 yılında Başkanlık ve Ulusal
Meclis seçimleri yapılarak bir devlet yapısı oluşturulmuştur. 2006 yılında Londra’da
toplanan bağışçı ülkeler Afganistan’ın yeniden imarı için 5 yıl içinde kullanılmak üzere
10 milyar dolar yardımda bulunma kararı almışlardır.
2001 yılından itibaren uluslararası desteğin de Afganistan’a gelmesiyle, ekonomi bir
ölçüde canlanmış, halk için sağlanan imkânlar göreceli olarak iyileştirilmiş, tarım ve
hizmet sektöründe karşılaşılan aksaklıklar giderilmeye çalışılmıştır. Ancak Afganistan
ekonomisinin tarıma bağlı olması ve tarımsal gelirlerin çok düşük seviyelerde seyretmesi sebebiyle, halen günümüzün ekonomik bakımdan az gelişmiş ülkelerinden biridir.
Özellikle eğitim, sağlık, içme suyu, barınma, enerji ve istihdam ülkenin temel sıkıntılarını
teşkil etmektedir.
Afganistan’ın uzun dönem hedefleri içerisinde ekonomide sürdürülebilirlik, istihdam
oluşturma, yolsuzlukla mücadele ve savaş sebebiyle büyük zarara uğrayan altyapıların yeniden inşası yer almaktadır. Okuma yazma oranı yüzde 10 civarında olan
Afganistan’da eğitim sektöründe diğer ülkelerle işbirliğine büyük ihtiyaç duyulmaktadır.
Bölgenin istikrarına katkı sağlamayı hedefleyen ve refah seviyesinin düşüklüğüne çözüm arayan ülkemiz, 2006 yılında Londra Konferansı’nda 5 yıl için 100 milyon ABD Doları, 2008 yılında Paris Konferansı’nda 100 milyon ABD Doları olmak üzere Afganistan’ın
yeniden imarı için toplam 200 milyon ABD Doları yardımda bulunmayı taahhüt etmiştir. Bu çerçevede Başkanlığımız faaliyetlerini 2004 yılından bu güne kadar eğitim, sağlık, su ve sanitasyon, kapasite geliştirme, ekonomik alt yapıların ve üretim sektörlerinin
geliştirilmesine yönelik konularda sürdürmektedir.
Afganistan’ın uzun
dönem hedefleri
içerisinde ekonomide
sürdürülebilirlik,
istihdam oluşturma,
yolsuzlukla mücadele
ve savaş sebebiyle
büyük zarara uğrayan
altyapıların yeniden
inşası yer almaktadır.
Meymene
Türk-Afgan
Dostluk
Hastanesi,
ve tefrişatı, tıbbi donanımları; işletilmesi ile ilgili
Şıbırgan Türk-Afgan Dostluk Hastanesi, Tahar
olarak, görev yapan personelin maaşları, sabit
Hocabahauddin Ana ve Çocuk Sağlığı Hastanesi,
giderleri ile ilaç giderleri karşılanmaktadır. İşletim
Tahar Talokan Ana ve Çocuk Sağlığı Kliniği
desteği verilen sağlık kuruluşlarından yılda yaklaşık
Afganistan genelinde sağlık hizmetleri oldukça
yetersizdir. Yaşanan savaşlar, iktidar kavgaları
Kabil Yollarının Asfaltlanması
ve ekonomik sıkıntılar ülke genelinde mevcut
Afganistan’ın uzun dönem hedefleri içerisinde
hastane,
klinik
ve
diğer
sağlık
kurumlarının
ekonomide savaş sebebiyle büyük zarara uğ-
zarar görmesine neden olmuştur. Afganistan’ın
rayan altyapıların yeniden inşası yer almaktadır.
yeniden
alanında
Ekonomik yetersizlikler özellikle Kabil’de altyapı
yapılan iyileştirme çalışmalarına katkı sağlamak
çalışmalarına imkân vermemektedir. Bu kapsam-
ve daha kaliteli hizmet verilmesini temin etmek
da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün talimatları
üzere kuzey bölgesinde bulunan Meymene Türk-
doğrultusunda Kabil’de şehir içi yollarının asfalt-
Afgan Dostluk Hastanesi, Şıbırgan Türk-Afgan
lanması ve köprülü kavşak yapımı projesi geliştiril-
Dostluk Hastanesi, Tahar Hocabahauddin Ana ve
miştir. Proje kapsamında ilk etapta 5 Kilometrelik
Çocuk Sağlığı Hastanesi ve Tahar Talokan Ana ve
yol şehir içi yolların asfaltlanmasına 2009 yılında
Çocuk Sağlığı Kliniği’nin işletilmesi Başkanlığımızca
başlanmıştır. İkinci etap, köprülü kavşak yapımı ile
üstlenilmiştir. Söz konusu sağlık kuruluşlarının tadilat
başlayacak, kamulaştırma işlemlerinin tamamlan-
imarı
kapsamında
sağlık
Cumhurbaşkanımız Sayın Abdullah
GÜL’ün talimatları doğrultusunda
Kabil’de şehir içi yollarının asfaltlanması
ve köprülü kavşak yapımı projesi
geliştirilmiştir.
102
100 bin kişi faydalanmaktadır.
masını müteakiben diğer yolların asfaltlanmasına
geçilecektir. Proje kapsamında toplam 100 Km’lik
şehir içi yol asfaltlanması ile köprülü kavşak yapımı
2011 yılında tamamlanmış olacaktır. Asfaltlama
ve köprülü kavşak Kabil’in en önemli merkezlerinde yapılmakta olup, günde yaklaşık bir buçuk
milyon insan yararlanacaktır. Proje şehrin daha
modern bir görünüm kazanmasına ve trafik akışının daha hızlı sağlanmasına olanak verecektir.
Projede Kabil Belediyesi ile işbirliği yapılmaktadır.
Dere-i Suf Hastanesi
Ülkenin kuzey bölgesinde Semengan Vilayeti’ne
bağlı Dere-i Suf İlçesi’nde 30 yataklı bir hastane
inşa ettirilmiş ve tefrişatı ile tıbbi donanımı sağ-
talepte bulunmuştur. Bu çerçevede Genelkurmay
Başkanlığımızca 2008–2009 eğitim öğretim yılı
ve müteakip yıllar için Kabil Askeri Lisesi’nde
görevlendirme yapılmıştır. Söz konusu lisenin
hizmet binalarının kullanılamaz durumda olması,
mevcut durumun eğitim ve öğretim kalitesini
düşürmesi gibi nedenlerle 2008 yılında kullanılabilir
binaların onarılması, diğerlerinin yeniden inşa
edilmesi kararlaştırılmıştır.
Bu kapsamda Başkanlığımızca gerekli çalışmalar
yapılmış ve inşaat çalışmaları başlatılmıştır. Askeri Lise ile ilgili yapım işleri ile tefrişatı ve donanımı
tamamlanmıştır. Söz konusu liseden 800 öğrenci
faydalanacaktır.
lanarak Afganistan İslam Cumhuriyeti Sağlık
Türkoloji Projesi
Bakanlığı’na teslim edilmiştir. Afganistan’ın sağlık
Kabil Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
içerisinde oluşturulan Türkoloji kürsüsü ile Başkanlığımız Afganlı öğrencilere hizmet vermektedir.
Kürsünün fiziki ihtiyaçları ile görev yapan yerel
personel ile ülkemizden görevlendirilen öğretim
görevlilerinin ücretleri karşılanmaktadır. Bölümün
kayıtlı 122, kursiyer 35 olmak üzere toplam 157 öğrencisi bulunmaktadır. Daha kaliteli bir eğitim öğretimi amaçlayan Başkanlığımız üniversite içinde
bir hizmet binası inşa etmeye karar vermiştir. Bu
kapsamda proje tamamlanmış olup hizmet binasının yapımına 2010 yılında başlanacaktır. Söz konusu hizmet binasının 2011 eğitim öğretim yılında
hizmete açılması planlanmaktadır.
alanında yürütmeye çalıştığı iyileştirme çabalarına ülkemizin yaptığı önemli bir katkıdır. Hastane
2010 yılında hizmete açılacaktır. Hastaneden yılda yaklaşık 33.000 Afganlı vatandaş yararlanacaktır.
Kabil Askeri Lisesi
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Afganistan
İslam Cumhuriyeti arasında imzalanan Askeri
İşbirliği ile Askeri Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel
İşbirliği Anlaşması’na istinaden, Afganistan İslam
Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanlığı Kabil Askeri
Lisesi’nin eğitim ve öğretim sistemine yardımcı
olunması
ve
destek
sağlanması
hususunda
Kabil Üniversitesi Türk Dili ve
Edebiyatı Bölümü içerisinde
oluşturulan Türkoloji kürsüsü ile
Başkanlığımız Afganlı öğrencilere
hizmet vermektedir.
103
• “Tarih Bilincinden İşbirliğine
Somut Adım Sergisi” nin ABD
Washington’da Sergilenmesi
8,49 %
2,57 %
Afganistan Sektörel Mukayese
• Afganistan İçişleri
Bakanlığı Eğitim
Genel Müdürü Gul
Nabi Ahmedzai İle
Beraberinde İki Emniyet
Yetkilisinin Türkiye’de 10
Günlük Temasları
• Cevizcan Akça Çocuk Parkı
Proje Çizim İşi
• Afganistan Kadın İşleri
Bakanlığı’nın “8 Mart
Dünya Kadınlar Günü”
Kampanyası Kapsamında
Gıda Yardımına Destek
• Cevizcan Şıbırgan’da Bulunan
Afgan- Türk Çocuk Hastanesi
Sanitasyon Çalışması
• Afganistan Kara Harp Okulu’nda
Tercüman İstihdamı
• Kırsal Kesimi Kalkındırma
Bakanlığı Personelinin Eğitimi
• Celalabad İli Nangarhar Lisesi
Binası ve Müştemilatı İnşaatı
• Cevizcan Akçe Habibe Kadiri Kız
Lisesi’ne Destek
• Cevizcan Sağlık Müdürlüğü
Personelinin Eğitimi
• Dr. Abdulvekil Lisesi İnşası
• EİT Bölgesi Tohumcular Birliği
Toplantısı
• Kitap Dağıtımı
• Hz. Ömer Faruk Lisesi İnşası
• Sığır Cinsini İyileştirme Projesi
• Afganistan Standartlar İdaresi
(Ansa) Uzmanlarının Eğitimi
• İstanbul’da Düzenlenen
“Mahmud Tarzi Uluslararası
Forumu”
• Afganistan Ulusal Güvenlik
Direktörlüğüne Yardım
• Kabil Devlet Üniversitesi’ne Yerel
Personel Görevlendirilmesi
• Afganistan’da Su ve Sanitasyon
Çalışmaları İçin Uzman
Görevlendirilmesi
• Kabil - Teymeni İlköğretim Okulu
Binası ve Müştemilatı İnşaatı
• Ambulans Hibesi
• Kabil Askeri Lisesi İçin İhtiyaç
Duyulan Malzemelerin Alımı
• 30 Afgan Sağlık Personelinin
Türkiye’de Eğitimi
• 31.Uluslararası “23 Nisan Çocuk
Şenliği”
• 7. Uluslararası Türkçe Dil
Olimpiyatları
• Afgan Fen Bilimleri Merkezi
Personelinin Türkiye Ziyareti
• Afgan ve Türk Dostluk Günü
• Afganistan’ın Şıbırgan Devlet
Hastanesi’ne Donanım Hibesi
• Bağımsız İdari Reform Komisyonu
Uzmanlarının Eğitimi
• Ana Çocuk Sağlığı Kliniklerine
Malzeme Alımı
• Afganistan Dışişleri Bakanlığı
Havuzunun Çini Kaplaması
• Ekonomi Bakanlığı Uzmanları’na
Türkiye’de Eğitim Verilmesi
• Afganistan Genelinde Açılan 88
Adet Su Kuyusu İçin Danışmanlık
Hizmeti
104
1,45 %
3,72 %
2,84 %
1,50 %
44,00 %
Sağlık
Eğitim
35,10 %
2009 Yılında Afganistan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
• Badakhshan Argo Kız Lisesi Binası
Ve Müştemilatı İnşaatı
• Bamyan Üniversitesi Türkçe
Eğitim Merkezi Yardım
• 5 Okula Eğitim Malzeme Alımı
• Kabil 16 Sınıflık Mahmut Tarzi Lisesi
• Kabil Atatürk Çocuk
Hastanesi’nin 2009 Yılı İşletim
Giderleri
• Kabil Devlet Üniversitesi Türk
Dili ve Edebiyatı Bölümü Yerel
Personellerin Ücretleri
• Kabil Genelinde Yarı Derin 5 Su
Kuyusu Açılması
• Kabil İli Askeri Lise Kompleksi
İnşaatı
• Kabil Polis Akademisi’ne Destek
• Kabil Politeknik Üniversitesi’nde
Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
Kurulmasına Destek
• Mezar-ı Şerif Meymene Bölgesi 4
Kliniğin İşletilmesi
• Mezar-ı Şerif Parkının İnşası İçin
Proje Çizim İşi
• Kabil Sürekli Eğitim Merkezi (SEM)
Proje Çizim İşi
• Mezar-ı Şerif Yatılı Kız Lisesi
Kompleksi Proje Çizimi
• Kabil Üniversitesi TDE Bölümü’nün
Düzenlediği Makale Yarışmasına
Destek
• Mezar-ı Şerif’te Gıda Yardımı
• Kabil Üniversitesi Türkoloji Bölümü
İçin İnşa Edilecek Binanın Proje
Çizim İşi
• Kabil Üniversitesi Türkoloji
Bölümü’nden İki Öğretim
Görevlisinin Türkiye’de Bir Haftalık
Seminer Çalışması
• Kamp Doğan Kışlası Yolunun
Asfaltlanması
• Kandahar Nazvana 12 sınıflık Kız
Lisesi İnşası
• Kimse Yok Mu Derneği’nden 38
Sağlık Uzmanının Afganistan’da
8 Günlük Sağlık Taraması
Çalışması
• NRC Uyuşturucuyla Mücadele
• Pai Hilmend Lisesi İnşası
• Radyo ve TV Kanallarının Altyapı
Geliştirilmesi ve Program Desteği
Verilmesi
• Sarıpul Gosfendi İlçesi 16 Sınıflık
Lise İnşası
• Semengan Dere-i Suf
Hastanesi’nin Donanımı
• Semengan ili Daymirdat İlçesi
BHC Kliniği’nin İnşaatı
• Semengan ili Sultan ilçesi Kız
Lisesi Binasının İnşaatı
• Şıbırgan Çocuk Hastanesi’ne
Donanım Desteği
• Kotali Molla Yakup Lisesi İnşası
• Şıbırgan Hastanesi Doktorlarının
Türkiye’de 3 ay Süreyle Staj
Yapması (İstanbul Şişli Eftal
Hastanesi Yerleşkesinde)
• Meymene Ebe Eğitim Merkezi’ne
Kira ve Eğitim Malzemesi Yardımı
• Tahar ili Sumuç İlçesi CHC
Kliniğinin İnşaatı
• Meymene Hastanesi Röntgen
Sisteminin Yenilenmesi
• Tahar Vilayeti Bibi Fehime Mirzad
Kız ve Yengi Kala Erkek Liselerine
Donanım Desteği
• KOSGEB’in En İyi Uygulamalar
Çalıştayı
• Mezaı Şerif Yatılı Kız Meslek Lisesi
Kompleksi Proje Çizim İşi
• Mezarı Şerif Akça Habibe Kadiri
Kız Lisesi’ne Kütüphane Kurulması
Öğretim Görevlilerin Maaş
Ödemeleri
• Wardak Vilayeti- Saydabad
İlçesinde Kaldırım Taşı Yapılması
• Wardak Behsud -2 İki Klinik İnşası
• Wardak Behsud-1 ilçesi 16 sınıflık
Okul İnşası
• Wardak Behsud-1 ilçesi
Frahlam’da CHC Klinik İnşası
• Wardak Behsud-i İlçesinde 16
Sınıflı İki Adet Okul İnşası
• Wardak Cogatu ilçesinde 16
Sınıflık Okul İnşası
• Wardak Şah Kalandar BHC Kliniği
İnşası
• Wardak Tarım Meslek Lisesi için
Öğretmen Görevlendirme
• Wardak Tarım Meslek Lisesinin
İşletme Giderleri
• Wardak Veteriner Kliniği İçin
Mobilya Alımı
• Wardak Vilayeti Meydan-ı Şehir
İli’nde Polis Noktasının İnşası
• Wardak Vilayeti’nde 4 Kliniğin
Tıbbi Donanımı ve Mobilya
Tefrişatı
• Wardak Vilayeti Meyda-ı Şehir
İli’nde 950 m.lik Yolun Kaldırım
Taşları ile Kaplanması
• Wardak’ta 3 Adet Soğuk Hava
Deposu inşası
• Tahar Vilayeti Kökçe Nehri
Köprüsü Proje Çizimi
• Takhar İlinde 4 Adet Su Kuyusu
105
Azerbaycan
106
Azerbaycan, SSCB’nin dağılmasının ardından 1991 yılında bağımsız bir cumhuriyet olmuştur. Bağımsızlık sürecine geçişin ilk yıllarında, önemli siyasal, kurumsal, ekonomik ve sosyal dönüşümleri gerçekleştirmeye çalışırken, komşusu Ermenistan ile Dağlık Karabağ Bölgesi’nin işgali üzerine önemli sıkıntılarla
mücadele etmek durumunda kalmıştır. Dağlık Karabağ bölgesi ülkenin en
verimli toprakları olmasının yanı sıra Azerbaycan’ın yüzölçümünün yaklaşık
1/5’i kadardır. Bunun yanı sıra, çatışmalar sırasında mülteci durumuna düşen
veya ülke içinde yer değiştirmek durumunda kalan Azerbaycan vatandaşının durumu da uzun süre önemli bir sıkıntı kaynağı olmuştur.
Azerbaycan, petrol ve doğalgaz başta olmak üzere önemli yeraltı zenginliklerine sahiptir. Ekonomik altyapısı sanayi üretimi ağırlıktadır. Son yıllarda
ekonomik performansı pozitif olan Azerbaycan’ın son yıllardaki büyümesinin
kaynağında, yabancı yatırımların da katkısı ile enerji dışındaki sektörler de
yer almaktadır. Azerbaycan’ın GSMH’sinın % 62’si sanayi sektöründen gelmektedir.
Başkanlığımızın Azerbaycan’daki proje ve faaliyetleri eğitim, sağlık, tarım
başta olmak üzere sektörel altyapıların geliştirilmesi ve ülkelerimiz arasındaki
kültürel bağların desteklenmesi konularında ağırlık kazanmıştır.
Azerbaycan’daki
proje ve faaliyetleri
eğitim, sağlık, tarım
başta olmak üzere
sektörel altyapıların
geliştirilmesi ve
ülkelerimiz arasındaki
kültürel bağların
desteklenmesi
konularında ağırlık
kazanmıştır.
Azerbaycan’a Eğitim Desteği
Başkanlığımızca Azerbaycan’ın eğitim sektörüne
yönelik gerçekleştirilen proje ve faaliyetler kapsamında;
- Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Bakü Atatürk
Lisesi’ne 23 bilgisayar, 2 yazıcı ve 2 tarayıcı,
- 1994 yılından itibaren faaliyet gösteren ve vakıf okulu olması sebebiyle parasız eğitim veren
rumları arasında yer alan ve ülkede ilahiyat alanında yüksek eğitimin verildiği tek yüksek öğretim kurumu olan Bakü Devlet Üniversitesi İlahiyat
Fakültesi’ne 15 adet bilgisayar, 15 adet bilgisayar masası, 15 adet bilgisayar koltuğu, 1 adet
All In One cihazı, 1 adet toplantı masası, 1 adet
switch-network ile 40 adet kolçaklı sandalye,
- Yaklaşık 200 Türkiyeli öğrencinin eğitim aldığı
Bakü Türk Lisesi’ne 10 adet bilgisayar, 10 adet
Azerbaycan
bilgisayar masası, 10 adet bilgisayar koltuğu, 1
Öğrenci Yönetim Konseyi’ne bilgisayar ve All In
adet projeksiyon cihazı, 1 adet projeksiyon per-
One cihazı alınarak destek verilmiştir.
desi, 1 adet switch-network,
- Bakü Türk Anadolu Lisesi’nde kurulacak bilgi
işlem ünitesi için okula optik okuyucu, baskı,
katlama ve zımbalama, sayfaları tel ile dikme,
renkli yazıcı, tarayıcı ve fotokopi makineleri ile
bilgisayar ve projeksiyon seti,
Azerbaycan’a eğitim desteği
108
- Azerbaycan’ın en önemli yüksek öğretim ku-
Devlet
Pedagoji
Üniversitesi
Damızlık Ana Arı Yetiştiriciliği
Savaş Gazisi Kadınlara “Geçim Hizmeti Merkezi”
Azerbaycan’da arıcılığın geliştirilmesi ve tanıtımı,
Azerbaycan’da Karabağ Savaşı’nda şehit olan
çağdaş arı besleme teknolojilerinin uygulanması
asker eşlerinin sosyal koşulları ve maddi durumla-
ve damızlık arı yetiştiriciliği konusunda hazırlanan
rının iyileştirilmesi amacıyla, Başkanlığımız deste-
“Damızlık Ana Arı Yetiştiriciliği Projesi” başlatılmıştır.
Başkanlığımızca
yürütülen
proje
kapsamında
alınan ballık-kuluçkalık boş arı kovanları, ana
arı çiftleşme kutuları, ana arı ızgaraları, ana arı
kafesleri, aşılıma çıtaları, ana arı kutusu bağlama
sehpaları, arıcı barınağı gibi malzeme ve donanım
ğiyle “Geçim Hizmeti Merkezi” kurulmuştur. Proje
kapsamında dikiş makinesi, overlok makinesi ve
örme makinesi alınarak merkeze teslim edilmiştir.
Merkezde kadınlara dikiş, dokuma, çeşitli giyim
ve aksesuar üretimi ile ilgili mesleki eğitim verilmesi
hedeflenmektedir.
Azerbaycan Dağ Arıcıları İçtimai Birliği yetkililerine,
düzenlenen törenle teslim edilmiştir.
Yaklaşık 140.000 adet arı kolonisinin bulunduğu
Azerbaycan’da uygulanan proje ile, yıllık üretim
gücü 3.500 adet yerli Bozdağ Kafkas cinsi damızlık
ana arı üretim tesisinin kurulması amaçlanmıştır.
Yaklaşık 140.000 adet arı koloni
sinin bulunduğu Azerbaycan’da
uygulanan proje ile yıllık üretim
gücü 3.500 adet yerli Bozdağ
Kafkas cinsi damızlık ana arı
üretim tesisisin kurulması
amaçlanmıştır.
109
3,51 %
4,34 %
1,09 %
• Türk Cumhuriyetleri Eğitim
Programı
• “Türkçe Öğretimi, Türk Kültürünü
ve Milli Eğitim Sistemini Tanıtma”
Konulu Hizmetiçi Eğitim Semineri
• Türkiye Diyanet Vakfı Bakü Türk
Lisesi’ne Malzeme Yardımı
• TDAV Bakü Atatürk Lisesi’ne
Malzeme Yardımı
• Bakü Türk Anadolu Lisesi’nde
Kurulacak Bilgi İşlem Ünitesi’ne
Malzeme Temini
Turizm
Tarım
Azerbaycan Sektörel Mukayese
• Azerbaycan Cumhuriyeti
Mahkeme Hukuk Konseyi
Semineri
• Ahıska Türkü Öğrencilerin
Üniversite Eğitimlerine Destek
• Türkoloji Bölüm/Merkezleri’ne
Kitap Hibesi
• Nahçıvan Devlet Üniversitesi
Atatürk Kültür Merkezi’ne İnternet
Aboneliği Sağlanması
• Qafqaz Üniversitesi Öğrencilerine
Türkiye’de Staj Yaptırılması
• Bakü Devlet Üniversitesi İlahiyat
Fakültesi’ne Malzeme Yardımı
• Azerbaycan Devlet Pedagoji
Üniversitesi Öğrenci Konseyi’ne
Malzeme Alımı
• Nahçıvan Doğum Hastanesi
Doktorlarının Eğitimi
• Azerbaycan Milli Onkoloji
Merkezi Doktorlarının Eğitimi
• Azerbaycan’da Milli Tarih
Anlayışı Araştırmasına Destek
• XVII. Ulusal Alerji ve Klinik
İmmünoloji Kongresi
• Balkanlar ve Avrasya’da Sağlıkta
Kalkınma Konferansı
• Hazır Cevap ve Neşeliler
Yarışması
• Büyük Öğrenci Projesi Mezuniyet
Töreni
110
11,61 %
6,82 %
2,85 %
Sağlık
1,95 %
5,10 %
Eğitim
28,15 %
33,50 %
2009 Yılında Azerbaycan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
• Azerbaycan Sağlık Bakanlığı’nın
İlaç Malzemelerinin Analitik
Muayene Merkezi Bünyesinde
İlaçların Biyoeşdeğerliğinin
Öğrenilmesi Laboratuvarının
Kurulması Projesi
• Kemik İliği Nakli Merkezi
Kurulması
• NÖC’de Sağlık Taraması
• Merkezi Klinik Hastanesi
Doktorlarının Eğitimi
• Üreme Sağlığı Hizmetlerinde Kitle
İletişim Araçlarından Yararlanma
Konulu Eğitim Programı
• Şeki Bölgesinin Verezet Köyü’nde
Artezyen Kuyusu Açılması
• Emircan Köyüne Su Pompası
Alınması ve Pompa İstasyonunun
Yenilmesi
• Yüksek Denetim Kurumlarının
(SAYGEP)
• E-Devlete Geçişte Deneyim
Paylaşımı Uluslararası Konferansı
• Polis Akademisi 64. Dönem
Güvenlik Bilimleri Fakültesi 8.
Dönem Mezuniyet Töreni
• Azerbaycan ile Adli Eğitim
İşbirliği
• Aydınlığa Doğru Milli Manevi
Değerlerin Korunması İçtimai
Birliği
• Gençliğin Milli Manevi Gelişimi
İçtİmai Birliği’ne Donanım Yardımı
• Asya Diyalogu İçtimai Birliği’nin
Desteklenmesi
Azerbaycan’da Karabağ Savaşı’nda şehit
olan asker eşlerinin sosyal koşulları ve
maddi durumlarının iyileştirilmesi amacıyla,
Başkanlığımız desteğiyle “Geçim Hizmeti
Merkezi” kurulmuştur.
• Savaş Gazisi Kadınlarına Geçim
Merkezi Kurulması
• Yunus Emre Kültür ve Sanat
Haftası’na Destek
• Bakü’de Düzenlenen Nevruz
Festivali
• “Kaşgarlı Mahmut’un Türk-İslam
Kültüründeki Yeri Konferansı”
• İnsan Haklarının EvresenlliğiOmbudsman ve Milli İnsan
Hakları Kurumlarının Rolü Konulu
Konferans
• Türk Dünyası Gençlik Birliği
Başkanlar Konseyi Bakü Toplantısı
• A.C. Devlet Emlak Konuları
Komitesi Gayri Menkul Kayıt
Hizmetleri ile İşbirliği
• A.C. Nakliyat Bakanlığı
Uzmanlarına Karayolları Eğitimi
• EİT Veteriner Servisleri Başkanları
2. Toplantısı
• Avrasya Gazeteciler Derneği
Çalışmalarına Destek
Kursu
• 12 Medya Mensubunun
İstanbul’da TRT-INT Kanalı’nda
Staj Görmeleri
• Kafkasya Medya Eğitim Merkezi
Medya Eğitimleri
• TRT Yayınlarının Azerbaycan’da
Karasal Vericiler ile Yayınlanması
Projesi
• Bakü’de Defile
• A.C. Merkezi Bankası Personeline
Eğitim Desteği
• Dünyada Yeni Oluşumlar ve Türk
Dünyası Konulu Sempozyum
• KOSGEB’in En İyi Uygulamalar
Çalıştayı
• Azerbaycan-Türkiye Modern
Dönem Ortak Düşünce Mirası
Konferansı
• Azerbaycan Türk İşadamları Birliği
Araştırmalarına Destek
• Dünya Türkleri Dayanışma Günü
Kültürel Etkinliği
• TRT Çocuk ve Gençlik Halk
Oyunları Topluluğu’nun Bakü
Konseri
• Uluslararası Bakü/Azerbaycan
Halk Oyunları Festivali
• 19 Mayıs Kutlamaları
• “Otizmli Çocuklar İçin
Rehabilitasyon Merkezi”
Kurulması
Modernizasyonu Projesi
Kapsamında A.C. Tarım Bakanlığı
Uzmanlarına Eğitim
• Milli Prodüktivite Merkezi
Azerbaycan Ziyareti
• MUDER İstanbul 2009 Fuarı
• Konya Gıda- Gıda Tek 2009 Fuarı
• A.C. Ekonomi Kalkınma Bakanlığı
Tüketim Piyasası Denetim Devlet
Hizmeti Tüketim Mallarının
Kontrolü Bürosu Uzmanlarına
Gıda Güvenliğinin Geliştirilmesi
Konusunda Eğitim
Toplantısı
• UNIDO-MAM “Gıda
Laboratuvarları Yönetimi ve
Uygulamaları” Eğitimi
• Damızlık Ana Arı Yetiştiriciliği
Projesi
• Serin İklim Tahılları Yetiştiriciliği ve
Islahı Kursu
Önlenmesi ve Kontrolü” Çalıştayı
• BM Avrupa Ekonomik Komisyonu
(UNECE) ile İşbirliği
• Azerbaycan Teknoloji Ün. Turizm
Bölümü Öğrencilerinin Eğitimi
Technology” Kursu
• Entegre Havza
• Türk Dünyası Hizmet ödülleri
• Ahıska Türklerinin Anayurtlarına
Dönüşleri
• Toprak Araştırma Gübre
Analiz Laboratuvarlarının
111
Gürcistan
112
Gürcistan’ın 7 Ağustos 2008’de “anayasal düzeni yeniden sağlama” adı altında Güney Osetya’ya yönelik olarak başlattığı başarısız askeri müdahale,
Gül Devrimi’nin ardından 2004 Ocağında Gürcistan’ın seçimle iktidara gelen ilk Devlet Başkanı Mikheil Saakashvili yönetimine karşı muhaliflerin halkı
da arkalarına alarak uzun soluklu protesto gösterileri düzenlemelerine sebep
olmuştur.
Sovyetler Birliği’nin ani dağılışı ve 1998 Rus mali krizinin ardından 2004–2007
yılları arasında GSMH’ sinde ortalama %9’luk bir artış sağlayarak ekonomisinde iyileşme gösteren Gürcistan için savaş, ülkenin sadece Rusya’yla ilişkilerini onarılmaz bir hasara uğratmakla kalmamış, yüz binden fazla insanın ülke
içinde zorunlu göçüne, bazı köy ve şehirlerin yakılıp yıkılmasına ve Gürcistan
askeri gücü dışında milyarlarca dolarlık sivil zarara sebep olmuştur.
Diğer yandan, savaşın yaralarını sarmak üzere 38 ülke ve 15 uluslararası organizasyon Avrupa Komisyonu ve Dünya Bankası işbirliğinde Ekim 2008’de
Brüksel’de düzenlenen konferansta bir araya gelerek yaklaşık 4,5 milyar ABD
dolarlık bir yardım bütçesi oluşturmayı taahhüt etmişlerdir. Bu taahhüt çerçevesinde 2009 yılı içerisinde Başkanlığımız tarafından gerçekleştirilen 100
konut projesi ile savaş mağduru 100 aile evlerine kavuşturulmuştur.
Eğitim altyapıların güçlendirilmesi ve eğitimli yeni nesillerin oluşması için TİKA
tarafından çeşitli projeler yürütülmektedir. Daha sağlıklı bir eğitim ortamı
sağlanması amacıyla Gürcistan’da Kvemo Kartli Bölgesi Marneuli Rayonu
Hacılar köyündeki kamu okulunun onarımı, Sabirkent Köyündeki Kamu okulunun onarımı ve ek bina inşası, Tiflis 54. Kamu okulu kütüphanesinin tadilatı
ve tefrişi 2009 yılında gerçekleştirilen eğitim projeleridir.
Hacılar köyündeki kamu okulunda 108 öğrenci Sabirkent Köyündeki Kamu
okulunda 400 öğrenci eğitim görmekte olup, Tiflis 54. Kamu Okulu ilk defa
TİKA katkılarıyla kütüphaneye kavuşturulmuştur. Proje kapsamında kütüphanenin tefrişi ve donanımı da gerçekleştirilmiştir.
Bu taahhüt çerçevesinde
2009 yılı içerisinde
Başkanlığımız tarafından
gerçekleştirilen 100 konut
projesi ile savaş mağduru
100 aile evlerine
kavuşturulmuştur.
20 derslikli Sabirkent Köyü Kamu Okulu Tadilatı
ve Ek Bina İnşaatı
100 Adet Göçmen Konutu ve Altyapının İnşası
Kadın Onkoloji Hastalıkları Erken Teşhis Merkezi
2008 Ağustos ayında Gürcistan ordusu ile isyan
eden Güney Osetya güçleri arasında çıkan çatışmalar, birçok köyün ve bazı şehirlerin yakılıp yıkılmasına neden olmuştur. Çatışmalar nedeniyle
120 binden fazla insan Gürcistan sınırları içinde
göç etmiştir. UNICEF’e göre, göç etmek zorunda
kalanların yaklaşık yüzde 40’ını, 16 yaşın altındaki
çocuklar oluşturmuştur.
Göğüs ve rahim kanseri tüm dünyada olduğu gibi
Gürcistan’da da kadınlar arasında en yaygın görülen ve ölümle sonuçlanması muhtemel kanser
türü olarak bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan araştırmalarda, Gürcistan’daki
kadın kanser vakalarının her geçen yıl yüzde 8
oranında arttığı, hastalığın ilk sırada yer alarak,
yılda yaklaşık bin 200 kişinin göğüs kanseri ile savaştığının, bunu yılda 350 kişi ile rahim kanserinin
takip ettiği açıklanmaktadır.
Savaşın bitmesinin ardından, savaş göçmenleri için 6.500 konut inşa etmek üzere çalışmalara
başlayan Gürcistan hükümetine Türkiye’den de
yardım eli uzanmıştır. Gürcistan’ın Gori kenti yakınlarında savaşta evsiz kalanlar için inşa edilecek
100 adet kalıcı tip göçmen konutu ve altyapısı inşasının TİKA tarafından yapılması kararlaştırılmıştır.
Nisan 2009 tarihinde gerçekleştirilen temel atma
töreninin ardından 8 ay gibi kısa bir sürede konutlar
tamamlanmıştır. Kasım 2009 tarihinde Devlet
Bakanı Faruk Çelik ve Gürcistan Cumhurbaşkanı
Saakaşvili’nin de katılımıyla gerçekleştirilen törenle
konutlar sahiplerine teslim edilmiştir.
Her biri kendine ait araziler içinde inşa edilen konutların, yol, su, elektrik, sulama kanalı gibi altyapı
düzenlemeleri de yapılarak ihtiyaç sahibi 100 aile
için sadece yaşanacak bir yer değil, aynı zaman
da kendi kendilerini idame ettirebilecekleri bir ortam sağlanmıştır.
114
Rahatsızlıkları nedeni ile doktora başvuran kadınların çoğunun hastalıklarının III. ve IV. evresinde
tespit edilmesi nedeniyle ilki 2008 yılında TİKA’ nın
katkıları ile kurulan ve hastalığın ilk aşamada teşhis ve tedavisinin yapılarak ölümlerin önüne geçilmesi amaçlanan merkezin ikincisinin tadilatı yine
TİKA tarafından yapılmıştır.
Kadın Onkoloji Hastalıkları Erken Teşhis Merkezlerinin faaliyete geçmesiyle birlikte yaklaşık 10 bin kadının sağlık taramasından geçirilmiş ve bunlardan
yaklaşık 100’ünde kanser vakasına rastlandığı tespit edilmiştir. Ancak bu hastalardan birçoğunun,
hastalığın ilk evrelerinde tespit edilebilmesi tedavi
edilebilme şansını arttırmıştır.
Kongresi
Programı
• 4. Uluslararası Ağrı Dağı
Efsanesi Festivali
• Acara Bölgesinde Pilot Sera
Yapılması Fizibilite Çalışması
• Ahıska Türklerinin
Anavatanlarına Dönüş
Sürecini Destekleme Projesi
• Batum’da Yapılan Savaştan
Güven İnşası Sempozyumu
• Borjomi-Haragauli Milli
Orman Parkı Radyo Sistemi
Kurulması
Töreni
• Entegre Havza
• Tavukçuluğun Geliştirilmesi
Amacıyla Fizibilite Çalışması
1,23 %
0,85 %
Diğer
Ormancılık
2,52 %
0,63 %
82,40 %
Barınma ve Konut
2,84 %
• Sabuie Köyünde Bulunan Su
Deposunun Rehabilitasyonu
0,40 %
• Kutaisi Akaki Tsereteli Devlet
Üniversitesi Türkoloji Odası’na
Ait 3 Sınıfın Tadilatı ve
Donanım Alımı
Technology” Kursu
1,12 %
Eğitim
Gürcistan Sektörel Mukayese
Sağlık
7,87 %
2009 Yılında Gürcistan’da Gerçekleştirilen
Proje ve Faaliyetler
• Tiflis 23. Kamu Okulu
Konferans Salonu Tadilat ve
Tefrişi
• Tiflis 54. Kamu Okulu
Kütüphanesinin Tadilatı ve
Donanımı
Yardımları Kapasitesi
Programı
Konferansı
• Üreme Sağlığı Hizmetlerinde
Kitle İletişim Tekniklerinden
Yararlanma Eğitim Programı
(SAYGEP)
Yaklaşım Konulu Eğitim
Programı
115
Kazakistan
116
Kazakistan, zengin yeraltı kaynakları, verimli toprakları, genç nüfusu, %100’e
varan okur-yazar oranı, yaklaşık 130 etnik kökenden insanın bir arada yaşadığı geniş bir coğrafyaya yayılması, bölgesel örgütlerde oynadığı başat rol,
istikrarlı ekonomik göstergeleri ve petrol-doğal gaz alanlarında ülkeye yönelik kayda değer yabancı yatırımlar gibi özellikleriyle ön plana çıkmaktadır.
Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in Kazakistan’ın önümüzdeki on yılda “dünyanın rekabet gücü yüksek ilk 50 ülkesi” arasına girmesi yönündeki
vizyonu, ekonomik ve siyasi liberalleşme sayesinde ülkenin ileri kalkınma düzeyine ulaşması için bir ulusal direktif niteliğindedir. Kazakistan yönetimi bu
doğrultuda, ekonominin modernizasyonu, mal ve hizmet üretiminin uluslar
arası alanda rekabet gücüne erişebilmesi, eğitim ve sağlık alanlarında reform ve demokrasinin geliştirilmesi ve siyasi sistemin modernleşmesi yönündeki kararlara ve uygulamalara öncelik vermektedir.
Kazakistan Cumhuriyeti hızlı bir sosyal, ekonomik ve politik bir değişim içerisinde olup, tüm kamu sektörlerinde ciddi bir yeniden yapılanma süreci yaşanmaktadır.
Başkanlığımızın önümüzdeki dönemde en önemli öncelikleri arasında,
Kazakistan’ın yaşamakta olduğu bu sosyo-ekonomik ve politik değişime kapasite arttırıcı programlar vasıtası ile destek vermek yer almaktadır.
Bu çerçevede Kazakistan kurum ve kuruluşları ile irtibata geçilerek işbirliği
olanakları araştırılmakta ve çok çeşitli alanlarda ülkemizin göreceli üstünlüğü de dikkate alınarak eğitim programları düzenlenmektedir.
Hâlihazırda, Kazakistan İçişleri, Ekonomi ve Bütçe, Eğitim, Kültür, Finans,
Endüstri, Bakanlıkları ile Sayıştay Başkanlığı, Milli Arşiv Başkanlığı, Milli
Kütüphane, Din İşleri Komitesi gibi Kazak kurumları ile yakın işbirliğine girilmiş
ve bu bakanlıklar ve kurumlar üst düzey görevlilerine yönelik kapasite arttırıcı
eğitim programları hazırlıklarına başlanmıştır.
önümüzdeki dönemde
en önemli öncelikleri
arasında, Kazakistan’ın
yaşamakta olduğu bu
sosyo-ekonomik ve politik
değişime kapasite arttırıcı
programlar vasıtası
ile destek vermek yer
almaktadır.
Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi Yaygın Eğitim
Merkezi Bünyesinde Kurulan Meslek Edindirme
Kursları/Bölümlerine Destek Verilmesi
Kazakistan’ın kalkınma planlarında önemli önceliğe sahip olan teknik ve mesleki eğitim çalışmalarının desteklenmesine ve ülkede eksikliği
hissedilen ara eleman sıkıntısının giderebilmesine
yönelik projelere ağırlık ve öncelik verilmektedir.
Türkistan’da kurulmuş olan Hoca Ahmet Yesevi
Üniversitesi’ne bağlı Yaygın Eğitim Merkezi bünyesinde Mobilyacılık Eğitim Merkezi açılmıştır. Merkezin mobilya atölyesi Başkanlığımızca teşrif edilmiştir. Diğer yandan, adı geçen üniversitenin Yaygın
Eğitim Merkezi Motorculuk Eğitim Merkezi’nde
hem üniversite öğrencilerine hem de bölgede
meslek sahibi olmak isteyen gençlere motorculuk
meslek edindirme kursları verilmeye başlanmıştır.
Ayrıca, mesleki eğitim çerçevesinde, Yaygın Eğitim Merkezinin Sıhhi Tesisat ve Elektrik Bölümlerine
temrinlik malzeme desteği sağlanması ile Halı Dokumacılığı Bölümünde üç ayrı eğitmen görevlendirilmiştir.
Ahıska Lisesi İnşası
Başkanlığımız Orta Asya’nın çeşitli bölgelerinde yayılmış olan Ahıska Türkleri’nin ekonomik ve
sosyal problemleri ile de yakından ilgilenmektedir. Ahıska Türkleri'nin Kazakistan’da karşılaştıkları
sorunların başında ise eğitim gelmektedir. Eğitim
sorununun giderilmesine katkıda bulunmak amacıyla, Almatı ili Talgar şehrinde bir lise inşa edilmesine yönelik yerel makamlar ile bir işbirliği protokolü imzalanmıştır. Proje kapsamında 480 öğrenci
kapasiteli bir okul binası ve 300 kişilik yatak kapasiteli bir yurt binasından oluşacak Ahıska Lisesi’nin
inşasını gerçekleştirilmek üzere ihaleye çıkılmış ve
ihale yerel bir firma tarafından kazanılarak inşaat
çalışmalarına başlanılmıştır.
Abılay Han Dünya Dilleri ve Uluslararası
İlişkiler Üniversitesi’nde Türkçe Dil Sınıfı
ve Kütüphane açılışı
118
Uluslararası Polis Eğitim İşbirliği Projesi
El-Farabi Üniversitesi’nde Dil Sınıfı
Kazakistan İçişleri Bakanlığı üst düzey görevlilerinin
teknik beceri ve kabiliyetlerinin arttırılması çalışmalarına destek olmak, iki ülke güvenlik birimleri
arasında ilişkileri geliştirmek ve bölgesel güvenliğe
katkı sağlamak amacından hareketle, Polis
Akademisi Başkanlığı işbirliğinde yürütülmekte
olan “Uluslararası Polis Eğitim İşbirliği Projesi”
kapsamında “Organize Suçlarla Mücadele İstihbaratı” ve ”İç Güvenlik İstihbaratı” konulu eğitim
programları düzenlenmiştir. Ayrıca, söz konusu
program çerçevesinde her ay Kazakistan İçişleri
Bakanlığı’ndan yaklaşık 15 üst düzey görevli
“Organize Suçlarla Mücadele”, “İstihbarat”,
“Toplumsal Olaylara Müdahale”, “Bilişim Suçları
ile Mücadele” gibi birçok alanda ülkemizde
düzenlenen eğitimlere katılmıştır.
Eğitim altyapılarının desteklenmesi amacıyla gerçekleştirilen diğer bir proje de, El-Farabi
Üniversitesi’nde bir Türkçe dil sınıfı ve kütüphane
kurulmasıdır. Ülkenin en büyük üniversitesi kabul
edilen El-Farabi Üniversitesi bünyesinde tahsis edilen büyükçe bir sınıf modern donanım, dil bilgisi
kitapları, hikâye ve roman kitaplarının bulunduğu
modern bir sınıf ve kütüphane olarak tefriş edilmiştir. Benzer şekilde, yabancı dil öğretimi alanında
önde gelen öğretim kurumları arasında yer alan
Abılay Han Dünya Dilleri ve Uluslararası İlişkiler
Üniversitesi’nin Doğu Dilleri Fakültesi bünyesindeki
bir sınıf ve kütüphanenin tefrişi ve teknik donanımı
sağlanmıştır.
Atatürk ve Kaşgarlı Mahmut Türk Dünyası
Dil Sınıfları ve Kütüphane
Başkanlığımız ile Kazakistan’ın önde gelen devlet
üniversitelerinden biri olan L. Gumilev Avrasya Milli
Üniversitesi arasında imzalanan protokol gereği,
anılan üniversitenin Filoloji Fakültesi bünyesinde
Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü kurulmuş, ayrıca
mevcut Türkoloji Enstitüsü bünyesinde de Atatürk
Dil Sınıfı ve Kaşgarlı Mahmut Kütüphanesi ile
Dil Sınıfı açılmıştır. Anılan kütüphane ile sınıfların
mobilya ve teknik donanımı ile diğer materyalleri
Başkanlığımızca sağlanmıştır. Ayrıca, proje kapsamında ikisi yerel biri Türk olmak üzere üç öğretim
görevlisi Türkçe okutmanı olarak üniversitede
görevlendirilmişlerdir.
L. Gumilev Avrasya Milli Üniversitesi Uluslararası
ve Bölgesel Araştırmalar Merkezi
Kazakistan’ın Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in kurduğu ve büyük önem verdiği ve
Başkanlığımızın verdiği destek ile L. Gumilev
Avrasya Milli Üniversitesi bünyesinde kurulan
Uluslararası ve Bölgesel Araştırmalar Merkezi,
uluslararası ve bölgesel çapta sosyo-ekonomik
araştırmalar yapacak Kazakistan başkenti
Astana’da kurulan ilk Orta Asya bölge odaklı
siyasi-politik araştırma merkezi olma özelliği
taşımaktadır. Merkezde toplam 20 kişilik bir
araştırmacı kadrosu görev almakta ve strateji,
diplomasi, tarih, bölgesel entegrasyon ve sosyoloji
üzerine çalışmalar yapılmaktır.
Eğitim altyapılarının desteklenmesi
amacıyla gerçekleştirilen diğer bir
proje de, El-Farabi Üniversitesi’nde
bir Türkçe dil sınıfı ve kütüphane
kurulmasıdır.
119
9,96 %
0,80 %
Kazakistan Sektörel Mukayese
Tarım
4,09 %
1,25 %
7,19 %
Eğitim
19,44 %
56,57 %
2009 Yılında Kazakistan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
• (KAP) Kapsamında Maliye
Bakanlığı ile Birlikte Yapılan
Eğitime 17 Kişinin Katılımı
• (KAP) Kapsamında Tüik ile
Birlikte Yapılan Eğitime 15
Kişinin Katılımı
Programı
• (KAP) Kapsamında Hazine
Müsteşarlığı ile Birlikte Yapılan
Eğitime 20 Kişinin Katılımı
Yarışması
• El-Farabi Üniv. Türkoloji
Bölümü Öğretim Görevlisinin
Ankara’da Stajı
• Astana Gumilev Üniversitesi /
Merkez Donanımı
• T.C. Dış Ticaret Müsteşarlığı
Türk Cumhuriyetleri Eğitim
Programı
• Astana Gumilev Üniversitesi
Türk Dili ve Edebiyatı
Bölümünün Tefrişi
• Ahıska Lisesi
• Almatı Milli Kütüphanesi’nde
Personel Görevlendirilmesi
• Türkistan’daki Zihinsel Engelli
Çocuklar Okuluna Donanım
Hibesi
120
• 8. Dünya Türkçe Öğretimi
Türkçeyi Yabancı Dil
Olarak Öğretenler Zirvesi
Sempozyumu
• Türkoloji ve Altay Bilimleri
Bölümü İlmi Araştırmalar
Merkezi’ne Okutman
Görevlendirilmesi
• Öğretim Üyesi Yetiştirme
Projesi
Töreni
• Türkoloji Bölümlerine Kitap ve
Kırtasiye Hibesi ve Personel
Görevlendirme
• NRC Uyuşturucuyla
Mücadele Eğitim Programı
• Polis Akademisinde 12
Eğiticiye Türkiye’de Eğitim
Verilmesi
• Kazakistan Cumhuriyeti
Finans Piyasa Düzenleme ve
Denetleme Ajansından 20
Uzmanın BDDK’da Eğitimi
• İç Güvenlik İstihbaratı Eğitimi
• Terörle Mücadele Kursu
(SAYGEP)
Olimpiyatları
Başkanlar Konseyi
• Hoca Ahmet Yesevi
Üniversitesi Yaygın Eğitim
Merkezi Mobilya Atölyesi
Kurulması
• 19 Mayıs Kutlamaları
• Kazakistan Cumhuriyeti
Enformasyon Arşiv Komitesi
ve Arkeoloji Milli Merkezi
• Polis Savunma Taktikleri
Eğitimi
• Konya Gıda - Gıda TEK 2009
• Organize Suçlarla Mücadele
İstihbaratı Eğitimi
• Kazakistan Sayıştay Komitesi
Üst Düzey Yetkililerinin Türkiye
Ziyareti
Fuarı
• IX. Türk Dünyası Pediatri
Kongresi
• Entegre Havza
Programı
• Üreme Sağlığında Kitle
İletişim Tekniklerinden
Yararlanma Eğitimi
• VI. Dönem Türk-Kazak
Hükümetler Arası KEK
Toplantısı
Kursu
Toplantısı
• Serin İklim Tahılları Yetiştiriciliği
• Nevruz Kutlamaları
Konferansı
ve Islahı Kursu
Fuarı
121
Kırgızistan
122
Kırgızistan Orta Asya’da yer alan ve doğusunda Çin, kuzeyinde Kazakistan,
güneyinde Tacikistan ve Özbekistan’la komşu 198.500. km2’lik yüzölçümüne
sahip bir ülkedir. Nüfusu ağırlıklı olarak Kırgız Özbek ve Ruslar’dan oluşmaktadır. Bu nedenle ağırlıklı konuşulan diller de Kırgızca, Özbekçe ve Rusçadır.
Çin ile Orta Asya arasında geçiş güzergâhında yer alması ve Doğu Türkistan’a
komşu olması sebebiyle Uygur Türkleri’nin Çin ile olan ticari ilişkilerinde de belirleyici bir rol üstlenmiştir.
Yer altı kaynaklarının zenginliği ve akarsularının genişliği ile elde ettikleri
ekonomik gelirleri ülke ekonomisine katan Kırgızistan ekonomisini
güçlendirmek ve kalkınmasını hızlandırmak amacıyla 2007–2010 Kalkınma
Strateji Planı uygulamaya başlamıştır. Bu plana uyumlu proje ve programlar
yürüten Başkanlığımız 2009 yılında katkılarını sosyal altyapılar ve üretim
sektörlerinde yoğunlaşmıştır.
Kırgızistan Cumhuriyeti idari ve sivil altyapılarının geliştirilmesine yönelik yürütülen projeler kapsamında Kırgız Kaynakları Devlet Kurumu uzmanlarına
leasing faaliyetlerinin geliştirilmesi, tarım ve gıda sanayisinde ihtiyaç duyulan donanımın temini, düşük faizli ve uzun vadeli kredilerden yararlanılması
konularında; Ekonomik Kalkınma ve Ticaret Bakanlığı uzmanlarına, ekonomi
politikası geliştirme ve uygulama konularında ve Kırgız Demiryolları İşletmesi uzmanlarına, ihtiyaç duyduğu kapasite gelişimine katkıda bulunulmasını
teminen Türkiye’de uygulamalı ve teorik bilgiler verilerek kurumların insan
kaynaklarının gelişimine katkıda bulunulmuştur. Teknik işbirliği projeleri kapsamında eğitim verilen uzman sayısı 2009 yılında 84’ü bulmaktadır.
Diğer yandan; Kırgızistan mali sisteminin etkin bir şekilde yürütülmesi, denetim çalışmalarının ve sonuçlarının ilgili kamu kuruluşlarına ve hukuk dairelerine ulaştırılması amacıyla, Kırgızistan Hesap Odası’nın (Sayıştay) ihtiyaç duyduğu malzeme ve donanım kuruma teslim edilmiştir.
Kırgızistan 2007-2010
Kalkınma Strateji Planı’na
uyumlu proje ve programlar
yürüten Başkanlığımız,
2009 yılında katkılarını
sosyal altyapılar ve
üretim sektörlerinde
yoğunlaştırmıştır.
Kırgızistan’da tarım potansiyelinin geliştirilmesi ve
verimlilik artışına yönelik olarak yürütülen “Sırta Ekim
Tekniklerinin Geliştirilmesi Projesi” kapsamında,
Türkiye’den 1 adet pnömatik ekim makinesi, 1 adet
hububat ekim makinesi ve 1 adet sap parçalama
makinesi gönderilmiştir.
Ton Köyü Balık Üretim İstasyonu Modernizasyonu
Tarımda Sırta Ekim Teknolojisi
Kırgızistan Cumhuriyeti zengin su rezervlerine sahip
bir ülkedir. Ancak su ürünleri üretimi, dolayısıyla tüketimi oldukça azdır. Kırmızı et tüketim alışkanlığı yüksek olan halkta, gerek bu alandaki stokların azalması
dolayısıyla fiyatlardaki artış gerekse besin tüketimindeki bilinçlenme nedeniyle su ürünleri önem kazanır
hale gelmektedir.
Kırgızistan’ın büyük bölümü yüksek steplerden oluştuğu ve ekilebilir alanların toplam yüzölçümüne oranı
% 7 olduğu için tarım sektöründe mahsul alımı daha
çok alçak vadilerde yoğunlaşmış bulunmaktadır.
Tarım sektörü, düşen sanayi üretimi nedeniyle açığa
çıkan işgücünün istihdam edilmesinde önemli bir rol
oynamaktadır. Kırgızistan’da buğday ve patates en
fazla ekilen ürün olarak ortaya çıkmaktadır. Buğday
verimliliğin artırılmasının en önemli aracı ise geleneksel yöntemler yerine modern alet ve donanımla
çağdaş yöntemler kullanılarak ekim yapılmasıdır.
Yapılan araştırmalar sırta ekim yönteminin geleneksel yöntemlere oranla %35’lik bir verim artışına
imkân sağladığını göstermektedir. Ayrıca, “sırta
ekim” yöntemi daha az tohumluk kullanımı, hastalık
kontrolü ve yakıt tasarrufu sağlamaktadır.
Ülke içerisinde 16 balıkçılık işletmesi mevcuttur. Bu
alanda 300 kişi istihdam edilmektedir. Devletçe
doğal balıklandırma amacıyla kurulan inkübatörlerin
haricinde yetiştiricilik çalışmaları ve işleme sanayi
yok denecek kadar azdır. Kırgızistan Cumhuriyeti,
balıkçılığın geliştirilmesi ve balık tüketiminin artırılmasına önem atfetmektedir. K.C. Tarım, Su ve
Yeniden İşletme Sanayi Bakanlığı ile işbirliğinde
rehabilite edilen Issık Gölü bölgesinde yer alan “Ton
Köyü Balık Üretim İstasyonu”nun modernizasyonu bu
alandaki örnek projelerden biridir.
1964 yılında devlet işletmesi olarak alabalık ve som
balığı gibi tatlı su balık çeşitlerini suni bir ortamda
yetiştirmeye yönelik olarak kurulan Ton Köyü Balık
İşletmesi’ne jeneratör, hidrofor, su ve yakıt tankı vb.
malzemeler hibe edilmiştir. Türk uzman ve danışmanlarının desteği ile işletme, balık yavrusu imalatını
gerçekleştirebilecek modern bir kuluçkahane olma
niteliğine kavuşturulmuştur. 2009 yılında gerçekleştirilen rehabilitasyon çalışmaları sonucunda, 3 milyon
sazan balığı yavrusu yetiştirilmiş ve balık sayısını arttırmak amacıyla yavruları, Issık Göl’e bırakılmıştır.
Issık Göl’de biyolojik çeşitliliği, dengeyi ve balık kaynaklarını koruyarak, söz konusu üretimi ekonomik
boyuta ulaştırma ve Kırgızistan ekonomisine katkıda
bulunmaya yönelik önemli mesafe kat edilmiştir.
124
Kırgızistan’da tarım potansiyelinin geliştirilmesi ve
verimlilik artışına yönelik olarak yürütülen “Sırta
Ekim Tekniklerinin Geliştirilmesi Projesi” kapsamında,
Türkiye’den 1 adet pnömatik ekim makinesi,
1 adet hububat ekim makinesi ve 1 adet sap
parçalama makinesi gönderilerek, Çüy bölgesi ve
Isık Ata ilçesi Ak-Kuduk köyünde, ilk deneme ekimleri
Projenin önemli bir ayağını oluşturan uzman/
danışman desteği ihtiyaç olduğu dönemlerde TİKA
ve proje ortaklarından İsveç Uluslararası İşbirliği ve
Kalkınma Ajansı (SIDA) tarafından sağlanmaktır.
2010 yılında tamamlanacak proje ile Kırgızistan’da
çiftçi tohumcuları arasında sırta ekim yönteminin
yayılması ve daha kaliteli tarım ürünlerinin imalatı
sağlanmış olacaktır.
Olimpiyatları
• Balık Yetiştiriciliği Eğitim Kursu
• Kırgızistan Cumhuriyeti
Devlet Kurumu Uzmanlarına
Eğitim
• Kırgızistan Cumhuriyeti
Sayıştay Başkanlığı’na
Donanım Yardımı
8,64 %
3,87 %
Balıkçılık
5,47 %
Ormancılık
4,39 %
4,63 %
Tarım
• Kırgız Radyo Yapımcılarına
TRT’de Staj
Programı
1,43 %
Sağlık
• “Suni Tohumlama “Eğitimi
Eğitim
Kırgızistan Sektörel Mukayese
12,57 %
24,91 %
34,10 %
2009 Yılında Kırgızistan’da Gerçekleştirilen
• Bişkek Türk Malları Fuarı
• Kırgızistan Polis Akademisi
Başkanlığı Uzmanlarına
Eğitim
• T.C. Dış Ticaret Müsteşarlığı Türk
Cumhuriyetleri Eğitim Programı
Töreni
• Kırgızistan’da Sırta Ekim
Teknolojisini Geliştirme Projesi
Başkanlar Konseyi
Toplantısı
• Kırgızistan’a Yardım Eden
Ülkelerin”Donör Koordinasyon
Kurulu” Giderleri
• Türkiye’de Yapılan 19 Mayıs
Kutlamaları
• EİT Veteriner Servisleri
Başkanları 2. Toplantısı
• EL.TR.TV Kanalı İçin Up Link
Temin Edilmesi
• Entegre Havza
Yarışması
• Kırgızistan’da Küçük Sanayi
İşletmeleri Sitesi Projesi
• Kırgızistanlı 3 Öğrenciye Yüksek
Lisans Bursu Verilmesi
• Konya Gıda - Gıda Tek 2009 Fuarı
• Milli Yüksek Öğretim Kurulu’na
Donanım Yardımı
• Hizmetiçi Eğitim Semineri
Eğitimi
• IX. Türk Dünyası Pediatri
Kongresi
• Orman Zararlıları ile Mücadele
Projesi
• Kırgız – Türk Kemik İliği Nakli
Eğitimi
• Kırgız Cumhuriyeti Devlet
Demiryolları Uzmanlarına
Türkiye’de Eğitim
• Kırgız Cumhuriyeti İçişleri
Bakanlığı’na Olay Yeri
İnceleme Aracı Hibesi
• Serin İklim Tahılları Yetiştiriciliği ve
Islahı Kursu
• Türkoloji Projesine Kitap
Kırtasiye Alımı ve Personel
Giderleri
Konferansı
Kursu
• V. Uluslararası Karaciğer
Hastalığı Kongresi
• Yunus Emre Kültür ve Sanat
Haftası
(SAYGEP)
• Ton Köyü Balık Üretim
Rehabilitasyon Projesi
• TRT Avaz Kırgızistan Eğitim
Programı
125
Moğolistan
126
Moğolistan, Orta Asya’nın kuzeyinde yer almaktadır. Kuzeyde Rusya
Federasyonu, batı, güney ve doğuda ise Çin Halk Cumhuriyeti ile
çevrelenmiştir. Ülkenin denize çıkışı ve başka bir ülke ile sınırı bulunmamakla
birlikte, kuzey-batı sınırı Kazakistan’a oldukça yakındır ve arada 40 km’lik bir
Rusya Federasyonu toprağı bulunmaktadır.
Moğolistan, 1.565.500 km2’lik yüzölçümü ile Asyanın yedinci büyük ülkesidir.
Doğal kaynaklar bakımından zengin bir ülke olan Moğolistan’ın ekonomisi, ağırlıklı olarak hayvancılık ve madenciliğe dayanır. Petrol, kömür, bakır,
molibden, tungsten, nikel, çinko, kalay, altın, gümüş, demir ve fosfat başlıca
yeraltı zenginlikleridir.
Moğolistan, önemli bir dış ticaret ortağı olan Çin Halk Cumhuriyeti’ne her
türlü sebze, meyve ve ucuz tüketim malı ithalinde bağımlı bulunmaktadır.
1994 yılında kabul edilen “Moğolistan Dış Politika Kavramı” belgesinde
Moğolistan’ın iki komşusundan biri olan Rusya Federasyonu ile iyi ilişkiler kurmanın bir dış politika önceliği olduğu vurgulanmıştır.
1992 yılından itibaren, Moğolistan-Türkiye ilişkileri tarihi ve kültürel birliğinin
oluşturduğu bir temel üzerinde gelişmesini sürdürmüştür. Bu çerçevede, iki
ülke arasında kamu kurum ve kuruluşları arasında sürdürülen işbirliği ve tecrübe paylaşımı her zaman önem arz etmiştir. Moğolistan, Türk tarihi açısından
da büyük önem taşımaktadır.
1992 yılından itibaren,
Moğolistan - Türkiye
ilişkileri tarihi ve kültürel
birliğinin oluşturduğu bir
temel üzerinde gelişmesini
sürdürmüştür. Bu çerçevede,
iki ülke arasında kamu
kurum ve kuruluşları
arasında sürdürülen işbirliği
ve tecrübe paylaşımı her
zaman önem taşımıştır.
Ulanbator’da bulunan Kan Bankasına teknik
malzemeler 2008 yılı içinde temin edilmiştir.
Orhun Müzesi Teşhir Tanzim Projesi
Moğolistan’daki Türk Anıtları Projesi (MOTAP) kapsamında, Orhun bölgesinde 2000 yılında başlatılan
faaliyetler çerçevesinde arkeolojik kazı, jeofizik ve
jeolojik, epigrafi, taş koruma ve onarım, restorasyon ve müze çalışmalarına ağırlık verilmiştir. Bilge
Kağan Külliyesi’nde Türk ve Moğol bilim adamlarının işbirliğinde yürütülen kazı çalışmalarında
çok önemli ve kıymetli eserler ortaya çıkarılmıştır.
2001 yılında yapılan çalışmalar kapsamında Bilge
Kağan’a veya bir yakınına ait olduğu düşünülen
yaklaşık 4.000 parça, altın, gümüş, bakır, bronz ve
değerli taş bulunmuştur. Bölgede bulunan tüm
eserlerin Orhun Müzesi içinde sergilenebilmesi
amacıyla başlatılan “Müze Teşhir ve Tanzim Projesi” 2009 yılı Ekim ayında tamamlanmıştır.
Kan Bankası
“Kan Hayat Kurtarır” başlığı altında Moğolistan genelinde kan toplayan Moğolistan Kan Merkezi’nin
faaliyetine destek olmak üzere kan sağlığı ve kan
toplamada, sterilize bir ortam yaratmak aynı zamanda yeni donörler çekmek amacıyla başlatılan proje kapsamında, Ulanbator’da bulunan
Kan Bankasına teknik malzemeler 2008 yılı içinde
temin edilmiştir. Diğer yandan, Kan Bankasının
tam kapasite ile çalışabilmesi için görülen eksikliklerin tamamlanması amacıyla, 2009 yılında bir
dizi ek malzeme temin edilerek kapasitenin ve verimliliğin arttırılması sağlanmıştır. Kan Bankası 2009
yılında faaliyete geçmiştir.
128
Hükümet Sekreterliği’ne Elektronik Arşiv
Kurulması Projesi
Moğolistan Hükümet Sekreterliği’nin eski sistemde
bulunan evrak arşivinin elektronik ortama aktarılmasına dair talepleri çerçevesinde “Elektronik
Arşiv Kurulması Projesi” kapsamında Hükümet
arşivinde bilgi ve belgeye ulaşım kolaylığı sağlanması, belgelerin haşarat ve nemin oluşturduğu zararlara karşı elektronik olarak muhafaza edilip koruma şartlarının iyileştirilmesi, elektronik arşivin bilgi
işlemini oluşturarak devlet memurlarına ve halka
açık arşiv hizmetinin sunulması amaçlanmıştır.
Bu kapsamda, arşivle ilgili bilgisayar programı
Başbakanlık Bilgi İşlem Başkanlığı’ndan, arşiv
konusunda teknik destek Devlet Arşivleri Genel
Müdürlüğü’nden temin edilmiştir. Proje 2009
yılında tamamlanmıştır.
Türk – Moğol Dostluk Parkı
Moğolistan ve Türkiye arasındaki diplomatik ilişkinin
kurulmasının 45. Ulanbator’un kuruluşunun 370.
yıldönümü, dolayısıyla şehirde iki ülke arasındaki
dostluğun nişanesi olarak Moğol - Türk Dostluk
Parkı inşa edilmiştir.
Ulanbator’un tam merkezinde bulunan parkın
ıslah edilmesiyle gerçekleştirilen projenin açılışı
2009 yılı Ekim ayında yapılmıştır.
• 7.Uluslararası Türkçe Dil
Olimpiyatları
• Mabetlere Güneş Enerjisi
İle Isıtma Sistemi Kurulması
29,87 %
4,62 %
1,41 %
2,19 %
1,06 %
Barınma ve Konut
1,14 %
Sağlık
• İstatistik Eğitimi
• İnternet Üzerinden
VPN Teknolojisi Kullanılarak Telefon ve
Fax İletişimi Kurma
• Hükümet Sekreterliği
Elektronik Arşivinin
Yapılandırılması
Technology” Kursu
Eğitim
Moğolistan Sektörel Mukayese
• “Aile ve Sosyal Hayat” İsimli Sivil
Toplum Kuruluşu Faaliyetlerine
Destek
4,64 %
14,23 %
10,62 %
30,07 %
2009 Yılında Moğolistan’da Gerçekleştirilen
• Polis Akademisi Başkanlığı’nca
Toplumsal Olaylara Müdahele
Kursu Kapsamında 20 Uzmanın
Eğitimi
• Bayan Ulgi Vilayeti Sokak
Aydınlatma Projesi
• Milli Kütüphane Türkçe
Eserler Bölümü’ne Hizmetli
Görevlendirilmesi
• Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’ne
Ekskavatör Similatörü Hibesi
• Moğolistan Demiryolu Hastanesi
Tadilatı
• Bor-Urdur İlçe Meslek Eğitim
Merkezi’ne Laboratuar Malzemesi Hibesi
• Moğolistan Emniyet Teşkilatı’nın
Güçlendirilmesi
• Sivil Sivil Savunma Eğitimi
• Moğolistan İdari Bilimler
Akademisi’nden 1 Öğretim
Görevlisi’nin Cambridge
Üniversitesi’nde Doktora
Eğitiminin Desteklenmesi
• TUV/Jargalant İlçesi Su Kuyusu
Yapımı
• Devlet Opera ve Bale Müdürlüğü
Tadilatı
• Terörle Mücadele Konusunda
Eğiticilerin Eğitimi
• Kan Bankası Kurulması
• Polis Akademisi Başkanlığı’nın İç
Güvenlik İstihbaratı Eğitimi
• Polis Savunma Taktikleri Eğitimi
• Sukhbatur Belediyesi Çadır Ev
Yardımı
• Türkiye Resmi Kalkınma Yardımlar
Kapasitesi Programı
• Türk-Moğol Dostluk Parkı
• Örgütlü Şuçlarla Mücadele
Eğitim Programı
• Moğolistan Millî Üniversitesi Türk
Dili Edebiyatı Bölümü’ne Kitap
Hibesi
• Entegre Havza
• Moğolistan Milli Üniversitesi Türkoloji Bölümü’nde Yerel Okutman
Görevlendirilmesi
• Gobi Su Projesine Teknik Destek
• Moğolistan Sanat Konseyi’nden
13 Kişilik Sanatçı Grubuna Destek
Kursu
• Orhun Bölgesinde Bulunan 2
İlçedeki Malzeme Ocaklarının
Hayvancılık Açısından Güvenli
Hale Getirilmesi
Kurumsal Kapasitelerinin Geliştirilmesi ve Eğitimi Projesi (SAYGEP)
• T.C. Genel Kurmay Başkanlığı
İşbirliğinde Moğolistan Savunma
Bakanlığı’na Tıbbi Malzeme ve
Bando Malzemeleri Hibesi
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Hizmetiçi Eğitim Semineri
• Orhun Müzesi Teşhir-Tanzim Projesi
ve Kırtasiye Alımı ve Personel
Giderlerinin Karşılanması
• Ulanbator Valiliği Kimsesizler
Yurdu’na Malzeme Hibesi
• 3 Öğrenciye Yüksek Lisans Bursu
129
Özbekistan
130
Orta Asya ülkeleri arasında en fazla nüfusa ve zengin bakır, altın, petrol, doğalgaz ve uranyum kaynaklarına sahip olan Özbekistan, deniz yollarına ulaşmak için en az 2 ülkeden geçilmesi gereken bir konumdadır.
Bağımsızlık sonrası yapısal değişiklikleri gerçekleştirme yolunda atılımlar gerçekleştirerek, planlı ekonomiden pazar ekonomisine geçiş sürecinde önemli
mesafe kat etmiştir. Bu süreçte, özelleştirme, üretim süreçlerinin modernizasyonu, sanayileşme, özel sektörün geliştirilmesi ve kurumsal gelişme öncelikli
konular olmuştur. Özbekistan’ın ekonomik performansı son 10 yılda önemli
artış göstermiştir. GSMH 2000–2003 döneminde ortalama %3, 2004’ten itibaren de % 7 nin üstünde bir artışı yakalamıştır.
Bu süreçte önemli bir dönüşüm tarım sektöründe yaşanmıştır. Sovyetler Birliği
zamanında başlıca ürünü pamuk olan bir tarım ülkesi görünümündeki ülkede, tarımın GSMH içindeki payı % 40 civarında iken ekonomik dönüşümler
sonrası bu oran % 20 civarına düşmüştür. Sanayinin payı % 14 ten % 22 seviyesine çıkmıştır.
Dönüşümle birlikte şehirli nüfus artmış ve kırsal nüfus aleyhine eşitsizlik bir sosyal problem olarak ortaya çıkmıştır.
Başkanlığımız faaliyetleri, eğitim ve sağlık altyapısının iyileştirilmesi, kurumsal
kapasitelerin arttırılması ve kırsal bölgeler öncelikli olmak üzere üretim sektörlerinin geliştirilmesi alanlarında yoğunlaşmaktadır.
Başkanlığımız faaliyetleri,
eğitim ve sağlık
altyapısının iyileştirilmesi,
kurumsal kapasitelerin
arttırılması ve kırsal
bölgeler öncelikli olmak
üzere üretim sektörlerinin
geliştirilmesi alanlarında
yoğunlaşmaktadır.
Plastik Cerrahi Operasyonlar
Özbekistan’da bulunan Karakalpakistan Özerk
Cumhuriyeti, çevre sorunlarından dolayı kuruyan
Aral Gölü’nün bulunduğu, etrafı çöllerle kaplı,
çevreyle ilgili pek çok problemin yaşandığı ve
halkın gelir seviyesinin oldukça düşük olduğu bir
bölgedir. Olumsuz çevre koşulları daha anne karnındayken bebekleri etkilemekte, bebekler başta
dudak ve damak yarığı hastalıkları olmak üzere
bazı fiziki özürlerle dünyaya gelebilmektedir.
Değişik ülkelerde plastik cerrahi ameliyatları gerçekleştirmiş gönüllü doktorlar ve İnterplast Türkiye Derneği yetkilerinden oluşan bir heyet, 27–31
Ağustos 2008 tarihleri arasında Karakalpakistan’ın
başkenti Nukus’ta incelemelerde bulunmuş ve
özellikle 20 yaşa kadar olan yetişkinlerde dudak
ve damak yarıkları, yanık ve kazalara bağlı sakatlıklar ve doğumsal şekil bozukluklarının yaygın
olduğu tespit edilmiştir.
Proje çerçevesinde toplam 40 çocuğa 44
ameliyat yapılmıştır.
132
Koordinatörlüğümüz ve Özbekistan Sağlık Bakanlığı işbirliğinde anılan sorunları haiz çocuklar
belirlenmiş, ameliyat için gerekli ilaç ve tıbbi malzemeler Başkanlığımızca temin edilmiş ve plastik cerrahlardan oluşan bir ekip tarafından 4 – 8
Mayıs 2009 tarihinde Nukus şehrinde ameliyatlar
Proje çerçevesinde toplam 40 çocuğa 44 ameliyat yapılmıştır. Ameliyatlardan sonra geçen süre
zarfında herhangi olumsuz bir yan etki ortaya
çıkmamıştır. Diğer uluslararası kuruluşların yaptığı
cerrahi operasyonlarla kıyaslandığında, Türk doktorlar tarafından aynı süre zarfında % 40 oranında
daha fazla operasyon yapılmıştır.
Yeni Doğan Sağlığı Konusunda Kapasite
Geliştirme ve Teknik Destek Projesi
Başkanlığımız ile Taşkent Pedagoji Enstitüsü
işbirliğinde “Özbekistan’da Yeni Doğan Sağlığı
Konusunda Kapasite Geliştirme ve Teknik Destek
Projesi”ne 2008 yılında başlanmıştır.
Proje çerçevesinde, enstitü bünyesinde bir adet
yeni doğan ünitesinin kurulması ve Özbek doktor
ve hemşirelere Türkiye’de eğitim verilmesi planlanmıştır.
Proje kapsamında, ilk olarak Taşkent Pediatri
Enstitüsü’nden 3 yönetici için Türkiye’ye bir inceleme gezisi organize edilmiş ve sonrasında da 5
doktor ve 4 hemşire olmak üzere toplam 9 uzman,
3 grup halinde Türkiye’de 2 ay süre ile eğitim görmüşlerdir.
2010 yılında Özbekistan’daki yeni doğan sağlık
merkezinin donanımının gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.
için 2008 yılında eğitim programları düzenlenmiştir. 2009 yılında Kemik İliği Merkezi’ne gerekli donanım Hematoloji Enstitüsü’ne teslim edilmiştir.
Kemik İliği Merkezi’nin kurulmasına yönelik Başkanlığımız tüm taahhütlerini gerçekleştirmiş olup,
Aralık 2009’da gerekli eğitimler ve donanımların
montajı tamamlanmıştır.
Çığla Mücadele Eğitimi ve Ekipman Hibesi
Başkanlığımızın katkılarıyla 2007 yılında Özbekistan
Hidrometeoroloji Merkezi’nden 3 uzman Bayındırlık
ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü’nü
ziyaret ederek, Türkiye’deki çığ etütleri hakkında
eğitim almıştır. Eylül 2007’de gerçekleştirilen ziyaret
sonrası Özbekistan Hidrometeoroloji Merkezi’nin
ihtiyaçları belirlenmiş olup, bahse konu Merkeze
bağlı Kamçık Çığ Gözetleme Bürosu’na gerekli
malzeme hibe edilmiştir.
Kemik İliği Nakil Merkezi’nin Kurulması Projesi
Ankara Bayındır Hastanesi işbirliğinde yürütülmekte olan proje kapsamında Kemik İliği Nakil
Merkezi’nde görev yapacak olan hematologlar
Merkeze bağlı Kamçık Çığ
Gözetleme Bürosu’na gerekli
malzeme hibe edilmiştir.
133
6,98 %
Özbekistan Sektörel Mukayese
Tarım
Sağlık
Eğitim
2,97 %
8,02 %
10,32 %
15,52 %
55,40 %
2009 Yılında Özbekistan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
• “Uluslararası Karşılaştırmalı
Edebiyat ve Folklor”
Konferansı
Technology” Kursu
Kongresi
• 8. Dünya Türkçe Öğretimi
Türkçeyi Yabancı Dil
Olarak Öğretenler Zirvesi
Sempozyumu
Fuarı
Toplantısı
• El Yazma Eser Restorasyonu
İşbirliği Projesi
• Entegre Havza
Programı
134
• E-Sağlık Projesi Kapsamında
Eğitim Programı
• II. Uluslararası Türk El
Dokumaları Kongresi ve
Sanat Etkinlikleri
• Karakalpakistan’da Tarım
İşletmelerinin Geliştirilmesi
Eğitimi
• Çiftçiler İçin Türkiye’de
Meyve ve Sebze Bahçeleri
Konulu İnceleme Gezisi
• Konya Gıda-Gıda Tek 2009
Fuarı
• Merkezi Avrasya Çalışmaları
Uluslararası Konferansı
• NRC Uyuşturucuyla
Mücadele Projesi
• Özbekistan Akreditasyon
Kurumu ile İşbirliği
• Özbekistan Ankara
Büyükelçiliği Cari Giderlerinin
Karşılanması
• Özbekistan Hidrometeoroloji
Merkezi’ne Malzeme Hibesi
• Özbekistan İş Lojistiği
Derneği Heyetinin Türkiye’ye
İnceleme Gezisi
• Özbekistan Sağlık
Bakanlığı’na Aşı Hibesi
• Özbekistan’da Plastik Cerrahi
Ameliyatları
• Timur Dönemi ve Sonrası
Araştırmaları Sempozyumu
• Özbek-Türk Kemik İliği Nakil
Merkezi Kurulması
• Semerkand Üniversitesi Türk
Dili Merkezi’nde Öğretim
Elemanı Görevlendirilmesi
• Taşkent Uluslararası
Sigortacılık Forumu
• Taşkent ve KarakalpakistanNukus’ta Mantar Yetiştiriciliği
Kursu
• “Göğüs Kanseriyle
Mücadelede Tıbbi Yöntemler
ve Kamu Kurumlarının Rolü”
Konferansı
• Taşkent’te Bankacılık Sektörü
Uzmanlarına Eğitim Semineri
• Sigorta Eğitim Programı
Başkanlar Konseyi
• Türkoloji Bölümlerine Türkçe
Alıştırmalar Kitabı Ses Kayıt
Cihazı Hibesi
ve Kırtasiye Alımı ile Personel
Giderleri
• Uydu Haberleşme Terminali
Kurulumu
• Uyuşturucu ile Mücadele
Eğitim Programı
• Üreme Sağlığı Hizmetlerinde
Kitle İletişim Tekniklerinden
Yararlanma Konulu Eğitim
Programı
• Yeni Doğan Sağlığı
Konusunda Kapasite
Geliştirme ve Teknik Destek
Kapsamında Eğitim Programı
135
Tacikistan
136
Tacikistan eski Sovyetler Birliği ve Bağımsız Devletler Topluluğu’nun en yoksul
ve birliğin dağılmasından halkı en fazla etkilenen ülkesidir. Bağımsızlık ve arkasından gelen iç savaş döneminde ülkede yeni siyasi yapılanma ve halkın
sosyo-ekonomik ihtiyaçlarının karşılanması konusunda büyük kriz yaşanmıştır.
Altyapının savaş döneminde önemli oranda tahrip olması sonucu sanayi ve
tarımsal üretim ile komşu ülkelerle ticaret çökme noktasına kadar gelmiştir.
Bu dönemde ülke nüfusunun % 60’lık kısmı yoksulluk ile mücadele etmek durumunda kalmıştır.
1997 yılında imzalanan barış anlaşması sonrasında ekonomik ve sosyal istikrarsızlıkla mücadele öncelikli konular olmuştur. Dış yardım desteği ile insani
kriz azalma eğilimine girmiş ve uzun dönemli kalkınma politikaları hazırlanmaya başlanmıştır. Kalkınma politikalarının öncelikleri; savaş sonrası yeniden
inşa, yoksullukla mücadele, istihdamın arttırılması, yönetimin ve kamu kurumlarının geliştirilmesi olarak belirlenmiştir.
Başkanlığımızın 2009 yılı faaliyetlerinde, kurumsal kapasitelerin arttırılması,
meslek edindirme faaliyetleri, eğitim ve sağlık altyapılarının ve üretim sektörlerinin geliştirilmesi öncelikli alanlar olarak belirlenmiştir.
Başkanlığımızın 2009 yılı
faaliyetlerinde, kurumsal
kapasitelerin arttırılması,
meslek edindirme
faaliyetleri, eğitim ve sağlık
altyapılarının ve üretim
sektörlerinin geliştirilmesi
öncelikli alanlar olarak
belirlenmiştir.
Farhor Nahiyesi Eğitime Destek Projesi
Kulyap şehri Farhor Nahiyesi’nde bulunan iki okula ders
kitabı, sıra, masa, tahta, spor malzemesi vb. donanım
yardımı yapılmıştır. Projeden iki okulda öğrenim gören
toplam 2.204 öğrenci faydalanmıştır.
Dangara Nahiyesi 4 Nolu İlköğretim Okulu’nun
Tadilatı, Ek Bina Yapılması ve Tefrişatı Projesi
1970 yılında inşa edilen Dangara Nahiyesi 4 Nolu
Okulu bakımsızlık ve geçen zaman içinde meydana gelen yıpranma nedeniyle onarıma ihtiyaç
duymaktadır. Okulun hijyen, elektrik ve ısınma koşulları ihtiyacı karşılamaktan uzaktır. Okul kompleksi içerisinde biri 2 katlı diğeri 3 katlı iki eğitim binası, spor salonu ve yemekhane ile gösteri salonu
bulunmaktadır. 634 öğrenci kapasiteli okul kompleksinde bugün zorunluluklardan dolayı 1.571 öğrenci okumaktadır. Dangara Kaymakamlığı’nın
talebi üzerine, 4 Nolu Okul’un tadilatı ve 2 katlı 8
sınıflık yeni bir ek bina yapılması amacıyla Başkanlığımızca başlatılan projenin 2010 yılında tamamlanması planlanmaktadır.
Pamuk Üretiminin Geliştirilmesi Projesi
Tacikistan’ın en önemli tarımsal ürünü olan pamuk üretiminde verimliliğin artırılması amacıyla,
Tacikistan Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı, Türkiye
Cumhuriyeti Tarım ve Köyişleri Bakanlığı işbirliğinde Tacikistan’da pamuk üretiminde tohum çeşitlendirmesine gidilmesi ve yeni ekim yöntemlerinin denenmesi amacıyla gerçekleştirilen proje
kapsamında; Tacikistan’dan tarım uzmanlarına
pamuk ekimi konusunda Türkiye’de Nazilli Pamuk
Araştırma Enstitüsü’nde uygulamalı eğitimler verilmiş, Türkiye’den getirilen 5 ton pamuk tohumunun
Tacikistan’da belirlenen pilot bölgeye Türkiye’den
138
gelen uzmanların nezaretinde ve Türkiye’den temin edilerek hibe edilen donanımla ekimi yapılmış, ekim sonrası dönemde Türkiye’den gelen bir
uzman ekilen alanların performansını ve tohumların adaptasyon kabiliyetini denetlemek üzere
Tacikistan’da çalışmalarda bulunmuştur.
Çocuk Onkoloji Merkezi Kurulması Projesi
Tacikistan Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’na bağlı
olarak Duşanbe’de faaliyet gösteren Onkoloji Bilim Merkezi bünyesinde bulunan, kanserli çocukların tedavi edildiği bölümde yatak kapasitesi,
hijyen koşulları ve teknik donanım altyapısı ihtiyacı karşılamaktan çok uzaktır. Bu kapsamda, 1991
yılına kadar merkez bünyesinde radyoloji binası
olarak kullanılan, ancak o tarihten bu yana metruk bir durumda bulunan binanın tadilatının ve
tefrişatının yaptırılarak, buranın bağımsız bir çocuk onkoloji merkezine dönüştürülmesini teminen
Başkanlığımızca başlatılan projenin 2010 yılında
tamamlanması planlanmaktadır.
Kadınlara Meslek Edindirme ve El
Sanatlarının Geliştirilmesi Projesi
Tacikistan’da yoksul kadınların gelirlerini artırmak
ve onlara meslek edindirmek amacıyla, RCVC
adlı sivil toplum örgütü ile işbirliğinde bir el sanatları merkezi açılmıştır. Merkezin ihtiyaç duyduğu
donanım hibe edilmiştir.
• Antalya’da Düzenlenen
Dünya Okçuluk Şampiyonası
Fuarı
• Hisar Su Projesi Kapsamında Su
Yönetimi Eğitimi
• Hizmetiçi Eğitim Semineri
• Kalıp Avrasya 2009 Fuarı, Bursa
Oto Teknik 2009 Fuarı ve Bursa
Töreni
Sac İşleme Teknolojileri 2009
• Doğal Afetler Araştırma ve
Önleme Merkezi Kurulması
İçin Hazırlık Çalışması
• Mesleki Eğitim Merkezi Fizibilite
• Dünya Bilim Olimpiyatları
Eğitimi
Toplantısı
• Entegre Havza
Programı
17,63 %
19,56 %
20,85 %
Fuarı
Çalışması
• Milli Meclise Donanım Hibesi
• Tacikistan Diplomatik Hizmetler
Birimi Uzmanlarının Eğitimi
• Tacikistan ile İstatistik Alanında
İşbirliği Kapsamında Eğitim
Programı
0,40 %
Ticaret
0,80 %
İş ve Diğer Sektörler
Tarım
1,10 %
2,62 %
• Yeni Çeşitler Denenmesi,
Eğitim ve Teknik Donanım
Hibesi
Olimpiyatları
Diğer
• 6 No’lu Sağlık Ocağı’na
Jeneratör Hibesi
Technology” Kursu
Sağlık
Eğitim
Tacikistan Sektörel Mukayese
4,42 %
14,79 %
17,17 %
2009 Yılında Tacikistan’da Gerçekleştirilen
• Tacikistan Tarım Bakanlığı
Karantina Laboratuvarı
• Türk Tacik Ressamları
Katalogunun Bastırılması
• Duşanbe Türkiye Türkçesi Eğitim
Öğretim Merkezine Kitap
Desteği
Kursu
İletişim Teknikleri Eğitimi
(SAYGEP)
• Tacikistan Sivil Havacılık Kurumu
139
Türkmenistan
140
Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra 1991 yılında bağımsızlığını ilan eden
Türkmenistan, güneyden İran, batıdan Hazar denizi, kuzeyden Kazakistan,
kuzeydoğudan
Özbekistan,
güneydoğudan
Afganistan’la
çevrilidir.
Türkmenistan tuz kaynağı bakımından zengin, akarsu yönünden fakirdir.
Su ihtiyacının karşılanması için 900 km uzunluğundaki Karakum kanalı
yapılmıştır. Topraklarının 4/5’ini Karakum Çölü kaplamaktadır. Topraklarının
% 3.5’i tarım alanı, % 17’si otlak, kalan kısmı çöl ve benzeri bitki örtüsüne sahip
olduğundan ekilebilir arazisi sınırlıdır. Yaz ve kış mevsimleri arasındaki sıcaklık
farkları yüksektir.
Türkmenistan 18 Mayıs 1992’te yürürlüğe konan anayasayla yönetilmektedir.
Ülkede çok partili demokratik sisteme geçilmiş olmasına rağmen tek parti
diktatörlüğü ortamından yeterince çıkılamamıştır. İletişim başta olmak üzere
birçok alan üzerinde devlet tekeli sürmektedir.
Türkmenistan’ın geliştirdiği ulusal kalkınma stratejisi sayesinde Orta Asya’da
tekstil ve hazır giyimde bir çekim merkezi haline gelmiştir. Enerji, tekstil, tarım ve inşaat sektörlerine yoğunlaşan Türkmenistan son yıllarda bu alanlarda ciddi gelişme kaydetmiştir. Başkanlığımız bu kapsamda 2009 yılında
Türkmenistan’ın bu önceliklerine odaklanmış, ayrıca idari ve kurumsal yapılanma çalışmalarına destek olmuş sosyal alt yapılar ve üretim sektörlerinde
projeler gerçekleştirmiştir.
Başkanlığımız 2009
yılında Türkmenistan’ın
önceliklerine odaklanmış,
ayrıca idari ve kurumsal
yapılanma çalışmalarına
destek olmuş sosyal
alt yapılar ve üretim
sektörlerinde projeler
Sağlık Alanında İşbirliği
İnsan Kaynaklarının İyileştirilmesi
Türkmenistan’la sağlık alanındaki bilgi ve tecrübelerimiz paylaşmak ve kalıcı reformlar yapılmasına katkı sağlamak amacıyla 2009 yılında çeşitli
faaliyetler düzenlenmiştir. Söz konusu faaliyetler
üç proje çerçevesinde gerçekleştirilmiştir.
Proje kapsamında, 23 Mart – 04 Nisan 2009 tarihleri arasında Ankara’da Bayındır Hastanesinde
Kardioanestezi, Radyoloji (MRI ve BT), Abdominal
Cerrahi, Neontoloji, Kadın Hastalıkları ve Doğum,
Hamilelik patolojileri konularında düzenlenen staj
programına Türkmenistan Sağlığı Koruma ve İlaç
Sanayi Bakanlığı nezdinde faaliyetlerini sürdüren
Uluslararası Sağlık Merkezi’nden 7 Türkmen doktorun katılımı sağlanmıştır.
Türkmenistan’da Prematüre Doğan Bebeklerin
Yaşatılması
Proje kapsamında, Gurbansoltan Ece Anne ve
Çocuk Sağlığı İlmi-Klinik Merkezi toplantı salonunun tefrişat ve tamiratı gerçekleştirilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti’nin prematüre doğan bebeklerinin yaşatılması ile ilgili tecrübelerinin aktarılması amacıyla; söz konusu merkez yöneticilerinden
oluşan 5 kişilik heyet için 25–30 Mayıs 2009 tarihleri
arasında bir inceleme ziyareti ve yine bu merkezin 7 doktoru için 08 Haziran – 06 Temmuz 2009
tarihleri arasında Türkiye’de bir eğitim programı
düzenlenmiştir.
Türkmenistan’la sağlık alanındaki bilgi ve
tecrübelerimiz paylaşmak ve kalıcı reformlar yapılmasına katkı sağlamak amacıyla
2009 yılında çeşitli faaliyetler düzenlenmiştir.
142
Tüp Bebek Konusunda Eğitim Programı
Düzenlenmesi
Türkmenistan Sağlığı Koruma ve İlaç Sanayi
Bakanlığı
nezdinde
faaliyetlerini
sürdüren
Uluslararası Sağlık Merkezi’nin talebi üzerine 2
Türkmen doktoru için 01 Mart – 30 Nisan 2009
tarihleri arasında tüp bebek konusunda Türkiye’de
60 günlük staj programı düzenlenmiştir.
İstatistik Alanında İşbirliği
Türkmenistan Devlet İstatistik Komitesi ve TÜİK işbirliğinde yürütülen proje kapsamında Demografi,
İstatistik Tescil ve Sınıflandırmalar, Milli Hesaplar ve
Tarım İstatistikleri alanlarında eğitim seminerlerinin
düzenlenmesi ve 2012 yılında gerçekleştirilecek
nüfus sayımına hazırlanmak amacıyla, milli uzmanların eğitimi ve nüfus sayımı sonucunda elde
edilen bilgilerin basımı ile ilgili teknik ve finansal
destek sağlanması planlanmaktadır.
Bu çerçevede hazırlanan “Türkmenistan 2008–
2010 Çalışma Programı”na istinaden Aşkabat
ve Ankara’da düzenlenen 11 eğitim sonucunda
toplam 122 uzmana eğitim verilmiştir. Çalışma
Programı kapsamında 2009 yılında 8 eğitim düzenlenmiştir. Söz konusu eğitim ve danışmanlık
hizmetlerine;
- 05–10 Ocak 2009 tarihleri arasında Ankara’da
düzenlenen “Tarımsal İşletmeleri Yapı Anketi”
konulu eğitim programına Türkmenistan İstatistik
Devlet Komitesi’nden 5 uzman,
- 02–06 Mart 2009 tarihleri arasında Aşkabat’ta
“Bitkisel Üretim İstatistikleri” ve “Hayvansal
Üretim İstatistikleri” konulu eğitim programına
12 uzman,
- 23–27 Mart 2009 tarihleri arasında Ankara’da
düzenlenen “Su Ürünleri İstatistikleri” konulu eği-
tim programına Türkmenistan İstatistik Devlet
Komitesi’nden 2 uzman,
- 23–27 Mart 2009 tarihleri arasında Aşkabat’ta
“Tarımsal İşletme Yapı Araştırma Anketi” eğitim
programına 12 uzman,
- 13–17 Nisan 2009 tarihleri arasında Aşkabat’ta
“Hayvansal Üretim İstatistikleri” konulu eğitim
programına 13 uzman,
- 13-17 Temmuz 2009 tarihleri arasında Ankara’da
düzenlenen “Bitkisel Üretim İstatistikleri” konulu
eğitim programına Türkmenistan İstatistik Devlet
Komitesi’nden 5 uzman,
- 12–16 Ekim 2009 tarihlerinde Ankara’da “Tarımsal Yapı Araştırması” konulu eğitime 3 uzman
katılarak eğitim almıştır.
Eğitimlerin yanı sıra, Türkmenistan Devlet İstatistik
Komitesi’nin talebi üzerine modern bilgi işlem teknolojisi imkânlarından yararlanılması ve istatistiksel çalışmaların otomasyonunu teminen 20 adet
bilgisayar, 20 adet yazıcı ve 20 adet UPS hibe
edilmiştir. Ayrıca, 2009 yılı içerisinde Türkmenistan
Devlet İstatistik Komitesi bünyesinde “TİKA Eğitim
Merkezi” kurulmuştur. Türkmen tarafınca tahsis
edilen yerin Başkanlığımızca tamiratı yaptırılmış ve
gerekli donanım temin edilerek eğitim için uygun
şartlar oluşturulmuştur.
“Türkmenistan 2008–2010
Çalışma Programı”na istinaden
Aşkabat ve Ankara’da düzenlenen
11 eğitim sonucunda toplam 122
uzmana eğitim verilmiştir.
143
2009 yılında, dünyada meydana gelen tavuk gribinden
ötürü 5.000 adet civcivin yerine 22.500 adet yumurta
Aşkabat’a gönderilmiş, söz konusu yumurtalar Ankara
Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü uzmanları gözetiminde
kuluçka makinelerine yerleştirilmiştir.
Turizm Alanında İşbirliği
Tavukçuluk Alanında Yumurtacı Hibrit ve
Kültür ve Turizm Bakanlığı işbirliğinde yürütülen
“Türkmenistan’da Turizmin Geliştirilmesi Projesi”
kapsamında; 2009–2010 yılları için Çalışma Programı” onaylanmış, 24–26 Şubat 2009 tarihleri arasında Aşkabat’ta Türkmenistan Turizm ve Spor
Komitesi’nden 20 uzmana yönelik “Türkiye Turizm
Stratejisi”, “Türkiye’de Turizm Yatırımlarını Yönlendirme ve Yatırım Olanakları” ve “Turizm Mevzuatı”
konularında eğitim programı düzenlenmiştir.
Ebeveynlerin Türkmenistan’da Üretilmesi
Türkmenistan Turizm ve Spor Devlet Komitesi Başkanı
Gurbanmammed Elyasov’un başkanlığındaki
7 kişilik heyete Türk Turizm sektörünü yakından
tanıtmak amacıyla 30 Haziran – 05 Temmuz 2009
inceleme gezisi düzenlenmiştir. 08-12 Haziran 2009
tarihleri arasında Avaza Serbest Turizm Bölgesi’nde
yeni yapılan otellerde ve Türkmenistan Turizm ve
Spor Komitesi’ne bağlı otellerde çalışan 40 kişi için
Aşkabat’ta “Ön büro-Yiyecek&İçecek Servisi-Kat
Hizmetleri” işbaşı semineri organize edilmiştir.
2009 yılında, dünyada meydana gelen tavuk
gribinden ötürü 5.000 adet civcivin yerine 22.500
adet yumurta Aşkabat’a gönderilmiş, söz konusu
yumurtalar Ankara Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü uzmanları gözetiminde kuluçka makinelerine
yerleştirilmiştir. Türkmenistan’a gönderilen 22.500
damızlık yumurtadan 14.361 adet sağlam civciv
alınarak, civciv büyütme kümesine nakledilmiştir.
Ankara Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü uzmanları, civcivlerin gaga kesimi ve aşılama işlemlerini
23–28 Eylül 2009 tarihleri arasında gerçekleştirmiştir. Daha sonra 16–21 Kasım 2009 tarihlerinde civcivlerin cinsiyet ayrımlarının, sağlık kontrollerinin
yapılması ve gelişmeyen civcivlerin ayıklanması
işlemleri Ankara Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü
uzmanları gözetiminde gerçekleştirilmiştir. Proje
kapsamında, damızlık civcivlere sağlıklı su temin
edilmesi amacıyla su taşıma aracı ve civcivlerin
iki ay boyunca beslenmelerini teminen yem ve aşı
hibe edilmiştir. Ayrıca, tavuk çiftliğinde görev alacak olan 5 Türkmen uzman için Ankara’da Eylül
ayında bir eğitim programı düzenlenmiştir.
2008–2009 eğitim yılında Türkmenistan Turizm ve
Spor Devlet Komitesi Turizm Eğitim-Metodolojik
Merkezi’nde öğrenimlerini başarıyla tamamlayan
16 öğrenci, Başkanlığımızın desteğiyle Antalya/
Alanya’da Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü Ümit Altay Anadolu Otelcilik ve Turizm
Meslek Lisesi’nde 8–28 Haziran 2009 tarihleri arasında 20 günlük işbaşı eğitimine katılmıştır. Turizm
otelciliği ile ilgili teorik eğitimin yanı sıra mutfak,
servis, ön büro, kat hizmetleri gibi dallarda işbaşı
imkânı yaratılmıştır.
144
Proje kapsamında, Türkmenistan Hayvancılık
Anonim Türkmen Malları Devlet Birliği arasında imzalanan Uygulama Protokolü çerçevesinde çalışmalara 2009 yılında bazı değişiklikler ve ilaveler ile
devam edilmiştir. Tecen’de 5.000 civciv kapasiteli
civciv büyütme kümesi ile 5.000 tavuk kapasiteli
damızlık kümesi kurularak, damızlık yumurta gönderilmesi aşamasına gelinmiştir.
Geliştirilen Yumurtacı Hibrit ve
• “Badem ve Ceviz Yetiştiriciliği
• Devlet Üstün Zekalı Çocuklar
Okulu’nun Toplantı Salonu’nun
Onarımı ve Tefrişi
• “Turizm Alanında İşbirliği”
• FAO-FTTP Bölgesel Çalıştayı
• “Türkmenistan ve Komşu
Yarışması
Ebeveynlerin Üretilmesi” Projesi
Ülkeleri Arasında Sınır İşbirliği
Konferansı”
• “Türkmenistan’da Antepfıstığı
Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi”
Projesi Kapsamında Eğitim
Merkezi Kurulması
• “İç Güvenlik İstihbaratı” Konulu
Eğitim Programı
• “Kutlu Doğum Günü Haftası”
Etkinlikleri
• “Muderistanbul 2009 Fuarı”
•
“Turizm İş Başı Eğitim” Projesi
• “Türkmenistan Maliye Alanında
İşbirliği”
• Zihinsel Engelli Sporculara Malzeme Hibesi
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Hizmetiçi
Eğitim Semineri
• İstatistik Alanında İşbirliği
• Kriz/Rehine Müzakereleri Kursu
Eğitim Programı
7,12 %
3,15 %
Turizm
Tarım
0,36 %
3,11 %
• Türkmenistan Aşkabat Şehir Hastanesi Proktoloji Bölümü’nün Onarımı
• Türkmenistan İstatistik Devlet
Komitesi’nde “Eğitim Merkezi”
Kurulması
• Türkmenistan Özürlüler Birliğine
Tekerlekli Sandalye Hibesi
• Polis Akademisi 64. Dönem Mezuniyet Töreni
• Türkmenistan RT Kurumu Personeline TRT’de Eğitim
• Polis Savunma Taktikleri Eğitimi
• Türkoloji Bölüm/Merkezleri’ne Kitap
Hibesi
• Prematüre Doğan Bebeklerin
Yaşatılması Projesi
• Ressam Cemal AkyıldızTürkmenistan’da Gravür Çalışması
• Sağlık Sektöründe İnsan Kaynaklarının İyileştirilmesi Projesi
• Taktik Müdahale ve Atış Kursu
• Tüp Bebek Alanında Staj Programı
Programı
Araştırma Enstitüsü’nce
• Bilişim Suçları Eğitimi
• “Ankara Tavukçuluk
Diğer
Kongresi
• “12. Dünya Halk Sağlığı
Sağlık
Eğitim
Türkmenistan Sektörel Mukayese
1,53 %
10,34 %
17,79 %
27,10 %
29,49 %
2009 Yılında Türkmenistan’da Gerçekleştirilen
• Temel İstihbarat Kavramları ve
Yaya Mobil Takip Kursu
İletişim Teknikleri Programı
• V.Uluslararası Karaciğer Hastalıkları
Konferansı
(SAYGEP)
Olimpiyatları
145
Filist
Etiyo
in 
pya

Irak

Lübn
an 
Sene
gal 
İkili Projeler
Suda
n
ORTADOĞU
VE AFRİKA
Eğitim................................................................................................................. 27,36 %
Sağlık.................................................................................................................. 28,22 %
Su ve Su Hijyeni (Sanitasyon)........................................................................... 13,34 %
İdari ve Sivil Altyapılar...................................................................................... 23,28 %
Diğer Sosyal Alt Yapı ve Hizmetler.................................................................... 7,79 %
Ulaştırma ve Depolama.................................................................................... 0,00 %
Enerji.................................................................................................................... 0,00 %
78,41 %
İş ve Diğer Sektörler.......................................................................................... 45,98 %
19,27 %
Ticaret ve Turizm................................................................................................. 0,78 %
1,95 %
Üretim Sektörleri
Ortadoğu
ve Afrika
Sektörel Mukayese
0,38 %
147
Filistin
148
Siyasi seviyede 1993 Oslo Barış Anlaşması ile kurulan Filistin Ulusal Yönetimi
önemli bir atılım olmakla birlikte; Filistin son on yıldan beri devam eden işgaller ve çatışmalar yüzünden, ekonomik, sosyal ve insani kalkınma alanlarında
ciddi sıkıntılarla mücadele etmek zorunda kalmıştır.
İsrail’in katı ve kapalı politikaları ve uzun süreli askeri saldırı ve operasyonları Filistin ekonomisini derinden sarsmıştır. Özellikle inşa edilen duvarla birlikte
Batı Şeria’da Filistinlilerin geçinme araçları çok azalmıştır.
Başkanlığımızın proje ve faaliyetleri Filistin’in polis kurumu başta olmak üzere
devlet kurumlarının güçlendirilmesi ve eğitim altyapılarının yenilenmesi konularında ağırlık kazanmıştır.
Başkanlığımızın proje
ve faaliyetleri Filistin’in
polis kurumu başta olmak
üzere devlet kurumlarının
güçlendirilmesi ve eğitim
altyapılarının yenilenmesi
konularında ağırlık
kazanmıştır.
Cenin Türk Okulu
Batı Şeria bölgesinde bulunan yaklaşık 250.000
nüfuslu Cenin şehrinde Başkanlığımız tarafından
650 öğrenciye hizmet verecek okul inşa edilmiştir.
Cenin Belediyesi işbirliğinde inşa edilen okulda 13
sınıfın yanı sıra laboratuar, kütüphane, idari odalar ve sosyal bölümler bulunmaktadır.
Söz konusu okul, 2009 – 2010 eğitim yılında hizmete girmiştir.
Kalkilya Türk Okulu
Batı Şeria’da bulunan yaklaşık 90 bin nüfuslu
Kalkilya şehrinde 550 öğrenciye hizmet verecek
okulun inşası tamamlanmıştır. Kalkilya Belediyesi
işbirliği ile inşa edilen okul 11 sınıf, laboratuvar,
kütüphane, idari odalar ve sosyal bölümlerden
oluşmaktadır.
Ocak 2010 tarihinde tamamlanan okulun 2010 –
2011 eğitim yılında hizmete girmesi planlanmaktadır.
Batı Şeria’da bulunan yaklaşık 90 bin nüfuslu Kalkilya şehrinde 550 öğrenciye hizmet
verecek okulun inşası tamamlanmıştır.
150
Filistin Polis Teşkilatı’nın Yeniden Yapılandırılması
Programı
Filistin Ulusal Yönetimi Emniyet Genel Müdürlüğünün talebi üzerine başlayan ve Emniyet Genel
Müdürlüğümüz ile işbirliğinde yürütülen eğitim
programı 2009 yılında başlamış olup 2011 yılında
tamamlanacaktır.
26 tanesinin Türkiye’de, 17 tanesinin ise Filistin’de
düzenlenmesi öngörülen eğitim programlarının
2009 itibariyle 19’u tamamlanmıştır. Türkiye’de düzenlenmesi öngörülen eğitimlerde 285, Filistin’de
düzenlenecek eğitimlerde ise 475 olmak üzere
toplam 760 Filistinli emniyet mensubuna eğitim
verilmesi planlanmaktadır.
Kurs konuları; trafik, terör, çocuk polisi, kriz yönetimi, operasyonel atış teknikleri, motosikletli polis
timlerinin eğitimi, uyuşturucuyla mücadele, polis
savunma timleri vb. olmak üzere 43 başlıktan oluşmaktadır.
Filistin Nurul Huda Okulu İlave Kat ve
Gazze’de Su Kuyuları
Asansör Projesi
Gazze Şeridi’ne uygulanan abluka sonucunda ortaya çıkan su sıkıntısının çözümüne destek olmak
amacı ile su kuyuları açılarak bölgeye su sağlanmıştır. Gazze Cebaliye ve Han Yunus şehirlerinde
açılan su kuyuları ile 80.000 kişi temiz içme suyuna
kavuşmuştur.
Ürdün Evkaf Bakanlığı Kudüs Zekât Komitesi’ne
bağlı olarak faaliyet gösteren okulun kapasitesinin arttırılması amacı ile bir kat ilave edilmiş ve 5
katlı hale gelen okula ayrıca asansör monte edilmiştir. İlave edilen katta 9 sınıf, kütüphane ve idari
bölümler bulunmaktadır.
Zeminden inşa edilen asansör boşluğu ve asansör
monte edilmesi ile bina içi ulaşım kolaylaştırılmıştır.
İlave katın ihtiyacı olan sıra, sandalye, havalandırma, televizyon, bilgisayar vb. ihtiyaçlar da temin edilmiştir.
Cenin Osmanlı Kışlası Al Hansa Okulu
Restorasyonu
Yüzeye çıkarılan su, arıtma ünitesinde temizlendikten sonra, merkezi sisteme uzanan boru hatları
vasıtası ile yöre halkına ulaştırılmaktadır.
Bölgede yaşanan enerji sorunu dolayısı ile kuyularda meydana gelebilecek elektrik sorunun çözümü amacı ile her bir kuyuya jeneratör ve yakıt tankları monte edilmiştir. Güvenlik görevlileri
tarafından 24 saat çalıştırılan kuyuların faaliyete
geçmesi ile yöre halkı su sıkıntısından bir ölçüde
kurtulmuştur.
1892 yılında yapılan bina uzun süre askeri amaçlarla karargâh ve depo olarak kullanılmıştır. Başlarda erkek daha sonra kız okulu olarak hizmet
veren okulun ismi Reşadiye Türk Okulu olarak değiştirilmiştir. 1948 yılında liseye dönüştürülen okulda 600 öğrenci 13 derslikte eğitim görmektedir.
Başkanlığımız tarafından yapılan restorasyon çalışmaları sonucunda okulun iç ve dış kısmı tamamen yenilenmiş ve yazı tahtaları değiştirilmiştir.
Gazze Şeridi’ne uygulanan
abluka sonucunda ortaya çıkan
su sıkıntısının çözümü için su
kuyuları açılarak bölgeye su
sağlanmıştır.
151
2,19 %
1,02 %
Restorasyon - Koservasyon
1,48 %
YerelSivilToplumÖrgütlerininGüçlendirilmesi
Sağlık
Eğitim
0,75 %
7,94 %
13,05 %
26,18 %
47,35 %
2009 Yılında Filistin’de Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
Filistin Sektörel Mukayese
• “Entegre Havza Rehabilitasyonunda
Katılımcı Yaklaşım” Konulu Eğitim
Programı
• 150 Kişiden Oluşan El Amari Özürlü
Çocuklar Yaz Kampı
• 150 Kişiden Oluşan Kudüs Zekat
Komitesi Yaz Kampı
• Filistin Su Otoritesi Uzmanlarına Eğitim
• Filistinli Sivil Savunma Uzmanlarına
Eğitim
• Darul Eytam Meslek Lisesi’ne
Donanım Yardımı
• El Khansaa Okulu Restorasyonu
(Osmanlı Kışla Binası)
• Filistin Sayıştay Heyeti Türkiye Ziyareti
• Filistin Eğitim Fuarı (PEDEX) Türkiye
Standı Açılması
• Filistin Kızılayına Donanım Desteği
• Filistin Polis Teşkilatının Kurumsal
Yapısının Güçlendirilmesi Projesi
152
• İnsani Yardım
• Filistinli 5 Öğrenciye Polis
Akademisi’nde Yüksek Lisans
Eğitimi
• Gazze Beytül Hükme Enstitüsü
Donanım Hibesi
• Gazze’de Kuyusu Açılması
• Gazze’ye Hibe Edilen
Jeneratörlere Yedek Parça
Sağlanması
• Gıda Laboratuvarları
Yönetimi ve Uygulamaları
• Kubbetüs Sahra Hilalinin
Değiştirilmesi ve Zincirli Kubbe
Çinilerinin Yenilenmesi
• Kudüs Arap Healt Center’a
Donanım Yardımı
• Kudüs Yusufiye Mezarlığı
Duvar İnşası
Önlenmesi ve Kontrolü”
Çalıştayı
(SAYGEP)
• Kurban Projesi (Kimse Yok mu
Derneği İşbirliği ile)
• Mescid-i Aksa İftar Projesi
(Kimse Yok mu Derneği
İşbirliği ile)
• Gülümseyen Çocuklar Projesi
(Yeryüzü Doktorları İşbirliği ile)
• Öğretim Üyesi Yetiştirme
• İslam Araştırmaları ve Kültürel
Miras Merkezi’ne Malzeme
Yardımı
• Eğitim Altyapısının
• Kadul Kudat Kitap Basımı
(5.000 Adet)
• Tulkarem Rasim Kemal Okulu
• Kalıp Avrasya 2009 Fuarı,
Bursa Ototeknik 2009 Fuarı ve
Bursa Sac İşleme Teknolojileri
2009 Fuarı
• Türkoloji Projesi Kitap ve
Projesi
Güçlendirilmesi Kapsamında
Fizibilite Çalışması
İnşaatı ve Donanımı
Kırtasiye Alımı Personel
Giderleri
153
Etiyopya
154
BM tarafından hazırlanan İnsani Kalkınma Endeksinde 182 ülke arasında 171.
sırada yer alan Etiyopya hızlı nüfus artışı, aşırı toprak erozyonu, savaş, iç çatışmalar, kuraklık, açlık ve HIV/AIDS gibi problemler yüzünden yaygın yoksulluk
ve sosyal problemlerle mücadele etmek durumundadır.
Etiyopya siyasi çevrelerinin daha etkin ve sürdürülebilir bir kalkınma için uzlaşmayı sağlamış olması, ülkeye bağış ve avantajlı kredi yoluyla yapılan kalkınma yardımlarının da artmasını sağlamaktadır.
Artış eğiliminde olan dış yardımlarla birlikte, bölgesinde en güçlü kamu işgücüne sahip olan Etiyopya’da, yerel kalkınma için destek sağlayan bir hükümetin varlığı, kamu hizmetlerinde yaygınlığın artması, yükselen okullaşma
oranları gibi bazı olumlu gelişmeler görülmektedir.
Başkanlığımızın 2009 yılında Etiyopya’da yürüttüğü faaliyetler, yoğun insani
problemler yaşanan bölgelerde halka su temini, sağlık alanındaki çalışmalar
ve yüksek öğrenime destek alanlarında yoğunlaşmıştır.
Başkanlığımızın 2009
yılında Etiyopya’da
yürüttüğü faaliyetler,
yoğun insani
problemler yaşanan
bölgelerde halka
su temini, sağlık
alanındaki çalışmalar
ve yüksek öğrenime
destek alanlarında
yoğunlaşmıştır.
Gıda Yardımı
TİKA Başkanlığı tarafından Etiyopya’nın
Somali bölgesinde yaşayan 9.500 aileye
acil gıda yardımı yapılmıştır. Somali’de
yaşanan kuraklık nedeniyle bölgede tarım ve
hayvancılık yapılamamakta ve halk yetersiz
beslendiği için açlık ve sağlık problemleri ile
karşı karşıya kalmaktadır. Denan ilçesinde
kuraklık yüzünden evlerini terk etmek
zorunda kalan 14.000 insan kamplarda
yaşamaktadır. Başkanlığımızca yapılan
gıda yardımı ile 6.000’i Denan’da olmak
üzere birçok aileye ulaşılarak gıda
yardımı yapılmıştır. Bu çerçevede,
mısır, mısır özü yağı ve T.C Diyanet
İşleri Başkanlığı tarafından sağlanan
kavurma v.b. malzeme ihtiyaç
sahiplerine dağıtılmıştır.
Su Kuyuları
TİKA, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Etiyopya
Su Kaynakları Bakanlığı arasında imzalanan
protokol çerçevesinde, 2007–2009 döneminde
Etiyopya’nın Tigrai ve Harar eyaletlerinde toplam
42 adet su kuyusu açılmıştır.
Etiyopya’da resmi kaynaklardan elde edilen verilere göre bir kişinin günlük su tüketimi kırsal bölgelerde 15, şehir merkezinde yaklaşık 45 litredir.
Proje kapsamında yapılan çalışma kapsamında
Etiyopya’da açılan 42 adet su kuyusunun günlük
su verimi 19.551 ton olup, yaklaşık 977.550 kişinin
su ihtiyacı karşılanmıştır.
Etiyopya belediyelerine yurtdışından bağışlanan
çok pahalı ve modern su sondaj araçları ortalama 3 ayda 1 tane su kuyusu açmaktayken, proje
ekibi 1 ayda 3 su kuyusu açmış, kuyuların otomasyonu ve çeşmelerin montajını yapmıştır.
Anılan proje kapsamında, Tigray Eyaleti’nin başkenti olan Mekele şehrine 60 km uzaklıkta bulunan İslam tarihinde önemli yeri bulunan Necaş
Köyü’nde 2, Mekele şehrinde 3 su kuyusu açılmıştır.
Mekele’de açılan toplam 5 su kuyusunun günlük
su verimi 8.000 tondur. Ayrıca, Mekele Su İdaresine; 4 adet 25 lt/s su pompası, 2 adet deepmeter,
4 adet GPS cihazı, 4 adet su kuyusu otomasyon
kontrol paneli, çeşitli teknik malzeme,gerekli eğitimler verilmiş ve Neçaş Köyü’nde 2 adet Osmanlı
çeşmesi imar edilmiştir.
Diğer bir tarihi İslam şehri olan ve zamanında
Osmanlı ile yakın işbirliği halinde bulunan Harar
Eyaleti’nde devlet veya özel firmalar zemin sertliği yüzünden ücretli olmak kaydıyla dahi sondaj
yapmayı kabul etmemektedirler. Bu eksikliğin
156
giderilmesini teminen Addis Ababa’ya 550 km
uzaklıktaki Doğu Harar bölgesinde gerçekleştirilen
proje kapsamında; 37 su kuyusu açılmış, 50 metre yükseklikte inşa edilen depoya ulaştırılan suyun
6 km uzaktaki 8 dağ köyüne borular ile dağıtımı
yapılmış, çeşmelerle halka temiz su dağıtımı sağlanmıştır.
Etiyopya’da Su Temini Projesi Özet Bilgileri: Proje
maliyeti 2.5 milyon ABD dolarıdır. (Sondaj, teknik
eğitim, çeşme, su boru tesisatı, rezervuar, kullanılan malzeme ve hibe edilen araç ve donanım)
Tigray ve Harar eyaletlerinde 2007-2009 döneminde 42 adet su kuyusu açılmıştır. Açılan 42 adet
su kuyusunun günlük su verimi toplam 19.551
ton olup 977.550 kişinin su ihtiyacı karşılanmıştır.
Türkiye’den projede kullanılmak üzere sondaj
makinesi ve donanım getirilmiştir. 7 ayrı bölgeye
rezervuar yapılmış, açılan kuyulardan çıkarılan su
burada depolanarak kırsal alanlarda halkın hizmetine sunulmuştur. 5 adet Osmanlı çeşmesi imar
edilmiştir. Suyun dağıtımı amacıyla 4.985 metre
boru tesisatı döşenmiştir.
Sağlık Taramaları
STK’lar işbirliğinde; çocuk hastalıkları, çocuk cerrahisi, kadın doğum, KBB, dermatoloji, göz hastalıkları, radyoloji, psikiyatri, diş hekimleri ve pratisyen
hekimlerden oluşan 37 kişilik bir sağlık ekibi 2009
yılının Ekim ayında Etiyopya’da bir sağlık taraması
Başkent Addis Ababa, Ambo ve Şaşamani şehirlerindeki hastanelerde toplam 4.200 kişi sağlık
taramasından geçirilmiş ve tedavileri için ilaçları
verilmiştir. 30 tane kadın hastalıkları ameliyatı ve
doğum gerçekleştirilmiştir.
• Etiyopya Polis Teşkilatı’na Terör
ve Organize Suçlarla Mücadele
İstihbaratı Eğitimi
5,74 %
1,44 %
0,28 %
• Su Kuyusu Açılması ve Sondaj
Makinası Hibe Edilmesi
• Addis Ababa
Üniversitesi’nden 40
Öğrenciye Burs Verilmesi
• Somali Bölgesi Eyaleti Gıda
Yardımı
0,58 %
• 7.Uluslararası Türkçe Dil
Olimpiyatları
• Oromia Eyaleti İçerisinde 8 Köye
Su Ulaştırılması Projesi
• 33 okula Spor Malzemesi
Yardımı
• İHH İşbirliğinde 10.000 Katarakt
Ameliyatı
• “Entegre Havza
Yaklaşım” Konulu Eğitim
Programı
Yüksek Eğitim
Etiyopya Sektörel Mukayese
91,94 %
2009 Yılında Etiyopya’da Gerçekleştirilen
• Sağlık Taramaları
157
Irak
158
Bugün Irak, Orta Doğu’da yer alan stratejik mevkisi
ve sahip olduğu petrol rezervleri ile Körfez’in önemli
ülkelerinden biri durumundadır. Irak, Suudi Arabistan
ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden sonra dünyanın en
büyük üçüncü petrol rezervine sahiptir.
ABD ve İngiltere öncülüğündeki koalisyon kuvvetleri Irak’ı kitle imha silahlarından arındırmak, Saddam
Hüseyin’in teröre verdiği desteği kesmek ve Irak
Halkını özgürleştirmek gerekçeleriyle Irak’taki Baas
Rejimi’ne karşı 20 Mart 2003’te saldırıya geçmiştir. 15
Nisan’da Irak tümüyle koalisyon güçlerinin denetimine geçmiştir. Bundan sonra bir süre belli bir direniş gerçekleşmedi. Sonraki dönemlerde işgalci ABD
güçlerine karşı bir direniş başladı ve günümüzde de
bazen çok şiddetli olarak (özelikle Felluce’de) direniş
devam etmektedir.
Körfez ülkeleri arasında Irak, Suudi Arabistan ve
İran’dan sonra 437.072 km² ile en büyük yüzölçümüne sahip ülkedir. Arap olmayan dünya ile komşu tek
Arap körfez devleti Irak, kuzeyde Türkiye, batıda Suriye ve Ürdün, doğuda İran, güneyde Suudi Arabistan
ve Kuveyt ile çevrilidir.
Irak petrol rezervleri ve tarıma elverişli toprakları ile
jeopolitik öneme sahiptir. Irak ekonomisi temel olarak petrol gelirlerine dayanmaktadır. Ham petrol ihracatı, Irak’ın toplam ihracatının % 98’ini oluşturmaktadır. Bu durum, ihracat gelirlerini petrol fiyatlarındaki
değişikliklere bağımlı kılmaktadır.
Irak’ın başlıca tarım ürünleri, buğday, arpa, pirinç ve
hurmadır. Ancak üretim talebi karşılayamadığından
gıda ürünlerinin % 65’i ithalat yoluyla karşılanmakta-
Irak Kızılayı’nın talebi
üzerine Bağdat’ın
merkezinde bulunan
Al Razi Hastanesi’nin
ülkemiz tarafından
yeniden inşası ile
ilgili ihale 2009
yılı Mayıs ayında
dır. Tarım sektörünün yanı sıra Irak’ta işlenmiş gıda
sektörü de gelişmeye açıktır.
Irak’ta inşaat ve taahhüt sektörü hızlı bir büyüme dönemine girmiştir. Günümüz şartlarına uymayan ya da
tahrip edilmiş yapılar yeniden inşa edilmekte, inşaat
işleri ve inşaat malzemeleri pazarı gelişmektedir.
Irak ile ticaretin en önemli unsurlarından birini
teşkil eden ulaştırma sektörü, özellikle Güneydoğu
Anadolu Bölgemiz için can damarı niteliğine haizdir.
Söz konusu sektörün yarattığı katma değer ve
istihdam, bölgenin refahı, güvenliği ve sosyal yapısı
açısından hayati bir öneme sahiptir.
Bağdat Al Razi Hastanesi İnşaatı
Irak’taki 2003 savaşını takiben bu ülkeye uluslararası toplum tarafından başlatılan kalkınma ve imar
yardımları kampanyasına Türkiye de katılmış ve
2003 yılı Ekim ayında düzenlenen Madrid Donörler
Konferansı’nda 50 milyon ABD doları taahhütte bulunmuştur.
Irak Kızılayı’nın talebi üzerine Bağdat’ın merkezinde
bulunan Al Razi Hastanesi’nin ülkemiz tarafından yeniden inşası ile ilgili ihale 2009 yılı Mayıs ayında gerçekleştirilmiştir.
Irak Kızılayı tarafından tahsis edilen arazide inşa edilmekte olan Al Razi Hastanesi, bu kurumun görüş ve
önerileri alınarak toplam 1.000 m² oturma alanı üzerine 2 katlı 2.000 m² kapalı alan olarak projelendirilmiştir. Hastanede klinik hizmetleri ifa edilecek olup acil
müdahalelere de imkân sağlanmaktadır.
Lübnan
160
Akdeniz’in doğu kıyısında 10.452 km2 yüzölçümüne sahip olan Lübnan, kuzeyden güneye 225 kilometrelik bir sahil şeridi boyunca, kuzeyde Suriye’den
güneyde İsrail topraklarına kadar uzanır. 1516–1918 yılları arasında 402 yıl
Osmanlıların hâkimiyetinde kalmış olan Lübnan, 1943 yılında bağımsızlığını
ilan etmiştir. 1945 yılında Arap Birliği’nin kurucu üyesi, daha sonra ise Birleşmiş
Milletler’in üyesi olmuş, komşu ülkelerdeki siyasi istikrarsızlıklar nedeniyle fazla
oranda göç almış, demokratik gelenekler, ifade özgürlüğü, eğitimli nüfusu
ile kültürel, akademik ve tıbbi açıdan bir cazibe merkezi haline gelmiştir.
1975 yılından itibaren komşu ülkelerde baş gösteren istikrarsızlık, Lübnan’ın iç
siyasi ve iktisadi durumunu da olumsuz etkilemiştir. Bunun sonucunda başlayan iç çatışmalar 1978 ve 1982 yıllarında İsrail’in ülkeyi işgali ile tırmanmış ve
bu dönemde devlet otoritesi ciddi şekilde zayıflamıştır. Can kayıplarının yanı
sıra, altyapı büyük oranda zarar görmüş ve vasıflı iş gücü ülkeyi terk etmiştir.
1990 yılında çıkarılan Anayasa ile Lübnan Cumhuriyeti’nin bağımsız ve birleşik bir yapıya sahip olduğu dünyaya ilan edilmiştir. Söz konusu Anayasa’da
ifade özgürlüğüne, insan haklarına, parlamenter demokrasiye, özel mülkiyete, serbest piyasa ekonomisine, dengeli bir bölgesel kalkınmaya ve farklı
dinler arasında uyum gibi konulara yer verilmektedir.
IMF’nin 2006 yılı ortası tahminlerine göre 4,1 milyon nüfusa sahip olan
Lübnan’da Müslüman ve Hıristiyan nüfusun arasındaki güç dengesinin bozulabileceği endişesiyle ülkede 1932 yılından bu yana nüfus sayımı yapılmamaktadır. Lübnan, küçük ve açık bir ekonomiye sahip olan ve hizmet sektörü ağırlıklı bir ülkedir. Ülkenin en değerli doğal kaynağı olan ve günümüzde
tükenen sedir ormanlarının yerini çimento sanayi almıştır. Ülke arazilerinin
büyük kısmı ekonomik anlamda yetersiz olup, geçimini çiftçilikle sağlayan
kişiler tarafından kiralanmaktadır. Sanayi sektörü de yetersiz olduğundan iç
piyasada ithal malların kullanımı tercih edilmektedir.
Lübnan, küçük ve açık
bir ekonomiye sahip
olan ve hizmet sektörü
ağırlıklı bir ülkedir.
Lübnan - Sayda Şehri Türk Travma
ve Rehabilitasyon Hastanesi
Lübnan’ın 2006 yılında maruz kaldığı hava
harekâtı ülkenin alt ve üst yapılarında büyük tahribata neden olmuştur. 25 Ocak 2007 tarihinde
düzenlenen Paris Bağışçılar Toplantısı’nda ülkenin
yeniden imarı için ülkemiz, 20 milyon ABD doları
katkı taahhüdünde bulunmuştur. Bu çerçevede,
Lübnan tarafının talepleri dikkate alınarak, savaş
mağdurlarına öncelikle hizmet vermek amacıyla
ülkemizce bir travma ve rehabilitasyon hastanesinin kurulması kararlaştırılmıştır.
Lübnan Kalkınma ve Yeniden İmar Konseyi’nce
Sayda şehri Wastani bölgesinde tahsis edilen arazi üzerine inşa edilecek hastanenin projeleri hazırlanmış ve ihalesi yapılarak yer teslimi gerçekleştirilmiştir.
Türk Travma ve Rehabilitasyon Hastanesi,
Lübnan tarafının da görüş ve önerileri
alınarak toplam 14.000 m2 kapalı alan
olarak projelendirilmiştir.
162
Türk Travma ve Rehabilitasyon Hastanesi, Lübnan
tarafının da görüş ve önerileri alınarak toplam
14.000 m2 kapalı alan olarak projelendirilmiştir.
Hastanede toplam 100 hasta yatağı bulunmakta
olup hastane tedavi bloğu ve idare, hasta yatak
birimlerinin planlandığı hasta bakım bloğu olmak
üzere 2 bloktan oluşmaktadır. İnşaatın 2010 yılı
içerisinde tamamlanması planlanmaktadır.
Trablusşam Mevlevihanesi
Trablusşam Mevlevihanesi Osmanlıların Şam’ı
fethinden yüzyıl sonra 1619 yılında padişah
II. Osman (1618–1622) döneminde Samsunlu
Ali tarafından Şam Mevlevihânesi’ne bağlı
olarak kurulmuştur. Türkiye sınırları dışındaki en
büyük yedi Mevlevihâneden biri olma özelliğini
taşıyan Trablusşam Mevlevihânesi, Lübnan iç
97,07 %
savaşı esnasında 1985/87 yıllarında tahrip edilmiştir.
Melevihane, Abu Ali Nehri’nin kenarında meyve
ağaçlarının arasında bulunmaktaydı. Yüzyıllar boyunca
bütün Trablusşam ziyaretçileri tekkenin mevkiini uzun
uzun methettiler.
0,11 %
Başkanlığımız Trablusşam’daki Türk Osmanlı eserlerinin
yenilenmesinde ilk etapta yıkılma tehlikesi arz eden
eserlerin, restorasyon projesi ve bütçelendirme çalışmasına başlanılmadan önce teknik uzmanlarca yerinde
inceleme ve değerlendirme çalışmaları başlatmıştır. Yerinde yapılan inceleme ve değerlendirme neticesinde
çalışmalar halen devam etmektedir. Başkanlığımızca
yerinde yapılan çalışmalar doğrultusunda restorasyon
projeleri hazırlanacak olup gerekli teknik uzman desteği
sağlanabilecektir.
Lübnan Sektörel Mukayese
Sağlık
Trablusşam’da ortak kültür mirası kapsamında 180 adet
tescilli yapı olup bunlardan yaklaşık 30 adetinin anıtsal
mimarlık örneği olduğu Başkanlığımızca görevlendirilen
teknik uzmanlarca yerinde yapılan inceleme ve çalışmalar neticesinde tespit edilmiştir.
Eğitim
Trablusşam’da Ortak Kültür Mirasımız
2,82 %
Trablusşam Mevlevihanesi’nin restorasyon projesi
Başkanlığımızca Lübnanlı bir mimara yaptırılmıştır.
Mevlevi Tekkesi’nin Restorasyonu işine ait ihale 2008
yılında yapılmış ve yapım işini bir Türk firması üstlenmiş
olup, restorasyon çalışmaları halen devam etmektedir.
Trablusşam Mevlevihanesi’nin
restorasyon çalışmaları halen
devam etmektedir.
163
Senegal
164
Bağımsızlığını 1960 yılında Fransa’dan kazanan ve bu yıllarda nispeten gelişmiş bir ekonomiye sahip olan Senegal’de, 1978 ve 1981 yılları arasında yaşanan kuraklıklar sebebiyle ekonomik dengeler bozulmuş ve ülke ağır bir dış
borç yükü altına girmiştir.
Genel itibariyle Senegal, tarımsal üretime dayanan ve doğal kaynakları oldukça sınırlı bir ülke olarak değerlendirilebilir. Bu nedenle, iklim koşulları ve
uluslararası piyasalardaki gelişmeler ülke ekonomisinin hassas olduğu noktalardır.
1990’lı yılların başlarında yerel paranın aşırı değer kazanması tarım ve turizm
sektörlerinde yaşanan daralmayı beraberinde getirmiş, 1994 yılında IMF’nin
tavsiyeleri dikkate alınarak devalüasyona gidilmiştir. IMF ve AB ile işbirliğine
giderek sektörel bazda uyum programları uygulayan Senegal’in, iç ve dış
ticaretin serbestleştirilmesine yönelik önlemler alması ve özelleştirme programlarını uygulamaya koyması ekonomide iyileşme sağlamıştır.
Senegal, Fransızca konuşan Batı Afrika ülkeleri arasında sınai gelişmişlik düzeyi Fildişi Sahili’nden sonra en yüksek olan ülkedir. Tarımın yanında ülkede
gelişen en önemli sektörler ulaştırma, telekomünikasyon olarak belirtilebilir.
Diğer taraftan Fransız sömürgesi dönemindeki özel konumu dolayısıyla Batı
Afrika’nın finans merkezi konumundadır.
Başkanlığımız tarafından 2009 yılında yürütülen programlarla özellikle sağlık,
eğitim, altyapılarının güçlendirilmesine destek sağlanmıştır.
Başkanlığımız tarafından
2009 yılında yürütülen
programlarla özellikle
sağlık, eğitim, altyapılarının
güçlendirilmesine destek
sağlanmıştır.
Senegal Kırsal Topluluğu Geliştirme Derneği’ne
(ASADCOR) 2 adet hububat değirmeni, 10 adet dikiş
makinesi, 5 adet nakış süsleme makinesi ve çeşitli
tuhafiye malzemeleri hibe edilmiştir.
Dakar Cheikh Anta Diop Üniversitesi Mediko
Sosyal Merkezi İnşası
Senegal’in en büyük üniversitesi niteliğindeki
Cheikh Anta Diop Üniversitesi (UCAD) yerleşkesinde yapımı devam eden ve 800 m2 kapalı alana sahip olacak olan Mediko-Sosyal Merkezi’nin
2010 yılı içerisinde tamamlanması hedeflenmektedir. Bina, öğretim üyeleri ve öğrencilerin her
türlü ihtiyacına cevap verecek nitelikte modern
bir yapı olarak inşa edilmektedir. Üniversitede Batı
Afrika’nın çeşitli ülkelerinden gelmiş öğrenciler
eğitim görmektedirler. Mayıs 2009 tarihinde ihalesi
gerçekleştirilen merkezin inşa çalışmaları devam
etmektedir.
Asadcor Kırsal Topluluğu Geliştirme Derneğine
Ekipman ve Malzeme Desteği
Senegal Kırsal Topluluğu Geliştirme Derneği’ne
(ASADCOR) 2 adet hububat değirmeni, 10 adet
dikiş makinesi, 5 adet nakış süsleme makinesi ve
çeşitli tuhafiye malzemeleri hibe edilmiştir. Ayrıca
Başkanlığımızca yapımı uygun görülen 100 m²’lik
bir yapı inşaatı için uygun bir yer tahsis edilemediği ve tahsisinin vakit alacağı göz önünde bulundurularak; 100 m2’lik merkez inşaatının büro
malzemesi alımlarının ileriki bir tarihte gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştır.
166
Sosyal Pediatri Enstitüsü Pikine Şubesi Kadın
Doğum ve Çocuk Sağlığı Merkezi İnşası
1964 yılından beri faaliyet göstermekte olan
Sosyal Pediatri Enstitüsü bünyesinde, Senegal’in
yanı sıra Mali, Fildişi Sahili, Nijer, Gine, Gambiya
gibi komşu ülkelerden gelen ebe, hemşire, doktor,
hasta bakıcı, aile ve toplum hekimliği bölümü
öğrencilerine, adından da anlaşılacağı üzere
kadın doğum ve çocuk sağlığı alanında staj
imkânının sunulacağı bir araştırma merkezi inşa
edilmektedir. 2010 yılı içerisinde tamamlanması
hedeflenen proje sayesinde, Dakar’ın en kalabalık
ve yoksul kesimini barındıran Pikine’den, sağlık
sorunları nedeniyle şehir merkezine gidilmesine
gerek kalmayacaktır.
Kaolack Belediyesi Çevre Temizliği
Projesine Destek
Kaolack Belediyesi sınırları dahilinde çevre bilinci
oluşturulması ve çevre temizliği projesi kapsamında 100 adet çöp bidonu, 200 adet el arabası, 400
adet kürek, 400 adet çatal ve 200 adet süpürge
ve diğer temizlik araçları Başkanlığımızca temin
edilerek Belediye yetkililerine teslim edilmiştir.
• Grave Derneği Kolera Salgını
ile Mücadeleye Destek
• Kaolack Belediyesi Çevre
Temizliği Donanımları Alımı
• Konya Gıda- Gıda TEK 2009
Fuarı
• Belediye Uygulamalarıyla
İlgili Olarak Medina Gounass
Belediyesi Türkiye Ziyareti ve
İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Senegal Ziyareti
3,70 %
Ticaret
1,36 %
9,22 %
Tarım
Diğer
İş ve Diğer Sektörler
• Senegal Dış Ticaret
Merkezi’ne Bilgisayar
ve Çevre Birimleri
Donanımları Temini
1,61 %
Kongresi
• Saint Louis Devlet
Hastanesi’ne
Mamografi Cihazı
Hibesi
0,69 %
Programı
Sağlık
Senegal Sektörel Mukayese
İşsizlik
6,97 %
13,35 %
29,83 %
33,16 %
2009 Yılında Senegal’de Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
• Senegal Maden, Sanayi, Küçük
ve Orta Ölçekli İşletmeler
Bakanlığı Yetkilileri Türkiye
Ziyareti
• Senegal Ticaret Bakanlığı
Yetkilileri Türkiye Ziyareti
• Thies Meslek Odası Onarımı ve
Boyaması
Kursu
• Pikine Sosyal Pediatri Enstitüsü
Kadın Doğum ve Çocuk
Sağlığı Merkezi İnşası
167
Sudan
168
Yaklaşık 2,5 milyon km² yüzölçümü ile Afrika’nın en büyük ülkesi olan Sudan,
önemli hidrokarbon kaynaklarına ve büyük bir tarımsal potansiyele sahiptir.
Ülkenin güneyi ile 20 yıldan fazla devam eden iç savaş bir dizi anlaşmanın
sonucunda 2005 yılında imzalanan şemsiye anlaşma olan Kapsamlı Barış
Anlaşması ile sona ermiştir. İmzalanan anlaşmalar kapsamında ülkede
yasama ve yürütme erkinin kullanımı, ekonomik kaynakların ve refahın
paylaşımı gibi konularda çeşitli düzenlemeler getirilmiştir.
Ülkenin batısındaki Darfur bölgesinde 2003 yılında başlayan isyan sonrasında
çatışmaların ve insani problemlerin sona erdirilmesi, bölgenin kalkınması için
uluslararası çabalar devam etmektedir. Bu kapsamda Birleşmiş Milletler ve
Afrika Birliği ortak bir barış gücü oluşturarak güvenlik ve kalkınma konusundaki çalışmalara katkı yapmaktadır.
Son yıllarda pozitif ve çarpıcı bir büyüme rakamlarına ulaşan Sudan’da, ülke
topraklarının büyüklüğü, ulaşım altyapısının yetersizliği, kamu kurumlarının
kapasite artırım ihtiyacı gibi sorunlar refahın paylaşımında önemli engel oluşturmaktadır.
Başkanlığımızın Sudan’daki faaliyetleri, eğitim ve tarım altyapılarının geliştirilmesi ve sağlık ve su gibi insani problemlerin çözümüne katkı sağlanması
konularındadır.
Sudan’daki
faaliyetleri, eğitim ve
tarım altyapılarının
geliştirilmesi ve
sağlık ve su gibi
insani problemlerin
çözümüne katkı
sağlanması
konularındadır.
Suakin Adası’nda Osmanlı tarafından gümrük
binası olarak kullanılan binanın ve iki caminin
onarılarak faaliyete alınması için yürütülen
çalışmalar kapsamında gerekli ön araştırma
ve incelemeler yapılmış; akabinde Kültür ve
Turizm Bakanlığı uzmanları incelemelerde
bulunmuşlardır. Hazırlanan uzman raporuna
istinaden Başkanlığımızca projenin
gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.
Suakin Osmanlı Limanı Gümrük Binası
ve İki Camii
Osmanlı döneminde Kızıldeniz’deki 4 önemli limandan biri olan Suakin Adası, İngilizler tarafından Port Sudan Limanı’nın yapılması ile birlikte
eski önemini yitirmiş, denizden çıkarılan mercan
kayalıklarından inşa edilen binalar zamanla yıpranarak kullanılmaz hale gelmiştir. Adada bulunan 250’nin üzerinde bina halen kullanılamaz
durumdadır. Tarihsel öneminin yanı sıra harika bir
doğal güzelliğe sahip olan Ada’nın Dünya Kültür
El-Faşir Üniversitesi’ne Elektronik Kütüphane
Kurulması
Nitelikli insan gücü yetiştiren üniversiteler Darfur
bölgesinin kalkınmasında özel bir öneme sahiptir. Bu kapsamda, Kuzey Darfur Eyaleti’nin başkentinde 9.000 öğrenciye eğitim veren El Faşir
Üniversitesi’nde bilgiye ulaşımı sağlamak ve eğitimin kalitesini arttırmak amacıyla Başkanlığımız tarafından tam donanımlı bir elektronik kütüphane
kurulmuş ve üniversite yönetimine teslim edilmiştir.
Mirası’na alınması için çeşitli çalışmalar UNESCO
nezdinde gündemdedir.
Suakin Adası’nda Osmanlı tarafından gümrük binası olarak kullanılan binanın ve iki caminin onarılarak faaliyete alınması için yürütülen çalışmalar
kapsamında gerekli ön araştırma ve incelemeler
yapılmış; akabinde Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanları incelemelerde bulunmuşlardır. Hazırlanan uzman raporuna istinaden Başkanlığımızca
projenin gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.
Restorasyon konusunda önemli birikime sahip
olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi proje ortağı
olarak kararlaştırılmış ve restorasyon projelerini
hazırlanmıştır.
170
Suni Tohumlama Merkezi Kurulması
ve Suni Tohumlama Ekiplerinin Eğitilmesi Projesi
Sudan’ın tarım ve hayvancılık bakımından önemli
eyaletlerinden El Cezire’de hayvancılık alanında
suni tohumlama laboratuvarı ve istasyonlarının
kurulması uygun bulunmuştur.
Proje kapsamında, Sudan tarafınca inşa edilecek
merkezin donanımı, çalışacak personelinin eğitimi
ve yöre halkının da içinde yer alacağı modern bir
sistemin kurulması Başkanlığımızca gerçekleştirilecektir.
• Afrika Katarakt Projesi
Kapsamında Sudan ve
Darfur’da Çeşitli Sivil Toplum
Kuruluşları İşbirliği Projesi
Yardımları Kapasitesi Programı
12,29 %
2,37 %
• Türkçe Kursu Öğretim Elemanı
Görevlendirilmesi
• Adbara Arıtma Tesisi Ön
İncelemesi
• Türkçe Kursu
Kongresi
• Şeker üretimi Konusunda
Çalışma Ziyareti
Programı
Sağlık
Eğitim
Sudan Sektörel Mukayese
Tarım
5,87 %
3,02 %
8,71 %
10,38 %
24,18 %
32,58 %
2009 Yılında Sudan’da Gerçekleştirilen
• Türkoloji Bölümlerine Kitap Hibesi
• Sağlık Taramaları
• Konya Gıda- Gıda TEK 2009
Fuarı
• Osmanlı Camisi Şadırvan
İnşası
• Seccane Yurdu
Kanalizasyonu Bakımı
• Sudan Kızılayı’na Destek
171
Bölgesel Projeler
TÜRKOLOJİ
PROJESİ
Türkoloji Projesi, 1999 yılında temelleri
atılan ve 2000–2001 öğretim yılından
itibaren uygulanmaya başlanan, Türk dili ve
kültürünün yaygınlaştırılmasını amaç edinen
uzun soluklu bir çalışmadır.
Türkoloji Projesi, 1999 yılında temelleri atılan ve
2000–2001 öğretim yılından itibaren uygulanmaya başlanan ve Türk dili ve kültürünün yaygınlaştırılmasını amaç edinen uzun soluklu bir çalışmadır.
Bu çerçevede komşu, dost ve akraba topluluklarını kapsayan geniş bir coğrafyada, proje kapsamındaki ülkelerde saygın üniversitelerle işbirliği yapılarak; Türkoloji, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri ile
Türkçe Eğitim Merkezleri açılmaktadır. Ayrıca işbirliği yapılan ülkelerdeki üniversitelere Türkiye’den
akademisyenler gönderilmekte, yerel akademisyenlere destek verilmekte ve açılan bölümlere
malzeme/donanım desteği sağlanmaktadır.
Faaliyet alanı her geçen yıl genişleyerek devam eden Türkoloji Projesi; 22 ülke ve 2 Özerk
Cumhuriyet’te faaliyetlerini sürdürmekte olup,
proje kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar;
• Türkçe öğretim birimlerinin teknolojik eğitim
araçları ile donatılması,
• Söz konusu birimlere öğretim elemanı görevlendirilmesi,
• Halka yönelik Türkçe kursları açılması,
• Türkçe öğretilen yerlerde, Türk Dili ve Kültürünü
tanıtıcı faaliyetler düzenlenmesi,
• Başarılı öğrencilere Türkiye’de Yaz Staj Programı düzenlenmesi şeklinde gerçekleşmektedir.
2003 yılından beri düzenlenen Yaz Staj Programına her yıl yaklaşık 100 öğrenci katılmaktadır. 2009
yılında ise 7.’si düzenlenen 2009 TİKA Türkoloji Yaz
Staj Programına 96 öğrencinin katılımı sağlanmıştır. 2005 yılından itibaren TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi ile işbirliği halinde gerçekleştirilen programa yeni kurulan Yunus Emre Enstitüsü
• Var olan Türkçe öğretim birimlerinin desteklenmesi,
Başkanlığı’nın da giderek artan katkıları olmakta-
• İhtiyaç duyulan üniversitelerde yeni Türkçe
öğretim birimlerinin oluşturulması,
tarihi dersleri verilmekte, yapılan gezi programları
dır. Programda öğrencilere Türkçe, Türk kültürü ve
ile Türkiye’nin tarihi ve turistik yerleri tanıtılmaktadır.
2009–2010 yılında Türkiye’den 27, yerel 33 olmak
üzere toplam 60 öğretim elemanı görevlendirildiği bölümlerde, yaklaşık 3.500 öğrenci öğrenim
görmektedir.
173
TÜRKOLOJİ
EĞİTİM MERKEZLERİ
174
Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri
Afganistan Kabil Devlet Üniversitesi
Arnavutluk
Tiran Üniversitesi
Belarus
Minsk Devlet Üniversitesi Yabancı Diller Fakültesi
Bosna Hersek
Zenica Üniversitesi, Tuzla Üniversitesi
Bulgaristan Constantin Preslavski Üniversitesi
Estonya
Talin Üniversitesi
Filistin
Kudüs Üniversitesi
Hindistan
Jawaharlal Nehru Üniversitesi, Jamia Millia İslamia Üniversitesi
Kazakistan
L.N. Gumilev Avrasya Üniversitesi
Kırgızistan
Kırgız – Özbek Devlet Üniversitesi
Litvanya Vilnius Üniversitesi
Moğolistan Moğolistan Milli Üniversitesi Yabancı Diller ve Kültürler Fakültesi
Makedonya
Aziz Kiril Metodi Üniversitesi
Özbekistan Taşkent Devlet Şarkşinaslık Enstitüsü,Mirza Uluğbek Üniversitesi
Slovakya
Commenius Üniversitesi
Suriye
Halep Üniversitesi
Rusya Fed. – Tataristan Kazan Devlet Üniversitesi
Türkmenistan
Mahdumkulu Üniversitesi
Ukrayna/Kırım
Kiev Taras Sevçenko Üniversitesi, Kırım Devlet Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi
Yemen San’a Üniversitesi
Türkçe Kursları/Türk Kültür Merkezleri ve Diğer Türkoloji Faaliyetleri
Arnavutluk / Tiran-İşkodra Kültür Merkezi’nde Türkçe Kursu
Karadağ / Podgoritsa Türkçe Kursu, Rojaye Türkçe Kursu, Bar Türkçe Kursu
Kosova / Gilan, Prizren, İskenderay, Mitroviça, Vuçitirn, Priştine Şehirlerinde Türkçe Kursları
Makedonya / MATÜSİTEB işbirliğinde ülke genelinde Türkçe Kursları
Sudan / Türkçe Kursları (8 ay) Kültür Merkezleri
Kırgızistan / Narın Devlet Üniversitesi Türk Kültür Merkezi, Bişkek Kültür Merkezi
Diğer Türkoloji Faaliyetleri/ Gürcistan, Bulgaristan, Küba, Romanya, Azerbaycan
175
Başkanlığımız ve Milli Eğitim Bakanlığı (Yurt Dışı Eğitim Öğretim Genel
Müdürlüğü) işbirliğinde yürütülmekte olan “Türkçe Öğretimi, Türk
Kültürü ve Milli Eğitim Sistemini Tanıtma” konulu Hizmet içi Eğitim
Semineri Programı, 1995 yılından bu yana uygulanmaktadır.
2009 yılında İstanbul’da gerçekleştirilen program; Azerbaycan,
Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Kırım, Tacikistan, Makedonya,
Moldova, Batı Trakya, Başkortostan, Tataristan, Çuvaşistan, Bosna-
Azerbaycan
50
Nahçıvan
18
Tataristan
28
Kazakistan
94
Başkortostan
11
Kırgızistan
93
Çuvaşistan ve Karadağ’dan 86 kişinin katılımı ile gerçekleşmiş ve böylece 2000–
Türkmenistan
41
2009 yılları içerisinde Hizmetiçi Eğitim Semineri Programına katılanların
Romanya
15
sayısı 823’e ulaşmıştır.
Özbekistan
15
Bağımsızlığını yeni kazanmış Türk Cumhuriyetleri ile Türk ve Akraba
B.Trakya
38
Topluluklarından ülkemize davet edilen eğitim kurumu yöneticileri
Tacikistan
20
ve öğretmenlerine Türk kültürünü ve milli eğitim sistemini tanıtmayı
Bulgaristan
44
Makedonya
42
aktarılmasını hedefleyen program kapsamında; Türk Dilinin Tarihi
Gelişimi, Türk Dünyasında Dil ve Kültür İlişkisi, Türk Millî Eğitim Sistemi,
Afganistan
4
1
Moldova
68
Dilbilgisi ve Türkçe Öğretimi, Türk Kültür ve Medeniyeti vb. konularda
Belarus 2
dersler verilmiştir. Ders dışındaki zamanlarda ise İstanbul içindeki tarihi
Kırım
79
ve turistik mekanlar, saraylar, müzeler, boğaz turu ile Edirne ve Bursa
Irak
10
illerindeki tarihi turistik mekanlara düzenlenen geziler ile program
Gürcistan
17
zenginleştirilmiştir.
Estonya
Öğretmen Yetiştirme ve Öğretmenlerin Hizmet içi Eğitimi, Türkçe
Moğolistan
Karadağ
Bosna Hersek
Litvanya
katılımcılar
102
Kosova Hersek, Gürcistan, Arnavutluk, Moğolistan, Bulgaristan, Özbekistan
ve eğitimciler aracılığıyla Türk kültürünün ve tarihinin yeni nesillere
176
seminerlere katılan
yılları arasında
2000-2009
HİZMETİÇİ EĞİTİM
SEMİNERİ PROGRAMI
2
13
1
31 2
Polis Akademisi işbirliğiyle
2008 yılında başlatılan
“Uluslararası Polis Eğitim
İşbirliği Projesi” 2009 yılında
da gelişerek devam etmiştir.
ULUSLARARASI POLİS
EĞİTİM İŞBİRLİĞİ PROGRAMI
Bölgesel işbirliğinin kurulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi,
Türkiye’nin güvenlik alanındaki bilgi birikiminin işbirliği içerisinde
olunan ülkelerin güvenlik yetkililerine aktarılması, emniyet
teşkilatları arasındaki ilişkilerin güçlendirilerek gelecekteki ortak
çalışmalara zemin hazırlanması ve polislik uygulamalarındaki
uluslararası standartların yaygınlaştırılması gibi temel hedefler
doğrultusunda 2008 yılında uygulamaya başlanan “Uluslararası
Polis Eğitim İşbirliği Projesi” 2009 yılında da gelişerek devam
etmiştir.
Polis Akademisi işbirliğinde yürütülen Program ile 2009 yılında,
operasyonel atış ve taktik müdahale, polis savunma taktikleri
temel eğitim, küresel terörle mücadelede istihbarat, temel
istihbarat ve yaya mobil takip, polis eğiticilerinin eğitimi gibi
birçok konuda düzenlenen eğitim programlarıyla gelişmekte
olan ülkelerden yaklaşık 360 emniyet mensubunun teknik ve
pratik eğitim almaları sağlanmıştır.
Diğer yandan, TADOC (Türkiye Uluslararası Uyuşturucu ve
Organize Suçlarla Mücadele Akademisi) işbirliğinde; NATO –
Rusya Konseyi (NRC) çerçevesinde, Afganistan ve Orta Asya
Ülkeleri’ne yönelik olarak düzenlenen “Eğiticilerin Eğitimi”
programı ile kaçakçılık ve organize suçlarla mücadele
birimlerinde görevli kanun uygulayıcıların; yetenek, anlayış,
tavır ve davranışlarının geliştirilerek topluma daha kaliteli
hizmet sunulması amacıyla suç soruşturmalarındaki görevlerini
yetkin, etik ilkelere bağlı, kendinden emin ve bütünlük içerisinde
yapılabilmeleri hedeflenmiştir. Türkmenistan, Özbekistan ve
Afganistan’da gerçekleştirilen eğitimlere 90 emniyet mensubu
yararlanmıştır.
Afrika ülkelerinde yaşanan en önemli sorunların başında güvenlik
sıkıntısı olması ve gerçekleştirilen teknik ziyaretler neticesinde bu
konuda büyük bir talep olması nedeniyle, “Terör ve Organize
Suçlarla Mücadele İstihbarat Eğitimi” Emniyet Genel Müdürlüğü
işbirliği ile gerçekleştirilmiştir. Mısır ve Tanzanya ülkelerinden
40 kadar emniyet mensubunun ülkemizde misafir edilmesi
sağlanarak iki haftalık bir eğitim programı uygulanmıştır.
177
ULUSLARARASI
KURULUŞLARLA
İŞBİRLİĞİ
Sürdürülen faaliyetlerin uluslararası kriterlere uygunluğunun takibi ve uyumlaştırılması, uluslararası
arenada tanıtımının sağlanarak ülkemizin görünürlüğünün arttırılması, uluslararası toplantılara
katılım sağlanarak ülkemizin temsil edilmesi ve
uluslararası kuruluşlarla olası işbirliği imkânlarının
değerlendirilebilmesi hedefleriyle 2009 yılında
gerçekleştirilen faaliyetler şöyledir:
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)
leyerek bölge halkının refah düzeyinin iyileştirilmesi, yeni istihdam olanağı sağlanması ve yerel
yatırımcıların teşvik edilmesidir.
Ülkemiz de dâhil olmak üzere toplam 12 ülkede
uygulanan projenin Bosna-Hersek, Kosova, Kazakistan ve Özbekistan’ı kapsayan kısmına, 3 yıl süreyle toplam 1 milyon ABD Doları’na yakın destek
sağlanması kararlaştırılmıştır.
İşbirliğinde Güney-Güney İşbirliği Projesi
İslam Konferansı Örgütü (İKÖ) Üye Devletlerinin
Birinci İşbirliği ve Kalkınma Toplantısı
Dışişleri Bakanlığı ve UNDP desteğiyle, “GüneyGüney İşbirliği” kapsamında 2008 yılında başlatılan “Türkiye’nin Uluslararası Kalkınma İşbirliğine
Katılımının Güçlendirilmesi Projesi” 2009 yılında
da sürmüştür. 2005 tarihli “Kalkınma Yardımlarının
Etkinliği Hakkında Paris Bildirgesi”nin sahiplenme,
uyumlaştırma, uyum, sonuç odaklı yönetim ve
karşılıklı hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda
ülkemizin resmi kalkınma yardımlarının etkinliğinin
arttırılması ve yükselen donör ülke olarak kapasitesinin güçlendirilmesini amaçlayan proje kapsamında, Türk uzman bilgi bankası oluşturulması,
kapasite değerlendirme ve geliştirme çalışmaları
Dünya genelinde az gelişmiş ülke statüsündeki
49 ülkenin 22’si İslam Konferansı Örgütü (İKÖ)
üyesidir. Öte yandan, bazı İKÖ ülkeleri ise zengin
doğal kaynakları ve gerçekleştirdikleri ticaret
ve yatırımlarla dünyanın sayılı ekonomileri
arasında yer almaktadır. Bu gerçekten yola
çıkarak, daha iyi durumda olan İKÖ üyelerinin
diğerlerine sağladıkları yardımları programlamak
ve kalkınma işbirliğini geliştirmek amacıyla “İKÖ
Üye Devletlerinin Birinci İşbirliği ve Kalkınma
Toplantısı”, İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve
Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC) ile
işbirliğinde ve İKÖ’ nün desteğiyle İstanbul’da
Sürdürülebilir İş Geliştirme (Growing Sustainable
Business) Projesi
UNDP tarafından Binyıl Kalkınma Hedefleri’nden
“yoksulluğun azaltılması” ve “kalkınma için küresel
ortaklık geliştirilmesi”ne yönelik olarak başlatılan
ve iki ülkede tamamlanmış olan “Sürdürülebilir İş
Geliştirme Projesi”nin amacı; Avrasya Bölgesi’nde
gelişmekte olan devletlerin ekonomilerini destek-
Demokratik Yönetişim için Ortaklık (PDG) Projesi
ABD’nin girişimleriyle OECD bünyesinde 2008 yılında başlatılan proje ile, az gelişmiş ülkelerdeki demokratikleşme çabalarına destek vermek ve bu
yönde çaba sarf eden hükümetleri yardımlarla
teşvik etmek amacıyla başlatılan projeye ülkemiz
de kurucu ortak olarak katılmıştır. Proje çerçevesinde görev yapmak üzere bir TİKA uzmanı 2009
yılı içerisinde bir yıl süreyle OECD’de görevlendirilmiştir.
Proje ile öncelikli olarak Gürcistan’ın yardım alma
kapasitesinin güçlendirilmesi ve Maliye Bakanlığı
bünyesinde bir donör koordinasyon birimi oluşturulması; Guatemala’da belediyeler ve kalkınma
konseylerinin etkinliğinin artırılması ve Liberya’da
179
UNDP Orta Asya Risk Toplantısı
cinsiyet ayrımından kaynaklı suçların önlenmesi
amacıyla hukuk sisteminin geliştirilmesi çalışmaları
gerçekleştirilecektir. Proje çerçevesinde 2009 yılı
içerisinde çeşitli toplantı ve etkinlikler gerçekleştirilmiştir.
Karadeniz ve Orta Asya Ekonomik Görünümü
(BSECA) Projesi
OECD Kalkınma Merkezi’nin Karadeniz ve Orta
Asya İnisiyatifi (BSECA) iki bölgede kısa ve orta
vadeli ekonomik durum raporu üreten bir projedir.
Karadeniz Grubu içinde Ermenistan, Azerbaycan,
Gürcistan, Sırbistan ve Ukrayna; Orta Asya Grubu içinde de Kazakistan ile Özbekistan gibi belirli
ülkeler OECD Kalkınma Merkezi’nin kendi modeli
olan detaylı ekonomik rapora konu olacaktır.
Projeye Romanya, Yunanistan ve ülkemiz adına
TİKA tarafından mali katkı sağlanmakta olup, ülkemizin iki yıl zarfında sağlayacağı katkı toplamı
200 bin Avro’dur. Ayrıca, bir TİKA uzmanı projede görev almak üzere “secondee” olarak OECD
Merkezi’nde görevlendirilmiştir.
söz
konusu
sınırötesi
işbirliği
programının
iki
temel önceliğini oluşturmaktadır. Bu bağlamda;
sürdürülebilir
ekonomik
kalkınmanın
işbirliği
içerisinde geliştirilmesi, toplumlar arasında sosyal
bağın güçlendirilmesi, kültürel, tarihsel değerler ve
doğal kaynakların korunmasıyla yaşam kalitesinin
yükseltilmesi büyük önem taşımaktadır.
“Karadeniz Havzası Sınırötesi İşbirliği Programı”
ise, IPA’nın II No’lu bileşenine dahil olup, çok taraflı
işbirliğini hedeflemektedir. Karadeniz’i çevreleyen
Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Ukrayna, Rusya ve
Gürcistan ile Karadeniz Havzası’nda bulunan Yunanistan, Moldova, Azerbaycan ve Ermenistan
dahil on ülkenin katılımıyla gerçekleşen Program,
Avrupa Komisyonu’nun ENPI (Avrupa Komşuluk
Politikası Aracı) kapsamında 17.305.944 Avro’luk
hibesi ve katılımcı ülkelerin 1.557.535 Avro’luk eşfinansmanı ile oluşturulmuştur. Türkiye bu programa Avrupa Birliği nezdinde müzakereci ülke olması sebebiyle diğer katılımcı ülkelerden farklı olarak,
IPA (Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı) çerçevesinde katılmaktadır. Gerçekleştirilmesi öngörülen
AB Sınırötesi İşbirliği
İkili işbirliğine dayanan ve 2007-2013 yıllarını
kapsayan “Bulgaristan-Türkiye Sınırötesi İşbirliği
Programı”nın Kasım 2007 itibariyle Ulusal
Otoritesi olarak atanan TİKA, koordinasyon
işlevini Bulgaristan Yönetim Otoritesi Bölgesel
Kalkınma ve Bayındırlık Bakanlığı ile işbirliğinde
başarılı bir şekilde yürütmektedir. Söz konusu
program çerçevesinde, Türkiye’den Edirne ve
Kırklareli; Bulgaristan’dan ise Burgaz, Yambol ve
Haskovo uygun iller kapsamında yer almaktadır.
“Sürdürülebilir Sosyal ve Ekonomik Kalkınma” ile
“Yaşam Kalitesi Standartlarının Yükseltilmesi”,
180
ortak projelerin teklif edilebilmesi (hazırlanması
ve teslimi) sürecini ifade eden “Teklif Çağrıları”nın
ilki doğrultusunda eş-finansman dahil, Türkiye için
öngörülen toplam IPA bütçesi 1.488,22 Avro’dur.
Programın işbirliği yoluyla ulaşmak istediği hedefler içindeki öncelikleri şunlardır: Ortak kaynaklara
dayalı ekonomik ve sosyal gelişme için sınırötesi
ortaklıkların desteklenmesi, çevre koruması için
kaynakların ve yetkinliklerin paylaşılması, ortak bir
kültürel çevre oluşturulması için kültür ve eğitim
ağlarının desteklenmesi.
TİKA PROGRAM
KOORDİNASYON OFİSLERİ
MAKEDONYA
Ul. Samoilova No. 152 - 1000 Skopje
E-Posta
[email protected]
AFGANİSTAN
Tel
(00 389) 230 916 25
Karte-i Çar Tepeiselam Kabul
Faks
(00 389) 230 916 26
E-Posta
[email protected]
MOĞOLİSTAN
Tel
(00.93.79) 638 95 31
Sukhbaatar Square 1, Bodi Tower, 6. Floor, Room 601, Ulaanbaatar
AFGANİSTAN / MEZAR-I ŞERİF
E-Posta
[email protected]
Karte Zehirruddin Faryabi 4. Mah., 1. Sok. No: 328 Mezar-ı Şerif
Tel
(00.976.11) 321 278 - 31 05 14
E-Posta
[email protected]
Faks
(00.976.11) 32 76 68
Tel
(00.93.75) 501 36 41
MOLDOVA
ARNAVUTLUK
Str. Sfatul Tarii 26/1 mun. Chişinau, MD-2012
Rruga e Elbasanit 125/1 Tirana
E-Posta
[email protected]
E-Posta
[email protected]
Tel
(00.373.22) 22 35 54 - 29 24 65
Tel
(00.355) 4 236 64 16
Faks
(00.355) 4 236 64 18
Faks
(00.373.22) 22 33 04
AZERBAYCAN
Hagani Küçesi No:31/24 Bakü
E-Posta
[email protected]
Tel
(00.994.12) 493 10 24 - 493 64 24
Faks
(00.994.12) 493 64 24
BOSNA HERSEK
Terezija 10, 71000 Sarajevo, Bosnia, HERZEGOVINA
ÖZBEKİSTAN
V. Vahidov Ko’chasi, No: 52 Yakasaray / Tashkent
E-Posta
[email protected]
Tel
(00 998 71) 252 54 57
Faks
(00 998 71) 252 59 51
PAKİSTAN
House No: 30, Street No: 13, Sector F 7/2 İslamabad
[email protected]
E-Posta
[email protected]
Tel
(00.387.33) 655 289 - 558 145
Tel
(00 92 51) 260 97 48
Faks
(00.387.33) 558 146
Faks
(00 92 51) 260 97 49
E-Posta
SENEGAL
ETİYOPYA
Bole Kiﬂe Ketema Kebele 03, No:625, Addis Ababa
Corniche Ouest, Parc 7, Fann Mermoz Dakar/Sénégal
E-Posta
[email protected]
E-Posta
[email protected]
Tel
(00.251) 11 662 67 50 - 11 662 67 51
Tel
(00.221.33) 869 80 88
Faks
(00.251) 11 62 67 52
Faks
(00.221.33) 860 51 46
FİLİSTİN
SIRBİSTAN
Turkish Consulate Nablus Road, 87 Sheikh Jarrah, Jerusalem
Belgrade Turkish Embassy Kurunska 1 11000 Belgrade
E-Posta
[email protected]
Tel
Tel
(00.972) 2 540 02 08
Faks
(00.972) 2 540 02 08
FİLİSTİN / RAMALLAH
College street, No:4 Sanduka Apt. Ramallah
E-Posta
[email protected]
Tel
(00.972) 2 297 47 44 - (00.972) 2 297 47 45
Faks
(00.972) 2 297 47 46
GÜRCİSTAN
(00 381 11) 333 24 48
SUDAN
Riyad Quarter, Block No: 21 House No: 247 Hartum
E-Posta
[email protected]
Tel
(00249) 183.25.14.57-58)
Faks
(00249) 183.25.14.59)
SURİYE (ŞAM)
Mezzeh Vellat Garbiye Saad Bin Ebi Vakkas street No: 39/1 ŞAM
14 Mgaloblishvili St., Tbilisi 0160, GEORGIA
E-Posta
[email protected]
E-Posta
tiﬂ[email protected]
Tel
00 96 3116 12 16 30
Tel
(00.995.32) 99 84 16 - 38 10 43
Faks
00 96 3116 13 20 71
Faks
(00.995.32) 98 54 30
TACİKİSTAN
Turdiyev Street No: 12 Dushanbe
KARADAĞ
Priştinska b.b. , Stari Aerodrom, Podgorica
E-Posta
[email protected]
E-Posta
[email protected]
Tel
(00.99.2372) 21 90 41 - 27 29 08
Tel
(00.382) 816 295 48
Faks
(00.99.2372) 51 01 22
Faks
(00.382) 816 272 40
TÜRKMENİSTAN
KAZAKİSTAN
Mugallımlar street, 1. Geçit, No: 4 Aşgabat
Leviy Bereg, Dip Garadok, Ulitsa Kunayeva, 27/3 010000, ASTANA
E-Posta
[email protected]
Tel
007 (71 72) 28-62-52 • 007 (71 72) 28-62-40
Faks
007 (71 72) 28-61-70
KIRGIZİSTAN
720017, Aydaralieva (Novosibirskaya) No: 5, Bishkek
E-Posta
[email protected]
Tel
(00.996.312) 56 49 56 - 56 85 94
Faks
(00.996.312) 54 93 46
E-Posta
[email protected]
Tel
(00.99.312) 27 63 73 - 36 70
Faks
(00.99.312) 27 62 42
UKRAYNA (KIRIM)
Keçkemetskaya street, No: 24, Simferopol-Kırım
E-Posta
[email protected]
Tel
(00.38.0652) 54 34 20 - 26 07 98
Faks
(00.38.0652) 54 34 19
UKRAYNA (KİEV)
KOSOVA
Eduard Lir Nr.4 Arberia, (Dragodan) Priştine/Kosova
Kiev ş., Lüteranskaya street, 13, No: 21 Kiev
E-Posta
[email protected]
E-Posta
[email protected]
Tel
00(381) 382 234 54
Tel
(044) 278-73-80
Faks
00(381) 382 234 64
Faks
(044) 278-29-67

8 yıl önce TİKA Faaliyet Raporu 2009

Transkript

Benzer belgeler

12 ay önce A Board Of Pride

Profilo VeriFone VX 680-E1 Ürün Özellikleri

CAN OTUR

Projesi

Bilgisayar Yazılımında Yeni Gelişmeler Proje I İsterler

AdaEv Projesi AdaEv Projesi - İstanbul Fizik Tedavi Rehabilitasyon

Destekleme Politikaları (Türkçe)

3 ay önce TİKA Broşür

RAPORLAR