001-113 posterler - Hastane Infeksiyonlari Dergisi

Transkript

P001
nf
ek
si
yonları
Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 2006; 10: Ek 1
Eskiflehir Yunus Emre Devlet Hastanesi’nde 2005 Y›l›nda
Saptanan Hastane Enfeksiyonlar›
tan
H as
e
İ
Figen Ça¤lan Çevik1, Nevil Ayk›n1, Hasan Naz1, Melahat U¤ur2, Zühre Do¤ru Yaflar2
Eskiflehir Yunus Emre Devlet Hastanesi 1‹nfeksiyon Klini¤i, 2‹nfeksiyon Kontrol Hemfliresi
astane infeksiyonlar› bütün dünyada oldu¤u gibi, ülkemizde de önemli bir sa¤l›k sorunu olma özelli¤ini sürdürmektedir. Hastane infeksiyonu etkenlerinin da¤›l›m›n›n ve direnç profilinin bilinmesi ve bu verilerin y›llar içinde izlenmesi, infeksiyon kontrol politikalar›na yön verme ve hastanelerdeki hizmet kalitesi aç›s›ndan önemlidir.
H
Hastanemiz 669 yatakl› bir hizmet hastanesi olup, 2001 y›l›ndan bu yana ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi aktif olarak çal›flmaktad›r. Sürveyans sistemi olarak klinik ve laboratuvar verilerine dayal›, aktif prospektif surveyans yöntemi kullan›lmakta olup, hastane infeksiyonu tan›lar› Centers for Disease Control and Prevention (CDC) kriterlerine göre yap›lmaktad›r. Toplanan verilerin kay›t
edilmesinde NosoLINE program› kullan›lm›flt›r.
01.01.2005-31.12.2005 tarihleri aras›nda hastanemizde 32092 hasta yatarak tedavi görmüfltür ve 139 hastada (%0.4) 149 hastane
infeksiyonu tesbit edilmifltir. Hastane infeksiyonu h›z› %0.5 olarak belirlendi.
Tesbit edilen hastane infeksiyonlar›n›n %24.2’si cerrahi alan infeksiyonlar›, %20.8’i üriner sistem infeksiyonlar›, %8.7’si bakteriyemi ve %36.9’u di¤er (yumuflak doku infeksiyonlar›, dekübit ülseri infeksiyonlar›, kemik-eklem infeksiyonlar› vb.) olarak de¤erlendirilmifltir. Bu infeksiyonlardan izole edilen mikroorganizmalar s›ras›yla %19.5 Koagülaz Pozitif Stafilokok, %11.4 Pseudomonas
spp., %10.1 Acinetobacter spp. ve %7.5 Klebsiella spp. olarak belirlenmifltir. Hastane infeksiyonlar›n›n en s›k görüldü¤ü klinik Dahiliye Klini¤i (Genel Dahiliye, Hematoloji, Nefroloji, Gastroenteroloji) idi (%24.2). Daha sonra s›ras›yla Ortopedi (%15.4), Nöroloji
(%14.8) ve Genel Cerrahi Klini¤i idi (%10.1).
Sonuç olarak, hastanemizde görülen hastane infeksiyonu oranlar›n›n ve da¤›l›m›n›n di¤er hastanelere göre daha düflük ve
farkl› olmas›n›n nedeninin; hastanemizin hizmet hastanesi olmas› nedeniyle komplike hastalar›n daha az s›kl›kla yatmas›, hasta
sirkülasyonunun h›zl› olmas›, yo¤un bak›m ünitelerindeki hasta yatak say›s›n›n az olmas› ve servislerden kültür gönderme oran›n›n düflüklü¤ü oldu¤u düflünülmektedir. Bunun yan›nda ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi ve Antibiyotik Kullan›m Komitesinin etkin
çal›flmalar›, sürekli hizmet içi e¤itimlerin verilmesi ve personelin giderek daha bilinçli hale gelmesinin de hastane infeksiyonu h›z›n›n düflüklü¤üne katk›s› oldu¤unu düflünmekteyiz.
•
P002
Antalya Devlet Hastanesi Yo¤un Bak›m Ünitelerinde Alet
Kullan›m› ile ‹liflkili Hastane ‹nfeksiyon H›zlar›
Melahat Sar›ca1, Petek Deniz Uçkan1, Senay Dodanl›1, Tülin Temizkan1, Figen Sar›gül1
1S.B. Antalya Devlet Hastanesi
astanemizde ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi 2001 y›l›nda çal›flmalar›na tüm servislerde sürveyans yaparak bafllam›flt›r ve hastane infeksiyon h›z›m›z 2001’de %2 olarak saptanm›flt›r. Yo¤un bak›m ünitelerinde (YBÜ) invaziv alet kullan›m› s›kl›¤›n›n fazla olmas›yla birlikte hastane infeksiyonlar›n›n daha yüksek olmas› nedeniyle genel hastane ve servis spesifik infeksiyon oranlar› hastaneler ve servisler aras› karfl›laflt›rmalarda zorluklar yaratm›flt›r. 2003 y›l›ndan itibaren yo¤un bak›m ünitelerinde alet iliflkili infeksiyon oranlar› kullan›lmaya bafllanm›flt›r. Antalya Devlet Hastanesinde yo¤un bak›m ünitelerinde yatan hastalar Ocak-Aral›k
2005 tarihleri aras›nda geliflen hastane infeksiyonlar›, alet kullan›m ve alet iliflkili infeksiyon oranlar›, etkenler ve antibiyotik duyarl›l›klar› prospektif olarak incelendi. Bu tarihlerde YBÜ’lerinde yatan 1496 hastan›n 170’inde infeksiyon saptand› (%11). En s›k
görülen hastane infeksiyonu oran› kan dolafl›m› infeksiyonu idi. En s›k izole edilen etkenler Pseudomonas (%20.4), Koagülaz negatif
stafilokok (KNS) (%19.4), S. aureus (18.2), E. coli (%10.5), Non-fermantatif gram negatif çomak (NFGNÇ) (%5.8) olarak s›ralanmaktad›r.
H
Yo¤un bak›m ünitelerinde 1000 alet gününe göre üriner sistem infeksiyonlar› Tablo 1’de sunulmufltur. Ventilatör iliflkili pnömoni ve santral katetere ba¤l› kan dolafl›m› infeksiyonu oranlar›m›z her iki aletin kullan›m oran›n›n 0.1’den az olmas› nedeniyle
hesaplanamam›flt›r.
Sonuç olarak; hastanemiz yo¤un bak›m ünitelerinde üriner kateter kullan›m›yla iliflkili infeksiyon oranlar›n›n hesaplanmas›,
gerek gerçek hastane infeksiyonlar›n› yans›tmakta, gerekse di¤er hastanelerle karfl›laflt›rmada kullan›lmas› aç›s›ndan uygun olacakt›r.
Tablo 1. Yo¤un Bak›m Ünitesi (YBÜ) Tipine Göre Saptanan Alet ‹liflkili ‹nfeksiyon Oranlar›.
Alet iliflkili infeksiyon oran›
Üriner sistem infeksiyonu
Nöroloji YBÜ
Alet kullan›m oran›
Üriner kateter
10.99
1
Beyin Cerrahi YBÜ
7.7
0.95
Cerrahi YBÜ
3.8
0.95
3
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Antalya Devlet Hastanesi’nde Cerrahi Alan ‹nfeksiyonlar›
P003
Serpil Mete1, Melahat Sar›ca1, Ahmet Özsancak1, Tülin Temizkan1, Figen Sar›gül1
Amaç : Cerrahi alan infeksiyonlar› (CA‹) di¤er hastane infeksiyonlar› gibi morbidite ve mortaliteyi artt›ran, hastanede kal›fl süresini artt›rarak maliyeti artt›ran nedenlerden biridir. Hastanemizde 5 y›ld›r hastane infeksiyonlar›
sürveyans› yap›lmaktad›r. Di¤er literatürlerin aksine nozokomiyal infeksiyonlar aras›nda CA‹’lar›m›z son s›rada yer
almaktad›r (%4). Gerçekten hastanemizde hastalar›n post-operatif yat›fl sürelerinin k›sa olmas›ndan m›, yoksa bizim
hastalara ulaflamad›¤›m›zdan dolay› m› CA‹ oran›m›z›n düflük oldu¤unu araflt›rmak amac›yla bu çal›flma planland›.
Metod: Antalya Devlet Hastanesi’nde Genel Cerrahi, Beyin Cerrahi, Kad›n-Do¤um, Ortopedi, Plastik Cerrahi,
Gastroenteroloji Cerrahi servislerinde ameliyat olan 1335 hasta 07 Kas›m 2005-06 Ocak 2006 tarihleri aras›nda CA‹
aç›s›ndan de¤erlendirildi. Yatt›klar› süre içerisinde direkt infeksiyon hemfliresi, infeksiyon hekimi ve kendi hekimi
ile birlikte, taburcu olduktan sonra ise hastalara verilen bilgi formlar› ile hastalar takip edildi.
Sonuçlar: 1335 olgunun 25’inde (%1.8) CA‹ geliflti. 25 hastan›n 14 tanesi kad›n (%56), 11 tanesi erkek (%44) olup,
yafl ortalamalar› 47 (19-71) idi. Olgular›n yaralar› 4 olguda kirli (%16), 3 olguda yar› kirli (%12), 18 olguda (%72) temiz
idi. 23 olgu genel anestezi, 1 olgu spinal anestezi, 1 olgu lokal anestezi uyguland›. Ortalama ameliyat süresi 73 dakika (20-150 dakika) idi. 25 olgunun 18’i Genel Cerrahi klini¤inden (%72), 3’ü Ortopedi klini¤inden (%12), 2’si Kad›nDo¤um klini¤inden (%8) ve 1 olgu da Beyin Cerrahi (%4) klini¤indendi. Yat›fl süreleri ortalamas› 21.8 (3-60) idi.
7 olguda derin CA‹ (%28), 17 olguda yüzeyel CA‹ (%68), 1 olguda organ-boflluk CA‹ (%4) saptand›. 25 CA‹ olgusunun 13’ünde mikroorganizma izole edildi. Di¤er olgularda ise hekim tan›s› ile yetinildi.
Sonuç olarak; Hastanemizde görülen CA‹ s›kl›¤› di¤er hastanelere göre gerçekten çok az olmas›n›n bizce nedeni; hastanemizin hizmet hastanesi olmas› nedeniyle komplike hastalar›n daha az yatmalar›, Onkoloji ve yan›k üniteleri gibi özel birimlerin olmamas›, sirkülasyonun h›zl› ve hasta ile temas eden personel say›s›n›n az olmas› ve infeksiyon kontrol komitesi taraf›ndan konu ile ilgili sürekli hizmet içi e¤itimlerinin verilmesi ile ilgili oldu¤unu düflünmekteyiz.
Tablo 1. CA‹ Olgular›n›n Kliniklere Da¤›l›m›.
Klinik
Say› (%)
G. Cerrahi
18 (72)
Ortopedi
3 (12)
Kad›n-Do¤um
2 (8)
Beyin Cerrahisi
1 (4)
•
2000-2005 Y›llar› Aras›nda Antalya Devlet Hastanesindeki
Hastane ‹nfeksiyonlar›
P004
Melahat Sar›ca1, Figen Sar›gül1, Ali Osman fiekercio¤lu1, Mustafa Yorulmaz1, Tülin Temizkan1
astane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi 2000 Temmuz ay›nda kuruldu. Sürveyans çal›flmalar›na Eylül ay› itibar›yla baflland›. 20002003 y›llar› aras›nda hastane genelinde laboratuara dayal› sürveyans yap›lm›fl, 2003 y›l›nda hem hastane genelinde, hem yo¤un bak›mlara yönelik sürveyans yürütülmüfltür. 2004-2005 y›llar› aras›nda laboratuvara dayal› ve alete dayal› sürveyansa geçilmifltir.
H
Hastane enfeksiyon h›zlar›m›z 2000 y›l›nda %0,7, 2001 y›l›nda %2, 2002 y›l›nda %2, 2003 y›l›nda %4,5 olarak tespit edilmifltir.
2003 y›l›nda itibaren yo¤un bak›m sürveyanslar›na bak›ld›¤›nda sürveyans verileri 2003 y›l›nda %15,2, 2004 y›l›nda %15, 2005 y›l›nda %11 olarak bulunmufltur.
2000-2001 y›llar› aras›nda en s›k idrar yolu enfeksiyonu, 2002-2003 y›llar› aras›nda en s›k bakteriyemi tespit edilmifltir. 20032004 y›llar› aras›nda yo¤un bak›m ünitelerinde en s›k idrar yolu enfeksiyonu, 2005 y›l›nda ise en s›k bakteriyemi görülmüfltür.
Hastane enfeksiyonlar›n›n en s›k izole edilen etkenlerine bak›ld›¤›nda hastane genelinde 2001 y›l›nda Pseudomonas aeruginosa
%18, MRSA (Metisiline dirençli Staphylococcus aureus) %11.7, MRKNS (Metisillin’e dirençli koagülaz negatif stafilokok) %6,8, E. coli
%14,7, Candida %8,3, 2002 y›l›nda Pseudomonas aeruginosa %10,5, MRSA %19, MRKNS %15, E. coli %14, Candida %4, 2003 y›l›nda Pseudomonas aeruginosa %8,3, MRSA %15, MRKNS %14,6, E. coli %12, Candida %3,2 olarak bulunmufltur.
Yo¤un bak›m ünitelerine bak›ld›¤›nda 2004 y›l›nda Pseudomonas aeruginosa %18,5, MRSA %8,8, MRKNS %28, E. coli %18, Candida
%5,3, 2005 y›l›nda P. aeruginosa %20,4, MRSA %24, MRKNS %27, E. coli %10,5, Candida %4,7 olarak tespit edilmifltir.
4
P005
K›r›kkale Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi’nde
2005 Y›l›nda Görülen Hastane ‹nfeksiyonlar›
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
Özcan Deveci1, Dilek K›l›ç1, Sedat Kaygusuz1, Ergin Ayafll›o¤lu1, Canan A¤alar1
1K›r›kkale Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
Amaç: K›r›kkale Üniversitesi T›p Fakültesi’nde yatan hastalarda Ocak 2005-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda geliflen Hastane infeksiyonlar› ve mikroorganizmalar›n belirlenmesi.
Gereç ve Yöntemler: K›r›kkale Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesinde Ocak 2005-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda laboratuara ve klini¤e dayal› aktif surveyans çal›flmas› yap›ld›. Hastane infeksiyon tan›s›
Hastal›k Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) kriterlerine göre kondu.
Bulgular: 1 Ocak-31 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda K›r›kkale Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesinde
yatan 3570 hastan›n 145’inde hastane infeksiyonu (%4) geliflmifltir. Bu infeksiyonun kliniklere göre da¤›l›m›; Pediatri servisi; %17, Dahiliye servis; %16, Üroloji servisi; %12, Yenido¤an servisi; %8, Genel Cerrahi; %6.7 ve Yo¤un bak›m; %5 oran›nda idi. Yapt›¤›m›z çal›flmada infeksiyonlar›n sistemlere da¤›l›m› s›kl›k s›ras›na göre ilk s›rada üriner sistem infeksiyonlar› (%41), ikinci s›rada cerrahi yara infeksiyonlar›
(%26), üçüncü s›rada bakteriyemiler (%16) ve dördüncü s›rada solunum sistemi infeksiyonlar› (%9) gözlendi. Hastal›k infeksiyon etkenleri s›kl›k s›ras›na göre; E. coli (%36.6), Nonfermanter (%14), Koagülaz negatif stafilokok (%9) ve S. aureus (%5) idi.
Sonuç: Hastanemizde nozokomiyal infeksiyon en s›k yenido¤an servisi ile birlikte pediatri servisinde (toplam %25) görülmektedir. Bunun muhtemel nedeni olarak hastanemizin referans hastanesi olmas›, pediatri ve yenido¤an servisine yatan hastalar›n ortalama %59’unun baflka hastaneden hastanemize
sevk olmas› olarak düflünülmüfltür.
Nozokomiyal infeksiyon etkenlerine bakt›¤›m›zda ilk s›rada gram (-) bakterileri görmekteyiz. Gram (-)
bakterilerden de E. coli ilk s›rada görülmektedir. Hastanemiz için Gram (+) bakteriler halen ikinci s›radad›r.
•
P006
Haydarpafla Numune Hastanesi Beyin Cerrahisi
Klini¤inde Hastane ‹nfeksiyonlar› Sürveyans›
‹lknur Erdem1, Nurgül Ceran1, Asuman fiengöz ‹nan1, fiahinan Karl›1, Seniha fienbayrak Akçay1, Derya Öztürk Engin1,
Pafla Göktafl1, Tayfun Hakan1, M. Zafer Berkman1
1Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi
eyin cerrahisi klini¤inde izlenen hastalar hem cerrahi s›ras›nda hem de sonras›nda infeksiyonlara
karfl› risk alt›ndad›rlar. Bu çal›flmada hastanemiz Beyin Cerrahisi Klini¤i’nde izlenen hastalarda geliflen hastane infeksiyon s›kl›¤›, tipi ve neden olan mikroorganizmalar›n belirlenmesi amaçland›.
B
Ocak 2005-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda Beyin Cerrahisi Klini¤i’nde izlenen hastalarda geliflen hastane infeksiyonlar› Hastal›k Kontrol Merkezi (CDC) kriterlerine göre, prospektif olarak, laboratuvar ve klini¤e dayal› aktif sürveyans yöntemi ile tan›mland›.
Bu süre içinde Beyin Cerrahisi Klini¤i’nde izlenen 1210 hastan›n 55 (%4.5)’inde 63 (hastane infeksiyon h›z›: %5.2) hastane infeksiyonu geliflti (1.1 infeksiyon/hasta). Hastane infeksiyonu tan›s› konan hastalar›n 38 (%57)’i erkek, 17 (%43)’si kad›n idi. Hastane infeksiyonlar›n›n 28 (%44)’i pnömoni, 15 (%24)’i
merkezi sinir sistemi infeksiyonu idi. Olgular›n 19 (%30)’unda bakteremi vard›. En s›k izole edilen etkenler MRSA, P. aeruginosa ve Acinetobacter spp. idi. Gram negatif bakterilerin en çok duyarl› oldu¤u antibiyotikler imipenem, meropenem, amikasin ve sefoperazon sulbaktam idi.
Mortalitenin ve tedavi maliyetlerinin oldukça yüksek olmas› nedeni ile beyin cerrahisi klini¤inde
hastane infeksiyonlar›n›n izlenmesi, erken tan› ve uygun antibiyotik tedavisi oldukça önemlidir.
5
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Ventilatörle ‹liflkili Pnömonilerde Maliyet Analizi
P007
Hicran Karao¤lan1, Ata Nevzat Yalç›n1, Melike Cengiz2, Atilla Ramazano¤lu2, Dilara Ö¤ünç3, Latife Mam›ko¤lu1
1Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi Anesteziyoloji ve
Reanimasyon Anabilim Dal›, 3Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi T›bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
astane kökenli pnömoniler (HKP), genifl spektrumlu etkin antimikrobiyal ajanlara, kompleks destekleyici bak›m
olanaklar›na ve koruyucu önlemlere karfl›n hastane infeksiyonlar› içinde en s›k görülen infeksiyonlar aras›ndad›r.
Ventilatörle ‹liflkili Pnömoniler (V‹P), mekanik ventilasyon uygulanan hastalarda s›k geliflen bir hastane infeksiyonu olup,
HKP’lerin en önemli alt grubunu oluflturmaktad›r. Çal›flmam›zda, özellikle tan›da güçlüklerin yafland›¤› V‹P’lerin
de¤erlendirilmesi ve maliyet analizinin yap›lmas› hedeflendi.
H
Yo¤un Bak›m Üniteleri (YBÜ)’nde mekanik ventilasyon uygulanan ve V‹P tan›s› alan 81 hasta ile yafl, cinsiyet ve altta
yatan hastal›k olarak efllefltirilen ve herhangi bir hastane infeksiyonu geliflmeyen 81 hasta (kontrol grubu) de¤erlendirildi.
Hastanede yat›fl süresi V‹P grubunda ortalama 15.7 gün iken kontrol grubunda ortalama 4.9 gün idi (p< 0.0001). Ek yat›fl
süresi ise ortalama 10.8 gün olarak bulundu. V‹P grubundaki hastalarda YBÜ’ne yat›fltan sonra ortalama alt›nc› günde
pnömoni geliflti¤i, 25’inin erken V‹P ve 56’s›n›n geç V‹P olduklar› belirlendi. Erken V‹P etkenleri aras›nda ilk s›rada metisilin
duyarl› Staphylococcus aureus (%22.3) olmak üzere Klebsiella pneumoniae (%14.8), Haemophilus influenzae (%11.1), E. coli (%11.1) ve
Acinetobacter baumannii (%11.1) olarak bulundu. Geç V‹P etkenleri aras›nda ise ilk s›rada Pseudomonas aeruginosa (%41.1) olmak
üzere A. baumannii (%18.1) ve K. pneumoniae (%8.2) olarak bulundu. V‹P grubunda mortalite oran› %32.0 (26/81) iken kontrol
grubunda %19.7 (16/81) idi (p< 0.05).
Ek maliyet, hastane infeksiyonlar›n›n ekonomik analizinde de¤erlendirilebilen önemli parametrelerden biridir.
Çal›flmam›zda, toplam maliyet V‹P grubunda ortalama 8602.7 ± 5045.5 (1879-39422) Dolar ve kontrol grubunda 2621.9 ±
2053.3 (658-14305) Dolar olarak bulundu (p< 0.0001). V‹P olgular›nda ek maliyet 5980 Dolar idi.
Sonuç olarak çal›flmam›zda, YBÜ’nde geliflen V‹P’lerin morbidite ve mortaliteyi artt›rd›¤›, hastanede yat›fl süresinin
uzamas› yan› s›ra önemli bir ek maliyet getirdi¤i belirlendi. Özellikle antibiyotikler, di¤er ilaçlar ve sarf malzemeleri ek
maliyetin en önemli k›sm›n› oluflturmaktayd›. Maliyeti oldukça düflük infeksiyon kontrol programlar›n›n etkin olarak
uygulanmas›yla, V‹P’lerin sebep olduklar› mortaliteyi, uzam›fl yat›fl sürelerini ve yüksek ek maliyeti azaltmak olas›d›r.
•
Hemodiyaliz Ünitesinde El Hijyeni
P008
Hümeyra Zengin1, Gönül Y›ld›r›m1, Neslihan Ünal Kantar1, Dilek Nakas1,
Burcu Ayd›no¤lu1, Yeflim Çetinkaya fiardan2, Serhat Ünal2
1Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi, 2Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal› ‹nfeksiyon Hastal›klar› Ünitesi
Girifl: Hemodiyaliz ünitelerinde çok say›da hastan›n efl zamanl› olarak hemodiyalize al›nmas›, infeksiyon etkenlerinin
personelin elleri, kontamine alet/malzemeler veya yüzeyler arac›l›¤› ile hastadan hastaya bulaflma riskini artt›r›r.
Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi’nde 2005 y›l› bafl›nda infeksiyon kontrol program›n›n yeniden düzenlenmesi
kapsam›nda hemodiyaliz ünitesindeki uygulamalar›n gözden geçirilmesi planlanm›flt›r.
Yöntem: Ocak 2005’de hemodiyaliz ünitesi çal›flanlar› için temel infeksiyon kontrol kurallar› konulu iki saatlik bir e¤itim
düzenlenmifl, el antisepti¤i ve önlük ihtiyaçlar›n›n karfl›lanmas› sa¤lanm›flt›r. 1 Mart-31 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda
hemodiyaliz ünitesi haftada 2-3 kez bir infeksiyon kontrol hemfliresi taraf›ndan ziyaret edilerek en az bir saat süreyle el
hijyeni kurallar›na uyum, eldiven ve önlük kullan›m› konular›nda gözlem yap›lm›fl, veriler standart bir forma
kaydedilmifltir. De¤erlendirme sonuçlar› Haziran 2005 ve Ocak 2006’da Ünite Sorumlusu ve çal›flanlar› ile paylafl›lm›flt›r.
Sonuçlar: Mart-May›s 2005 (birinci dönem) aras›nda toplam 223, Haziran-Aral›k 2005 (ikinci dönem) aras›nda toplam
514 gözlem yap›lm›flt›r. Birinci dönemde hastalarla temas öncesinde el hijyeni kurallar›na uyum oran› hemflire, doktor ve
teknisyenler için s›ras› ile %17 (n= 198), %10 (n= 19) ve %0 (n= 6), hastalarla temas sonras›nda ise %39, %10 ve %33 olarak
bulunmufltur. Bu sonuçlar›n Ünite Sorumlusu ve çal›flanlar› ile paylafl›lmas›n› takiben gözlemlere devam edilmifltir.
Geribildirimi takiben, ikinci dönemde hastalarla temas öncesinde el hijyeni kurallar›na uyum oran› hemflire, doktor ve
teknisyenler için s›ras› ile %60.5 (n= 372), %11.9 (n= 42) ve %54 (n= 50) olarak bulunmufltur. Temas sonras› el hijyeni
kurallar›na uyum oran›n›n temas öncesine benzer oldu¤u görülmüfltür. Birinci dönemde gereken durumlarda eldiven ve
önlük kullan›m oranlar› %36 ve %0, ikinci dönemde ise %60.8 ve %1.2 olarak bulunmufltur.
Tart›flma: Gözlem çal›flmas›na bafllamadan önce e¤itim verilmifl olmas›na ra¤men birinci dönemde el hijyeni
kurallar›na uyum, eldiven ve önlük kullan›m oranlar›n›n çok düflük oldu¤u görülmüfl, geribildirim verilmesini takiben
yap›lan gözlemlerde önlük kullan›m› d›fl›nda tüm bafll›klarda hemflire ve teknisyen grubunda belirgin iyileflme
sa¤lanm›flt›r. ‹nfeksiyon kontrol önlemlerine uyumun artt›r›lmas› için sadece e¤itim vermek genellikle yeterli olmamakta,
gözlem yap›larak mevcut durumla ilgili geribildirim verilmesini takiben iyileflme sa¤lanabilmektedir.
6
P009
nf
ek
si
yonları
Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi’nde Prosedür
Spesifik Cerrahi Alan ‹nfeksiyonu H›zlar›n›n
Hesaplanmas›: Pilot Çal›flma
tan
H as
e
İ
Yeflim Çetinkaya fiardan1, Duygu Yazgan Aksoy2, Sibel Aflc›o¤lu1, Aycan Y›ld›r›m3, Sabiha Akdeniz3, Gönül Y›ld›r›m3,
Hümeyra Zengin3, Hülya fiahin3, Serhat Ünal1
1Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal› ‹nfeksiyon Hastal›klar› Ünitesi, 2Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi ‹ç Hastal›klar›
Anabilim Dal›, 3Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi
Girifl: Cerrahi alan infeksiyonu (CA‹) h›zlar›n›n cerrahi giriflim tipleri ve say›lar› dikkate al›narak prosedür spesifik olarak
hesaplanmas› önerilmektedir. Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi’nde prosedür spesifik cerrahi alan infeksiyonu
h›zlar›n›n hesaplanmas› ve NNIS rakamlar› ile karfl›laflt›r›larak standardize edilmifl infeksiyon oranlar›n›n (Standardized
Infection Ratio= SIR)belirlenmesi amac›yla bir pilot çal›flma bafllat›lm›flt›r. Yöntem: Takip edilecek giriflimler NNIS cerrahi
giriflim kategorileri aras›ndan seçilmifltir. Ocak 2002-Haziran 2003 aras›nda seçilen cerrahi giriflimler için CA‹’lerin
belirlenmesinde NNIS yöntemi ve kriterleri kullan›lm›flt›r. CA‹ geliflimini etkileyen ba¤›ms›z risk faktörlerini belirlemek
için lojistik regresyon analizi yap›lm›fl, hesaplanan prosedür spesifik CA‹ h›zlar› indirekt standardizasyon yöntemi
kullan›larak NNIS rakamlar› ile k›yaslanm›fl ve SIR de¤erleri hesaplanm›flt›r. Sonuçlar: Çal›flma süresince 2447 majör
cerrahi giriflim takip edilmifltir. Takip edilen cerrahi giriflimlerin 132’sinde (%5,4) CA‹ geliflmifltir. Lojistik regresyon analizi
ile kad›n cinsiyet, perioperatif kan transfüzyonu, aç›k drenaj kateteri kullan›m› ve NNIS risk indeksi > 1, CA‹ geliflimi için
ba¤›ms›z risk faktörü olarak belirlenmifltir (p< 0,05). Vaka say›lar› yeterli olmad›¤› için sadece CHOL, HER, CRAN, COLO ve
OES için NNIS ile k›yaslama yap›lm›fl ve SIR de¤erleri hesaplanm›flt›r. CRAN, OES ve COLO kategorileri için CA‹ h›zlar›n›n
anlaml› olarak yüksek oldu¤u görülmüfltür. CA‹ h›zlar›n›n NRC (National Research Council) yara s›n›fland›rmas› ve NNIS risk
indeksine göre kategorizasyonu Tablo 1’de sunulmufltur. NNIS risk indeksinin CA‹ geliflme riskini, NRC’ye oranla daha iyi
s›n›fland›rd›¤› görülmüfltür. Tart›flma: Perioperatif kan transfüzyonu, aç›k drenaj kateteri kullan›m› ve yüksek NNIS risk
indeks kategorisi di¤er birçok çal›flmada da CA‹ geliflimi için ba¤›ms›z risk faktörü olarak bildirilmifltir. SIR de¤erinin tüm
NNIS cerrahi giriflim kategorileri için hesaplanmas› infeksiyon kontrolü ile ilgili önceliklerin belirlenmesi ve al›nan
önlemlerin etkinli¤inin de¤erlendirilmesi aç›s›ndan önem tafl›maktad›r. 2004 y›l› sonuna kadar hastanemizde CA‹’lerin
saptanmas› için laboratuvara dayal› sürveyans yap›lm›flt›r. Bu çal›flman›n sonuçlar› gözden geçirildikten sonra CA‹
sürveyans› için NNIS yönteminin kullan›lmas›na ve belirli aral›klarla k›yaslama yap›lmas›na karar verilmifltir.
Tablo 1. Cerrahi Alan ‹nfeksiyonu H›zlar›n›n NRC ve NNIS Risk ‹ndeksine Göre S›n›fland›r›lmas›
NNIS risk indeksi
Yara s›n›f› (NRC)
0
1
2
3
Toplam
Temiz
%1,4
%4.4
%10.6
%40.0
%3.1
Temiz-kontamine
%2.2
%11.9
%28.1
%50.0
%8.5
Kontamine
%0
%9.1
%42.9
%0
%22.6
Kirli-infekte
%0
%36.8
%44.4
%50.0
%42.3
%1.6
%7.4
%21.8
%38.9
%5.6
Toplam
•
P010
Sa¤l›k Personelinin Enfeksiyonla ‹lgili Tutum ve Davran›fllar›
Bingül Ispir2, Turan Gündüz1, Gülten Karadeniz1, Emre Yan›kkerem1, Ayfle Ötnü2
1Celal Bayar Üniversitesi, 2Manisa Devlet Hastanesi
Amaç: Tan›mlay›c› tipteki araflt›rman›n amac› sa¤l›k personelinin enfeksiyonla ilgili tutum ve davran›fllar›n› belirlemektir. Yöntem: Araflt›rma, Manisa Devlet Hastanesi’nde çal›flan tüm hemflireler evren oluflturacak flekilde planlanm›fl, araflt›rmaya toplam 60 hemflire kat›lm›flt›r (n= 60). Verilerin toplanmas›nda soru ka¤›d› kullan›lm›fl ve veriler bilgisayar ortam›nda SPSS 10.0 paket programda de¤erlendirilmifltir. ‹statistiksel analizlerde yüzdelik testler kullan›lm›flt›r. Bulgular: Hemflirelerin %63.3’ü 11 y›ldan fazla çal›flmakta olup, ço¤unlu¤u (%58.3) Sa¤l›k Meslek Lisesi mezunudur. Hemflirelerin %90’› ifllemler s›ras›nda bariyer kulland›klar›n›, bariyeri en çok ilaç uygulamalar›nda kulland›klar›n› (%16.7) belirtmifllerdir. Hemflirelerin %11.7’si perkütan kontamine yaralanma ile karfl›laflm›fl, sadece 1 kifli (%1.7) flüpheli cinsel iliflkide bulunmufltur.
%93.3’ü herhangi bir sivri kesici alet yaralanmas›nda al›nmas› gereken önlemleri bildi¤ini, %81.7’si en s›k karfl›lafl›lan hastane enfeksiyonlar›n› bilmediklerini belirtmifllerdir.
7
tan
H as
e
f
İn
ek
si
Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi Yo¤un Bak›m
Ünitelerinde ‹nvaziv Araç ‹liflkili Hastane ‹nfeksiyonu H›zlar›
yonları
P011
Gönül Y›ld›r›m1, Neslihan Ünal Kantar1, Dilek Nakas1, Hümeyra Zengin1,
Girifl: Ülkemizde invaziv araç iliflkili hastane infeksiyonlar›n›n sürveyans›na ilk olarak 2001 y›l›nda
Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi’nde bafllanm›flt›r. 2001-2004 y›llar›na ait sonuçlar›n gözden
geçirilerek, öncelikli alanlar›n ve yeni hedeflerin belirlenmesi amaçlanm›flt›r.
Yöntem: NNIS Sistemi taraf›ndan tan›mlanm›fl olan standart sürveyans yöntemi kullan›lm›flt›r.
Hastane infeksiyonu tan›lar› CDC kriterlerine göre konulmufltur. Her YBÜ için invaziv araç kullan›m
oranlar› ve invaziv araç iliflkili infeksiyon h›zlar› hesaplanarak benzer YBÜ’lere ait rakamlarla
karfl›laflt›r›lm›flt›r.
Sonuçlar: Dört y›ll›k sonuçlar gözden geçirildi¤inde 2004 y›l›nda Kalp-Damar Cerrahisi (KDC) YBÜ
d›fl›nda tüm YBÜ’lerde hastane infeksiyonu h›zlar›nda belirgin bir art›fl oldu¤u görülmüfltür. Bu art›fl›n
öncelikle 2004 y›l› içinde yaflanan h›zl› hemflire sirkülasyonu ile iliflkili olabilece¤i, KDC YBÜ’de gerçek
durumun di¤er YBÜ’lerden farkl› olmad›¤›, ancak çok daha az kültür gönderilmesi nedeniyle yap›lan
sürveyans›n duyarl›l›¤›n›n daha düflük oldu¤u düflünülmüfltür. NNIS rakamlar› ile k›yasland›¤›nda
kateter iliflkili üriner sistem infeksiyonlar› (K‹-ÜS‹) ve santral venöz kateter iliflkili kan dolafl›m›
infeksiyonlar›nda (SVK-KD‹) farkl› dönemlerde geçici art›fllar yaflanmakla birlikte genellikle infeksiyon
h›zlar›n›n < 50. persentile karfl›l›k geldi¤i, ancak ventilatör iliflkili pnömoni h›zlar›n›n tüm YBÜ’lerde dört
y›l boyunca 90. persentilin çok üzerinde seyretti¤i görülmüfltür. Sonuçlar her YBÜ’de çal›flan hemflire
grubuyla yap›lan toplant›larda paylafl›lm›fl, ayr›ca YBÜ Sorumlular›n›n kat›ld›¤› bir toplant›da sunulmufl
ve V‹P h›zlar›n›n çok yüksek olmas›n›n nedenleri tart›fl›lm›flt›r.
Tart›flma: Hasta bafl›na düflen hemflire say›s›n›n azl›¤› (gece shift’lerinde 4-5 hasta/hemflire) yüksek
V‹P h›zlar›n› etkileyen önemli bir faktör olabilir. Ancak mevcut hemflire say›s› ile di¤er bafll›klarda
önemli bir sorun yaflanmazken V‹P h›zlar›n›n çok yüksek olmas›, bu konuda yap›lan sistematik bir hata
veya hatalardan kaynaklan›yor olabilece¤ini düflündürmektedir. Literatür bilgilerinden yola ç›k›larak bu
amaçla bir iyilefltirme tak›m› kurulmas›na ve konunun toplam kalite iyilefltirme yöntemleri kullan›larak
araflt›r›lmas›na karar verilmifltir. ‹yilefltirme Tak›m› çal›flmalar›na kas›m 2005 sonunda bafllam›flt›r. Ancak
muhtemelen konu üzerinde önemle durulmas› ve fark›ndal›k yarat›lmas› sayesinde 2005 y›l›nda tüm
YBÜ’lerde V‹P h›zlar›nda önemli azalma sa¤lanm›fl, bununla ilgili bir örnek fiekil 1’de sunulmufltur.
‹ç Hastal›klar› YBÜ
Ventilatör ‹liflkili Pnömoni (2001-2005)
40
33,6
35
30
26,6
27,6
25
20
21,5
17,5
15
10
5
0
2001
2002
2003
2004
2005
V‹P h›z›= (V‹P say›s›/Ventilatör günü) x 1000
fiekil 1. ‹ç Hastal›klar› YBÜ’de V‹P H›zlar›.
8
P012
nf
ek
si
yonları
Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi’nde
Prosedür Spesifik Cerrahi Alan ‹nfeksiyonu H›zlar›
tan
H as
e
İ
Hümeyra Zengin1, Dilek Nakas1, Neslihan Ünal Kantar1, Gönül Y›ld›r›m1,
Girifl: Cerrahi alan infeksiyonu (CA‹) h›zlar›n›n cerrahi giriflim tipleri ve say›lar› dikkate al›narak prosedür spesifik olarak hesaplanmas› önerilmektedir. Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi’nde Ocak
2002-Haziran 2003 aras›nda yap›lan pilot çal›flman›n sonuçlar›n›n de¤erlendirilmesini takiben, Ekim
2004’den itibaren prosedür spesifik cerrahi alan infeksiyonu sürveyans›na bafllanm›flt›r. Örnek oluflturmas› amac›yla 2005 y›l› sonuçlar› sunulmufltur.
Yöntem: NNIS cerrahi giriflim kategorilerinin tamam›na ek olarak, NNIS’de yer almayan, ancak Hastanemiz için önemli oldu¤u düflünülen perkütan nefrolitotomi, rekonstrüktif cerrahi, meme protezi ve
transplantasyon kategorilerinin izlenmesine karar verilmifltir. Cerrahi giriflim listesi, günlük olarak hastane informasyon sistemi kay›tlar›ndan al›nm›fl ve hastalar hafta içi her gün bir infeksiyon kontrol hemfliresi taraf›ndan ziyaret edilmifltir. CA‹ tan›s›, CDC kriterlerine göre konulmufltur. Taburculuk sonras› sürveyans yap›lmam›flt›r. Veri toplamak amac›yla standart formlar kullan›lm›fl ve tüm veriler NOSONLINE
Program›nda kay›t alt›na al›nm›flt›r. CA‹ h›zlar› üçer ayl›k dönemler halinde prosedür spesifik, NNIS risk
indeksine göre ve cerrah spesifik olarak hesaplanm›flt›r.
Sonuçlar: 1 Ocak-31 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda toplam 44 kategoride, 6115 cerrahi giriflim izlenmifltir. En s›k yap›lan 10 cerrahi giriflim kategorisi için prosedür spesifik ve NNIS risk indeksine göre kategorize edilmifl CA‹ h›zlar› Tablo 1’de sunulmufltur. Tablo 1’de yer alan h›zlar Cerrahi Anabilim Dallar›
ile paylafl›lm›flt›r. Cerrah spesifik CA‹ h›zlar›n›n cerrahlardan gelecek talep do¤rultusunda kifliye özel
olarak bildirilmesi planlanm›flt›r. Tart›flma: 2005 y›l› rakamlar› gözden geçirilerek az say›da infeksiyon
geliflen veya hastanede yat›fl süresinin k›sal›¤› nedeniyle geliflen infeksiyonlar›n saptanmas›n›n güç oldu¤u kategorilerin (örne¤in, sezeryan ile do¤um, di¤er endokrin sistem cerrahisi, vajinal histerektomi,
di¤er kulak burun bo¤az cerrahisi, gibi) izlemden ç›kar›lmas› ve Cerrahi Anabilim Dallar›ndan gelecek
öneriler do¤rultusunda NNIS’de yer almayan, ancak izlenmesinin faydal› olaca¤› düflünülen kategorilerin sürveyans kapsam›na al›nmas› planlanm›flt›r.
Tablo 1. En S›k Yap›lan 10 Cerrahi Giriflim ‹çin Prosedür Spesifik ve NNIS Risk ‹ndeksine Göre
Kategorize Edilmifl CA‹ H›zlar›.
Cerrahi giriflim
CSEC
DES
DGUS
HER
H‹ST
KBGGB
KOLE
KRAN
LAM‹
MAST
Cerrahi giriflim say›s›
660
301
280
257
539
224
301
377
270
269
NNIS 0
0,61
0
1,07
1,17
2,42
0,90
1,0
0
0,37
1,49
NNIS 1
0,30
0,33
2,14
0,78
5,39
4,9
0,33
2,91
0,74
5,57
NNIS 2
0
0
3,57
1,55
2,59
4,02
0,33
0,8
0,37
0,37
NNIS 3
0
0
1,07
0
0,18
0
0,33
0
0
0
Toplam
0,91
0,33
7,86
3,50
10,58
9,82
1,99
3,71
1,48
7,43
9
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Eskiflehir Yunus Emre Devlet Hastanesi’nde
Yatan Hastalarda Antibiyotik Kullan›m›na Yönelik
Kesitsel Araflt›rma
P013
Hasan Naz1, Figen Ça¤lan Çevik1, Nevil Ayk›n1, Melahat U¤ur2, Zühre Do¤ru Yafler2
Eskiflehir Yunus Emre Devlet Hastanesi 1‹nfeksiyon Klini¤i, 2‹nfeksiyon Kontrol Hemfliresi
Amaç: Bu çal›flma hastanemizde yatmakta olan hastalarda antibiyotik kullan›m oranlar› ve uygunlu¤u belirlemek amac›yla yap›ld›.
Materyal ve metod: Hastanemizde yatan tüm hastalar 4 Ocak 2006 tarihinde antibiyotik kullan›m› ve
uygunlu¤u aç›s›ndan de¤erlendirildi. Çal›flma gününde hastanede yatan tüm hastalar tek tek ziyaret
edildi ve antibiyotik kullanan hastalar›n tüm t›bbi verileri hekim ve/veya dosyas›ndan kaydedildi.
Bulgular: Çal›flmaya al›nan 590 hastan›n 230 (%38.9)’unun antibiyotik kulland›¤› saptanm›flt›r. Antibiyotik kullanan hastalar›n 115 (%50)’inin cerrahi, 115 (%50)’inin dahili servislerde yatmakta oldu¤u tesbit
edildi.
Antibiyotikler 151 (%65.7) hastada tedavi, 79 (%34.3) hastada profilaksi amaçl› kullan›lm›flt›r. Antibiyotik tedavisi alan toplam 230 hastan›n 78 (%33. 9)’inde uygunsuz antibiyotik kullan›m› belirlenmifltir.
Antibiyotiklerin kullan›m amac›na göre uygunluk durumu Tablo 1’de verilmifltir. Uygun antibiyotik kullanan hastalarda mikrobiyolojik verilerle tedaviye bafllanan 7 (%4.6) hasta saptan›rken uygunsuz antibiyotik kullanan hastalarda mikrobiyolojik verilere dayal› tedavi tesbit edilemedi. Çal›flma gününde 4
(%0.67) hastaya hastane kökenli infeksiyon (HK‹) tan›s› konulmufltur. Antibiyotik kullan›m›nda yap›lan
hatalar Tablo 2’de sunulmufltur.
Tart›flma ve sonuç: Çal›flmam›z sonucunda hastanemizde kültür alma al›flkanl›¤›n›n yetersiz oldu¤u
ve özellikle profilaksi amaçl› uygunsuz antibiyotik kullan›m›n›n yüksek oldu¤u tesbit edilmifltir.
Tablo 1. Antibiyotiklerin Kullan›m Amac›na Göre Uygunluk Durumu.
Antibiyotik kullan›m›
Tedavi
Profilaksi
Toplam
Uygun kullan›m
115 (%75.6)
37 (%24.3)
152 (%100)
Uygunsuz kullan›m
36 (%46.1)
42 (%53.8)
78 (%100)
Toplam
151 (%65.7)
79 (%34.3)
230(%100)
Tablo 2. Antibiyotik Kullan›m›nda Yap›lan Hatalar.
Uygunsuz antibiyotik kullan›m flekli
Say›
%
Antibiyotik seçimi
32
41
Endikasyon d›fl› kullan›m
30
38.5
Antibiyotik kullan›m süresi
14
17.9
Antibiyotik dozu
2
2.6
Toplam
78
100
10
P014
Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi’nde Vankomisin
Dirençli Enterokok Sürveyans›n›n ‹lk Befl Y›ll›k Sonuçlar›
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
Neslihan Ünal Kantar1, Yeflim Çetinkaya fiardan2, P›nar Zarakolu2, Gönül Y›ld›r›m1, Hümeyra Zengin1, Dilek Nakas1,
Burcu Ayd›no¤lu1, Belgin Altun2, Serhat Ünal2
Girifl: Türkiye’de ilk vankomisin dirençli enterokok (VRE) suflu 1998’de izole edilmifltir. VRE için yüksek risk grubuna giren hasta say›s›n›n fazla olmas› nedeniyle Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi’nde Kas›m 2000’de aktif VRE sürveyans›na bafllanm›flt›r.
Yöntem: Eriflkin Hastanesi Yo¤un Bak›m Ünitelerinde yatan tüm hastalar, ‹ç Hastal›klar› Servislerindeki nötropenik hastalar, kemik ili¤i ve solid organ nakli yap›lan hastalar sürveyans kapsam›na al›nm›flt›r. Haftada bir kez perianal sürüntü kültürü al›narak hasta bafl›nda seftazidim (64 mg/ml) ve vankomisin
(6 mg/ml) içeren D-coccocele agara (Bio-merieux, Fransa) ekim yap›lm›flt›r. Sürveyans kültürleri ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal› ‹nfeksiyon Hastal›klar› Ünitesi Araflt›rma Laboratuvar›’nda de¤erlendirilmifltir. Enterokoklar›n tan›mlanmas› için API-20 Strep (Bio-merieux, Fransa) kullan›lm›fl, ampisilin, vankomisin, teikoplanin, gentamisin ve streptomisin duyarl›l›klar› mikrodilüsyon yöntemiyle çal›fl›lm›fl, beta-laktamaz
üretimi sefinaz diski (Beckton Dickinson, Cockeysville, MD) kullan›larak test edilmifltir. Direnç genotipinin belirlenmesi için polimeraz zincir, sufllar aras›ndaki klonal iliflkinin araflt›r›lmas› için PFGE kullan›lm›flt›r.
Sonuçlar: Kas›m 2000-Aral›k 2005 aras›nda toplam 58 hastada Vankomisin dirençli Enterococcus faecium
kolonizasyonu saptanm›flt›r (Tablo 1). Tüm izolatlar›n VanA pozitif oldu¤u ve beta-laktamaz üretmedi¤i
görülmüfltür. PFGE analizi ile en az 10 farkl› sufl tipinin bulundu¤u saptanm›flt›r. Beyin Cerrahisi YBÜ’deki toplam 14 hastadan yedisinin ayn› suflla kolonize oldu¤u, di¤er YBÜ’lerde ve servislerde buna benzer klonal bir yay›l›m olmad›¤› görülmüfltür. Hiçbir hastada klinik infeksiyon geliflmemifltir.
Tart›flma: VRE-pozitifli¤i saptanan hastalar›n tek kiflilik odalara yerlefltirilmesi ve s›k› temas izolasyonuna al›nmas› gerekmektedir. Tüm hastane genelinde VRE kontrolü için ayn› kurallar uygulanmas›na
ra¤men, Beyin Cerrahisi YBÜ’de izolasyon odas›n›n bulunmamas› bu ünitedeki kontrolü zorlaflt›rm›fl ve
yaklafl›k alt› ay süren bir salg›n yaflanm›flt›r. Aktif sürveyans, baflar›l› bir VRE kontrol program›n›n en
önemli bileflenlerinden biridir. Hastanemizde yürütülmekte olan sürveyans program› ile VRE’nin endemik nozokomiyal bir patojen haline gelmesi ve klinik infeksiyon geliflmesi önlenmifltir.
Tablo 1. VRE-Pozitif Hastalar›n Y›llara Göre Da¤›l›m›.
Y›l
VRE ile kolonize hasta say›s›
2000
-
2001
4
2002
8
2003
37
2004
5
2005
4
Toplam
58
11
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Mersin Üniversitesi T›p Fakültesi Hastane ‹nfeksiyonlar›
Sürveyans›: 2005 Y›l› Sonuçlar›
P015
Gülden Ersöz1, Zeynep Kaya1, Nuran Delialio¤lu1, Sevin Karaçorlu1, Özlem Kandemir2, Ali Kaya1
1Mersin Üniversitesi T›p Fakültesi Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi, 2Mersin Üniversitesi T›p Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve
‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›
ersin Üniversitesi T›p Fakültesi hastanesinde hastane infeksiyonlar›n›n izlenmesi ve önlenmesi amac›yla yap›lan sürveyans çal›flmas›n›n 2005 y›l› sonuçlar› irdelenmifltir.
M
Aktif, prospektif hastaya dayal› sürveyans çal›flmas›n›n 1 Ocak-31 Aral›k 2005 verileri tan›mlay›c› istatistiksel testlerle
de¤erlendirilmifltir. 300 yatakl› hastanemizde bu dönem içinde 95603 gün yatan 15751 hastada 811 infeksiyon saptand› ve
etken olarak 954 mikroorganizma izole edildi.
‹nfeksiyon h›z› 8.4/1000 hasta yat›fl günü (HYG) olarak belirlendi. Önceki 4 y›la göre en yüksek oran olmas›na karfl›n istatistiksel olarak di¤er y›llardan farkl› de¤ildi (P= 0.52; 95% CI= -1.96 – 3.29). En yüksek infeksiyon h›zlar›; Reanimasyon Yo¤un Bak›m Ünitesinde (RYBÜ) 64.8/1000 HYG, Yenido¤an Yo¤un Bak›m Ünitesinde 25.8/1000 HYG, Nöroloji Bölümünde
14.0/1000 HYG idi. RYBÜ’de en s›k tespit edilen infeksiyonlar %49.0 oran›yla ventilatör iliflkili pnömonilerdi (V‹P). Cerrahi
Bilimlerde ise en s›k rastlan›lan infeksiyonlar beklenildi¤i gibi cerrahi yara infeksiyonlar›yd› (CY‹) (%67.5). Dahili Bilimlerde %19.9 bakteriyemi, %16.5 klinik sepsis en s›k gözlenen hastane infeksiyonlar›yd›. ‹nfeksiyonlara göre etkenler de farkl›l›k gösteriyordu. Bakteriyemilerde en s›k izole edilen etkenler Stafilokoklar (%54.0), CY‹ ise E. coli (%21.1), Stafilokoklar
(%17.0) ve Pseudomonas spp. (%16.5) idi. Cerrahi Bilimlerde özellikle de CY‹’da E. coli beklenmedik oranda yüksek infeksiyon etkeni olarak izole edildi. Buna Enterobacteriaceae ailesinden di¤er etkenler efllik ediyordu (%17.5). Bu etkenlerin genifllemifl spektrumlu beta-laktamaz üretiyor olmakla birlikte ayn› plazmidi tafl›y›p tafl›mad›¤› aç›s›nda herhangi bir araflt›rma yap›lmad›. RYBÜ V‹P h›z› 31.9/1000 ventilatör günü, üriner kateter iliflkili ÜS‹ h›z› ise 8.6/1000 kateter günü olarak saptand›. Kateter iliflkili ÜS‹ en s›k izole edilen etken E. coli (%41.7) iken, V‹P’de Acinetobacter spp. saptand› (%29.8) ki bu hem
RYBÜ’nde (%26.5) hem de hastane genelinde (%10.0) 2005 y›l› için en büyük problem olarak karfl›m›za ç›kt›.
Geçti¤imiz y›llara oranla 2005 y›l›nda infeksiyon oranlar›nda bir art›fl oldu¤u fakat bunun istatistiksel olarak anlaml› olmad›¤›, CY‹’da E. coli ve di¤er Gram negatif basillerin beklenenden daha yüksek oranda infeksiyon etkeni olarak karfl›m›za ç›kt›¤› tespit edilmifltir. Ayr›ca daha önceki y›llarda Acinetobacter spp. izolasyon oranlar› %1’in alt›ndayken özellikle y›l›n
ikinci yar›s›nda yüksek oranlara eriflerek salg›na neden olmufltur.
•
Denizli Devlet Hastanesi 2005 Y›l› Hastane ‹nfeksiyonlar›
P016
fierife Akal›n1, Neriman Erkaya1, Halil Karatafl1
1Denizli Devlet Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi
Amaç: Denizli Devlet Hastanesi’nde 2005 y›l› hastane infeksiyon epidemiyolojisinin araflt›r›lmas›d›r.
Yöntem: 01 Ocak 2005-31 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda Denizli Devlet Hastanesi’nin tüm servislerinde yatan hastalarda geliflen hastane infeksiyonlar›, ‹nfeksiyon Kontrol Ekibi taraf›ndan dahili ve cerrahi yo¤un bak›mlarda günlük klinik izlem ve laboratuvara dayal›, di¤er birimlerde laboratuvara dayal› sürveyansla araflt›r›ld›.
Bulgular: Bu dönemde yatan 46.606 hastada 132 (%0.3) hastane infeksiyonu saptand›. Yo¤un bak›m üniteleri
(YBÜ) hastane infeksiyonunun en s›k görüldü¤ü yerlerdi. Dahiliye yo¤un bak›mda 637 hastada 54 (%8.5), cerrahi yo¤un bak›mda 938 hastada 39 (%4.2) hastane infeksiyonu saptand›. Bunlar› anestezi (3, %1.4), ortopedi (16, %0.7) ve
beyin cerrahisi (7, %0.6) izledi. Hastane infeksiyonu olarak en s›k bakteriyemi (54 enfeksiyon, %34, 2) saptand›. Bunu üriner sistem infeksiyonu (41 enfeksiyon, %27.5) ve cerrahi alan infeksiyonu (28 infeksiyon, %18.8) izledi. Hastane infeksiyon etkeni olarak 84 gram-negatif bakteri (%55), 50 gram-pozitif bakteri (%32.9) izole edildi. En s›k izole
edilen etken patojen Staphylococcus aureus (50, %32.9) idi. Enfeksiyonlar›n 18’inde (%11.8) etken saptanamad›.
Sonuçlar: YBÜ hastalar›nda enfeksiyon geliflme h›z› di¤er servislere göre daha yüksekti. Di¤er servislerde sadece laboratuara dayal› sürveyans yap›ld›¤› ve kültür isteme oran› çok düflük oldu¤u için bu servislerin oranlar› beklenenden daha az görülmektedir. Bu nedenle kültür alma al›flkanl›¤›n›n art›r›lmas›, riskli kliniklerde hastaya dayal›
sürveyans çal›flmas›na ve daha gerçekçi veriler için alet-iliflkili enfeksiyon h›zlar›n›n araflt›r›lmas›na ihtiyaç vard›r.
12
P017
nf
ek
si
yonları
Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi
Hastane ‹nfeksiyonlar›: Nokta Prevalans Sonuçlar›
tan
H as
e
İ
Asuman fiengöz ‹nan1, ‹lknur Erdem1, fienol Çomo¤lu1, fiahinan Karl›1, Derya Öztürk Engin1, Nurgül Ceran1,
Emin Karagül1, Pafla Göktafl1
Amaç: Bu çal›flmada Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde hastane infeksiyonlar›n›n nokta prevalans yöntemiyle belirlenmesi amaçlanm›flt›r.
Yöntem: 22.12.2005 tarihinde hastanemizin tüm klinikleri ziyaret edilerek, hastane infeksiyon h›z›,
etkenleri ve bu etkenlerin antibiyotik duyarl›l›klar› belirlenmifltir. Hastane infeksiyonu tan›m› ve s›n›fland›r›lmas›nda Hastal›k Kontrol Merkezi (CDC) kriterleri kullan›lm›flt›r.
Bulgular: Toplam yatak kapasitesi 685 olan hastanemizde 22.12.2005 tarihinde yatan hasta say›s› 621
olarak belirlenmifl, 11 hastada toplam 14 hastane infeksiyonu saptanm›flt›r (hastane infeksiyon h›z›:
2.25). Hastane infeksiyonlar›n›n kliniklere göre da¤›l›m› tablo 1’de gösterilmifltir. Hastane infeksiyonu
geliflen olgular›n, %63.6’s› erkek, %36.3’ü kad›n olup, yafl ortalamas›: 45.0 (5-72) idi ve %63.6’s›nda kronik
renal yetmezlik, kronik akci¤er hastal›¤›, diabetes mellitus gibi altta yatan hastal›k vard›. ‹nfeksiyonlar›n
%45.4’ü pnömoni, %36.3’ü yara yeri infeksiyonu, %27.2’si üriner infeksiyon, %18.1’i kan dolafl›m› infeksiyonu idi. Etkenler, Acinetobacter spp., metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA), Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Enterococcus spp., Candida albicans ve 1 olguda etken belirsiz olarak saptand›. Asinetobakter kökenlerinin en s›k duyarl› oldu¤u antimikrobiyaller sefaperazon-sulbaktam ve amikasin iken, psödomonas kökenlerinin en duyarl› oldu¤u antimikrobiyaller imipenem, meropenem ve piperasilin-tazobaktam olarak belirlendi.
Hastanemizde, hastane infeksiyon h›z› di¤er kliniklere göre yüksek olan Anesteziyoloji ve Reanimasyon ile Beyin Cerrahisi klinikleri hastaya dayal› aktif surveyans yöntemiyle izlenmektedir. Di¤er kliniklerin hastane infeksiyonlar›n›n de¤erlendirilmesi belirli aral›klarla nokta prevalans çal›flmalar› ile yap›lmaktad›r. Bu çal›flmada hastanemizde en s›k görülen hastane infeksiyonu pnömoni, en s›k izole edilen
etken Acinetobacter spp. olarak saptanm›flt›r.
Yatan hasta say›s›
n
Hastane infeksiyonu
olan hasta say›s›
n
Hastane infeksiyonu
say›s›
n
Hastane infeksiyonu
h›z›
%
Anesteziyoloji ve Reanimasyon
Klini¤i
14
4
4
28.5
Dahiliye Klinikleri
89
1
2
2.24
123
2
3
2.43
Beyin Cerrahisi Klini¤i
33
1
2
6.06
Çocuk Hastal›klar› Klini¤i
38
-
-
-
Di¤er dahili birimler
129
-
-
-
Di¤er cerrahi birimler
195
3
3
1.53
Toplam
621
11
14
2.41
Klinik
Genel Cerrahi Klinikleri
13
tan
H as
e
f
İn
ek
si
Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanelerinde
Hastane ‹nfeksiyonlar›: Üç Y›ll›k Sonuçlar›n
Karfl›laflt›r›lmas›
yonları
P018
Serpil Erol1, Zülal Özkurt1, Ayten Kadanal›1, Kemalettin Özden1, Asuman Aras2, Mehmet Parlak1
1Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 2Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Hastaneleri
‹nfeksiyon Kontrol Hemfliresi
Amaç: Bu çal›flmada Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Yakutiye ve Aziziye Araflt›rma Hastaneleri’nde
2003, 2004 ve 2005 y›llar›nda görülen hastane infeksiyonlar›n›n (H‹) karfl›laflt›r›lmas› amaçlanm›flt›r.
Yöntem: Çal›flmada Atatürk Üniversitesi Araflt›rma Hastaneleri ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf›ndan kliniklerden aktif, prospektif ve hasta temelli sürveyans ile üç y›ll›k periyottan toplanan veriler kullan›ld›.
Bulgular: 2003 y›l›nda her iki hastanemizde toplam 1033 H‹ saptanm›fl olup, H‹ prevelans› %2.9 olarak saptan›rken, 2004 y›l›nda infeksiyon say›s› 933 olup prevalans %2.5, 2005 y›l›nda ise H‹ say›s› 714 ve
prevalans› %1.8 olarak belirlenmifltir. H‹’lar›n prevalans›n›n, en s›k saptanan infeksiyon türlerinin ve etkenlerin y›llara göre da¤›l›m› tablo1’de gösterilmifltir.
Sonuç: Hastane infeksiyonlar›n›n prevalans› son üç y›lda düflüfl e¤ilimi göstermifltir. En çarp›c› düflüfl
yan›k ünitesinde gözlenmifltir. Ancak özellikle Anestezi ve Reanimasyon Klini¤i ve Prematüre Klini¤i’nde olmak üzere hastane infeksiyonlar› hala önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Ayr›ca y›llar
içinde bakteremi görülme oran› giderek azal›rken CAI’lar›n daha ön plana geçti¤i dikkat çekmektedir.
Hastane infeksiyonu etkeni olan bakterilerden KNS, P. aeruginosa ve E. coli hala en s›k karfl›lafl›lan üç etken olmaya devam etmektedir.
Tablo 1. Y›llara Göre Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n Da¤›l›m›.
Y›l
2003
Prevalans
%2.9
H‹ prevalans›n›n en yüksek
En s›k saptanan
En s›k saptanan
oldu¤u klinikler (%)
infeksiyon türleri (%)
mikroorganizmalar (%)
1. Anestezi-Reanimasyon
1. Bakteremi (33.6)
1. S. aureus (24.9)
Ünitesi (50.0)
2. ÜS‹ (17.3)*
2. P. aeruginosa (18.5)
2.Yan›k Ünitesi (34.9)
3. Pnömoni (8.4)
3. KNS(18.2)***
1. ÜS‹ (21.4)
1. KNS (22.8)
Ünitesi (37.0)
2. Bakteremi (19.2)
2. E. coli (17.2)
2. Yan›k Ünitesi (24.3)
3. CA‹ (16.6)**
1. CA‹ (22.0)
1. KNS (23.4)
Ünitesi (41.0)
2. ÜS‹ (19.9)
2. Prematüre Ünitesi (13.4)
3. Bakteremi (18.5)
3. E. coli (16.5)
3. Prematüre Ünitesi (13.3)
2004
%2.5
3. Nefroloji Klini¤i (13.9)
2005
%1.8
3. Yan›k Ünitesi (6.4)
* Üriner sistem infeksiyonu
** Cerrahi alan infeksiyonu
*** Koagülaz negatif stafilokoklar
14
P019
Haydarpafla Numune Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji
Klini¤inde Hastane ‹nfeksiyonlar›
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
‹lknur Erdem1, Asuman fiengöz ‹nan1, Nurgül Ceran1, Duygu Mert1, Seniha fienbayrak Akçay1, Seyfi Ç. Özyürek1,
Pafla Göktafl1, Mücahit Görgeç1, Cihangir ‹slam1
emik doku veya implant infeksiyonlar›n›n tedaviye dirençli olmas›, tekrarlama riskinin yüksek olmas›, tedavi maliyetinin yükselmesi ve mortaliteye yol açabilmesi nedeni ile ortopedi kliniklerinde infeksiyon en çok korkulan komplikasyonlardan birisidir. Bu çal›flmada hastanemiz Ortopedi ve Travmatoloji Klini¤i’nde izlenen hastalarda hastane infeksiyon s›kl›¤›, tipi ve etken mikroorganizmalar›n belirlenmesi amaçland›.
K
Ocak 2005-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda Ortopedi ve Travmatoloji Klini¤i’nde izlenen hastalardan
Hastal›k Kontrol Merkezi (CDC) kriterlerine göre hastane infeksiyonu tan›s› konan hastalar de¤erlendirildi.
Bu süre içinde Ortopedi ve Travmatoloji Klini¤i taraf›ndan izlenen hastalarda hastane infeksiyon h›z› %1.9 olarak belirlendi. Hastane infeksiyonlar›n›n %83’ü cerrahi alan infeksiyonu, %6’s› pnömoni, %4’ü
kan dolafl›m› infeksiyonu, %4’ü protez infeksiyonu, %3’ü idrar yolu infeksiyonu idi. En s›k izole edilen etkenler Staphylococcus aureus (S. aureus), Pseudomonas aeruginosa, Enterobacter spp. idi. Cerrahi alan infeksiyonlar›n›n %65’inde etken S. aureus idi. ‹nfeksiyon etkeni olarak izole edilen stafilokoklarda metisilin direnci %90 idi.
Ortopedik cerrahide hastane infeksiyonlar› geliflimini önlemede sürveyans çal›flmalar› ve infeksiyon
kontrol önlemlerinin uygulanmas› oldukça önemlidir.
•
P020
Mersin Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesinde Vankomisin
Dirençli Enterokok Prevalans›n›n Belirlenmesi
‹smet Bay›nd›r1, Gülden Ersöz1, Ali Kaya1
1Mersin Üniversitesi T›p Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›
ersin Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi’ne yeni yatan hastalardaki VRE tafl›y›c›l›k prevalans› ve
yo¤un bak›m birimlerinde yatt›klar› sürece VRE ile kolonize olma oranlar›n› belirlemek amac› ile
prospektif sürveyan çal›flmas› yap›ld›.
M
Çal›flmaya 0cak-Haziran 2005 döneminde hastaneye yeni yatan (0. gün) ve yo¤un bak›m ünitelerinde yatmakta olan olgular dahil edildi. Yeni yatan 1000 olgudan yat›fllar›n›n ilk günü ve Yo¤un Bak›m Ünitelerinde yatmakta olan 100 olgudan ilk gün ve her hafta perianal sürüntü al›nd›. Örnekler hasta bafl›nda 6 µg/ml vankomisin ve 64 µg/ml seftazidim içeren Mueller-Hinton Broth içine yerlefltirildi. 48. saatte
bulan›kl›k saptanan ve 72. saatin sonunda bulan›kl›k olan ve olmayan bütün tüplerden 6 µg/ml vankomisin ve 64 µg/ml seftazidim içeren D-Coccosel agara pasaj yap›ld›. Enterokoklar›n BBL CRYSTAL GramPositive ID System ile tiplendirilmesi yap›ld›. ‹zole edilen sufllar›n vankomisin direnci E-test ile do¤ruland›.
Bu dönemde hastanede yatan hasta say›s› 8653, hasta yat›fl günü ise 57823 idi. Hastaneye yeni yatan olgular›n 780’i (%78) erkek, 220’si (%22) kad›nd›, yafllar› 3-97 (ortalama 49.2) aras›nda de¤iflmekteydi. Dahiliye Yo¤un Bak›m ve Cerrahi Yo¤un Bak›mlarda hasta yat›fl günü 3606, hasta yat›fl gününe göre
örnekleme oran› %20.0, Reanimasyon Ünitesinde ise yat›fl günü 891 ve örnekleme oran› %50.3 idi. Yo¤un
Bak›m Ünitelerinde 12 enterokok suflu izole edildi. Dört sufl E. faecium, 8 sufl E. faecalis olarak tiplendirildi. Tarama besiyeri ile VRE olarak saptanan E. faecium sufllar›n›n sadece biri E-test ile vankomisine dirençli tespit edildi ve M‹K de¤eri > 256 µg/mL idi. Hastaneye yeni yatan olgularda ise vankomisin dirençli enterokok tespit edilmedi. Say›n›n azl›¤› nedeniyle istatistiksel olarak risk de¤erlendirmesi yap›lmad›. Çal›flmam›z›n sonucunda bölgemizde hastanemiz için VRE’lar›n flimdilik hastane infeksiyonlar›nda epidemiyolojik aç›dan bir sorun oluflturmayaca¤› kanaatine var›ld›.
15
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
‹nfeksiyon Kontrolünde Toplam Kalite ‹yilefltirme
Yöntemlerinin Kullan›m›
P021
Yeflim Çetinkaya fiardan1, Gönül Y›ld›r›m2, Burcu Ayd›no¤lu2, Asuman Öz2, Ayla Çelikcan2, Ayflegül Akar2, Emel Nergis2,
Filiz Kandemir2, Naile Marafll›o¤lu2, Nermin Has›rc›2, Kemal Yenilmez4, Gül Kalyoncu3, Serhat Ünal1
1Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal› ‹nfeksiyon Hastal›klar› Ünitesi, 2Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi,
3Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri ‹nsan Kaynaklar› Koordinatörlü¤ü, 4Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Kalite Koordinatörlü¤ü
Girifl: Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi YBÜ’lerinde V‹P h›zlar› NNIS rakamlar›na göre 90. persentilin en az iki kat
üzerindedir. V‹P h›zlar›n›n azalt›lmas› için toplam kalite iyilefltirme yöntemlerinin baflar› ile kullan›ld›¤› literatür örneklerinden
yola ç›k›larak bir ‹yilefltirme Tak›m› kurulmas›na karar verilmifltir. Eriflkin Hastanesi ile ilgili önsonuçlar›n sunulmas› planlanm›flt›r.
Yöntem: Eriflkin Hastanesi’nden on, Çocuk Hastanesi’nden iki hemflire, iki rehber ve bir infeksiyon kontrol doktorundan
oluflan bir “‹yilefltirme Tak›m›” kurularak Kas›m 2005’de çal›flmalar›na bafllam›flt›r. Sorun, “planla, uygula, kontrol et ve önlem
al döngüsü” ve alt› ad›m yöntemi kullan›larak ele al›nm›flt›r. Standart bir form ile Eriflkin Hastanesi YBÜ’lerinde endotrakeal aspirasyon ifllemi gözlenmifltir. Ventilatöre ba¤l› hastalar›n izlemi için ikinci bir form haz›rlanm›fl, mesai içi ve mesai d›fl› saatlerde gözlem yap›lm›flt›r. Eriflkin Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Ekibi taraf›ndan haz›rlanm›fl ve henüz uygulamaya konulmam›fl
olan “Nozokomiyal Pnömoninin Önlenmesi Talimat›” tak›m üyeleri ile paylafl›larak gerekli de¤ifliklikler yap›lm›flt›r. Toplam 151
hemflireye talimat ile ilgili e¤itim verilmifl, uygun teknikle yap›lan bir endotrakeal aspirasyon iflleminin video kayd› izletilmifltir. Sonuçlar: Eriflkin Hastanesi YBÜ’lerinde endotrakeal aspirasyon ifllemi için 186, ventilatöre ba¤l› hastalar için 429 gözlem
yap›lm›flt›r. Üniteler aras›nda özellikle aspirasyon için kullan›lan s›v› ve bu s›v›n›n kullan›m flekli, birden fazla kez aspire edilmesi gereken hastalarda nelaton sondan›n kullan›m flekli konular›nda önemli farkl›l›klar gözlenmifltir. Ayr›ca farkl› ünitelerde
el hijyeni sa¤lanmas›, devrelerde s›v› birikimi, devrelerin kirli olmas› ve a¤›z hijyeni sa¤lanmas› bafll›klar›nda sorun oldu¤u görülmüfltür. Uygulama farkl›l›klar›n› ortadan kald›rmak için Ocak 2006’da aspirasyon s›v›s› olarak 15 ml steril su içeren plastik ampullerin kullan›m›na bafllanm›fl, talimat konusunda ayr›nt›l› e¤itim verilmifl, dorsal lümenli endotrakeal tüplerin ve cuff bas›nc› ölçen aletlerin al›m› için giriflimde bulunulmufltur.
Tart›flma: Kurulmufl olan ‹yilefltirme Tak›m›’n›n çal›flmalar› henüz tamamlanmam›flt›r. Ancak bu konuda hastane genelinde
fark›ndal›k yarat›larak henüz düzeltici bir önlem al›nmadan tüm YBÜ’lerde V‹P h›zlar›nda önemli azalma sa¤lanm›flt›r. Bu azalmaya ra¤men hala 90. persentil üzerinde seyreden h›zlar›n ‹yilefltirme Tak›m› çal›flmas› sonras›nda 75. persentile indirilmesi
hedeflenmifltir.
•
ERCP ile ‹liflkili Sepsis
P022
Sibel Kaymakç›1, Sultan Do¤anay1, ‹ffet Palab›y›ko¤lu1, Emin Tekeli1, Derya Aysev1, Mustafa fi›rlak1
1Ankara Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi
Amaç: Gastrointestinal endoskopi ile iliflkili infeksiyonlar›n ço¤unlu¤unu, safra yollar› t›kan›kl›¤› olan hastalarda yap›lan endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP) ile iliflkili sepsis oluflturmaktad›r. Bu çal›flman›n amac›, AÜTF Gastroenteroloji Bilim Dal› ERCP Ünitesi’nde gerçeklefltirilen ERCP iflleminden sonra bu klinikte izlenirken sepsis geliflen hastalar ile etken
olan mikroorganizmalar› tan›mlamak ve bu sonuçlardan infeksiyon kontrolünde yararlanmakt›r.
Gereç ve Yöntem: Hastalar›n hastaneye yat›fl ve herhangi bir giriflimden 72 saat sonra ortaya ç›kan sepsis klinik tablosu nozokomiyal sepsis olarak adland›r›lmaktad›r. Hastalara ERCP ile iliflkili sepsis tan›s›, bu çerçeve içinde konmufltur.
Bulgular: AÜTF Gastroenteroloji Bilim Dal› ERCP Ünitesi’nde ERCP yap›lan hastalardan 2002 y›l›nda %1.1, 2003 y›l›nda %1.8,
2004 y›l›nda %2.2 ve 2005 y›l›nda %1.1’inde ERCP ile iliflkili sepsis saptanm›flt›r. ERCP ile iliflkili sepsise atfedilebilir mortalite oran› ayn› s›rayla %23.1, %29.4, %14.3 olarak gerçekleflmifltir. 2005 y›l›nda ERCP ile iliflkili sepsise atfedilebilir mortalite olmam›flt›r.
Etken s›ralamas›nda ilk iki s›raya Escherichia coli ve Pseudomonas türlerinin yerleflti¤i görülmüfltür.
Sonuç: Etkenlerin da¤›l›m›, söz konusu ünitede geliflen infeksiyonlarda endojen ve ekzojen mekanizmalar›n birlikte rol oynad›¤›na iflaret etmektedir. Ayr›ca 2002-2004 y›llar›ndaki sonuçlar, Pseudomonas türlerinin izolasyonununda art›fl e¤ilimi gösterdi¤inden ERCP Ünitesi’nde endoskoplar›n etkin temizlik ve dezenfeksiyonu baflta olmak üzere, infeksiyon kontrol uygulamalar›
gözden geçirilmifltir. Gerekli öneriler ve düzenlemeler yap›ld›ktan sonra 2005 y›l›nda umut veren bir geliflme gözlenmifltir.
KAYNAKLAR
1.
Garner JS, Jarvis WR, Emori TG, Horan TC, Hughes JM. CDC definitions for nosocomial infections. Am J Infect Control 1988; 3: 128-40.
2.
Do¤anay M. Nozokomiyal Kan Dolafl›m› ‹nfeksiyonlar›. Do¤anay M, Ünal S (editörler). Hastane ‹nfeksiyonlar› Kitab›nda. Ankara: Bilimsel T›p
Yay›nevi, 2003; 473-88.
3.
Nelson DB. Infection control during gastrointestinal endoscopy. J Lab Clin Med 2003; 141: 159-67.
4.
Novello P, Hagege H, Ducreux M, et al. Septicemias after endoscopic retrograde cholangiopancreatography. Risk factors and antibiotic prophylaxis. Gastroentrol Clin Biol 1993; 17(12): 897-902.
16
nf
ek
si
yonları
AÜTF Hastaneleri Cerrahi Kliniklerinde
MRSA ‹nfeksiyonlar›: 1997-2005
P023
tan
H as
e
İ
Sevilay Kiraz1, Sultan Do¤anay1, Serpil Lale1, Sibel Kaymakç›1, ‹lkay Erbektafl1, Tekmile Köse1, ‹ffet Palab›y›ko¤lu1,
Emin Tekeli1, Fügen Çokça1, Özay Akan1, Necmettin Ünal1, Derya Aysev1, Mustafa fi›rlak1, Ethem Geçim1, Erdal ‹nce1
1Ankara Üniversitesi T›p Fakültesi Hastaneleri ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi
Amaç: Hastanemizdeki bafll›ca cerrahi kliniklerde 1997 y›l›ndan itibaren metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA) infeksiyonlar›n›n gösterdi¤i seyri ortaya koymak ve bu sonuçtan infeksiyon kontrolünde yararlanmakt›r.
Yöntem: Bu çal›flmada, AÜTF Hastaneleri ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi (‹KK)’nin elde etti¤i sürveyans verileri incelenmifltir.
AÜTF Hastaneleri’nde hastane infeksiyonlar› (H‹)’lar›, ‹KK’nin yürüttü¤ü, laboratuvara dayal›, aktif, prospektif sürveyans çal›flmalar› ile izlenmektedir. H‹ tan›mlar›, “Centers for Disease Control and Prevention” (CDC 1988, 1992) kriterleri temel al›narak yap›lm›flt›r.
Bulgular: H‹ etkeni olan S. aureus’lar içinde MRSA oran› incelendi¤inde en yüksek de¤erlerin Kardiyovasküler Cerrahi Klini¤i’nde gerçekleflti¤i görülmüfltür. Bu klinikte H‹ etkeni olarak tan›mlanan S. aureus’lar›n 1997, 2000 ve 2005 y›llar›nda s›ras›yla %81.8,
%96.7 ve %97.8’inin MRSA oldu¤u belirlenmifltir.
Tart›flma ve Sonuç: Kardiyovasküler Cerrahi (KVC) Klini¤i’nde MRSA’n›n H‹ etkenleri içindeki a¤›rl›¤›n›n belirgin flekilde artmas› ve izole edilen S. aureus’lar›n hemen tamam›n›n MRSA olmas› son derece önemlidir. Bu sonuçlar KVC Klini¤i’nde infeksiyon
kontrol önlemlerinin uygulanmas›nda ciddi sorunlar oldu¤unu göstermifltir. Genel Cerrahi, Beyin Cerrahi ve Gö¤üs Cerrahi Klinikleri’nde MRSA infeksiyonlar›n›n son befl y›lda önemli oranda azalma göstermesi olumlu bir geliflmedir.
Tablo 1. Bafll›ca Cerrahi Kliniklerde H‹ Etkenleri ‹çinde MRSA Oran›.
KVC
Genel cerrahi
‹bni Sina H.
Cebeci H.
Beyin cerrahi
Gö¤üs cerrahi
1997
9/58 %15.5
65/269 %24.1
21/91 %23.1
11/52 %21.1
17/45 %37.7
2000
29/143 %20.3
125/448 %27.9
9/33 %27.3
19/75 %25.3
11/18 %61.1
2005
45/140 %32.1
29/218 %13.3
15/98 %15.3
10/139 %7.2
4/73 %5.5
•
P024
AÜTF Hastaneleri’nde Primer ve Sekonder Kan Dolafl›m›
‹nfeksiyonlar›
‹lkay Erbektafl1, Sibel Kaymakç›1, Serpil Lale1, Sultan Do¤anay1, Sevilay Kiraz1, Tekmile Köse1, ‹ffet Palab›y›ko¤lu1,
Emin Tekeli1, Fügen Çokça1, Özay Akan1, Necmettin Ünal1, Derya Aysev1, Mustafa fi›rlak1, Ethem Geçim1, Erdal ‹nce1
Amaç: Bu çal›flman›n amac›, hastanelerimizdeki bafll›ca cerrahi ve dahili kliniklerdeki primer ve sekonder kan dolafl›m› infeksiyon (KD‹)’lar›n›n s›kl›¤›n› ve etkenlerini ortaya koymakt›r. Ayr›ca sekonder KD‹’lar›n›n kliniklere da¤›l›m› da belirlenmifltir.
Yöntem: Hastane infeksiyonu (H‹) tan›mlar›, “Centers for Disease Control and Prevention” (CDC 1988, 1992) kriterleri temel
al›narak yap›lm›flt›r. Sekonder KD‹’lar›, H‹’lar› içinde gösterilmeden ayr› olarak kaydedilmifltir.
Bulgular: Hematoloji Klini¤i’nde geliflen 193 H‹’nun 111’i (57.5) primer KD‹’dur. Bunu %31.3 oran› ile T›bbi Onkoloji Klini¤i izlemifltir. Cerrahi Kliniklerde geliflen H‹’lar›n›n %8.1-%23.5’unun primer KD‹ oldu¤u belirlenmifltir.
Bafll›ca H‹’lar›nda sekonder KD‹ geliflme oranlar› tabloda gösterilmifltir.
Primer KD‹ etkeni olan 345 mikroorganizma içinde ilk s›raya 102 (%29.6) koagülaz negatif stafilokok (KNS), 52 Escherichia coli (E.
coli) (%15.1) yerleflmifltir. Sekonder KD‹’na yol açan 93 etken içinde ise en s›k izole edilen mikroorganizma 22 metisiline dirençli
Staphylococcus aureus (%23.7) olmufltur. Candida türlerinin primer KD‹’n›n %6.1; sekonder KD‹’n›n %6.4’ünden sorumlu oldu¤u görülmüfltür.
Sekonder KD‹’n›n kliniklere göre da¤›l›m› incelendi¤inde ise, 93 sekonder kan dolafl›m› infeksiyonundan 19’unun (%20.4) Kardiyovasküler Cerrahi (KVC) Klini¤i’nde, 18’inin ‹bni Sina Hastanesi’ndeki Genel Cerrahi Klini¤i’nde ortaya ç›kt›¤› belirlenmifltir.
Sekonder KD‹’n›n %3.2-6.4’ü dahili kliniklerde gözlenmifltir.
Sonuç: Bu sonuçlar›n ›fl›¤›nda primer ve sekonder KD‹’lar›n›n önlenmesi ve kontrolüne yönelik daha gerçekçi stratejiler gelifltirmek mümkün olacakt›r.
Tablo. Bafll›ca Hastane ‹nfeksiyonlar›nda Sekonder KD‹ Oranlar›.
N
Sekonder KD‹ (N)
Üriner sistem inf.
235
31
%13.2
Solunum sistemi inf.
240
37
%15.4
Cerrahi alan inf.
274
19
%6.9
Di¤er
128
16
%12.5
Sekonder KD‹ geliflme oran› (%)
17
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Yenido¤an Ünitesinde Tek Kullan›ml›k Ventilatör
Hortumlar›n›n Tekrar Kullan›m› ve Sonuçlar›
P025
Duygu Eflel1, Mustafa Akçakufl2, Fatma Mutlu Sar›güzel1, Bülent Sümerkan1
1Erciyes Üniversitesi T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2Erciyes Üniversitesi T›p Fakültesi Pediatri Anabilim Dal›
ekanik ventilasyon ekipmanlar›, hastane infeksiyonlar› aç›s›ndan önemli kaynaklard›r. Bu yolla oluflan infeksiyonlarda en önemli etken mikroorganizma minimal üreme ihtiyaçlar› sayesinde bu tür
ortamlarda kolayca ço¤alabilen Pseudomonas aeruginosa’d›r.
M
Hastanemiz Yenido¤an Ünitesi’nde ventilatör iliflkili pnömoni say›lar›n›n artmas› üzerine bir inceleme bafllat›lm›fl ve bu inceleme sonucunda Ocak-Eylül 2005 tarihleri aras›nda 55 bebe¤in trakeal aspirat
örneklerinde 105 ve üzeri P. aeruginosa izole edildi¤i belirlenmifltir. Bu bebeklerden izole edilen sufllar›n antibiyotik direnç paternleri incelendi¤inde on farkl› antibiyotip oldu¤u ve sufllardan 41 (%74)’inin 3
major antibiyotipten birine dahil oldu¤u görülmüfltür.
‹nfeksiyon kayna¤›n›n araflt›r›lmas› s›ras›nda Yenido¤an Ünitesinde kullan›lan ve asl›nda tek kullan›ml›k olan ventilatör hortumlar›n›n etilen oksit ile steril edilerek tekrar kullan›ld›¤›, ancak sterilizasyon
ifllemi öncesinde uygun flekilde y›kanmad›¤› ve içinde gözle görünür s›v› kald›¤› gözlenmifltir. Durum
Yenido¤an Ünitesine bildirilmifl ve Eylül 2005 tarihinden itibaren ventilatör hortumlar›n›n tekrar kullan›m›na son verilmifltir. Ocak 2006’ya dek sadece 5 bebe¤in trakeal aspirat örneklerinde anlaml› P. aeruginosa izolasyonu olmufltur.
Ventilatör hortumlar›n›n çok pahal› olmas› nedeniyle, pek çok hastanede oldu¤u gibi bizim hastanemizde de bunlar›n tekrar kullan›m› neredeyse zorunludur. Bu ifllemin kontrollü olabilmesi amac›yla
Ocak 2006 tarihinden itibaren ventilatör hortumlar›n›n yeniden kullan›ma haz›rlanmas› görevi Merkezi
Sterilizasyon Ünitesine verilmifltir. Ünitedeki y›kama-dezenfektör cihazlara bu hortumlar›n içlerinin y›kanmas›n› sa¤layacak özel bir aparat al›nm›flt›r. Y›kanamayan parçalar ise hidrojen peroksit (Sterrad) ile
steril edilerek teslim edilmektedir. Y›kama sonras› rasgele birkaç hortum içerisinden Beyin-Kalp infüzyon s›v›s› geçirilerek üreme kontrolü yap›lm›fl, ancak herhangi bir bakteri izole edilememifltir.
Yeni uygulamaya baflland›¤›ndan beri sadece bir bebe¤in trakeal aspirat›nda P. aeruginosa üretilmifl,
ancak bu bebe¤in yaklafl›k dört ayd›r hastanede yatmas› nedeniyle bir kolonizasyon oldu¤u sonucuna
var›lm›flt›r.
Tek kullan›ml›k ventilatör hortumlar› ayr›labilir tüm parçalar› ayr›lmak ve y›kama-dezenfektör cihazlarda 95°C’de y›kanmak suretiyle tekrar kullan›ma sunulabilir. Y›kanamayan parçalar için hidrojen peroksit ile sterilizasyon etilen okside göre daha güvenilir ve çabuk bir yöntemdir.
18
P026
nf
ek
si
yonları
Konya Numune Hastanesi 2005 Y›l› Hastane
‹nfeksiyonlar›
tan
H as
e
İ
Nebahat Dikici1, fienay Da¤l›1, Fatime Korkmaz1, fiehnaz Güngör1, Gülay Mutlu1
1Konya Numune Hastanesi Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i
Amaç: Hastanemizde izlenen hastane enfeksiyonlar› (H‹), infeksiyon bölgeleri ve kliniklere göre H‹
h›zlar›n›n belirlenmesi amaçland›.
Yöntem: Hastanemiz Yo¤un Bak›m Üniteleri (YBÜ) ve Ortopedi klini¤ine günlük aktif sürveyans, di¤er kliniklerde ise pasif ve kültüre dayal› surveyans program› izlenerek H‹’lar› belirlendi.
Bulgular: Hastanemiz 65’i yo¤un bak›m olmak üzere toplam 700 yata¤a sahiptir. 2005 y›l› içinde
35310 hasta 194493 hasta yat›fl günü izlendi ve 209 H‹ tespit edildi. Hastane genelinde ‹nfeksiyon H›z›:
%0.59, insidans dansitesi: 1.07/1000 bulundu. 179 hastadan etken izolasyonu yap›ld›. ‹zole edilen etkenlerin %65.3’ü Gram negatif, %32.4’ü Gram pozitif bakteriler ve %2.3’ü Candida spp. idi. Kliniklere ve infeksiyon yerine göre H‹ h›zlar› Tablo-1’de özetlenmifltir.
Sonuç: Hastanemiz genel H‹ h›z› birçok hastaneye göre daha düflük bulundu. Cerrahi alan infeksiyonlar›m›z›n ilk s›rada yer almas›nda Ortopedi klini¤ine günlük aktif surveyans yap›lmas›n›n önemli bir
rolü oldu¤u düflünüldü. Her merkezin kendi H‹ h›zlar›n› belirlemesi, kendi infeksiyon kontrol politikalar›n› gelifltirmede yol gösterici olacakt›r.
Tablo 1. Olgular›n Kliniklere ve ‹nfeksiyon Bölgesine Göre Da¤›l›m›.
Klinikler
CA‹
ÜS‹
DS‹
Prot. ‹.
SS‹
YD‹
Top
H‹ h›z›
‹ns Dans
16
53.30
72.72
49
20.16
20.79
2
20
6.19
8.05
8
2.91
10.23
4
71
2.91
3.65
1
1
1.96
2.39
4
1.03
1.37
3
6
0.78
1.38
2
0.51
0.99
2
0.50
1.68
8
0.45
0.55
2
0.27
0.86
1
0.22
0.39
Reanimasyon YB
1
7
3
3
2
Beyin cerrahi YB
5
22
11
4
3
15
3
Nöroloji YB
Acil Servis YB
Ortopedi
3
43
2
1
Gö¤üs Cerrahisi
3
Kalp Damar Cer
2
Koroner YB
Beyin cerrahisi
7
21
1
Genel Cerrahi
1
7
1
1
‹ntaniye
1
1
Dahiliye
2
2
1
Gö¤üs
2
Kardiyoloji
1
Hemodiyaliz
(%)
3
3
1
Plastik Cerrahi
Toplam
1
2
Dahiliye YB
Üroloji
SSS‹
5
1
Nefroloji
Gö¤üs YB
K.‹.
1
8
0.20
0.43
1
0.13
0.32
3
0.13
0.26
3
0.07
0.12
2
0.07
0.10
1
0.04
0.11
1
0.04
0.11
0.59
1.07
70
57
25
21
19
11
3
3
209
33.49
27.27
11.96
10.04
9.09
5.29
1.43
1.43
100
CA‹: Cerrahi alan infeksiyonu, Prot: Protez infeksiyonu, YD‹: Yumuflak doku infeksiyonu, DS‹: Dolafl›m sistemi infeksiyonu,
ÜS‹: Üriner sistem infeksiyonu, SS‹: Solunum sistem infeksiyonu, K‹: Kateter infeksiyonu, SSS‹: Santral sinir sistemi infeksiyonu
19
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Bay›nd›r Hastanesi Sö¤ütözü’nde 2005 Y›l› Nozokomiyal
Solunum Sistemi ‹nfeksiyonlar›
P027
Nurflen Karakç›1, Asl› Karademir1, Candan Üstün1
1Bay›nd›r Hastanesi
astane ‹nfeksiyonlar› içinde, solunum sistemi infeksiyonlar›; hastanede kal›fl süresini uzatmas›, hastane maliyetini belirgin art›rmas› ve yüksek mortalite oranlar›na neden olmalar› yönünden son derece önemli bir infeksiyon grubudur.
H
Bu çal›flmada Bay›nd›r Hastanesi Sö¤ütözü’nde Ocak 2005-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda geliflen hastane kaynakl› solunum sistemi infeksiyonlar› de¤erlendirilmifltir. 2005 y›l›nda yatarak izlenen 11795 hastadan 166’s›nda 258 hastane infeksiyonu geliflti¤i saptanm›flt›r. 2005 y›l›nda nozokomiyal infeksiyon h›z› %2.19’dur.
Bu infeksiyonlar›n kayna¤›na göre da¤›l›m›nda %33.7 ile solunum sistemi infeksiyonlar›n›n ilk s›rada yer ald›¤›
görülmektedir.
Hastane kaynakl› solunum sistemi infeksiyonlar›n›n yafllara göre da¤›l›m›:
0-14 yafl 2 kifli
15-40 yafl 3 kifli
41-70 yafl 38 kifli
71 ve üzeri 33 kifli
Hastalar altta yatan hastal›klar aç›s›ndan bak›ld›¤›nda genel vücut travmas› ile izlenen 6, koroner bypass olan 4,
kronik obstrüktif akci¤er hastal›¤› ile izlenen 6, serebrovasküler hastal›¤› olan 17, intrakranial kitlesi olup opere edilen 13, intrakranial kanama ile izlenen 7, akci¤er ve mide kanseri olup metastazlar› olan 5, Alzheimer hastal›¤› olup
bilinç kayb› ile yatan 7, Parkinson hastal›¤› olan 2, kronik myeloblastik lösemi olan 1, iskemik ensefalopati ile yatan
1 hasta olarak izlenmifltir.
Hastalar›n tümünde hastane kaynakl› pnömoni etkenleri mikrobiyoloji laboratuvar›nda izole edildi¤inde, 28
hastada iki adet, 3 hastada üç adet pnömoni etkeni olan mikroorganizma izolasyonu vard›. Hastane kaynakl› solunum sistemi infeksiyonlar›nda etken mikrooorganizma da¤›l›mlar›na bak›ld›¤›nda;
Pseudomonas aeruginosa 16
MRSA 12
MRSE 19
MSSA 3
Klebsiella pneumoniae 18
E. coli 4
Candida spp. 15
Acinetobacter spp. 5
Streptococcus pneumoniae 2
Stenotrophomonas maltophilia 4
Enterobacter spp. 7
Proteus mirabilis 3
Enterococcus spp. 1
Pneumocystis carinii 1
Hastane kaynakl› solunum sistemi infeksiyonu ile izlenen bu hastalardan 46’s› (%60) tan› konuldu¤unda entübe
olan hastalard›. Nozokomiyal pnömoni ataklar› hastaneye yat›fl gününden itibaren ortalama olarak 19 günde geliflti. En k›sa süre 3, en uzun süre 86 gün olarak belirlenmifltir. Hastane kaynakl› pnömoni, bir çok risk faktöründen etkilenmektedir. Hastan›n altta yatan hastal›¤›, yafl›, bilinç durumu, entübasyon süresi, trakeostomi-kateter uygulanmas›, izole edilen etkenlerin virülanslar›, tümü bu infeksiyonlar›n geliflimine zemin haz›rlayan basamaklard›r.
20
P028
nf
ek
si
Pseudomonas aeruginosa’n›n Neden Oldu¤u Ampiyem
Olgusu: Toplum Kökenli mi, Nozokomiyal mi?
yonları
tan
H as
e
İ
Derya Seyman1, Dilara ‹nan1, Sevim Keskin2, Abdullah Erdo¤an3, Betil Özhak4, Latife Mam›ko¤lu1
1Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Kontrol
Komitesi, 3Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Cerrahisi Anabilim Dal›, 4Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi T›bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
seudomonas aeruginosa hastane infeksiyon etkeni olan f›rsatç› bir patojendir. Birden fazla direnç paterninin bir arada olmas› nedeniyle antipsödomonal antibiyotiklere (APA) k›sa sürede direnç gelifltirmektedir.
P
Onbefl gündür öksürük, balgam, hemoptizi, atefl ve sa¤ gö¤üs a¤r›s›yla Gö¤üs Cerrahisi klini¤ine baflvuran ve sa¤ hemitoraksta ampiyem tan›s›yla tüp torakostomi (kapal› sualt› drenaj› (KSAD)) uygulanan
hastaya ‹nfeksiyon Hastal›klar› konsultasyonu istendi. Hastan›n pü ve balgam kültüründe P. aeruginosa
üredi. Üretilen izolat siprofloksasine az duyarl›, piperasiline (P) duyarl› ve di¤er APA’lere [sefepim (S),
aztreonam, seftazidim (SF), meronem (M), sefoperazon/sulbaktam (SS), amikasin, netilmisin] dirençliydi. Çoklu dirençli P. aeruginosa toplum kökenli ampiyemde beklenen bir etken olmad›¤›ndan, hastan›n
öyküsü, dosyas› ve önceki yat›fl›ndaki ‹nfeksiyon Hastal›klar› konsultasyon izlem formu incelendi ve 2
y›l önce trafik kazas› sonucu multipl travma nedeniyle 2.5 ay yo¤un bak›mda takip edildi¤i ö¤renildi. Sa¤
akci¤erde kontüzyon ve hemopnömotoraks geliflen hastaya KSAD uyguland›¤› ve uzun süre entübe takip edildi¤i, sa¤ akci¤eri yeteri kadar ekspanse olmayan, sa¤ orta ve alt lob kaynakl› bronkoplevral fistül-ampiyem geliflen hastaya 3 kez dekortikasyon operasyonu yap›ld›¤› saptand›. Birinci ve 2. operasyonda al›nan intraoperatif pü kültüründe Pseudomonas spp. üredi¤i, APA duyarl› oldu¤u ve M bafllanan
hastan›n tedavisinin 19. gününde yap›lan 3. operasyonunda al›nan intraoperatif pü kültüründe tekrar
Pseudomonas spp. üredi¤i tespit edildi. Bu izolat›n imipenem (‹) ve M’e direnç gelifltirmesi nedeniyle hastada SS’a geçildi¤i, bronkoskopi ile al›nan bronkoalveoler lavaj örne¤inde yine Pseudomonas spp. üredi¤i, ‹, M direncinin yan› s›ra S ve SF de direnç geliflti¤i belirlendi. SS’la tedavi edilen hastan›n flifayla taburcu edildi¤i saptand›. Taburcu olduktan sonra solunum sistemi ile ilgili yak›nmas› ve hastaneye yat›fl
öyküsü olmayan hastada, 20 ay sonra geliflen ampiyem tablosunda üretilen etken, direnç paterni ve önceki kültür antibiyogramlar› ile benzerlik göstermesi nedeniyle yeni infeksiyonun nozokomiyal kaynakl› oldu¤u düflünülmüfltür. Üretilen P. aeruginosa suflunun sadece P’e duyarl› olmas›, bu antibiyoti¤in önceden kullan›lmam›fl olmas›na ba¤lanm›flt›r. Bu vakada yaklafl›k 2 seneye varan öyküye ra¤men infeksiyonun nozokomiyal kaynakl› olabilece¤i, özellikle cerrahi alan infeksiyonu varl›¤›nda önceki öykünün
dikkatle araflt›r›lmas› gerekti¤i vurgulanmak istenmifltir.
21
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Konya Numune Hastanesi 2005 Y›l› Hastane ‹nfeksiyonu
Etkenleri ve Antibiyotik Duyarl›l›klar›
P029
Fatime Korkmaz1, Nebahat Dikici1, fienay Da¤l›1, fiehnaz Güngör1, Gülay Mutlu1, Gülizar Akyol2
1Konya Numune Hastanesi Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i, 2Konya Numune Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvar›
Amaç: Hastanemiz hastane infeksiyonu (H‹) etkenlerini, infeksiyon bölgesine göre da¤›l›mlar›n› ve antibiyotik dirençlerini tespit etmek.
Yöntem: Hastanemiz Yo¤un Bak›m Üniteleri ve Ortopedi klini¤inde aktif sürveyans, kliniklerde ise pasif
ve kültüre dayal› surveyans program› izlenerek H‹’lar› belirlendi. ‹zole edilen sufllar›n identifikasyonu klasik
yöntemler ve BBL crystal identifikasyon kitleri ile, antibiyotik duyarl›l›klar› Kirby-Bauer disk diffüzyon yöntemi ile NCCLS kriterlerine uygun olarak yap›ld›.
Bulgular: 2005 y›l› içinde 35310 yatan hastan›n 188’inde 209 H‹ tespit edilmifltir. Bunlar›n 179’unda etken
izole edilerek, antibiyotik duyarl›l›klar› belirlenmifltir.
MRSA oran›m›z %54.5, MRSE ise %76.9 tespit edildi. Vankomisin dirençli Enterokok saptanmad›. Gram negatif enterik basillerde ‹mipenem (%94.3), Sefoperazon-sulbaktam (%75), Piperasilin-tazobaktam (%69.2), Pseudomonas spp. için Amikasin (%95.8), Sefoperazon-Sulbaktam (%92), Meropenem ve Netilmisin (%85.7), Acinetobacter spp. için ise ‹mipenem (%88.8), Piperasilin-tazobaktam (%77.7), Sefoperazon-sulbaktam (%75) en duyarl› antibiyotik olarak belirlenirken en dirençli antibiyotikler Gram negatif enterik basillerde Ampisilin (%97),
Sefazolin (%87.8), Sefiksim (%83.6) Pseudomonas spp. için Aztreonam (%88.8) olarak saptand›.
Sonuç: Her hastanenin kendi H‹ etkenlerini ve antibiyotik dirençlerini sürekli izlemeleri, ona göre tedavi
protokollerini belirlemeleri uygun olacakt›r.
Tablo 1. Konya Numune Hastanesi Hastane ‹nfeksiyonu Etkenler.
Etken
CA‹
ÜS‹
Pseudomonas spp.
11
16
PR.‹.
E. coli
3
15
Enterobacter spp.
12
4
A. baumannii
6
4
Klebsiella spp.
3
7
Citrobacter
3
Panteo agglomerans
2
Proteus
2
1
1
4
S. maltophilia
1
1
1
3
S. marcescens
2
2
B. cepacia
2
2
Di¤er Gram (-)
3
M.R.S.A
5
M.R.S.E
3
1
DS‹
YD‹
1
2
1
1
21
1
17
2
1
1
SS‹
SSS‹
1
13
2
12
1
5
1
4
1
1
1
2
2
5
4
2
1
2
Streptococcus spp.
1
1
Enterococcus spp.
2
1
1
Di¤er Gram (+)
2
2
2
Candida spp.
2
2
Etkeni bilinmeyen
3
2
15
3
1
4
70
57
21
25
11
19
KNS
2
1
4
2
Top.
30
M.S.S.A
Toplam
K.‹.
1
2
17
10
1
8
2
6
6
6
1
5
6
4
3
2
30
3
209
CA‹: Cerrahi alan ‹, Pr: Protez, YD‹: Yumuflak doku ‹, DS‹: Dolafl›m sistemi ‹, ÜS‹: Üriner sistem ‹, SS‹: Solunum sistem ‹, K‹: Kateter, SSS‹: Santral sinir
sistemi ‹.
22
P030
nf
ek
si
yonları
Konya Numune Hastanesi Yo¤un Bak›m Ünitelerinde
‹zlenen Hastane ‹nfeksiyonlar›
tan
H as
e
İ
Nebahat Dikici1, fienay Da¤l›1, fiehnaz Güngör1, Fatime Korkmaz1, Gülay Mutlu1
1Konya Numune Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i
Amaç: Yo¤un Bak›m Ünitelerimizde (YBÜ) geliflen Hastane ‹nfeksiyonlar›n› (H‹), alet iliflkili infeksiyon (A‹‹)
h›zlar›n› tespit etmek.
Yöntem: Konya Numune Hastanesi Reanimasyon, Acil Servis, Beyin Cerrahisi, Genel Cerrahi, Dahiliye, Nöroloji, Gö¤üs ve Koroner YBÜ 1 Eylül-31 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf›ndan
günlük olarak aktif surveyans program› ile izlendi. YBÜ’lerinde geliflen H‹, A‹‹’lar tespit edilip, tedavi ve takipleri yap›ld›.
Bulgular: Hastanemiz YBÜ’lerinde toplam 65 yatak bulunmaktad›r. Toplam 805 hasta, 5080 hasta günü izlendi. 28 hastada 43 infeksiyon (%53.5 Gram negatif, %30.2 Gram pozitif) tespit edildi. Tablo 1 ve 2’de özetlendi.
Sonuç: H‹ h›zlar› hesaplan›rken A‹‹ h›zlar›n›n belirlenmesi, infeksiyon h›zlar›n›n daha do¤ru de¤erlendirilmesi ve gerekli önlemlerin al›nmas› için yol gösterici olacakt›r
Tablo 1. YBÜ Hastane ‹nfeksiyonlar›nda ‹zole Edilen Hastane ‹nfeksiyonu Etkenleri ve Bölgeleri.
Mikroorganizma Ad›
ÜS‹
DS‹
E. coli
5
1
M.R.S.A
1
1
Klebsiella spp.
2
Enterobacter spp.
2
1
3
Pseudomonas spp.
1
2
3
A. baumannii
CA‹
YD‹
1
1
Streptococcus spp.
1
1
1
Toplam
4
3
1
1
E. feacalis
SSS‹
1
1
P. agglomerans
K. ‹.
6
C. freundii
2
1
2
1
2
1
2
1
2
M.S.S.A
1
M.R.S.E
1
Di¤er
1
Candida spp.
2
Etkeni bilinmeyen
Genel toplam
SS‹
1
3
3
7
1
3
1
17
1
9
1
6
5
2
4
1
1
43
CA‹: Cerrahi alan infeksiyon(‹), YD‹: Yumuflak doku ‹, DS‹: Dolafl›m sistemi ‹, ÜS‹: Üriner sistem ‹, SS‹: Solunum sistem ‹, K‹: Kateter ‹, SSS‹: Santral
sinir sistemi ‹.
Tablo 2. YBÜ’de Alet Kullan›m Oranlar› ve Alet ‹liflkili Hastane ‹nfeksiyonu H›zlar›.
BCYB
RYB
GCYB
ASYB
NYB
GYB
KYB
DYB
Toplam
ÜK gün say›s›
530
169
113
339
781
221
111
282
2546
ÜK kullan›m oran› (NNIS)
0.64
(< 10)
0.77
(50)
0.47
(< 10)
0.73
(10-25)
1.00
(> 90)
0.20
(< 10)
0.17
(< 10)
0.35
(< 10)
0.50
ÜK iliflkili H‹ h›z› (NNIS)
13.20 (> 90)
23.67 (> 90)
8.85 (90)
8.85 (> 90)
2.56 (25)
0
0
0
6.67
SVK gün say›s›
35
49
8
4
0
0
0
0
96
SVK kullan›m oran› (NNIS) 0.04 (< 10)
0.22 (< 10)
0
0.01 (< 10)
0
0
0
0
0.02
SVK iliflkili H‹ h›z› (NNIS)
28.57 (> 90)
0
0
0
0
0
0
0
10.4
V gün say›s›
0
117
0
96
0
0
0
0
213
V kullan›m oran› (NNIS)
0
0.53 (50-75)
0
0.21 (< 10)
0
0
0
0
0.04
V iliflkili H‹ h›z› (NNIS)
0
0
0
20.83 (> 90)
0
0
0
0
9.38
RYB: Reanimasyon, ASYB: Acil Servis, BCYB: Beyin Cerrahisi, GCYB: Genel Cerrahi, DYB: Dahiliye, NYB: Nöroloji, GYB: Gö¤üs, KYB: Koroner Yo¤un
Bak›m, ÜK: Üriner katater, SVK: Santral venöz katater, V: Ventilatör.
23
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Hastane Kaynakl› Üriner Sistem ‹nfeksiyonlar›nda
Candida’lar›n Rolü
P031
Asl› Karademir1, Candan Üstün1, Nurflen Karakç›1.
1Bay›nd›r Hastanesi Sö¤ütözü ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi
astane ortam›nda geliflen infeksiyonlar içinde funguslar›n rolü giderek artmaktad›r. Fungal infeksiyonlar›n önemli bir k›sm›nda da etken Candida türleridir. Bu çal›flmada Bay›nd›r Hastanesi Sö¤ütözü’nde 20042005 y›llar› içinde geliflen hastane kaynakl› üriner sistem infeksiyonlar›nda Candida’lar›n rolü de¤erlendirilmifltir. 1 Ocak 2004-31 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda yatarak tedavi hizmeti alan 23800 hastan›n 336’s›nda 561 hastane infeksiyonu gözlenmifltir. Hastane infeksiyon h›z› %2.36’d›r. Bu infeksiyonlar›n kayna¤›na göre da¤›l›m›;
%38.15 solunum sistemi infeksiyonlar›, %20.14 üriner sistem infeksiyonlar›, %19.61 bakteriyemiler ve %11.11
cerrahi alan infeksiyonlar› fleklindedir. Üriner sistem infeksiyonu geliflen 113 hastadan 72’si (%63.72) kad›n,
41’i (%36.28) erkekti. Yafl da¤›l›mlar› 18-89 aras›ndayd›. Yüzonüç hastadan 35’i (%30.97) yo¤un bak›m ünitesinde, 78’i (%69.03) servislerde izlenirken; 96’s› (%84.96) sondal›, 17’si (%15.4) sondas›zd›. Hastaneye yatt›ktan
sonra üriner sistem infeksiyonu geliflme süresi 4 gün-14 ay aras›nda idi. Hastalar altta yatan hastal›klar›na göre de¤erlendirildi¤inde; 33 hastada (%30.54) serebro-vasküler olay veya intrakraniyal kanama, 20 hastada
(%18.51) diabetes mellitus, 12 hastada (%11.11) solid organ tümörleri (prostat, mesane, meme, akci¤er, karaci¤er) vard›. Üriner sistem infeksiyonu etkeni olarak izole edilen mikroorganizmalardan 50’si (%42.01) E. coli,
19’u (%15.7) Klebsiella pneumoniae, 17’si (%14.29) Candida türleriydi. Onyedi sufltan 8’i Candida albicans, 9’u non-albicans Candida türleri olarak tiplendirildi. Hastane kaynakl› üriner sistem infeksiyonlar›nda etken mikroorganizmalar içinde bakterilerle birlikte funguslar da giderek önem kazanmaktad›r. Hastalar›n üriner kateterizasyon
süresi, hastanede kal›fl süresi, altta yatan akut ve kronik ciddi hastal›klar› ve immünsupresyon tablosu
Candida’lara ba¤l› geliflen infeksiyonlara zemin haz›rlamaktad›r.
H
•
Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi
Beyin Cerrahisi Klini¤i’nde Yatan Hastalarda Antibiyotik
Kullan›m›n›n De¤erlendirilmesi
P032
Asuman fiengöz ‹nan1, ‹lknur Erdem1, Semia Önlü1, Nurgül Ceran1, Tayfun Hakan1, M. Zafer Berkman1, Pafla Göktafl1
u çal›flmada Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Beyin Cerrahisi Klini¤i’nde
B
yat›r›larak izlenen hastalarda antibiyotik kullan›m gün ve oranlar›n›n de¤erlendirilmesi
amaçlanm›flt›r.
Hastanemizde Beyin Cerrahisi Klini¤i’nde yatan olgular hastane infeksiyonlar›n›n de¤erlendirilmesi
amac›yla hastaya dayal› aktif sürveyans yöntemiyle izlenmektedir. 1.7.2005-31.12.2005 tarihleri aras›nda
izlenen olgular ayn› zamanda antibiyotik kullan›m gün ve oranlar› aç›s›ndan de¤erlendirilmifltir.
Hemflire tedavi defteri kay›tlar›ndan da yararlan›larak bu süre içinde kullan›lan antibiyotik adedi,
antibiyotik kullan›m günü ve oranlar› belirlenmifltir.
Olgularda hasta günü: 6218, antibiyotik kullan›m günü: 2461, proflaktik tedavi günü: 1106 (seftriakson
kullan›m günü: 1023, oran›: 0.16; sefazolin kullan›m günü: 351, oran›: 0.05), ampirik tedavi günü: 385,
spesifik tedavi günü: 970, hastane infeksiyonu ampirik tedavi günü: 147, hastane infeksiyonu spesifik
tedavi günü: 907 olarak saptanm›flt›r. Antibiyotik kullan›m gün ve oranlar› Tablo I’de sunulmufltur.
Sonuç olarak Beyin Cerrahisi Klini¤i’nde antibiyotik kullan›m oran› %39 olarak bulunmufl, spesifik ve
proflaktik antibiyotik kullan›m›n›n ampirik tedavi kullan›m›ndan daha fazla oldu¤u belirlenmifl, hastaya
dayal› aktif sürveyans yönteminin uygun antibiyotik kullan›m› aç›s›ndan olumlu sonuçlar verdi¤i
sonucuna var›lm›flt›r.
Hasta günü
6218
Antibiyotik
kullan›m
günü
gün/oran*
2461/0.39
Proflaktik
antibiyotik
kullan›m günü
gün/oran
1106/0.17
Ampirik
antibiyotik
kullan›m günü
gün/oran
385/0.06
Spesifik
antibiyotik
kullan›m günü
gün/oran
970/0.15
H‹ ampirik
antibiyotik
kulllan›m günü
gün/oran
147/0.02
H‹ spesifik
antibiyotik günü
gün/oran
907/0.14
*Antibiyotik Kullan›m Oran›: Antibiyotik Kullan›m Günü/Hasta Günü
24
P033
nf
ek
si
yonları
Yenido¤an Yo¤un Bak›m Ünitesinde Hastane
‹nfeksiyonlar› Sürveyans›
tan
H as
e
İ
Sevim Keskin1, Dilara ‹nan2, Nurgül Günay1, Hakan Ongun3, Nevgün Sepin Özen4
1Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi, 2Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji
Anabilim Dal›, 3Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi Yenido¤an Bilim Dal›, 4Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi T›bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
enido¤an ünitelerinde nozokomiyal infeksiyonlar önemli morbidite ve mortalite sebebi olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Yenido¤an›n nozokomiyal infeksiyonlar› genellikle düflük do¤um a¤›rl›kl›, uzun süre hastanede kalan ve invaziv ifllemlere s›kça maruz
kalan bebeklerin kald›¤› yo¤un bak›m ünitelerinde gözlenmektedir.
Y
Bu çal›flmada Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Yenido¤an Yo¤un Bak›m Ünitesi’nde 2005 y›l› içerisinde oluflan hastane infeksiyonlar› de¤erlendirilmifltir. Hastanemiz yenido¤an yo¤un bak›m ünitesinde National Nosocomial Infection Surveillance System
(NNISS) önerilerine göre do¤um a¤›rl›¤›, hasta günü ve alet kullan›m gününe göre sürveyans yap›lmaktad›r. Bir y›ll›k sürede 1000
alet gününe göre alet iliflkili infeksiyon oran› üriner kateterle iliflkili üriner infeksiyon için 11.76, ventilatörle iliflkili pnömoni için
16.16 olarak saptand›. Kateter iliflkili kan dolafl›m› infeksiyonu tespit edilmedi. Yine bir y›ll›k sürede alet kullan›m oran› üriner kateter için 0.045, santral kateter için 0.0074 ve ventilatör için 0.41 idi.
Yenido¤an ünitesinde 2005 y›l› içerisinde tedavi gören 406 hastan›n 46’s›nda (%11.33) hastane infeksiyonu geliflti¤i saptand›.
Ayr›ca 1000 hasta gününe göre genel nozokomiyal infeksiyon oran› 16.56 olarak bulundu. Do¤um a¤›rl›¤› 1000 gram›n alt›ndaki olgu say›s› 10 (%21.7), 1001-1500 gram aras› 18 (%39.1), 1501-2500 gram aras› 13 (%28.2), 2500 gram üstü olgu say›s› ise 5 (%10.8) idi,
46 olguda 62 hastane infeksiyonu saptand›. Hastane infeksiyonu tespit edilen hastalar›n do¤um a¤›rl›¤›na göre infeksiyonlar›n›n
da¤›l›m› Tablo 1’de sunulmufltur.
‹zole edilen mikroorganizmalar›n da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda Serratia marcescens (13) ve Enterococcus spp. (13) ilk s›rada yer al›rken, bu
bakterileri Pseudomonas spp. (8), Candida spp. (7) ve Klebsiella pneumoniae (6) izlemekte idi.
Yenido¤an yo¤un bak›m ünitelerinde hastane infeksiyonlar›n›n sürveyans› ile bebeklerin do¤um a¤›rl›¤›na göre geliflebilecek
infeksiyonlar›n ve etkenlerin önceden tahmin edilebilmesi mümkün olacakt›r. Kritik durumda olan bebekler için bu bilgiler empirik tedavinin planlanmas› ve al›nmas› gereken infeksiyon kontrol önlemlerinin belirlenmesinde yol gösterici olacakt›r.
Tablo 1. Do¤um A¤›rl›¤›na Göre ‹nfeksiyonlar›n Da¤›l›m›.
Do¤um a¤›rl›¤› (gram)
Pnömoni
KD‹
ÜS‹
Menenjit
Di¤er
< 1000
5
3
8
-
2
Toplam
18
1001-1500
13
5
6
1
3
28
13
1501-2500
4
5
4
-
-
> 2500
1
2
-
-
-
3
Toplam
23
15
18
1
5
62
•
P034
Hastane ‹nfeksiyonlar›ndan Korunmada Hastane Temizlik
Personeline Verilen E¤itimin Etkisinin Araflt›r›lmas›
Nefle Demirtürk1, Tuna Demirdal1
1Afyon Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
nfeksiyon kontrol programlar›n›n ana ö¤elerinden biri e¤itimdir. Hastaneye yatan hastalar›n ve hastaya bak›m veren tüm sa¤l›k
personelinin e¤itimi, e¤itim sonras›nda da uygulamalar›n denetlenmesi, hastane infeksiyonlar›n›n (HI) azalt›lmas›nda büyük
önem tafl›maktad›r. Bu çal›flmada, Afyon Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesinde hizmet vermekte olan temizlik personelinin HI hakk›ndaki bilgi düzeyleri araflt›r›larak bu infeksiyonlar›n tan›m›, önemi ve HI’lardan korunma konular›nda e¤itim verilmesi, verilen bu e¤itimin etkinli¤inin de¤erlendirilmesi amaçlanm›flt›r. Çal›flma Aral›k 2003 ile Haziran 2004 tarihleri aras›nda düzenlendi. Çal›flmaya hastanede çal›flan 41 temizlik personeli dahil edildi. Tümüne daha önceden HI ve hastane temizli¤i konular›nda e¤itim al›p almad›klar› soruldu ve HI ve bu infeksiyonlardan korunma ile ilgili sorular içeren 14 soruluk anket formu yüzyüze görüflme yöntemi ile uyguland›. Daha sonra tüm personel ayda bir kez yap›lan ve infeksiyon kontrol doktorlar› taraf›ndan verilen e¤itim program›na al›nd›. E¤itim sonras›nda ayn› anket formu yeniden uyguland›. Anketler iki infeksiyon hastal›klar› uzman›
taraf›ndan 100 üzerinden puanland›r›ld›. Sonuçlar de¤erlendirildi¤inde, daha önceden çal›flma grubunun %14.6’s›n›n HI ve hastane temizli¤i konular›nda (grup 1), %26.8’inin sadece hastane temizli¤i konusunda (grup 2) e¤itim ald›¤›, %58.6’s›n›n (grup 3) ise hiç
e¤itim almad›¤› tespit edildi. Anket sonuçlar› de¤erlendirildi¤inde 1 ve 2. gruplar›n ilk anketten ald›klar› ortalama puan 3. gruptan anlaml› düzeyde yüksek bulundu (s›ras› ile p= 0.0001 ve p= 0.0001). Çal›flma grubunun tamam› de¤erlendirildi¤inde birinci
anketten al›nan ortalama puan 42.68 ± 15.89 iken ikinci anketten al›nan ortalama puan 56.73 ± 16.86 olarak tespit edildi. ‹kisi aras›ndaki fark istatistiksel olarak anlaml› bulundu (p= 0.001). Bu sonuçlara göre düzenli olarak uygulanan hizmet içi e¤itimle temizlik personelinin bilgi düzeylerinde art›fl›n sa¤land›¤› görülmektedir. Dolay›s› ile süreklilik gösteren hizmet içi e¤itimler, hekim ve
hemflirelere oldu¤u kadar, HI yay›l›mda arac› olabilecek temizlik personeline de verilmelidir.
‹
25
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Yo¤un Bak›m Ünitelerinde
Genifllemifl Spektrumlu Beta Laktamaz (GSBL) Salg›layan
Mikroorganizmalar›n Neden Oldu¤u ‹nfeksiyonlar
P035
Nurgül Günay1, Dilara ‹nan2, Sevim Keskin1, Dilara Ö¤ünç3, Seyit Ali Büyüktuna2, Rabin Saba2
1Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi, 2Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji
Anabilim Dal›, 3Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi T›bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
enifllemifl spektrumlu beta-laktamazlar (GSBL), kullan›mdaki beta-laktam antibiyotiklerin bir ço¤unu
hidroliz edebilmeleri nedeniyle klinikte önemli bir sorun haline gelmifltir. GSBL’lerin saptanmas›nda
güçlükler nedeniyle epidemiyolojik önemlerinin anlafl›lamamas›, sa¤l›k kurumlar›nda yanl›fl antibiyotik
kullan›m politikalar›n›n sürdürülmesine ve yay›l›m›n engellenmesi için gerekli önlemlerin al›nmamas›na,
bunun sonucunda da bu enzimlerin insidans› ve prevelans›nda art›fla neden olmaktad›r.
G
Bu çal›flmaya, 2005 y›l› içerisinde Akdeniz Üniversitesi Hastanesi yo¤un bak›m ünitelerinde yatan hastalarda geliflen hastane infeksiyonlar›nda etken olarak izole edilen Escherichia coli ve Klebsiella pneumoniae
sufllar› dahil edildi. ‹zole edilen E. coli’lerin %26,8’nin (11/41), K. pneumoniae’lar›n %18,5’nin (10/54) GSBL pozitif oldu¤u saptand›. GSBL pozitif izolatlar›n 17 hastada 21 hastane infeksiyonuna sebep oldu¤u belirlendi. GSBL pozitif mikroorganizmalar›n alt› (%28,57) üriner sistem infeksiyonuna, befl (%23,8) kan dolafl›m›
infeksiyonuna, dört (%19,0) pnömoniye ve alt› (%28,5) di¤er infeksiyonlara neden oldu¤u tespit edildi.
GSBL pozitif mikroorganizmalar›n neden oldu¤u infeksiyonlara ait risk faktörleri de¤erlendirildi¤inde 17
hastan›n tamam›na mekanik ventilatör, üriner kateter, santral venöz kateteri uyguland›¤›, 10’unda (%58,8)
sefalosporin kullan›m›n›n bulundu¤u ve tamam›n›n yat›fl süresinin on günün üzerinde oldu¤u saptand›. Bu
hastalar›n dördü (%23,5) kaybedildi.
Sonuç olarak; GSBL salg›layan hastane infeksiyonu etkenlerinin hastanemiz yo¤un bak›mlar› için ciddi
bir tehdit oluflturmad›¤›n› saptad›k. Ancak hastane infeksiyonu etkeni olarak K. pneumoniae ve özellikle E.
coli saptand›¤›nda ve belirtilen risk faktörlerinin de varl›¤›nda, GSBL salg›lama olas›l›¤›n›n da göz önünde
bulundurulmas› do¤ru antibiyotik kullan›m›n›n sa¤lanmas›na ve bu tür mikroorganizmalar›n yay›l›m›n önlenmesi çabalar›na katk›da bulunacakt›r.
•
Hastanemize Kesici-delici T›bbi Alet Yaralanmas› Sonucu
Yap›lan Baflvurular
P036
‹smail Yaflar Avc›1, Bülent Ahmet Beflirbellio¤lu1, Hakan Erdem1, Levent Görenek1, Can Polat Eyigün1, Alaaddin Pahsa1
1GATA ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
u çal›flmada, 2002-2006 y›llar› aras›nda klini¤imize kesici-delici t›bbi alet yaralanmas› sonucu baflvuran personel irdelenmifltir.
B
Söz konusu kazalar sonras› baflvuran 61 personelin 43’ü erkek, 18’i kad›n olup, yafllar› 18-45 (ortalama 26,9) idi. Yaralanmalar›n 48 (%78,7)’i hasta bak›m›-tedavi esnas›nda, 3 (%4,9)’ü laboratuar çal›flmalar› esnas›nda ve 10 (%16,4)’u t›bbi at›klar›n toplanmas› ve nakli esnas›nda gerçekleflmifltir.
Yaralanmada bulaflt›r›c› kaynaklar›n 37 (%60,6)’si belirlenebilmifl, 24 (%39,4)’ü belirlenememifltir. Belirlenenlerde yap›lan kontrollerde kaynak hastalar›n 10 (%27)’unda Hepatit B Virüs (HBV) infeksiyonu
saptanm›fl olup, kan yolu ile bulaflabilen di¤er hastal›klardan herhangi birisine rastlanmam›flt›r. Yaralanan personelde yap›lan kontrollerde ise, 37’sinin HBV’ye karfl› ba¤›fl›k oldu¤u saptanm›flt›r. Dolay›s› ile,
geri kalan 34 personele HBV profilaksisi uygulanm›flt›r. Profilaksi uygulanan personelin takiplerinde hiçbirisinde HBV infeksiyonu geliflmemifltir.
Sonuç olarak; kesici-delici aletlerle yaralanmalar, sa¤l›k personeli aç›s›ndan tüm dünyada önemli bir
risk faktörüdür. CDC’nin tahminlerine göre tüm dünyada sa¤l›k personelinin kesici-delici t›bbi aletlerle
kaza sonucu yaralanmalar› s›kl›¤› 385.000/y›l’d›r. Bu yüzden, hem moral-motivasyon kay›plar›na hem de
kurumlarda önemli ekonomik yüklere neden olan bu yaralanmalar konusunda personelin e¤itimi ve belirli periyotlarla denetlenmesi, t›bbi at›klar›n usulüne uygun olarak toplan›p bertaraf edilmeleri büyük
önem arz etmektedir.
26
nf
ek
si
yonları
AÜTF Hastaneleri’nde Pseudomonas spp. ‹nfeksiyonlar›:
1995-2005
P037
tan
H as
e
İ
Sultan Do¤anay1, Sevilay Kiraz1, Serpil Lale1, ‹lkay Erbektafl1, Sibel Kaymakç›, Tekmile Köse1, ‹ffet Palab›y›ko¤lu1,
Emin Tekeli1, Fügen Çokça1, Derya Aysev1, Necmettin Ünal1, Özay Akan1, Mustafa fi›rlak1, Ethem Geçim1, Erdal ‹nce1
u çal›flman›n amac› hastanemizdeki bafll›ca cerrahi ve dahili kliniklerde Pseudomonas türleri ile geliflen hastane infeksiyonlar›n›n (H‹)’n›n son 10 y›lda gösterdi¤i seyri ortaya koymak ve bu sonuçtan infeksiyon kontrolünde yararlanmakt›r. H‹ tan›mlar›, “Centers for Disease Control and Prevention” (CDC
1988, 1992) kriterleri temel al›narak yap›lm›flt›r.
B
Pseudomonas türlerinin hastanelerimizde geliflen tüm H‹ etkenleri içinde, 1995 y›l›nda beflinci, 2000 ve
2005 y›llar›nda alt›nc› s›raya yerleflti¤i belirlenmifltir.
Gö¤üs Cerrahi Klini¤i’nde etkenler içindeki a¤›rl›¤› belirgin ve istikrarl› flekilde azalan Pseudomonas
türlerinin KVC ve Genel Cerrahi Kliniklerinde %6.4’un alt›nda ancak artma ya da azalma e¤ilimi göstermeden izole edildi¤i görülmüfltür. Oysa 2005 y›l›nda etkenler içinde ikinci s›rada oldu¤u Beyin Cerrahi
Klini¤i’ndeki yüksek oran›, nedenleri ve infeksiyon kontrol uygulamalar›n›n etkinli¤i konusunda ayr›nt›l› incelemeyi gerektirmektedir. 1995 y›l›nda %11.8 oran›nda izole edildi¤i T›bbi Onkoloji d›fl›ndaki dahili kliniklerde son 10 y›l boyunca %2.1-6.9 oranlar› aras›nda seyretmesi önemli bir saptama olarak dikkatleri çekmektedir.
Tablo 1. Bafll›ca Cerrahi Kliniklerde Hastane ‹nfeksiyonu Etkenleri ‹çinde Pseudomonas spp. Oran›.
KVC*
Genel Cerrahi Beyin Cerrahi Gö¤üs Cerrahi
‹bni Sina H.
Cebeci H.
1995
2/59
%3.4
14/225 %6.2
3/60
%5.0
17/159
%10.7
11/6
%16.7
2000
12/143
%8.4
31/458 %6.8
3/33
%9.1
5/75
%6.7
1/18
%5.6
2005
9/140
%6.4
12/218 %5.5
5/98
%5.1
19/139
%13.7
3/73
%4.1
* KVC: Kardiyovasküler cerrahi
Tablo 2. Bafll›ca Dahili Kliniklerde Hastane ‹nfeksiyonu Etkenleri ‹çinde Pseudomonas spp. Oran›.
Hematoloji
T›bbi Onkoloji
1995
6/268
%2.2
4/34
%11.8
2000
12/386
%3.1
2/51
%3.9
2005
5/222
%2.3
2/97
%2.1
Nöroloji
10/158
%6.3
-
5/72
%6.9
Nefroloji
Çocuk Hast.
3/67
%4.5
3/93
%3.2
1/40
%2.5
3/117
%2.6
3/48
%6.3
6/111
%5.4
27
tan
H as
e
f
İn
ek
si
Eskiflehir Asker Hastanesi’nde
Hastane ‹nfeksiyonu Sürveyans›
yonları
P038
Ömer Coflkun1, Bülent Beflirbellio¤lu2, Canpolat Eyigün2
1Asker Hastanesi Eskiflehir, 2Gülhane Askeri T›p Akademisi
ÖZET
Çal›flmam›zda, 600 yatakl› Eskiflehir Asker Hastanesi’nde 2004-2005 y›llar›n› kapsayan iki y›ll›k dönemde saptanan hastane infeksiyonlar› de¤erlendirilmifltir. Hastane infeksiyonu tan›lar› laboratuara dayal› sürveyans sistemi kullan›larak, Centers for Disease Control’un kriterlerine göre konulmufltur.
Çal›flman›n yap›ld›¤› dönemde hastanemizde toplam 10.600 hasta yatarak tedavi görmüfl ve bu döneme iliflkin hastane infeksiyonu h›z› %0.27 olarak bulunmufl olup, ilk y›l %0.28, ikinci y›l %0.27 olarak
saptanm›flt›r. Yatarak tedavi gören hastalar›n yafllar› 0-85 (ortalama 39.2) aras›nda olup, hastane infeksiyonu saptanan hastalar›n yafllar› 2-75 (ortalama 43,4) olarak bulunmufltur.
‹nfeksiyonlar›n en s›k geliflti¤i servisler ve infeksiyon yüzdeleri Tablo 1’de, izole edilen infeksiyon etkenleri ise Tablo 2’de arz edilmifltir. ‹nfeksiyon tipleri içerisinde en s›k saptanan üriner infeksiyonlar
(%81) olup, bunu %10 ile cerrahi alan infeksiyonlar› izlemektedir.
SONUÇ
Hastanemiz e¤itim vermeyen ikinci basamak bir tedavi kurumu oldu¤u için hastane infeksiyonlar› insidans düflük bulunmaktad›r. Buna ra¤men sürveyans yap›lmas› ve bu infeksiyonlar›n önlenmesine yönelik çal›flmalara önem verilmesi gerekir.
Tablo 1. Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n Geliflti¤i Servisler ve ‹nfeksiyon S›kl›klar›.
Klinik
Yatan hasta say›s›
‹nfeksiyon saptanan hasta say›s›
%
Çocuk hastal›klar›
94
5
%4.0
Üroloji
457
9
%1.9
Gö¤üs hastal›klar›
537
7
%1.3
Kad›n do¤um
1181
4
%0.3
‹ç hastal›klar›
910
2
%0.2
Genel cerrahi
1631
3
%0.2
Ortopedi-travmatoloji
1096
2
%0.1
Tablo 2. Hastane ‹nfeksiyonlar›ndan ‹zole Edilen Etkenler ve S›kl›klar›.
Etken
%
E. coli
83
Pseudomonas spp.
8
Klebsiella spp.
5
Di¤er
4
28
P039
El Y›kamay› Ne Kadar Baflar›yoruz: Uygulamaya Etki
Eden Faktörler
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
Zeynep Kaya1, Gülden Ersöz1, Sevim Karaçorlu1, Ayser Meriç2, Ali Kaya1
1Mersin Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi, 2Mersin Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi Hemflirelik Hizmetleri
Müdürlü¤ü
Girifl: Hastane infeksiyonlar›n›n önlenmesinde etkinli¤i kan›tlanm›fl metotlar›n bafl›nda el y›kama
gelmektedir. Uygulama s›ras›nda gerçekten el dezenfeksiyonunu ne kadar baflarabiliyoruz. Bu çal›flmada el dezenfeksiyonu sonras›nda dezenfektan uygulanm›fl alanlar ve buna etki eden faktörler irdelenmifltir.
Metod: Mersin Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi Ameliyathanede bir gün içinde çal›flan bütün
personelin ellerini içine florasan boya eklenmifl alkol bazl› solüsyonla (Sterillium®, Bode Chemie, Hamburg, Germany) dezenfekte etmeleri istendi ve karanl›k ortamda UV ›fl›k alt›nda boyan›n bulaflt›¤› alanlar temiz, bulaflmad›¤› alanlar kirli olarak de¤erlendirilerek not edildi. Ellerin içi 4 üstü ise 5 farkl› alana
olmak üzere 9’a bölündü ve her temiz alan için bir puan verildi. Ayr›ca uygulamay› yapanlar›n ö¤retim
düzeyleri, meslekleri, çal›flt›klar› birimler, kaç y›ld›r bu meslekte çal›flt›klar›, bu hastanede kaç y›ld›r çal›flt›klar›, daha önce el y›kama ile ilgili e¤itim al›p almad›klar›, e¤er ald›larsa en son bu e¤itimi ne zaman
ald›klar› not edildi. ‹statistiksel olarak tan›mlay›c› testler ve ki kare kullan›larak de¤erlendirildi.
Bulgular: Kat›lan 145 kiflinin %51’i hemflire, %26.9’u temizlik personeli, %13.8’i doktor ve %8.3’ü hasta bak›c›yd›. Ö¤renim düzeyleri s›ras›yla: %2.8’i yüksek lisans, %41.4’ü lisans, %9.7 ön lisans, %32.4’ü lise,
%13.8’i ve %13.8’i ilkö¤retimdi. 110 kifli el y›kama ile ilgili e¤itim alm›flt› (%77.2). Ellerin %87,89 ± 10,61
oran›nda dezenfekte oldu¤u ve genel olarak sa¤-sol fark› olmad›¤› saptand› (S›ras›yla %87,59 ± 12,59,
%88,28 ± 12,41). Mesle¤e göre karfl›laflt›rmada beklenenin aksine doktorlar›n ellerini dezenfekte etmekte daha baflar›s›z (%81.94 ± 11.09) oldu¤u (P= 0.012), özellikle de sol ele daha az önem verildi¤i saptand› (%80.56 ± 13.43) (P= 0.014). E¤itim düzeyine göre yüksek lisan yapm›fl olanlar›n daha baflar›s›z oldu¤u görüldü fakat say›n›n yetersizli¤i nedeniyle de¤erlendirilemedi. Meslek y›l›na, ayn› merkezde kaç y›ld›r çal›flt›¤›na, çal›flt›¤› bölüme göre ve daha önce e¤itim al›p almamas›na göre yap›lan karfl›laflt›rmalarda anlaml› fark saptanmad›. Fakat daha önce e¤itim alm›fl olanlar aras›nda yüksek lisans mezunlar›n›n
daha etkin el dezenfeksiyonu yapt›¤› (P= 0.014), Daha önce e¤itim almam›fl olan doktorlar›n da daha baflar›s›z oldu¤u (P= 0.019) saptand›.
Sonuç: Önderlik yapmas› beklenen doktor ve e¤itim düzeyi yüksek olan personelin beklenenin tersine el dezenfeksiyonunda daha baflar›s›z oldu¤u, fakat e¤itimin bu kategorilerde oran› yükseltti¤i saptand›.
94
92
90
88
86
E¤itim alm›fl
% 84
E¤itim almam›fl
82
80
78
76
74
Hemflire
Hastabak›c›
Temizlik eleman›
Meslek
Doktor
fiekil. Elin Temizlik Oran› (%); Mesleklere Göre Da¤›l›m.
29
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Genel Yo¤un Bak›m Ünitesinde Görülen Semptomatik
Üriner Sistem ‹nfeksiyon Etkenleri ve
Antibiyotik Duyarl›l›klar›
P040
K›vanç fierefhano¤lu1, Hale Turan1, Funda Ergin Timurkaynak2, Hande Arslan2, Emine Soylu3
1Baflkent Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, Konya Araflt›rma ve Uygulama Merkezi, 2Baflkent
Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 3Baflkent Üniversitesi Konya Araflt›rma ve Uygulama Merkezi,
‹nfeksiyon Kontrol Komite Hemfliresi
Amaç: Bu çal›flmada Baflkent Üniversitesi Konya Araflt›rma ve Uygulama Merkezi Genel Yo¤un Bak›m Ünitesinde takip
edilen hastalarda meydana gelen nozokomiyal üriner sistem infeksiyonu (NÜS‹) etkenleri ve antibiyotik duyarl›l›klar›n›n
belirlenmesi amaçland›.
Yöntem: Haziran 2003 ve fiubat 2006 tarihleri aras›nda yo¤un bak›m izlemi gereken tüm dahili ve cerrahi bölüm hastalar›n›n takip edildi¤i 10 yatak kapasiteli “Genel Yo¤un Bak›m” ünitemizde meydana gelen NÜS‹’lar› prospektif olarak çal›flmaya al›nd›. Kalp-Damar Cerrahisi ve Koroner yo¤un bak›m hastalar› çal›flma d›fl› b›rak›ld›. Nozokomiyal semptomatik
üriner sistem infeksiyonu tan›s›nda “Centers for Disease Control and Prevention” taraf›ndan belirlenen kriterler kullan›ld›.
‹drar örnekleri mikrobiyoloji laboratuvar›nda kanl› ve eozin metilen blue agara ekildi. Plaklar 35°C’da 24 saatlik aerobik
flartlardaki inkübasyonun ard›ndan de¤erlendirildi. ‹zole edilen mikroorganizmalar standart yöntemlerle isimlendirildi ve
antibiyotik duyarl›l›klar› “Clinical and Laboratory Standards Institute” (CLSI) k›lavuzuna uygun olarak disk difüzyon yöntemi ile belirlendi.
Bulgular: Çal›flmaya al›nan hastalar›n tamam›na üriner kateter uyguland›. ÜS‹’nu kateter uygulanmas›n›n ortalama
12.8’nci gününde geliflti (3-62). ‹zlenen 240 hastada dördü polimikrobiyal (iki etkenli) olmak üzere 275 nozokomiyal üriner
sistem infeksiyonu saptand›. Etken olarak saptanan toplam 279 izolat›n 207’si (%74) Gram negatif (%55 E. coli, %16 P. aeruginosa, %12 K. pneumoniae, %7 K. oxytoca, %10 A. baumannii), 60’› (%22) Gram-pozitif bakteri (%50 Enterococcus spp., %35 S. saprophyticus, %15 Streptococcus spp.) ve 12’si (%4) kandida spp. (9’u C. albicans, 3’ü C. non-albicans) olarak belirlendi. Gram negatif ve Gram pozitif etkenlerin da¤›l›mlar› ve antibiyotik duyarl›l›klar› Tablo 1 ve Tablo 2’de verilmifltir.
Tart›flma: Yo¤un bak›mda NÜS‹’lar›nda literatüre benzer flekilde Gram negatif bakterilerin ön planda (%74) oldu¤u, bu
izolatlara en etkili ajanlar›n amikasin, imipenem ve piperasilin-tazobaktam oldu¤u belirlendi. Kinolon ve 3. kuflak sefalosporinlere direncin çok yüksek oldu¤u ve ampirik tedavide güvenle verilemeyece¤i düflünüldü. Gram pozitif organizmalar
aras›nda Enterococcus spp. en s›k karfl›lafl›lan etken olarak belirlendi. Bu mikroorganizmada glikopeptid direnci saptanmamakla birlikte, ampisilin ve gentamisin gibi di¤er antibiyotiklere önemli oranda direnç oldu¤u gözlendi.
Tablo 1. Nozokomiyal Üriner Sistem ‹nfeksiyon Etkeni Gram Negatif Bakterilerin Duyarl›l›k Durumlar›.
Bakteri
AK
CN
AMP
AMC
IPM
C‹P
F
TZP
FEP
CAZ
CRO
SCF
SXT
E. coli
(n= 114)
108
(%95)
54
(%47)
6
(%5)
75
(%66)
114
(%100)
39
(%34)
105
(%92)
96
(%84)
57
(%50)
63
(%55)
39
(%34)
72
(%63)
51
(%44)
P. aeruginosa
(n= 33)
33
(%100)
21
(%64)
20
(%61)
18
(%54)
27
(%82)
21
(%64)
21
(%64)
K. pneumoniae
(n= 24)
20
(%83)
9
(%37)
0
9
(%37)
24
(%100)
20
(%83)
15
(%63)
15
(%63)
21
(%87)
9
(%37)
9
(%37)
15
(%63)
15
(%63)
K. oxytoca
(n= 15)
15
(%100)
12
(%80)
0
12
(%80)
15
(%100)
10
(%66)
0
15
(%100)
15
(%100)
15
15
(%100) (%100)
15
(%100)
0
A. baumannii
(n= 21)
12
(%57)
9
(%42)
0
10
(%48)
3
(%14)
0
0
15
(%71)
3
(%14)
0
6
(%28)
Toplam
(n= 207)
188
(%91)
105
(%51)
96
(%46)
183
(%88)
90
(%43)
120
(%58)
153
(%74)
129
(%62)
111
(%54)
63
(%30)
129
(%62)
6
(%3)
21
(%64)
66
(%32)
AK: amikasin, CN: gentamisin, AMP: ampisilin, AMC: amoksisilin-klavulonat, IPM: imipenem, CIP: siprofloksasin, F: nitrofurantoin, TZP: piperasilintazobaktam, FEP: sefepim, CAZ: seftazidim, CRO: seftriakson, SCF: sefaperazon-sulbaktam, SXT: trimetoprim-sulfametoksazol
Tablo 2. Nozokomiyal Üriner Sistem ‹nfeksiyon Etkeni Gram Pozitif Bakterilerin Duyarl›l›k Durumlar›.
Bakteri
OX
Enterococcus spp. (n= 30)
S. saprophyticus (n= 21)
Streptococcus spp. (n= 9)
3
AMP
CLR
12
0
DA
C‹P
P
12
10
3
9
15
0
6
3
6
6
CRO
6
VA
CN
30
15
21
9
9
2
F
RD SXT S
15
6
15
18
15
7
OX: oksasilin, AMP: ampisilin, CLR: klaritromisin, DA: klindamisin, CIP: siprofloksasin, P: penisilin, CRO: seftriakson, VA: vankomisin, CN: gentamisin,
F: nitrofurantoin, RD: rifampisin, SXT: trimetoprim-sulfametoksazol, S: streptomisin
30
P041
nf
ek
si
yonları
Hastane ‹nfeksiyonu Etkeni Olarak Çeflitli Klinik
Örneklerden ‹zole Edilen Acinetobacter baumannii
‹zolatlar›n›n Antibiyotik Duyarl›l›klar›
tan
H as
e
İ
K›vanç fierefhano¤lu1, Hale Turan1, Funda Ergin Timurkaynak2, Hande Arslan2, Emine Soylu3
1Baflkent Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, Konya Araflt›rma ve Uygulama Merkezi,
2Baflkent Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 3Baflkent Üniversitesi Konya Araflt›rma ve
Uygulama Merkezi, ‹nfeksiyon Kontrol Komite Hemfliresi
Amaç: Çal›flmam›zda Baflkent Üniversitesi Konya Araflt›rma ve Uygulama Merkezinde takip edilen
hastalardan hastane kökenli infeksiyon etkeni olarak izole edilen Acinetobacter baumannii (A. baumannii)
sufllar›n›n antibiyotik duyarl›l›k durumlar›n›n belirlenmesi amaçland›.
Yöntem: Haziran 2003 ve fiubat 2006 aras›nda hastane infeksiyonlar› nedeniyle takip edilen hastalardan izole edilen A. baumannii sufllar› çal›flmaya al›nd›. Hastane infeksiyonlar› tan›s› “Centers for Disease Control and Prevention” kriterleri kullan›larak kondu. Klinik örnekler, örne¤in türüne göre de¤iflmekle birlikte, kanl› agar, eozin metilen blue ve çikolata agara ekildi. Plaklar 35°C’de 24 saatlik aerob inkübasyonun ard›ndan de¤erlendirildi. Standart yöntemlerle (Gram boyama, TS‹ besiyerine
ekim, katalaz ve oksidaz) Acinetobacter spp. olarak tespit edilen izolatlar›n tür tayini BBL Crystal, Enterik Nonfermenter ‹dendifikasyon Sistemi (Becton Dickinson, USA) ile yap›ld›. Antibiyotik duyarl›l›klar› “Clinical and Laboratory Standards Institute” (CLSI) k›lavuzuna uygun olarak disk difüzyon metodu
ile belirlendi.
Bulgular: A. baumannii sufllar›n›n 19’u kandan, 24’ü solunum yolu sekresyonundan, 14’ü idrardan, ikisi beyin omurilik s›v›s›ndan ve biri yumuflak dokudan olmak üzere toplam 60 bakteri izole edildi. ‹zolatlar›n çeflitli antibiyotiklere olan duyarl›l›k oranlar› tabloda sunulmufltur. En yüksek duyarl›l›k oran› belirlenen antibiyotikler netilmisin (%97), meropenem (%80) ve imipenem (%75) idi.
Tart›flma: Merkezimizde hastane infeksiyonu etkeni olarak izole edilen A. baumannii sufllar›nda kullan›mda olan farkl› grup antibiyotiklere direnç oran›n›n oldukça yüksek oldu¤u tespit edildi. Klinik kullan›m etkinli¤i ve düflük yan etki profili nedeniyle bu bakterilerle geliflen infeksiyonlarda s›kl›kla tercih
edilen siprofloksasin ve ampisilin-sulbaktama karfl› ciddi boyutlarda direnç oldu¤u belirlendi. Aminoglikozid grubundan netilmisin, beta-laktam antibiyotiklerden ise karbapenemlerin en etkili antibiyotikler oldu¤u belirlendi.
Tablo. Hastane ‹nfeksiyon Etkeni Olan A. baumannii Sufllar›n›n Çeflitli Antibiyotiklere Olan Duyarl›l›k
Oranlar›
A. baumannii
AK
CN
NET TOB ATM IPM MEM TZP
TIC SAM FEP
SCF CAZ C‹P
n= 60
%62
%32
%97
%43
%65 %27 %27
%62
%8
%75
%80
%33
%40 %58
AK: amikasin; CN: gentamisin, NET: netilmisin; TOB: tobramisin; ATM: aztreonam; IPM: imipenem;
MEM: meropenem; CIP: siprofloksasin; CAZ: seftazidim TZP: piperasilin-tazobaktam; TIC: tikarsilin-klavulonat;
SAM: ampisilin-sulbaktam; FEP: sefepim; SCF: sefoperazon-sulbaktam; CRO: seftriakson
31
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Eskiflehir Yunus Emre Devlet Hastanesi Personelinde
Nazal Staphylococcus aureus Tafl›y›c›l›¤›
P042
Hasan Naz1, Nevil Ayk›n1, Figen Ça¤lan Çevik1, Melahat U¤ur2
1Eskiflehir Yunus Emre Devlet Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› Klini¤i, 2Eskiflehir Yunus Emre Devlet Hastanesi
‹nfeksiyon Kontrol Komitesi Hemfliresi
Amaç: Nozokomiyal infeksiyonlara yol açmas› ve beraberinde çoklu antibiyotik direncinin geliflmesi nedeni ile S. aureus sufllar›n›n klinik önemi giderek artmaktad›r. S. aureus sufllar› ile kolonize hastane personeli el temas› ile bulundu¤u ortamda bu sufllar›n tafl›nmas› ve yay›lmas›nda önemli bir rol oynamaktad›r. Bu çal›flmada
hastane çal›flanlar›nda nazal S. aureus tafl›y›c›l›k oran›n›n belirlenmesi ve önlemler al›nmas› amaçland›.
Materyal ve metod: 17.01.2006-13.02.2006 tarihleri aras›nda 100 Doktor, 190 Hemflire, 210 Yard›mc› Sa¤l›k
Personeli olmak üzere toplam 500 hastane personelinin her iki burun deli¤ine steril eküvyonlu çubuklar sürülerek örnekler al›nd›. Örnekler koyun kanl› agara ekildi. S. aureus saptanan sufllarda 1 µg’l›k oksasilin diski kullan›larak metisilin direnci araflt›r›ld›.
Bulgular: Yap›lan çal›flma sonucunda 500 hastane personelinin 69 (%13.8)’unda nazal S. aureus tafl›y›c›l›¤›, 9
(%1. 8)’unda nazal MRSA tafl›y›c›l›¤› saptand›. Bulgular Tablo 1 ve 2’de özetlenmifltir.
Tart›flma ve sonuç: S. aureus’larla oluflan hastane epidemilerinin kontrolü için hastane personelinde nazal S.
aureus tafl›y›c›l›¤›n›n saptanmas› gereklidir. Tafl›y›c› personelin e¤itimi, tedavisi ve daha az hasta temas›n› gerektiren yerlerde görevlendirilmesi S. aureus’a ba¤l› nozokomiyal infeksiyonlar›n azalt›lmas› aç›s›ndan önemlidir.
Tablo 1. Nazal S. aureus Tafl›y›c›l›¤›n›n Branfl ve Çal›flma Birimlerine Göre Da¤›l›m›.
Doktor (n= 100)
Hemflire (n= 190)
Yard›mc› sa¤l›k personeli (n= 210)
Toplam
Servis
5/46
13/124
5/37
207
Poliklinik
0/20
3/23
13/77
120
Ameliyathane
8/29
4/21
3/22
72
Yo¤un bak›m
0/0
0/13
1/3
16
Laboratuvar
1/5
1/5
3/24
34
Büro
0/0
0/4
9/47
51
14/100
21/190
34/210
500
Toplam
Tablo 2. ‹zole Edilen S. aureus Sufllar›n›n Antibiyotik Direnç Durumlar›.
Antibiyotikler
Penisilin G
MSSA
MRSA
n= 60
%
n= 9
%
54
90
9
100
Ampisilin-sulbaktam
3
5
1
11.1
Sefalotin
0
0
3
33.3
Sefotaksim
1
1.7
4
44.4
Klindamisin
2
3.3
6
66.6
Gentamisin
1
1.7
3
33.3
Tetrasiklin
2
3.3
2
22.2
Kloramfenikol
1
1.7
3
33.3
Trimetoprim-Sülfametoksazol
1
1.7
4
44.4
Siprofloksasin
1
1.7
0
0
Teikoplanin
0
0
0
0
Vankomisin
0
0
0
0
32
P043
Yo¤un Bak›m Ünitelerinde Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n
Prevalans›: Çok Merkezli Bir Nokta Prevalans Çal›flmas›
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
Yeflim Çetinkaya fiardan1, Sibel Aflc›o¤lu1, Ça¤r› Büke2, fiaban Esen3, Dilara ‹nan4, Serhat Ünal1, Hastane ‹nfeksiyonlar›
Çal›flma Grubu5
1Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal› ‹nfeksiyon Hastal›klar› Ünitesi, 2Ege Üniversitesi T›p Fakültesi Klinik Mikrobiyoloji
ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 3Ondokuz May›s Üniversitesi T›p Fakültesi Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›,
4Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 5Hastane ‹nfeksiyonlar› Çal›flma Grubu
Girifl: Hastane infeksiyonlar›n›n prevalans› %5-17 aras›nda de¤iflmektedir. Yo¤un Bak›m Ünitelerinde (YBÜ) bu oran
çok daha yüksektir. Mevcut literatür bilgilerinin ço¤u geliflmifl ülkelerde yap›lan çal›flmalara aittir. Ülkemizdeki YBÜ’lerde
hastane infeksiyonlar›n›n prevalans›n›, etken mikroorganizmalar›, antibiyotik kullan›m›n›n uygunlu¤unu ve YBÜ’de kazan›lan infeksiyonlar için risk faktörlerini belirlemeye yönelik çok merkezli bir nokta prevalans çal›flmas› planlanm›flt›r.
Yöntem: Haz›rlanan protokol Yo¤un Bak›m Derne¤i ve Hastane ‹nfeksiyonlar› ve Kontrolü Derne¤i’nin katk›lar›yla 50
hastaneye gönderilmifl ve çal›flma 17 fiubat 2004’de toplam 43 hastanenin kat›l›m›yla gerçeklefltirilmifltir. 16 yafl›ndan küçük hastalar çal›flma d›fl› b›rak›lm›flt›r. Sonuçlar: Çal›flmaya 133 farkl› YBÜ’de yatmakta olan toplam 1033 hasta dahil edilmifltir. Çal›flmaya kat›lan 43 hastaneden 29’u (%67.4) üniversite, 6’s› (%14) devlet, 4’ü (%8.2) SSK Hastanesi ve 4’ü (%8.2)
özel hastanedir. Dahili, Cerrahi ve Karma YBÜ’lerdeki hasta say›lar› s›ras› ile 411 (%40), 361 (%35) ve 258 (%21)’dir. Ortalama APACHE skoru 14.3 ± 8.6 (median= 13) ve hastanede ortalama yat›fl süresi 17.2 ± 30.3 gün (ortanca= 7 gün) olarak bulunmufltur. Çal›flma gününde hastane infeksiyonlar›n›n prevalans› %25. 8 (n=266 hasta), YBÜ’de kazan›lm›fl infeksiyonlar›n
prevalans› ise %20.7 (n= 213 hasta) olarak bulunmufltur. Hastalar›n %62.3’ünün en az bir parenteral antibiyotik almakta oldu¤u ve olgular›n %47’sinde en az bir antibiyoti¤in uygunsuz kullan›ld›¤› saptanm›flt›r. YBÜ’de en s›k kazan›lan infeksiyonlar nozokomiyal pnömoni (%45.5), primer bakteremi (%25.7) ve üriner sistem infeksiyonudur (%17.9). YBÜ’de kazan›lan 268
infeksiyon episodundan 92’sinde (%34.2) etken belirlenememifltir. En s›k izole edilen etkenler Pseudomonas aeruginosa
(%12.3), Acinetobacter spp. (%11.6), MRSA (%7.5) Candida albicans (%5.2) ve nonalbicans Candida türleridir (%4.8). YBÜ’de kazan›lm›fl infeksiyon prevalans›n›n karma YBÜ’lerde daha yüksek oldu¤u görülmüfltür (p< 0.000). Lojistik regresyon analizinde
nörolojik bozukluk, APACHE II skoru ve YBÜ’deki yatak say›s› YBÜ’de kazan›lm›fl infeksiyon için ba¤›ms›z risk faktörü olarak bulunmufltur.
Tart›flma: YBÜ’lerde yatak say›s› artt›kça, infeksiyon riskinin artmas› hemflire bafl›na düflen hasta say›s›n›n yüksekli¤i
ile iliflkili olabilir. YBÜ’lerimizde uygunsuz antibiyotik kullan›m oran› çok yüksektir ve muhtemelen ülkemizde daha önce
yap›lan çal›flmalarda bildirilen yüksek direnç oranlar›n›n en önemli nedenidir.
•
P044
Yo¤un Bak›m Ünitelerinde Ampirik Antibiyotik Kullan›m›
Dilara ‹nan1, Sevim Keskin2, Özge Turhan1, Nurgül Günay2, Gözde Öngüt3, Ata Nevzat Yalç›n1
1Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon
Kontrol Komitesi, 3Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi T›bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
astane infeksiyonlar› yo¤un bak›m üniteleri (YBÜ)’nde, hastanenin di¤er servislerine göre daha fazla görülmektedir. Bu ünitelerde yatan hastalar›n daha kritik olmas› nedeniyle antibiyotik tedavisine s›kl›kla ampirik olarak
bafllanmakta, gerekirse mikrobiyolojik incelemelerin sonuçlar›na göre de¤ifliklik yap›lmaktad›r. Bu çal›flmada, Akdeniz Üniversitesi Hastanesi YBÜ’nde ampirik antibiyotik kullan›m›, etkileyen faktörler ve sonuçlar› irdelenmifltir.
H
Hastanemizde yedi ayr› YBÜ’nde Ocak-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda yatan hastalarda saptanan 547 infeksiyon
ata¤› de¤erlendirildi. Bu ataklar›n 234’ünde (%42.8) ampirik antibiyotik tedavisi bafllanm›flt›. Ampirik antibiyotik tedavisi en fazla Dahiliye YBÜ, Koroner YBÜ ve Yenido¤an YBÜ’nde bafllanm›flt›. En fazla ampirik tedavi bafllanan hastane infeksiyonu ventilatör iliflkili pnömoniler (%53.8) idi, bunu postoperatif menenjitler dahil cerrahi alan infeksiyonlar› (%39.6) ve üriner sistem infeksiyonlar› (%37.6) takip ediyordu. Ampirik tedavide en fazla kullan›lan antibiyotik piperasilin-tazobaktamd›, bunu ampisilin-sulbaktam, amikasin, sefamezin ve meropenem izliyordu. Buna göre
ampirik bafllanan ve s›kl›kla tercih edilen antibiyotiklerin bir ço¤unun ‹nfeksiyon Hastal›klar› uzman› onay› gerektirmeyen antibiyotikler oldu¤u görüldü. Ampirik olarak bafllanan antibiyotik tedavilerinin 179’unda (%76.5) mikrobiyolojik inceleme sonuçlar›na göre tedavi de¤iflikli¤i yap›lm›flt›. De¤ifliklik yap›lmas›n› en s›k gerektiren mikroorganizma Acinetobacter spp. idi. Mikrobiyolojik verilerin sonucuna göre yap›lan de¤ifliklik sonras› en fazla kullan›lan
antibiyotikler meropenem, sefoperazon-sulbaktam, vankomisin ve piperasilin-tazobaktamd›.
Yo¤un bak›m ünitelerinde izlenen hastalar›n prognozunda antibiyotik tedavisi büyük önem tafl›maktad›r. Ço¤unlukla ampirik bafllanmak zorunda olunan antibiyotik tedavisinin uygun olmas› mortaliteyi azalt›c› yönde etkileyecektir. Bu nedenle her hastanenin kendi YBÜ’nde ampirik antibiyotik kullan›m politikalar›n› oluflturmas› gerekmektedir.
33
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Dr. Lütfi K›rdar Kartal E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi
Cerrahi Kliniklerinde ‹zlenen Hastane ‹nfeksiyonlu
Olgular›n Risk Faktörleri Aç›s›ndan ‹rdelenmesi
P045
Nur Benzonana1, Serdar Özer1, Handan Aktafl2
1Dr. Lütfi K›rdar Kartal E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji, 2Dr. Lütfi K›rdar Kartal E¤itim ve Araflt›rma
Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi
Amaç: Bu çal›flmada Kartal E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi cerrahi kliniklerinde izlenen hastane infeksiyonlu olgular›n risk faktörleri aç›s›ndan irdelenmesi amaçlanm›flt›r.
Yöntem: 2003, 2004 y›llar› ve 2005 y›l› ilk sekiz ay›nda genel cerrahi, ortopedi, beyin cerrahi, üroloji ve kulak burun bo¤az servislerince opere
edilmifl ve hastaya dayal› aktif sürveyans yöntemi ile izlenerek, hastane infeksiyonu saptanm›fl toplam 307 hasta, risk faktörleri ve uygulanan giriflimler aç›s›ndan retrospektif olarak de¤erlendirilmifltir. 1) Risk faktörleri aç›s›ndan: Malignansi, yan›k, karaci¤er yetmezli¤i, genel vücut travmas›, diabetes mellitus, HIV infeksiyonu varl›¤›, bilinç kapal›l›¤›, H2 reseptör bloker veya antasit kullan›m›, immünsüpresyon, transplantasyon, solunum yetmezli¤i, nötropeni, böbrek yetmezli¤i, transfüzyon gibi faktörlerin varl›¤›; 2) Giriflimler aç›s›ndan, vasküler giriflim, üriner kateter varl›¤›, periton diyalizi veya hemodiyaliz, mekanik ventilasyon, endoskopik giriflim, drenaj kateteri, protez/yabanc› cisim varl›¤› araflt›r›lm›flt›r.
Bulgular: Olgular›n 118’inde (%38), cerrahi alan infeksiyonu hastane infeksiyonu olarak birinci s›rada yer al›rken, bunu s›ras›yla 60 (%19) olgu ile
üriner infeksiyon, 44 (%14) olgu ile bakteriyemi izlemifltir. Olgular›n tümünde cerrahi müdahale ortak bir risk faktörü olarak mevcutken, 165’inde
(%54), sorgulanan risk faktörlerinden en az bir tanesi saptanm›flt›r. 142’sinde (%46) sorgulanan risk faktörleri saptanmam›flt›r. Risk faktörü tafl›yan 165
hastada toplam 241 risk faktörü bulunmufltur. Bunlar›n içinde malignansi, 82 (%49) olguyla birinci s›rada yer al›rken, diabetes mellitus, 42 (%25) olguyla ikinci s›rada, genel vücut travmas›, 32 (%19) olguyla üçüncü s›rada, transfüzyon 31 (%18) olguyla dördüncü s›rada yer alm›flt›r. Malignansili hastalarda s›ras›yla cerrahi alan infeksiyonlar› (%35), bakteriyemi (%26) ve üriner infeksiyon (%15) en s›k görülen hastane infeksiyonlar› olarak saptanm›flt›r. Uygulanan giriflimler de¤erlendirildi¤inde olgular›n tümünde vasküler giriflim saptanm›flt›r. Bunu 181 (%59) olguyla üriner kateter, 100 (%32)
olguyla drenaj kateteri uygulamas› izlemifltir.
Sonuç: Yüksek morbidite ve mortalite nedeni olan hastane infeksiyonlar›na zemin haz›rlayan risk faktörlerinin bilinmesi al›nacak olan tedbirlere de yol göstermesi aç›s›ndan önemlidir.
•
SDÜ Hastanesi’nde 2005 Y›l›nda Saptanan Hastane
‹nfeksiyonlar› ve Gram Negatif Etkenlerin Çeflitli
Antibiyotiklere Duyarl›l›klar›
P046
Onur Kaya1, Füsun Zeynep Akçam1, Arzu T›¤l›1, Cemile Uyar1, Güler Yayl›1
1Süleyman Demirel Üniversitesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
infeksiyonlar› tüm dünyada ve ülkemizde mortalite ve morbiditeye sebep olmalar› ile beraber hastanede yat›fl süresini ve maliyeti art›rHastane
malar› nedeniyle öneme sahiptir.
Bu çal›flmada 520 yatakl› Süleyman Demirel Üniversitesi Araflt›rma ve Uygulama Hastanesine 2005 y›l›nda yat›r›lan hastalarda geliflen hastane
infeksiyonlar› ve sorumlu etkenlerin da¤›l›m› incelenmifltir.
Klinik ve laboratuvar verilerine dayal› olarak aktif prospektif sürveyans yöntemi ile yatarak izlenen 23282 hastan›n 331 (%1.42)’inde hastane infeksiyonu saptanm›flt›r. Hastane infeksiyonu varl›¤›n›n saptanmas›nda ve s›n›fland›rmas›nda Centers for Disease Control (CDC) kriterleri kullan›lm›flt›r. Tan›lar›na göre de¤erlendirildi¤inde kan dolafl›m› infeksiyonlar› en s›k (%33.2) oranda saptanm›flt›r. S›ras›yla di¤er infeksiyon oranlar›n›n ise pnömoni (%24.2), üriner sistem infeksiyonlar› (%18.4), cerrahi alan infeksiyonlar› (%17.8) oldu¤u görülmüfltür. Bu infeksiyonlar›n kliniklere da¤›l›m› s›kl›k
s›ras›na göre yo¤un bak›m ünitesi (%23.9), dahiliye (%10.9), yenido¤an (%8.8), genel cerrahi (%7.9), nöroloji yo¤un bak›m ünitesi (%7.3), nöroflirurji
(%6.9), ortopedi (%6.6), gö¤üs hastal›klar› (%5.4), nöroloji (%4.5), plastik cerrahi (%3.6), medikal onkoloji (%3.3), üroloji (%2.7) fleklinde olmufltur. Hastane infeksiyonu etkenleri ise yine s›kl›k s›ras›na göre; E. coli (%16.5), Pseudomonas aeruginosa (%13.1), Koagülaz negatif stafilokoklar (%12.5), S. aureus
(%12.4), Klebsiella spp. (%12.1), Acinetobacter spp. (%11.1), Enterobacter spp. (%5.4), Enterococcus spp. (%4.4), Serratia spp. (%3.4), S. maltophilia (%3.0) ve Candida spp. (%1.7) olarak bulunmufltur.
Buna göre en çok izole edilen gram negatif bakterilerin baz› antibiyotiklere duyarl›l›klar› tablo 1’de belirtilmifltir.
Sonuç olarak hastanemizdeki infeksiyon etkenlerinin genelde gram negatif bakteriler oldu¤u görülmüfltür. Ayr›ca hastane infeksiyon oran›n›n
düflük olarak saptanmas› hastanemizde yan›k ünitelerinin ve organ transplantasyon ünitelerinin olmamas› ile birlikte infeksiyon kontrol komitesinin
düzenli ve etkin bir flekilde çal›flmas›na ba¤lanm›flt›r.
Tablo 1. S›k Görülen Gram Negatif Bakterilerin Baz› Antibiyotiklere Duyarl›l›klar› (%).
Antibiyotikler
Seftriakson
Seftazidim
Sefepim
Ampisilin-sulbaktam
Sefoperazon-sulbaktam
Piperasilin-tazobaktam
‹mipenem
Meropenem
Gentamisin
Netilmisin
Amikasin
Siprofloksasin
34
E. coli
68.3
69.8
50.0
51.1
52.8
63.3
100.0
100.0
85.7
97.1
90.9
64.3
P. aeruginosa
82.9
55.6
56.0
90.0
87.9
95.7
71.0
87.5
88.2
83.9
Klebsiella spp.
42.4
45.5
50.0
9.4
37.5
41.7
93.8
92.0
87.1
100.0
86.2
75.0
Acinetobacter spp.
16.1
25.0
7.4
21.4
12.0
58.6
57.1
71.0
92.0
19.4
16.0
P047
El Mikrocerrahi Ortopedi ve Travmatoloji (EMOT)
Hastanesinde 2005 Y›l› Cerrahi Alan ‹nfeksiyon Oran›
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
Hale Akalan1, Gülsüm Sungur1, ‹smail Tokmak1, Sevinç Güneri1
1EMOT Hastanesi
Amaç: Bu çal›flmada; EMOT hastanesinde cerrahi giriflim geçiren hastalarda geliflen cerrahi alan infeksiyon (CA‹)
oran›n›; etkileyen faktörleri ve CA‹ etkenlerini belirlemek ve de¤erlendirmek amaçlanm›flt›r.
Yöntem: 1 Ocak -31 Aral›k 2005 tarihlerinde; EMOT’ta cerrahi giriflimde bulunulan ve 48 saatten uzun süre hastanede yatan vakalar›n takibi; hastaya ve laboratuvara dayal› günlük takip ile aktif sürveyans yöntemi izlenerek yap›ld›. Vakalar›n, “Centers for Disease Control and Prevention” (CDC)’nin kriterleri esas al›narak cerrahi yara s›n›fland›r›m› yap›ld› ve geliflen CA‹’lar›, CDC’nin kriterlerine göre tan›mland›. Bir y›l› doldurmam›fl implant konulan 176 vaka de¤erlendirme d›fl› b›rak›ld›. Ayr›ca vakalar›n “CDC National Nosocomial Infection Surveillance (NNIS)-derived
risk indeks”leri belirlendi. Farkl› cerrahi yara gruplar› ve NNIS indeks gruplar›ndaki CA‹ oranlar› karfl›laflt›r›ld›. Vakalardaki yafl, cinsiyet, nikotin kullan›m›, obesite, diyabet, steroid kullan›m›, peroperatif transfüzyon, acil veya elektif gelifl gibi faktörler de¤erlendirildi. CA‹ olan vakalardan, kültür yap›lanlarda etkenler belirlendi. ‹statistiksel analizler ki-kare testine göre yap›ld›.
Bulgular: Belirtilen tarihlerde cerrahi giriflim yap›lan 569 vakan›n; %16.2’i kad›n ve %83.8’i erkekti, yafl ortalamas› kad›nlarda 30.35 ± 18.56, erkeklerde 32.40 ± 14.84 saptand›. Vakalar›n %71.4’ü acil, %28.6’s› ise elektifti. CA‹
oran› %2.3 olarak saptand›. Ki–kare testiyle yafl gruplar›nda CA‹ da¤›l›m› homojen bulundu ve cinsiyet de¤iflkeni
ile CA‹ geliflimi aras›nda anlaml› bir iliflki bulunmad› (p= 0.494). Elektif vaka grubunda %4.4 ile infeksiyon frekans›
daha yüksek bulundu (p= 0.042). NNIS indeksi 0 ve 1 olan gruplar aras›nda CA‹ aç›s›ndan anlaml› fark saptanmad›
(p= 0.928). Cerrahi yara gruplar›ndan kirli yara grubunda en yüksek infeksiyon frekans› bulundu (p= 0.016). CA‹’lerde en s›k saptanan etkenler; Pseudomonas aeruginosa ve stafilokoklard›.
Sonuç: Bu çal›flmada; EMOT hastanesinde en yüksek CA‹ frekans› elektif grupta ve kirli yara grubunda belirlenmifltir.
•
P048
Bir T›p Fakültesinde Asistanlar›n Hastane ‹nfeksiyonlar›
Konusundaki Bilgi Düzeyleri
Tuna Demirdal1, Nefle Demirtürk1
1Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
Amaç: Hastane infeksiyonlar›ndan korunmada en baflta gelen faktörlerden birisi, konuyu iyi bilen ve uygulayan
personele sahip olmakt›r. E¤itim programlar› bu hedefe ve ihtiyaca göre düzenlenmelidir. Bu çal›flmada hastanemizde çal›flan asistan doktorlara hastane infeksiyonlar›n›n tan›m›, korunmas› ve kontrolü ile ilgili temel sorular sorularak bilgi düzeylerinin ölçülmesi ve periyodik e¤itimlerin bu sonuçlara göre planlanmas› hedeflenmifltir.
Materyal ve Metod: Çal›flma Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi’nde çal›flan asistan doktorlar›n kat›l›m› ile
gerçeklefltirildi. Çal›flmaya al›nan kiflilere yüz yüze görüflme yöntemi ile bir anket uyguland›. Sorular hastane infeksiyonlar›n›n tan›m›, korunmas› ve kontrolü konular›n› içeriyordu. Anket formunda çoktan seçmeli seçenekler verildi, birden fazla do¤ru yan›t› olan sorularda, tek do¤ru seçene¤i iflaretleyen kat›l›mc›n›n da do¤ruyu bildi¤i kabul edildi.
Sonuçlar: Çal›flmaya hastanemizde çal›flan, yafl ortalamalar› 27.82 ± 3.78 olan, 50 (%62.5)’si erkek, 30 (%37.5)’u
kad›n toplam 80 asistan kat›ld›. Hastane infeksiyonunun tan›m› ile ilgili soruya 67 (%83.8) kifli do¤ru yan›t verdi. Hastane infeksiyonlar›ndan korunmada en önemli uygulaman›n el y›kama oldu¤unu 60 (%75) kifli biliyordu. El y›kama
uygulamas›n›n prati¤i ile ilgili soruyu ise yaln›zca 18 (%22.5) kifli do¤ru cevaplayabildi. Hastane infeksiyonlar›ndan
korunma ile ilgili do¤ru bilgiye sahip olanlar›n say›s› 52 (%65) idi. ‹zolasyonla ilgili soruyu ise 32 (%40) kifli do¤ru yan›tlad›. Hepatit C oldu bilinen bir hastan›n kan› ile bulafl oldu¤unda yap›lmas› gerekeni 16 (%20) kifli do¤ru olarak
iflaretlemiflti. Çal›flmaya kat›lanlar›n 20 (%25)’si ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi’nin sadece e¤itim hastanelerinde, büyük yatak kapasitesine sahip hastanelerde veya salg›n ç›kt›¤›nda kurulmas›n›n zorunlu oldu¤unu düflünüyorlard›.
Tart›flma: Çal›flma sonunda hastanemizde uzmanl›k e¤itimi alan asistanlar›n hastane infeksiyonlar›yla ilgili bilgilerinde eksiklikler ve yanl›fll›klar saptand›. E¤itim program› ihtiyaca göre yeniden belirlendi. Hastane infeksiyonlar› konusunda tüm asistanlar›n ihtisaslar› süresince -bilgi düzeyleri de belirlendikten sonra- e¤itilmeleri, ülkemizin periferdeki hastanelerinde infeksiyon kontrolüne ve korunmas›na büyük katk› sa¤layacakt›r.
35
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi Hastanesinde
Dört Y›ll›k (2002-2005) Hastane ‹nfeksiyonlar›
Verilerinin Karfl›laflt›r›lmas›
P049
‹brahim Erayman1, Bahar Kandemir1, Mehmet Özdemir2, Emel Türk Ar›bafl1, Mehmet Bitirgen1
1Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi
Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
astane ‹nfeksiyonlar› dünyada %3.1-14.1 oran›nda görülen, önemi ülkemizde de giderek artan infeksiyonlard›r. Önemli derecede morbidite ve mortaliteye neden olmakta, hastan›n hastanede kal›fl süresini uzatmakta ve sa¤l›k harcamalar›na önemli
boyutta ek yük getirmektedir. Hastane infeksiyonlar›n›n sürekli izlemi ve infeksiyon kontrol pogramlar› ile önlenebilirli¤i etkin bulunmufltur. Bu çal›flmada Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi Hastanesinde 2002-2005 y›llar› aras›nda prospektif ve aktif sürveyans yöntemi ile izlenen ve Centers for Disease Control and Prevention (CDC) kriterlerine göre tan›mlanan 3994 Hastane infeksiyonunda baz› parametrelerin y›llar içindeki de¤iflimi incelenmifltir. Y›llar içinde en s›k görülen infeksiyonun Üriner sistem infeksiyonu ve en s›k izole edilen nozokomiyal patojenin Pseudomonas sufllar› oldu¤u belirlenmifltir (Tablo).
H
Tablo. 2002-2005 Y›llar› Aras›nda Hastane ‹nfeksiyonlar› (%).
Parametreler
2002
2003
2004
2005
Hastane infeksiyon insidans›
2.7
2.7
4.51
4.13
Cerrahi alan infeksiyon oran›
0.8
1.1
4.5
1.6
S›k hastane infeksiyonlar›
Üriner sistem infeksiyonlar›
28.12
29.33
23
22.5
Kan dolafl›m sistemi infeksiyonlar›
18.95
23.16
21
26.06
Cerrahi alan infeksiyonlar›
11.91
15.09
19
18.5
Pnömoni d›fl› solunum sistemi inf.
23.7
14.55
14.5
18.1
Pnömoni
1.6
2
4.5
7.5
Menenjit
0.4
1.7
2.4
0.8
En s›k izole edilen Gr (-) ve Gr (+) etkenler
Pseudomonas spp.
KNS
27.1
24.8
21.1
21.2
8.8
11.05
17.19
12.14
•
‹zmir E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde 2000-2005
Y›llar› Aras›nda ‹zlenen Nozokomiyal Menenjitler
P050
Meltem Avc›1, Onur Özgenç1, Ayten Coflkuner1, Gülflen Mermut1, Gülflen Gülo¤lu1
1‹zmir E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i
Amaç: ‹zmir E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde nozokomiyal menenjit (NM) s›kl›¤›, uygulanan nöroflirurjikal giriflimler, birlikte görülen di¤er hastane infeksiyonlar›, etken mikroorganizmalar ve prognozun belirlenmesi.
Yöntem: 1 Ocak 2000-31 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda Beyin Cerrahisi Klini¤i’nde 30 hastada geliflen 33 nozokomiyal menenjit ata¤› retrospektif olarak de¤erlendirildi. Nozokomiyal menenjit tan›mlamas›nda CDC (Centers for Diseases Control and Prevention) kriterleri kullan›ld›.
Bulgular: Alt› y›ll›k sürede Beyin Cerrahisi Klini¤i’nde yat›r›larak izlenen 6837 hastada NM insidans› %0.48 olarak bulundu. Nozokomiyal menenjitler %15.9 oran›yla, üriner sistem infeksiyonlar› (%41)’ndan sonra ikinci s›kl›kta görülen infeksiyonlard›.
Nozokomiyal menenjitlerde en s›k uygulanan nöroflirurjikal giriflim intrakranial kitle operasyonu (%51.5) olup, bunu ventriküloperitoneal flant uygulamas› (%18.1) izlemekteydi. Ataklar›n 11’inde (%33.3) efl zamanl› en az bir hastane infeksiyonu mevcuttu ve
bunlar›n ço¤u cerrahi alan infeksiyonuydu. Ataklar›n %60.6’s›nda beyin omurilik s›v›s› ve/veya flant kültüründe üreme saptand›; bu
üremelerin ikisi polimikrobiyaldi. En s›k izole edilen etken %63.6 oran›yla Acinetobacter spp. olarak bulundu. Mortalite oran› %18.1
olarak bulundu.
Sonuç: Tüm hastane infeksiyonlar› içinde, daha az s›kl›kla görülen ancak yüksek mortalite, morbidite ve maliyetiyle önemli
bir sa¤l›k sorunu olan NM’lerde; erken tan›, etken mikroorganizmalar›n s›kl›¤›na ve duyarl›l›klar›na göre seçilecek uygun antimikrobiyal tedavi ve etkin infeksiyon kontrol önlemleri hayat kurtar›c›d›r.
36
P051
Transplantasyon Ünitesinde Yatan Hastalardan ‹zole
Edilen Pseudomonas aeruginosa Sufllar›n›n RAPD-PCR
Yöntemiyle Tiplendirilmesi
nf
ek
si
yonları
tan
H as
İ
e
Zerrin Aktafl1, Öner Kipritçi1, Çi¤dem Bal1
1‹.Ü. ‹stanbul T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
Amaç: Transplantasyon Ünitesinde yatan hastalardan izole edilen, ayn› antibiyotik duyar›l›l›¤›n› gösteren ve bu ünitede salg›n yapt›¤› düflünülen Pseudomonas aeruginosa sufllar›n›n moleküler epidemiyolojisi RAPD-PCR yöntemiyle araflt›r›lm›flt›r.
Gereç ve Yöntem: ‹stanbul T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji AD’na 23.05.2005-18.01.2006 tarihleri aras›nda
Transplantasyon Ünitesinde yatan 14 hastaya ait toplam 21 örnekten (14 idrar, befl sonda ucu, iki dren ucu) kolonizasyon veya infeksiyon etkeni olarak izole edilen ve ayn› antibiyotik duyarl›l›¤›n› gösteren P. aeruginosa sufllar› çal›flmaya al›nm›flt›r. Suflun kayna¤›n› saptamak amac›yla çevre taramas› yap›lm›fl ve 41 farkl› örnek incelenmifltir. Sufllar›n çeflitli antibiyotiklere karfl› duyarl›l›klar›
Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI) önerilerine uygun olarak Kirby-Bauer disk difüzyon yöntemi ile belirlenmifltir.
GSBL varl›¤› çift disk sinerji yöntemi ile araflt›r›lm›flt›r. Sufllar›n moleküler epidemiyolojik tiplendirmeleri, ERIC-2 primeri kullan›larak random amplified polymorphic DNA-polimeraz zincir reaksiyonu (RAPD-PCR) yöntemi ile araflt›r›lm›flt›r.
Bulgular: Toplam 14 hastadan 21 örnek ve çevreden al›nan 41 örnekten ayn› antibiyotik direncini gösteren yaln›z bir sufl çal›flmaya al›nm›flt›r. Sufllar›n hepsi piperasilin, piperasilin-tazobaktam, sefoperazon-sulbaktam, imipenem ve meropeneme duyarl›, test edilen di¤er antibiyotiklere (seftazidim, sefepim, aztreonam, norfloksasin, siprofloksasin, gentamisin, amikasin, netilmisin
ve tobramisin) dirençli olarak saptanm›flt›r. Sufllar›n tümünün çift disk sinerji yöntemiyle GSBL oluflturduklar› gözlemlenmifltir.
RAPD-PCR yönteminde bant yo¤unluklar›nda küçük farkl›l›klar olmas›na ra¤men bir klinik izolat ve kontrol sufl hariç farkl› bant paternleri izlenmemifl sufllar›n hepsinin ayn› genotipte olduklar› belirlenmifltir.
Sonuç: Transplantasyon ünitesinde yatan hastalarda belirli bir zaman aral›¤›nda ard arda ayn› antibiyotik duyarl›l›¤›n› gösteren P. aeruginosa sufllar›n›n izole edilmesi ve yap›lan inceleme sonucunda ayn› genotipte olmalar›, suflun tek bir kaynaktan yay›lm›fl olabilece¤i ihtimalini düflündürmüfltür. Yap›lan çevre taramalar›nda ayn› fenotipik ve genotipik özellikleri gösteren bir sufl izole edilmifl olmakla birlikte, gerçek kayna¤›n saptanamad›¤› sonucuna var›lm›flt›r.
•
P052
Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi Hastanesinde Hastane
‹nfeksiyon Etkeni Pseudomonas Türlerinin Antibiyotik Direncinin
De¤erlendirilmesi: Direncin Y›llar ‹çinde De¤iflimi
‹brahim Erayman1, Bahar Kandemir1, Mehmet Özdemir2, Emel Türk Ar›bafl1, Mehmet Balc›1, Mehmet Bitirgen1
1Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi
o¤ul dirençli Gram (-) bakteriler önemli derecede morbidite ve mortaliteye neden olan hastane infeksiyonu patojenleridir.
Pseudomonas türleri Gram (-) basiller içerisinde çoklu antibiyotik dirençli olmalar› ve son y›llarda hastane infeksiyon etkenleri
aras›nda daha s›kl›kla izole edilmeleri nedeni ile önem kazanmaktad›r.
Ç
Bu çal›flmada Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi Hastanesinde 2002 ve 2005 y›llar›nda prospektif ve aktif sürveyans yöntemi ile izlenen ve Centers for Disease Control and Prevention (CDC) kriterlerine göre hastane infeksiyonu tan›s› alan hastalar›n
çeflitli klinik örneklerinden izole edilen Pseudomonas sufllar›n›n s›k görülen hastane infeksiyonlar› ile iliflkisi ve baz› antibiyotiklere
direnç oranlar›n›n y›llar içindeki de¤ifliminin incelenmesi amaçlanm›flt›r.
2002 y›l›nda tüm hastane infeksiyonu izolatlar›n›n %27.1’i Pseudomonas iken 2005 y›l›nda bu oran %21.2 olmufltur. Pseudomonas
izolatlar› 2002 y›l›nda en çok Cerrahi Alan ‹nfeksiyonu (CA‹) etkeni olarak izole edilirken (%28), 2005 y›l›nda en çok nozokomiyal
pnömoni etkeni olarak izole edilmifltir (%40.6). Hastane infeksiyon etkeni olarak izole edilen Pseudomonas spp.’lar›n çeflitli antibiyotiklere direnç oranlar› afla¤›daki tabloda gösterilmifltir.
Tablo. Pseudomonas Sufllar›n›n Çeflitli Antibiyotiklere Direnç Oranlar›.
Amikasin
Gentamisin
Netilmisin
Seftazidim
Sefepim
Sefoperazon-Sulbaktam
Piperasilin-Tazobaktam
Siprofloksasin
‹mipenem
2002 y›l›nda direnç oran› (%)
40.17
77.2
44.9
78.6
79
67.2
53.7
53.2
54.5
2005 y›l›nda direnç oran› (%)
13.3
50.7
34.7
36.8
36.4
24.2
18.9
32.5
29.1
37
tan
H as
e
f
İn
ek
si
Karadeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi
Hastanesi’nde K›r›m-Kongo Kanamal› Ateflli
Hastalara Yaklafl›m
yonları
P053
Saniye Y›ld›r›m1, Sevilay Kalayc›2, Seyhan Aktafl1, Nurgün Sucu3, Gürdal Y›lmaz4
1KTÜ T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Kontrol Komite Hemfliresi, 2KTÜ T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Servisi Sorumlu
Hemfliresi, 3KTÜ T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 4KTÜ T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Kontrol Komite Doktoru
iral kanamal› atefller, mortalitesi çok yüksek olan zoonotik viral hastal›klard›r. Bu hastal›klar› önemli k›lan hasta dokular›n›n ve vücut s›V
v›lar›n›n bulaflt›r›c› özellik tafl›mas› nedeni ile, hasta yak›nlar›n›n ve hastane çal›flanlar›n›n korunmas› gereklili¤idir. Afrika ülkeleri baflta olmak üzere, de¤iflik ülkelerde görülen viral kanamal› atefllerde önemli say›da hastane çal›flan›n›n infekte oldu¤u bildirilmektedir. Bu
nedenle viral kanamal› atefller vaka yönetiminin ve izolasyon önlemlerinin hassasiyetle uygulanmas› gereken hastal›k gruplar›ndand›r.
Virüsün infekte hayvan›n kan› ya da taze eti ile ve infekte insan›n vücut ç›kart›lar› ile temasla da bulaflmas› nedeniyle, temas izolasyonunun bulafl› engellemede önemli oldu¤u bir hastal›kt›r.
Karadeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi’nde 2004-2005 y›l›nda KKKA ön tan›l› 78 hasta takibe al›nm›fl olup, CDC önerileri do¤rultusunda gerekli izolasyon önlemleri uygulanm›flt›r.
Hastalar›n bak›m›nda kullan›lan noninvaziv t›bbi gereçler 1/100 oran›nda haz›rlanan çamafl›r suyu çözeltisinde 10 dakika bekletilerek
dezenfekte edilmifltir. Hasta bak›m ve tedavisinde kullan›lan invaziv t›bbi gereçler 1/10 oran›nda haz›rlanm›fl olan çamafl›r suyu çözeltisinde 15 dakika bekletilerek, ard›ndan gerekli sterilizasyon ya da imha ifllemleri yap›lm›flt›r. Hasta odalar›n› temizli¤i ise 1/100 oran›ndaki çamafl›r suyu çözeltisi kullan›larak yap›lm›flt›r.
‹zolasyon önlemleri d›fl›nda, takip edilen hastalar›n yak›nlar›na da e¤itim verilerek hastal›ktan nas›l korunmalar› gerekti¤i anlat›lm›flt›r. Ayr›ca vücutta kan emen bir keneyi kopar›rken bu ifllemi keneyi kesinlikle ezmeden ve parçalamadan yapmalar› gereklili¤i vurgulanm›flt›r.
Al›nan tüm bu izolasyon önlemleri ve uygun dezenfeksiyon yöntemleri ile hastanemizde KKKA’l› hastalar baflar›l› olarak takip edilmifl
ve nozokomiyal bulafl gözlenmemifltir.
•
Trakya Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi’nde
Nozokomiyal ‹nfeksiyon Oranlar›n›n De¤erlendirilmesi
P054
Filiz Akata1, Metin Otkun2, Figen Kulo¤lu1, Tülay Erkan3, Serap Keskin3, Murat Tu¤rul1
1Trakya Üniversitesi T›p Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 2Trakya Üniversitesi T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve
Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 3Trakya Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Kontrol Hemfliresi
Amaç: Bu çal›flman›n amac› Trakya Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi’nde Eylül 2003-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda saptanan nozokomiyal infeksiyon h›zlar›n›, infeksiyonlar›n sistemlere, etkenlere göre da¤›l›m›n› ve infeksiyon kontrol çal›flmalar›n› de¤erlendirmektir.
Yöntem-Gereçler: Trakya Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi’nde 2003 y›l› Eylül ay›nda “‹nfeksiyon Kontrol Komitesi” tekrar sürveyans çal›flmalar›na bafllam›flt›r. “Hastal›k Kontrol ve Önleme Merkezinin (CDC)” hastane infeksiyonu tan›mlar› ile birlikte, laboratuvar ve klinik gözleme dayal›, aktif ve prospektif sürveyans yöntemleri kullan›larak gerekli veriler toplanm›flt›r.
Bulgular: Hastanemizde genel infeksiyon h›z›; 2003 y›l› Eylül-Aral›k aylar› aras›nda %5.7 (159/2 800), 2004 y›l›nda %4.9 (537/11 051), 2005 y›l›nda
%3.7 (581/15 556) olarak saptanm›flt›r.
Sonuç: ‹nfeksiyon kontrol çal›flmalar› 2003-2005 y›llar› aras›nda nozokomiyal infeksiyon etkenlerinin s›n›rland›r›lmas›n›, infeksiyon oranlar›n gerilemesini sa¤lam›flt›r. Acinetobacter spp., Pseudomonas spp. ve E. coli en s›k nozokomiyal etkenler olarak dikkat çekmektedir. 2003 y›l›n›n Eylül-Aral›k
döneminde kan kültüründen izole edilen hastane infeksiyonu etkeni Acinetobacter kökenlerinin her hastadan ilk izolat al›nmak üzere antibiyotik duyarl›l›¤› incelendi¤inde en duyarl› antibiyotikler SAM (%53) ve SCF (%64)’dir; karbapenemlerin duyarl›l›¤› oldukça düflüktür (IMP %27, MEM %27).
2003-2005 döneminde tedavi protokollerinde sulbaktaml› kombinasyonlar yo¤un olarak kullan›lm›flt›r. Kan kültüründen izole edilen Acinetobacter kökenlerinin 2005 y›l›ndaki antibiyotik duyarl›l›klar› incelendi¤inde SAM (%21) ve SCF (%19) duyarl›l›¤›n›n düfltü¤ü, karbapenem duyarl›l›¤›n›n (IMP
%44, MEM %41) ise yükseldi¤i görülmektedir.
Tablo 1. Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n Y›llara ve Sistemlere Göre Da¤›l›m›.
Y›l
Pnömoni
n
(%)
Bakteremi
n
(%)
ÜS‹
n
CA‹
(%)
n
(%)
n
Di¤er
(%)
Toplam
n
2003 Eylül-Aral›k
54
(34)
32
(20)
31
(20)
15
(9)
27
(17)
159
2004
116
(22)
148
(28)
137
(26)
84
(16)
52
(10)
537
2005
170
(29)
165
(28)
105
(18)
82
(14)
56
(10)
581
ÜS‹: Üriner Sistem ‹nfeksiyonu, CA‹: Cerrahi alan infeksiyonu
Tablo 2. Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n Y›llara ve Etkenlere Göre Da¤›l›m›.
Etken
Acinetobacter spp.
Pseudomonas spp.
E. coli
Staph K+
Staph K-
38
2003
n
(%)
48
30
15
9
23
15
10
6
5
3
2004
n
(%)
146 21
96
18
80
15
38
7
18
3
2005
n
(%)
183
32
55
10
66
11
41
7
30
6
P055
Hastane Çal›flanlar›nda HBV ‹nfeksiyonunun Araflt›r›lmas›
ve Afl›lama
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
fierife Akal›n1, Neriman Erkaya1, Halil Karatafl1
1Denizli Devlet Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi
Amaç: HBs Ag (-) personelin afl›lanmas›, tafl›y›c› olanlar›n belirlenip ileri tetkik ve takiplerinin yap›lmas› ve tüm personele kan ve di¤er vücut s›v›lar› ile bulaflan infeksiyonlardan korunma konusunda e¤itim verilmesi amaçland›.
Yöntem: Denizli Devlet Hastanesinde görev yapan sa¤l›k çal›flanlar›nda hepatit B ba¤›fl›kl›k durumunu tespit ederek afl›lama planlamak amac›yla hastane enfeksiyon ekibi taraf›ndan bir anket yap›ld›. Bu
ankete göre daha önce hiç afl›lanmam›fl, do¤al ba¤›fl›k olmayanlar ve Anti-HBs Ag titresini bilmeyenler
çal›flmaya al›nd›. Bu kiflilerden ELISA yöntemi ile HbsAg ve anti-HBs bak›ld›. Antikor titresi 10-50 mIU/ml
aras›nda olanlara tek doz, 10 mIU/ml ve alt›nda olanlara üç doz olmak üzere afl› program› bafllat›ld›. Daha yüksek titrede olanlara afl› yap›lmad›.
Bulgular: Hastanemizde toplam 866 kifli (t›bbi sekreter, otomasyon ve güvenlik elemanlar› hariç) çal›flmaktad›r. Ankete 595 kiflinin kat›l›m› sa¤land›. 252 sa¤l›k çal›flan› çal›flmaya dahil edildi. Bunlardan
toplanan serumlar›n çal›fl›lmas› sonucunda dört kiflide (%1,6) HbsAg pozitifli¤i vard›. Anti-HBs 50 mIU/ml
üzerinde olan 88 kifli (%34,9) ve anti-HBs titresi 50 mIU/ml ve alt›nda olan 160 kifli (%63,5) oldu¤u tespit
edildi (bunlardan 121 sa¤l›k çal›flan›nda anti-HBs titresi 0-10 mIU/ml idi).
Sonuç: Hepatit B virüs bulaflmas› aç›s›ndan sa¤l›k çal›flanlar› risk alt›ndad›r. Çünkü enfekte hasta yada hastan›n kan, doku ve vücut s›v›lar› ile s›k temas olmaktad›r. Hastanede çal›flanlar›n HBV serolojilerinin bilinmesi ve sonras› afl›lama al›nacak önlemler aç›s›ndan önemlidir. Ayr›ca enfeksiyonlardan korunma konusunda sa¤l›k çal›flanlar›na düzenli olarak e¤itimler verilmelidir.
•
P056
Erciyes Üniversitesi T›p Fakültesi Beyin Cerrahi Ünitesi
ve Genel Cerrahi Ünitesinde Geliflen Cerrahi Alan
‹nfeksiyon Oranlar› ve Etkenler
Emine Bilge K›ran1, Serpil Baysal1, fiansel Yücel1, Emine Alp1, Engin Ok1, Bilgehan Aygen1, Mehmet Do¤anay1
1Erciyes Üniversitesi
Girifl ve amaç: Cerrahi alan infeksiyonu (CA‹) cerrahi ünitelerde yatan hastalarda en s›k geliflen nozokomiyal infeksiyondur. CA‹ geliflimi sonucunda hastalarda morbidite, mortalite ve tedavi maliyeti artmaktad›r.
Bu çal›flman›n amac› Beyin Cerrahi Ünitesi (BCÜ) ve Genel Cerrahi Ünitesi (GCÜ)’nde CA‹ geliflim s›kl›¤› ve etken mikroorganizmalar›n belirlenmesidir.
Materyal ve metod: Çal›flmaya Haziran 2005-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda BCÜ ve GCÜ’nde opere
edilen hastalar al›nd›. Operasyonlar “National Nosocomial Infection Surveillance (NNIS)”ye göre s›n›fland›r›ld›. CA‹ geliflti¤i düflünülen hastalar ‹nfeksiyon hastal›klar› konsültan hekimi ile birlikte de¤erlendirildi. CA‹ tan›m› ve s›n›fland›r›lmas› “Centers for Disease Control and Prevention (CDC)” kriterlerine
göre yap›ld›. Etken mikroorganizmalar kaydedildi.
Bulgular: Çal›flma süresince BCÜ ve GCÜ’de toplam 2025 hasta opere edildi. Opere edilen hastalar›n 1031 (%50.9)’i kad›n, 994 (%49)’ü erkek ve yafl ortalamas› 46,5 ± 19,1 (2 ay-97 yafl) idi. Operasyonlar›n
1157 (%57.1)’s› GCÜ’ye, 868 (%42.9)’i BCÜ’ye aitti.
GCÜ’de opere edilen hastalar›n %7,7’sinde, BCÜ’de opere edilen hastalar›n ise %4,8’inde CA‹ geliflti. GCÜ’de geliflen infeksiyonlar›n %2,3’ü yüzeyel, %65.9’u derin, %31.8’i organ-boflluk infeksiyonu iken
BCÜ’de geliflen infeksiyonlar›n %23.3’ü yüzeyel, %30.2’si derin, %46.5’i organ-boflluk infeksiyonu idi.
GCÜ’de geliflen CA‹’n›n %4.5’i temiz, %53.4’ü temiz-kontamine, %15.9’u kontamine, %26.1’i kirli operasyonlarda geliflti. BCÜ’de geliflen CA‹’lerin ise %93’ü temiz, %2.3’ü temiz-kontamine, %2,3’ü kontamine,
%2.3’ü kirli operasyonlarda geliflti. GCÜ’de geliflen CA‹’de en s›k etken Escherichia coli (%39,8) iken,
BCÜ’de ise Staphylococcus aureus (%29,3) idi.
39
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Nozokomiyal Metisilin Dirençli Staphylococcus aureus
(MRSA) ‹nfeksiyonlar›
P057
Hale Turan1, K›vanç fierefhano¤lu1, Funda Ergin Timurkaynak2, Hande Arslan2
1Baflkent Üniversitesi Konya Uygulama ve Araflt›rma Merkezi, 2Baflkent Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji
Anabilim Dal›
Girifl: Çal›flmada hastane infeksiyon etkeni olarak izole edilen MRSA sufllar›n›n di¤er antibiyotiklere olan duyarl›l›klar›n›n belirlenmesi amaçlanm›flt›r.
Materyal-metod: Çal›flmaya hastanemizde nozokomiyal infeksiyon tan›s› alan hastalardan izole edilen 22 MRSA suflu al›nd›. Sufllar›n 13’ü
(%59.1) kan, 5’i (%22.7) derin trakeal aspirat ya da bronkoalveoler lavaj, di¤er 2’si (%9) abse ya da yara, 1’i idrar (%4.6), 1’i periton mayi (%4.6) kültüründen izole edildi. Antibiyotik duyarl›l›klar› Kirby Bauer disk difüzyon yöntemi ile NCCLS önerileri do¤rultusunda çal›fl›ld›.
Sonuç: Antibiyotik duyarl›l›klar› incelendi¤inde; eritromisin için %9.1, siprofloksasin, rifampisin ve tetrasiklin için %13.6, gentamisin ve klindamisin için %18.2, kloramfenikol için %86.4, trimetoprim-sülfametoksazol için %95.5 oldu¤u bulundu. Hiçbir MRSA suflunda teikoplanin ve vankomisin
direnci tespit edilmedi.
Tart›flma: MRSA infeksiyonlar›n›n tedavisinde glikopeptid grubu antibiyotikler alt›n standart kabul edilmektedir. Ancak yan etki, maliyet, oral
preparat›n›n olmamas› gibi nedenlerle bu antibiyotiklere alternatif aray›fllar› sürmektedir. Bu anlamda MRSA izolatlar›m›zda belirlenen yüksek trimetoprim-sülfametoksazol duyarl›¤› dikkat çekici bulunmufltur. Bu bulgu trimetoprim-sülfametoksazolün hastanemizde geliflen nozokomiyal MRSA
infeksiyonlar›n›n tedavisinde iyi bir alternatif olabilece¤ini düflündürmüfltür.
•
Nozokomiyal Üriner Sistem ‹nfeksiyonlar›m›zda
‹nfeksiyon Etkenleri ve Antibiyotik Duyarl›l›klar›
P058
Elif fiahin1, Özlem Kandemir1, Gönül Arslan2, Zeynep Kaya3, Ali Kaya1
1Mersin Üniversitesi T›p Fakültesi Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 2Mersin Üniversitesi T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve
Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 3Mersin Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Kontrol Hemfliresi
Amaç: Hastanemizde son bir y›l içinde, hastane kökenli üriner sistem infeksiyonuna (ÜSE) neden olan mikroorganizmalar› ve direnç paternlerini irdelemekti.
Metod: Ocak 2005-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda hastanemizde geliflen hastane kökenli ÜSE incelemeye al›nd›. Kültürler, standart prosedürlerle yap›ld›. Bakteriyel izolatlar›n tan›mlanmas›nda AP‹ Rapid ID 32 kullan›ld›. Antibiyotik duyarl›l›klar› disk difüzyon yöntemi ile ve genifllemifl spektrumlu beta laktamaz (GSBL) üretimi çift disk sinerji testi ile indüklenebilir beta laktamaz (‹BL) üretimi ise disk yaklaflt›rma testi ile araflt›r›ld›.
Bulgular: Nozokomiyal ÜSE’lar›m›z, 2005 y›l›nda hastane kökenli tüm infeksiyonlar›m›z›n %14’ünü oluflturuyordu ve tüm nozokomiyal infeksiyonlar›m›z aras›nda 3. s›rada yer al›yordu. Olgular›n yafl ortalamas› 48.04 ± 27.99 (1-90) idi ve %50’si erkek, %50’si kad›nd›. Üriner kataterizasyon olgular›n 82’sinde mevcuttu. Baflka bir nedenle daha önce antibiyotik kullananlar tüm olgular›n ortalama %43.9’unu oluflturuyordu. Bunlar›n ortalama
antibiyotik kullan›m süreleri 8.74 ± 6.48 (1-29) gün olarak saptanm›flt›r. ÜSE geliflmeden önce hastanede kal›fl süreleri ortalama 15 ± 12.07 (2-60) gün
aras›nda de¤ifliyordu. Olgulardan toplam 119 etken izole edildi. Çal›flmam›zda Gram-negatif bakteriler %83.2 (99 izolat) oran› ile en s›k izole edilen
etkenlerdi. Gram-pozitif bakteriler %11.76 (14 izolat) kandida cinsi mantarlar, %5.04 (6 izolat) oran›nda izole edildi. ‹zole edilen mikroorganizmalar
ve da¤›l›mlar› tablo 1’de görülmektedir.
Tüm izolatlar s›kl›k s›ras›na göre incelendi¤inde ise Escherichia coli %52.1 (62 izolat) oran›nda en s›k izole edilen mikroorganizma idi.
Gram-negatif bakterinin 36’s› (%36.3) GSBL, 4’ü (%4.4) ‹BL üretiyordu. Gram negatif bakteriler aras›nda en yüksek duyarl›l›k karbapenem grubu
antibiyotiklere karfl› gözlendi (tablo 2). Gram pozitif izolatlarda glikopeptid direncine rastlanmad›. ‹zole edilen kandidalar›n (n= 6) 3’ü C. albicans, biri C. glabrata, biri C. parapsilosis, biri de C. tropicalis olarak tan›mland›.
Sonuç: Gram-negatif bakterilerimizde gözlenen GSBL ve ‹BL oran›m›z yaklafl›k %41 olarak saptanm›fl olup bu y›l içinde nozokomiyal ÜSE’na neden olan Gram negatif ajanlar›n yar›s›n›n dirençli sufl oldu¤unu gördük. Hastalardan elde edilen verilerin sürekli olarak izlenmesi ve direnç paternlerinin bilinmesi ampirik tedavilerin seçimine karar verebilmede yol gösterici olmas› nedeniyle önemlidir.
Tablo 1. ‹zole Edilen Mikroorganizmalar›n S›kl›¤› (n= 119).
Mikroorganizma
Say›
%
Tablo 2. Gram-Negatif Bakterilerin Çeflitli Antibiyotiklere
Duyarl›l›klar› (n= 99).
Escherichia coli
62
52.2
Antibiyotik
Say›
%
Enterococcus spp.
12
10.1
Seftriakson
36
36.4
Klebsiella spp.
11
9.3
Sefuroksim
29
29.3
Pseudomonas spp.
10
8.4
Sefepim
61
61.6
Enterobacter spp.
8
6.7
Candida spp.
6
5.0
Acinetobacter baumannii
4
3.4
Proteus spp.
3
2.5
Ampisilin
15
15.2
‹mipenem
92
92.9
Gentamisin
54
54.5
85
85.9
57.6
Metisiline duyarl› S. aureus
1
0.8
Amikasin
Metisiline dirençli S. aureus
1
0.8
Sefoksitin
57
1
0.8
Aztreonam
26
26.3
119
100
Siprofloksasin
55
55.6
Stenotrophomonas maltophilia
Toplam
40
P059
GATA E¤itim Hastanesinde 2004 ve 2005 Y›llar›nda
Saptanan Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n ‹rdelenmesi
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
Bülent Ahmet Beflirbellio¤lu1, Selim K›l›ç1, Tuba Subafl›1, Ahmet Celal Baflustao¤lu1, Can Polat Eyigün1, Alaaddin Pahsa1,
Sadettin Çetiner1
1GATA Hastane ‹nfeksiyonlar› Kontrol Komitesi
al›flmam›zda, iki y›ll›k dönemde hastanemizde saptanan hastane infeksiyonlar›n›n h›zlar›, etkenleri ve infeksiyon türleri irdelenmifltir.
Ç
Hastanemizde, laboratuara dayal› düzenli sürveyans yap›lmakta olup, hastane infeksiyonu h›z› 2004 y›l›nda %4,8; 2005 y›l›nda ise %5,2
olarak tespit edilmifltir.
Her iki y›lda da en s›k saptanan hastane infeksiyonu türü, kan dolafl›m› infeksiyonlar› olmufltur (2004 y›l›nda %38,4 iken, 2005 y›l›nda
%45,6). Bunun yan›nda; her iki y›lda da en s›k saptanan hastane infeksiyonu etkeni E. coli olmufltur (2004 y›l›nda %26,3 iken, 2005 y›l›nda
%31,9).
Hastanemizde, kan dolafl›m› infeksiyonlar› s›kl›¤› önceki y›llarda ikinci veya üçüncü s›rada iken, 2002 y›l›ndan itibaren sürekli olarak
ilk s›rada yer almaktad›r. Bunun en önemli nedeninin, y›llar içerisinde damar içi invazif giriflim s›kl›¤›n›n artmas› oldu¤u de¤erlendirilmektedir. Üriner sistem infeksiyonlar› ve pnömoni s›kl›¤›ndaki düflüklü¤ün olas› nedenleri ise; üriner infeksiyonlarda kültür gönderme al›flkanl›¤›n›n daha düflük olmas›, pnömonilerde ise tan› konulmas›ndaki güçlüklerdir.
•
P060
GATA E¤itim Hastanesi Yo¤un Bak›m Biriminde Saptanan
Bülent Ahmet Beflirbellio¤lu1, Levent Görenek1, Ferruh Bilgin2, Hakan Aydo¤an1, Aysun Özarslan1,
Ahmet Celal Baflustao¤lu1, Can Polat Eyigün1, Alaaddin Pahsa1, Sadettin Çetiner1
1GATA Hastane ‹nfeksiyonlar› Kontrol Komitesi, 2GATA Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal›
astanemizde, Anesteziyoloji ve Reanimasyon anabilim dal›na ba¤l› olarak hizmet veren merkezi yo¤un bak›m, 1 Nisan 2005 tarihinde
aç›lm›fl olup, bu tarihten 31 Aral›k 2005’e kadar olan dönemde ortaya ç›kan hastane infeksiyonlar› irdelenmifltir.
H
Söz konusu dönemde yo¤un bak›m ünitesinde toplam 46 hasta yatarak tedavi görmüfl ve toplam 29 hastane infeksiyonu geliflmifltir
(hastane infeksiyonu h›z› %63).
En s›k saptanan infeksiyon türü Kan Dolafl›m› ‹nfeksiyonlar› olurken (%71,2), en s›k saptanan infeksiyon etkeni ise, Methicillin Resistant Coagulase Negative Staphylococcus (%20,8) olmufltur.
Hastanemiz yo¤un bak›m birimi yeni aç›lm›fl olmas›na ra¤men, infeksiyon oran› yüksek bulunmufltur. Bu bulgular, ortam kolonizasyonunun çok da önemli olmad›¤›n› göstermektedir. Bu birime yat›r›lan hastalar›n altta yatan patolojilerinin çok ciddi olmas› ve buna ra¤men uzun süre yaflat›labilmeleri nedeniyle infeksiyon oran›n›n yüksek bulundu¤u de¤erlendirilmektedir. Sonuç olarak, önemli mortalite ve morbidite riski tafl›yan yo¤un bak›m infeksiyonlar›n›n sürveyans› dikkatli olarak sürdürülmeli ve kontrol önlemleri titizlikle uygulanmal›d›r.
•
P061
‹nfeksiyon Kontrol Yönetmeli¤i’nin Yay›nlanmas›n›
Takiben Türkiye’de Durum Tespiti
Yeflim Çetinkaya fiardan1, Ayflegül Taylan Özkan2, Mustafa Ertek2, Turan Aslan3
1Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal› ‹nfeksiyon Hastal›klar› Ünitesi, 2Refik Saydam H›fz›s›hha Merkezi Baflkanl›¤›,
3‹stanbul fiiflli Etfal Hastanesi Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Klini¤i
Girifl: 11 A¤ustos 2005’de yürürlü¤e giren “Yatakl› Tedavi Kurumlar› ‹nfeksiyon Kontrol Yönetmeli¤i” ile tüm hastanelerde infeksiyon kontrol komitelerinin kurulmas› zorunlu hale gelmifltir. Mevcut durumun tespiti amac›yla bir anket yap›lmas› planlanm›flt›r.
Yöntem: Hastanenin yatak say›s›, infeksiyon kontrol hemfliresi (‹KH) say›s›, ‹KH’lerin e¤itim durumu, infeksiyon kontrol doktorunun bulunup bulunmad›¤›, kullan›lmakta olan sürveyans yöntemi, vb. sorular› içeren anket formu Kas›m 2005’de tüm hastane baflhekimliklerine gönderilmifltir.
Sonuçlar: Form toplam 85 merkez taraf›ndan doldurularak geri gönderilmifltir. Yan›t veren merkezlerin %47’sini Devlet Hastaneleri, %40’›n› Üniversite Hastaneleri, %11’ini Özel Üniversite Hastaneleri ve %2’sini Askeri Hastaneler oluflturmaktad›r. Ortalama yatak say›s›= 579,6 ± 437,46 (median= 450)’d›r. Merkezlerin %41’inde her 250 yata¤a bir infeksiyon kontrol hemfliresi bulunmakta ve %82’sinde ‹KH’lerin ek görevi bulunmamaktad›r.
Sekiz merkezde sürveyans yap›lmad›¤› (%9,4), 32 (%37,6)merkezde ise befl y›ldan uzun süredir aktif prospektif sürveyans yap›ld›¤› görülmüfltür.
‹KH’lerin %12,4’ü yüksek lisans, %41,4’ü lisans, %35,2’si önlisans ve %10,3’ü sa¤l›k koleji mezunudur. ‹KH’lerin %25’inin son alt› ay içinde görevlendirilmifl olmas› dikkat çekicidir. Halen görev yapmakta olan ‹KH’lerin %32’si hiç e¤itim almam›fl, %34,5’i dört hafta ve daha uzun süreli e¤itim alm›flt›r.
E¤itimlerin %45,5’i üniversite hastanelerinde, %10,3’ü ‹KH e¤itim programlar›nda e¤itim alm›flt›r. Merkezlerin %33’ünde veriler bilgisayar ortam›nda
kay›t alt›na al›nmamaktad›r.
Tart›flma: Ankete cevap verme oran› düflük olmakla hala ‹KH say›s›n›n yetersiz oldu¤u ve yaklafl›k 1/3’ünün bu konuda hiçbir e¤itim almam›fl
oldu¤u görülmektedir. Çal›flmaya kat›lan merkezlerin yatak say›lar› dikkate al›nd›¤›nda ülke genelindeki daha küçük hastanelerde durumun daha da
kötü oldu¤unun düflünülmesi kaç›n›lmazd›r. Tüm hastanelerin yeni Yönetmeli¤in getirdi¤i kurallara ne ölçüde uydu¤unu denetleyecek bir mekanizma oluflturulmas› gereklidir.
41
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
1000 Yatakl› 3. Basamak E¤itim Hastanesi Yo¤un Bak›m
Ünitelerinde ‹ki Y›ll›k Dönemde ‹nvazif Ayg›t Kullan›m ve
‹liflkili Hastane ‹nfeksiyonu Oranlar›n›n De¤erlendirilmesi
P062
Tunçer Haznedaro¤lu1, fiükriye Temelatan1, Mustafa Özyurt1, Oral Öncül1
1GATA Haydarpafla E¤itim Hastanesi
Amaç: 1000 yatakl› 3. basamak e¤itim hastanesi dahiliye ve cerrahi servisleri Yo¤un Bak›m Üniteleri
(YBÜ) hastalar›nda invaziv ayg›t kullanma ve invaziv ayg›ta ba¤l› hastane infeksiyonu geliflme oranlar›n›n saptanmas›, verilerin ifllevsel olarak benzeri özelliklere haiz Center for Diseases Control (CDC)’nin
National Nosocomial Infections Surveillance System (NNIS)’e kay›tl› hastanelerin YBÜ’leri birlefltirilmifl
verileri ile karfl›laflt›rmas› yolu ile hastanenin invaziv ayg›t kullanma politikalar›n›n genel bir de¤erlendirmesi yapmakt›r.
Gereç ve Yöntem: 1 Ocak 2004-31 Aral›k 2005 tarihleri aras›ndaki iki y›ll›k dönemde alt› servise ait
toplam 47 yatak kapasiteli YBÜ’lerinde invazif ayg›t kullan›m› ve iliflki infeksiyon oranlar› CDC kriterleri
çerçevesinde prospektif olarak izlenmifltir. 1000 invaziv ayg›t kullanma gününe göre hesaplanm›flt›r.
Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi politikalar›na ba¤l› olarak her üç ayda bir geri bildirim amac› ile
kliniklere yay›mlanan veriler iki y›l sonunda toplu olarak NNIS’e ba¤l› hastanelerin birlefltirilmifl oranlar› ile karfl›laflt›r›larak yorumlanm›flt›r.
Sonuç: NNIS’e ba¤l› eflde¤er hastaneler ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda, üriner kateter d›fl›nda kalan invaziv
ayg›t (santral kateter, ventilatör) kullanma oranlar›n›n düflük, buna karfl›l›k santral kateter ve ventilatör
kullan›m›n oranlar›na ba¤l› olarak geliflen infeksiyon oranlar›n›n yüksek oldu¤u belirlenmifltir. Sürveyans
s›ras›nda gerekli dikkat ve özenin gösterildi¤i, ülkemizde karfl›laflt›rmak için yay›mlanm›fl toplu veri bulunmad›¤› için CDC’ye kay›tl› hastanelerin verilerinin seçilmesi zorunlulu¤u da de¤erlendirildi¤inde; (a)
Santral kateter yerlefltirilmesi iflleminin mutlaka ameliyathane ortam›nda asepsi-antisepsi kurallar›na
mutlak riayet edilerek yap›lmas› (b) Ventilatör tüp, filtre sistemleri ile rezervuar su sistemleri kadar laringoskoplar›n iki hasta aras›nda dezenfeksiyon/sterilizasyon ifllemlerine gereken önemin verilmesi (c)
Yo¤un Bak›m Üniteleri’ne yat›r›lan hastalar›n triyajlar›n›n do¤ru yap›lmas›n›n önemli oldu¤u sonucuna
var›lm›flt›r.
Tablo 1. ‹nvaziv Ayg›t Kullanma Oranlar›n›n Birlefltirilmifl NNIS Verileri ile Karfl›laflt›r›lmas›.
Ayg›t kullanma
oranlar›
GATA Haydarpafla
E¤itim Hastanesi
2004-2005
NNIS birlefltirilmifl ayg›t
kullan›m oranlar› (ort) %10
Santral kateter
0.30
0.55
0.35
0.45
0.55
0.64 0.13
Üriner kateter
0.70
0.80
0.58
0.74
0.81
0.87 0.91
Ventilatör
0.14
0.46
0.26
0.35
0.42
0.54 0.64
%25
Persentil
%50 %75 %90
(ort)
Tablo 2. ‹nvaziv Ayg›ta Ba¤l› Hastane ‹nfeksiyonu H›zlar›n›n NNIS Verileri ile Karfl›laflt›r›lmas›.
Ayg›t kullanma
oranlar›
GATA Haydarpafla
E¤itim Hastanesi
2004-2005
NNIS birlefltirilmifl ayg›t
kullan›m oranlar›** (ort)
%10
Santral kateter
5.3
5.0
2.2
3.0
4.9
6.3
7.7
Üriner kateter
8.4
5.3
1.7
2.9
4.9
6.8
9.2
Ventilatör
4.1
5.8
0
2.8
4.9
7.8
12.1
42
Persentil
%25 %50 %75 %90
(ort)
P063
nf
ek
si
yonları
Çocuk Kliniklerinde Çal›flan Doktorlar›n Kulland›¤›
Steteskoplarda Mikroorganizma Çeflitlili¤inin ve
Yo¤unlu¤unun Araflt›r›lmas›
tan
H as
e
İ
Hüseyin Aldemir1, Türkan Türkay1, Rengin fiiraneci1, Önder Ulucakl›1, Gülçin Zengin1, Ahmet Y›lbafl›1
1T.C. Sa¤l›k Bakanl›¤› ‹stanbul Bak›rköy Kad›n Do¤um ve Çocuk Hastal›klar› E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi
astane infeksiyonlar› bulafl›nda en önemli etkenler eller ve kullan›lan aletlerdir. Özellikle bebeklerde steteskoplarla mikroorganizma tafl›nmas› önemlidir. Çal›flmam›zda amac›m›z hastanemizde çal›flan çocuk doktorlar›n›n steteskoplar›nda bulunan mikroorganizma çeflitlili¤inin ve yo¤unlu¤unun araflt›r›lmas›d›r.
H
Çal›flmam›z 25 Ocak 2005 hastanemizde o gün mevcut çocuk hastal›klar› kliniklerinde çal›flan 63 doktorun steteskoplar›ndan sürüntü örnekleri al›narak blood agar petrilerine ekim yap›lm›flt›r. Mikroorganizma üremeleri gözlenmifl ve idendifikasyonlar› Api Staph ve AP‹20E ile yap›lm›flt›r. Veriler SPSS veri analiz program›nda de¤erlendirilmifltir.
Çal›flmaya al›nan 63 steteskoptan al›nan sürüntü örnekleri de¤erlendirildi¤inde; örneklerin al›nd›¤› steteskoplar›n %81,0 (51) asistan, %19,0 (12) uzman doktorlara ait oldu¤u görülmüfltür. Üreyen mikroorganizma türleri de¤erlendirildi¤inde; %95,2 (60)’si Staphylococcus epidermidis, %4.8 (3)’inde hiç üreme kaydedilmemifltir. Koloni say›lar› de¤erlendirildi¤inde; %14,3 (9)’ü 1-5 koloni, %14,3 (9)’ü 6-15 koloni, %30,2 (19)’si 16-40 koloni, %6,3 (4)’ü 41-60 koloni,
%30,2 (19)’si say›lamayacak kadar çok koloni mikroorganizma tespit edilmifltir. %4.8 (3)’inde hiç üreme olmam›flt›r.
Vakalar›n %11,1 (7)’inde Staphylococcus epidermidis ile birlikte baflka ikinci tür mikroorganizma tespit edilmifltir.
Tespit edilen mikroorganizmalarda a¤›rl›k %6,3 ile Staphylococcus citreus oluflturmaktad›r.
Sonuç: Araflt›rmam›zda steteskoplarda %95,2 oran›nda Staphylococcus epidermidis üredi¤i görülmüfltür. Ayr›ca
Staphylococcus epidermidis ile birlikte ikinci bir mikroorganizma üredi¤i tespit edilmifltir. S. epidermidis vücut floras›nda en yayg›n bulunan staphylococ tipidir. Tek bafl›na ve baflka bakterilerle birlikte çeflitli infeksiyonlar oluflturur. Yumuflak doku, yara, konjunktiva infeksiyonu, pnömoni, artrit, menenjit, ampiyem, endokardit, merkezi sinir
sistemi infeksiyonu, yapay protez ve kateter kullananlarda ilgili organlarda infeksiyon, periton dializi yap›lan vakalarda peritonit gibi infeksiyonlara neden olmas› aç›s›ndan önemlidir.
Önerimiz, sa¤l›k çal›flanlar›n›n kulland›klar› araçlar›n ve özellikle ellerin temizli¤ine dikkat etmeleridir. Gerekli tedbirler al›nd›¤› takdirde steteskoplarda görülen tafl›y›c›l›¤›n önlenebilece¤i ve bunun hastane infeksiyonlar›n›n önlenmesi için önemli bir aflama oldu¤u düflünülmektedir.
Tablo 1. Steteskoplarda Üreyen Staphylococcus epidermidis Koloni Yo¤unlu¤u.
n
Frekans (%)
1-5 koloni
9
14,3
6-15 koloni
9
14,3
16-40 koloni
19
30,2
41-60 koloni
4
6,3
Say›lamayacak kadar çok
19
30,2
Üreme olmayan
3
4,8
Toplam
63
100,0
Tablo 2. Staphylococcus epidermidis ‹le Birlikte Üreyen ‹kinci Tür Mikroorganizma Üreme Durumu.
n
Frekans(%)
Staphylococcus citreus
4
6,3
Bacillus subtulus
2
3,2
Enterobacter agglomerans
1
1,6
Toplam
7
11,1
2. mikroorganizma üremeyen
56
89,9
Toplam
63
100,0
43
tan
H as
e
f
İn
ek
si
GATA E¤itim ve Araflt›rma Hastanesinde 2003-2005
Y›llar› Aras›nda Saptanan Nozokomiyal Pnömoniler
yonları
P064
Levent Görenek1, A. Bülent Beflirbellio¤lu1, Aysun Özarslan1, Selim K›l›ç1, Hakan Aydo¤an1, Ahmet Celal Baflustao¤lu1,
Can Polat Eyigün1, Alaaddin Pahsa1, Sadettin Çetiner1
ozokomiyal pnömoniler hastanede yat›fl esnas›nda edinilen pnömoniler olarak tan›mlan›r. Nozokomiyal pnömonide, infeksiyonun geliflti¤i biN
rim, altta yatan hastal›k ve kona¤›n defans mekanizmas›ndaki yetersizlik, sorumlu etkene ait özellikler ve tedavi yaklafl›m›ndaki uygunluk hastan›n prognozunun belirlenmesinde önemlidir.
GATA E¤itim ve Araflt›rma Hastanesinde 2003-2005 y›llar› aras›nda yatarak tedavi edilen ve Center for Disease Control and Prevention (CDC) tan›mlar›na göre nozokomiyal pnömoni tan›s› konan hastalar irdelendi.
Hastanemizde 2003-2005 y›llar›nda nozokomiyal infeksiyon tan›s› alan hastalar›n %5.2’sini nozokomiyal pnömoniler oluflturmaktad›r. Bunlar›n
y›llara göre da¤›l›m› ise; 2003 y›l›nda %7, 2004 y›l›nda %6 ve 2005 y›l›nda ise %2.9 olarak bulunmufltur. Nozokomiyal pnömoni saptad›¤›m›z hastalar›n ço¤unlu¤u yo¤un bak›m üniteleri (YBÜ) bulunan kliniklerde saptanm›flt›r.
Genel olarak yap›lan çal›flmalara bak›ld›¤›nda; YBÜ d›fl›ndaki hastane birimlerinde en s›k hastane infeksiyonu üriner sistem infeksiyonu olarak
saptan›rken, YBÜ’lerde nozokomiyal pnömoniler ilk s›ray› almaktad›r. Kümülatif olarak bak›ld›¤›nda hastanelerde nozokomiyal pnömoniler %0.5-1.0
s›kl›¤›nda geliflmektedir. YBÜ’lerde ise %10-40 oranlar›nda geliflebilmektedir.
Hastanemizde nozokomiyal pnömoni etkenlerinin da¤›l›m›na bak›lacak olursa, olgular›n büyük bir k›sm›nda etken izole edilemezken, izole edilen etkenler aras›nda en s›k P. aeruginosa ikinci s›kl›kta ise stafilokoklar belirlenmifltir (Tablo). Özellikle ampirik tedavi yaklafl›m›n›n gerekli oldu¤u
nozokomiyal pnömoni saptanan hastalar›n tedavisinde antibiyotik seçiminde s›k izole edilen etkenler ve duyarl›l›klar›n›n bilinmesi son derece
önemlidir.
Tablo. 2003-2005 Y›llar›nda Nozokomiyal Pnömoni Etkenleri.
Patojen
2003
2004
2005
n
(%)
n
(%)
n
(%)
Etken belirsiz
14
(37)
26
(86.7)
13
(72)
Pseudomonas aeruginosa
9
(24.3)
2
(6.7)
MRSA
4
(10.8)
1
(3.3)
MSSA
1
(2,7)
1
(3.3)
Enterokok
2
(5.4)
Acinetobacter spp.
2
(5.4)
Klebsiella pneumoniae
2
(5.4)
Escherichia coli
1
(2.7)
Serratia marcescens
1
(2.7)
Candida albicans
1
(2.7)
1
(5.6)
1
(5.6)
1
(5.6)
Enterobacter spp.
1
(5.6)
S. maltophilia
1
(5.6)
•
Harran Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesinde
Antibiyotik Kullan›m› Konulu Nokta Prevalans Çal›flmas›
P065
Fatma S›rmatel1, Fazilet Duygu1, Öznur Tavflan1, Leman Karaa¤aç1, Melek Hamidano¤lu1, Leyla Y›lmaz1
1Harran Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
Amaç: Antibiyotikler, dünyada en yayg›n kullan›lan kemoterapotiklerdendir. Ço¤u zaman kültür izolasyonu yap›lmadan ampirik ya da proflaktik olarak kullan›lmaktad›r. Uygun olmayan antibiyotik kullan›m›, son y›llarda, artan mikroorganizma dirençleri ve hastane maliyetlerine olumsuz etkileri nedeniyle dikkat edilmesi gereken bir konudur.
Hastanemizde son bir y›ld›r kültürde üreyen mikroorganizmalar›n antibiyotik dirençlerinde art›fl, dikkat çekmektedir. Bu çal›flma, direnç art›fl›nda uygun olmayan antibiyotik kullan›m›n›n rolünü de¤erlendirmek amac›yla yap›ld›.
Gereç ve Yöntem: Hastanemizde cerrahi, dahili bölümler ve yo¤un bak›mda yatarak tedavi alan tüm hastalar bir günlük nokta prevalans çal›flmas›yla incelendi. Hastalar, bir gün içerisinde ziyaret edildi, yafllar›, cinsiyetleri, tan›lar›, kullan›lan antibiyotikler, varsa enfeksiyon bulgular› ve kültür sonuçlar› incelendi.
Bulgular: On alt›s› yo¤un bak›mda olmak üzere toplam 250 yatakl› hastanemizde yatmakta olan 245 hasta, de¤erlendirmeye al›nd›. Hastalardan
155’inin (%48.7) antibiyotik kulland›¤› gözlendi. Yafl ortalamas› 46 ± 13.9 (1-79) idi. Hastalar›n 128’i erkek (%52.24), 117’si bayand› (%48.76). Toplam
41 (%52.2) hastada enfeksiyon bulgular› olup bunlardan yaln›z 16’s›nda (%10.3) kültür pozitifli¤i saptand›. En fazla kullan›lan antibiyotikler s›ras› ile:
Ampisilin/sulbaktam 51 (%32.9), sefazolin 31 (%20), seftriakson 21 (%13.5) idi. Ayr›ca 67 (%43.2) hastan›n birden fazla antibiyotik kulland›¤› gözlendi.
Sonuç: Araflt›rma ve Uygulama Hastanesinde antibiyotik kullan›m oran›, dünya standartlar›yla karfl›laflt›r›ld›¤›nda oldukça yüksektir. Ülkemizde
yap›lan çal›flmalarla k›yasland›¤› zaman bu oran düflüktür. EHU 72 onay› gerektiren ilaçlar›n daha az s›kl›kta kullan›ld›¤› gözlenmifltir. Antibiyotik kullan›lan olgular›n yar›s›nda enfeksiyon saptanmas› ampirik kullan›m›n oldukça yüksek oldu¤unu göstermektedir. Bu durum, bölgemizde, çevresel koflullar›n yetersizli¤i, sosyokültürel seviyenin düflüklü¤üyle birlikte enfeksiyon hastal›¤› insidans›n›n normalden fazla oluflundan kaynakland›¤› gibi,
“uygun olmayan antibiyotik” kullan›m›n›n yayg›n oldu¤unu da göstermektedir.
44
P066
nf
ek
si
yonları
‹stanbul T›p Fakültesi 2. S›n›f Ö¤rencilerine
2005 Y›l›nda Yap›lan ‹nfeksiyon Kontrol E¤itimi
tan
H as
e
İ
Hatice Kaymakç›1, Asiye Özcan1, Ertu¤rul Hal›c›1, Selma Karabey1, fiengül Derbentli1, Ayper Somer1, Ahmet Dinçça¤1,
Haluk Eraksoy1
1‹stanbul Üniversitesi ‹stanbul T›p Fakültesi
stanbul Üniversitesi ‹stanbul T›p Fakültesi Hastane ‹nfeksiyonu Kontrol Komitesi, 2005 y›l›ndan itibaren T›p Fakültesi 2. s›n›f ö¤rencilerine “hastane infeksiyonlar›n›n kontrolü” dersini kuramsal ve uygulamal› olarak vermeye bafllam›flt›r.
‹
Ö¤renciler 30 kiflilik gruplar halinde derslere kat›lmaktad›r. Her gruba, klinik gözlemleri hariç haftada iki saat, toplamda dört saat e¤itim uygulanmaktad›r. ‹lk hafta derse giren gruba; infeksiyon kontrol hekimi ve hemflireleri (‹KH) taraf›ndan, önce kuramsal olarak hastane infeksiyonlar›n›n
nedenleri, do¤ru el y›kama tekni¤i, h›zl› el antisepsisi, steril eldiven giyme ve ç›karma tekni¤i, i¤ne at›k kutular›n›n do¤ru kullan›m›, kesici-delici alet
yaralanmalar›nda ilk yard›m, aletlerin dekontaminasyon ve dezenfeksiyonu, at›k yönetimi konular› anlat›lmaktad›r
Kuramsal ders anlat›m›ndan sonra, önce e¤itimciler, ard›ndan e¤itimcilerin gözleminde ö¤renciler tek tek ellerini y›kamaktad›r. Yine h›zl› el antisepsisinin nas›l kullan›laca¤› gösterilmekte ve uygulama yapt›r›lmaktad›r. Tüm ö¤renciler steril eldiven giyip ç›karman›n kurallar›n› uygulamal› olarak ö¤renmektedir. ‹¤ne at›k kutusuna her ö¤renci enjektör i¤nesini atmakta ve at›k kutusu kullan›m›n› da ö¤renmektedir. Aletlerin dekontaminasyonu için uygulama yap›lacak kab›n içine malzemeler konulmakta ve dezenfektan›n malzemenin her taraf›na temas etmesi gerekti¤i gösterilmektedir. At›k yönetiminde, at›klar›n s›n›fland›r›lmas›ndan bafllayarak torba a¤z›n›n ba¤lanmas›na kadar olan uygulamalar yap›lmaktad›r.
Kuramsal ve uygulamal› e¤itim verildikten sonra, ö¤renciler 2 kiflilik gruplar halinde bir klini¤e, ayr›nt›l› bir gözlem formu yard›m›yla gözlem
yapmaya gönderilmektedir. Gözlem yap›lan kliniklerin sorumlu hemflireleri program öncesinde e¤itime al›nmaktad›r.
Bir hafta içinde gözlemlerini tamamlayan ö¤renciler, 2. hafta gözlem formuyla dersin 2. k›sm›na kat›lan ö¤renciler bir e¤itimci (‹KH) ve bir Komite üyesi ile yapm›fl olduklar› gözlem sonuçlar›n› ve sorunlu uygulamalar›n çözüm yollar›n› tart›flmaktad›r. Ö¤rencilerin yapt›klar› gözlemlerin özeti Tablo 1’de gösterilmifltir.
E¤itim, 1. hafta ders öncesi ön test, 2. haftan›n sonunda da son test uygulanmas› yöntemi ile de¤erlendirilmektedir. 1. hafta derse kat›lan 297
ö¤rencinin ön testte do¤ru yan›t oran› %67 bulunmufl, 2. haftan›n sonunda derse kat›lan 242 ö¤rencinin son testinde bu oran %94.6’ya yükselmifltir.
Ayr›ca ö¤rencilerden istenen program de¤erlendirmesine iliflkin sonuçlar Tablo 2’de gösterilmifltir.
Tablo 1. Ö¤rencilerin Kliniklerde Yapt›klar› Gözlem Sonuçlar›.
Gözlem konular›
Ö¤renci yan›tlar›
Hay›r
Evet
Gözlemlenemedi/
Yan›ts›z
say›
(%)
say›
(%)
say›
(%)
Çal›flanlar komitenin faaliyetlerini
biliyorlar m›?
224
(96.6)
5
(2.2)
3
(1.3)
Personel kesici-delici aletlerle
yaralanma sonras› neler yapaca¤›n›
biliyor mu?
142
(61.2)
6
(2.6)
84
(36.2)
Aletler temizlenirken eldiven
kullan›l›yor mu?
176
(75.9)
11
(4.7)
45
(19.4)
Aletlerin sökülebilir tüm parçalar›
ayr›larak m› dezenfektana konuluyor?
138
(59.5)
14
(6)
80
(34.4)
Dezenfektan aletlerin tüm
yüzeylerine temas ediyor mu?
144
(62.1)
20
(8.6)
68
(29.3)
‹nvazif ifllemler s›ras›nda eldiven
187
(80.6)
22
(9.5)
23
(10)
Kirli eldivenlerle temiz yerleremalzemelere dokunuluyor mu?
57
(24.6)
137
(59.1)
38
(16.4)
Eldivenler ç›kar›ld›ktan sonra
hijyenik el y›kama uygulan›yor mu?
154
(66.4)
44
(19)
34
(14.6)
Eller y›kan›rken do¤ru el y›kama
tekni¤ine uyuluyor mu?
143
(61.6)
45
(19.4)
44
(19)
El kurulamada ka¤›t havlu
122
(52.6)
90
(38.8)
20
(8.6)
H›zl› el antisepti¤i hastan›n
yatak bafl›nda m› bulunuyor?
48
(20.7)
144
(62.1)
40
(17.2)
Steril eldiven giymeden
önce eller y›kan›yor mu?
92
(39.7)
61
(26.3)
79
(34.1)
Steril eldiven giydikten sonra ellerin
kontamine olmas› önleniyor mu?
138
(59.5)
13
(5.6)
81
(34.9)
‹¤neler i¤ne at›k kutular›na kapaklar›
kapat›lmadan at›l›yor mu?
120
(51.7)
91
(39.2)
21
(9.1)
Tablo 2. Ö¤rencilerin Ders Hakk›ndaki Görüflleri.
Çok iyi/iyi (%)
Kötü/çok kötü (%)
Karars›z (%)
Dersin içerik ve uygulan›fl biçimi
82.5
6.3
11.3
E¤itmenlerin ö¤renciye yaklafl›m›
84.5
4.8
10.8
88
5.5
6.5
Mesleki aç›dan yararl› m›?
45
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Yo¤un Bak›m Ünitesinde Saptanan Nozokomiyal
Üriner Kateter Enfeksiyonlar›
P067
Fatma S›rmatel1, Öznur Tavflan1, Fazilet Duygu1, Leman Karaa¤aç1, Melek Hamidano¤lu1, Leyla Y›lmaz1
1Harran Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
Amaç: Nozokomiyal üriner sistem enfeksiyonu (NÜSE), en s›k karfl›lafl›lan hastane enfeksiyonlar›d›r
ve hastaneden edinilen enfeksiyonlar›n %40-60’›ndan sorumludur. Bunlar›n da %20-30’unun dahili ve
cerrahi yo¤un bak›m ünitelerinde ortaya ç›kt›¤› gösterilmifltir. NÜSE için en önemli haz›rlay›c› faktör üriner kateterlerin kullan›lmas›d›r. Ayr›ca NÜSE’lar› hastalar›n hastanede kal›fl süresini uzatmalar› ve maliyeti artt›rmalar› nedeniyle önemlidir. Toplam 250 yatakl› Üniversite Hastanesi yo¤un bak›m ünitesinde
(YBÜ) yatan hastalar, NÜSE geliflimi ile yat›fl süresi ve üriner kateter kullan›m› aras›ndaki iliflkiyi de¤erlendirmek amac›yla incelendi.
Materyal ve Metod: 1 Ocak 2004-31 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda Üniversite Araflt›rma ve Uygulama
Hastanesi Yo¤un Bak›m Ünitesi’nde yatan hastalar prospektif olarak izlenmifltir. Toplam 800 hastan›n
günlük ziyareti yap›larak NSCI kriterlerine göre idrar kültürleri al›narak mikrobiyolojik olarak de¤erlendirildi. NÜSE tan›s› alan hastalara ait demografik, klinik ve mikrobiyolojik veriler SPSS program›na kaydedilerek analiz edildi.
Bulgular: Çal›flmaya al›nan 800 hastan›n 71 (%8,87)’i NÜSE tan›s› ald›. 71 hastan›n 35’i (%50,3) kad›n,
36’s› (%50,7) erkekti. Yafl ortalamas› 1-93 (ortalama 46,56) idi. Hastalar›n hastanede yat›fl süreleri 3-206
gün aras› olup; erkeklerde ortalama 62,35 gün, kad›nlarda ortalama 34.05 gün idi ve bu istatiksel olarak
anlaml› bulundu (p< 0.05). Hastalar›n hastaneye yatt›ktan sonra üriner sistem enfeksiyonu geliflme süresi 3-170 (25,10 ± 1.2) gün aras› olup, on hastan›n idrar kültüründe birden fazla say›da mikroorganizma
üredi. En s›k izole edilen etken patojenler s›ras›yla E. coli %34,9 maya %31,4, Pseudomonas %8,1, Ewingella
%3,5 Klebsiella %2,3 olarak bulundu. Hastalar›n hastanede yat›fl süresinin uzamas› ile mikroorganizma üreme riski aras›ndaki iliflki istatistiksel olarak anlaml› saptand› (p< 0.01).
Sonuç: YBÜ’lerindeki yüksek enfeksiyon oranlar›n›n nedeni; ünitede yatan hasta grubunun kritik durumdaki hastalardan oluflmas›, savunma mekanizmalar›n›n bozuk olmas› ve hayat› tehdit eden hastal›¤›n tedavisi için invaziv giriflimlerin uygulanmas›d›r. Ülkemizde yap›lan çal›flmalarda NÜSE oranlar›
%18,4 ile %26,4 aras›nda de¤iflmekte ve en s›k etken olarak E. coli karfl›m›za ç›kmaktad›r. Enfeksiyona zemin haz›rlayan en önemli faktör ise üriner kateterdir. YBÜ’lerimizde NÜSE oran› %24,4 iken, kateterli
hastalardaki NÜSE oran› %77,7’dir. Bizim çal›flmam›zda üriner kateteri bulunan hastalarda NÜSE oran›n›n düflük bulunmas›n›n nedeni; yo¤un bak›m›n günlük ziyaret edilmesi ve kateter bak›m›n›n asepsi kurallar›na uygun olarak yap›lmas› için gerekli sürekli e¤itimin verilmesidir.
46
P068
nf
ek
si
yonları
Çanakkale Devlet Hastanesi Kliniklerinde Parenteral
Antibiyotik Kullan›m› ve BUT Uygulamas›n›n Rolü
tan
H as
e
İ
Filiz Arabac›1, Mehmet Oldacay1
1Çanakkale Devlet Hastanesi
Amaç: Çal›flman›n amac›, Çanakkale Devlet Hastanesi hekimlerinin hospitalize edilen hastalarda parenteral antibiyotik kullan›m›ndaki tercihleri ve klinikler aras› farkl›l›klar› ortaya koymak ve Sa¤l›k Bakanl›¤› Bütçe Uygulama
Talimat› (BUT) sonras› antibiyotik tercihlerindeki de¤iflimlerin ortaya konulmas›d›r.
Çal›flma Düzeni ve Metodlar: Çanakkale Devlet Hastanesinde son üç y›ld›r düzenli aral›klarla sürveyans çal›flmas› yap›lmaktad›r. Yap›lan bu sürveyans çal›flmalar› retrospektif olarak taranm›fl ve kliniklere göre parenteral antibiyotik kullan›m oranlar› ve seçilen antibiyotiklerin da¤›l›m› ç›kar›lm›flt›r.
Bulgular ve Sonuçlar: Çanakkale Devlet Hastanesi kliniklerinde parenteral antibiyotik kullan›m› 2004 y›l›nda
%39.5, 2005 y›l›nda %43.4, 2006 y›l›nda ise %41.9 olarak saptanm›fl olup istatistiksel olarak anlaml› bir fark bulunmam›flt›r (Ki-kare testi p> 0.05).
Antibiyotik tercihleri incelendi¤inde her üç y›lda da 3. kuflak sefalosporinler en s›k kullan›lan grup olarak dikkati çekmektedir. 3. kuflak sefalosporinler 2004 y›l›nda %60.2, 2005’te %60.5 ve 2006’da %76.3 oran›nda yatan hastalarda kullan›lm›flt›r. ‹kili veya üçlü antibiyotik kombinasyonlar›n›n kullan›m› 2004 y›l›nda %15.3, 2005’te %30.1, 2006’da
%13.5 oran›nda bulunmufltur. Bu oranlar üniversite hastanelerine k›yasla oldukça yüksektir. Bunun nedenleri irdelendi¤inde: hastane eczanesinden BUT k›s›tlamas› olmadan temin edilebilmeleri, hekimlerde mikrobiyolojik örnek
almadan ampirik antibiyotik kullan›m› e¤iliminin olmas› ve hastane enfeksiyonlar› korkusu ile genifl spektrumlu antibiyotik kullan›m›na yönelme bafll›ca nedenler olarak göze çarpmaktad›r.
Sonuç olarak BUT uygulamas› poliklinik ortam›nda genifl spektrumlu antibiyotik kullan›m›n› k›s›tlamakla beraber kliniklerde 3. kuflak sefalosporinlerin kullan›m›nda fazla bir k›s›tlamaya yol açmam›fl; sadece glikopeptit grubu
antibiyotikler ve parenteral kinolonlar›n kullan›m›nda azalmaya yol açm›flt›r. Baz› çal›flmalarda 3. kuflak sefalosporinlerin hastane eczanesinden kullan›ma girmeden önce Enfeksiyon Hastal›klar› onay›na sunulmas› veya hastane
eczanesine al›m›n›n k›s›tlamas›n›n hastane içi dirençli bakteri sufllar›n›n say›s›n› azaltt›¤› ortaya konmufltur. Ancak,
direnç geliflimini önlemek için kesin çözüm hekimlerin kültür-antibiyogram isteklerinin artmas› ve kan›ta dayal› tedaviye geçmesi ile olacakt›r.
Tablo 1. Hospitalize Hastalarda Parenteral Antibiyotik Kullan›m Oranlar›n›n Servislere ve Y›llara Göre Da¤›l›m›.
Servisler
Dahiliye
2004 Y›l›
n
%
22/9
2005 Y›l›
n
%
2006 Y›l›
n
%
40.9
21/7
33.3
23/12
52.1
Gö¤üs
16/8
50
31/13
41.9
28/18
64.2
Nöroloji
18/2
11.1
13/2
15.3
21/3
14.2
FTR
15/0
0
17/0
0
0
0
Cildiye
2/1
50
2/1
50
0
0
Bevliye
13/6
46.1
17/11
64.7
15/7
46.6
GYBU
9/4
44.4
8/4
50
7/4
57.1
‹ntaniye
2/1
50
0
0
0
0
GKDC
9/6
66.6
9/9
100
7/5
71.4
KBB-Göz
9/4
44.4
5/2
40
15/1
66.6
Beyin Cer
14/5
35.7
23/4
17.3
17/1
58.8
Hariciye
23/9
39.1
44/32
72.7
42/20
47.6
Ortopedi
17/10
58.8
10/8
80
24/11
45.8
Nisaiye
24/10
41.6
20/5
25
0
0
Çocuk
12/8
66.6
9/5
55.5
11/8
72.7
Kardiyoloji
10/1
10
0
0
16/5
31.2
P. Cerrahi
Toplam
0
0
0
0
3/1
33.3
215/85
39.5
237/103
43.4
229/96
41.9
47
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
ZKÜ T›p Fakültesi Hastanesinde Saptanan Nozokomiyal
‹nfeksiyonlar ve ‹nfeksiyon Etkenlerinin ‹ncelenmesi
P069
Güven Çelebi1, Nihal Piflkin1, Hande Aydemir1, Nefise Öztoprak1, Canan Külah2
1ZKÜ T›p Fakültesi Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2ZKÜ T›p Fakültesi Hastanesi Mikrobiyoloji ve Klinik
Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
Amaç: Bu çal›flmada ZKÜ T›p Fakültesi Hastanesinde Ocak 2004-Ocak 2006 tarihleri aras›nda prospektif olarak
izlenen hastane infeksiyonlar› ve infeksiyon etkenlerinin incelenmesi amaçland›.
Yöntem: Nozokomiyal infeksiyon tan›mlar› CDC kriterlerine göre yap›ld› ve NNIS önerilerine göre sürveyanslar
yürütüldü. Hasta verileri Nosoline bilgisayar paket program› kullan›larak de¤erlendirildi.
Bulgular: Yo¤un Bak›m Ünitesi (YBÜ) d›fl› servislerde ilk üç s›ray› üriner sistem infeksiyonlar›, cerrahi alan infeksiyonlar› ve solunum sistemi infeksiyonlar›n›n ald›¤› görüldü. Kliniklere göre de¤erlendirildi¤inde; dahili kliniklerde üriner sistem infeksiyonlar›, cerrahi kliniklerde cerrahi alan infeksiyonlar› en s›k saptanan infeksiyonlard›.
YBÜ’lerdeki infeksiyonlar incelendi¤inde; solunum sistemi, üriner sistem ve cerrahi alan infeksiyonlar›n›n ilk üç s›rada yer ald›¤› görüldü. Cerrahi YBÜ’lerde cerrahi alan infeksiyonlar›, anesteziyoloji ve reanimasyon YBÜ, dahiliye
YBÜ ve nöroloji-nöroflirürji YBÜ’de ise solunum sistemi infeksiyonlar› ilk s›rada izlendi
YBÜ d›fl› servislerde en s›k saptanan etkenler s›ras›yla E. coli (%18,7), S. aureus (%13,9), koagülaz negatif stafilokoklar (%13,5) olarak belirlendi. YBÜ’lerde ise S. aureus (%18,8), Acinetobacter spp. (%14,8) ve Candida spp. (%14,8) ilk
üç s›ray› oluflturuyordu.
‹nfeksiyon etkenlerinin infeksiyon tipine göre da¤›l›m› incelendi¤inde; bakteremilerde koagülaz negatif stafilokok (%29,5), S. aureus (%21,5), Acinetobacter spp. (%13,1), cerrahi alan infeksiyonlar›nda S. aureus (%19,8), E. coli (%18,8),
Pseudomonas spp. (%13,5), solunum sistemi infeksiyonlar›nda S. aureus (%25,5), Acinetobacter spp. (%20,1) ve Pseudomonas spp. (%19,5) ilk üç s›rada yer al›rken, üriner sistem infeksiyonlar›nda Candida spp. (%37,4) birinci s›rada, E. coli
(%19,6) ise ikinci s›rada yer ald›.
Sonuç: Hastanemizde saptanan infeksiyonlar ve infeksiyon etkenleri, di¤er hastanelerin sonuçlar›yla benzerlik
göstermektedir. Hastane infeksiyonlar›n›n programl› bir flekilde izlenmesi, infeksiyon geliflim nedenlerinin saptanmas› ve buna yönelik önleyici politikalar›n gelifltirilmesi en do¤ru yaklafl›md›r.
•
Cerrahi Sonras› Geliflen Spondilodiskit:
Befl Olgu Sunumu
P070
Behice Kurtaran1, Tünay Sarpel2, Süheyla Kömür1, Ayfle Seza ‹nal1, Asl›han Candevir1, Yeflim Taflova1, Nefle Salto¤lu1
1Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›,
2Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Anabilim Dal›
astanede ve özellikle cerrahi sonras› geliflen spondilodiskitler t›bbi yönetim kalitesi, morbidite ve mortalite
üzerine olumsuz etkileri olan önemli hastal›k tablolar›d›r. Cerrahi sonras› spondilodiskit nedeni ile taraf›m›zca
izlenen dördü erkek befl olgu konunun gözden geçirilmesi amac› ile sunulmufltur. Olgular›n dördünde cerrahi sonras› erken dönemde (< 30 gün) infeksiyon belirlendi ve hepsinde lomber vertebra tutulumu vard›. Sadece bir hastada etken izole edilebildi. Üreyen etken, genifl spektrumlu beta laktamaz üreten Escherichia coli idi. Hastalar en az
14, en uzun 98 gün süre ile hospitalize edildi. ‹ki hasta hastal›¤› nedeni iki kez hastaneye yat›r›ld›. Hastalardan birisi takip süreci içerisinde geliflen nozokomiyal sepsis tablosu ile kaybedildi. Üç hastaya spondilodiskit tan›s› ald›ktan sonra tan› ve tedavi amaçl› olarak spinal cerrahi uyguland›. Olgular›n yafl, cerrahi nedenleri, ald›klar› tedaviler ve klinik sonlan›mlar› afla¤›daki tabloda özetlenmifltir. Tan›ya yönelik cerrahi giriflimlerdeki gecikmelerin, hastalarda kültür üremelerini engelledi¤i düflünüldü. Bu tablolar›n hastanede yat›fl süresinin uzamas›, sekel ve mortalite üzerine olumsuz etkileri olan ancak cerrahi profilaksi ve infeksiyon önlemleri ile engellenebilir durumlar oldu¤u
ak›lda tutulmal›d›r.
H
Olgu
Yafl
Cerrahi nedeni
Tedavi
Sonuç
1
31
Lomber herni
Teikoplanin + Siprofloksasin i.v.* Fusidik asit + TMP-SMZ oral
Sekelli
2
87
Spinal stenoz
Teikoplanin + Siprofloksasin i.v.* Rifampisin + Siprofloksasin oral
Eksitus
3
65
Benign prostat hipertrofisi
Meropenem i.v.* Rifampisin + Siprofloksasin oral
‹yileflti
4
73
Kolanjitik abse
Piperasilin-tazobaktam i.v.* Rifampisin + Siprofloksasin oral
‹yileflti
5
46
Lomber herni
Teikoplanin + Siprofloksasin i.v.* Fusidik asit + Siprofloksasin oral ‹yileflti
* Hastalar en az alt› hafta süre ile parenteral tedavi alm›flt›r. Oral idame tedavileri 1 ile 4 ay aras›nda de¤iflen sürelerde verilmifltir.
48
P071
Zonguldak Karaelmas Üniversitesi T›p Fakültesi
Hastanesinde 2004 ve 2005 Y›llar›na Ait Hastane ‹nfeksiyon
H›zlar›n›n ‹ncelenmesi
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
Güven Çelebi1, Yurdagül Demiro¤lu1
1ZKÜ T›p Fakültesi Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›,
Amaç: ZKÜ T›p Fakültesi Hastanesi’nde 2004 ve 2005 y›llar›nda geliflen nozokomiyal infeksiyon h›zlar›n› ve bu infeksiyonlar›n kliniklere göre da¤›l›m›n› incelemek.
Yöntem: Hasta verileri, klini¤e dayal› sürveyans yöntemiyle günlük olarak topland› ve Nosoline bilgisayar paket program›na kaydedildi. Hastane infeksiyonu tan›mlamas› için CDC kriterleri kullan›ld›. Hastane infeksiyonlar›n› önlemek ve
azaltmak için infeksiyon kontrol komitesi taraf›ndan düzenli olarak denetim ve e¤itim programlar› yürütüldü.
Bulgular: Hastane genel infeksiyon h›z› 2004 ve 2005 y›llar› için s›ras›yla %5,24 ve %4,29 olarak hesapland›. YBÜ d›fl›ndaki servislerde en s›k görülen infeksiyon tipi ve h›z›; 2004 y›l›nda ÜS‹ (%0,81), CA‹ (%0,61) ve bakteriyemi (%0,24) olarak
saptand›. Bu servislerde 2005 y›l›nda en s›k görülen infeksiyon tipi ve s›ras› de¤iflmedi ancak infeksiyon h›zlar›nda azalma
görüldü; s›ras›yla (%0,33 - %0,29 - %0,13).
YBÜ’lerinde 2004 y›l›nda 58,34/1000 olan genel infeksiyon h›z› 2005 y›l›nda 47,87/1000’e geriledi. ‹ki y›ll›k izlemde infeksiyon h›z›n›n; anestezi ve reanimasyon YBÜ’nde azald›¤›, genel cerrahi YBÜ’nde ise artt›¤› görüldü. YBÜ’nde en s›k görülen infeksiyon tipi ve h›z›; 2004 y›l›nda solunum sistemi infeksiyonu (SS‹) (20,04/1000), ÜS‹ (18,04/1000) ve bakteriyemi
(7,41/1000), 2005 y›l›nda ise SS‹ (17,25/1000), ÜS‹ (10,12/1000) ve CA‹ (9,34/1000) olarak saptand›. 2004 y›l›nda; SS‹’nun en
s›k anestezi YBÜ’nde (33.07/1000), ÜS‹’nun en s›k dahili klinikler YBÜ’nde (19,01/1000) ve bakteriyeminin en s›k nörolojinöroflirurji YBÜ’nde (10,79/1000) geliflti¤i saptand›. 2005 y›l›nda ise SS‹ ve ÜS‹’nun en s›k nöroloji-nöroflirurji YBÜ’nde (s›ras›yla 24,14/1000 - 17,33/1000) ve CA‹’nun en s›k genel cerrahi YBÜ’nde (27,59/1000) olufltu¤u görüldü.
YBÜ’lerinde invaziv aletlerle iliflkili infeksiyon h›zlar› 2004 ve 2005 y›lar› için s›ras›yla; V‹P (51,07/1000 - 55,13/1000), kateter iliflkili ÜS‹ (13,89/1000 - 13,38/1000) ve santral kateter iliflkili bakteriyemi (6,07/1000 - 6,19/1000) olarak bulundu.
Sonuç: Hastane infeksiyonlar›yla mücadelede; sürekli ve etkili uygulanan infeksiyon kontrol önlemleri, ak›lc› antibiyotik kullan›m› ve hastane personelinin periyodik e¤itimi halen en etkili yöntemlerdir. Bunlar›n yan›nda hastane infeksiyon
h›zlar›n›n düzenli olarak izlenmesi; infeksiyon kontrolü için yürütülen hizmetlerin etkinli¤ini ölçmek, sorunlu odaklar› ortaya koymak ve infeksiyon kontrolüne yönelik yeni hedefleri belirlemek için gerekli bir uygulamad›r.
•
P072
Nozokomiyal Menenjitler
Behice Kurtaran1, Ayfle Seza ‹nal1, Yeflim Taflova1, Nefle Salto¤lu1, Tahsin Erman2, Naime Aksoy3, Fatma F›r›nc›o¤ullar›3,
Hasan Salih Zeki Aksu1
1Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 2Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi Beyin
Cerrahisi Anabilim Dal›, 3Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi Hastane Enfeksiyonlar› Kontrol Komitesi Hemfliresi
›k olmasa da, cerrahi sonras› geliflen nozokomiyal menenjitler ciddi morbidite ve yüksek mortalitesi
ile özellikle beyin cerrahi yo¤un bak›m ünitelerinde önemli bir sa¤l›k sorunudur. Hastanemizde geliflen nozokomiyal menenjitlerde etkenleri ve klinik gidifli belirlemek üzere 2004 ve 2005 y›llar›nda beyin cerrahisinde taraf›m›zca bu tan› ile izlenen yedisi erkek 17 hasta retrospektif olarak etkenler, tedaviye yan›t ve prognoz aç›s›ndan incelenmifltir. Hastalar›n yafl ortalamas› 50 (20-66) y›l idi. On hasta intrakranial kitle nedeniyle kitle rezeksiyonu operasyonu geçirmiflti. Hastalar›n alt›s›nda beyin omurilik s›v› kaça¤› mevcut iken, 10 hastada eksternal drenaj uygulamas› ve iki hastada ventriküloperitoneal flant
vard›. Hastalar›n 13’ünde tan› kültür ile desteklendi. Yat›fl ile operasyon aras›nda geçen süre ortalama
10 gün (0-27) ve operasyon ile menenjit klini¤i aras›nda geçen süre ortalama süre 23 gün idi (6-120). Befl
hastada Acinetobacter baumannii (iki hastan›n birinde Staphylococcus aureus, di¤erinde Klebsiella pneumoniae ile
birlikte), üç hastada koagülaz negatif stafilokok, iki hastada Pseudomonas aeruginosa (biri K. pneumoniae ile birlikte), iki hastada K. pneumoniae (biri P. aeruginosa, di¤erinde A. baumannii ile birlikte), iki hastada
Candida türleri (biri C. albicans, di¤eri C. krusei) ve bir hastada da S. aureus etken olarak belirlendi. Hasta
say›s› az olmakla birlikte nozokomiyal menenjitlerde özellikle Acinetobacter’ler olmakla birlikte Gram
(-) etkenlerin dominans› dikkati çekti. Tedavide en çok kullan›lan antibiyotiklerin meropenem, sefepim
ve vankomisin oldu¤u belirlendi. Onbir hasta (%65) tan›y› ald›ktan ortalama 19 gün sonra exitus oldu.
S
49
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Baflkent Üniversitesi Konya Uygulama ve Araflt›rma
Merkezinde Saptanan Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n Da¤›l›m›
P073
Hale Turan1, K›vanç fierefhano¤lu1, Funda Ergin Timurkaynak2, Hande Arslan2
1Baflkent Üniversitesi Konya Uygulama ve Araflt›rma Merkezi, 2Baflkent Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve
Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
Amaç: Hastane infeksiyonlar› morbidite, mortalite ve maliyet nedeniyle önemlidir. Bu çal›flmada hastanemizde takip edilen infeksiyonlar de¤erlendirildi.
Materyal-metod ve sonuçlar: Çal›flmaya A¤ustos 2003-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda hastane infeksiyonu tan›s›yla
izlenen 305 hasta al›nd›. Hastalar›n %59.7’si (182) erkek, %40.3’ü (123) kad›n ve yafl ortalamas› 54.1 ± 10.1 idi. Genel infeksiyon h›z› %1.2, yo¤un bak›m infeksiyon h›z› %5.7 ve servis infeksiyon h›z› %0.3 olarak hesapland›. Tüm infeksiyonlar›n %32.8’ini üriner sistem infeksiyonu (ÜS‹), %32.8’ini kan dolafl›m sistemi infeksiyonu (KDS‹), %20’sini alt solunum
yolu infeksiyonu (ASY‹), %8.8’ini di¤er infeksiyonlar (sellülit, yumuflak doku infeksiyonlar› gibi), %5.6’s›n› cerrahi alan
infeksiyonu (CA‹) oluflturmaktayd›. Yo¤un bak›mlarda takip edilen 5228 hastan›n 297’sinde infeksiyon geliflti. Dahiliye
ve cerrahi branfllar›n kar›fl›k olarak hasta takip ettikleri genel yo¤un bak›m ünitesinde (GYB) infeksiyon h›z› %19.3 ile
en yüksek tespit edildi. GYB’i yan›k yo¤un bak›m (YYB) %4.2, kalp damar cerrahi yo¤un bak›m (KVCYB) %2, koroner yo¤un bak›m (KYB) %1, infeksiyon h›z›yla takip etmekteydi. GYB’de en s›k görülen infeksiyon %35.8 ile ÜS‹, KYB’da %47
ile ÜS‹, KVCYB’da %20 ile ASY‹ en s›k görülen infeksiyonlar olarak tespit edildi.
Servislerde infeksiyon h›z› %0.3 olarak hesapland›. Tüm dahili branfllar›n hasta takip ettikleri dahiliye servisinde
en s›k görülen infeksiyon ÜS‹, cerrahi branfllar›n hasta takip ettikleri cerrahi servisinde en s›k görülen infeksiyon CA‹
olarak bulundu.
Tart›flma: Sonuçlar›m›za göre genel yo¤un bak›m ünitesinde infeksiyon h›z› en yüksek bulundu. Genel yo¤un bak›mda bu yüksekli¤in sebebi olarak, farkl› bölümlerin ve farkl› özellikteki genel durumu ciddi, yafll›, altta yatan hastal›¤› olan, uzun süre yatan hastalar›n ayn› yo¤un bak›mda izlenmeleri olabilece¤i düflünüldü.
•
Nozokomiyal Viral Hepatitler
P074
Fatma S›rmatel1, Melek Hamidamo¤lu1, Leyla Y›lmaz1, Leman Karaa¤aç1, Fazilet Duygu1, Öznur Tavflan1
1Harran Üniversitesi T›p Fakültesi
Amaç: Nozokomiyal viral hepatit etkenlerinden hepatit B (HBV), hepatit D (HDV) ve hepatit C virusunun (HCV) insanlara yak›n temas ve invaziv giriflim ile bulaflt›¤› bilinmektedir. Son 6 y›ll›k süreç içersinde nozokomial viral hepatit (NVH)
bulafl olgular› izlendi.
Materyal ve metod: Toplam 19 NVH olgular› 12-72 ay izlendi. Olgular›n bir y›l önce viral hepatit göstergelerinin negatif olmas› ve karaci¤er enzimlerinin normal düzeyde olmas› dikkate al›nd›. Hastane d›fl›nda HBV, HDV ve HCV bulafl› olan
olgular çal›flma d›fl› b›rak›ld›. Tüm olgular bulafl ve bulafltan sonra 15 ve 90. günlerde akut viral hepatit göstergeleri aç›s›ndan de¤erlendirildi. HBV, HDV ve HCV bulafl› olan olgular bulafl bafllang›c› ve flu andaki durumu ile tekrar incelendi.
Bulgular ve sonuç: Yafllar› 20-67 olan onbir erkek, sekiz kad›n olguda nozokomiyal viral hepatit bulafl› saptand›. Bunlar alt› doktor, alt› hemflire, üç personel ve dört hastadan olufluyordu. Tüm hastane personelinin eline kronik viral hepatitli olgular›n kanla bulaflan i¤nesi batarken, dört hastan›n endoskobik ve invaziv giriflim sonucu viral hepatit etkenini ald›¤› saptand›. Üç personelde HBV bulafl›, iki kronik viral hepatitli hastada HDV bulafl›, alt› doktor, alt› hemflire ve iki hastada HCV bulafl› bulundu.
‹zlemin flu andaki durumunda profilaksi almayan üç personelin birinde spontan anti-HBs, birinde kronik HBV ve birinde HBV tafl›y›c›l›¤› görüldü.
Kronik HBV aç›s›ndan daha önce tedavi alan iki olguya endoskopik giriflim s›ras›nda HDV bulafl› olmufltu ve bunlarda
süperinfeksiyon görüldü. Bunlar bir y›l interferon (10 milyon i.ü/haftada üç gün) tedavisine al›nd› ve tedavi bittikten sonra karaci¤er enzimleri normal düzeyde, anti-HBs pozitif ve anti-HDV testi negatife döndü.
HCV bulaflan alt› doktor ve alt› hemflirede izlem sonucunda hiç anti-HCV, HCV-RNA ve karaci¤er enzim yüksekli¤i saptanmad›.
HCV bulafl› olan hastalardan birisi, kronik obstrüktif akci¤er hastas› idi ve bu hastada ikinci y›lda dekompanse karaci¤er hastal›¤› geliflti. HCV bulafl› alan di¤er hasta akut HCV bulgular› gösterdi ve altta yatan hastal›¤› “ temporal arteritis” idi.
Tart›flma: Viral hepatit etkenlerinin immune yetmezlikteki olgulara bulafl›, kronikleflmeye yol açar. HBV bulafl›nda
e¤er profilaksi yap›lmaz ise kronikleflme oran› yüksektir. Eriflkin yafl grubu da olsa HBV profilaksisi mutlaka yap›lmal›d›r.
Ancak HCV halen nozokomiyal bulaflta önemli bir viral patojen olmas›na ra¤men sa¤l›kl› kiflilerde progresyonu uzun bir
zamanda olabilir.
50
P075
nf
ek
si
yonları
‹zmir E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde Sekiz Y›ll›k
Sürede ‹zlenen Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n
De¤erlendirilmesi
tan
H as
e
İ
Meltem Avc›1, Onur Özgenç1, Ayten Coflkuner1, Alpay Ar›1, Neslihan Genç1
1‹zmir E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i
Amaç: ‹zmir E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi (‹KK)’nin 1 Ocak 1998-31 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda
saptad›¤› hastane infeksiyonlar›n›n s›kl›¤›, bu infeksiyonlar›n kliniklere, infeksiyon bölgelerine ve etkenlere göre da¤›l›m›
araflt›r›ld›.
Yöntem-Gereçler: Hastanemizde yat›r›larak tedavi gören tüm hastalar laboratuvar ve klini¤e dayal›, aktif sürveyans yöntemi
ile izlendi. Hastane infeksiyonu tan›m› CDC (Centers for Diseases Control and Prevention) kriterlerine göre konuldu. Hastane
infeksiyon s›kl›¤› “bir y›ll›k süre içinde saptanan hastane infeksiyonu say›s›/ayn› dönemde yatan hasta say›s› x 100” formülü ile
hesapland›.
Bulgular: Sekiz y›l boyunca yat›r›larak izlenen 173923 hastan›n 2455’inde (%1.4) hastane infeksiyonu saptand›. Y›llara göre
hastane infeksiyon oran› s›ras›yla; %0.53, %1.16, %1.21, %1.17, %1.5, %1.49, %1.7, %2.49 olarak belirlendi. Tüm y›llarda, hastane
infeksiyonlar›n›n en s›k gözlendi¤i klinik %17-%49.8 oranlar›yla Anestezi Yo¤un Bak›m Ünitesi’ydi. ‹nfeksiyon bölgesine göre
hastane infeksiyonlar›n›n da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda, %35.8 oran›nda saptanan üriner sistem infeksiyonlar›n›, cerrahi alan
infeksiyonlar› (%25.9) ve solunum sistemi infeksiyonlar› (%16.2) izlemekteydi. En s›k izole edilen etkenler; s›ras›yla Pseudomonas
aeruginosa (%18.1), Escherichia coli (%16.5), Acinetobacter spp. (%14.9), Klebsiella spp. (%11.9) ve Staphylococcus aureus (%9.1) olarak
saptand›.
Sonuç: Tüm dünyada önemli sorun olan ve olmaya devam edece¤i düflünülen hastane infeksiyonlar›n›n önemle izlenmesi;
her hastanenin kendi verileri do¤rultusunda, infeksiyon kontroluna yönelik önlemlerin al›nmas› gereklili¤i üzerinde duruldu.
•
P076
Tepecik E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Çocuk
Hastalardaki Hastane ‹nfeksiyon Etkenleri ve
Antibiyotik Duyarl›l›klar›
Neval A¤ufl1, Nisel Özkalay2, Abdullah Cengiz1, Gülgün Akkoçlu1, Nuriye Taneri1
1TCSB Tepecik E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji, 2TCSB Tepecik E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi
Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji
ürveyans çal›flmalar›, hastane infeksiyon kontrol programlar›n›n temelini oluflturur. Bilgilerin toplanmas›nda pek çok veri kayna¤› kullan›labilir. Bunlardan biri de laboratuvara dayal› verilerdir. Bu flekilde hastane infeksiyonlar›na neden olan etkenler ve
antibiyotik direnç paternlerindeki de¤ifliklikler izlenebilir.
S
Bu çal›flmada Ocak 2004-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda hastanemiz çocuk hastal›klar› servislerinde yatarak tedavi gören hastalarda laboratuvara dayal› sürveyans yöntemiyle belirlenen hastane infeksiyonu etkenleri ve antibiyotik direnç oranlar› araflt›r›lm›flt›r.
Etkenlerin tan›mlanmas›nda konvansiyonel yöntemlerin yan› s›ra ID 32E (BioMereux, Fransa)
identifikasyon yöntemleri kullan›lm›flt›r. Antibiyotik duyarl›l›klar› Kirby-Bauer disk difüzyon yöntemiyle ICLS önerilerine göre
yap›lm›flt›r. Genifllemifl spektrumlu beta laktamaz (ESBL) saptanmas›nda çift disk sinerji testi kullan›lm›flt›r. Toplam 517 mikroorganizma saptanm›flt›r. Bunlar›n %87.4’ü gram negatif, %12.6’s› gram pozitif bakteri bulunmufltur. Metisilin direnci tüm stafilokok
sufllar›nda %53 bulunmufltur. Saptanan gram negatif mikroorganizmalar ve antibiyotik direnç oranlar› tablo 1’de görülmektedir.
Sonuç olarak hastanemizde çocuk yafl grubu hastalarda en s›k gram negatif bakteri infeksiyonlar› hastane infeksiyon etkeni
olarak saptanm›flt›r. En etkili antibiyoti¤in imipenem ve amikasin oldu¤u görülmüfltür.
Hastane infeksiyonlar›n›n önlenmesi, mortalite ve morbiditenin azalt›lmas› için her hastanenin kendi verilerinin sürekli bir
sürveyans sistemi ile toplanmas› ve de¤erlendirilmesi gerekmektedir.
Tablo 1. Hastane ‹nfeksiyon Etkeni Gram Negatif Bakteriler ve Antibiyotik Direnç Oranlar› (%).
CAZ*
FEP*
AK*
CN*
SXT*
IPM*
ESBL*
Klebsiella spp. (n: 164 )
78
63
12
70
46
0.2
60
IBL*
-
Enterobacter spp. (n: 80)
77
70
15
50
50
0
25
55
E. coli (n: 56)
72
42
8
20
48
0
69
-
Acinetobacter spp. (n: 60)
86
60
13
60
80
20
-
33
Pseudomonas spp. (n: 84)
81
61
52
61
74
0
-
70
S. maltophilia (n: 8)
35
50
0
54
100
50
-
50
*: CAZ: Seftazidim, FEP: Sefepim, AK: Amikasin, CN: Gentamisin, SXT: Trimetoprim-sülfametoksazol, IPM: ‹mipenem, ESBL: Genifllemifl spektrumlu
beta laktamaz, IBL: ‹ndüklenebilir beta laktamaz.
51
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Reanimasyon Ünitemizde 2005 Y›l›nda Saptanan
P077
Funda fiimflek1, Taner Y›ld›rmak1, Gül Çetmeli1, Nur Efe ‹ris1, Ayflegül Gücüyener1
1Okmeydan› E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i
u çal›flmada Okmeydan› E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Reanimasyon klini¤inde 2005 Ocak-2006 Ocak tarihleri aras›nda hastane infeksiyon kontrol ekibi taraf›ndan aktif sürveyans yöntemi ile 2 günden fazla izlenen 142 hasta de¤erlendirildi. Yafl ortalamas› 51.56 idi. Hastalar›n primer hastal›klar› irdelendi¤inde; bat›n cerrahisi, multipl travma, beyin cerrahisi, KOAH gibi a¤›r seyirli durumlar›n %78 oran›nda oldu¤u görüldü. 142 hastan›n 72’sinde (%50.70), hastane infeksiyonu belirlendi. Belirlenen hastane infeksiyonlar›n›n da¤›l›m› %38.2’si pnömoni, %28’i bakteremi, %19.1’i idrar yolu infeksiyonu, %8.98’i cerrahi alan infeksiyonu, %5.61’i
ise katater infeksiyonu idi. En s›k izole edilen etkenler Pseudomonas aeruginosa (%21.34), Acinetobacter spp. (%16.85), Metisiline dirençli Staphylococcus aureus (%16.70) idi. Reanimasyon klini¤inde hastane infeksiyonu etkeni olan mikroorganizmalar incelendi¤inde
%61’inin gram negatif bakteriler oldu¤u ve bakterilerin antibiyotiklere yüksek oranlarda direnç gösterdi¤i görüldü.
B
•
‹stanbul T›p Fakültesi’nde 2005 Y›l›nda Yürütülen
‹nfeksiyon Kontrol Hemflireli¤i E¤itim Program›
P078
Hatice Kaymakç›1, Asiye Özcan1, fiengül Derbentli1, Selma Karabey1, Ertu¤rul Hal›c›1, Haluk Eraksoy1
1‹stanbul Üniversitesi ‹stanbul T›p Fakültesi
kontrol komitelerinin (‹KK) temel görevi; hastane infeksiyonlar›n› önlemek ve kontrol etmek için yürütülecek çal›flmalar›n ve infeksiyon
‹nfeksiyon
kontrol programlar›n›n haz›rlanmas› ve uygulanmas›n› sa¤lamakt›r.
Hastane infeksiyonu kontrol programlar›n›n en önemli bileflenlerinden biri “infeksiyon kontrol hemfliresi e¤itimi”dir. Çünkü; infeksiyon kontrol
hemfliresi (‹KH), hastane içerisinde hastalarla ve sa¤l›k ekibi ile en uzun süreli ve yo¤un iletiflimi olan bir grubun, hemflirelik grubunun bir üyesidir.
Komitenin tam gün görev yapan, en çok sorumluluk alan ve bireysel sorumlulu¤u en fazla olan eleman› olan ‹KH, bu yönleriyle de komitede anahtar konumunda görev yapar. ‹nfeksiyon kontrol programlar›n›n baflar›ya ulaflabilmesi için infeksiyon kontrol hemfliresinin yeterli bilgi ve beceriyle
donanm›fl olmas› flartt›r.
‹stanbul T›p Fakültesi, Hastane ‹nfeksiyonu Kontrol Komitesi mevcut görev ve sorumluluklar›na ilave olarak; komitesi yeni kurulan çeflitli hastanelerde göreve bafllayacak olan ‹nfeksiyon Kontrol Hemflirelerine e¤itim verme misyonunu da yüklenmifltir. Komitemizin kuruldu¤u 1985 y›l›ndan
bu yana 68 hemflireye e¤itim verilmifltir. Bu bildiride 14 Kas›m-2 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda yap›lan e¤itim program›na yer verilmifltir.
Özellikle 2005 y›l›nda yay›nlanan Yatakl› Tedavi Kurumlar› Enfeksiyon Kontrol Yönetmeli¤i ile birlikte hastanelerden Komitemize “infeksiyon
kontrol hemflireli¤i e¤itim program›”na kat›lmak için yo¤un talep gelmifltir.
E¤itime 16 hastanenin infeksiyon kontrol hemflireleri kat›lm›flt›r. Bunlar›n bir bölümü, uzun süredir infeksiyon kontrol hemflireli¤i yaparken, bir
bölümü ise yeni görevlendirilmifllerdir.
E¤itim program›nda yer alan konular Tablo 1’de gösterilmifltir.
Program öncesi ve sonras› yap›lan testlerle hemflirelerin baflar› de¤erlendirilmesi yap›lm›flt›r. Hemflirelerin ön test sonucu %86, son test sonucu %100’dür.
Ayr›ca bir anket yard›m›yla program›n ve e¤itimcilerin de¤erlendirmesi de yap›lm›flt›r. Sonuçlara iliflkin özet bilgiler Tablo 2’de görülmektedir.
‹stanbul T›p Fakültesi Hastane ‹nfeksiyonu Kontrol Komitesi, di¤er kurumlar›n ‹nfeksiyon Kontrol Hemflirelerine yönelik flu ana dek sürdürdü¤ü e¤itimlere devam edecektir.
Tablo 1. E¤itim Program› Konular›
Konu no
Konu ad›
Program öncesi de¤erlendirme ve program hakk›nda bilgi verilmesi
1
Yatakl› Tedavi Kurumlar› Enfeksiyon Kontrol Yönetmeli¤i
2
Hastane infeksiyonlar› ve önemi
3
Hastane infeksiyonlar› nedenleri
4
Hastane infeksiyonu tan› kriterleri
5
El y›kama ve eldiven kullan›m›
6
Dezenfeksiyon-sterilizasyon
7
Etilenoksit ile sterilizasyon
8
‹deal bir sterilizasyon ünitesi (Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dal›)
9
‹zolasyon yöntemleri-standart önlemler-temas izolasyonu
10
‹zolasyon yöntemleri-solunum yolu izolasyonu
11
Yo¤un bak›m ünitelerinde infeksiyon kontrolü
12
Hastane infeksiyonu etkenleri
13
Hastane infeksiyonlar›n›n kontrolünde laboratuvar›n rolü
14
Çevre ve nozokomiyal infeksiyonlar
15
Nozokomiyal üriner sistem infeksiyonlar›
16
Nozokomiyal kan dolafl›m› infeksiyonlar›
17
Hastadan örnek al›nmas› ve laboratuvara gönderilmesi
18
52
Kuramsal
1 sa
1 sa 30 dk
1 sa
1 sa
3 sa
1 sa
2 sa
2 sa
1 sa
1 sa
1 sa
2 sa
1 sa 30 dk
1 sa 30 dk
1 sa
1 sa
1 sa
30 dk
2 sa
Uygulama
1 sa
1 sa
3 sa
30 dk
1 sa
2 sa
30 dk
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
Tablo 1. E¤itim Program› Konular› (devam›).
Konu no
Konu ad›
Kuramsal
22.
19
20
23
21
24
22
25
23
26
24
Sürveyans
Hepatit
infeksiyonlar› ve HIV
Çeflitli
kliniklerde
uygulamalar›n›n
incelenmesi
Sürveyans
– Noktainfeksiyon
prevalans›kontrol
çal›flmas›
(Tüm kliniklerde
1 hafta)
Meslek
hastal›klar›
SPSS Program›nda veri taban› oluflturma, veri girifli ve analizi
Sürveyans
Hastane kökenli pnömoniler
Sürveyans-nokta prevalans› çal›flmas› (tüm kliniklerde 1 hafta)
At›k yönetimi
SPSS
Program›nda veri taban› oluflturma, veri girifli ve analizi
Antibiyotik
kullan›m›
Hastane
kökenli
pnömoniler
At›k yönetimi yer-yüzey temizli¤i
Hastanelerde
Antibiyotik kullan›m›
Hastalara ait yatak çarflaflar›n›n toplanmas› ve nakledilmesi
Hastanelerde yer-yüzey temizli¤i
‹letiflim
Hastalara ait yatak çarflaflar›n›n toplanmas› ve nakledilmesi
Bir e¤itim program›n›n haz›rlanmas›
‹letiflim
sa 30
30 dk
dk
21 sa
27
25
26
28
27
29
28
30
29
31
30
31
32
32
Uygulama
1 sa
sa
304sa
45 dk
dk
30
1 sa 30 dk
1 sa 30 dk
1 sa 15 dk
1 sa
30 sa
1 sa 15 dk
45 dk
dk
30
145sadk30 dk
45
1 sadk30 dk
45 dk
1 sa
1 sa 30 dk
sa 30 dk
11 sa
12 sa 30 dk
2 sadk
30
30 dk
1 sa 10.971 cm
1 sa 10.971 cm
41 sa 45 dk
41 sa 45 dk
Bir
e¤itim
program›n›n
haz›rlanmas›
Klinikte
gözlem
yap›lmas›
ve gözleme iliflkin rapor yaz›lmas›
Klinikte gözlem yap›lmas› ve gözleme iliflkin rapor yaz›lmas›
E¤itim program›n›n de¤erlendirilmesi
E¤itim program›n›n de¤erlendirilmesi
TOPLAM
TOPLAM
1 sa
1 sa
2 sa
2 sa
48 sa 15 dk
48 sa 15 dk
Tablo 2. Programdaki Konular›n ‹çerik, Sunum ve Yöntem Bak›m›ndan De¤erlendirilmesi.
Konunun içeri¤i
Konu no
Yeterli
Sunum
Yetersiz
Yeterli
Yöntem
Yetersiz
Yeterli
Yetersiz
n
(%)
n
(%)
n
(%)
n
(%)
n
(%)
n
(%)
1
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
2
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
3
16
(100)
0
(0)
15
(93,8)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
4
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
5
16
(100)
0
(0)
7
(43,8)
9
(56,3)
5
(31,3)
11
(68,8)
6
15
(93,8)
1
(6,3)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
7
7
(43,8)
9
(56,3)
10
(62,5)
6
(37,5)
5
(31,3)
11
(68,8)
8
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
14
(87,5)
2
(12,5)
9
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
13
(81,3)
3
(18,8)
10
16
(100)
0
(0)
14
(87,5)
2
(12,5)
10
(62,5)
6
(37,5)
11
16
(100)
0
(0)
15
(93,8)
1
(6,3)
15
(93,8)
1
(6,3)
12
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
13
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
14
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
15
16
(100)
0
(0)
14
(87,5)
2
(12,5)
14
(87,5)
2
(12,5)
16
16
(100)
0
(0)
14
(87,5)
2
(12,5)
15
(93,8)
1
(6,3)
17
10
(62,5)
6
(37,5)
5
(31,5)
11
(68,8)
9
(56,3)
7
(43,8)
18
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
19
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
13
(81,3)
3
(8,8)
20
16
(100)
0
(0)
14
(87,5)
2
(12,5)
15
(93,8)
1
(6,3)
21
16
(100)
0
(0)
14
(87,5)
2
(12,5)
15
(93,8)
1
(6,3)
22
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
23
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
24
15
(93,8)
1
(6,3)
15
(93,8)
1
(6,3)
15
(93,8)
1
(6,3)
25
16
(100)
0
(0)
15
(93,8)
1
(6,3)
15
(93,8)
1
(6,3)
26
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
27
15
(93,8)
1
(6,3)
5
(31,3)
11
(68,8)
11
(68,8)
5
(31,3)
28
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
29
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
30
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
31
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
32
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
16
(100)
0
(0)
53
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Nozokomiyal Primer Bakteremilerin ve Mortaliteye Etki
Eden Faktörlerin De¤erlendirilmesi
P079
Cemal Bulut1, M. Arzu Yetkin1, F. fiebnem Erdinç1, Gül R. Y›lmaz1, Mihriban Yücel2, Esra Alp Karakoç2, Necla Tülek3
1S.B. Ankara E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i, 2S.B. Ankara E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi
Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i, 3Ondokuz May›s Üniversitesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
astanede yatan hastalarda geliflen bakteremiler önemli bir mortalite ve morbidite nedenidir. Bu çal›flmada, hastanemizde 20002004 y›llar› aras›nda eriflkin hastalarda saptanan nozokomiyal primer bakteremi ataklar› ve bakteremiye ba¤l› mortaliteyi etkileyen
faktörler irdelenmifltir.
H
Materyal Metot: Hastanemizde aktif prospektif laboratuara dayal› sürveyans yap›lmaktad›r. Nozokomiyal primer bakteremi tan›s›
CDC kriterlerine göre konulmufltur. ‹zole edilen mikroorganizmalar›n tan›mlanmas›nda konvansiyonel yöntemler kullan›lm›fl, antibiyotik duyarl›l›k testleri disk difüzyon yöntemiyle yap›lm›flt›r.
Veriler SPSS ile de¤erlendirilmifl, ki-kare testi ve lojistik regresyon analizi kullan›lm›flt›r.
Bulgular: Bu dönemde 97’si erkek, 124’ü kad›n olmak üzere toplam 221 hastada 234 primer bakteremi ata¤› saptanm›flt›r. Bu ataklarda 264 mikroorganizma izole edilmifltir. Yafl ortalamas›; erkeklerde 58,8 ± 15,4, kad›nlarda 61,2 ± 16,2 olarak saptanm›flt›r. En s›k saptanan yat›fl nedenleri SSS hastal›klar›, malignite ve kardiyovasküler hastal›klar idi. Hastalar›n %45,7’si, medikal servislerde, %18,1’i cerrahi servislerde ve %38,2’si yo¤un bak›m ünitelerinde yatmaktayd›. Bakteremi geliflen hastalar›n %81’inde idrar sondas›, %33,1’inde mekanik ventilasyon/trakeostomi tüpü, %26,2’sinde santral venöz kateter vard›. Hastalar›n %38,9’unun bilinci kapal›yd›. Otuz iki hastada
(%14,5) kültür öncesinde antibiyotik kullan›m öyküsü vard›.
Hastalarda hastaneye yat›fl ile bakteremi geliflmesi aras›nda geçen ortalama süre 15,4 ± 13,1 gün idi. ‹zole edilen mikroorganizmalar›n %58,3’ü gr (+) koklar, %22’si gr (-) enterik basiller, %16,3’ü nonfermenter basiller ve %3,4’ü Candida spp. olarak saptand›. S. aureus,
Enterococcus spp. ve Acinetobacter spp. en s›k izole edilen mikroorganizmalard›r. S. aureus fluslar›nda metisilin direnci %49,2 olarak saptanm›flt›r. Acinetobacter sufllar›na en etkili antibiyotikler karbapenemler, netilmisin ve tobramisindir.
Bu hastalarda mortalite oran› %40.7 olarak saptand›. Mortaliteye etki eden faktörler logistik regresyon analiziyle incelendi¤inde;
yafl›n 60 yafl ve üzerinde olmas›, yo¤un bak›m ünitesinde yat›yor olmak, bilincin kapal› olmas› ve mekanik ventilasyon yap›lmas› mortaliteyi art›ran faktörler olarak saptand› (p< 0,05).
Sonuç: Bakteremilere ba¤l› mortalite oran› yüksektir. Bu enfeksiyonlar›n erken tan›s› ve uygun tedavisi için olas› etkenlerin ve bu
etkenlerin antibiyotik duyarl›l›klar›n›n bilinmesi hastalar›n tedavisi ve mortalitenin düflürülmesinde önemlidir.
•
Nozokomiyal Üriner Sistem ‹nfeksiyonu Etkenleri ve
Antibiyotik Duyarl›l›klar›: Befl Y›ll›k De¤erlendirme
P080
M. Arzu Yetkin1, Cemal Bulut1, F. fiebnem Erdinç1, Çi¤dem Ataman Hatipo¤lu1,
Serap Ya¤c›2, Esra Alp Karakoç2, Necla Tülek3
astane kökenli üriner sistem infeksiyonlar› hastanelerde en s›k saptanan hastane infeksiyonlar› aras›ndad›r. Bu çal›flmada hastanemizde befl y›ll›k süre içinde hastane kökenli üriner sistem infeksiyonuna yol açan etken mikroorganizmalar›n y›llar içerisindeki da¤›l›m› ve antibiyotik duyarl›l›klar›ndaki de¤iflikliklerin incelenmesi amaçlanm›flt›r.
H
Materyal Metot: Hastanemizde aktif prospektif laboratuvara dayal› surveyans yap›lmaktad›r. Nozokomiyal üriner sistem tan›s›
CDC kriterlerine göre konulmufltur. ‹zole edilen mikroorganizmalar›n tan›mlanmas›nda konvansiyonel yöntemler kullan›lm›fl, antibiyotik duyarl›l›¤› disk difüzyon yöntemiyle çal›fl›lm›flt›r.
Bulgular: Ocak 2000-Aral›k 2004 tarihleri aras›nda; toplam 840 hastada geliflen 912 üriner sistem infeksiyonu ata¤›ndan 1046 mikroorganizma izole edilmifltir. Bu ataklar›n 750’si (%82,2) semptomatik üriner sistem infeksiyonu olarak kabul edilmifltir. Ataklar›n y›llara göre da¤›l›m› ve infeksiyon etkeni mikroorganizmalar›n da¤›l›m› tabloda gösterilmifltir.
E. coli tüm y›llarda en s›k saptanan mikroorganizmad›r. Klebsiella spp 2000 ve 2001 y›llar›nda ikinci s›kl›kta izole edilen etken olmas›na ra¤men daha sonraki y›llarda izolasyon oran›nda azalma olmufltur.
‹zole edilen E. coli sufllar›na karfl› tüm y›llarda karbapenemler ve amikasin en etkili antibiyotiklerdir. Siprofloksasin ve seftriaksona karfl› dirençte y›llar içerisinde art›fl saptanm›flt›r. 2000 y›l› için bu oranlar s›ras›yla %30,5 ve %15,0 iken 2004 y›l›nda bu direnç oranlar› %46,0
ve %42,6’ya yükselmifltir. Klebsiella sufllar›nda ise bu iki antibiyoti¤e karfl› dirençte y›llar içinde azalma saptanm›flt›r. Enterokok flufllar›nda penisilin direnci ise E. faecalis sufllar›nda %50 civar›nda iken E. faecium sufllar›nda %80 civar›nda saptanm›flt›r.
Sonuç: Nozokomiyal üriner sistem infeksiyonlar›n›n befl y›ll›k sürede de¤erlendirilmesi sonucunda ço¤unlu¤unu semptomatik üriner
sistem infeksiyonlar›n›n oluflturdu¤u saptanm›flt›r. E. coli tüm y›llarda ilk s›rada yer alan etken olmufltur. Candida türleri izolasyon oran›
belirgin derecede artm›flt›r. Etkenlerin antibiyotik duyarl›l›klar›nda befl y›ll›k süre içinde genel olarak azalma oldu¤u saptanm›flt›r.
54
P081
Nozokomiyal Acinetobacter baumannii ‹nfeksiyonlar›:
Befl Y›ll›k De¤erlendirme
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
Cemal Bulut1, M. Arzu Yetkin1, F. fiebnem Erdinç1, Ufuk Önde2, Esra Alp Karakoç2, Necla Tülek3
on y›llarda nozokomiyal Acinetobacter spp. enfeksiyonlar›n›n say›s›nda art›fl bildirilmektedir. Bu çal›flmada nozokomiyal Acinetobacter baumannii infeksiyonlar› ve mortaliteye etki eden risk faktörleri irdelendi.
S
Materyal-Metot: Hastanemizde aktif prospektif laboratuvara dayal› sürveyans yap›lmaktad›r. Nozokomiyal infeksiyonlar›n tan›s› CDC
kriterlerine göre konulmufltur. ‹zole edilen Acinetobacter sufllar›n›n tan›mlanmas›nda konvansiyonel yöntemler kullan›lm›fl ve antibiyotik duyarl›l›k testleri disk difüzyon yöntemiyle yap›lm›flt›r.
Verilerin de¤erlendirilmesinde SPSS for Windows paket program› kullan›ld›. ‹statistiksel de¤erlendirmelerde ki-kare testi ve lojistik
regresyon testi kullan›lm›flt›r.
Bulgular: Ocak 2000-Aral›k 2004 y›llar› aras›nda 95’i erkek, 71’i kad›n olmak üzere 166 hastada A. baumannii infeksiyonu geliflmifltir. Hastalar›n yafl ortalamas› 58,0 ± 17,8 idi. Acinetobacter infeksiyonu saptanan hastalar›n %32,5’i yo¤un bak›m ünitelerinde, %16,3’ü ortopedi kliniklerinde, %11,4’ü nöroloji klini¤inde yatmaktayd›. ‹nfeksiyon geliflen hastalar›n %81,3’ünde idrar sondas›, %25,3’ünde mekanik ventilasyon/trakeostomi, %21,1’inde santral venöz kateter vard›. Hastalar›n %35,5’inin bilinci kapal›yd›. Yüzyirmi dört hastada (%74,7) infeksiyon öncesinde antibiyotik kullan›m öyküsü vard›. Hastalarda hastaneye yat›fl ile Acinetobacter infeksiyonu geliflmesi aras›nda geçen ortalama süre
17,2 ± 14,8 gün idi. Hastalarda saptanan nozokomiyal infeksiyonlar s›rayla idrar yolu infeksiyonu (n= 50, %30.1), cerrahi alan infeksiyonu
(n= 49, %29.5), primer bakteremi (n= 29, %17,5), nozokomiyal menenjit (n= 12, %7.3) ve deri infeksiyonlar› (n= 10, %6.0) idi. ‹zole edilen
sufllara karfl› en etkili antibiyotiklerin netilmisin ve karbapenemler oldu¤u saptanm›flt›r. Ancak tüm y›llar de¤erlendirildi¤inde antibiyotik
direncinde genel olarak art›fl, amikasin direncinde ise azalma tespit edilmifltir.
Bu hastalarda mortalite oran› %36.7 olarak saptanm›fl, mortaliteye etki eden faktörler de¤erlendirildi¤inde; yafl›n 60 yafl ve üzerinde
olmas›, solunum yetmezli¤i olmas› ve idrar sondas› varl›¤› mortaliteyi art›ran faktörler olarak saptanm›flt›r (p< 0,05). Bu faktörler lojistik regresyon modeliyle incelendi¤inde ise sadece solunum yetmezli¤i risk faktörü olarak belirlenmifltir.
Sonuç: A. baumannii hastanemizde en s›k nozokomiyal idrar yolu infeksiyonu ve cerrahi alan infeksiyonlar›nda etken olarak saptanm›flt›r. Direnç oranlar›nda gözlenen art›fl bu infeksiyonlar›n tedavisini güçlefltirecektir.
•
P082
ESOGÜ T›p Fakültesi Hastanesi’nde 2005-2006 Y›llar›
Aras›nda Görülen Hastane ‹nfeksiyonlar›
Sayg›n Nayman Alpat1, Nurettin Erben1, Elif Doyuk Kartal1, ‹lhan Özgünefl1, Filiz Akflit2, Bircan fienocak3, Gaye Usluer1
1Eskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2Eskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p
Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 3Eskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Kontrol Hemfliresi
Amaç: Bu çal›flmada Eskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi’nin 2005-2006 y›llar› aras›nda sürdürdü¤ü sürveyans sonuçlar› sunulmufltur.
Yöntem: Ocak 2005-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda ESOGÜ T›p Fakültesi Hastanesi’nde yat›r›larak izlenen 21280 hasta, infeksiyon kontrol hemfliresi
taraf›ndan gündelik servis izlemi ve mikrobiyoloji laboratuar› kay›tlar›ndan takip edildi.
Bulgular: 21280 hastan›n 1442’sinde hastane infeksiyonu saptanm›flt›r. Hastane infeksiyon h›z› %6,78 olarak saptanm›flt›r. Hastane infeksiyonunun
en s›k gözlendi¤i bölüm %47,13 oran› ile yan›k ünitesiydi.
Hastanemizde en s›k gözlenen hastane infeksiyonu; üriner sistem infeksiyonu (%2,33) olup bunu bakteremi (%1,5), solunum sistemi infeksiyonu
(%1,33), cerrahi alan infeksiyonu (%0,92), di¤er infeksiyonlar (%0,33), kardiyovasküler sistem infeksiyonu (%0,24), gastrointestinal sistem infeksiyonu
(%0,09) ve santral sinir sistemi infeksiyonu (%0,05) izlemektedir.
Hastane infeksiyonlar›nda en s›k saptanan etkenler; polimikrobiyal (%15,46), E. coli (%12,27), S. aureus ( %8,74) idi. Tablo 1’de hastane infeksiyonlar›nda en s›k saptanan etkenler gösterilmifltir.
Tablo 1. Hastanemizde Hastane ‹nfeksiyonlar› Etkenleri Mikroorganizmalar›n Da¤›l›m›.
Etken
Say›
%
Polimikrobiyal
223
15,46
Belirsiz
200
13,87
E. coli
177
12,27
S. aureus
126
8,74
Acinetobacter spp.
123
8,53
C. albicans
119
8,25
Koagülaz negatif stafilokok
105
7,28
Nonalbicans candida
79
5,47
P. aeruginosa
65
4,51
Di¤er
225
15,60
55
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Çorum Devlet Hastanesi 2005 Y›l› Hastane ‹nfeksiyonlar›
P083
Ayhan›m Tümtürk1, Ayfle Saatci1
1Çorum Devlet Hastanesi
orum Devlet Hastanesi 500 yatakl› bir devlet hastanesi olup, Haziran 2004 y›l›ndan itibaren infeksiyon kontrol komitesi kurulup
çal›flmalar›na bafllam›flt›r. Hastanemizde klinik ve laboratuvar verilerine dayal› aktif prospektif sürveyans yöntemiyle hastalar›m›z
takip edilmifltir. Hastane infeksiyonu tan›mlar› Hastal›k Kontrol Merkezi (CDC) kriterlerine göre yap›lm›flt›r. 2005 y›l›nda yatan 20331
hastan›n 95’inde %0,4 hastane infeksiyonu saptanm›flt›r. Hastanemizde en s›k hastane infeksiyonunun saptand›¤› 3 klinik; ortopedi
%43, Kalp Damar cerrahisi %16 ve Genel Cerrahi %12 olarak s›ralanmaktad›r.
Ç
En s›k izole edilen mikroorganizmalarda E. coli %10.5, S. aureus %6.3 Enterococcus spp. %6.3 ve Klebsiella spp. %5,2 olarak tespit edilmifltir. Hastanemizde MRSA oran› %2.1 olarak bulunmufltur.
Hastane ‹nfeksiyon oran›n›n düflük olmas›; dahili yo¤un bak›m servisinin, yan›k ve onkoloji servislerinin olmamas›na, çal›flanlara sürekli hizmetiçi e¤itim verilmesi ve hasta sirkülasyonunun h›zl› olmas›na ve komplike hastalar›n daha s›k transfer edilmelerine
ba¤lanm›flt›r.
Kliniklere Göre ‹nfeksiyon H›zlar›
Klinikler
Ortopedi
Genel cerrahi
Kalp damar cerrahi
Cerrahi yo¤un bak›m
Beyin cerrahi
Üroloji
Gö¤üs cerrahi
Nöroloji
‹ntaniye
Di¤er
‹nfeksiyonlu hasta say›s›
41
12
16
3
5
10
2
5
1
225
‹nfeksiyon h›z› %
43,0
12,6
16,8
3,1
5,2
10,5
2,1
5,2
1,0
15,60
•
Bursa Yüksek ‹htisas E¤itim ve Araflt›rma Hastanesinde
Kas›m 2002-Aral›k 2005 Tarihleri Aras›nda Görülen
Hastane Enfeksiyonlar›n›n De¤erlendirilmesi
P084
Necmiye Demircan1, Saniye Dilek1, Arife K›l›ç1, Selda¤ Yurtcu1
1Bursa Yüksek ‹htisas E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi
Girifl: Hastane infeksiyonlar›, yüksek morbidite ve mortaliteye neden olmakta, hastanede kalma süresini, tedavi
maliyetini artt›rmakta ve dirençli mikroorganizmalar›n ortaya ç›kmas›na neden olmaktad›r.
Amaç: Bu çal›flmada Bursa Yüksek ‹htisas E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi’nin Kas›m
2002-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda sürdürdü¤ü sürveyans sonuçlar› de¤erlendirilmifltir.
Yöntem: 01.11.2002-31.12.2005 tarihleri aras›nda hastanemizde Üroloji klini¤i, Ortopedi klini¤i, Kalp-Damar Cerrahi klini¤i, Genel cerrahi klini¤i, Cerrahi Yo¤un Bak›m Ünitesi, Kalp-Damar Cerrahi Yo¤un Bak›m birimlerinde aktif, prospektif sürveyans çal›flmas› yap›ld›. Hastane ‹nfeksiyonu tan›mlan›rken Hastal›k Kontrol Merkezi (CDC) kriterleri göz
önünde bulunduruldu.
Bulgular: Bursa Yüksek ‹htisas E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde 3 y›ll›k süre içinde sürveyans yap›lan servislere
yatan 20347 hastan›n 447 (%2.2)’sinde 549 hastane infeksiyonu saptand› (%2.7). Hastane infeksiyonlar›n›n %43’ü cerrahi alan infeksiyonu, %20’si üriner sistem infeksiyonu, %15’i primer bakteriyemi, %9’u pnömoni, %5’i kateter infeksiyonu olarak belirlendi.
Hastane infeksiyonlar›n›n en s›k görüldü¤ü birim; cerrahi yo¤un bak›m ünitesi (%19),daha sonra s›ras›yla, kalp-damar cerrahi klini¤i (%3), üroloji klini¤i (%2), genel cerrahi klini¤i (%2), ortopedi klini¤i (%1) yer ald›.
‹zole edilen mikroorganizmalar›n %37’si Staphylococcus aureus, %16’s› Acinetobacter, %11’i E. coli, %10’u Enterobacter, %9’u
Pseudomonas, %4’ü Candida, %11’i di¤erleri (Serratia, Edwersiella, Enterococcus, Citrobacter, Koagülaz (-) Staphylococcus) olarak
belirlendi.
Sonuç: Hastanemiz cerrahi branfllar›n a¤›rl›kta oldu¤u bir merkez olmas› nedeniyle surveyans çal›flmam›zda ilk s›rada cerrahi alan enfeksiyonlar› yer alm›flt›r.
56
P085
Atatürk E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Personelinde
Hepatit B Seroprevalans›
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
Medine Hasçuhadar1, Hülya Bilir1, Güzin Ekerci1, Nevreste Çelikbilek2, Mehmet A. Taflyaran1
1Atatürk E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji, 2Atatürk E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Mikrobiyoloji ve
Klinik Mikrobiyoloji
al›flmam›zda hepatit B infeksiyonu aç›s›ndan risk gruplar›ndan birini oluflturan sa¤l›k personelinde, asemptomatik tafl›y›c›lar› belirlemek ve sa¤l›k personelinin afl›lanmas› yoluyla hepatit B infeksiyonundan korunmas›n› sa¤lamak amaçlanm›flt›r. Bu amaçla 151’i doktor, 77’si hemflire, 79’u temizlik personeli olmak üzere 307 personelin hepatit B virüs infeksiyonu aç›s›ndan taramas› Vitros ECIQ cihaz› ile enhanced chemiluminescense yöntemi ile yap›lm›flt›r. HBsAg pozitifli¤i
%2.3 oran›nda, geçirilmifl tipte hepatit B infeksiyonu %6.2 oran›nda saptanm›fl olup, %61,5’inde afl›lanmaya sekonder antiHBs pozitifli¤i tesbit edilmifltir. Personelimizin %6,8’inde ise afl›lanma öyküsü olmas›na ra¤men antiHBs saptanabilir düzeyde bulunmam›flt›r. Ayr›ca, %23.1’inde ise hepatit B virüs infeksiyonuna ait herhangi bir gösterge saptanamam›flt›r.
Ç
HBsAg pozitif saptanan personelin poliklini¤imizde ileri incelemeleri amac› ile takibi planlanm›fl olup, uygun görülen
personel ise afl›lama program›na al›nm›flt›r. Çal›flmam›z, sa¤l›k personelinin konuya dikkatinin çekilmesi aç›s›ndan tarama
çal›flmalar›n›n yarar›n› göstermektedir.
•
P086
Abant ‹zzet Baysal Üniversitesi ‹zzet Baysal T›p Fakültesi
Hastanesi Hastane ‹nfeksiyonlar›: 2005 Y›l› Sonuçlar›
Esra Koço¤lu1, Nevin Çak›r2, O¤uz Karabay3
1A‹BÜ ‹zzet Baysal T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2A‹BÜ Bolu Araflt›rma ve Uygulama Hastanesi, ‹nfeksiyon
Kontrol Hemfliresi, 3A‹BÜ ‹zzet Baysal T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
astane infeksiyonlar› (H‹) önemli mortalite ve morbidite nedenidir. Ayr›ca hastanede kal›fl süresini uzat›rken ek
maliyet te getirmektedir. Hastane infeksiyonlar›n›n görülme oran› ülkelere, bölgelere ve hastanelere göre
de¤ifliklik gösterebilir. Bu çal›flmada 2005 y›l› verileri ›fl›¤›nda hastanemizde görülen hastane infeksiyonunun h›z›,
servislere ve sistemlere göre da¤›l›m› tart›fl›lm›flt›r.
H
Çal›flma aktif sürveyans yöntemi ile prospektif olarak 01.01.2005-31.12.2005 tarihleri aras›nda yap›lm›flt›r. Çal›flma
süresi içinde hastanemize yat›r›larak tedavi edilen 4907 hastan›n 36’s›nda 50 H‹ saptanm›flt›r. Hastanemizin nozokomiyal
infeksiyon h›z› %1 ve en s›k görüldü¤ü servis Üroloji Klini¤i (Tablo 1) ve en s›k görülen sistem infeksiyonu ise üriner sistem
infeksiyonudur. ‹kinci s›kl›kta ise Bakteriyemi ve Cerrahi alan infeksiyonu saptanm›flt›r (Tablo 2). Elli hastan›n 41
(%82)’inde etken tesbit edilebilmifl ve en s›k izole edilen etken Escherichia coli olmufltur.
Yap›lan bir çok çal›flmada hastane infeksiyonu h›z› %3-10 aras›nda bulunurken hastanemizde saptanan %1’lik oran,
hastanemizin acil servisinin ve yo¤un bak›m ünitelerinin faaliyette olmamas› ile ilgili olabilir. Üroloji servisinde oran›n
yüksek olmas›n›n nedeni di¤er kliniklere oranla operasyon ve yatan hasta say›s›n›n fazla olmas›ndan kaynaklan›yor
olabilir. En s›k üriner sistem infeksiyonlar›n›n görülmesi di¤er hastanelerden elde edilen verilerle uyumludur.
Tablo 1. Servislere Göre Enfeksiyon H›zlar›n›n Da¤›l›m›.
Tablo 2. Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n ‹nfeksiyon Yerine
Göre Da¤›l›m›.
Klinik
Say›
‹nfeksiyon H›z› ( %)
Üroloji
20
40
Hastane infeksiyonlar›
Say›
H›z ( %)
Genel Cerrahi
8
16
Üriner sistem
22
44
Dahiliye
7
14
Bakteriyemi
9
18
Pediyatri
4
8
Cerrahi alan infeksiyonu
9
18
Ortopedi
3
6
GIS
3
6
Kad›n Do¤um
2
4
Nöroloji
2
4
Alt solunum yollar›
2
4
‹nfeksiyon hastal›klar›
1
2
Kateter
3
6
FTR
1
2
Göz infeksiyonu
1
2
KBB
1
2
Peritonit
1
2
1
2
TOPLAM
50
100
50
100
Göz
TOPLAM
57
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi Gazi Hastanesi’nde
2005 Y›l›nda Saptanan Hastane ‹nfeksiyonlar›
P087
Murat Dizbay1, Serpil Bafl2, Ayhan Gürsoy2, Derya Özcan Kanat1, Arzu Altunçekiç1, Özlem Güzel1,
Mustafa Nuri Ceyhan3, Birgül Kaçmaz4, Ifl›l Maral3, Firdevs Aktafl1
1Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 2Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi Gazi Hastanesi
Enfeksiyon Kontrol Hemfliresi, 3Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›, 4Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi
T›bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
Amaç: Bu çal›flman›n amac› Gazi Hastanesinde 2005 y›l›nda geliflen hastane infeksiyonlar›n›n irdelenmesi, gelecekte izlenecek sürveyans programlar› ve infeksiyon kontrolüne yönelik önlemlerin planlanmas›d›r.
Yöntem: Hastane infeksiyonlar›n›n izlemi Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi, Sürveyans Alt Grubu taraf›ndan yürütülmüfltür. Hastane infeksiyonlar› klinik ve laboratuvar verilerine dayal› aktif prospektif sürveyans yöntemi ile izlenmifltir. Veriler infeksiyon kontrol hemflireleri taraf›ndan izlem formuna kaydedilmifl ve infeksiyon hastal›klar› konsültan hekimi taraf›ndan, CDC kriterlerine göre hastane infeksiyonu tan›lar› konulmufltur. Verilerin istatistiksel de¤erlendirmesi için SPSS 11.0 program› kullan›lm›flt›r. Etkenlerin tan›mlanmas› için klasik yöntemler ve BD BBL Crystal GP ve E/NF (Becton, Dickinson and Company, USA) sistemi kullan›lm›flt›r. Hastane infeksiyon oran› “bir
y›ll›k süre içinde saptanan hastane infeksiyonu say›s›/ayn› dönemde yatan toplam hasta say›s› x 100” formülü ile hesaplanm›flt›r.
Bulgular: 2005 y›l›nda 28.041 yatan hastan›n 965’inde 1505 hastane infeksiyonu ata¤› (infeksiyon oran› %5.36) saptanm›flt›r. ‹nfeksiyon
oranlar› en yüksek yo¤un bak›m ünitelerinde (%75.8) görülürken dahili birimlerde %6.8 ve cerrahi birimlerde %2.3 olarak bulunmufltur. Hastane infeksiyonlar› tan›lar›na göre da¤›l›m› tablo 1’de sunulmufltur.
Hastane infeksiyonu etkeni olarak gram negatifler %61 oran›nda izole edilmifllerdir. Bunu gram pozitifler (%30.1) ve mantarlar (%8.9)
izlemifltir. En duyarl› antibiyotikler s›ras›yla E. coli için karbapenemler (%100) ve tobramisin %100, Acinetobacter spp. için imipenem (%58.8)
sefoperazon-sulbaktam (%57.3), meropenem (%53.5), P. aeruginosa için siprofloksasin (%66.1), amikasin (%65.2) ve piperasilin-tazobaktam
(%64.9), Klebsiella spp. için ise amikasin (%93.5), meropenem (%84.8) ve imipenem (%81.8) bulunmufltur. S. aureus’taki metisilin direnci
YBÜ’lerde %94, dahili birimlerde %50 ve cerrahi birimlerde ise %72 olarak saptanm›flt›r.
Sonuçlar: Gazi Hastanesinin 2005 y›l› sürveyans verileri hastane infeksiyonlar›n›n büyük ço¤unlu¤undan gram negatif bakterilerin sorumlu oldu¤unu göstermektedir. Özellikle YBÜ’lerinde yüksek infeksiyon oranlar›n›n yan› s›ra çoklu antibiyotik direnci gösteren gram negatif bakteriler ve MRSA infeksiyonlar›n›n sorun oluflturdu¤u dikkati çekmifltir. ‹nfeksiyon kontrol önlemlerine uyumun art›r›lmas› gerekmektedir.
Tablo 1. Hastane ‹nfeksiyon Tan›lar›n›n Bölümlere Göre Da¤›l›m›.
Yo¤un bak›mlar
Dahili bölümler
Cerrahi bölümler
Toplam
Say› (n)
Yüzde (%)
Say› (n)
Yüzde (%)
Say› (n)
Yüzde (%)
Say› (n)
Yüzde (%)
Kan dolafl›m› infeksiyonlar›
160
10.6
200
13.3
56
3.7
416
27.6
Pnömoni
218
14.5
123
8.2
63
4.2
404
26.9
89
5.9
138
9.2
57
3.8
284
18.9
44
2.9
14
0.9
220
14.6
278
18.4
Deri-yumuflak doku infeksiyonlar›
6
0.4
34
2.2
24
1.6
64
4.2
Santral sinir sistemi infeksiyonlar›
6
0.4
1
0.1
7
0.5
14
1.0
Di¤er*
5
0.3
28
1.9
12
0.8
45
3.0
Toplam
528
35.0
538
35.8
439
29.2
1505
100
Tablo 2. Hastane ‹nfeksiyonlar›ndan ‹zole Edilen Mikroorganizmalar.
Mikroorganizma
Say›
Yüzde
E. coli
220
16,5
Acinetobacter spp.
193
14,5
Staphylococcus aureus
166
12,4
Pseudomonas spp.
165
12,4
Klebsiella spp.
137
10,3
Koagülaz negatif stafilokok
129
9,7
Candida nonalbicans
72
5,4
Enterococcus spp.
62
4,6
Candida albicans
46
3,4
Enterobacter spp.
42
3,1
Streptococcus spp.
31
2,3
Serratia spp.
16
1,2
Stenotrophomonas maltophilia
15
1,1
Di¤erleri
41
3.1
58
P088
Baflkent Üniversitesi Hastanesinde Yo¤un Bak›m
Ünitelerinde 2003 ve 2005 Y›llar›ndaki ‹nvaziv Alet
Kullan›m› ile ‹liflkili ‹nfeksiyon H›zlar›n›n Karfl›laflt›r›lmas›
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
Süheyla Serin Senger1, Beyza Bayraktar1, Özlem Dikmen1, Funda Timurkaynak1, Hande Arslan1
1Baflkent Üniversitesi T›p Fakültesi Ankara Hastanesi
Girifl-Amaç: Yo¤un bak›m ünitelerinde (YBÜ) yatan hastalarda invaziv alet kullan›m›; kateter iliflkili kan dolafl›m› infeksiyonu (K‹KD‹), ventilatör iliflkili pnömoni (V‹P) ve üriner sistem infeksiyonu (ÜS‹) için risk oluflturmaktad›r.
Bu çal›flmada hastanemiz YBÜ’nde 2005 y›l›ndaki invaziv alet iliflkili infeksiyon h›zlar›n›n 2003 y›l› h›zlar› ile karfl›laflt›r›lmas› ve bu y›llar aras›nda yo¤un olarak yürütülen infeksiyon kontrol uygulamalar›n›n de¤erlendirilmesi amaçlanm›flt›r.
Gereç-Yöntem: Baflkent Üniversitesi Ankara Hastanesi toplam 295 yatak kapasitesinde olup bunlar›n 72’si
(%24.4) yo¤un bak›m ünitelerindedir. Hastanemizde hastaya ve laboratuvar verilerine dayal› aktif sürveyans yöntemleri birlikte kullan›lmaktad›r. Bu çal›flmada Reanimasyon YBÜ (ReaYBÜ), Dahiliye YBÜ (DYBÜ) ve Beyin Cerrahisi-Nöroloji YBÜ (BCNYBÜ)’nde 2003 y›l› ve 2005 y›llar›na ait invaziv alet kullan›m› ile iliflkili infeksiyon h›zlar›, bu
infeksiyon hastal›klar›ndan izole edilen etkenlerin da¤›l›m› ve YBÜ’lerindeki genel hastane infeksiyon h›zlar› de¤erlendirilmifltir. Alet iliflkili infeksiyon hastal›k h›z› (A‹‹H) = alet iliflkili infeksiyon say›s›/alet günü X 1000 formülü ile
hesaplanm›flt›r.
Bulgular: ReaYBÜ, DYBÜ ve BCNYBÜ’lerinde 2003 y›l›nda toplam 1247, 2005 y›l›nda ise 1071 hasta takip edilmifltir. Bu hastalar›n genel nozokomiyal infeksiyon h›zlar› 2003 ve 2005 y›llar›nda s›ras›yla, ReaYBÜ’nde %15.8 ve
%24.5, DYBÜ’nde %15 ve %9.7, BCNYBÜ’sinde %23.1 ve %25.7 olarak hesaplanm›flt›r. Bu üç YBÜ’sindeki A‹‹H tabloda gösterilmifltir. YBÜ’lerinde alet iliflkili infeksiyon hastal›klar›ndan izole edilen etkenler flekilde gösterilmifltir.
Sonuç-Yorum: YBÜ’lerinde yatan hastalar›n %80’inden fazlas›na yaflam deste¤i sa¤lamak amac›yla mekanik ventilatör, üriner ve santral kateterler gibi aletler kullan›lmaktad›r. Bu giriflimlerin sonucunda da K‹KD‹, V‹P ve ÜS‹ s›kl›kla görülmektedir. Sonuçlara bak›ld›¤›nda 2005 y›l›nda V‹P ve alet iliflkili ÜS‹ h›zlar›nda 2003 y›l›na göre azalma görülürken, K‹KD‹ h›zlar›nda art›fl dikkati çekmektedir. Santral venöz kateter kullan›m›n›n ReaYBÜ’nde di¤erlerine göre fazla olmas›, K‹KD‹ h›z›ndaki görece fazlal›¤› aç›klayabilir. V‹P ve ÜS‹ h›zlar›ndaki azalma, infeksiyon kontrol yöntemlerindeki baflar›y› yans›tabilir; ancak K‹KD‹ h›zlar›ndaki belirgin art›fl, kateter yerlefltirilmesi ve bak›m› konusunda yap›lanlar›n tekrar gözden geçirilmesini zorunlu k›lm›flt›r. Bu konuda kurulan alt komisyon çal›flmalar›na bafllam›flt›r.
Tablo. 2003 ve 2005 Y›llar›nda YBÜ’lerindeki Alet ‹liflkili ‹nfeksiyon Hastal›k H›zlar› (1000 kateter gününde).
Alet iliflkili infeksiyon hastal›k h›zlar›
YBÜ
ÜS‹
V‹P
KD‹
2003
2005
2003
2005
2003
2005
Reanimasyon YBÜ
7.7
1.6
33.6
17.9
7.8
11.0
Dahiliye YBÜ
10.6
3.2
14.4
14.3
1.4
8.4
Beyin Cerrahisi-Nöroloji YBÜ
12.3
6.6
48.3
31.4
2.6
8.8
25
21,5
2005
16,3
16,2
7,4
3,2
4,2
Enterococcus
spp.
3,5
MRSA
Klebsiella
spp.
Acinetobacter
spp.
E. coli
5,7 5,2
6,4 6,8
MRKNS
4,7
P. aeruginosa
11,0
9,9
5
0
12,0
12,1
8,9
10
Di¤er
13,5
13,1
Enterococcus
spp.
15
2003
18,4
Candida spp.
20
fiekil. YBÜ’lerinde Alet ‹liflkili ‹nfeksiyon Hastal›klar›ndan ‹zole Edilen Etkenler.
59
tan
H as
e
f
İn
ek
si
Hastane Kökenli Patojenlere Karfl› Çeflitli
Dezenfektanlar›n Etkinli¤i
yonları
P089
Asuman fiengöz ‹nan1, Seniha fienbayrak Akçay1, Sat› Zeynep Tekin1, P›nar Erdo¤mufl1, ‹lknur Erdem1, Nurgül Ceran1,
Seyfi Çelik Özyürek1, Pafla Göktafl1
u çal›flmada Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde en s›k izole edilen hastane kökenli ve ço¤ul dirençli bakterilere karfl›, yayg›n olarak kullan›lan dezenfektanlar›n etkinli¤inin de¤erlendirilmesi amaçlanm›flt›r.
B
Çeflitli klinik örneklerden izole edilen Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter spp. ve metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA) türlerinden 10’ar köken çal›flmaya al›nm›fl ve bu kökenlere
karfl› etil alkol (%70), Na hipoklorid (%5), povidon iyodin (%10), gluteraldehid (%2), benzalkonyum klorür (%7.5 benzalkonium chloride, %2 nonoxynol 9) ve fenol bilefli¤inin (%7.05 fenol, %1.20 sodium phenate,%4 gluteraldehid) etkinli¤i tüp dilüsyon yöntemi ile araflt›r›lm›flt›r.
Tüm kökenlere karfl›, 1.5. ve 20. dakikalarda en etkin ajanlar olarak Na hipoklorid (1/10 ve 1/100 suland›r›m) ve gluteraldehid (%2) bulunmufltur. Benzalkonyum klorür’ün 1/25 suland›r›m›n›n MRSA kökenlerine karfl› etkin olmakla birlikte, di¤er kökenlere yeterince etkin olmad›¤› saptanm›flt›r. Povidon iyodür’ün %10’luk solüsyonu tüm kökenlere etkili iken, %1’lik solüsyonunun (1/10 suland›r›m) MRSA kökenlerine 1 ve 5. dakikada yeterince etkin olmad›¤› gözlenmifltir. Fenol bileflikleri için önerilen temas süresi 10-30 dakika olup, tüm kökenlerde 1. ve 5. dakikada üremeler olurken, 20. dakikada üreme olmad›¤›
belirlenmifltir.
Çal›flmam›zda, hastanemizde hastane kökenli, ço¤ul dirençli mikroorganizmalara karfl› en etkin ajanlar›n Na hipoklorid ve gluteraldehid oldu¤u saptanm›flt›r. Sonuç olarak her hastanede özellikle s›k saptanan mikroorganizmalara karfl› duyarl› dezenfektanlar›n belirlenerek, dezenfektan seçimi ve dezenfeksiyon politikalar›n›n oluflturulmas›n›n, hastane infeksiyonlar›n›n kontrolünde önemli bir basamak oldu¤u kan›s›na var›lm›flt›r.
Tablo. Dezenfektan Üreme Süresine Göre Üreyen Bakteri Say›s›.
Dezenfektan
Suland›r›m
oran›
Alkol (%70)
Na hipoklorid (%5)
1/10
1/100
Povidon-iyodür (%10)
1/10
Gluteraldehid (%2)
Benzalkonyum klorür**
Fenol bilefli¤i***
1/25
1/100
1/16
1/30
E. coli (n: 10)
(dakika)*
1.
1
0
0
0
4
0
5
8
10
10
5.
0
0
0
0
0
0
1
2
5
9
20.
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
P. aeruginosa
(n: 10) (dakika)
1.
1
0
0
0
1
0
2
10
9
10
5.
0
0
0
0
0
0
1
8
7
8
20.
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Acinetobacter
spp. (n: 10)
1.
1
0
0
0
1
0
2
4
8
10
5.
1
0
0
0
0
0
1
3
6
9
20.
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
MRSA
(n: 10) (dakika)
1.
0
0
0
1
1
0
0
1
1
2
5.
0
0
0
0
1
0
0
0
0
1
20.
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
* Süspansiyonun dezenfektan ile muamele süresi, ** %7.5 benzalkonium chloride, %2 nonoxynol 9, *** %7.05 fenol, %1.20 sodium
phenate,%4 gluteraldehid (1/16 suland›r›m: %0.4 fenol)
60
P090
nf
ek
si
yonları
Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini¤i Hastane
‹nfeksiyonlar› 2005 Y›l› Sürveyans Sonuçlar›
tan
H as
e
İ
Asuman fiengöz ‹nan1, Güldem Turan1, ‹lknur Erdem1, Nurgül Ceran1, Derya Ö. Engin1, Seniha fienbayrak Akçay1,
Behiye Dede1, Nur Akgün1, Pafla Göktafl1
o¤un bak›m ünitelerinde izlenen hastalar ciddi primer hastal›klar›, uygulanan invaziv giriflimler, hasta yat›fl
süresinin uzunlu¤u, genifl spektrumlu antibiyotiklerin s›kl›kla kullan›lmas› gibi faktörler nedeniyle dirençli
mikroorganizmalarla kolonizasyon ve infeksiyon geliflimine aç›k durumdad›r ve bu nedenle bu üniteler infeksiyon kontrolü aç›s›ndan izlenmesi gereken birimlerin bafl›nda gelmektedir.
Y
Bu çal›flmada hastanemiz Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini¤i’nde geliflen hastane infeksiyonlar›n›n s›kl›¤›, tipi ve etken mikroorganizmalar›n belirlenmesi amaçlanm›flt›r.
1 Ocak 2005-31 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda Haydarpafla Numune Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini¤i’nde yat›r›larak izlenen hastalar, prospektif olarak, laboratuvar ve klini¤e dayal› aktif sürveyans sistemi ile izlenmifl olup; hastane infeksiyonlar› (H‹) Hastal›k Kontrol Merkezi (CDC) kriterlerine göre tan›mlanm›flt›r.
Bu süre içerisinde yat›r›larak izlenen 783 hastan›n 85’inde toplam 121 H‹ tan›s› konulmufl ve H‹ h›z›: %15.45
olarak belirlenmifltir. Bu infeksiyonlardan 82 (%67.76)’si pnömoni, 19 (%15.70)’u kan dolafl›m› infeksiyonu (laboratuvar ile kan›tlanm›fl), 13 (%10.74)’ü üriner infeksiyon, 6 (%4.95)’s› cerrahi alan infeksiyonu, 1 (%0.82)’i menenjittir. Toplam 139 köken izole edilmifl olup; en s›k izole edilen etkenler s›ras›yla Pseudomonas aeruginosa
(%29.49), metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA) (%25.89), Acinetobacter spp. (%25.17) olmufltur. Psödomonas kökenlerinin en duyarl› oldu¤u antibiyotikler amikasin, imipenem, meropenem iken, Asinetobakter kökenlerinin en duyarl› oldu¤u antibiyotikler ise sefoperazon-sulbaktam, sulbaktam-ampisilin ve amikasin olarak belirlenmifltir.
Sonuç olarak, hastanemiz Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini¤i’nde en çok gözlenen hastane infeksiyonu
pnömoni, en s›k izole edilen etkenler Pseudomonas aeruginosa, MRSA ve Acinetobacter spp. olarak saptanm›flt›r.
Tablo 1. Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n Sistemlere Göre Da¤›l›m›.
n
%
Pnömoni
82
67.76
Kan dolafl›m›
infeksiyonu
19
15.70
Üriner sistem
infeksiyonu
13
10.74
Cerrahi alan
infeksiyonu
6
4.95
Menenjit
1
0.82
Tablo 2. ‹zole Edilen Hastane ‹nfeksiyonu Etkenlerinin Sistemlere Göre Da¤›l›m›.
Kan dolafl›m›
Üriner
Cerrahi alan
Etken
Pnömoni
infeksiyonu
infeksiyon
infeksiyonu
n
(%)
n
(%)
n
(%)
n
(%)
P. aeruginosa
32
32.9
3
14.2
3
23.0
3
42.8
Acinetobacter spp.
32
32.9
2
9.5
1
14.2
MRSA*
25
25.7
8
38.0
2
28.5
MRKNS**
1
4.76
Enterobacter spp.
5
5.1
1
4.76
1
14.2
Escherichia coli
2
2.0
1
4.76
1
7.6
Klebsiella spp.
1
1.0
1
4.76
Proteus spp.
1
7.6
Enterococcus spp.
1
4.76
4
30.7
Candida albicans
3
14.2
4
30.7
Toplam
97
100.0
21
100.0
13
100.0
7
100.0
Toplam
121
100.0
Menenjit
n
(%)
1
100
1
100.0
61
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Yo¤un Bak›m Ünitesinin Nozokomiyal Enfeksiyonlar›
P091
Burçin Sanl›1, Ayd›n Deveci1, Hayrettin Akdeniz1
1Yüzüncü Y›l Üniversitesi T›p Fakültesi
Amaç: Yo¤un bak›m ünitesinde hastane kökenli enfeksiyonlar ile etkenlerini belirlemek.
Gereç ve Yöntem: Laboratuar ve hastaya dayal› aktif sürveyans metotlar› kullan›larak yo¤un bak›m ünitesinde takip edilen hastalar,
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ölçütlerine göre nozokomial enfeksiyonlar aç›s›ndan prospektif olarak de¤erlendirildi.
Klinik örneklerden izole edilen mikroorganizmalar›n identifikasyonu Sceptor (Becton Dickinson, USA) otomasyon sistemiyle yap›ld›.
Bulgular: Çal›flma süresince yo¤un bak›m ünitesinde takip edilen 342 hastan›n 100’ünde (29.24) hastane kökenli enfeksiyon saptand›.
Hastalarda belirlenen enfeksiyonlar›n 171’i (72.77) pnömoni, 30’u (12.77) idrar yollar› enfeksiyonu, 24’ü (10.21) bakteriyemi, 6’s› (2.55) cerrahi alan enfeksiyonu ve 4’ü (1.70) peritonit olmak üzere 235 enfeksiyon ata¤› olufltu. Etken patojen olarak; 143’ünde (61) gram negatif,
85’inde (36) gram pozitif ve 7’sinde (3) Candida türleri izole edildi. Enterobactericeae türleri 91 (38.72) enfeksiyon ata¤›yla en s›k saptanan
etken olurken, s›ras›yla 42 (17.87) atakla S. aureus, 27 (11.49) atakla Pseudomonas aeruginosa ve 9 (3.83) atakla Stenotrophomonas maltophilia takip
etmekteydi.
Sonuç: Yo¤un bak›m ünitesinde takip edilen hastalarda pnömoni en s›k karfl›lafl›lan hastane kökenli enfeksiyon olurken, en s›k izole
edilen etken ise Enterobactericeae türleridir.
•
GATA E¤itim ve Araflt›rma Hastanesinde Hastane
‹nfeksiyonu Etkeni Olarak Tespit Edilen Enterococcus
spp. ‹zolatlar›n›n 2005 Y›l› Antibiyotik Direnç
Paternlerinin ‹rdelenmesi
P092
Levent Görenek1, A. Bülent Beflirbellio¤lu1, Mustafa Güney1, Aysun Özarslan1, Zeynep fienses1, Ahmet Celal Baflustao¤lu1,
nterekoklarda 1970’li y›llar ile birlikte hastane infeksiyonlar› etkenleri aras›nda yeri ve önemi oldukça artt›. Bu bakterilere karfl› beta
laktam antibiyotiklere ve aminoglikozidlere 1980’li y›llarda direncin ortaya ç›kmas› üzerine enterokok infeksiyonlar›n›n önemi daha da
artm›flt›r. Bu çal›flmada GATA E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde hastane infeksiyonu etkeni olarak tespit edilen Enterococcus spp. izolatlar›n›n 2005 y›l› antibiyotik direnç paternlerini incelemeyi amaçlad›k. Ayr›ca bu bilgiler do¤rultusunda, Enterokok direnç paternlerinin her
iki y›lda bir yap›lacak olan hastane infeksiyonlar› kongrelerinde sunulmas›n›, direnç gelifliminin izlenmesini ve sonuçlar›n›n kat›l›mc›larla
paylafl›lmas›n› hedefledik. Çal›flmam›zda 2005 y›l›nda hastane infeksiyonu etkeni olarak saptanan 26 Enterococcus spp. izolat› incelenmifltir.
Antibiyotik direnci CLSI standartlar›na göre Kirby-Bauer disk difüzyon yöntemi ile test edildi. Enterococcus spp. izolatlar›nda belirledi¤imiz
direnç oranlar›: Eritromisin %62, gentamisin %45, kloramfenikol %8, siprofloksasin %60, levofloksasin %60, ofloksasilin %63, penisilin %67,
ampisilin %67, tetrasiklin %50, streptomisin %46 olarak bulunmufltur. Bu izolatlarda vankomisin dirençi ise belirlenememifltir. Son y›llarda
kullan›m› gittikçe artan kinolonlara karfl› geliflen direncin de hiç de az›msanmayacak düzeyde olmas› dikkat çekicidir.
E
•
Difl Hekimli¤i Fakültesinde Çal›flan Personelin El
Y›kama Konusu ile ‹lgili Bilgi ve Tutum De¤erlendirmesi
P093
Filiz Ar›k1, Tüzenur fienel1, Emel Bulut1, ‹nci Devrim1, Mete Özer1, Hülya Köprülü1
1Ondokuz May›s Üniversitesi
u çal›flma, Ondokuz May›s Üniversitesi Difl Hekimli¤i Fakültesinde akademik, idari ve temizlik personeli olarak çal›flan bireylere uygulanan anket sonuçlar› de¤erlendirilerek gerçeklefltirilmifltir. Çal›flman›n amac›, infeksiyon kontrolünde önemli rol oynayan el y›kama
al›flkanl›¤› hakk›nda, difl hekimli¤i fakültesi çal›flanlar›n›n bilgi ve tutumlar›n›n belirlenmesidir. 22 sorudan oluflan bu anket; yafllar› 21 ile
50 aras›nda de¤iflen (ortalama 32.25 ± 6.46) 62 kad›n, 87 erkek 149 birey üzerinde uygulanm›flt›r. Çal›flma grubunun e¤itim durumu incelendi¤inde 10’u ilkokul, 7’si ortaokul, 39’u lise ve 93’ü üniversite mezunuydu. Bireylerin yafl, cinsiyet ve e¤itim durumlar› anket sorular›na
verilen cevaplara göre de¤erlendirilmifl ve sonuçlar istatistiksel olarak Ki-kare(X2) testi ile incelenmifltir.
B
El yoluyla bulaflan hastal›¤›, infeksiyonun önlenmesinde en etkin yolu bilme durumu, eldivenlerin infeksiyonlardan yüzde yüz korudu¤u bilgisi e¤itim düzeyi ile k›yaslanm›fl ve üniversite mezunu olanlar ve olmayanlar aras›nda istatistiksel olarak anlaml› farkl›l›k bulunmufltur (p< 0.05, p< 0.001, p< 0.05). Yap›lan bir ifllemden di¤er bir iflleme geçme s›ras›ndaki eldiven ç›karma durumunun cinsiyetlere göre k›yaslanmas›nda da istatistiksel olarak anlaml› fark bulunmufltur (p< 0.05)
Sonuç olarak, infeksiyon kontrolünde sterilizasyon ve dezenfeksiyon kadar önemli yer tutan kiflisel bariyer teknik uygulamalar› ve el
y›kaman›n bireylerin e¤itim düzeyleriyle önemli bir iliflkisi oldu¤unu ortaya koymaktad›r. Bu konudaki bilgilendirme çal›flmalar›n›n her kurumun kendi bünyesinde düzenli aral›klarla gerçeklefltirmesiyle, etkin el y›kama al›flkanl›¤› kazand›r›labilece¤i ve infeksiyon kontrolünde
ciddi yol al›naca¤› düflünülmektedir.
62
P094
Ondokuz May›s Üniversitesi Difl Hekimli¤i Fakültesi
Olarak ‹nfeksiyon Kontrolünün Neresindeyiz?
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
‹nci Devrim1, Mete Özer1, Emel Bulut1, Tüzenur fienel1, Filiz Ar›k1, Hülya Köprülü1
1Ondokuz May›s Üniversitesi
B
ir sa¤l›k kuruluflunda infeksiyona ve infeksiyon konrolüne verilen önem büyük ölçüde sunulan sa¤l›k hizmetinin düzeyi ile iliflkilidir. Sa¤l›k hizmeti veren tüm kurulufllar bu hizmetlerini: infeksiyon riskinden uzak, çapraz infeksiyona neden olmayacak flekilde ve infeksiyon kontrolü aç›s›ndan güvenilir bir flekilde vermelidirler. ‹nfeksiyon kontrolünün hastaya ve kuruma getirece¤i birçok
yarardan daha önemli olan ve titizlikle üzerinde durulmas› gereken konu; infeksiyon kontrolünün temelde “ET‹K B‹R GÖREV” olmas›d›r. ‹nfeksiyon kontrol kurallar›n›n do¤ru biçimde konulmas›, konulan kurallar›n uygulanabilirli¤i, denetim ve yapt›r›m mekanizmalar›n›n iflleyebilmesi ancak kurumlar›n ça¤dafl yönetim anlay›fl› içerisinde yönetilmeleri ile mümkün olacakt›r. Bu yap›lanmalar›n içerisinde “‹nfeksiyon Kontrol Komiteleri” önemli bir yer tutmaktad›r.
Bu do¤rulardan hareketle fakültemizde 27.03.2002 tarihinde oluflturulan ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi: Sa¤l›k personelinin e¤itimi, kurum sterilizasyon politikalar›n›n belirlenmesi, personelin infeksiyonlardan korunmas› ana bafll›klar›ndaki konulara çözüm aramak amac›yla hizmetlerine bafllam›fl ve fakültemiz anabilim dal› baflkanl›klar› ile komite aras›ndaki iletiflimi sa¤lamak amac›yla görevlendirilmifl kiflilerden oluflan alt komite ile birlikte çal›flmalar›n› sürdürmektedir. Komite çal›flmalar› afla¤›da sunulan genel bafll›klar alt›nda özetlenebilir:
1- Oluflturulan “Sterilizasyon Güvenlik Program›” dahilinde uygulanan sterilizasyon kontrol uygulamalar›
2- Çapraz infeksiyon riskini azaltmaya yönelik önlemler
3- Çevre At›k Yasas›’n›n belirledi¤i yönergeler do¤rultusunda oluflturulan “At›k Yönetimi”
4- Kurum içerisindeki birimlerde infeksiyon kontrolünde kullan›lan sarf malzemeleri hakk›nda bilgi kaynaklar› oluflturularak etkin ve en ekonomik olanlar›n›n belirlenmesi çal›flmalar›
5- Kurum çal›flanlar›n›n infeksiyon kontrolü konusunda e¤itilmesi ve bu e¤itimlerin süreklili¤inin sa¤lanmas›
6- ‹nfeksiyon kontrolü konusunda hasta e¤itimini amaçlayan “‹nfeksiyon kontrol bültenleri” uygulamalar›
7- Komitenin sürekli geliflimi için, infeksiyonla ilgili bilimsel etkinlikler ve bilgilendirme toplant›lar›na aktif kat›l›m›n sa¤lanmas›
Tüm bu çal›flmalar infeksiyon kontrolünde geçerli olan uluslararas› ve ulusal genel kural ve kabuller çerçevesinde yürütülmekte
olup, kurumumuzun infeksiyon kontrolü ile ilgili bu kabul ve kurallar›n uygulanmas›nda en üst düzeye gelmesini hedeflemektedir.
•
P095
GATA E¤itim Hastanesi’nde 2004-2005 Y›llar›nda Saptanan
Hastane ‹nfeksiyon Etkeni ESBL Pozitif Bakteriler
Zeynep fienses1, Levent Görenek1, Hakan Aydo¤an1, A. Bülent Beflirbellio¤lu1, Ahmet Celal Baflustao¤lu1,
1GATA Hastane ‹nfeksiyonlar› Kontrol Komitesi, Ankara
ünümüzde gram negatif basillerde görülen antibiyotik direnci infeksiyonlar›n baflar›l› tedavisi için büyük bir tehdit oluflturmaktad›r. Beta laktam antibiyotiklere direncin önemli bir mekanizmas›n› oluflturan genifllemifl spektrumlu beta laktamaz (extendedspectrum beta-lactamase= ESBL) üretimi üçüncü kuflak sefalosporinlerin hastanelerde yo¤un olarak kullan›lmalar›yla ortaya ç›km›flt›r. ESBL 1983 y›l›nda saptanm›fl, plazmid arac›l›¤›yla bakteriler aras›nda kolayl›kla aktar›labildi¤i için h›zla yay›lm›fl, önce E. coli ve
Klebsiella sonra Citrobacter, Enterobacter, Morganella, Proteus, Providencia, Salmonella ve Serratia cinsinde raporlanm›flt›r. S›kl›kla immün yetmezlik ve yo¤un bak›m hastalar›nda eradikasyonu zor infeksiyonlar oluflturdu¤undan bu infeksiyonlarda klinik yaklafl›m ve tedavi seçimleri önemlidir. Genifl spektrumlu antibiyotiklerin s›k reçetelendirildi¤i günümüzde rutin antibiyogram testleri ile belirlenemeyen
ESBL özelli¤i, belki de daha fazla bakteri taraf›ndan tafl›nmakta ve yatan hastalar›n tedavi baflar›s›zl›klar›n›n önemli nedenlerinden
birini oluflturmaktad›r.
G
Çal›flmam›zda, yatan hastalar›m›z›n çeflitli örneklerinden izole edilen, 2004 y›l›na ait 93, 2005 y›l›na ait 47 ESBL pozitif izolat›n 2004
y›l›nda 20 (%21.5)’sinin, 2005 y›l›nda 15 (%31,9)’inin hastane infeksiyon etkeni oldu¤u gösterildi. ESBL pozitiflikleri 2004-NCCLS kriterlerine göre seftazidim-klavulanik asit (30 mg/10 mg), sefotaksim-klavulanik asit (30 mg/10 mg) diskleri (Oxoid-‹ngiltere) kullan›larak sinerji referans yöntemiyle saptand›. Hastane infeksiyon etkeni izolatlar aras›nda ESBL pozitif oldu¤u belirlenen 35 [20 (2004)/15
(2005)] izolat›n 16 (11/5)’s› Escherichia coli, 9 (2/7)’u Klebsiella spp., 3 (2/1)’ü Proteus spp., 1’i (2004) Pseudomonas aeruginosa, 1’i (2004) Acinetobacter spp., 1’i (2004) Enterobacter spp., 1’i (2005) Morganella morganii, 1’i (2004) Serratia marcescens, 1’i (2004) Citrobacter amalonaticus, 1’i (2005)
Burkholderia cepacia’yd›.
Sonuç olarak, ESBL pozitif hastane infeksiyon etkeni izolatlar›m›z›n ço¤unu Escherichia coli ve ikinci s›rada ise Klebsiella türlerinin
oluflturdu¤u belirlendi. Tedavide sorun olmaya devam edece¤i düflünülen ESBL pozitif izolat oranlar›n›n hassasiyetle izlenip, ülkemizdeki di¤er verilerle de karfl›laflt›r›larak gelecekteki izolasyon oranlar›n›n takibinin, yap›lacak di¤er araflt›rmalara ›fl›k tutaca¤› de¤erlendirilmektedir. ESBL özelli¤inin h›zla yay›lmas›n› önüne geçmek için, rutin antibiyogram testleriyle belirlenerek elde edilen veriler ›fl›¤›nda.
63
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Postmortem Akci¤er Doku Biyopsisi: Vankomisine
Dirençli Enterokok
P096
Meltem Ifl›kgöz Taflbakan1, Bilgin Arda1, Feza Bacako¤lu2,
Hüsnü Pullukçu1, Ajda Turhan3, Murat Tombulo¤lu4, Sercan Ulusoy1
1Ege Üniversitesi T›p Fakültesi Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2Ege Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›
Anabilim Dal›, 3Ege Üniversitesi T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabililm Dal›, 4Ege Üniversitesi T›p Fakültesi
‹ç Hastal›klar› Hematoloji Bilim Dal›
ematolojik maliniteli olgularda yüksek doz kemoterapi sonras› ortaya ç›kan immünsüpresyon hastalar›
a¤›r ve atipik seyirli infeksiyonlara yatk›n hale getirir. Bu hastalarda en önemli mortalite nedeni bakteriyel ve fungal infeksiyonlard›r. Bu infeksiyonlar›n tan›s›nda ayr›nt›l› laboratuar incelemelerine ra¤men tan›
koymak her zaman mümkün olmamaktad›r. Bu yaz›da postmortem akci¤er doku biyopsisi ile VRE infeksiyonu tan›s› konan bir olgu sunulmufltur.
H
Olgu: ‹ki ay önce dizlerde morarma, diz eklemlerinde flifllik ve boyun bölgesinde lenfadenopati geliflen
22 yafl›nda bayan hastan›n yap›lan incelemelerinde lökositoz (%80 blast) anemi ve trombositopeni saptanm›fl. Akut lökoz düflünülen hastan›n kemik ili¤i incelemeleri sonucunda AML M4 tan›s› konarak Alexan, zavedos kemoterapisi uyguland›. Kemoterapi sonras› atefl yüksekli¤i olan hastan›n fizik bak›s›nda enfeksiyon oda¤› saptanmad›, kültürleri al›narak, febril nötropeni olarak de¤erlendirilen hastaya sefepim, amikasin tedavisi
baflland›. Atefl yan›t› sa¤lanamayan hastaya 3. gün teikoplanin, 4. gün sefepim kesilerek meropenem, 5. gün
amfoterisin B eklendi. Kültürlerinde üreme olmad›, galaktomannan antijen testi negatif bulundu. Ayr›ca bu
dönemde dahiliye klini¤inde yap›lan VRE sürveyans kültürlerinde pozitiflik saptanmad›. Febril nötropeni
ata¤›n›n 13. gününde hipotansiyon ve hipoksi geliflmesi üzerine entübe edilerek Gö¤üs Hastal›klar› yo¤un bak›m ünitesine yat›r›ld›. Hasta ayn› gün ex oldu. Tan›sal amaçl›, körlemesine, akci¤er ince i¤ne aspirasyon biyopsisi yap›ld›. Doku örne¤i mikrobiyolojik kültürlerinde vakomisine dirençli enterokok üredi. Doku biyopsisi incelemelerinde Pneumocystis jiroveci saptanmad›.
Sonuç: Febril nötropenik hastalarda hastalar›n genel durumlar› ve sitopenileri infeksiyonlar›n kesin tan›s› için gerekli olan invaziv ifllemlere ço¤u zaman izin vermemektedir. Ülkemizde postmortem otopsi incelemelerinin yap›lmas› oldukça sorunludur. Bu nedenle postmortem torasentez ve ince i¤ne aspirasyon biyopsileri yap›larak mortalite nedenleri aç›s›ndan daha sa¤l›kl› verilere ulafl›labilir.
Bu olguda febril nötropeni süresince antimikrobiyal tedavilere yan›t vermeyen, mikrobiyolojik ve radyolojik incelemelerinde infeksiyon oda¤› saptanamayan, sürveyans kültürlerinde VRE kolonizasyonu olmayan
hastada postmortem akci¤er doku biyopsi kültürlerinde VRE saptanmas› oldukça flafl›rt›c›d›r.
•
Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde Saptanan
Acinetobacter baumannii Salg›n›
P097
Nevgün Özen1, Dilek Çolak1, Dilara Ö¤ünç1, Dilara ‹nan1, Gözde Öngüt1, Meral Gültekin1
1Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi
cinetobacter baumannii; hastane infeksiyonlar› aras›nda özellikle yo¤un bak›m ünitelerinde salg›nlara yol açarak yüksek mortaliteyle seyretmesi ve çoklu ilaç direnci gelifltirebilmesi nedeniyle önemli bir yer tutmaktad›r. Bu çal›flmada A¤ustos-Kas›m 2003 tarihleri aras›nda Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Yo¤un Bak›m Ünitesi’nde meydana gelen Acinetobacter baumannii salg›n›n›n moleküler epidemiyolojisini araflt›rmak amaçlanm›flt›r. K›rküç hastaya ait yüzk›rkdört klinik örnek ve onbir çevre kültürü örne¤inden izole edilen toplam 159 izolat konvansiyonel yöntemler ve API 20 NE (Biomerieux France) sistemiyle Acinetobacter baumannii olarak tiplendirilmifltir. Sufllar›n antibiyotik duyarl›l›klar› disk difüzyon ve E-test yöntemiyle belirlenerek CLSI (NCCLS)
kriterlerine göre yorumlanm›flt›r. Sufllar›n imipenem, meropenem, sefotaksim, seftazidim, sefoperazon, sefoperazon-sulbaktam, sefepim, piperasilin-tazobaktam, siprofloksasin, gentamisin, tobramisin, duyarl›l›klar› s›ras›yla %49, %60, %3, %3, %1.5, %91, %15, %10, %14, %9.5, %22 olarak bulunmufltur. Tüm izolatlar Pulsed field
gel electrophoresis (PFGE) yöntemiyle moleküler olarak analiz edilmifl ve incelenen salg›n›n poliklonal oldu¤u ortaya ç›kar›lm›flt›r.
A
64
P098
nf
ek
si
yonları
Nozokomiyal Kan Dolafl›m› ‹nfeksiyonlar›,
Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi, 2004-2005
tan
H as
e
İ
Murat Dizbay1, Serpil Bafl2, Ayhan Gürsoy2, Derya Özcan Kanat1, Arzu Altunçekiç1, Özlem Güzel1, Mustafa Nuri Ceyhan3,
Birgül Kaçmaz4, Ifl›l Maral3, Firdevs Aktafl1
Enfeksiyon Kontrol Hemfliresi, 3Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›, 4Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi T›bbi Mikrobiyoloji
Anabilim Dal›
Amaç: Amaç Gazi Hastanesinde 2004-2005 y›llar›nda geliflen nozokomiyal kan dolafl›m› infeksiyonlar›n›n (KD‹) etken ve direnç profillerinin belirlenmesi, gelecekte izlenecek sürveyans programlar› ve infeksiyon kontrolüne yönelik önlemlerin planlanmas›d›r.
Yöntem: KD‹’lerin izlemi Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesinin (‹KK) Sürveyans Alt Grubu taraf›ndan yürütülmüfltür. KD‹’ler aktif
prospektif sürveyans yöntemi ile izlenmifltir. KD‹ tan›s› CDC kriterlerine göre konulmufltur. ‹statistiksel de¤erlendirme için SPSS 11.0 kullan›lm›flt›r. Etkenlerin tan›mlanmas› için klasik yöntemler ve BBL Crystal GP ve E/NF (Becton Dickinson, USA) sistemi kullan›lm›flt›r. KD‹
oran› “bir y›ll›k süre içinde saptanan nozokomiyal KD‹ say›s›/ayn› dönemde yatan toplam hasta say›s› x 100” formülü ile hesaplanm›flt›r.
Bulgular: Gazi Hastanesi’nde 2004-2005 y›llar›nda geliflen hastane infeksiyonlar› aras›nda KD‹’ler en s›k görülen infeksiyonlar olmufltur (%27.6). 2004-2005 y›llar›nda izole edilen etkenlere bak›ld›¤›nda s›ras›yla Gram negatifler %52.9 ve %41.6, Gram pozitifler %44.3 ve %45.6
ve mantarlar %2.8 ve %12.8 oran›nda izole edilmifltir. En s›k izole edilen üç mikroorganizma s›ras›yla 2004 y›l›nda koagülaz negatif stafilokoklar (KNS) (%23.5), E. coli (%12.9) ve Acinetobacter spp. (%11.8) iken 2005 y›l›nda ise KNS (%21.1), Acinetobacter spp. (%13.6) ve Staphylococcus
aureus’tur (%12.0) (Tablo 2).
KD‹ insidans› YBÜ’lerde %22.9, dahili bölümlerde %2.5 ve cerrahi bölümlerde %0.3 olarak saptanm›flt›r. YBÜ’lerde geliflen infeksiyonlar›n %30’u Reanimasyon ünitesinde görülürken dahili birimlerde geliflen infeksiyonlar›n %50’si Hematoloji bölümünde ortaya ç›km›flt›r.
Metisilin direnci KNS’lerde %78.9, S. aureus’da %62.2 olarak bulunmufltur. Stafilokoklarda vankomisin direnci görülmezken enterokoklar›n
%8.3’ü vankomisine dirençli olarak saptanm›flt›r. E. coli için karbapenemler, Pseudomonas için siprofloksasin, Acinetobacter için sefoperazon-sulbaktam ve Klebsiella için karbapenemler en duyarl› antibiyotikler olarak saptanm›flt›r.
Sonuç: KD‹’ler hastanemizde özellikle YBÜ’ler, Hematoloji gibi vasküler kateterlerin yo¤un olarak kullan›ld›¤› bölümlerde önemli bir
problemdir. ‹KK kateter tak›lmas› ve takibi konusunda ulusal ve uluslararas› rehberler ›fl›¤›nda ilgili bölümlerde aktif e¤itimi sürdürmektedir. Kateter uygulamalar›n›n deneyimli bir ekip taraf›ndan yürütülmesinin infeksiyon oran›n› azaltabilece¤i belirtilerek, özel bir kateter
ekibinin oluflturulmas› yönetime önerilmifltir.
Tablo 1. Gazi Hastanesi’nde 2004-2005 Y›llar›nda Görülen Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n Da¤›l›m›.
Hastane infeksiyonu
2004 (%)
2005 (%)
Kan dolafl›m› infeksiyonlar›
28.8
27.6
Pnömoni
23.6
26.9
20
18.9
19.9
18.4
Deri-yumuflak doku infeksiyonlar›
5.1
4.2
Santral sinir distemi infeksiyonlar›
0.9
Di¤er*
1.0
1.7
Toplam
3.0
100
100
* Gastrointestinal Sistem Enf., Kemik ve Eklem Enf, Kardiyovasküler Sistem Enf., Göz Enf., Genital Sistem Enf., Kulak-Burun-Bo¤az ve A¤›z Enf.
Tablo 2. Nozokomiyal KD‹’lerden ‹zole Edilen Mikroorganizmalar.
Mikroorganizma
2004
2005
Say› (n)
Yüzde (%)
Say› (n)
Yüzde (%)
124
44.3
171
45.6
KNS
63
23.5
79
21.1
S. aureus
26
6.3
45
12.0
Enterococcus spp.
14
5.0
26
6.9
Streptococcus spp.
13
4.6
11
2.9
Corynebacterium spp.
5
1.8
6
1.6
Gram pozitifler
Di¤er
3
1.1
4
1.1
148
52.9
156
41.6
Acinetobacter spp.
33
11.8
51
13.6
Klebsiella spp.
33
11.8
35
9.3
E. coli
36
12.9
26
6.9
Pseudomonas spp.
26
9.3
21
5.6
Gram negatifler
Serratia spp.
2
0.7
10
2.7
Enterobacter spp.
5
1.8
7
1.9
Di¤er
13
4.7
7
1.9
Mantarlar
8
2.8
48
12.8
Candida albicans
Candida non-albicans
Toplam
1
0.4
17
4.5
7
280
2.5
100
31
375
8.3
100
65
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Nozokomiyal Gram Negatif Bakteriyemi ve Dirençli
Bakteriyemi ‹çin Risk Faktörleri
P099
Tuba Kuruo¤lu1, fiaban Esen1, Cafer Ero¤lu1, Mustafa Sünbül1, Hakan Leblebicio¤lu1
1Ondokuz May›s Üniversitesi T›p Fakültesi
Amaç: Antibiyotik dirençli nozokomiyal bakteriyemilerin tedavisi zordur ve tan›daki gecikme mortalite art›fl›na neden olur. Çal›flman›n amac› hastanede geliflen Gram negatif bakteriyemilerin karakteristik
özelliklerini tan›mlamak ve dirençli bakteriyemiler için risk faktörlerini belirlemektir.
Hastalar ve Metod: Haziran 2004-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda eriflkin hastalarda hastanede geliflen ve
etkeni Gram negatif bakteri olan 100 bakteriyemi epizodu çal›flmaya dahil edildi. ‹zole edilen Gram negatif etken 3. kuflak sefalosporin grubuna dirençli ise, Pseudomonas aeruginosa da ise siprofloksasin, seftazidim,
piperasilin, imipenem’den birine dirençli ise dirençli bakteriyemi olarak kabul edildi. Hastalar›n demografik özellikleri ve ilaca dirençli bakteriyemi için olas› risk faktörleri kaydedildi. Olas› risk faktörleri tek de¤iflkenli analiz ile belirlendi. Anlaml› bulunan risk faktörleri logistik regresyon analizi ile ba¤›ms›z risk faktörü olma aç›s›ndan araflt›r›ld›.
Bulgular: Çal›flmaya dahil edilen hastalar›n %56’s› erkek, ortalama yafl da 56.5 ± 15.3 idi. 100 bakteriyemik epizodun %36’s› dirençli bakteriyemi idi. Bu grupta en fazla A. baumannii 15 (%41.7), E. coli 7 (%19.4)
ve P. aeruginosa 6 (%16.7) yer al›yordu. Tek de¤iflkenli analizde yo¤un bak›m ünitesine yat›fl, mekanik ventilasyon deste¤i gerektiren solunum yetmezli¤i, akut böbrek yetmezli¤i (ABY), endotrakeal tüp varl›¤›,
bakteriyemiden önceki bir ay içerisinde tedavi amaçl› antibiyotik ve genifl spektrumlu sefalosporin kullanm›fl olmak, etkenin A. baumannii olmas›, düflük Glasgow ve yüksek ECOG skorlar› dirençli bakteriyemi
için risk faktörü olarak belirlendi. Yap›lan logistic regresyon analizinde de yo¤un bak›mda yat›fl (p=
0.024), ABY (p= 0.005), etkenin A. baumannii olmas› (p= 0.0003) ve bakteriyemiden önceki bir ay içinde genifl spektrumlu sefalosporin kullanmak (p= 0.012) dirençli bakteriyemi için ba¤›ms›z risk faktörü olarak
saptand›.
Sonuç: Uygunsuz antibiyotik kullan›m› ve genifl spektrumlu sefalosporinlerin ampirik kullan›m›ndan
kaç›nmak dirençli bakteriyemi geliflmesini azaltabilir. Etkenin A. baumannii olabilece¤i durumlarda tedavi
planlan›rken yüksek oranda dirençli olma olas›l›¤› göz önünde bulundurulmal›d›r.
•
Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde Vankomisin Dirençli
Enterokok (VRE) Salg›n›
P100
Betil Özhak1, Dilara Ö¤ünç1, Dilek Çolak1, Dilara ‹nan1, Nevgün Özen1, Gözde Öngüt1, Akif Yeflilipek1, Meral Gültekin1
1Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi
kdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde Haziran 2005-Ocak 2006 tarihleri aras›nda Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Servisi’nde vankomisin dirençli enterokok (VRE) salg›n› olmufltur. ‹lk VRE izolat›n›n saptanmas›n›n ard›ndan tüm hastalar›n d›flk› örneklerinden sürveyans çal›flmalar› bafllat›lm›fl ve örnekler vankomisinli (6 µg/ml) VRE Agar Besiyeri’ne (Oxoid,‹ngiltere) ekilerek üreyen koloniler konvansiyonel yöntemler
ve Phoenix (Becton Dickinson, USA) otomatize sistemi ile identifiye edilmifl ve antiyotik duyarl›l›k sonuçlar› belirlenmifltir. Sürveyans çal›flmas› boyunca 8’i klinik örnek (5 kan, 3 idrar), 38’i d›flk› ve bir yatak kenar› örne¤inden toplam 47 adet VRE izole edilmifltir. ‹zolatlar›n 36’s›nda gerekli incelemeler tamamlanm›fl
olup, bu çal›flmada bu izolatlara ait sonuçlar verilmifltir. Otuzalt› izolat›n tümü Enterococcus faecium olup, polimeraz zincir reaksiyonu (PZR) ile vanA genotipi pozitiftir; izolatlar›n vankomisin ve teikoplanin E-test
M‹K de¤erleri s›ras› ile 128 µg/ml ve 16 µg/ml de¤erlerinden büyük olarak bulunmufltur. ‹zole edilen sufllar pulsed-field gel electrophoresis (PFGE) yöntemi ile tiplendirilerek salg›n›n poliklonal oldu¤u saptanm›flt›r.
A
66
P101
nf
ek
si
yonları
Nozokomiyal E. coli Bakteremilerinin De¤iflen Direnç
Profili: Befl Y›ll›k Sonuçlar›n De¤erlendirilmesi
tan
H as
e
İ
Meltem Ifl›kgöz Taflbakan1, Hüsnü Pullukçu1, O¤uz Reflat Sipahi1, Ajda Turhan2, Bilgin Arda1, Tansu Yamazhan1,
Alper Tünger1, Sercan Ulusoy1
1Ege Üniversitesi T›p Fakültesi Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2Ege Üniversitesi T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik
Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
Amaç: Çal›flmam›zda 2001-2005 y›llar› aras›nda nozokomiyal bakteremi etkeni olarak soyutlanan E. coli kökenlerinin çeflitli antibiyotiklere duyarl›l›klar› saptamak; 2001-2002 dönemi ile 2004-2005 dönemlerinin karfl›laflt›r›larak 2003 bütçe uygulama talimat›n›n direnç oranlar›na etkisini incelemek. Metot: 2001-2005 y›llar› aras›nda kan kültürlerinden E. coli soyutlanan olgular belirlenerek, hastane kay›tlar› retrospektif olarak incelendi. Hastaneye yat›fltan 72 saat ve sonras›nda gönderilen kan kültürlerinden E. coli soyutlanan olgular hastane
kökenli bakteremi etkeni olarak kabul edildi. Ayn› hastan›n tekrarlayan üremeleri çal›flma d›fl›nda b›rak›ld›.
BactAlert (bioMérieux Inc, Durham, NC, USA) kan kültürü otomatize sisteminde üreme saptand›ktan sonra,
kanl› ve EMB (eozin metilen blue) agar besiyerlerine yap›lan subkültürlerde izole edilen bakteriler konvansiyonel yöntemler ve ID 32 E (bioMérieux, Marcy I’Etoile, France) kitleri kullan›larak tür düzeyinde isimlendirildi. Antibiyotik duyarl›l›k testleri National Committee for Clinical Laboratory Standards kriterleri do¤rultusunda disk difüzyon yöntemi ile yap›ld›. Kontrol kökeni olarak E. coli ATCC 35218 kökeni kullan›lm›flt›r. Veriler SPSS 11.0 paket program› ile ki-kare testi kullan›larak de¤erlendirilmifltir.
Bulgular: E. coli kökenlerinin y›llara göre direnç oranlar› tablo 1’de gösterilmifltir. Çal›fl›lan tüm antibiyotiklere karfl› direnç ve ESBL oranlar› art›fl göstermektedir. 2001-2002 ile 2004-2005 dönemleri karfl›laflt›r›ld›¤›nda kotrimoksazol d›fl›ndaki tüm antibiyotik direnç oranlar›ndaki art›fl istatistiksel olarak anlaml›d›r. Çal›fl›lan
kökenlerin hiçbirisinde karbapenem direnci saptanmam›flt›r. Sonuç: Hastane kökenli E. coli kökenlerinin direnç oranlar› ülke ortalamalar› ile benzerdir. Bütçe uygulama talimat› sonras›nda karbapenem kullan›m›n› oldukça s›n›rland›r›lm›flt›r. Buna paralel olarak 2. ve 3. kuflak sefalosporin kullan›m›nda yo¤un art›fl gözlenmifltir. Bu antibiyotik politikas› de¤iflikli¤inin GSBL ve direnç oranlar›n›n art›fl›ndan sorumlu oldu¤unu düflünmekteyiz.
Tablo 1. E. coli Kökenlerinin Direnç Oranlar›n›n Y›llara Göre Da¤›l›m›.
2001 n= 62
2002 n= 98
2003 n= 126
2004 n= 153
2005 n= 204
Amikasin
4.9
0
6.3
2.6
12.7
AMC
18
30.9
46.8
45
56.2
Sefuroksim
14.5
22.4
33
35.3
48.7
Sefotaksim
13.3
17.5
29.6
34.2
42.1
Sefepim
3.9
12.6
26
27.8
40.6
Pip/Taz.
9.7
17.9
30.1
32.2
42.3
Kotrimoksazol
54.8
53.6
58.9
56.4
59.7
Siprofloksasin
32.7
37.3
50.42
45.9
57.5
GSBL
11.3
18
29.4
34
41.2
AMC: Amoksisilin klavulonik asit, Pip/Taz.: Piperasilin tazobaktam, GSBL: Genifllemifl spektrumlu ß-laktamaz
Tablo 2. Enfeksiyon Hastal›klar› Onay› Öncesi ve Sonras› Direnç Oranlar›.
2001-2002 n=160
2004-2005 n=357
p
Amikasin
1.9
8.4
< 0.05
AMC
24.8
50.8
< 0.05
Sefuroksim
19.4
42.9
< 0.05
Sefotaksim
15.9
38.8
< 0.05
Sefepim
9.4
34.9
< 0.05
Pip/Taz.
14.6
37.9
< 0.05
Kotrimoksazol
54
58.3
> 0.05
Siprofloksasin
35.5
52.6
< 0.05
AMC: Amoksisilin klavulonik asit, Pip/Taz.: Piperasilin tazobaktam.
67
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Nozokomiyal Bakteremi Etkeni Pseudomonas aeruginosa
Kökenlerinin Çeflitli Antibiyotiklere Direnç Durumu:
Befl Y›ll›k Sonuçlar›n De¤erlendirilmesi
P102
Hüsnü Pullukçu1, O¤uz Reflat Sipahi1, Meltem Ifl›kgöz Taflbakan1,
Ajda Turhan2, Bilgin Arda1, Tansu Yamazhan1, Alper Tünger2, Sercan Ulusoy1
1Ege Üniversitesi T›p Fakültesi Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›,
2Ege Ü.T.F. Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
Amaç: Hastanemizde 2001-2005 y›llar› aras›nda nozokomiyal bakteremi etkeni olarak soyutlanan P. aeruginosa kökenlerinin çeflitli antibiyotiklere duyarl›l›klar› saptanmas›; 2003 bütçe uygulama talimat›n›n direnç paternlerine etkisini incelemek amac›yla 2001-2002 dönemi ile 2004-2005 dönemlerinin karfl›laflt›r›lmas› amaçlanm›flt›r.
Metot: 2001-2005 y›llar› aras›nda kan kültürlerinden P. aeruginosa soyutlanan tüm olgular belirlendi. Bu olgular›n hastane kay›tlar› retrospektif olarak incelenerek, hastaneye yat›fltan 72 saat ve sonras›nda gönderilen kan kültürlerinden P. aeruginosa soyutlanan olgular hastane kökenli bakteremi etkeni olarak kabul edildi. Ayn› hastan›n tekrarlayan üremeleri çal›flma d›fl›nda b›rak›ld›. BactAlert (bioMérieux
Inc, Durham, NC, USA) kan kültürü otomatize sisteminde üreme saptand›ktan sonra, kanl› ve EMB (eozin metilen blue) agar besiyerlerine yap›lan subkültürlerde izole edilen bakteriler konvansiyonel yöntemler ve API 20 NE (bioMérieux, Marcy I’Etoile, France) kitleri kullan›larak tür düzeyinde isimlendirildi. Antibiyotik duyarl›l›k testleri National Committee for Clinical Laboratory Standards kriterleri do¤rultusunda amikasin 30 µg, netilmisin 30 µg, aztreonam 30 µg, siprofloksasin 5 µg, seftazidim 30 µg, Sefoperazon 105 µg, sefepim 30 µg, piperasilin/tazobaktam 110 µg, imipenem 10 µg, meropenem 10 µg (Oxoid, England) diskleri kullan›larak, disk difüzyon yöntemi ile yap›ld›.
Kontrol kökeni olarak P. aeruginosa ATCC 27853 kullan›ld›. Veriler SPSS 11.0 paket program› ile ki-kare testi kullan›larak de¤erlendirildi.
Bulgular: 2001-2005 y›llar› aras›nda soyutlanan 345 kökenin y›llara göre direnç oranlar› tablo 1’de gösterilmifltir. 2003 bütçe uygulama
talimat›n›n direnç paternlerine etkisini incelemek amac›yla 2001-2002 ve 2004-2005 dönemi karfl›laflt›r›ld›¤›nda (Tablo 2); piperasilin/tazobaktam ve netilmisin direncinde artma görülürken, çal›fl›lan di¤er antibiyotiklerin direnç oranlar›nda azalma görülmüfltür. Meropenem ve
amikasin direncindeki düflüfl istatistiksel olarak anlaml› bulunmufltur.
Sonuç: Hastane kökenli P. aeruginosa kökenlerinin direnç oranlar› ülke ortalamalar›na göre düflük saptanm›flt›r. Bütçe uygulama talimat› sonras›nda amikasin ve meropenem direncindeki istatistiksel olarak anlaml› düflüfl di¤er antibiyotiklere karfl› dirençteki azalma ile birlikte de¤erlendirildi¤inde uygulaman›n faydas›n›n yaln›zca antibiyotik kullan›m›ndaki düflüfl ile s›n›rl› olmad›¤› sonucuna var›lm›flt›r.
Tablo 1. Y›llara Göre Direnç Oranlar›n›n Da¤›l›m› (%).
2001 (n= 75)
2002 (n= 83)
2003 (n= 41)
2004 (n= 77)
2005 (n= 69)
Amikasin
45.3
24.4
30.7
16
Netilmisin
50
22.8
22.7
36.9
16.2
23.8
Aztreonam
58.6
35.3
41.4
56.3
45.9
Siprofloksasin
47.3
14.3
17
30.6
34.8
Seftazidim
42.6
22.9
27.5
48
28.9
Sefoperazon
48.6
25.3
22.8
30.4
13.8
Sefepim
48.4
36.6
30
42
20.6
Piperasilin/tazobaktam
41.8
28.9
31.7
40.8
36.4
‹mipenem
52.1
19.5
15.4
27.3
26.1
Meropenem
53.4
18
10.2
24.2
22.4
Tablo 2. Enfeksiyon Hastal›klar› Onay› Öncesi ve Sonras› Direnç Oranlar›.
P. aeruginosa
2004-2005 (n= 146)
p
Amikasin
2001-2002 (n= 158)
34.4
16
< 0.001
Netilmisin
36.8
31.8
> 0.05
Aztreonam
46.5
51.5
> 0.05
Siprofloksasin
30.5
32.6
> 0.05
Seftazidim
32.3
39
> 0.05
Sefoperazon
37.2
24
< 0.05
Sefepim
42.6
30
< 0.05
Piperasilin/tazobaktam
34.6
38.7
> 0.05
‹mipenem
34.6
26.6
> 0.05
Meropenem
34.6
23.5
< 0.05
68
P103
Hastanemizde ‹nfeksiyon Etkeni Acinetobacter
Türlerinin Baz› Antibiyotiklere Duyarl›l›klar›n›n ‹ncelenmesi
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
‹brahim Erayman1, Mehmet Özdemir2, Emel Türk Ar›bafl1, Mahmut Baykan2, Mehmet Bitirgen1
1Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi
cinetobacter türleri Gram (-) basiller içerisinde çoklu antibiyotik dirençli olmalar› ve hastane infeksiyon etkenleri aras›nda
s›kl›kla izole edilmeleri ve birçok antibiyoti¤e dirençli olmalar› nedeni ile önem kazanmaktad›r. Bu çal›flmada Selçuk
Üniversitesi Meram T›p Fakültesi Hastanesinde 2005 y›l›nda prospektif ve aktif sürveyans yöntemi ile izlenen ve Centers
for Disease Control and Prevention (CDC) kriterlerine göre hastane infeksiyonu tan›s› alan hastalar›n çeflitli klinik
örneklerinden izole edilen Acinetobacter sufllar›n›n baz› antibiyotiklere duyarl›l›k oranlar›n›n incelenmesi amaçlanm›flt›r.
A
1 Ocak-31 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda farkl› kliniklerden al›nan hastane infeksiyonu etkeni çeflitli örnekler Merkez
Mikrobiyoloji Laboratuar›m›zda incelendi. Al›nan örnekler Kanl› Agar ve EMB Agara ekim yap›larak 37°C’de 18-24 saat
inkübe edildi. Mikroskopi, koloni ve biyokimyasal özelliklerine göre 187 adet Acinetobacter türü etken patojen olarak tesbit
edildi. Antibiyotik duyarl›l›k testleri Kirby-Bauer disk diffuzyon yöntemiyle CLSI kriterlerine göre yap›ld›.
Hastane infeksiyon etkeni olarak izole edilen Acinetobacter türlerinin s›k kullan›lan çeflitli antibiyotiklere duyarl›l›k
oranlar› afla¤›daki tabloda gösterilmifltir.
Buna duyarl›l›k oranlar›na göre Meropenem, Netilmisin, Amikasin ve Sefoperazon-Sulbaktam di¤er antibiyotiklere
göre daha duyarl› bulunmufl olup oluflan hastane infeksiyonlar›n›n tedavisinde daha etkin oldu¤u kanaatindeyiz.
Tablo. Acinetobacter Türlerinin Çeflitli Antibiyotiklere Duyarl›l›k Oranlar›.
Duyarl›l›k oran› (%)
Amikasin
43.8
Gentamisin
16.9
Netilmisin
44.9
Seftazidim
15.8
Sefepim
29.6
Sefoperazon-Sulbaktam
43.3
Piperasilin-Tazobaktam
25.6
Siprofloksasin
18.7
Meropenem
45.4
•
P104
Hastanesi Yo¤un Bak›m Ünitelerinde Tedavi Amaçl›
Kullan›lan Antibiyotiklerin De¤erlendirilmesi
Güven Çelebi1, Hande Aydemir1, Nihal Piflkin1, Nefise Öztoprak1
1ZKÜ T›p Fakültesi Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
Amaç: Bu çal›flmada ZKÜ T›p Fakültesi Hastanesinde Ocak 2004-Ocak 2006 tarihleri aras›nda yo¤un bak›m ünitelerinde (YBÜ) tedavi amaçl› kullan›lan antibiyotiklerin de¤erlendirilmesi amaçland›.
Yöntem: Hastanemizde hastane infeksiyonlar›n› izlemek için Nosoline bilgisayar paket program› kullan›lmaktad›r. Hastane infeksiyonu ata¤›/ataklar› nedeniyle hastalara bafllanan tüm antibiyotikler doz ve kullan›m süresine bak›lmaks›z›n bilgisayara kaydedildi ve antibiyotik kullan›m›yla ilgili veriler bu programdan elde edildi. Bu çal›flmada sadece tedavi amaçl› olarak; ampirik veya kültür sonucuna göre bafllanan antibiyotikler de¤erlendirmeye al›nd›. Proflaktik olarak bafllanan antibiyotikler çal›flma d›fl›nda tutuldu. Elde edilen verilerden antibiyotik kullan›m›n›n YBÜ’ler aras›ndaki da¤›l›m› ve iki y›l
içinde YBÜ’lerde antibiyotik tercihindeki de¤ifliklikler incelendi.
Bulgular: YBÜ’lerde 2004 y›l›nda tedavi amac›yla kullan›lan antibiyotiklerin %71’i etkene yönelik, %29’u ampirik olarak
baflland›. En s›k bafllanan antibiyotikler s›ras›yla; glikopeptidler (%20,2), karbapenemler (%16,5), üçüncü ve dördüncü kuflak sefalosporinler (%13) ve kinolonlar (%13)’d›. Antifungal antibiyotik bafllanma oran› ise %9,7 idi.
2005 y›l›nda YBÜ’lerde antibiyotiklerin %54,9’u etkene yönelik, %45’i ampirik olarak baflland›. En s›k bafllanan antibiyotikler ve bafllanma s›kl›¤› 2004 y›l› ile benzerlik gösteriyordu. Karbapanem ve glikopeptid grubu antibiyotiklerin en s›k Nöroloji-Nöroflirürji YBÜ’de, kinolon grubu antibiyotiklerin ise Dahiliye YBÜ ve Nöroloji-Nöroflirürji YBÜ’de baflland›¤› görüldü.
Sonuç: Hastanemizde çok ilaca dirençli bakterilerin neden oldu¤u infeksiyonlar daha çok yo¤un bak›m ünitelerinde
görülmektedir. Bunun bir sonucu olarak; karbapenem, glikopeptid gibi s›n›rl› kullan›lmas› gereken antibiyotiklerin bu ünitelerde s›kça kullan›ld›¤› dikkat çekmektedir. ‹nfeksiyon kontrol önlemlerinin etkili ve sürekli bir biçimde uygulanarak hastane infeksiyon s›kl›¤›n›n azalt›lmas› ve ak›lc› antibiyotik kullan›m ilkelerinin hayata geçirilmesi en do¤ru yaklafl›m görünmektedir.
69
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Hastanesinde Yo¤un Bak›m Ünitesi D›fl›ndaki Servislerde
Tedavi Amaçl› Kullan›lan Antibiyotiklerin ‹ncelenmesi
P105
Hande Aydemir1, Güven Çelebi1, Nihal Piflkin1, Nefise Öztoprak1
1ZKÜ T›p Fakültesi Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
Amaç: Bu çal›flmada ZKÜ T›p Fakültesi Hastanesinde Ocak 2004-Ocak 2006 tarihleri aras›nda yo¤un bak›m üniteleri d›fl›ndaki servislerde tedavi amaçl› kullan›lan antibiyotiklerin de¤erlendirilmesi amaçland›.
Yöntem: Hastanemizde hastane infeksiyonlar›n›n izlemek için Nosoline bilgisayar paket program› kullan›lmaktad›r. Hastane infeksiyonu ata¤›/ataklar› nedeniyle ilgili hastaya bafllanan tüm antibiyotikler doz ve kullan›m süresine bak›lmaks›z›n bilgisayara kaydedildi ve antibiyotik kullan›m›yla ilgili veriler bu programdan elde edildi. Bu çal›flmada sadece tedaviye yönelik olarak; ampirik veya kültür sonucuna göre bafllanan antibiyotikler de¤erlendirmeye al›nd›. Proflaktik olarak bafllanan antibiyotikler çal›flma d›fl›nda tutuldu. Elde edilen verilerden antibiyotik kullan›m›n›n klinikler aras›ndaki da¤›l›m› ve iki y›l içinde antibiyotik tercihindeki de¤ifliklikler incelendi.
Bulgular: 2004 y›l›nda servislerde saptanan toplam 421 infeksiyon ata¤›nda kullan›lan antibiyotiklerin %59,2’si etkene yönelik, %40,8’i ampirik
olarak baflland›. En s›k kullan›lan antibiyotiklerin %19,5’ini kinolonlar, %14,9’unu üçüncü ve dördüncü kuflak sefalosporinler, %14’ünü sulbaktam-ampisilin oluflturuyordu..
2005 y›l›nda ise 256 infeksiyon ata¤›nda kullan›lan antibiyotiklerin %45,3’ü etkene yönelik, %54,6’s› ampirik olarak baflland›. Kullan›m s›kl›¤›na
göre; bu antibiyotiklerin %22,6’s›n› glikopeptidler, %22,6’s›n› karbapenemler, %13,6’s›n› kinolonlar oluflturmaktayd›. Üçüncü ve dördüncü kuflak sefalosporinler ise 2005 y›l›nda %8,4 oran›nda kullan›ld›.
Sonuç: Hastanemizde 2005 y›l›nda YBÜ d›fl›ndaki servislerde; glikopeptid ve karbapenem grubu antibiyotik kullan›m s›kl›¤›n›n artmas›n›n hastanemizdeki metisilin dirençli stafilokok ve geniflletilmifl spektrumlu beta laktamaz salg›layan gram negatif mikroorganizmalarla oluflan infeksiyon
s›kl›¤›ndaki art›flla iliflkili oldu¤u düflünüldü.
•
Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Araflt›rma
Hastanelerinde Bir Y›l Boyunca Saptanan Hastane
‹nfeksiyonlar›nda Etkenler ve Antibiyotik Duyarl›l›klar›
P106
A. Esin Aktafl1, Ülkü Altoparlak1, Ayten Kadanal›2, Serhat Vançelik3, Serpil Erol2, Fehmi Çelebi4
1Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve
‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 3Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›, 4Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi
Genel Cerrahi Anabilim Dal›
Amaç: Bu çal›flmada 2005 y›l› boyunca hastanemizde karfl›lafl›lan hastane infeksiyonlar›ndan izole edilen etkenler ve bunlar›n antibiyotik duyarl›l›k profilleri de¤erlendirilmifltir.
Yöntem-Gereçler: Çal›flmam›zda Ocak 2005-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Araflt›rma Hastaneleri’nde yatmakta
olan hastalardan izole edilen hastane infeksiyon etkenleri incelendi. ‹nfeksiyonun yerleflti¤i vücut bölgelerinden gelen örneklerin ekimleri yap›ld›ktan
sonra üreyen mikroorganizmalar klasik yöntemlerle ve gerekti¤inde API identifikasyon kitleri kullan›larak tan›mland›. Antibiyotik duyarl›l›k testi (disk diffüzyon yöntemi) ve de¤erlendirme, NCCLS (2005) k›lavuzuna göre yap›lm›flt›r.
Bulgular: Çal›flma periyodu içerisinde hastanelerimizde 39054 hasta yatm›fl bu hastalar›n 583’ünde hastane infeksiyonu saptanm›fl olup toplam
1164 mikroorganizma izole edilmifltir. Bu mikroorganizmalar içerisinde en s›k saptanan s›ras› ile koagülaz negatif stafilokoklar (KNS) (%23.4), Pseudomonas aeruginosa (%17.1) ve Escherichia coli (%16.5) olmufltur. ‹zole edilen mikroorganizmalar›n antibiyotiklere direnç yüzdeleri tablolarda görülmektedir.
Sonuç: Hastane infeksiyonlar›n›n engellenmesine yönelik standart infeksiyon kontrol önlemlerinin yan› s›ra her hastanenin hatta her birimin kendi floras›n›, infeksiyon etkeni mikro-organizmalar› ve bunlar›n antibiyotik duyarl›l›klar›n› bilmesi gerekir. Bulgular›m›z hastanelerimizde gram negatif ve
pozitif bakterilerin birço¤unda antibiyotiklere karfl› direnç gelifliminin artmakta oldu¤unu ve hastanemiz için halen bir tehdit oluflturdu¤unu ortaya koymaktad›r.
Tablo 1. Hastane ‹nfeksiyonu Etkeni Stafilokoklar›n Antibiyotik Direnci (%).
Etken
Eritromisin
CN
Metisilin
Penisilin
SAM
TMP/SMX
VAN
OF
S. aureus (n: 68)
75.4
71.4
79.1
98.4
75.0
60.8
0.0
91.7
KNS (n: 272)
81.7
63.6
81.3
97.2
76.6
70.0
0.0
66.2
CN: Gentamisin, SAM: Sulbaktam-ampisilin, TMP-SMX: Trimetoprim-sülfametoksazol, VAN: Vankomisin, OF: Ofloksasin, KNS: Koagülaz negatif stafilokok
Tablo 2. Hastane ‹nfeksiyonu Etkeni Olarak ‹zole Edilen Gram Negatif Bakterilerin Antibiyotik Direnci (%).
Etken
AK
IMP
MER
SAM
CAZ
CIP
CEP
TZP
CN
E. coli (n:192)
3.5
2.8
13.2
64.8
63.1
45.0
42.1
31.3
33.3
Enterobacter spp. (n: 161)
12.1
8.6
22.0
83.6
84.9
21.3
39.6
50.6
65.1
P. aeruginosa (n: 199)
16.9
28.1
63.5
96.1
89.7
47.1
60.3
52.5
52.0
Acinetobacter spp. (n: 124)
47.0
16.9
45.1
69.1
92.4
62.1
75.6
73.9
76.1
AK: Amikasin, IMP: ‹mipenem, MER: Meropenem, SAM: Sulbaktam-ampisilin, CAZ: Seftazidim, CIP: Siprofloksasin, CEP: Sefoperazon-sulbaktam,
TZP: Piperasilin-tazobaktam, CN: Gentamisin.
70
P107
nf
ek
si
yonları
Gazi Hastanesi Anestezi ve Nöroloji Yo¤un Bak›m
Ünitelerinde 2005 Y›l› ‹çerisinde Saptanan
tan
H as
e
İ
Murat Dizbay1, Arzu Altunçekiç1, Derya Özcan Kanat1, Büflra Ergüt Sezer1, Serpil Bafl2, Fatma Özer2, Dilek Arman1
Enfeksiyon Kontrol Hemfliresi
Amaç: Bu çal›flmada Anestezi (ARYBÜ) ve Nöroloji (NYBÜ) Yo¤un Bak›m Ünitesinde 2005 y›l› içerisinde geliflen hastane infeksiyonlar›n›n da¤›l›m›, etken profilleri ve antibiyotik duyarl›l›klar›n›n saptanmas› amaçlanm›flt›r.
Yöntem: Hastane infeksiyonlar› klinik ve laboratuvar verilerine dayal› aktif prospektif sürveyans yöntemi ile izlenmifltir. Veriler
infeksiyon kontrol hemflireleri taraf›ndan izlem formuna kaydedilmifltir. Hastane infeksiyonu tan›lar› CDC kriterlerine göre konulmufltur. Verilerin istatiksel de¤erlendirmesi için SPSS 11.0 program› kullan›lm›flt›r. Etkenlerin tan›mlanmas› için klasik yöntemler ve BBL
Crystal GP ve E/NF (Becton, Dickinson and Company, USA) sistemi kullan›lm›flt›r. Hastane infeksiyon h›zlar› “bir y›ll›k süre içinde saptanan hastane infeksiyonu say›s›/ayn› dönemde yatan toplam hasta say›s› x 100” formülü ile hesaplanm›flt›r.
Bulgular: ARYBÜ’de 2005 y›l› içerisinde yatan 145 hastan›n 58’inde 137 hastane infeksiyonu geliflmifltir (‹nfeksiyon oran› %94).
NYBÜ’de ise yatan 112 hastan›n 55’inde 101 hastane infeksiyonu (‹nfeksiyon oran› %90) geliflmifltir. Her iki bölümde tan›mlanan infeksiyonlar›n da¤›l›m› Tablo 1’de gösterilmifltir. ARYBÜ’de geliflen 137 hastane infeksiyonunun 7’sinde (%5.6) etken saptanamam›fl
olup izole edilen mikroorganizmalar›n %63,07’si gram negatif, %21.54’ü gram pozitif ve %15.39’u mantarlard›r. NYBÜ’de ise geliflen 101
hastane infeksiyonunun 12’sinde (%13) etken saptanamam›fl olup, izole edilen mikroorganizmalar›n %58,42’sini gram negatifler,
%23,60’›n› gram pozitifler, %17,98’ini mantarlar oluflturmufltur (Tablo 2). Her iki yo¤un bak›m ünitesinde de en s›k saptanan gram negatif etken olan Acinetobacter’lerin en duyarl› oldu¤u antibiyotikler karbapenemler ve sefoperazon sulbaktam olarak saptanm›flt›r.
Gram pozitif etkenler içinde en s›k izole edilen S. aureus’da ise metisilin direnci ARYBÜ’de %91,7, NYBÜ’de %92,3’dür.
Sonuçlar: Elde edilen sonuçlar her iki ünitede de infeksiyon s›kl›¤›n›n oldukça yüksek oldu¤unu aç›kça göstermektedir. NYBÜ’de
yatan hastalar›n bilinen özellikleri nedeni ile pnömoni olgular› infeksiyonlar›n yaklafl›k yar›s›n› oluflturmufl; s›kl›kla multiple travma hastalar›n›n izlendi¤i ARYBÜ’de ise kan dolafl›m› infeksiyonlar› en s›k saptanan infeksiyonlar olmufltur. Her iki ünitede de infeksiyon s›kl›¤›na etki edecek, konak faktörleri de¤ifltirilemez ise de, oranlar›n yüksekli¤i s›k› kontrol önlemlerinin gereklili¤ine iflaret etmektedir.
Tablo 1. Anestezi ve Nöroloji Yo¤un Bak›m Ünitelerinde 2005 Y›l› ‹çerisinde Saptanan Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n Da¤›l›m›.
Anestezi yo¤un bak›m
Nöroloji yo¤un bak›m
Say› (n)
Yüzde (%)
Say› (n)
Yüzde (%)
Kan dolafl›m infeksiyonu
48
35,04
27
26,73
Pnömoni
44
32,12
49
48,51
Üriner sistem infeksiyonu
34
24,82
21
20,79
Cerrahi alan infeksiyonu
10
7,29
Geliflen infeksiyonlar
-
SSS infeksiyonu
-
1
0,99
Deri yumuflak doku infeksiyonu
-
3
2,98
KBB ve a¤›z infeksiyonu
Toplam
1
0,73
-
137
100
101
100
Tablo 2. Hastane ‹nfeksiyonlar›ndan ‹zole Edilen Mikroorganizmalar.
Anestezi yo¤un bak›m
Say› (n)
Nöroloji yo¤un bak›m
Yüzde (%)
Say› (n)
Yüzde (%)
14,6
Mikroorganizma
E. coli
10
7,7
13
Acinetobacter spp.
27
20,8
19
21,3
S. aureus
12
9,2
13
14,6
Pseudomonas spp.
26
20
12
13,5
Klebsiella spp.
7
5,4
6
6,7
KNS
6
4,6
4
4,5
Enterococcus spp.
7
5,4
4
4,5
Enterobacter spp.
5
3,8
1
1,1
Candida albicans
7
5,4
9
10,1
Candida nonalbicans
13
10
7
7,9
Di¤erleri
9
7
1
1,1
71
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
S.B. Ankara E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde 2005
Y›l›nda Saptanan Hastane ‹nfeksiyonlar›
P108
F. fi. Erdinç1, M. A. Yetkin1, C. Bulut1, Ç. Hatipo¤lu1, E. Y›ld›z1, E. Karakoç1, H. Irmak1, G. Demir1, A. P. Demiröz1
1S.B. Ankara E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi
al›flmam›zda hastanemizde 2005 y›l›nda saptanan hastane infeksiyonlar› de¤erlendirilmifltir. Laboratuvara dayal› aktif prospektif sürveyans yöntemi uygulanm›fl, hastane infeksiyonlar›n›n tan›mlanmas›nda CDC kriterleri
kullan›lm›fl ve veriler NosONLINE program› ile de¤erlendirilmifltir. Genel nozokomiyal infeksiyon oran› %1.2
(431/36210) olarak bulunmufltur. ‹nfeksiyonlar›n servislere göre da¤›l›m› incelendi¤inde; en yüksek oranlar yo¤un
bak›m ünitelerinde (YBÜ) saptanm›flt›r. Bu oranlar yatan hasta say›s›na göre hesapland›¤›nda; medikal YBÜ’lerde
%10,0 (93/914), cerrahi YBÜ’de %8.8 (34/388), yenido¤an ünitesinde %6.0 (23/382) olarak bulunmufltur. Bin hasta gününe göre hesapland›¤›nda ise; s›ras›yla 67.3, 43.9 ve 19.2 olarak saptanm›flt›r. YBÜ d›fl›nda kalan servis gruplar› aras›nda ilk üç s›rada beyin cerrahi (%3.7), nöroloji (%3.6) ve iç hastal›klar› (%2.3) klinikleri yer alm›flt›r.
Ç
Hastane genelinde, ilk üç s›rada; üriner sistem infeksiyonu (%36), cerrahi alan infeksiyonu (%28) ve primer kan
dolafl›m› infeksiyonu (%19) saptanm›flt›r. Medikal YBÜ’de ventilatör iliflkili pnömoni (V‹P) h›z› 35.4/1000 ventilatör
günü, santral venöz kateter (SVK) iliflkili kan dolafl›m› infeksiyonu h›z› 22.5/1000 kateter günü ve kateter iliflkili üriner sistem infeksiyon h›z› ise 18.5/1000 kateter günü olarak hesaplanm›flt›r. Cerrahi YBÜ’de saptanan ayn› infeksiyon h›zlar› s›ras›yla 48.8, 20.3 ve 8.5 olarak tespit edilmifltir. Yenido¤an ünitesinde V‹P h›z› ve SVK iliflkili kan dolafl›m› infeksiyonu h›z› 55.6 ve 45.4 olarak saptanm›flt›r. Hastane genelinde izole edilen 485 etken aras›nda ilk s›ralarda E. coli (%23.1), Enterococcus spp. (%17.1), S. aureus (%12.4), Klebsiella spp. (%11.8) ve Acinetobacter spp. (%9.3) yer alm›flt›r.
Enterobacteriaceae sufllar›na karfl› en etkili antibiyotiklerin karbapenemler, aminoglikozidler ve florokinolonlar
oldu¤u görülmüfltür. Enterokok sufllar› aras›nda penisilin direnci %53 oran›nda saptanm›fl, yüksek düzey gentamisin direnci ise E. faecalis sufllar›nda %22, E. faecium sufllar›nda %44 olarak bulunmufltur. Glikopeptid direnci bir E. faecium suflunda görülmüfltür. S. aureus sufllar›nda metisilin direnci %45 olarak bulunmufltur. Acinetobacter spp. sufllar›nda netilmisin, amikasin, tobramisin ve karbapenemlere karfl› düflük direnç oranlar› saptanm›flt›r.
•
S.B. Ankara E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde 2004
Y›l›nda Saptanan Hastane ‹nfeksiyonlar›
P109
M. A. Yetkin1, C. Bulut1, F. fi. Erdinç2, Ç. Hatipo¤lu1, S. Ya¤c›1,
E. Karakoç, H. Irmak1, Y. Yi¤it1, N. Tülek1, A. P. Demiröz1
1S.B. Ankara E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi
astane infeksiyonlar›n›n önlenmesi için hastane infeksiyon oranlar›n›n, etkenlerinin ve antibiyotik duyarl›l›klar›n›n
tespit edilmesi ve y›llar içinde de¤ifliminin izlenmesi gereklidir. Çal›flmam›zda hastanemizde 2004 y›l›nda saptanan hastane infeksiyon oranlar›, etkenler ve antibiyotik direnci de¤erlendirilmifltir. Hastanemizde laboratuvara dayal› sürveyans yöntemi uygulanmaktad›r. Hastane infeksiyonlar›n›n tan›mlanmas›nda CDC kriterleri kullan›lm›fl ve veriler NosoLINE program› ile de¤erlendirilmifltir. Hastanemizde genel nozokomiyal infeksiyon oran› %1.3 (419/33 165)
olarak bulunmufltur. Hastanemizde 14 servis grubu ve dört yo¤un bak›m ünitesi bulunmaktad›r. Bu infeksiyonlar›n servislere göre da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda en yüksek oranlar yo¤un bak›m ünitelerinde (YBÜ) yatan hastalarda saptanm›flt›r. Bu oranlar; cerrahi YBÜ’de %8.5 (37/438), medikal YBÜ’lerde %6.6 (85/1298), yenido¤an ünitesinde %3.6 (15/422) olarak bulunmufltur. YBÜ d›fl›nda kalan servis gruplar› aras›nda ilk üç s›rada nöroloji (%4.1), iç hastal›klar› (%3.5) ve beyin
cerrahi (%2.5) klinikleri yer alm›flt›r.
H
Hastane infeksiyonlar›n›n sistem tutulumuna göre da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda; ilk üç s›rada; üriner sistem infeksiyonu
(%47), cerrahi alan infeksiyonu (%23) ve primer kan dolafl›m› infeksiyonu (%16) oldu¤u görülmüfltür. Hastane genelinde nozokomiyal etken da¤›l›m›nda; izole edilen 504 etken aras›nda ilk s›ralarda E. coli (%20.2), Klebsiella spp. (%13.9),
Enterococcus spp. (%13.3), Acinetobacter spp. (%10.9), Candida spp. (%8.5) ve S. aureus (%8.3) yer alm›flt›r.
Enterobacteriaceae sufllar›na karfl› en etkili antibiyotiklerin karbapenemler, aminoglikozidler ve florokinolonlar oldu¤u görülmüfltür. Enterokok sufllar› aras›nda penisilin direnci E. faecalis izolatlar›nda %38, E. faecium sufllar›nda %88 oran›nda saptanm›flt›r. Yüksek düzey gentamisin direnci ise E. faecalis sufllar›nda %28, E. faecium sufllar›nda %47 olarak bulunmufl, glikopeptid direnci saptanmam›flt›r.
S. aureus sufllar›nda metisilin direnci %42 olarak bulunmufltur. Acinetobacter spp. sufllar›n›n ise gentamisin, seftazidim, sefepim, siprofloksasin ve piperasilin-tazobaktama karfl› yüksek oranlarda dirençli oldu¤u saptanm›flt›r. Netilmisin, amikasin, tobramisin ve karbapenemlere karfl› direnç oranlar› düflük bulunmufltur.
72
P110
Karadeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi
Hastanesinde Bir Y›ll›k Hastane ‹nfeksiyonu Sürveyans›
nf
ek
si
yonları
tan
H as
e
İ
Ebru Emel Sözen1, Kemalettin Ayd›n1, Gürdal Y›lmaz1, Rahmet Çaylan1, Saniye Y›ld›r›m2, ‹ftihar Köksal1
1Karadeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2Karadeniz Teknik Üniversitesi T›p
Fakültesi ‹nfeksiyon Kontrol Komite Hemfliresi
Girifl: Hastane infeksiyonlar› (H‹), modern tedavi seçenekleri ve uygulamalar› ile al›nan tüm kontrol önlemlerine ra¤men önemli bir sa¤l›k sorunu olma özelli¤ini korumaktad›r. Bu infeksiyonlar›n önlenmesi ve kontrolünde ilk
basamak, yeterli ve güvenilir verilerin elde edilmesidir. Her hastanenin kendi hasta ve mikroorganizma profilini, H‹
da¤›l›m ve s›kl›¤›n› bilmesi ve bunlar›n geri bildirimi, do¤ru yaklafl›mlar›n gelifltirilmesini sa¤lar.
Hastanemizde Ocak-Aral›k 2005 tarihleri aras›nda geliflen H‹ de¤erlendirilerek, gelecekte al›nacak infeksiyon
kontrol önlemlerine katk›da bulunulmas› amaçlanm›flt›r.
Materyal ve Metod: Karadeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi 749 yatak kapasiteli hastanesinde Ocak-Aral›k
2005 tarihleri aras›nda yatan hastalar, hasta ve laboratuara dayal› sürveyans yöntemiyle prospektif olarak izlendi ve
H‹ tan›s› CDC kriterlerine göre konuldu.
Hesaplamalar, H‹ h›z›= (H‹ say›s›/Hasta günü say›s›) X 1000 formülüyle yap›ld›.
Bulgular: Çal›flma döneminde, 111666 gün yat›r›larak takip edilen 18522 hastada 415 H‹ geliflti. H‹ h›z› 1000 hasta gününde 3.7 olarak hesapland›. H‹’n›n da¤›l›m› de¤erlendirildi¤inde; ilk s›ray› kan dolafl›m› infeksiyonu (%36.9)
al›rken, bunu idrar yolu infeksiyonu (%27.5) ve pnömoni (%20) izlemekteydi. H‹’na neden olan etkenler de¤erlendirildi¤inde; ilk s›ray› %67.1 ile Gram negatif mikroorganizmalar al›rken, Gram pozitif mikroorganizmalar %20.8, funguslar %8.4 ve polimikrobiyal etkenler %3.7 oran›ndayd›.
Sonuç: Hastanemizde laboratuara dayal› sürveyans sonuçlar›na göre H‹’lerin da¤›l›m›nda ilk s›ray› kan dolafl›m›
infeksiyonlar› al›rken, bunlar›n %41.8’inin intravaskuler kateter iliflkili bakteremi oldu¤u saptanm›flt›r. Çal›flmam›zda H‹’ler içerisinde kan dolafl›m› infeksiyonlar›n›n ilk s›rada yer almas›nda, bu grubun içerisinde kateter iliflkili infeksiyonlar›n varl›¤› ve nötropenik hastalarda geliflen infeksiyonlar›n da H‹’lere dahil edilmesinin etkili oldu¤u düflünülmektedir.
•
P111
Atatürk E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Genel Yo¤un
Bak›m Ünitesi ‹nvaziv Alet ‹liflkili Hastane ‹nfeksiyonu
Sürveyans Sonuçlar›
fierbetçi S1, Kaya Z1, Tafler B2, Alt›nkaya S2, Akman S2, Çaylan R2
1Atatürk E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Komite Hemfliresi, 2Atatürk E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve
Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i
Girifl: Yo¤un bak›m üniteleri hastane infeksiyonlar› aç›s›ndan, di¤er servislere göre çok daha yüksek oranda riskli bölgelerdir. Gerek izlenen hastalar›n genel durumlar›n›n kötülü¤ü, gerekse invaziv alet kullan›m oran›n›n yüksekli¤i, bu ünitelerdeki hasta infeksiyon h›zlar›n›n yüksekli¤inden sorumludur.
Amaç: YBÜ’mizdeki invaziv alet iliflkili infeksiyon h›zlar›n›n hesaplanmas› ve infeksiyon kontrol uygulamalar›n›n
incelenmesi.
Yöntem: Atatürk E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Genel Yo¤un Bak›m Ünitesi 14 yo¤un bak›m yata¤› ile hizmet
vermektedir. Çal›flmam›zda 2005 y›l›nda yo¤un bak›m ünitesinde çeflitli nedenlerle yat›r›larak izlenen 574 hastaya
ait invaziv alet kullan›m› ve alet iliflkili infeksiyon oranlar› incelenmifltir. Bu amaçla yap›lan hesaplamalarda, ventilatör iliflkili pnömoni (V‹P) h›z›= (V‹P say›s›/ventilatör günü) x 1000, ventilatör kullan›m›= ventilatör günü/hasta günü; üriner kateter iliflkili üriner sistem infeksiyonu (ÜK-ÜS‹) h›z› = (ÜK-ÜS‹ say›s›/üriner kateter günü) x 1000, üriner
kateter kullan›m›= üriner kateter günü/hasta günü; santral venöz kateter iliflkili bakteremi (SVK-B) h›z›= (SVK-B say›s›/santral venöz kateter günü) x 1000, santral venöz kateter kullan›m›= santral venöz kateter günü/hasta günü formülleri kullan›lm›flt›r.
Bulgular: YBÜ’müzde ventilatör iliflkili pnömoni (V‹P) h›z›= 27.2, ventilatör kullan›m oran›= 0.5, ÜK-ÜS‹ h›z›= 8.8,
üriner kateter kullan›m oran›= 0.98, santral venöz kateter iliflkili bakteremi h›z›= 6.4, SVK kullan›m oran›= 0.6 olarak
saptanm›flt›r.
Sonuç: Yo¤un bak›m ünitemizde gözlenen nozokomiyal infeksiyon sürveyans çal›flmalar›ndan elde edilen veriler de¤erlendirildi¤inde invaziv alet iliflkili infeksiyon h›zlar›m›z genel olarak yüksek bulunmufl olup, infeksiyon
kontrol önlemlerinde aksayan noktalar belirlenmifl ve e¤itim çal›flmalar›na a¤›rl›k verilmesi mümkün olmufltur.
73
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
‹nfeksiyonu Etkeni Olarak Tespit Edilen Gram Pozitif
Bakteri ‹zolatlar›n›n 2005 Y›l› Antibiyotik Direnç
Paternlerinin ‹rdelenmesi
P112
Levent Görenek1, A. Bülent Beflirbellio¤lu1, Hakan Erdem1, Mustafa Güney1, Aysun Özarslan1, Zeynep fienses1,
Ahmet Celal Baflustao¤lu1, Can Polat Eyigün1, Alaaddin Pahsa1, Sadettin Çetiner1
ram pozitif koklar›n özellikle dirençli sufllar›n›n neden oldu¤u hastane infeksiyonlar› a¤›r klinik tablolar ve tedavide
sorunlar oluflturmaktad›r. Bu çal›flmada GATA E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde hastane infeksiyonu etkeni olarak
tespit edilen gram pozitif koklar›n 2005 y›l› antibiyotik direnç paternlerini incelemeyi amaçlad›k. Ayr›ca bu bilgiler do¤rultusunda, direnç paternlerinin her iki y›lda bir yap›lacak olan hastane infeksiyonlar› kongrelerinde sunulmas›n›, direnç gelifliminin izlenmesini ve sonuçlar›n›n kat›l›mc›larla paylafl›lmas›n› hedefledik. Antibiyotik direnci CLSI standartlar›na göre
Kirby-Bauer disk difüzyon yöntemi ile test edildi. Çal›flmam›zda 2005 y›l›nda hastane infeksiyonu etkeni olarak saptanan
99 S .aureus,102 Koagülaz negatif stafilokok (KNS), 26 Enterococcus spp. izolat› incelenmifltir. S. aureus izolatlar›nda belirledi¤imiz direnç oranlar›: eritromisin %68, gentamisin %60, siprofloksasin %81, penisilin %95 tetrasiklin %56, azitromisin %77,
amoksisilin-klavulanik asit %85, klaritromisin %59, klindamisin %24, oksasilin %84, TMP-STX %38 olarak bulunmufltur. Bu
izolatlarda vankomisin, teikoplanin ve linezolid direnci ise belirlenememifltir. KNS izolatlar›nda belirledi¤imiz direnç
oranlar›: eritromisin %88, gentamisin %37, siprofloksasin %54, tetrasiklin %34, azitromisin %89, amoksisilin-klavulanik asit
%94, Ampisilin-sulbaktam %93, klaritromisin %83, klindamisin %58, penisilin %96, oksasilin %92, TMP-STX %69, olarak bulunmufltur. Bu izolatlarda vankomisin, teikoplanin ve linezolid direnci ise belirlenememifltir. Enterococcus spp. izolatlar›nda
belirledi¤imiz direnç oranlar›: eritromisin %62, gentamisin %45, kloramfenikol %8, siprofloksasin %60, levofloksasin %60, ofloksasilin %63, penisilin %67, ampisilin %67, tetrasiklin %50, streptomisin %46 olarak bulunmufltur. Bu izolatlarda vankomisin dirençi ise belirlenememifltir. Son y›llarda kullan›m› gittikçe artan kinolonlara karfl› Enterococcus’lar›n da hiç de az›msanmayacak düzeyde direnç gelifltirmifl olmas› dikkat çekicidir. Metisilin direncinin S. aureus’da %84, KNS’de %92 oran›na ulaflmas›, özellikle kateter infeksiyonlar›n›n önlenmesi konusunda daha ciddi tedbirler al›nmas›n›n önemini ortaya ç›karmaktad›r.
G
•
‹nfeksiyonu Etkeni Olarak Tespit Edilen Gram Negatif
Basillerin 2005 Y›l› Antibiyotik Direnç Paternlerinin ‹rdelenmesi
P113
A. Bülent Beflirbellio¤lu1, Levent Görenek1, Hakan Erdem1, Selim K›l›ç1, Ümit Do¤ansel Do¤anay1,
Aysun Özarslan1, Zeynep fienses1, Hasan Ercan Abasl›1, Ramazan Gümral1, Ahmet Celal Baflustao¤lu1,
astane infeksiyonu etkeni gram negatiflerin son y›llarda artan direnç paternleri nedeniyle yak›n izlemi gerekmektedir. Bu çal›flmada GATA E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde hastane infeksiyonu etkeni olarak tespit edilen 162 Escherichia coli, 62 Klebsiella spp, 85 P. aeruginosa 24 Acinetobacter spp. izolatlar›n›n 2005 y›l› antibiyotik direnç paternlerini incelemeyi amaçlad›k. Her iki y›lda bir yap›lacak olan hastane infeksiyonlar› kongrelerinde yeni direnç
paternlerini sunmay› hedefledik. Antibiyotik direnci CLSI standartlar›na göre Kirby-Bauer disk difüzyon yöntemi ile
test edildi. E. coli izolatlar›nda belirledi¤imiz direnç oranlar›: Ampisilin-sulbaktam %35, gentamisin %45, kloramfenikol %37, siprofloksasin %75, levofloksasin %78, ampisilin %86,amoksisilin-klavulanik asit %31, aztreonam %41, imipenem %4, meropenem %3, piperasilin-tazobaktam %13, sefepim %31, sefotaksim %70, seftizoksim %16, seftriakson
%69, seftazidim %23, sulperazon %8, tobramisin %53, TMP-STX %58 olarak bulunmufltur. Elde etti¤imiz izolatlar›n
%45’ini idrar yolu infeksiyonu, %23’ünü ise kan dolafl›m infeksiyonu oluflturuyordu. Klebsiella spp. izolatlar›nda belirledi¤imiz direnç oranlar›: Ampisilin-sulbaktam %40, gentamisin %31, kloramfenikol %47, siprofloksasin %26, levofloksasin %32, amoksisilin-klavulanik asit %40, aztreonam %44, piperasilin-tazobaktam %20, sefotaksim %79, seftazidim %51, tobramisin %47, TMP-STX %63 olarak bulunmufltur. ‹zolatlarda imipenem ve meropenem direnci saptanmam›flt›r. Elde etti¤imiz izolatlar›n %60’ini idrar yolu infeksiyonu ve kan dolafl›m infeksiyonu oluflturuyordu. P. aeruginosa izolatlar›nda belirledi¤imiz direnç oranlar›: gentamisin %51, kloramfenikol %92, siprofloksasin %62, levofloksasin %74, aztreonam %22, imipenem %37, meropenem %38, piperasilin-tazobaktam %21, sefotaksim %53, seftazidim %33, seftizoksim %80, seftriakson %75, tobramisin %59, TMP-STX %98 olarak bulunmufltur. Acinetobacter spp. izolatlar›nda belirledi¤imiz direnç oranlar›: amikasin %56, gentamisin %83, kloramfenikol %82, siprofloksasin %58, aztreonam %94, imipenem %25, meropenem %31, piperasilin-tazobaktam %79, seftazidim %76, tobramisin %67, TMPSTX %92 olarak bulunmufltur.
H
74

001-113 posterler - Hastane Infeksiyonlari Dergisi

Transkript

Benzer belgeler