KARAYAKA ERKEK KUZULARIN BES PERFORMANSI VE KARKAS

KARAYAKA ERKEK KUZULARIN BES PERFORMANSI VE KARKAS

Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg. 2000, 40 (2) 37 - 44
KARAYAKA ERKEK KUZULARIN BESİ PERFORMANSI VE KARKAS ÖZELLİKLERİ
(The fattening performance and carcass characteristics of Karayaka male lambs)
Mustafa OĞAN1
1.
Uludağ Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Zootekni Anabilim Dalı-BURSA
ÖZET
Bu araştırma, Karayaka erkek kuzuların besi performansı ve karkas özelliklerini incelemek amacıyla yapılmıştır.
Çalışmada yaklaşık 5.5 aylık yaşta 100 baş kuzu kullanılmıştır. Kuzulara 64 gün süre ile entansif besi uygulanmıştır.
Kuzular ortalama 31.14 kg canlı ağırlıkta besiye alınmış ve 50.02 kg’a kadar beslenmiştir. Beside günlük canlık
ağırlık artışı ve bir kg canlı ağırlık artışı için yem tüketimi sırasıyla 295 g ve 6.99 kg bulunmuştur.
Kuzularda karkas karakterlerinden sıcak karkas ağırlığı, soğuk karkas ağırlığı ve karkas randımanı (soğuk) sırasıyla
25.33 kg, 24.55 ve % 47.91 bulunurken karkasta but, kol, bel,sırt, et, yağ ve kemik oranları sırasıyla % 29.41, 18.04, 8.18,
8.82, 58.87, 15.03 ve 18.34 olarak belirlenmiştir. MLD (Musculus longissimus dorsi) kesit alanı ve kabuk yağı kalınlığı
sırasıyla 12.96 cm2 ve 0.46 cm olarak hesaplanmıştır.
Anahtar kelimeler: Karayaka, Kuzu, Besi Performansı, Karkas Özellikleri.
SUMMARY
This study was carried out to investigate the fattening performance and carcass characteristics of Karayaka male
lambs. One hundred lambs at the age of 5.5 months were used in this study. Lambs were fattened for 64 days.
The lambs were taken to fattening at average a live weight of 31.14 kg and were fed until they reached 50.02 kg of
live weight. Average daily gain and feed efficiency were found to be 295 g and 6.99 kg, respectively.
Warm carcass weight, cold carcass weight, and dressing percentage (cold) as the carcass characteristics of lambs
were 25.33 kg, 24.55 kg and 47.91 %, respectively. Leg, arm, loin, back, lean, fat and bone ratios in the carcass were
determined to be 29.41, 18.04, 8.18, 8.82, 58.87, 15.03 and 18.34 %, respectively. Eye-muscle area and fat thickness were
measured to be 12.96 cm2 and 0.46 cm, respectively.
Key words: Karayaka, Lamb, Fattening Performance, Carcass Characteristics.
GİRİŞ
(7). Türkiye’de koyun yetiştiriciliği daha çok
Türkiye’de hızlı nüfus artışıyla birlikte
ekstansif şekilde ve meraya dayalı olarak
sosyal ve ekonomik gelişmeler diğer besin
yapılmaktadır.
Bu
maddelerine olduğu gibi, hayvansal besin
yetiştiricilikte
canlı
maddelerine ve özellikle ete olan gereksinimi
ağırlığı ve ekonomik önemi olan diğer
giderek artırmaktadır. Türkiye’de yetiştirilen
özellikler yönünden düşük değerler elde
koyunların yaklaşık % 97.5’ini yerli ırklar
edilmektedir.
oluşturmakta, üretilen yıllık kırmızı etin %
daralması,
24.7’si koyun ve kuzulardan elde edilmektedir
üretim
Mera
hayvan
artışı
koşullarda
ağırlık
artışı,
alanlarının
sayısının
sağlanmasını
yapılan
karkas
giderek
artırılmasıyla
mümkün
yeni
(14), Kıvırcık kuzularda 245-267 g, 3.6-4.3 kg
geliştirilen tekniklerin kullanılmasıyla, birim
ve % 47.6-52.7 (5,10) olarak bildirilmektedir.
başına verimin artırılmasıyla mümkündür. Öte
Morkaraman ve Tuj kuzularda ise günlük canlı
yandan yurdumuzda sütten kesim sonrası
ağırlık artışı ve karkas randımanı sırasıyla 190
hemen
ve 200 g; % 51.6 ve 50.3 bulunmuştur (6).
kılmamaktadır.
Üretim artışı
kasaplık
olarak
ancak
değerlendirilen
kuzuların karkas ağırlıkları oldukça düşüktür.
Yerli ırk koyunların et verimlerini
Bunun için Türkiye’de koyunların et veriminin
artırmak amacıyla çeşitli etçi ırklarla yapılan
artırılmasında
ıslahı
melezleme çalışmalarında; günlük canlı ağırlık
yaparken diğer taraftan da bilimsel ve idari
artışı, kesif yemden yararlanma ve karkas
programlarla
randımanı sırasıyla Ile de France x İvesi F1
bir
taraftan
entansif
genotip
kuzu
besiciliğin
yaygınlaştırılması gerekmektedir.
melez kuzularda 338 g, 3.3 kg ve % 47.6 (14);
Karadeniz
Hampshire Down x Kıvırcık F1 kuzularda 349
Bölgesinde, özellikle kıyı şeridinde halk
g, 4.4 kg ve % 48.6 (10); Ile de France X
tarafından özenle yetiştirilen küçük cüsseli
Akkaraman ve Lincoln X Akkaraman F1 melez
ancak eti oldukça lezzetlidir. Bu özelliği
kuzularda aynı sırayla 284 ve 209 g, 4.05 ve
bakımından Kıvırcık ırkından sonra ikinci
5.31 kg, % 46.35 ve 48.25 (13) olarak tespit
sırada yer alır. Bu ırk üzerinde az sayıda da
edilmiştir.
Karayaka
koyun
ırkı
olsa ıslaha yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu
Türk Merinosu kuzularda yapılan çeşitli
çalışmalarda Ile de France, Sakız ve Border
çalışmalarda günlük canlı ağırlık artışı 257.1-
Leicester ırklarından yararlanma imkanları
349.8 g, kesif yemden yararlanma 3.47-4.93 kg
üzerinde
ve karkas randımanı % 47.94-51.16 arasında
durulmuştur
(8,9,11,12).
Sütten
kesimden sonra ve yaklaşık 20 kg canlı
bildirilmiştir (1,3,4,18).
ağırlıkta 84-140 gün besiye alınan Karayaka
Danimarka’da bazı etçi ırklarda (Texel,
kuzularda;günlük canlı ağırlık artışı 145-202 g;
Oxford Down, Leicester ve Dorset) yapılan
kesif
yararlanma 5.14-7.08 kg;
performans testlerinde günlük canlı ağırlık
karkas randımanı % 44.95-49.70 arasında
artışı, kesif yemden yararlanma, MLD kesit
bulunmuştur (9,11,12). Söz konusu değerler
alanı ve kabuk yağ kalınlıkları sırasıyla 372-
aynı çalışmalarda Karayaka koyunların Ile de
510 g, 3.0-3.9 kg, 12.1-18.2 cm2 ve 4.9-11.3
France, Sakız ve Border Leicester ırkları ile
mm arasında bulunmuştur (15,16,17).
yemden
melezlemesinden elde edilen kuzularda aynı
Bu çalışma, Karayaka erkek kuzuların
sırayla 168-227 g, 5.42-7.20 kg ve % 46.97-
entansif besi koşullarında, besi performansı,
48.52 arasında tespit edilmiştir.
kesim ve karkas özelliklerinin incelenmesi
Türkiye’de yetiştirilen diğer yerli ırklar
amacıyla yapılmıştır.
üzerinde yapılan besi çalışmalarında; günlük
MATERYAL VE METOT
canlı ağırlık artışı, kesif yemden yararlanma ve
Bu çalışmanın materyalini Giresun-
karkas randımanı Dağlıç, Akkaraman ve
Tirebolu’dan bir yetiştiriciden satın alınarak
Kıvırcık kuzularda sırasıyla 200, 269 ve 244 g;
Uludağ
5.34, 3.66 ve 4.37 kg; ve % 54.2, 54.2 ve 49.7
Araştırma ve Uygulama Merkezi Koyunculuk
(2), İvesi kuzularda 301 g, 3.8 kg ve % 47.2
Ünitesine getirilen, 100 baş Karayaka erkek
2
Üniversitesi
Veteriner
Fakültesi
kuzu oluşturmuştur. Kuzuların satın alındığı
dönemlerde hayvanların yedikleri kesif yem ve
yetiştiriciden
kuru
alınan
bilgilerin
yanında
kuzuların tek tek kesici süt dişleri muayene
yonca
tüketimleri
saptanarak
kaydedilmiştir.
edilmiş ve yaşlarının yaklaşık 5.5 ay olduğu
Besi bitiminde, besi sonu ortalama
saptanmıştır. Araştırma materyalini oluşturan
ağırlığına yakın ağırlığa sahip 10 toklu kura ile
kuzular merkezde mevcut yem ünitesinde
seçilerek, merkezin kesim yerinde kesilmiştir.
üretilen ve % 89.95 kuru madde, % 7.52 ham
Kesimde, kesim özelliklerinden sıcak karkas,
kül, % 2.14 ham yağ, % 8.71 ham selüloz, %
deri, baş, ayaklar, ahşa, mide (dolu-boş),
18.65 ham protein ve 2571 Kkal/kg metabolize
barsaklar (dolu-boş), testis, penis ve iç yağ
olabilir enerji içeren kesif yem ve kuru yonca
ağırlıkları tartılarak tespit edilmiştir. Elde
ile ad libitum olarak beslenmiş, önlerinde
edilen karkas +4oC’de 24 saat dinlendirildikten
temiz su sürekli olarak bulundurulmuştur.
sonra soğuk karkas ağırlığı saptanmıştır.
Kuzulara 2 haftalık bir adaptasyon süresi
Karkas ölçüleri ölçü şeridi ve ölçü pergeli ile
verilmiş, bu dönemde ilk gün kuzu başına 50 g
belirlenmiştir.Karkas parçalama, Akçapınar’ın
kesif yem verilmiş, kesif yem miktarı her gün
(2) bildirdiği metoda göre yapılmıştır. Karkas
artırılarak 2 hafta sonunda ad libitum düzeyine
özelliklerinden but, kol, bel, sırt, omuz, boyun,
çıkarılmıştır. Ayrıca bu dönemde kuzular iç ve
göğüs,böğür ve kuyruk bölümlerinin ağırlıkları
dış parazitlere karşı ilaçlanmıştır. Adaptasyon
ayrı ayrı tespit edilmiş ve daha sonra her parça
döneminden sonra, kuzular bireysel olarak 100
bir bıçak yardımıyla et, yağ ve kemik
g’a
yemler
kısımlarına ayrılmış ve bir grama duyarlı dijital
kaldırılmak suretiyle aç karnına sabah 09.00’da
terazide tartılarak ağırlıkları bulunmuştur.
tartılarak canlı ağırlıkları tespit edilmiştir. Bu
Ayrıca MLD kesit alanı ve kabuk yağı kalınlığı
işlem besi süresince 2 haftada bir tekrarlanmış,
12. ve 13. kostalar arası kesitten asetat
ancak besi sonu canlı ağırlığı, besi süresinin
kağıdına kopyası alınıp milimetrik kağıt
bitimi olan 64. günde belirlenmiştir. Bu
yardımıyla belirlenmiştir.
hassas
kantarda,
akşamdan
Tablo 1. Karayaka Erkek Kuzuların Besi Özelliklerine İlişkin Ortalamalar.
ÖZELLİKLER
Kuzu sayısı
Besi başı canlı ağırlığı (kg)
Besi süresi (gün)
Besi sonu canlı ağırlık (kg)
Toplam canlı ağırlık artışı (kg)
Günlük canlı ağırlık artışı (g)
Bir kg canlı ağırlık artışı için
tüketilen kuru madde (kg);
Kuru yonca
Kesif Yem
Toplam yem
x
100
31.14
64
50.02
18.88
295
1.61
5.38
6.99
* Varyasyon katsayısı
3
Sx
VK* (%)
min
max
0.38
12.20
21.5
39.0
0.56
0.36
5.70
11.19
19.07
19.32
38.0
10.0
156
63.9
31.6
494
Tablo 2. Karayaka Erkek Kuzuların Kesim Özelliklerine Ait Ortalama Değerler.
x
Sx
ÖZELLİKLER
n = 10
Kesim öncesi canlı ağırlık (kg)
51.27
0.51
Sıcak karkas ağırlığı (kg)
25.33
0.33
Sıcak karkas randımanı (%)
49.43
0.34
Deri ağırlığı (kg)
7.29
0.35
Baş ağırlığı (kg)
2.95
0.07
Ayaklar ağırlığı (kg)
1.17
0.04
Ahşa ağırlığı (kg)*
2.52
0.08
Mide ağırlığı (dolu) (kg)**
5.25
0.27
Mide ağırlığı (boş) (kg)
1.49
0.06
Barsaklar ağırlığı (dolu) (kg)
3.22
0.15
Barsaklar ağırlığı (boş) (kg)
1.94
0.08
Testis ağırlığı (kg)
0.37
0.02
Penis ağırlığı (kg)
0.07
0.01
İç yağı ağırlığı (kg)
1.09
0.10
* Ahşa = Kalp + akciğer + karaciğer + dalak
** Mide = Rumen + reticulum + omasus + abomasus.
VK
(%)
3.13
4.05
4.53
15.08
7.40
10.04
9.63
16.19
12.93
14.81
13.23
16.50
15.71
28.32
min
Max
49.00
23.80
46.94
4.92
2.58
1.04
2.20
4.14
1.29
2.62
1.50
0.25
0.05
0.70
53.60
26.74
54.56
8.40
3.36
1.41
2.94
6.80
1.90
4.10
2.34
0.45
0.09
1.67
Tablo 3: Karayaka Erkek Kuzuların Karkas Ölçülerine Ait Ortalama Değerler
ÖZELLİKLER (cm)
Karkas Uzunluğu
Göğüs derinliği
Omuz genişliği
Sağrı genişliği
But uzunluğu
Sağrı çevresi
Sx
n = 10
75.5
0.7
32.1
0.3
21.2
0.3
20.6
0.7
29.0
0.8
70.1
1.3
x
BULGULAR
VK
(%)
2.8
2.9
4.9
10.5
8.6
5.6
min
max
72.0
30.2
19.5
16.0
26.0
60.0
79.0
33.0
22.6
23.0
35.0
73.0
Besi sonunda 10 toklu kesilmiş, elde
Karayaka kuzuların besi özelliklerine ait
edilen kesim özellikleri Tablo 2’de verilmiştir.
ortalama değerler Tablo 1’de sunulmuştur.
Söz konusu kuzular 51.27 kg kesim öncesi
Araştırmada kullanılan 100 Karayaka erkek
canlı ağırlıkta kesilmiş olup sıcak karkas
kuzu, ortalama 31.14 kg canlı ağırlıkta besiye
ağırlığı ve randımanı sırası ile 25.33 kg ve
alınmış, 64 günlük besi sonunda ortalama
% 49.43 bulunmuştur.
Karkaslar +4 oC’de 24 saat soğuk hava
50.02 kg canlı ağırlığa ulaşmışlardır.
Bu süre içerisinde kuzular ortalama
deposunda dinlendirildikten sonra bazı karkas
18.88 kg canlı ağırlık kazanmış olup günlük
ölçüleri alınmış olup sonuçlar Tablo 3’de
canlı
g
sunulmuştur.Karkas uzunluğu, göğüs derinliği,
hesaplanmıştır. Karayaka kuzularda l kg canlı
omuz ve sağrı genişliği, but uzunluğu ve sağrı
ağırlık artışı için tüketilen kuru yonca, kesif
çevresi sırası ile 75.5, 32.1, 21.2, 20.6, 29.0 ve
yem ve toplam yem değerleri ise sırasıyla 1.61,
70.1 cm tespit edilmiştir.
ağırlık
artışı
ortalaması
5.38 ve 6.99 kg olarak bulunmuştur.
295
Tuj
Karkasların parçalanması ile elde edilen
kuzular
için
belirtilen
(2,5,6,10)
parçaların ağırlıkları ve karkastaki oranları ile
değerlerden oldukça yüksek, İvesi kuzuları için
MLD kesit alanı Tablo 4’de özetlenmiştir.
bulunan (14) değere yakın bulunmuştur. Bunun
yanında söz konusu değer, yerli ırk etçi ırk
Soğuk karkas ağırlığı ve randımanı sırası
melezlerinden
ile 24.55 kg ve % 47.91 bulunmuştur. MLD
Lincoln
X
Akkaraman’dan
2
kesit alanı ve kabuk yağı kalınlığı 12.96 cm
yüksek, Ile de France X Akkaramana benzer
ve 0.46 cm olarak ölçülmüştür. Karkasta
ve
(13), Ile de France X İvesi (14) ve Hampshire
karkas parçalarında et, yağ ve kemik miktarları
X Kıvırcık’dan (10), düşük Türk Merinos
ve oranları Tablo 5’de sunulmuştur. Karkasta
kuzularda yapılan çalışmaların bazılarında
et, yağ ve kemik miktarları ve oranları sırası ile
(3,4,18) elde edilen değerlerden yüksek,
14.45kg, 3.69 kg ve 4.50 kg ve % 58.87,
diğerlerinden (1,4) düşük ve Danimarka’da
% 15.03 ve % 18.34 tespit edilmiştir.
yetiştirilen Texel, Oxford Down, Leicester ve
TARTIŞMA VE SONUÇ
Dorset kuzularda elde edilen günlük canlı
Bu araştırmada, Karayaka erkek kuzular
ağırlık artışı değerlerinin oldukça altındadır
için elde edilen günlük canlı ağırlık artışı
(15,16,17).
Görüldüğü
gibi
Karayaka
değeri, farklı araştırmalarda (8,9,11,12) aynı
kuzularda elde edilen günlük canlı ağırlık
ırkta ve bu ırkın bazı etçi ırklarla yapılan
artışı, bu ırk için oldukça tatmin edici bir
melezlerinde bildirilen ve yerli ırklardan
durumdadır.
Dağlıç, Akkaraman, Kıvırcık, Morkaraman ve
Tablo 4: Karayaka Erkek Kuzuların Karkas Özelliklerine Ait Ortalama Değerler
ÖZELLİKLER
Soğuk karkas
But
Bel
Kol
Sırt
Diğerleri**
Kuyruk
Böbrek
Böbrek-leğen yağı
MLD kesit alanı (cm2)
Kabuk yağı kalınlığı (cm)
* Soğuk karkas randımanı
** Omuz, boyun, göğüs, böğür
Ağırlık (kg)
n = 10
x
Sx
VK
24.55 0.34
4.31
7.22 0.14
6.11
2.01 0.08 11.94
4.43 0.08
5.56
2.16 0.04
5.65
6.94 0.15
6.74
0.48 0.06 36.71
0.15 0.01
9.48
0.70 0.04 19.62
12.96 0.30
7.32
0.46 0.07 48.12
5
Oran (%)
n = 10
x
Sx
VK
47.91* 0.74 4.88
29.41 0.54 5.81
8.18 0.26 10.05
18.04 0.24 4.21
8.82 0.12 4.30
28.28 0.39 1.38
1.96 0.22 35.49
0.60 0.02 10.54
2.85 0.16 17.75
Tablo 5: Karkasta ve Karkas Parçalarında Et, Yağ ve Kemik Miktarları ve Oranları.
Ağırlık (kg)
n = 10
x
Sx
VK
14.45 0.30
6.57
3.69 0.13 11.14
4.50 0.14
9.84
4.90 0.12
7.74
0.99 0.06 19.16
1.32 0.02
4.79
2.99 0.08
8.46
0.63 0.04 20.07
0.79 0.02
8.01
1.18 0.04 10.72
0.46 0.02 13.74
0.36 0.03 26.35
1.12 0.04 11.29
0.49 0.03 19.36
0.55 0.02 11.49
4.26 0.09
6.68
1.15 0.07 19.24
1.49 0.08 16.97
ÖZELLİKLER
Karkasta et
Karkasta yağ
Karkasta kemik
Butta et
Butta yağ
Butta kemik
Kolda et
Kolda yağ
Kolda kemik
Belde et
Belde yağ
Belde kemik
Sırtta et
Sırtta yağ
Sırtta kemik
Diğerleri et
Diğerleri yağ
Diğerleri kemik
Besi süresince Karayaka kuzuların bir
Oran (%)
n = 10
x
S x VK
58.87 0.92
4.94
15.03 0.55 11.57
18.34 0.45
7.76
67.89 0.79
3.68
13.24 0.82 19.58
18.31 0.43
7.42
67.55 0.94
4.40
14.29 1.11 24.56
17.78 0.30
5.33
58.79 1.17
6.29
22.84 0.57
7.89
17.74 1.30 23.17
51.93 1.68 10.23
22.70 1.32 18.38
25.53 0.93 11.52
61.42 1.35
6.95
16.52 0.79 15.12
21.35 0.85 12.59
bildirilen bazı çalışmalarda (11,12,14) bulunan
kg canlı ağırlık artışı için tükettikleri kesif yem
değerlerden
miktarı (yemden yararlanma), Aydoğan (9)’ın
(3,9,10,13) hesaplanan değerlere benzer, diğer
Karayaka ve Ile de France X Karayaka F1
araştırmalarda (2,5,6) bildirilen değerlerden
kuzularda ve Aksoy (6)’un Morkaraman ve Tuj
düşük olduğu tespit edilmiştir.
kuzularda
bildirdikleri
değerlerin
oldukça
Değerli
yüksek,
bazı
karkas
çalışmalarda
parçaları
olarak
altında, Eliçin ve ark’ı (12) ve Dağ ve
nitelendirilen, but sırt, bel ve kol bölgelerinin
Ertuğrul’un (11) Karayaka ve Border Leicester
karkastaki oranları için bulunan değerler,
melezlerinde belirttikleri değerlere benzer
genelde diğer bir çok araştırmada (2,3,9,11,12)
olmasına karşın diğer literatürde bildirilen
saf ve melez genotipler için bulunan değerlere
değerlerden
benzemektedir.
daha
yüksek
bulunmuştur
(1,5,10,14,18).
Bu araştırmada, karkasta et oranı için
Çalışmada karkas ölçüleri için tespit
edilen
değerler
farklı
saptanan değer, Aydoğan (9) ve Akçapınar
araştırmacıların
(2)’ın
bildirdikleri
değerlerden
yüksek,
(2,9,11,12,13) değişik genotiplerde buldukları
Akçapınar ve ark.(3)’ın Merinos kuzularda
değerlerden genellikle yüksek bulunmuştur. Bu
buldukları değere yakın ve Akı’nın (5)
durum kesilen kuzuların kesim ağırlıklarının
Kıvırcık
farklı olmasından ileri gelmiş olabilir.
düşüktür. Karkasta yağ oranı değeri Akı’nın
Karayaka kuzularda elde edilen sıcak ve
kuzularda
bildirdiği
değerlerden
(5) bildirdiği değerden yüksek olmasına karşın
soğuk karkas randımanlarının, literatürde
diğer
6
çalışmalarda
(2,3,9)
hesaplanan
3.
değerlerden düşüktür. Karkasta kemik oranı ise
diğer
araştırmalarda
(2,3,5,9)
Akçapınar H, Tekin ME, Kadak R, Akmaz
A, Müftüoğlu Ş (1992) Merinos, Alman Siyah
bildirilen
Başlı Etçi X Merinos, Hampshire Down X
değerlerden yüksek bulunmuştur.
Merinos ve Lincoln X Merinos (F1) Kuzuların
MLD kesit alanı için belirlenen değer
genelde literatürde (2,5,6,9,10,12) bildirilen
Büyüme,
değerlerin
Hayvancılık Araştırma Dergisi, 2 (2) 18-23.
Jensen’in
ortalarında
yer
(15,16,17)
almakta
bulduğu
olup
4.
değerlerden
Besi
Akgündüz
V,
ve
Ak
Karkas
İ,
Özellikleri.
Deligözoğlu
F,
düşüktür. Kabuk yağı kalınlığı değeri ise etçi
Karabulut A, Filya İ (1993) Entansif Besiye
ırktan kuzularda tespit edilen değerlerin altında
Alınan Merinos Erkek Kuzularda Değişik
bulunmuştur (15,16,17).
Protein Kaynaklarının Besi Performansı ve
Bu
çalışma,
bir
bütün
Karkas
olarak
Özelliklerine
Etkisi.
Lalahan
değerlendirildiğinde, Türkiye’de mevcut koyun
Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 33
ırkları içinde gerek cüssesinin küçüklüğü ve
(1-2) 28-48.
5.
gerekse verimlerinin düşüklüğü ile tanınan
Akı T (1977) Kıvırcık Kuzuların Çeşitli
koşullar
Büyüme Dönemlerindeki Besi Gücü, Yem
sağlandığında diğer ırklardan hiç de geri
Tüketimi ve Karkas Özellikleri Üzerinde
kalmadığı
Araştırmalar. Lalahan Zootekni Araştırma
Karayaka
ırkının,
entansif
oldukça
iyi
bir
performans
Enstitüsü Yayın No: 52, Ankara.
gösterdiği görülmektedir. Bu durum söz
6.
konusu ırkın et verim özelliklerinin ıslahında
melezleme
çalışmalarının
saf
Morkaraman ve Tuj Erkek Kuzuların Besi
yetiştirilerek genetik ıslah çalışmalarına ağırlık
Performansı, Kesim ve Karkas Özellikleri.
verilmesinin
Ankara
yararlı
yanında,
Aksoy AR (1995) Farklı Kesim Ağırlıklarında
olacağını
ortaya
koymaktadır. Bu ırk üzerinde, bu amaca
yönelik
sistemli
ve
planlı
Üniversitesi
Veteriner
Fakültesi
Dergisi, 42 (1) 15-23
araştırmaların
7.
Anonymous
(1995)
Tarım
İstatistikleri
yapılması büyük yararlar sağlayacak, böylece
Özeti.Devlet İstatistik Enstitüsü, Yayın No:
yerli
1889, Ankara.
bir
gen
kaynağımızdan
daha
iyi
yararlanma olanakları sağlanmış olacaktır.
8.
Karayaka Koyun Irkının Saf Yetiştirme ve
KAYNAKLAR
1.
Melezleme İle Islahı. Doğa Bilim Dergisi Seri
Ak İ, Filya İ, Akgündüz V, Deligözoğlu F
D1,9 (1) 21- 26.
(1995) Entansif Besi Uygulanan Merinos Erkek
9.
Kuzularda Monensinin Besi Performansına
Etkileri.
Lalahan
Hayvancılık
Kuzularının Büyüme, Besi performansı ve
Karkas
Akçapınar H (1978) Dağlıç, Akkaraman ve
Ankara
Kıvırcık Kuzuların Farklı Kesim Ağırlıklarında
Doçentlik
Tezi,
Özelliklerinin
Üniversitesi
Dergisi, 32 (1) 11-130.
Besi Performansı ve Karkas Özelliklerinin
Karşılaştırılması.
Aydoğan M (1985) Karayaka, Ile de France X
Karayaka (F1) ve Sakız X Karayaka (F1)
Araştırma
Enstitüsü Dergisi, 35 (1-2) 30-46.
2.
Arıtürk E, Akçapınar H, Aydoğan M (1984)
Ankara
Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Ankara.
7
Karşılaştırılması.
Veteriner
Fakültesi
10. Bulmuş S, Demir H (1995) Hampshire Down
14. Güney O, Biçer O (1986) Saf ve Melez İvesi
X Kıvırcık Melezlemesi Yoluyla Kaliteli Kesim
Erkek Kuzularda Besi Performansı ve Karkas
Kuzuları Elde Edilmesi İmkanları Üzerinde
Özelikleri Üzerinde Bir Araştırma. Doğa Türk
Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Veteriner
Veterinerlik ve Hayvancılık Dergisi, 10 (3)
Fakültesi Dergisi 21 (1) 99-116.
251-258.
11. Dağ B, Ertuğrul M (1993) Karayaka ve
15. Jensen NE (1990) Performance Testing of
Ram Lambs In 1990. BEASTCD.
Border Leicester X Karayaka Melezi (F1)
16. Jensen NE (1992) Performance Testing of
Erkek Kuzularda Besi Gücü ve Karkas
Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Lalahan
Ram Lambs In 1992. BEASTCD
17. Jensen NE (1993) Performance Testing of
Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 33 (34) 42-57.
Ram Lambs In 1993. BEASTCD
12. Eliçin A, Ertuğrul M, Cengiz F, Aşkın Y,
18. Tekin ME, Akçapınar H (1992) Türk
Dellal G (1989) Karayaka ve Border Leicester
Merinosu ve Lincoln X Türk Merinosu (F1)
X Karayaka Melezi (F1) Erkek Kuzularda Besi
Melezi Kuzuların Büyüme, Besi ve Karkas
Gücü
ve
Karkas
Özellikleri.
Ankara
Özelliklerinin
Karşılaştırılması
II.
Besi
Özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları : 1123.
13. Ertuğrul M, Arık İZ, Kor A (1995) Sütten
Enstitüsü Dergisi, 32 (1-4) 28-39.
Kesim Çağında Besiye Alınan Lincoln X
Akkaraman ve Ile de France X Akkaraman
Melezi (F1) Erkek Kuzuların Besi ve Karkas
Özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma
Enstitüsü Dergisi, 35 (1-2) 47-66.
8