Güneş Rüzgar Hibrid Enerji Üretim Sistemi Tasarımı

C B Ü Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yıl:2010 Cilt:2 Sayı: 13
BORNOVA İÇİN GÜNEŞ-RÜZGÂR HİBRİD ENERJİ ÜRETİM
SİSTEMİ TASARIMI
Mustafa Engin1
ÖZET
Bu makalede, İzmir’de batarya yedekli PV-rüzgâr hibrid enerji sisteminin
uygulanabilirliği araştırıldı. Günlük ortalama tüketimi 12.1 KWh ve en yüksek tüketimi 3.7
KW olan örnek ev otonom yük olarak kabul edildi. Sistemi boyutlandırmak için HOMER
yazılımı kullanıldı. Rüzgâr hızı, güneş ışınımı ve sıcaklık verilerine göre boyutlandırılan
sistemin duyarlılık analizi yapıldı. Yapılan analizler sonucu PV-rüzgâr hibrid enerji siteminin
günümüzde elektrik üretimi için uygun çözüm olmadığı görüldü.
Anahtar Sözcükler: hibrid enerji sistemleri; rüzgâr türbini; hibrid enerji sistemi
boyutlandırma.
ABSTRACT
In this paper, a pre-feasibility study of using PV-wind hybrid energy system with battery
storage in İzmir is explained. A house having an energy consumption of 12.1 kWh/d with a
3.7 kW peak power demands was considered as the stand-alone load. HOMER is used as a
sizing and optimization tool. Sensitivity analysis with wind speed data, solar radiation level
and temperature was done. It was found that, a PV-wind-battery hybrid system is not suitable
solution at present.
Keywords: hybrid energy systems; wind turbines; sizing hybrid energy systems
1.
GİRİŞ
Fosil yakıtlardan elektrik enerjisi elde eden sistemlerin çevreye verdikleri zararın her
geçen gün daha açık bir şekilde ortaya çıkması yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik
enerjisi üreten sistemleri daha önemli hale getirmiştir. 1970’li yıllardan başlayarak güneş pili
ve rüzgâr türbini, ayrı ayrı ve birlikte hibrid olarak özellikle şebekeden uzak bölgelerde
elektrik üretimi için kullanılmaktadır. Güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir enerji
kaynaklarından elektrik enerjisi üretiminin önünde duran en önemli engeller üretilen
enerjinin kesikli olması, ilk kurulum maliyetlerinin yüksek olması ve yeterli teknolojik bilgi
birikiminin bulunmamasıdır.
Güneşten sadece gündüz elektrik üretilebilirken günün geri kalan bölümünde yük
enerjisiz kalır. Rüzgârda ise güneş kadar kesin sınırlar ile ayrılmasa da günün bazı
saatlerinde elektrik üretimi mümkün iken diğer saatlerde yük enerjisiz kalmaktadır. Gün
içinde gerçekleşen bu kesiklik, enerji üretimin olduğu zaman diliminde üretilen enerjinin
tüketim fazlası bataryada depolanarak ve üretimin yetersiz kaldığı zaman dilimlerinde yük
bataryadan beslenerek giderilebilir [1]. Güneş ve rüzgârdan elde edilebilecek elektrik
enerjisi, mevsimlere göre farklı değişimler gösterir. Kış aylarında güneşten günlerce elektrik
1
Yrd. Doç. Dr., Ege Üniversitesi Ege Meslek Yüksekokulu Elektronik Teknolojisi Programı, Bornova, 35100,
İzmir, [email protected]
11
C B Ü Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yıl:2010 Cilt:2 Sayı: 13
üretmek mümkün olmayabilir. Aynı şekilde bahar ve yaz aylarında rüzgârdan elektrik
üretimi çok düşük seviyede kalabilir [2]. Mevsimsel kesikliliğin batarya kapasitesinin
arttırılması ile çözümü hem maliyeti çok arttırır hem de birçok yerde mümkün değildir.
Mevsimsel kesikliliği gidermek için birçok araştırmacı güneş pili veya rüzgâr türbininin
yetersiz kaldığı durumlarda dizel jeneratörün kullanılmasını önermişlerdir [3], [4]. Batarya
kullanmak ilk kurulum maliyetini yükseltirken, dizel jeneratör kullanmak işletme
harcamalarını arttırmaktadır. Son yıllarda yapılan araştırmalardan elde edilen sonuçlara göre
birbirini tamamlayıcı değişim gösteren alternatif enerji kaynaklarının birlikte kullanımının
sistem güvenirliğini artıracağı belirlenmiştir. Eleman boyutlarının ve denetim stratejisinin iyi
seçilmesi durumunda sistem maliyetinin çok az yükseleceği hatta kurulan bölgenin
özelliklerine göre biraz düşebileceği belirlenmiştir [5].
Birden fazla yenilenebilir enerji kaynağı içeren hibrid enerji üretim sistemlerinde daha
fazla eleman yer alacağı için sistemin yapısı ve denetimi karmaşık hale gelecektir. Hibrid
enerji sisteminin diğer bir sorunu da ilk kurulum maliyetlerini minimumda, güvenirliği
maksimumda tutacak boyutlandırmanın zorluğudur. Boyutlandırmanın doğru yapılması için
en az bir yıl boyunca meteorolojik verilerin ölçülmesi gerekmektedir.
Bu çalışmada Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü tarafından 1 yıl süreyle ölçülen
güneş ışınımı, rüzgâr hızı ve ortam sıcaklık değerleri kullanılarak güneş-rüzgâr batarya
hibrid enerji üretim sisteminin ön fizibilite çalışması yapılmıştır. Ortalama bir evin elektrik
tüketimi belirlenmiş ve dışarıdan ek kaynağa gerek kalmadan bu tüketimi karşılayacak hibrid
enerji sistemi HOMER yazılımı kullanılarak tasarlanmıştır ve elde edilen sonuçlar
verilmiştir.
2.
GÜNEŞ-RÜZGÂR HİBRİD ENERJİ ÜRETİM SİSTEMİNİN ELEMANLARI
Güneş-rüzgâr hibrid elektrik üretim sisteminin blok şeması şekil-1’de gösterilmiştir.
Sistem güneş pili, rüzgâr türbini, batarya gurubu ve bu birimlerin birlikte uyumlu
çalışabilmelerini sağlayan elektronik dönüştürücü ve denetleyici devrelerden oluşur.
Şarj Regülatörü
DC
AC
DC
AC
Yüke
Rüzgar Türbini
Batarya
Gurubu
Güneş Pili
Şarj Regülatörü
Şekil 1. Güneş-rüzgâr hibrid elektrik üretim sistemi.
12
C B Ü Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yıl:2010 Cilt:2 Sayı: 13
2.1 Güneş Pili
Fotovoltaik hücreler güneş ışığını doğru akıma dönüştürürler, yeterli ışık olduğu sürece
üretim devam eder ve işletme giderleri çok düşük, güvenirlikleri de çok yüksektir. Birkaç WP
gücünden 300 WP gücüne kadar değişik ölçülerde güneş pili satılmaktadır. Güneş pilinin en
büyük dezavantajı ilk yatırım maliyetlerinin yüksek olmasıdır. Güneş pilleri şebekeden uzak
küçük ve orta ölçekli yüklerin beslenmesi için ekonomik bir seçenek olmaktadır. Güneş
pillerinin kullanım süreleri yapım teknolojisine bağlı olarak 10-25 yıl aralığında
değişmektedir. [6]
2.2 Rüzgâr Türbini
Rüzgâr türbini hareket halindeki havanın kinetik enerjisini mekanik veya elektrik
enerjisine dönüştürür. Ürettikleri enerji rüzgâr hızına göre değişir, birim maliyeti düşüktür.
Fakat kurulacak yerin rüzgâr hızının yüksek olması ve hava akışını engelleyen yükseltilerin
çevresinde yer almaması gerekir. Rüzgâr hızı çok değişken olduğu için üretilen enerjide
değişken olacaktır. Kanatlara çarpan hava akımı kanatların dönmesini ve dolayısıyla
kanatların bağlı olduğu milin dönmesini sağlar. Küçük ölçekli rüzgâr türbinlerinde mil
doğrudan, büyük ölçeklilerde ise dişli kutusu yolu ile jeneratöre bağlanır. Jeneratör mekanik
hareketi elektrik enerjisine dönüştürür. Düşük güçlü rüzgâr türbinlerinde jeneratör olarak
sabit mıknatıslı alternatörler kullanılırken, yüksek güçlüler de ise asenkron veya senkron
jeneratör kullanılır. Şebekeden bağımsız çalışan sistemlerde frekansı sabit tutmak rüzgâr
hızındaki değişimlerden dolayı mümkün olmadığından jeneratör çıkışı DC’ ye dönüştürülür.
Birçok rüzgâr türbini 3 veya 2 kanatlı olarak üretilir. Rüzgâr türbininden elde edilebilecek
güç rüzgâr hızının küpüyle ve kanat süpürme alanı ile doğrudan orantılıdır. Üretici firmalar
türbinin üretime başladığı rüzgâr hızını, üretimi durdurduğu rüzgâr hızını ve rüzgâr hızı-güç
eğrisini kullanıcılara verirler.
2.3 Batarya Gurubu
Bataryalar enerjiyi kimyasal formda depolayan elektro-kimyasal elemanlardır.
Yenilenebilir kaynaklarla birlikte en yaygın kullanılan batarya tipi derin boşaltmaya izin
veren kurşun-asit sabit tesis bataryalarıdır. Nikel-kadmiyum, nikel-demir ve demir-hava gibi
başka daha uygun batarya türleri vardır, fakat bu bataryalar ya çok pahalı ya da henüz
geliştirme aşamasında olduklarından pratik uygulamalar için yeteri kadar güvenilir
değillerdir. Kurşun-asit bataryalar en yaygın kullanılan batarya tipi olmasına rağmen
kullanımı en karmaşık olandır. Aşırı şarjdan ve aşırı deşarjdan korunmalıdır, ayrıca uzun
süreli düşük şarj seviyesinde tutulmamalıdır. İşletme koşullarına göre bataryaların ömrü 3
yıl ile 15 yıl arasında değişmektedir. İlk yatırım maliyetleri düşük olmasına rağmen bakım ve
yenileme maliyetleri yüksektir. Deşarj sırasında plakalar ile elektrolit arasında gerçekleşen
kimyasal reaksiyon yük üzerinden elektrik akımı geçmesini sağlar. Şarj sırasında bu
kimyasal reaksiyon tersine çevrilir. Batarya kapasiteleri Ah veya nominal gerilimlerinin
çarpımı sonucu elde edilen kWh olarak ifade edilir. Bataryanın saklama kapasitesi üzerinde
yazılan kapasitesinden farklı olabilir, saklama kapasitesi yaşına, çalışma şekline ve bakımına
bağlıdır. Bataryaların kullanım sürelerini ve verimlerini etkileyen diğer bir etken de ortam
sıcaklığıdır. Ortam sıcaklığındaki her 10 C artış bataryanın kullanım süresini yarı yarıya
azaltır. Diğer taraftan negatif sıcaklıkta şarj verimi düşük olur. Kurşun-asit sabit tesis
akülerinin 20 C sıcaklıktaki kullanım süreleri 5 ile 10 yıl arasında değişir. [7]
13
C B Ü Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yıl:2010 Cilt:2 Sayı: 13
2.4 İnvertör
Hibrid sistemde AC ile çalışan cihazlar kullanıldığında invertör kullanılması gerekir.
İnvertör DC batarya veya jeneratör çıkışını 50 Hz AC gerilime dönüştürür. Küçük ölçekli
yükleri beslemek için kurulan hibrid sistemlerde genellikle tek faz invertör kullanılır. Büyük
ölçekli hibrid sistemlerde ise yükler 3 faz ile beslendiğinden 3 fazlı invertörler
kullanılmaktadır.
2.5 MPPT
Maksimum güç noktası izleyicisi genel anlamda yüksek frekansta çalışan bir DC-DC
dönüştürücüdür. PV panel tarafından üretilen gücün her anında maksimumunu yüke iletmek
için kullanılır. Kullanıldığında sistem verimini olumlu yönde etkiler. Çoğunlukla batarya şarj
eden sistemlerde şarj regülâtörü ile tümleşik, doğrudan AC motor süren sistemlerde invertör
ile birleşik olarak tasarlanır. Batarya şarjında MPPT kullanmak, sistemin verimini artırır
fakat maliyeti yüksek olduğu için tercih edilmez [8].
2.6 Batarya Şarj Regülâtörleri
Batarya regülâtörleri şebekeden bağımsız hibrid sistemlerde sistemin çalışmasını
denetlemek amacıyla kullanılır. Birçok sistemde şarj regülâtörü ve yük regülâtörü olarak iki
ayrı birimden oluşur. Şarj regülâtörü bataryaları aşırı şarjdan korurken yük regülâtörü
bataryaları derin deşarjdan korur.
2.7 Elektrik Yükü
Ortalama bir evin elektrik tüketimini belirlemek için Bornova ilçesinde 3 tarifeli
elektronik sayaç kullanan 10 adet evin bir yıllık tüketimleri, faturalarından kaydedildi. Bu
kullanıcıların ortalaması alınarak bir evin bir yıl boyunca aylık tüketimleri 3 tarifeli olarak
belirlendi. Seçilen evlerde yaşayan kişi sayısı 3 ile 8 kişi arasında değişmektedir. Bu evlerin
yarısı ısınma için kış aylarında elektrikli ısıtıcı veya klima kullanmaktadır. Diğer yarısı ise
kış aylarında ısınma için doğal gaz, dizel veya kömür kullanırken, tüm evler yaz aylarında
soğutma için klima kullanmaktadırlar. Tarife saat aralıklarında eşit enerji tüketimi olduğu
varsayılarak her tarifedeki toplam tüketim tarife uzunluğuna bölünerek saatlik elektrik
tüketimi belirlendi. Şekil-2’de ortalama evin aylık ortalama günlük tüketiminin aylara göre
değişimi gösterilmiştir.
Seasonal Profile
Load (kW)
4
max
3
daily high
mean
2
daily low
1
0
min
Jan
Feb
Mar
Apr
May
Jun
Jul
Aug
Sep
Oct
Nov
Dec
Ann
Şekil 2. Elektrik tüketiminin ortalama günlük tüketiminin aylara göre değişimi.
3.
METEOROLOJİK VERİLER
Güneş ve rüzgârdan elektrik enerjisi üreten rüzgâr türbini ve güneş pilinin çıkışı sistemin
kurulduğu yerin meteorolojik verilerine bağlıdır. Sistemin boyutlandırılması ve üreteceği
enerjinin tahmin edilebilmesi için en azından bir yıllık rüzgâr hızı, güneş radyasyonu ve
ortam sıcaklığının saatlik aralıklarla ölçülmesi gerekmektedir. Ege Üniversitesi Güneş
Enerjisi Enstitüsünde 1994 yılından başlayarak rüzgâr hızı, güneş ışınımı ve ortam sıcaklığı
14
C B Ü Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yıl:2010 Cilt:2 Sayı: 13
ölçülmüş ve saatlik ortalama değerleri kaydedilmiştir [9]. Haftalık veriler bilgisayara
kaydedilmiştir. Bu makalede 1994-2001 yılları arasında alınan veriler kullanılmıştır. Şekil3’de 7 yılın ortalaması alınarak elde edilen model yılın ortalama günlük güneş ışınım
değerlerinin aylık değişimi ve aylara göre bulutsuzluk indeksinin değişimi verilmiştir. Şekil4’te ise aylık ortalama rüzgâr hızının yıl boyunca değişimi verilmiştir.
1.0
0.8
6
0.6
4
0.4
Clearness Index
Daily Radiation (kWh/m²/d)
8
2
0.2
0
Jan Feb Mar Apr May Jun
Jul Aug Sep Oct Nov Dec
Daily Radiation
0.0
Clearness Index
Wind Speed (m/s)
Şekil 3. Model yılın ortalama günlük toplam güneş ışınımının ve bulutsuzluk indeksinin
aylara göre değişimi.
3.0
2.0
1.0
0.0
Jan
Feb
Mar
Apr
May
Jun
Jul
Aug
Sep
Oct
Nov
Dec
Şekil 4. Model yılda ortalama aylık rüzgâr hızlarının yıllık değişimi.
4.
HOMER
Bu makalede National Renewable Energy Laboratory (NREL) tarafından geliştirilen
Hybrid Optimization Model for Electric Renewables (HOMER), hibrid sistemin
boyutlandırılmasında ve optimizasyonunda kullanıldı. HOMER, hibrid sistemde kullanılan
elemanların enerji ve ekonomik modellerini içerir. Bu eleman modellerini ve kullanıcıdan
aldığı rüzgâr hızı, güneş radyasyonu, ortam sıcaklığı ve yük değerini kullanarak hibrid
sistemi boyutlandırır, simülasyonunu yapar ve en ekonomik çözümü kullanıcıya sunar [10].
Programdan istenilen elemanın yıllık, günlük veya aylık performans eğrilerini almak
mümkündür. HOMER kütüphanesinde özellikleri üretici firmalardan alınmış hibrid sistem
elemanlarını içerir fakat kullanıcı yeni eleman ekleyebilir. Simülasyon sırasında meteorolojik
verilerin yanı sıra elemanların kullanım süreleri, maliyetleri, yenileme maliyetleri ve
maksimum minimum kullanılabilecek adetlerini kullanıcıdan ister.
15
C B Ü Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yıl:2010 Cilt:2 Sayı: 13
5.
BULGULAR VE TARTIŞMA
6 yılın saatlik güneş ışınımı, rüzgâr hızı ve ortam sıcaklığı verileri kullanılarak elde
edilen ortalama, model yılın örnekleme sıklığı 1 saat olacak şekilde HOMER’a girildi.
Elektrik tüketimi için örnek olarak seçilen 10 adet evin ortalaması alınarak model yük
oluşturuldu. Model yükün aylık ortalama saatlik değişimleri programın yük kısmına girildi.
Güneş pili olarak 100, 150 ve 200 WP güçlerinde üç seçenek belirlendi. Rüzgâr türbini olarak
program kütüphanesinde yer alan 20 KW’ın altında kalan 6 adet rüzgâr türbini seçildi.
Batarya olarak kütüphanesinde yer alan 12 batarya tipinin tamamı simülasyona dâhil edildi.
DC gerilim 48 V, AC gerilim 220 V, 50 Hz olarak seçildi. Kullanılacak eleman adedine
sınırlama getirilmedi. Bu değerler ile yapılan boyutlandırma ve optimizasyon simülasyonunu
2 saat 17 dakika sürdü. Bu sürenin sonunda programdan sistem boyutu, eleman verilileri ve
performans eğrilerini gösteren sistem raporu alındı ve rapor programdan alınan haliyle
EK’de verildi.
Hibrid sistem 6.4 KW güneş pili, 2 adet rüzgar türbini, 240 adet batarya, 4 Kw inverter
ve 4 Kw doğrultucudan oluşmuştur. Kurulum maliyeti 48052 $, yıllık bakım ve işletme
maliyeti 207 $/yıl ve tüketilen enerjinin birim maliyeti 0.851 $/KWh olarak hesaplanmıştır.
Şebeke elektriğinin birim fiyatı 0.10 ile 0.12 $/KWh olduğunu düşündüğümüzde kurulacak
hibrid sistem şebekenin ulaşabildiği bir yerde kurulduğunda tüketici yaklaşık 8 kat daha
pahalı elektrik enerjisi satın almış olacaktır. Üretilen enerjinin pahalı olmasının birinci
nedeni kurulum maliyetinin yüksek olması, ikinci nedeni ise kapasite kullanımının çok düşük
olmasıdır. Kapasite kullanımı rüzgar türbininde %1, güneşte ise %18.5’tir. Tüketilen
enerjinin %86’sını PV ve %14’ünü ise rüzgâr türbini üretmiştir.
6.
SONUÇ
Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü tarafından 1994-200 yılları arasında ölçülen
meteorolojik veriler kullanılarak Bornova’da ortalama bir evin elektrik ihtiyacını karşılamak
üzere bir PV-rüzgâr hibrid enerji sistemi HOMER yazılımı kullanılarak boyutlandırılmıştır.
Elde edilen 72 adet çözüm en düşük enerji maliyeti elde edilecek şekilde aynı programla
optimize edilmiş ve tüketilen enerjinin birim maliyeti 0.85 $/KWh olarak hesaplanmıştır.
Günümüz şarlarında şebeke elektriğini fiyatı 0.10-0.12 $/KWh aralığında olduğunu
düşünürsek boyutlandırılan sistemin kullanılması ekonomik değildir. Gelecekte kurulum
maliyetinin düşmesi veya üretilen fazla elektriğin şebekeye satılmasının yasa ile izin
verilmesi ile birim maliyeti düşebilir ve tasarlanan sistem ekonomik bir seçenek olabilir.
EK: System Report - hybrid1.hmr
System architecture
PV Array
6.4 kW
Wind turbine
2 BWC Excel-S
Battery
240 Hoppecke 4 OPzS 200
Inverter
4 kW
Rectifier
4 kW
Cost summary
Total net present cost
$ 48,052
Levelized cost of energy
$ 0.851/kWh
Operating cost
$ 207/yr
16
C B Ü Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yıl:2010 Cilt:2 Sayı: 13
Net Present Costs
Capital
Replacement
O&M
Fuel
Salvage
Total
($)
($)
($)
($)
($)
($)
PV
22,400
0
409
0
0
22,809
BWC Excel-S
9,000
0
128
0
0
9,128
Hoppecke 4 OPzS 200
12,000
2,993
0
0
-1,678
13,316
Converter
2,000
668
256
0
-124
2,799
System
45,400
3,661
793
0
-1,802
48,052
Component
Electrical
Production
Component
Fraction
(kWh/yr)
PV array
10,378
86%
Wind turbines
1,758
14%
Total
12,136
100%
Consumption
Load
Fraction
(kWh/yr)
AC primary load
4,415
100%
Total
4,415
100%
Quantity
Excess electricity
Value
7,184
Units
kWh/yr
Unmet load
1.67
kWh/yr
Capacity shortage
2.98
kWh/yr
Renewable fraction
1.000
PV
Quantity
Rated capacity
Mean output
Value
6.40
1.18
17
Units
kW
kW
C B Ü Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yıl:2010 Cilt:2 Sayı: 13
Mean output
Capacity factor
Total production
28.4
18.5
10,378
kWh/d
%
kWh/yr
Quantity
Value
Units
Minimum output
0.00
kW
Maximum output
6.88
kW
PV penetration
235
%
Hours of operation
4,389
hr/yr
Levelized cost
0.172
$/kWh
AC Wind Turbine: BWC Excel-S
Variable
Total rated capacity
Mean output
Capacity factor
Total production
Value
20.0
0.201
1.00
1,758
Units
kW
kW
%
kWh/yr
Battery
Quantity
Nominal capacity
Value
96.0
Units
kWh
Usable nominal capacity
67.2
kWh
Autonomy
113
hr
Lifetime throughput
163,200
kWh
Battery wear cost
0.063
$/kWh
Average energy cost
0.000
$/kWh
Quantity
Valu
e
Units
Energy in
2,875
kWh/yr
Energy out
2,478
kWh/yr
Storage depletion
4.41
kWh/yr
Losses
393
kWh/yr
Annual throughput
2,672
kWh/yr
Expected life
20.0
yr
18
C B Ü Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yıl:2010 Cilt:2 Sayı: 13
Converter
Quantity
Inver
ter
Rectifi
er
Uni
ts
Capacity
4.00
4.00
kW
Mean output
0.36
0.01
kW
Minimum output
0.00
0.00
kW
Maximum output
3.68
1.96
kW
Capacity factor
9.1
0.3
%
19
C B Ü Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yıl:2010 Cilt:2 Sayı: 13
7.
KAYNAKLAR
[1] Habib M.A, Said, S.A.M. El-Hadidy, M.A. I. Al-Zaharna, Optimization procedure of a
hybrid photovoltaic wind energy system, 1999, Energy, Vol. 24 pp 919–929.
[2] Hans George Bayer, Christian Langer, A method for the identification of configurations
of pv/wind hybrid systems for the reliable supply of small loads, Solar energy vol 57 no. 5 pp
381-3911, 1996.
[3] Kelleg, M.H. Nehrir, G. Venkataramanan, and V. Gerez, W.D., Generation unit sizing
cost analysis for stand-alone wind, photovoltaic, and hybrid wind/PV systems, IEEE
Transaction on Energy Conversion, Vol. 13, No. 1, March 1998
[4] Manwell, J.F., Rogers, A., Hayman, G., Avelar, C.T., McGowan, J.G., 1996, Draft theory
manual for hybrid2: the hybrid system simulation model, for hybrid energy systems
NREL/TP-440-21182, Golden, CO.
[5] Morgan, T.R., Marshall R. H., B. J. Brinkworth, 1997 ‘ares’ a refined simulation program
for the sizing and optimization of autonomous hybrid energy systems, Solar Energy Vol. 59,
No. 6
[6] Hansen, A. D., Sorensen, P., Hansen, L. H., Bindner, H., 2000, Models for stand-alone
PV system, Riso National Laboratory, Roskilde Danmark, ISBN 87-550-2774-1 40p
[7] İNCİ EXIDE Akü Sanayi A.Ş, 1998, Traksyoner akü kataloğu, Manisa, 8 sayfa.
[8] Seeling-Hochmuth, G.C., A combined optimisation concept for the design and operation
strategy of hybrid-pv energy systems, Solar Energy Vol. 61, No. 2, pp. 77-87, 1997
[9] Ulgen, K. and Hepbasli, A. ‘Comparison of solar radiation correlations for Izmir,
Turkey’, International Journal of Energy Research, 16(4), 787-790. 2001.
[10] HOMER V.2. National Renewable Energy Laboratory (NREL), 617 Cole Boulevard,
Golden, CO 80401-3393. URL: http://www.nrel.gov/homer
20