iğneada longoz ormanları ve çevresinin rekreasyonel faaliyetler

I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
281
KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, 2012
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
İğneada Longoz Ormanları ve Çevresinin Rekreasyonel Faaliyetler Açısından
Değerlendirilmesi
Gülay ÇAKIR1, Ali ÇAKIR1
1
Kırklareli Üniversitesi, Pınarhisar Meslek Yüksekokulu, 39300, Pınarhisar, KIRKLARELİ
ÖZET: İğneada Longoz Ormanları, habitat çeşitliliği ve biyolojik çeşitlilik açısından zengin bir yapıya sahip
olan ve ülke kuşağımızın en geniş subasar orman ekosistemi, Avrupa’da ise en büyük alüvyal subasar orman
olma özelliği taşımaktadır. Ulusal ölçekte ve Avrupa ölçeğinde korunabilmiş en önemli subasar (longoz)
ormanlarının yer aldığı İğneada bölgesi, içerdiği farklı ekosistemleriyle yöredeki birçok hayvan türü için kaliteli
ve farklı yaşam alanları oluşturmaktadır. Alan birçok balık türünün yaşam alanı olması sebebiyle balık üretimi
ile av turizmi potansiyeli, sahip olduğu biyolojik çeşitlilik sayesinde botanik turizmi, kuş gözlemciliği, doğa
fotoğrafçılığı ve su sporları gibi birçok rekreasyonel faaliyetler açısından potansiyeli yüksek alanlardan biridir.
Bu çalışmada İğneada Longoz Ormanları ve çevresinin sahip olduğu rekreasyonel faaliyet alanlarının neler
olduğu ve bu alanların sürdürülebilir turizm açısından nasıl değerlendirilebileceği üzerinde durulmuştur.
Anahtar Sözcükler: İğneada Longoz Ormanları, Rekreasyonel Faaliyet, İğneada, Kırklareli.
Evaluation of İğneada Longoz Forests and Environment by Recreational Activities
ABSTRACT: İğneada Longoz Forests, habitat diversity and biodiversity-rich country which has a structure and
the generation of forest ecosystem is the most extensive floodplains, alluvial floodplains of the largest forest in
Europe has the distinction of being. Preserved on a national scale and the scale of the most important European
floodplains (Longoz) forests in the region of the Igneada, the region contains many different ecosystems and
different habitats for animal species are high quality. Many fish species due to habitat area and fish production
potential of hunting tourism, botanical tourism thanks to its biological diversity, bird watching, nature
photography and water sports, such as one of the areas that have high potential for many recreational activities.
In this study, recreational activities İğneada Longoz Forests and the surrounding areas is what is happening with
and how these areas can be assessed in terms of sustainable tourism are focused on.
Keywords: İğneada Longoz Forests, Recreational activity, İğneada, Kırklareli.
GİRİŞ
19. yüzyıldan sonra endüstriyel ve teknolojik
alandaki gelişmelerin ortaya çıkarmış olduğu plansız
ve sağlıksız kentleşme insanların fiziksel, ruhsal ve
sosyo-kültürel yönden pek çok sorunu da beraberinde
getirmektedir (Yılmaz, 2006). Günümüzde kentleşme
olgusunun çok hızlı bir gelişme içerisine girmesi,
kentsel alanlardaki açık ve yeşil alanların yerlerini
farklı karakterli yapılaşmalara terk etmelerine neden
olmuştur. Teknolojinin gelişmesi ile sanayileşme,
sanayileşmenin artması ile iş olanakları ve sanayi
bölgelerine göçler başlamıştır. Göçler sonucunda
büyüyen kentler gün geçtikçe kalabalıklaşmış ve
yaşanması zor ve yorucu mekânlar haline gelmiştir
(Şimşek ve Korkut 2009). Aynı zamanda 19. yüzyılda
meydana gelen teknolojik gelişmeler, makineleşme ve
çalışma koşullarının iyileşmesi; endüstri öncesi
dönemlerde dinlenme ve eğlenme için ayrılan boş
zamanları arttırmıştır. Başlangıçta savurganlık ve
tembellik olarak değerlendirilen boş zamanlar,
zamanla kişinin ruhsal, zihinsel ve bedensel
rahatlamasını sağlayan temel bir gereksinim haline
gelmiştir. Bunun sonucunda; kişinin serbest zamanları
içerisinde, günlük yasamın sıkıcı, disiplinli ve
monoton etkisinden kurtulmak, dinlenmek ve hosça
vakit geçirmesini sağlamak amacıyla yaptığı çeşitli
__________________________________________
Sor. Yazar: Çakır, G:, [email protected]
faaliyetleri kapsayan rekreasyon kavramı ortaya
çıkmıştır (Çidam 2007).
Özellikle, kent çevresinde görülen olumsuz
sonuçlar, insan-çevre ilişkisinin sağlıklı biçimde
yürümesini sağlayacak rekreasyon alanlarına olan
gereksinimi arttırmaktadır. Bir yandan rekreasyon
gereksiniminin artması, diğer bir yandan yoğun
yerleşim alanlarında rekreasyon olanaklarının giderek
azalmasından dolayı kıyısal alanlara talep giderek
artmaktadır (Karahan ve Orhan 2009). Fiziksel ve
ruhsal gereksinimlerini karşılama çabasında olan
insanlar sosyal, kültürel, ekonomik ve fizyolojik
olanakları ile boş zamanlarını değerlendirmek ve
yitirdikleri enerjilerini yeniden kazanmak amacıyla
rekreasyon alanlarına yönelmektedirler. Bu nedenle
kent insanının bu yöndeki gereksinmelerinin günlük
yaşam çevresi içinde karşılanması ve bunu sağlayacak
kentsel
rekreasyon
alanları
büyük
önem
kazanmaktadır (Şimşek ve Korkut 2009).
Rekreasyon, insanın sağlıklı yasamak ve verimli
çalışmak için bozulan bütünlüğüne dilediği
aktivitelerle yeniden erişmesi olarak tanımlanmaktadır
(Kılıçaslan 2008). Rekreasyon başka bir tanıma göre
ise, kişilerin günlük yaşamlarında zorunlu olarak
kullandıkları zamanların dışında serbest ve boş
zamanlarında, yıpranan ruh ve vücutlarını eski
zindeliğine kavuşturmak üzere kendi isteği ile yaptığı
etkinlik ya da etkinliklerdir (Uzun 2005). Rekreasyona
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, 2012
282
ulaşmak amacıyla gerçekleştirilen ya da diğer
anlatımla insanları rekreasyona ulaştıran etkenlerin
tümü rekreasyonel aktivite olarak adlandırılmaktadır
(Kılıçaslan 2008). Rekreasyon alanları ise,
rekreasyonel aktivitelerinin gerçekleştirildiği mekanlar
olarak tanımlanabilir. Kimi rekreasyon alanları bu
amaç için planlanıp tasarlanarak hizmet verirken (kent
parkları, çocuk oyun alanları, vb.) bir kısmı da mevcut
nitelikleriyle
rekreasyonel
aktivitelerin
gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır (ormanlar,
deniz kıyıları, vb.) (Uzun 2005).
Rekreasyonel etkinlikler çok çeşitli olguyu
kapsamakta
ve
insanlara
göre
değişiklik
göstermektedir. Rekreasyonel etkinliklerin bir
bölümünü de turizm etkinlikleri oluşturmaktadır
(Yılmaz 2006). Turizm; insanların kişisel tatmin
amacıyla, kendi hür iradeleri ve istekleri
doğrultusunda, maddi çıkar elde etme amacı
gözetmeksizin, sürekli olarak oturdukları yerlerden
ayrılarak geri dönmek koşuluyla başka bir merkeze,
belirli bir süre için gitmeleri ve orada kaldıkları sürece
oluşturdukları faaliyetlerdir. Bu tanıma dikkat edilirse
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
turizmin, seyahat etme ve konaklama şartı dışındaki
diğer tüm şartları rekreasyon ile birebir örtüşmektedir
(Demirci Orel ve Yavuz 2003).
Rekreasyon ve turizm, birbirlerini tamamlayan ve
birlikte ele alınması gereken olgulardır. Ancak her
rekreasyonel etkinlik turizmi oluşturmamakta ve her
turizm
rekreasyonel
amaçlarla
gerçekleştirilmemektedir (Özkan 2001). Turizm ve
rekreasyon genel olarak bireyin dinlenmesini ve
yenilenmesini
sağlayarak
yaşam
kalitesini
arttırmaktadır (Çidam 2007). Farklı insanlar farklı
rekreasyon aktivitelerini seçebildikleri gibi, aynı insan
yaşamının farklı dönemlerinde değişik rekreasyon
aktivitelerine yönelebilmektedir (Özkan 2001).
Yapılan araştırmalar yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, gelir
düzeyi, meslek, sağlık durumu, yaşanılan toplumun
sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel durumu, yaşanılan
yerin fiziksel niteliği ve zevk-moda gibi faktörlerin
rekreasyonel aktivite seçimini etkilediğini ortaya
koymaktadır (Yılmaz 2006). Rekreasyonel aktiviteler
dört temel kategori içerisinde sınıflandırılabilir
(Çizelge 1). (Karahan ve Orhan 2009).
Çizelge 1: Rekreasyonel aktivitelerin sınıflandırılması
REKREASYONEL AKTİVİTELERİN SINIFLANDIRILMASI
Fiziksel rekreasyon aktiviteleri
Çoğunlukla fiziksel bir güç harcayarak yerine getirilen
eylemlerdir.
Sosyal rekreasyon aktiviteleri
Sosyal ilişki ve etkileşimler sonucunda ortaya çıkan eylemlerdir.
Düşünceye dayalı (mental)
Kültür, eğitim, yaratıcılık ve estetik ağırlıklı rekreasyon
rekreasyon aktiviteleri
eylemleridir.
Çevreye dayalı rekreasyon aktiviteleri
Rekreasyon alanının içerdiği bitki örtüsü, su yüzeyleri, çekici
manzaralar, yaban hayatı gibi unsurlara bağlı olarak yapılan
eylemlerdir
Toplumun ve bireylerin doğa ile ruhsal ve
bedensel yenilenme amacına yönelik değişik türdeki
ilişkileri sonucu oluşan ve günümüzde önemi
uluslararası boyutlara ulaşmış bulunan açıkhava
rekreasyonu gereksinmelerinin karşılanmasında doğal
kaynakların başında ormanlar ve bozulmamış doğa
parçaları ile doğal niteliğini koruyabilmiş alanlar
gelmektedir (Demirel 1999).
İğneada Longoz Ormanları ve çevresi bu
kapsamda sahip olduğu doğal değerler açısından
rekreasyonel faaliyetler açısından oldukça zengin bir
potansiyele sahiptir. Mevcut potansiyel kaynaklar hem
yöre halkı hem de özellikle yerli turistler tarafından
ilgi görmektedir. Kentleşmenin olumsuz etkileri ve
yoğun iş temposu nedeniyle fiziksel ve ruhsal
gereksinimlerini karşılama çabasında olan kişiler, hem
boş zamanlarını değerlendirmek hem de yitirdikleri
enerjilerini yeniden kazanmak için İğneada Longoz
Ormanları ve çevresindeki rekreasyon alanlarını tercih
etmektedirler.
ÇALIŞMA ALANI
İğneada, Kırklareli’ne bağlı Demirköy ilçesi
sınırlarında ve güney ve batısında en yüksek yeri 1035
m. olan Istranca (Yıldız) Dağları eteklerinde
bulunmaktadır. Doğusunda Karadeniz, kuzeyinde
Bulgaristan yer alır (Şekil 1). (Özyavuz 2008).
Şekil 1. İğneada haritası (Anonim 2011b).
İğneada Longoz Ormanları’nı kapsayan 3155
ha’lık alan sahip olduğu doğal kaynak değeri ve
barındırdığı kültürel yaşamı korumak, etkin ve
fonksiyonel kullanımı sağlamak amacıyla 2007
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, 2012
283
tarihinde milli park olarak ilan edilmiştir (Şekil 2).
Ulusal ölçekte ve Avrupa ölçeğinde korunabilmiş en
önemli subasar (longoz) ormanlarının yer aldığı
İğneada bölgesi içerdiği farklı ekosistemleriyle
yöredeki birçok hayvan türü için kaliteli ve farklı
yaşam alanları oluşturmaktadır (Anonim 2009e).
Alanda, habitat çeşitliliği ve biyolojik çeşitlilik
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
açısından zengin bir yapıya sahip olan ve ülke
kuşağımızın en geniş subasar orman ekosistemi,
Avrupa’da ise en büyük alüvyal subasar orman olma
özelliği taşıyan İğneada Longoz Ormanları yer
almaktadır. İğneada’da 3 ayrı bölgede Longoz Ormanı
bulunmaktadır. Bunlar; Saka Gölü, Erikli Gölü ve
Mert Gölü Longozu’dur.
Şekil 2. İğneada Longoz Ormanı Milli Parkı (Anonim, 2009e).
İğneada Longoz Ormanları ve Çevresinde
Yapılabilecek Rekreasyonel Faaliyetler
Günübirlik Doğa Yürüyüşleri (Trekking)
Bölge, trekking etkinliği açısından yüksek bir
potansiyele sahiptir. Alanın sahip olduğu uygun iklim
koşulları ve topoğrafyası, zengin flora ve faunası, yöre
halkının
sosyo-kültürel
yapısı
da
trekking
parkurlarının geliştirilmesi ve kullanımında olumlu
katkılar sağlamaktadır.
İl’in topoğrafyası, yürüyüş turizmi açısından
uygun koşullar taşımaktadır. İl’de yürüyüş
güzergahlarının araştırılması, haritalanması gibi
çalışmaların yapılarak, gelen turistlerin esas ya da yan
faaliyet olarak yürüyüş turlarını benimsemesi
sağlanabilir. (Anonim 2009d). İğneada ve çevresi
özellikle Istranca Dağları ile birlikte Trekking için
uygun yerlerdir.
İğneada ve Çevresinde Trekking Yapılabilecek
Rotalar
 Demirköy - Kadınkule – Monopetra – Velika
Köprüsü Rotası
12-16 km uzunluğunda zor bir parkurdur.
Günübirlik yürüyüşler için uygun bir rotadır. Kamp
için uygun bir alan yoktur. Bölgede korunması
gereken anıt ağaçlar bulunmaktadır. Monopetra zirvesi
doğal bir seyir terasıdır. Zirveden Istranca dağlarını ve
ormanlarını 3600 görmek mümkündür. Ayrıca hiçbir
yerleşimin görünmemesi insanı doğanın bir parçası
gibi hissetmesini sağlamaktadır. Zirveden Karadeniz
sahillerini görebilmek mümkündür. Monopetra’nın
etrafında akan derelerde güzel şelaleler oluşmuştur.
Rota yakınında çeşme bulunmamaktadır. Rota
üzerinde eski şarap yolunun izleri görülmektedir. Rota
başlangıç noktasında ya da Velika köprüsünde
sonlandırılabilmektedir.
 Demirköy- Kartal kaya- Güneşli GöllerMonopetra (Tek kaya) Rotası
Demirköy’den başlayıp Kartalkaya Monopetra
Kadın kule de sonlanan günübirlik yürüyüş rotası
oluşturulabilir. Yaz döneminde orman çok sık ve
eğimin fazla olmasından dolayı aşırı zor bir rotadır.
Deneyim ve kondisyon gerektirir.
Demirköy Güneşli göller kolay bir parkurdur ve
günübirlik yürüyüşlerle, kamplar için uygun bir
rotadır. Rota üzerinde çeşme ve uygun kamp yeri
mevcuttur.
Deneyimli ve küçük gruplarla
Demirköy’den başlayıp Güneşli Göller Monopetra da
sonlanan zor bir trans kamplı bir rota yapılabilir. Bu
bölgeye işaretleme ve uyarı levhası konulması gerekir.
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, 2012
284
 İğneada Mert Gölü - Sivriler Kalesi Rotası
Günübirlik orta zorlukta bir yürüyüş rotasıdır.
İskele mevkiinde uygun kamp yeri bulunmaktadır.
Rota üzerinde çeşme bulunmamaktadır. Derelerden
içme suyu temin edilebilir. Sivriler kalesi, Mermer
Mağarası ve Kız Mağarası rota üzerinde görülmesi
gereken yerlerdendir. Ayrıca Hamam Gölü ve Saka
Gölü de rota üzerinde ziyaret edilebilir.
 Kızılağaç Cehennem Şelaleleri - Çingene Kalesi
Rotası
16 km keyifli orta zorlukta günübirlik yürüyüş
rotasıdır. Kalabalık eğitimli gruplar için uygun bir
rotadır. Şelaleler ve Çingene kalesi görülmeye değer
yerlerdendir. Ayrıca Kızılağaç köyü tarihi ve doğal
açıdan güzel bir köydür. Köydeki eski evler restore
edilip köy düzenlenebilir.
 İğneada - Longozlar Yürüyüş Rotası
15 km orta derecede bir yürüyüş rotasıdır. Rota
üzerinde çeşme ve uygun kamp yeri mevcut değildir.
Bulanık Dere ile Saka Gölü arasında bir yürüyüş
parkurudur. Eğimi azdır ve uzun yürüyüş gerektiren
bir rotadır. Longozların en iyi örneğinin görüldüğü
bozulmamış bir alandır. Orman içinde çok güzel
yürüyüş patikaları organize edilebilir.
 İğneada – Mert Gölü Yürüyüş Rotası
4-5 km kolay seviyede bir yürüyüş rotasıdır.
İğneada’ya gelmeden Milli Park tabelasından sağa
dönülür. Mert gölü tabelasından başlayarak Mert
Gölü’nü, gölün içindeki yoldan 6 ufak su geçişi ile
yürümek mümkündür. 3 saat süreli kuş gözlemi için
de uygun bir parkurdur. (Aslan 2011).
Doğa Fotoğrafçılığı
İğneada ve çevresi bulundurduğu farklı ekosistem
ile Türkiye’nin önemli doğal alanlarından biridir.
Bölgeye gelen ornito-fotoğrafçıları 194 farklı kuş
türünü
fotoğraflayabilirler.
Ayrıca
longoz
ormanlarında ve göllerindeki biyolojik çeşitlilik
içerisinde 159 tohumcul bitkiyi, 3 eğrelti bitkiyi
fotoğraflayabilirler (Güler 2007). Öte yandan yaban
hayatını fotoğraflamak isteyenler dağ keçisi, tavşan,
sincap, kurt, çakal, saz kedisi, yaban kedisi, vaşak,
kızıl geyik, isteyenler geyik, karaca, yaban domuzu,
kurt, tilki, çakal, yaban kedisi, sansar, orman faresi,
porsuk, yarasa ve su samuru gibi memelileri, iki
yaşamlı hayvanlardan pürtüklü semender ve gece
kurbağasını, sürüngenlerden ise oluklu kertenkele,
yeşilkertenkele ve ince kertenkeleyi bölgede
görebilirler (Anonim 2009b). Bölge sahip olduğu tüm
bu özelliklerinden dolayı “Doğa Fotoğrafçılığı” ile
uğraşanlar için önemli bir fotoğraflama alanıdır ve bu
nedenle bölgede zaman zaman fotoğraf toplulukları
tarafından fotoğraf yarışmaları düzenlenmektedir.
Kamping
İğneada'da kamp için ayrılmış, alt yapı
imkanlarıyla ziyaretçilere kolaylıklar sunan iki bölge
tahsis edilmiştir. Bunlardan birisi Mert Gölü
kıyısında bulunan bir meşe koruluğu içerisinde, diğeri
ise İğneada'nın liman yolu çıkışında yer alan Erikli
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
Gölü kıyısındadır. İzin alınmak kaydıyla İl Özel İdare
Tesisleri'nin bulunduğu alanda kimi zaman kamp
yapılmasına izin verilmektedir.
Bölgenin zengin bir orman varlığına sahip oluşu
sebebiyle tahsis edilmemiş alanlar dışında kamp
kurulması belediye ve jandarma tarafından
denetlenmektedir ve cezai işleme tabidir (Anonim
2010).
Piknik
Kırklareli’nin ormanlarında halkın gittikçe artan
açık hava dinlenme ve eğlenme talebini
cevaplayabilen alanlar düzenlenmiştir. Demirköy’de
Mert Gölü orman içi dinlenme mekanı bu amaçla
değerlendirilmektedir (Başgelen 2006).
 Mert Gölü Mesire Yeri
1990 yılında Orman İçi Dinlenme Yeri olarak
Tefrik ve Tescil edilmiş olan saha 10.0 Ha. Olup A
tipindedir (Çadırlı Kamp Alanı). Demirköy İlçesi,
İğneada Beldesinde bulunan Mert Gölü Mesire yeri
orman açısından oldukça zengindir. Yeşilin ve
mavinin bir arada tüm güzelliklerini sunduğu eşsiz göl
manzarası ve doğal yapısı ile gürültülü şehir
yaşamından
uzaklaşmak
isteyenlerin
ruhunu
dinlendirebileceği bir yerdir. Piknik, çadır ve kamp
alanları mevcuttur. Piknik masası, WC ve içme suyu
bulunmaktadır.
 Velika Deresi
Demirköy yakınlarında, Karaman Bayırı'na 4 km.
mesafededir. Dere boyu ve orman içi mesire yeri olup,
masa, bank, WC, içme suyu gibi tesisler
bulunmaktadır. Derede bol alabalık bulunmaktadır
(Anonim 2009d).
Sportif Olta Balıkçılığı
İğneada'nın lagün, göl ve dere gibi farklı sulak
alanlarında bilinen 30 balık türü yaşamaktadır. Bu
balık türlerinden 8'i Bern Sözleşmesinde "korunması
gereken tür" ilan edilmiştir (Çizelge 2).
Çizelge 2. Bern Sözleşmesi’nde “Korunması Gereken
Tür” ilan edilen balık türleri
“korunması gereken tür” ilan edilen balık türleri
Deniz İğnesi
Acı Balık
Dere Hamsisi
Noktalı İnci Balığı
Tatlısu Kaya Balığı
Taş Yiyen Balık
Kurt Balığı
Kababurun Balığı
Balık çeşitliliğinin en fazla olduğu Mert, Erikli ve
Saka lagün gölleri, üreme, beslenme ve korunma
amacıyla denizden tatlı suya veya tatlı sudan denize
göç eden kefal (Mugil cephalus) ve gümüş balığı
(Atherina boyeri) gibi balık türlerine de ev sahipliği
yapmaktadır. Bir tatlı su gölü olan Hamam Gölü’nde
kerevit, alanı besleyen derelerin Istranca Dağları'ndan
çıkan kaynaklarında ise kırmızı benekli alabalık
(Salmo trutta) yaşamaktadır (Anonim 2011a). İğneada
sulak alanı sürdürülebilir turizm kapsamında üreme
zamanları dışında, korunması gereken balık türleri de
korunarak, doğal yapıyı ve dengeyi bozmamak üzere
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, 2012
285
önemli bir sportif olta balıkçılığı potansiyeline
sahiptir.
Bölgede bulunan göller araştırma alanını balık
türleri açısından zengin bir hale getirmektedir.
Özellikle deniz ile bağlantısı olan Mert, Erikli ve Saka
Gölleri’nden yılın belirli zamanlarında denizle
bağlantı meydana gelir. Üreme, korunma ve beslenme
amacıyla denizden tatlı suya veya tatlı sudan denize
göç eden balık türleri açısından bu lagün gölleri çok
önemlidir (Özyavuz 2008).
İzleyici Aktiviteleri
Kuş Gözlemleme
Avrupa-Afrika göç yolu üzerinde kuşlar için bir
dinlenme noktası olan İğneada’nın sahip olduğu
ekosistem çeşitliliği (orman, subasar orman, sulak
alan, kumul ekosistemi) kuş türü zenginliğini
arttırmıştır. Alan geçiş yapan kuş türleri tarafından
ekolojik koridor olarak kullanılmakta ve 57 tür su
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
kuşu ve 15 yırtıcı kuş türü tarafından beslenme,
barınma ve üreme alanı olarak tercih edilmektedir
(Anonim 2009e). Türkiye kuş varlığını oluşturan 454
kuş türünden yarıya yakını (194 tür) yıl içerisinde
İğneada’da görülebilmektedir. Alan çok sayıda su
kuşu ve yırtıcı kuşun, özellikle de leyleklerin (ak ve
kara leylek) sonbahar göçünde geçiş yoludur. Bazı su
kuşları (balıkçıllar, kazlar, ördekler, su tavukları,
yağmurcunlar vb.) ve yırtıcılar (kartallar, şahinler,
doğanlar, deliceler vb.) ise alanda üremektedir
(Anonim 2009b).
Kelebek Gözlemleme
Arazi çalışmaları ve literatür kayıtlarına göre
Yıldız Dağları’ndaki kelebek tür sayısı 117’dir
(Çizelge 3). Bunlardan 34 tür Geometridae, 23 tür
Lycaenidae, 17 tür Satyridae, 43 tür ise diğer 11
familyaya aittir. (Anonim 2009a).
Çizelge 3. Yıldız Dağları’nda görülen kelebek türlerinden örnekler (Anonim, 2009a).
KELEBEK TÜRLERİNDEN ÖRNEKLER
Kırlangıç Kuyruk
Zümrüt
Büyük Sevbeni
Küçük Esmer Boncuk
Erik Kuyruk
Büyük İnci
Benekli İparhan
Büyük Mor Bakır Kelebeği
Büyük Beyaz Melek
Cengaver
Yırtık Pırtık
Benekli Bakır Kelebeği
Küçük Beyaz Melek
Bahadır
Çayır Esmeri
Orman Zıpzıpı
Sarı Azamet
Cadı
Küçük Zıpzıp Perisi
Sarı Antenli Zıpzıp
Diken Kelebeği
İparhan
Kutsal Mavi
Bitki İnceleme
Longoz Bitkileri
Kış ve ilkbahar aylarında tamamen sularla kaplı
olan, yaz ve sonbahar aylarında ise suyu çekilen bu
ormanlar, oldukça boylu (8-15 metre) karışık orman
ağaçlarından oluşan bir floristik kompozisyona
sahiptir. Bu karışık ormanları; dişbudak, kayın, saplı
meşe, sapsız meşe, ova akçaağacı, çınar yapraklı
akçaağaç, üvez, ıhlamur, kızılağaç, mürver, kızılcık,
karaağaç ve gürgen gibi ağaçlar oluşturur (Anonim
2009c).
Soğanlı Bitkiler
Alanda çok sayıda bulunan soğanlı bitkiler,
ilkbahar ve sonbahar olmak üzere iki farklı mevsimde
çiçek açarlar. Bu bitkiler arasında alanda en çok
rastlanan; siklemen ve iki yapraklı ada soğanıdır.
Mavi bataklık süseni ve kardelen daha çok orman içi
açıklıklarda bulunurken, orkide türleri ve ters lale ise
orman altında sıkça görülür. (Anonim 2009c).
Kumul Bitkileri
Bugüne kadar yapılan araştırmalarda İğneada
kumullarında 46 bitki türü tespit edilmiştir. Bu
bitkilerden Karadeniz Salkımı, Peygamber Çiçeği ve
Crepis Macropus Avrupa’da yalnızca Trakya’nın
Karadeniz sahillerinde görülen endemik bitkilerdir.
Alanda yayılış gösteren Kum İncisi, Peygamber
Çiçeği, Akyumak ve Kum Zambağı ise Bern
Sözleşmesi ile koruma altına alınan nadir bitkilerdir.
Kıyı kumullarının gerisinde, kıyı kumulu-bataklık
geçiş zonunda ise Alıç, Adi Kızılcık, Dağ Karaağacı,
Akçakesme, Saplı Meşe, Karaçlı, Kuşkonmaz gibi
bitkiler yayılış gösterir ve denizden karaya doğru esen
rüzgarların kumu içeri taşımasına izin vermeyen bir
yükselti oluştururlar (Anonim 2009c).
Ata Binme
İğneada Longoz Ormanları ata binme aktivitesi
açısından uygun potansiyele sahiptir. Bölgenin tek
dört yıldızlı oteli tarafından müşterilerine bu aktivite
sunulmaktadır. Ancak buna rağmen bu potansiyel
etkin olarak kullanılmamakta, bu sebeple de bu alanda
ata binme etkinliğine yönelik çalışmaların yapılması
gerekmektedir.
Bisiklete Binme
İğneada Longoz Ormanları bisiklete binme
aktivitesi açısından uygun potansiyele sahiptir. Ancak
bu alanda bu etkinliğe yönelik gerekli düzenlemeler
bulunmamaktadır.
SONUÇLAR
İğneada ve çevresi bir bölümü Bulgaristan’a kadar
uzanan Istranca Dağlarında yer alan, habitat ve
biyolojik çeşitlilik açısından zengin bir yapıya
sahiptir. Türkiye’nin en geniş subasar orman
ekosistemi, Avrupa’da ise en büyük alüvyal subasar
orman olma özelliğini taşıyan İğneada Longoz
Ormanlarını bünyesinde barındırmaktadır. İstanbul
gibi büyük bir metropole, Tekirdağ’a, Kırklareli ve
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, 2012
286
Edirne’ye olan yakın mesafesiyle başta yaz ayları
olmak üzere, ilkbahar ve sonbahar aylarında sıkça
ziyaret edilmektedir.
İğneada ve çevresi Trakya’da sanayinin yoğun
olarak görüldüğü Çerkezköy, Çorlu, Lüleburgaz
hattında yaşayan insanların fiziksel ve ruhsal
gereksinimlerini karşılayabilecek, onların boş
zamanlarını değerlendirmelerini sağlayabilecek ve iş
hayatında
yitirdikleri
enerjilerini
yeniden
kazanmalarına olanak sağlayan rekreasyon alanlara
sahiptir. Bu açıdan bakıldığında İğneada ve çevresi
önemli bir rekreasyon merkezi olabilir. Bunun için
öncelikli olarak bölgede rekreasyon faaliyetlerinin
çeşitlendirilmesi ve geliştirilmesi gerekir.
Bölgedeki rekreasyon faaliyetleri için doğal
kaynaklar kullanılırken sürdürülebilir turizm kavramı
temel alınmalıdır. Doğal kaynakların gelecek
kuşaklara
aktarılabilmesi
ve
devamlılığın
sağlanabilmesi için bu bir ön koşuldur.
KAYNAKLAR
Anonim,
2011a.
İğneada
Belediyesi.
http://www.igneada.bel.tr/i4.html. (Son Erişim
Tarihi, 08.03.2011).
Anonim, 2011b. http://www.neredennereye.com/
haberler/oteller/karadenizin-tipik-guney-tatilkentiigneada/ (Erişim tarihi: 02.03.2011).
Anonim.
2010.
Trakya
Gezi
Rehberi.
http://www.trakyagezi.com/sehir-ehberi/kirklareli/
295-igneada-gezi-rehberi.html (Erişim Tarihi,
02.08.2010).
Anonim, 2009a. Yıldız Dağları’nın Kelebekleri
Posteri. Yıldız Dağları Biyosfer Projesi.
http://yildizdaglari.cevreorman.gov.tr/medialibrary
/2010/07/kelebekposteribaski.pdf ( Erişim Tarihi,
11.12.2010)
Anonim, 2009b. İğneada Longoz Ormanları Fauna.
Biyolojik Çeşitlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi
Projesi. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma
ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, s.20, Kırklareli.
Anonim, 2009c. İğneada Longoz Ormanları Flora.
Biyolojik Çeşitlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi
Projesi. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma
ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, s.16, Kırklareli.
Anonim, 2009d. Kırklareli İl Çevre Durum Raporu,
Kırklareli İl Çevre ve Orman Müdürlüğü,
www.Cedgm.Gov.Tr/Ced/Files/İcd_Raporlari/Kirk
lareliicd2009.Pdf. (Erişim Tarihi, 05.11.2010).
Anonim, 2009e. 1/100.000 Ölçekli Trakya Alt Bölgesi
Ergene Havzası Revizyon Çevre Düzeni Planı Plan Analitik Raporu, Trakya Kalkınma Ajansı.
s.585,http://www.trakyaka.org.tr/uploads/pdf/cevre
_plan.pdf (Erişim Tarihi, 05.03.2011).
Aslan, S. 2011. Kırklareli Trekking Rotaları. Yerel
Rehber. Istranca Gençlik ve Doğa Sporları
Kulübü, Kırklareli (Görüşme Tarihi, 08.04.2011).
Başgelen, N. 2006. Tarihi ve Doğal Değerleriyle
Kırklareli. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, s.64,
İstanbul.
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
Çidam, F.B. 2007. Diyarbakır Kent Dokusunun
Turizm Ve Rekreasyon Kaynaklarının Peyzaj
Mimarlığı Açısından Değerlendirilmesi. Ankara
Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek
Lisans Tezi, 221s.
Demirci, Orel F., Yavuz, M.C. 2003. Rekreasyonel
Turizmde Müşteri Potansiyelinin Belirlenmesine
Yönelik Bir Pilot Çalışma. Çukurova Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (11): 61-76.
Demirel, Ö. 1999. Çoruh Havzası (Yusufeli Kesimi)
Doğal Kaynak Değerlerinin Rekreasyon Ve
Turizm Potansiyeli Açısından Değerlendirilmesi
Üzerine Bir Araştırma. Tr. J of Agriculture and
Forestry 23(5): 1103-1112.
Güler, N. 2007. İğneada Longoz Ormanları Bitkileri
Resimli Tanıma Kılavuzu. Çevre ve Orman
Bakanlığı Doğa Koruma Ve Milli Parklar Genel
Müdürlüğü, s. 242, İstanbul.
Karahan, F., Orhan, T. 2009. Çoruh Havzası Uzundere
Vadisi’nin
Kırsal
Rekreasyon
Planlaması
Yönünden Suya Dayalı Olanakları. Kırsal Çevre
Yıllığı 2009, Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları
Araştırma Derneği, s: 55-82, Ankara.
Kılıçaslan, Ç. 2008. Ortaca Kenti Rekreasyon
Alanlarının Mevcut Durumu Ve Muğla
Üniversitesi
Ortaca
Meslek
Yüksekokulu
Öğrencilerinin Rekreasyon Alanlarına Yönelik
Beklentileri. Düzce Üniversitesi Ormancılık
Dergisi.4(1-2): 3-16.
Özkan., B. 2001. Kentsel Rekreasyon Alan Planlaması
Ders Notları. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Peyzaj Mimarlığı Bölümü, İzmir.
Özyavuz, M. 2008. Yıldız Dağları’nın İğneadaDemirköy Arasında Yer Alan Bölümünün Biyosfer
Rezervi Olarak Planlaması, Ankara Üniversitesi,
Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, s187.
Şimşek D.S., Korkut A.B. 2009. Kıyı Şeridi
Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesinde Bir
Yöntem: Tekirdağ Merkez İlçe Örneği. Tekirdağ
Ziraat Fakültesi Dergisi. 6(6): 316-327.
Uzun, S. 2005. Kırsal Ve Kentsel Alanlardaki
Parklarda Kullanıcı Memnuniyeti: Gölcük
Ormaniçi Dinlenme Alanı Ve İnönü Parkı Örneği.
Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Fen Bilimleri
Enstitüsü. Peyzaj Mimarlığı ABD, Yüksek Lisans
tezi, 104s.
Yılmaz, R. 2006. Saroz Körfezi’nin Turizm ve
Rekreasyonel Kullanım Potansiyeli Üzerine Bir
Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman
Fakültesi Dergisi. Seri:A (1):124-135.