9 yıl önce TİKA Faaliyet Raporu 2008

Transkript

2008
TİKA FAALİYET RAPORU
1
TÜRK İŞBİRLİĞİ VE KALKINMA
İDARESİ BAŞKANLIĞI
FAALİYET
RAPORU
2008
Hazırlayanlar
Füsun GÜR
Evren RUTBİL
Leyla ERDEK
Özlem ÇOLAK
Sedef ÇALIK
Murat KAYGUSUZ
İletişim
Atatürk Bulvarı No: 15
Opera Meydanı Ulus - Ankara
T: +90 312 508 10 00 - 508 10 98
Tasarım
Orfe Reklam ve Tasarım Ofisi
İlkadım Sk. 21/12 GOP - Çankaya - Ankara
T: +90 312 448 17 37 - 38
www.orfereklam.com.tr
Baskı
Dumat Ofset
Gersan San. Sit. 654. Sk. No: 54
Y.Mahalle
T: +90 312 257 11 79 - 80
ISBN 978-975-19-43583-9
Baskı © Temmuz 2009
ÖNSÖZ
2008 yılı, TİKA’nın ülkemiz dış politikası açısından etkin bir enstrüman olduğunu sergileme
fırsatı sunan verimli bir yıl olmuştur. TİKA, gerek ülkemizin uluslararası topluluk içerisindeki
saygın konumunun getirdiği sorumluluk dahilinde girişmiş olduğu Afganistan’ın Yeniden
İmarı Programı gibi kapsamlı çalışmaları başarıyla yürütmeye devam etmiş, gerekse ülkemizin
Afrika’ya Açılım Eylem Planı kapsamında bir çok Afrika ülkesinde Sivil Toplum Kuruluşları
işbirliğinde yeni açılımlar sağlamıştır.
Türkiye’nin, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) geçici üyeliği için 192 ülkenin oy
kullandığı seçimlerde 151 gibi yüksek oyla üyeliğin kabul edilmesinde TİKA’nın Dışişleri
Bakanlığımızla işbirliğinde yürüttüğü kalkınma yardımları projeleri son derece önemli rol
oynamış ve böylece dış politika önceliklerimiz doğrultusunda TİKA üzerine düşen görevleri
layıkıyla yerine getirmiştir.
2008 yılında başlayan küresel ölçekli mali kriz, kalkınma işbirliği açışından ilk bakışta,
gelişmekte olan ülkelerin, kalkınma işbirliğine olan ihtiyacının en üst seviyeye çıkması, diğer
yandan gelişmiş ülkelerin kalkınma işbirliği programlarına ayıracağı fonlarda ciddi bir düşüş
yaşanması ihtimalini ortaya çıkarmıştır.
Zaman içerisinde çok paydaşlı girişimlere iştirak edilmesinin önemini kavramış olan TİKA,
küresel ölçekli gıda, iklim değişikliği, mali krizler gibi krizler neticesinde oluşan ve çok boyutlu
2008
Bu anlamda, güçlü ikili ve çok taraflı bölgesel
ilişkileri geliştirmek, kriz bölgelerinde bölgesel ve
küresel aktörlerle işbirliği içinde çalışmak, istikrara
katkı sağlayacak ve işbirliği içinde olunan gelişmekte olan ülkelerin, ekonomik değerlerinin,
enerji kaynaklarının ilgili ülkelere katkısını maksimize etmek, ekonomik ve ticari ilişkileri bu
çerçevede geliştirmek ve üretim sektörlerini geliştirerek destek vermek, ülkemizin kalkınma
yardımları öncelikleri arasında yer almaktadır.
Medeniyetlerin kesişim bölgesinde bulunan
ülkemiz, esasen geçmiş dönem ve halihazırda
sosyo-kültürel ve tarihi bağlarla bağlı toplumların
ve devletlerin bulunduğu bir coğrafyada yer
almaktadır. Söz konusu bağlar ve ülkemizin daha
güvenli bir coğrafyada geleceğini şekillendirme
ihtiyacı, pozitif çözüm üreten, çok parametreli
ilişkilerle hareket eden, barış ve istikrarı önemseyen,
bölgesel özelliklerle küresel ilişkileri uzlaştırıcı
bir yaklaşım uygulamayı ve pro-aktif bir anlayışla
hareket etmeyi gerektirmektedir.
müdahaleleri gerekli kılan konularda etkin bir aktör olma yolunda hızla ilerlemektedir. Bu
çerçevede, Paris Deklarasyonu bağlamında katedilen mesafenin ölçülmesi ve geleceğe yönelik
alınacak tedbirleri görüşmek üzere, Akra’da gerçekleştirilmiş olan “Üçüncü Yardım Etkinliği
Üst Düzey Forumun”dan, OECD tarafından her yıl düzenli olarak toplanan Kalkınma Yardımları
Komitesi (DAC) Üst Düzeyli Toplantısı’na, New York’ta “BM En Az Gelişmiş Ülkeler Konferansı”na
kadar uzanan bir alanda ülkemizin en iyi şekilde temsil edilmesine özen göstermiştir.
90’lı yılların başından itibaren gelişmekte olan ülkelerin acil teknik işbirliği taleplerini karşılamak
için büyük bir istek ve özveri ile çalışan ülkemiz, teknik işbirliği alanında hizmet veren tüm
kamu kurum ve kuruluşlarının hizmetlerini daha da arttırmak üzere istekli olması nedeniyle,
2008 yılında Kalkınma Yardımları Kapasite Programı (KAP) olarak adlandırılan yeni veri tabanı
programını hayata geçirmiştir. Tüm kamu kurum ve kuruluşlarımızın verebilecekleri eğitim
programı ve danışmanlık hizmetlerinin envanterinin tutulduğu program vasıtasıyla 2008 yılında
planlaması tamamlanan 73 eğitim programının 2009 yılında hayata geçmesi sağlanacaktır.
Diğer yandan, bilhassa kültürel işbirliğini geliştirmeye yönelik kapsamlı çalışmalarla tarihi, kültürel
bağlarımız olan soydaşlarımız ve diğer halklarla mevcut gönül bağımızın güçlendirilmesi gayesine
artan bir şevkle hizmet edilmeye devam edilmiştir. 1992 yılından bu yana, Kazakistan’da Hoca
Ahmet Yesevi Türbesi, Türkmenistan’da Sultan Sancar Türbesi, Bosna-Hersek’te Konjic Köprüsü,
Kosova’da Sinan Paşa ve Fatih Camileri, Kırım’da Zincirli Medrese ve Hacı Giray Han Türbesi,
Suriye’de Şam Süleymaniye Külliyesi, Lübnan Trablusşam Mevlevihanesi gibi tarihi açıdan
büyük önem arz eden pek çok eserin restorasyonunu gerçekleştirmiş olan TİKA, Moğolistan
Türk anıtları projesini de bu yıl içerisinde açılışı yapılan müze ve yolla tamamlamıştır.
TİKA, ifa ettiği görevin doğası gereği zorlu bölgelerde hiçbir güçlüğü önemsemeyerek azimle ve
gönüllü olarak, her geçen yıl artan bir sayıyla dost ve kardeş ülkelere yardım elini uzatmaktadır.
2007 yılında 86 ülkeye hizmet götürülürken, 2008 yılında bu sayı artarak 111’e ulaşmıştır.
Barış ve huzur içinde yaşamanın ancak tüm bölge insanlarının kalkınmalarının sağlanması
ile gerçekleşebileceğini bilen ve çağın gereklerini yakalayan toplumların gelecek yüzyıllarda
varlıklarını sürdürebileceklerini gören ülkemiz, bir taraftan ülkemiz insanını geleceğe hazırlarken,
bir taraftan da gelişmekte olan ülkelerin kalkınma süreçlerine katkıda bulunabilmek amacıyla
TİKA eliyle kararlı çalışmalarını yürütmeye devam edecektir.
TİKA Proje ve Programlarının hayata geçmesinde desteğini her zaman yanımızda hissettiğimiz
Sayın Bakanımıza, işbirliği yaptığımız tüm kurum ve kuruluşlar ile sivil toplum kuruluşlarına,
fedakarane bir gayretle çalışan mesai arkadaşlarıma ve bu faaliyet raporunun hazırlanmasında
emeği geçen tüm TİKA personeline teşekkürlerimi sunuyorum.
Musa KULAKLIKAYA
Başkan
İÇİNDEKİLER
1. TİKA’NIN KURULUŞ AMACI VE GÖREVLERİ
7
2. TİKA TEŞKİLAT YAPISI VE FAALİYET ALANI
7
3. 2008 YILININ GENEL DEĞERLENDİRMESİ
9
4.1.1
4.1.2
4.1.3
4.1.4
4.1.5
4.1.6
4.1.7
4.1.8
4.1.9
Azerbaycan
Gürcistan
Kazakistan
Kırgızistan
Moğolistan
Özbekistan
Tacikistan
Türkmenistan
Afganistan
14
18
22
26
32
36
40
44
48
4.2. BALKANLAR VE DOĞU AVRUPA
4.2.1
4.2.2
4.2.3
4.2.4
4.2.5
4.2.6
4.2.7 Arnavutluk
Bosna - Hersek
Karadağ Kosova
Makedonya
Moldova
Ukrayna
56
60
64
70
74
80 7
84
4.3. ORTADOĞU VE AFRİKA
4.3.1
4.3.2
4.3.3
4.3.4
Filistin Etiyopya Senegal Sudan
4.4. DİĞER ÜLKELER
4.4.1.
4.4.2.
4.4.3.
4.4.4.
4.4.5.
Balkanlar ve Doğu Avrupa’da Yer Alan 108
Diğer Ülkeler
Okyanusya Ülkelerinde
108
Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
109
Orta Amerika Ülkelerinde Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler
109
Sahra Altı Afrika Ülkelerinde
Kalkınmakta Olan Diğer Ülkelere
112
Yönelik Proje ve Faaliyetler
4.5.1.
4.5.2. 4.5.3. 4.5.4. 4.5.5. 4.5.6. 4.5.7. 4.5.8. 4.5.9. Türkoloji Programı 112
Hizmet içi Eğitim Semineri 115
Medya ve İletişim Programı 115
Uluslararası Polis Eğitim İşbirliği Programı 116
Sağlık Projeleri
118
Batı Afrika Ülkelerine Yönelik Mesleki 119
Eğitim Kursları Programı
Fuarlar 120
Türkiye Kalkınma Yardımları Kapasitesi 122
Programı (Kap)
Diğer Bölgesel Projeler
122
4.5. BÖLGESEL PROJELER
4.6. ULUSLARARASI KURULUŞLARLA İŞBİRLİĞİNDE
2008 YILINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN ÖNEMLİ FAALİYETLER
13
2008
4. 2008 YILINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN PROJE VE FAALİYETLER
4.1 KAFKASLAR VE MERKEZ ASYA
90
94
98
102
123
TİKA; başta Türk dilinin konuşulduğu ülkeler ve
Türkiye’ye komşu ülkeler olmak üzere, gelişme yolundaki ülkelerin kalkınmalarına yardımcı olmak, bu
ülkelerle; ekonomik, ticari, teknik, sosyal, kültürel,
eğitim alanlarında işbirliğini projeler ve programlar
aracılığı ile geliştirmek amacıyla kurulmuştur.
4668 sayılı Yasa’ya göre TİKA’nın görevleri şunlardır:
Gelişme yolundaki ülkelerle ekonomik, ticari,
teknik, sosyal, kültürel ve eğitim işbirliğini, bu
ülkelerin kalkınmalarına katkıda bulunacak projelerle geliştirmek,
Gelişme yolundaki ülkelerin kalkınma hedefleri
ve ihtiyaçlarını da göz önüne alarak, ekonomik,
ticari, teknik, sosyal, kültürel ve eğitim işbirliği
ve yardım konularını belirlemek ve bu amaçla
gerekli proje ve programları hazırlamak veya özel
kuruluşlara hazırlatmak,
Gelişme yolundaki ülkelerin bağımsız devlet yapılarının geliştirilmesi, mevzuatın hazırlanması,
kamu görevlilerinin yetiştirilmesi, serbest piyasa
ekonomisine geçiş sürecinde bankacılık, sigorta, dış ticaret, bütçe ve vergi sistemi gibi alan-
2
larda ihtiyaç duyacakları yardımları sağlamak, bu
ülkelere uzmanlar gönderilmesi, bu ülkelerden
gelecek eleman ve öğrencilerin eğitim ve staj
görmesi, bu kişilere burs tahsis edilmesi amacıyla gerekli düzenlemeleri ve koordinasyonu
yapmak,
Eğitim ve kültür alanlarındaki işbirliği programlarının, yurt dışında, Türk Kültür Merkezleri aracılığıyla yürütülmesi için gerekli düzenlemeleri
yapmak.
Ana hizmet ve görevleriyle ilgili konularda diğer
kamu kurum ve kuruluşları ile gerekli işbirliği ve
koordinasyonu sağlamaktır.
TİKA, bu görevlerine ilaveten 2005/11 sayılı Başbakanlık Genelgesi gereği,Teknik işbirliği çalışmalarında genel koordinasyon görevini yürütürken, kurum
ve kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen kalkınma
yardımları çalışmalarının envanterinin tutulması ve
raporlarının hazırlanmasından;
2008/15 sayılı Başbakanlık Genelgesi gereği;
Yurt dışındaki kültür varlıklarımızın restorasyonuyla
ilgili çalışmaların koordinasyonundan sorumludur.
TİKA TEŞKİLAT YAPISI VE FAALİYET ALANI
TİKA teşkilatı, bir Başkan ve iki Başkan Yardımcısına
bağlı Personel, Mali ve İdari İşler Daire Başkanlığı;
Eğitim, Kültür ve Sosyal İşbirliği Daire Başkanlığı;
Ekonomik, Ticari ve Teknik İşbirliği Daire Başkanlığı
ile Strateji Geliştirme Müdürlüğü, İç Denetçiler ve
Hukuk Müşavirliğinden oluşmaktadır.
TİKA’nın faaliyetleri ile ilgili genel ilke ve öncelikler,
Teşkilat Kanunu’nun 4. maddesi uyarınca Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenmektedir. Koordi-
nasyon Kurulu; Dışişleri, Maliye, Milli Eğitim, Sanayi
ve Ticaret, Enerji ve Tabii Kaynaklar ve Kültür Bakanlıkları ile Hazine, Dış Ticaret ve Devlet Planlama
Teşkilatı Müsteşarlıkları, Diyanet İşleri Başkanlığı ve
TÜBİTAK Başkanlığı personelinden bağlı ya da ilgili bulundukları bakan tarafından görevlendirilen en
az müsteşar yardımcısı veya başkan yardımcısı düzeyindeki temsilciler ile Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliği Başkanlığı temsilcilerinin katılımıyla yılda en
az bir kere toplanmaktadır.
9
TİKA’NIN KURULUŞ AMACI VE GÖREVLERİ
2008
1
Koordinasyon Kurulu, ilgili Kanun hükmü uyarınca,
stratejik olarak;
Hükümetin siyaseti ve dış politika hedefleri doğrultusunda TİKA’nın faaliyetleri ile ilgili genel ilke
ve öncelikleri,
İlgili ülkelerin kalkınma ihtiyaçlarını da dikkate
alınmak suretiyle, TİKA faaliyetleri kapsamında
programa alınacak ülke ve topluluklarla bu ülke
ve topluluklara yönelik ibirliği ve yardım projelerini belirlemekle yükümlüdür.
Söz konusu kurul, kalkınma işbirliği süreçlerine müdahil olan aktörlerin bir araya gelip konu ile ilgili meseleleri tartıştığı ve çeşitli ülkelere ve alanlara olası
yaklaşım biçimleri hakkında fikir alışverişinde bulunduğu bir ortam sağlamaktadır.
BAŞKAN
Hukuk Müşaviri
SGM
İç Denetçiler
Başkan Yardımcısı
PİM Daire Başkanlığı
Başkan Yardımcısı
ETT Daire Başkanlığı
EKS Daire Başkanlığı
Personel ve Eğt. Şb. Md.
Orta Asya ve Moğolistan
Ülke Masaları
Türkoloji
PKO Şb. Md.
Kafkasya ve Doğu Avrupa
Ülke Masaları
Akademik, Eğitim, Kültür
Satın Alma Şb. Md.
Balkanlar
Ülke Masaları
Basın, Yayın, Tanıtım
İdari İşler Şb. Md.
Orta Doğu ve Afganistan
Ülke Masaları
İnsani Sosyal Yrd. STK ile İşb.
Bilgi İşlem Şb. Md.
Afrika
Ülke Masaları
Evrak ve Arşiv Şb. Md.
Uluslararası Kuruluşlarla İşb.
Çok Taraflı İşb.
PROGRAM KOORDİNASYON OFİSLERİ
20 Ülkede 23 PKO
SGPK
Sınırötesi İşbirliği
TİKA’nın kalkınmakta olan ülkelerde ürettiği proje/faaliyetlerin planlanması, koordinasyonu ve uygulanması
çalışmaları, esas olarak, 2008 yılı itibariyle 20 ülkede bulunan 23 Program Koordinasyon Ofisi (PKO)
aracılığıyla yürütülmektedir.
NORVEÇ
İSVEÇ
FİNLANDİYA
ESTONYA
İNGİLTERE
İRLANDA
LETONYA
DENMARK
HOLLANDA
BELARUS
POLONYA
Astana
ALMANYA
Kiev
BELÇİKA
ÇEK CUM.
LÜKSEMBURG
U K R A YNA
SLOVAKYA
AVUSTURYA
MACARİSTAN
İSVİÇRE
HIRVATİSTAN
Saraybosna
İTALYA
MOĞOLİSTAN
SIRBİSTAN
KOSOVA
BULGARİSTAN
KARADAĞ
ARNAVUTLUK
GÜRCİSTAN
MAKEDONYA
Üsküp
Tiran
İSPANYA
Ulanbator
Kişinev
ROMANYA
SLOVENYA
BOSNA HERSEK
KAZAKİSTAN
MOLDOVA
LIECHTENSTEIN
FRANSA
PORTEKİZ
RUSYA
LİTVANYA
TÜRKİYE
YUNANİSTAN
Bişkek
ÖZBEKİSTAN
Tiflis
ERMENİSTAN AZERBAYCANBakü
Taşkent
TÜRKMENİSTAN
Aşkabat
Duşanbe
KIRGIZİSTAN
KUZEY KORE
Duşanbe
TACİKİSTAN
GÜNEY KORE
MALTA
KKTC
TUNUS
LÜBNAN
FAS
İSRAİL
ÇİN
Kabil
SURİYE
IRAK
AFGANİSTAN
FİLİSTİN
İRAN
ÜRDÜN
KUVEYT
CEZAYİR
PAKİSTAN
LİBYA
BAHREYN
SUUDİ
ARABİSTAN
MISIR
BATI
SAHRA
KATAR
BUTAN
BANGLADEŞ
UMMAN
MORİTANYA
NEPAL
BAE
HİNDİSTAN
BURMA
LAOS
MALİ
NİJER
Hartum
ÇAD
Dakar
SENEGAL
GİNE
BENİN
GANA
ERİTRE
SUDAN
BURKİNA
FASO
TAYLAND
YEMEN
VİETNAM
KAMBOÇYA
CİBUTİ
NİJERYA
Adis Ababa
TOGO
KAMERUN
LİBERYA
ETİYOPYA
ORTA AFRİKA
CUMHURİYETİ
KONGO
GABON CUM.
SRİ
LANKA
SOMALİ
MALEZYA
UGANDA
KENYA
KONGO
DEMOKRATİK
CUMHURİYETİ
TANZANYA
ANGOLA
ZAMBİYA
TİKA PROGRAM KOORDİNASYON OFİSLERİNİN BULUNDUĞU ÜLKELER
MOZAMBİK
ZİMBABWE
NAMİBYA
MADAGASKAR
BOTSWANA
Senegal
Ukrayna (2)
Etiyopya
Kırgızistan
Sudan
Arnavutluk
Moğolistan
Makedonya
Moldova
Tacikistan
Azerbaycan
Gürcistan
Karadağ
Özbekistan
Türkmenistan
Bosna Hersek
Kazakistan
Kosova
Afganistan (3)
Filistin
3
GÜNEY
AFRİKA
CUM.
2008 YILININ GENEL DEĞERLENDİRMESİ
2004 yılından bu yana hızla kurumsallaşma yolunda
önemli mesafeler kat eden TİKA için 2008 yılı da bu
hızlı gelişmelerin bir adım daha öteye götürüldüğü ve
geçmiş yıllarda alınan kararların uygulamaya sokulduğu verimli bir yıl olmuştur.
Sosyal ve kültürel bağlarla bağlı bulunduğumuz Orta
Asya, Kafkaslar, Orta Doğu ve Balkan ülkelerinin öncelikli durumu önemini korurken, Afrika geneline yönelik
proje ve faaliyet uygulamalarına devam edilmesi kararı
doğrultusunda Afrika’da var olan PKO’lar vasıtasıyla
Benin, Butan, Cibuti, Dem. Kongo Cum., Gabon Gana,
Gine, Kenya, Liberya, Madagaskar, Moritanya, Mozambik, Nijer, Nijerya, Ruanda, Tanzanya gibi Afrika ülkelerinde kalkınma odaklı büyük programlara başlanmıştır.
2008 yılında harcamaların bölgesel dağılımına göre Güney ve Merkez Asya, % 53,89’luk payı ile ilk sırada yer
almaktadır. Güney ve Merkez Asya’nın diğer bölgelere
göre daha yüksek oranda görülmesinin nedenlerinden
biri ülkemizin uluslararası kuruluşlar nezdinde verdiği
taahhütler neticesinde “Afganistan’ın Yeniden İmarı
Programı”na ayrılan kaynakların kullanımının yüksek
oranda seyretmesidir. 2002 yılı açılımı ile başlatılan
proje ve faaliyetlerin giderek arttığı Balkanlar ve Doğu
Avrupa ülkeleri, % 24,58 pay ile TİKA kaynakların değerlendirildiği 2. önemli bölge olmuştur. Afrika ise,
BMGK geçici üyeliği seçimi sürecinde yaklaşık 37 Afrika ülkesi ile kurulan işbirliği neticesinde % 10,96’lık
payla 3. sırada yer almaktadır.
60
2008 YILI HARCAMALARIN BÖLGESEL DAĞILIMI (%)
53,89
50
40
30
24,58
20
10
10,96
4,47
GÜNEY VE
MERKEZ ASYA
AVRUPA
AFRİKA
44,58%
Diğer yandan, 2008 yılında kaynakların ülkelere göre
dağılımını gösteren grafikten de görüleceği üzere
Afganistan dışarıda tutulmak kaydıyla, TİKA’nın öncelikli ülkeleri arasındaki kaynak dağılımının dengeli olduğu değerlendirilebilir. Moldova’da ger-
50
3,80
2,29
0
ORTADOĞU
OKYANUSYA
DİĞER
çekleştirilen “Gökoğuz Yeri İçme Suyu Programı”
Moldova’nın ilk sıralarda yer almasını sağlarken,
Filistin’de çok güç koşullarda varolma mücadelesi
veren halka acil ve insani yardım desteği Filistin’in
3. sırada yer almasını sağlamıştır. Kosova’da ise,
2008 YILI HARCAMALARININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (%)
6,96%
40
7
1,64%
1,59%
1,42%
1,36%
1,34%
1,25%
1,01%
Bosna-Hersek
Sırbistan
Gürcistan
Tacikistan
Etiyopya
Moğolistan
Arnavutluk
1,81%
Ukrayna
2
1,82%
3
Kırgızistan
3,29%
Karadağ
2,45%
3,39%
Sudan
3,68%
3,96%
Kosova
4
4,17%
5
Filistin
6
1
Azerbaycan
Makedonya
Moldova
Afganistan
0
“Koyunculuğun Geliştirilmesi Programı” ve Restorasyon Programları ülkeyi 4. sıraya yerleştirmiştir. Yaklaşık % 4 gibi bir oranla 5. sıraya yerleşen
Makedonya’da, UNDP tarafından en iyi program
uygulamalarından biri olarak değerlendirilen “Arıcılığın Geliştirilmesi Programı” ve “Sağlıklı İçme Suyu
Programı” öne çıkmaktadır.
TİKA tarafından 2008 yılında gerçekleştirilen proje ve faaliyetler kapsamında kullanılan kaynakların
% 79,53’lük kısmı, eğitim, idari ve sivil altyapıların
güçlendirilmesi, sağlık, su ve su hijyeni gibi alt sektörleri de kapsayan Sosyal Altyapılar ve Hizmetler
sektöründeki proje ve programlara ayrılmıştır. Sosyal Altyapılar ve Hizmetler sektörünün aynı zamanda Milenyum Hedeflerine doğrudan katkı sağlayan
sektör olması, Kalkınma Yardımı yapan diğer donör
ülkelerde olduğu gibi bu sektörün ön plana çıkmasını beraberinde getirmektedir. Sosyal Altyapılar ve
Hizmetler sektörünü, % 10,62’lik pay ile Ekonomik
Altyapılar ve Hizmetler izlerken, Üretim Sektörleri
% 3.93’lük oran ile üçüncü sırada yer almaktadır.
SEKTÖREL DEĞERLENDİRME
10,62
10
9
8
13
7
6
5
4
3,93
3
2,91
2
3,01
1
0
Sosyal
Altyapılar
Ekonomik
Altyapılar
Üretim
Sektörleri
Çoklu ve Çakışan
Sektörler
Acil
Yardımlar
Diğer yandan, 2008 yılında TİKA açısından öne çıkan
1. tur seçimlerde gerekli olan üçte iki çoğunluk olan
başlıca gelişmeler kısaca şöyle değerlendirilebilir.
128 oyun çok üzerinde, 151 oyla kabul edilmiştir
Dışişleri Bakanlığımız tarafından başarıyla yürütü-
Kalkınma Yardımlarının uygulanmasında diğer ülke-
len Türkiye’nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi
lerin teknik yardım örgütleri ve uluslararası kalkınma
(BMGK) geçici üyeliği çalışmaları, Başkanlığımız ta-
örgütleriyle işbirliğine devam edilmesi ve ortak pro-
rafından yürütülen kalkınma yardımlarının da etkileri
jeler uygulanması kararı doğrultusunda, 2008 yılında
ile başarıyla sonuçlanmış, 192 ülkenin oy kullandığı
Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO)
2008 YILI SEKTÖREL KARŞILAŞTIRMA (%)
79,53
2008
80
70
ve İslam Kalkınma Bankası (İKB) ile İşbirliği Anlaşmaları imzalanmış, Birleşmiş Milletler Kalkınma
Programı (UNDP) Türkiye Ofisi ile de Türkiye’nin
Uluslararası Kalkınma İşbirliğine Katılımını Güçlendirmek üzere Proje Anlaşması imzalanmıştır.
Devletimiz tarafından ikili temaslarda ve uluslararası toplantılar sırasında, kalkınmakta olan ülkelere
yönelik olarak taahhüt edilen yardımların icrasına
yönelik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Söz konusu
taahhütler; Afrika ülkeleri başta olmak üzere en
az gelişmiş ülkelere yönelik olarak 65 milyon ABD
Doları, Filistin için 150 milyon ABD Doları, Kosova
için 30 milyon ABD Doları ve Afganistan için 200
milyon ABD Doları’dır.
“Devletten devlete yardım anlayışı” yanında “sivil
toplumdan topluma yardım anlayışı” gereği sivil
toplum örgütlerinin kalkınma yardımlarında daha
fazla rol alması, ülkemizin kalkınma yardımları kapasitesini artıracağından STK’ların bu konudaki kapasitelerinin geliştirilmesi ve bu kuruluşlarla işbirliği yapılması hedeflenmiştir. Bu kapsamda, yurtdışında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarınca
düzenlenen seminer, kongre ve konferanslar desteklenmiştir. Türk Dünyası Belediyeler Birliği işbirliği ile gerçekleştirilen “Yerel Yönetimler Kongresi”
bu alandaki örneklerden biridir.
kuruluşları tarafından sağlanabilecek eğitim programı, danışmanlık desteği vb. konularda kurumsal
kapasiteleri gösteren bir yıllık program hazırlanması kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda 2008 yılında
kurumsal kapasitelerin elektronik ortamnda raporlanmasına yönelik bir “Veri Tabanı Programı”
olan Türkiye Resmi Kalkınma Yardımları Kapasite
Programı (KAP) hazırlanmıştır. 39 kamu kurumuyla gerçekleştirilen istişare toplantıları sonrasında
ülkemiz tarafından verilebilecek 73 Eğitim Programı belirlenmiştir. TİKA Program Koordinatörlükleri
ve Büyükelçiliklerimiz tarafından gelişmekte olan
ülkelere duyurulan eğitim programları TİKA web
sitesinde de yayınlanmaktadır.
2004 yılında 2005/11 sayılı Başbakanlık Genelgesiyle Türkiye’nin kalkınma yardımları istatistikleri
envanterini tutmakla görevlendirilen Başkanlığımız, ilki 2004 yılında oluşturulan Envanter Bilgi
Formu Veri Tabanı (EBF) programı 2008 yılında
güncellenerek tüm kamu kurum ve kuruluşlarının
kullanımına açılmıştır. Yeni EBF Programı, istatistiki bilgilerin günlük olarak sisteme kayıt edilebilmesine olanak sağlamaktadır. Yeni programın tanıtımı
ve kullanıcı eğitimleri üç ayrı programla gerçekleştirilmiş ve toplamda 200 kurum ve kuruluş ile STK
bu eğitim programına katılmıştır. Programdan 50
farklı rapor alınabilmekte ve kalkınma yardımları istatistikleri güncel olarak tutulabilmektedir.*
Kalkınma Yardımları ve Teknik İşbirliği Proje ve
Faaliyetlerinin icrasında ülkemiz kamu kurum ve
*
Ülke profilleri hazırlanırken EIU, CIA World Factbook, UNDP, OECD,World Bank (WB), United Nations (UN), World Trade Organization (WTO), T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı, İhracatı Geliştirme Merkezi (İGEME), Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK),
T.C. Dışişleri Bakanlığı, TİKA ve İlgili Ülkelerin Resmi Kurum Kaynakları Verilerinden Yararlanılmıştır. Veri kaynakları çok değişken
olduğundan en doğru veriler seçilmeye çalışılmıştır. Kesin verilerde açıklanan en son yıl, tahmini verilerde en doğru kaynak kullanılmıştır. İlgili ülkeler istatistiki verileri ile ülkemiz verileri arasındaki önemli miktardaki tutarsızlıklardan dolayı genellikle TÜİK verileri
esas alınmıştır.
4
2008 YILINDA
GERÇEKLEŞTİRİLEN PROJE
VE FAALİYETLER
4.1
KAFKASLAR VE
MERKEZ ASYA
AZERBAYCAN
GÜRCİSTAN
KAZAKİSTAN
KIRGIZİSTAN
MOĞOLİSTAN
ÖZBEKİSTAN
TACİKİSTAN
TÜRKMENİSTAN
AFGANİSTAN
AZERBAYCAN
4.1.1.
44
46
48
50
Hazar
Denizi
Rusya
42
Balakan
Haçmaz
Kuba
Resmi Dili: Azerbaycan Türkçesi
Şeki
Akstafa
Tovuz
Mingaçevir
Su Anbarı
Kur
a
Mingeçevir
Ermenistan
Gence
İsmayıllı
Yüzölçümü: 86.600 km2
Şamahı
Yevlak
Ozero
Sevan
Nüfus: 8.238.672 (2008 tahmini)
Azerbeycan
Göyçay
Sumgayıt
Aksu
Bakü
Kürdemir
Barda
Etnik Topluluklar: Azerbaycanlı (% 90,6),
Dağıstanlı (%2,2), Rus (%1,8), Diğer (%5,4)
Kura
Ar
40
Yönetim Biçimi: Cumhuriyet
Hudat
Zakatala
Gürcistan
Gazah
Başkent : Bakü
42
Ağcabedi
as
Hankendi
Laçin
Sabirabad
Agdam
Martuni
Ali
Bayramlı
Aras
40
Alyat
Başlıca Dinler: Müslüman (% 93,4), Rus Ortodoks
(% 2,5), Ermeni Ortodoks (% 2,3), Diğer (% 1,8)
Salyan
Kura
Qareh
Kafan
Yardımlı
Lerik
Ahar
Qa
reh
Türkiye
Başlıca Diller: Azerbaycan Türkçesi (% 90,3),
Lezgice (% 2,2), Rusça (%1,8), Diğer (% 5,8)
Lankeran
Astara
İran
38
38
Urmiye
Gölü
44
46
48
Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 98,8 (2006 tahmini)
Erkek: % 99,5 Kadın: % 98,2
50
Bebek Ölüm Oranı: 54,6/1.000 (2008 tahmini)
GSMH (Satın Alma Gücü Paritesi): 73,65 milyar $
(2008 tahmini)
GSMH - Kişi Başı (SAGP): 9.000 $ (2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre: Tarım: % 6, Sanayi: % 64,
Hizmetler: % 30
Enflasyon Oranı : % 21,6 (2008 tahmini)
İşsizlik Oranı: % 0.8 resmi oran (2008 tahmini)
İhracat: 38.28 milyar $ (2008 tahmini)
İthalat: 7.496 milyar $ (2008 tahmini)
Bakü Gece Görüntüsü
Başlıca İhracat Ortakları: Türkiye (%17.4), İtalya (%15.5),
Rusya (%8.7), İran (%7.2), Endonezya (% 6.4), (2007)
Başlıca İthalat Ortakları: Rusya (%17,6), Türkiye
(%10,3), Almanya (%8,2), Ukrayna (%8,2),
İngiltere (%7,2), (2007)
Türkiye ile Ticaret: İhracat: 928.421 bin $ (2008)
İthalat: 1.666.360 bin $ (2008)
Dış Borç: 2,733 milyar $ (Aralık 2008 tahmini)
Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus: % 16 (2006 tahmini)
Alınan Dış Ekonomik Yardım: 206 milyon $ (2006)
İnsani Kalkınma Endeksi Sırası: 97 (2008)
Zengin petrol ve doğalgaz kaynaklarına sahip olan
azaltmak, petrol dışı sektörlerin ve ülkenin her böl-
Azerbaycan’da, doğal kaynakların üretiminden elde
edilen gelirler ülke ekonomisi üzerinde ciddi etki
gesinin sosyo-ekonomik kalkınmasını desteklemek
Azerbaycan’ın kalkınma stratejisi açısından öncelikli
sahibidir. Buna bağlı olarak ülkeye büyük miktar-
hedefleridir.
da yabancı para girişi ile ulusal para biriminin yıl
içinde sürekli değer kazanması ekonomide ithalat
Bağımsızlığını ilan etmesinden bu yana her alanda
eğiliminin güçlenmesine ve üretimin azalmasına
işbirliği içerisinde olunan Azerbaycan’da 2008 yılın-
neden olmaktadır. Bu nedenle doğal kaynakların
verimli kullanılmasını sağlamak, ülke ekonomisinin
da ağırlıklı olarak Sosyal Altyapılar ve Hizmetlere yönelik proje ve faaliyetler yürütülmüştür.
Sağlık kurumlarının altyapı ve donanım eksikliklerinin
yanı sıra uzman doktor ihtiyacı olan Azerbaycan’ın
bu sorunları göz önünde bulundurularak, Haydar Aliyev Fonu Vakfı tarafından hazırlanan programın desteklenmesi kararlaştırılmıştır.
Program, ülkede yaygın olarak görülen ve diğer adı
Akdeniz Anemisi olan Talasemi hastalığı ile mücadeleyi amaçlamaktadır. Bakü’de inşaatı devam eden
Talasemi Merkezi bünyesinde Başkanlığımızca bir
Kemik İliği Nakli Merkezi’nin kurulması kabul edilmiştir.
Kemik İliği Nakli Merkezi
Proje kapsamında, 2008 yılında Azerbaycanlı doktor
ve uzmanlara Bakü’de kemik iliği nakli, moleküler ve
sitogenetik tanı yöntemleri, aferez işlemleri ve kök
hücre tedavileri konularında eğitim verilmiştir. Ayrıca, Azerbaycanlı 8 sağlık personelinin Türkiye’de
hematoloji konusunda eğitim almaları sağlanmıştır.
Kemik İliği Nakli Merkezi için gerekli olan malzeme
ve ekipmanın temini de Başkanlığımızca üstlenilmiştir.
Azerbaycan Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak urların
teşhis ve tedavisi alanında yoğun ve etkili biçimde faaliyet gösteren ve ülkenin resmi tek onkoloji
merkezi olan Milli Onkoloji Merkezi’nden 6 uzmana
Ankara’da konularıyla ilgili eğitim verilmiştir. İki ay
süren eğitim programı ile merkezin teknik ekipmanlarının etkin ve verimli kullanımı için ülkemizin bilgi
birikiminden faydalanılması sağlanmıştır.
Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ile işbirliğinde gerçekleştirilen bir diğer projede , Nahçıvanlı 10 sağlık personeline ülkemizde değişik branşlarda eğitim verilmiştir. Bu eğitim ile Nahçıvan’da
sağlık alanında verilen hizmetlerin seviyesinin yükseltilmesi amaçlanmıştır.
17
2008
Sağlık
bu kaynaklardan sağlanan gelirlere bağımlılığını
İdari ve Sivil Altyapılar
İdari ve sivil altyapıların güçlendirilmesinin hedeflendiği Azerbaycan’da, Adalet Bakanlığımız
işbirliğinde,“Azerbaycanlı Hakim Adaylarının Eğitimi Programı” başlatılmıştır. Azerbaycanlı hakim
adayları için hazırlanan altı aylık eğitim programında, Türkiye’den uzman hukukçular Azerbaycan’da
dersler vermişler ve bu derslerden Azerbaycanlı 102
hakim adayı faydalanmıştır.
Azerbaycan Cumhuriyeti Ekonomi Kalkınma Bakanlığı işbirliğinde yürütülen “Girişimcilik Eğitim Programı” kapsamında Bakü’de, girişimciliğin ve küçük
işletmelerin desteklenmesine yönelik bir strateji
geliştirme çalışmasını kapsayan eğitim programı
düzenlenmiştir. Katılımcılara Türkiye’de ve dünyada
girişimcilik, girişimciliğin desteklenmesi modelleri,
iş inkübatörleri, bölgesel ve ulusal kalkınma ilişkisi,
organize sanayi bölgelerinin kurulması ve işletilmesi,
iş geliştirme, teknoloji geliştirme merkezleri, üniversite-sanayi işbirliği v.b. konulara ilişkin bilgiler aktarılarak, Türkiye’den örnek uygulamalar tanıtılmıştır.
Eğitim programına Bakanlığın merkez ve taşra birimlerinde görev alan 22 uzman katılmıştır.
Azerbaycan Ekonomi Kalkınma Bakanlığı Personeline Girişimcilik
Eğitim Programı
Turizm
Turizm potansiyeli yüksek bir ülke olan Azerbaycan’da
2002 yılından bu yana Başkanlığımız tarafından “Turizm Eğitim Programları” yürütülmektedir. Turizmin
geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 2008
Turizm Eğitim Programı
yılında Bakü’de turizm sektöründe çalışan personele yönelik “Yöneticileri Eğitici Olarak Yetiştirme
Kursu”, “Sosyal Davranışlar Semineri”, “Ön büro
Eğitimi”, “Yiyecek ve İçecek Servisi”, “Yiyecek Üretimi” ve “Kat Hizmetleri” konularını kapsayan bir dizi
eğitim verilmiş ve Azerbaycan’ın turizm işletmelerinde çalışan 120 kişi programa katılmıştır. Turizm
eğitim programlarının düzenlenmeye başladığı 2002
yılından bu yana söz konusu programlardan 350 kişi
yararlanmıştır.
Hakim Adaylarının Eğitimi
Gerçekleştirilen eğitim programı, Azerbaycan’da turizm sektöründe çalışan personelin uzmanlık düzeyinin arttırılmasına önemli bir katkıda bulunmuştur.
2008 Yılında Azerbaycan’da
40
HARCAMALARIN SEKTÖREL DAĞILIMI (%)
31,06
30
26,58
20
10,11
10
6,82
7,63
6,50
6,56
1. Eğitim
2. Sağlık
3. Su ve Su
Hijyeni
4. Sivil 5. Diğer Sosyal
Altyapılar
Altyapı ve
Hizmetler
6.Ekonomik
Altyapı ve
Hizmetler
7.Üretim
Sektörleri
8.Çoklu
Çakışan
Sektör
Diğer
Sosyal Altyapılar ve Hizmetler
56 Numaralı Liseye Donanım Desteği
Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Bakü Atatürk Lisesi’ne
Donanım Desteği
Azerbaycan Devlet Pedagoji Üniversitesi Türk Odası ve
Türkiye Araştırmalar Merkezine Donanım Desteği
Nahçıvan Devlet Üniversitesi’nin İnternete Bağlanması
Azerbaycan’da Öğretim Elemanı Görevlendirilmesi
Azerbaycanlı Öğrencilere Burs Desteği
Azerbaycanlı Üniversite Öğrencilerinin Türkiye Programı
Nahçıvanlı Sağlık Personeline Yönelik Staj Programı
Kemik İliği Nakli Merkezi Kurulması ve İşletilmesi *
Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Kongresi
Bioeşdeğerlik Eğitimi
Nesimi Rayonu Önleyici Dezenfeksiyon Şubesi’ne Donanım Desteği Goranboy Bölgesine 4 Artezyen Kuyusu Açılması Projesi**
Azerbaycanlı Uzmanlara Rekabet Hukuku Eğitimi
Azerbaycan Ekonomi Kalkınma Bakanlığı Personeline
Girişimcilik Eğitim Programı
Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Konusunda Eğiticilerin Eğitimi Mahalli İdareler Teknoloji Araştırma Geliştirme Derneği
(MİTAGED) ile İşbirliğinde Eğitim Programı
Sosyal, Strateji ve Analitik Araştırmalar Birliği’ne Destek
Azerbaycan Kalite Derneği Temsilcilerine (KalDer) Eğitim Programı
Uluslararası Türkiye Cumhuriyeti Sempozyumu
Ahmed Yesevi Sempozyumu
Muasır İnkişaf İçtimai Birliğinin Çanakkale Programı
31 Mart Soykırımını Anma Konferansı
“Çırpınırdı Karadeniz” Video Klibinin Galası
Bakü/Azerbaycan Halkoyunları Festivali
“Uluslararası Anadolu-Türk Darüşşifaları ve Sabuncuoğlu Kongresi”
1.Uluslararası İstanbul Sempozyumu
Aydınlığa Doğru Milli-Manevi Değerlerin Korunması İçtimai Birliği’ne Donanım Desteği
Bakü Özürlü Çocuklar İş Merkezine Minibüs Hibesi
Karabağ Göçmenlerine Meslek Edindirme Kursu
Ağdam Bölgesinde Göçmen Yerleşim Bölgeleri İçin Fırın Kurulması**
Savaş Gazisi Kadınlara Geçim Merkezi Kurulması Projesi
Ekonomik Altyapılar ve Hizmetler
Türkiye - Azerbaycan Dostluk Köprüsünün İnşası *
Azerbaycan-Türkiye İşadamları Birliği’nin (ATİB) Araştırmalarına Destek
Üretim Sektörleri
Damızlık Ana Arı Üretimi Konusunda İnceleme Programı
Ankara Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü Heyetinin Azerbaycan Programı
Tarımsal Üretimin Geliştirilmesine Destek Projesi
Mersin Balığı Çalıştayı
Turizm Eğitim Programları 19
2008
0,29
0
4,47
GÜRCİSTAN
an
Kub
4.1.2.
Rusya
Hazar
Denizi
Başkent: Tiflis
Terek
Gagra
Gudauta
Resmi Dili: Gürcüce
Sokhumi
Nüfus: 4.615.807 (2008 tahmini)
Tqvarcheli
Jvari
Ochamchire
Ambrolauri
Zugdidi
Senaki
Karadeniz
Poti
Batum
Tshinvali
Gürcistan
Samtredia
ikv
ar
i
Sup'sa
Akhaltsikhe
Gori
Mtsheta
Tiflis
Tsalka
Vale
Marneuli
Ahılkelek
Kura
Ninotsminda
Nehri
Etnik Topluluklar: Gürcü (% 83,8), Azeri (% 6,5),
Ermeni (% 5,7), Diğer (% 4)
Ahmeta
Khashuri
M
Kobuleti
Pasanauri
Chiatura
Kutais
Telavi
Rustavi
Lagodekhi
Tsnori
Başlıca Dinler: Ortodoks (% 83,9), Müslüman (% 9,9),
Ermeni Gregoryen (%3,9), Diğer (% 2.3)
TsiteliTsqaro
Kazreti
Ku
r
h
oru
hri
Ne
Kars
C
Türkiye
Başlıca Diller: Gürcüce (% 71), Rusça (%9), Ermenice
(% 7), Azerbaycan Türkçesi (% 6), Diğer (% 7)
Cay
Ermenistan
as
Sevana
Lich
Azerbaycan
Ar
Ara
s
Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 100 (2006)
Erkek: % 100 Kadın: % 100
(2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre: Tarım %12.8, Sanayi %28,4,
Hizmetler %58,8
Enflasyon Oranı: % 11,3 (2008 tahmini)
İşsizlik Oranı: % 13,6 (2006)
İhracat: 2,761 milyar $ (2008 tahmini)
İthalat: 7,304 milyar $ (2008 tahmini)
Başkent Tiflis Panoroma
Başlıca İhracat Ortakları: Türkiye (% 13), ABD
(% 11,2), Azerbaycan (% 6,3), İngiltere (% 5,4),
Bulgaristan (% 5,1) (2007)
Başlıca İthalat Ortakları: Türkiye (% 14), Rusya (% 12,3),
Ukrayna (% 8,5), Azerbaycan (% 7,3) Almanya (% 6,8),
(2007)
İthalat: 996.557 bin $ (2008)
Dış Borç: 4,5 milyar $ (2007)
Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus: % 31 (2006)
Mikvari Nehri
Savaşın sebep olduğu zararın yanı sıra Gürcistan’ın
kalkınmaya ilişkin temel sorun ve ihtiyaçları; gittikçe
artan işsizlik oranı, sosyal güvenlik ve sağlık altyapısı sorunları, global mali krize bağlı olarak ortaya
çıkması beklenen kredi geri ödeme yetersizlikleri,
ekonomik kalkınma için büyük önem taşıyan dış
kaynaklı kredilerin ve yabancı yatırımların azalması
tehdidi olarak görülmektedir.
Ülkemizin Gürcistan ile ilişkileri Bakü-Tiflis-Kars demiryolu projesi ve BTC petrol boru hattı ile daha da
önem kazanmıştır. Gürcistan’a savaştan gördüğü
zararın giderilmesi konusunda, ülkemiz tarafından
yardım sağlanması sözü verilmiş ve bu kapsamda
savaş sebebiyle yerinden edilen göçmenler için 100
adet kalıcı tip göçmen konutu inşaatı yapılması kararlaştırılmıştır.
tadilatı ve donanımı gerçekleştirilmiştir. Birçok ünlü
bilim ve devlet adamı yetiştiren 20.000 öğrenci kapasiteli Tiflis Devlet Üniversitesi bünyesinde uluslararası konferans, seminer ve çalıştaylar düzenlenmesi
suretiyle üniversitenin öncelikli amaçlarından olan
eğitim ve araştırma kalitesinin uluslararası standartlara ulaştırılması yönünde büyük bir adım atılmıştır.
Gürcistan genelinde 220 bin engelli yaşamaktadır.
Engellilerin topluma entegrasyonu için 2005 yılından
bu yana faaliyetlerini sürdürmekte olan “Birlik İA”
isimli sivil toplum kuruluşu tarafından tahsis edilen
100 m2 bir dairenin onarımı ve tefrişatı gerçekleştiri-
Eğitim
1918 yılından bu yana eğitim vermekte olan Tiflis’in
en eski ve önde gelen eğitim kurumlarından İvane
Cavakhişvili Tiflis Devlet Üniversitesi’nin salonunun
El Sanatları Atölyesi - Tiflis
21
2008
İvane Cavakhişvili Tiflis Devlet Üniversitesi Konferans Salonu
2008 Ağustos ayında Gürcistan Ordusu ile Osetya
Güçleri arasında çıkan çatışmalar ve Rusya’nın Gürcistan topraklarına girmesi, uluslararası toplumun
yoğun gayretleri ile durdurulmuştur. 100 bin kişinin
Tiflis’ten göç etmesine neden olan savaş, 3 milyar
dolarlık sivil zarara neden olmuştur.
SSCB döneminde Birliğin en istikrarlı ekonomilerden
olan Gürcistan, dağılışın ardından ekonomisinde istikrarsızlıklarla karşı karşıya kalmıştır. Bağımsızlığa
geçişle birlikte sanayi sektörünün GSMH’daki payı
azalırken, hizmet sektöründe artış kaydedilmiştir.
Ülke ekonomisinde istihdamdaki en büyük pay tarım
sektörünündür. Eskiyen teknoloji nedeniyle sanayi
sektörünün büyük çoğunluğu atıl kapasitededir. Devam eden özelleştirme çabalarının ve Gürcistan’ın
son dönemde imzaladığı ekonomik anlaşmalara
bağlı olarak ülkeye doğrudan yabancı yatırım girişinin önümüzdeki dönemde ülke kalkınmasına katkı
sağlaması beklenmektedir.
lerek el sanatları atölyesi ve bilgisayar laboratuardan
oluşan bir engelliler atölyesi kurulmuştur.
2008 Aralık ayı içerisinde hizmete giren resim ve el
sanatları atölyesinin kapasitesi 15 engelli ve 10 sağlıklı çocuk olmak üzere 25 kişiliktir. Proje ile engelli
çocukların sosyal hayata adaptasyonlarının sağlanması hedeflenmektedir.
Tarım
Gürcistan’da tarım altyapısının geliştirilmesi ve
istihdamın sağlanması yönünde Gürcü çiftçilere
eğitim veren bir sivil toplum kuruluşunun talebi ile
Türkiye’deki çiftçilerle işbirliği kurmak ve deneyimlerini paylaşmak üzere bir uygulamalı eğitim programı
gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştır.
Çiftçilerin Türkiye’de Eğitim Projesi
Sebze üretimindeki modern tarım teknolojileri konusunda eğitim gören 10 kişilik 1. grup; meyvecilik eğitimi için Yalova’daki Atatürk Bahçe Kültürleri
Merkez Araştırma Enstitüsü’nde eğitim almış ve arazide incelemelerde bulunmuşlardır.
Eğitim kapsamında, açıkta sebze ve meyve yetiştiriciliğinin yanı sıra örtü altı yetiştiriciliğine de önemli
yer verilerek bu amaçla hem enstitü içerisinde hem
de Yalova çevresinde bulunan modern seralar incelenmiştir.
10 kişilik ikinci grup, Bursa Karacabey Tarım İşletmesi Müdürlüğünde hayvancılık konusunda eğitim
görmüştür. Gürcü çiftçiler bölgede bulunan Sütaş
Eğitim Çiftliği, Tarım Makineleri Üretim Tesisleri ve
Uygulama Çiftliklerinde incelemelerde bulunmuşlardır.
Çiftçilerin Türkiye’ye İnceleme Programı
2008 Yılında Gürcistan’da
50
47,04
40
30
20
20,72
6,23
4,68
2,34
2,06
1,00
0
1. Eğitim
2. Sağlık
3. Su ve Su
Hijyeni
4. Sivil
Altyapılar
0,39
5. Diğer
6.Ekonomik
Sosyal Altyapı Altyapı ve
ve Hizmetler
Hizmetler
7.Üretim
Sektörleri
8.Çoklu
Çakışan
Sektör
Diğer
II Kosalı Köyü Okulu Tadilatı, Ek Bina İnşası ve Tefrişi
Tiflis 151. Kamu Okulu Kütüphanesinin Tadilatı ve
Donanım Desteği
Rustavi 24. Kamu Okuluna Derslik Tefrişi
Az Kakliani Kamu Okulunun Onarımı
Tiflis Devlet Üniversitesi Toplantı Salonu Onarımı
ve Tefrişi
Türkiye’de Yüksek Eğitim Gören Gürcü Öğrencilere Burs Desteği
Kepenekçi Köyü Polikliniği’nin Onarımı
Azizkent Köyü Sağlık Merkezi’nin Onarımı
Kemerli Köyü İçme Suyu Projesi
Tiflis Belediyesi Yetkililerine Ülkemizde Uygulamalı Eğitim Programı
“Osmanlı Döneminde Kuzey Kafkasya Ve Kuzey
Kafkasyalılar” Kafkasya Stratejik Araştırma Projesi
Ahıska Meslek Okulu Pilot Tarım Çiftliği Kurulması
Konusunda Gürcistan’da Teknik İnceleme
İA Birliği Engelli Çocuklar Atölyesinin Tadilatı ve
Tefrişi
Lebjbedinli Camisi’nin Onarımı
Aşık Kemandari Müze Evinde Yarışma
Ahıska Türklerinin Yurtlarına Dönüşü Projesi
Ramazan Projesi Kapsamındaki Etkinliklerin Desteklenmesi
Çeşitli Medya Kuruluşlarının Desteklenmesi
Üretim Sektörleri
Borjomi-Haragauli Milli Parkı Ormanı Bekçilerine
Donanım Sağlanması
Gürcü Çiftçilere Meyvecilik ve Hayvancılık Konularında Eğitim
Kazbeği Milli Parkı Orman Zararlısı ile Mücadele
Projesi
Gürcistan Acara Bölgesinde Orman Zararlısı ile
Mücadele Projesi
23
2008
10
15,53
KAZAKİSTAN
60
80
70
Volg
a
90
60
ise
Ob
'
40
ra
ga
An
Ye
n
R u s y a
y
m
50
Ch
uly
4.1.3.
60
40
Irtysh
Başkent: Astana
a
To
b
ol
Kam
Aksay
Atbasar
Esil
Zhayyq
Aktöbe
Temirtau
Arkalık
Çezkazgan
Aral
Beyneu
Resmi Dili: Kazak Türkçesi
50
Nüfus: 15.340.533 (2008 tahmini)
90
Yüzölçümü: 2.717.300 km2
Zaysan
Balkaş
Etnik Topluluklar: Kazak (% 53,4), Rus (% 30),
Ukraynalı (% 3,7), Özbek (% 2,5), Alman (% 2,4),
Tatar (1,7), Uygur (% 1,4)
Sarışagan
Tyuratam
Aral
Gölü
Oskemen
Ayagöz
Şalkar
a
Karagandi
Kazakistan
Embi
Aqtau
Biy
Ekibastuz
Astana
Orsk
Hazar
Denizi
tis
Pavlodar
Ur
al
Oral
Er
Koksnetau
'
tun
Ka
50
Es
il
Qostanay
Volga
Ob
'
Petropavl
Balkaş Gölü
Ile
Kızılorda
Sy
rd
a
riy
40
a
Zangatas
Zambıl
Shu
Almatı
Türkistan
Kırgızistan
Çımkent
e
mH
Tari
Naryn
40
Başlıca Dinler: Müslüman (% 47), Ortodoks (% 44),
Protestan (% 2), Diğer (% 7)
Türkmenistan
Am
uD
Başlıca Diller: Kazak Türkçesi (Resmi Dil), Rusça
Tacikistan
ar
ya
us
Ind
50
İ r a n
Afganistan
30
Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 99,6 (2008)
Erkek: % 99,8 Kadın: % 99,3
30
30
60
70
30
80
(2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre: Tarım % 5,7,
Sanayi % 39,5, Hizmetler % 54,8
İşsizlik Oranı: % 6,9 (2008 tahmini)
Astana Baitereck Kulesi
Başlıca İhracat Ortakları: Çin (% 15,5), Almanya
(% 11,54), Rusya (% 11,2), İtalya (% 7,2),
Fransa (% 6,7) (2007)
Başlıca İthalat Ortakları: Rusya (% 35,4),
Çin (% 22,1), Almanya (% 8) (2007)
Türkiye ile Ticaret: İhracat: 2.331.992 bin $ (2008)
İthalat: 890.539 bin $ (2008)
Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus: % 13,8 (2007)
KazMunayGaz Binası
Alınan Dış Ekonomik Yardım: 229,2 milyon $ (2008)
İnsani Kalkınma Endeksi Sırası: 71. (2008)
25
Moldır Bulak Çocuk Dergisi’ne Donanım Desteği
Başkanlığımız, söz konusu ana ilkelerle uyumlu ve
özellikle ülkenin eğitim, sağlık, idari-sivil altyapılar,
ekonomik altyapıların güçlendirilmesi ve kültürel işbirliğinin arttırılmasına yönelik çeşitli proje ve faaliyetler yürütmektedir.
Eğitim
Kazakistan’da tüm vatandaşların kaliteli eğitim imkânlarından faydalanması, Kazak Türkçesinin eğitim
dili olarak yaygınlaştırılması, eğitim altyapısının güçlendirilmesi hedeflenmektedir.
Çimkent’te faaliyet gösteren Kargalı Yabancı Diller Merkezi ve Çimkent Otırar Üniversitesi Sosyal
Bilimler Fakültesi’ne, daha iyi koşullarda eğitim verilmesini teminen eğitim materyalleri, donanım ve
teknik malzeme hibe edilmiştir.
Abılay Han Dünya Dilleri Ve Uluslararası İlişkiler Üniversitesi’nin Doğu Dilleri
Fakültesi Bünyesindeki Kütüphanenin Tefrişatı Ve Teknik Donanım Hibesi
Almatı’da faaliyet gösteren Süleyman Demirel
2008
Kazakistan problemleri gidermek amacıyla 2030
Stratejisi adını verdiği, uzun vadede güçlü ve müreffeh bir ülke olmanın hedeflendiği 7 ana ilke belirlemiştir. Ulusal güvenlik ve toprak bütünlüğü, iç siyasi
istikrar ve toplumsal barışın korunması, Kazakistan
vatandaşlarının sağlık ve eğitim imkânlarından yeterince yararlanması, serbest piyasa modelinde büyüme, enerji kaynaklarının etkin kullanımı, ulaştırma ve
iletişim sektöründe alt-yapı yatırımlarının arttırılması, devlet yöneticileri ve kamu görevlilerinin liyakatli
olması en önemli hedeflerdir.
Geniş petrol yataklarının yanı sıra zengin maden kaynaklarına sahip Kazakistan’da, tarım ve hayvancılıkta
da büyük potansiyel bulunmaktadır. Bağımsız Devletler Topluluğu içinde en yüksek ekonomik performans sergileyen ve Orta Asya’da en liberal ticaret
sistemine sahip olan Kazakistan’da, devam etmekte
olan değişim ve hızlı dönüşüm sürecinin sebep olduğu bir dizi sıkıntılar da yaşanmaktadır. Altyapı ve
mevzuat eksiklikleri, kalifiye kadro sıkıntısı ülkenin
gelişim sürecini olumsuz etkilemektedir.
Üniversitesi’nin İktisadi-İdari Bilimler, Mühendislik
ve Filoloji Fakültelerinden toplam 40 kişilik Kazak
öğrenci grubuna, Temmuz ve Ağustos ayları içerisinde çeşitli resmi kurum ve kuruluşlarda 4 ila 8
hafta süreyle kendi branşlarında staj yapma imkanı sağlanm Türkiye’deki ıştır.
Kazak Lisesine ve Kentav Türk Dünyası Atatürk
Lisesi’ne bilgisayar ve ekipman hibe edilmiştir.
İletişim
Bilişim ve iletişim sektöründe sayısı her geçen gün
artan tüketici potansiyeline sahip Kazakistan’da bu
Kazakistan’ın yabancı dil öğretimi alanında önde
gelen öğretim kurumları arasında yer alan Abılay Han Dünya Dilleri ve Uluslararası İlişkiler
Üniversitesi’nin Doğu Dilleri Fakültesi bünyesindeki Türkçe sınıfının ve kütüphanenin tefrişat ve
teknik donanım ihtiyacı karşılanmıştır.
tüketicilere hizmet veren radyo-televizyon veya sü-
Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı tarafından açılmış
olan Kızılorda Korkutata Üniversitesi Türk Dünyası
Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne, Korkutata Türk-
tan Gazeteciler Birliği’ne Antalya’daki meslektaşları
Astana - Kültür Merkezi
reli yayın yapan kuruluşların eksikliği hissedilmektedir. Bu bağlamda Kazakistan’daki çeşitli medya
kuruluşları desteklenmiştir. Bu destek kapsamında
yapılan çalışmalar arasında Kazakistan’da yayınlanan bir radyo programının desteklenmesi, Kazakisile işbirliği yapma imkânı sağlanması
projeler bulunmaktadır.
ve benzeri
2008 Yılında Kazakistan’da
60
50
51,11
40
30
22,70
20
5,40
1,30
0,62
0
1. Eğitim
4. Sivil
Altyapılar
5. Diğer Sosyal
Altyapı ve
Hizmetler
6.Ekonomik
Altyapı ve
Hizmetler
Ahıska İlköğretim Okulu İnşası Projesi**
Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Eğitim
Kurumları’na Donanım Desteği
Astana Gumilev Üniversitesi TDE Bölümü’nün
Tefrişatı
Ahmet Yesevi Üniversitesi Türk Dili Okutmanlarına Staj
Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Yetkililerinin Türkiye Programı
Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi Yaygın Eğitim
Merkezi’ne Temrinlik Malzeme Temini
Kazak-Türk Gençleri Yardımlaşma ve Dayanışma
Vakfı İşbirliğinde Kargalı Yabancı Diller Merkezi ve
Çimkent Otırar Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesine Teknik Malzeme Desteği
Kazakistan Süleyman Demirel Üniversitesi Öğrencilerine Türkiye’de Staj
Abılayhan Dünya Dilleri ve Uluslararası İlişkiler
Üniversitesi Türk Dili Sınıfı’nın Tefrişi
“Türkiye’den Film Var” Projesi
Üçüncü Uluslararası Asya Felsefe Derneği
Sempozyumu’na Destek
Kazakistan Rekabet Gücünün Artırılmasında Kamu
Hizmetlerinin Rolü Konferansı
7.Üretim
Sektörleri
8.Çoklu Çakışan
Sektör
Diğer
Almatı Milli Kütüphanesi’ne Personel İstihdamı
“Türk Halkının Jumbaktarı-Türk Bilmeceleri” ve
“Türk Halkının Makal-Metelderi-Atasözleri” Kitaplarının Basımı
KARTÜRK Ortak Konferansları
Türk-Kazak Hatıra Parkı Projesi
Kazakistan’daki Türk İşadamları ve Yerli Firmalara
Yönelik Tetkikçilik Eğitimi
Kazakistan Gazeteciler Birliği’nin Antalya
Toplantısı’na Destek
Çeşitli Medya Kuruluşlarının Destek
Üretim Sektörleri
Kazakistanlı İnşaat İşçilerinin Eğitimi Projesi
Çoklu ve Çakışan Sektörler
“Ters Problemler: Modelleme ve Simülasyon
Uluslararası Kongresi”nin Desteklenmesi
“Türk Dünyası Ulusal Ekonomilerinin Yarışabilirlik
Yeteneğini Geliştirme Problemi” Konulu Uluslararası Konferansın Desteklenmesi
Astana İlmi Araştırmalar Merkezi’nin Kurulumu
için Donanım Desteği
27
2008
8,70
10,17
10
4.1.4.
68
72
KIRGIZİSTAN
76
Balkaş
Gölü
80
K a z a k i s t a n
Şu
44
44
Oapşagay Barajı
Shu
Resmi Dili: Kırgız Türkçesi, Rusça
68
Sirdariya
KaraBalta
Balıkçı
Toktogul Barajı
Taşkömür
Celalabad
Işık-Kol
Etnik Topluluklar: Kırgız (% 64,9), Özbek (% 13,8),
Rus (% 12,5), Diğer (% 8,8)
Karasuu
Narin
Kırgızistan
Atbaşı
Narin
Ak-Say
Sirdariya
Oş
40
Karakol
Songkol
Çaek
Karaköl
Özbekistan
Nüfus: 5.356.869 (2008 tahmini)
Çolponata
Tokmok
l
tka
Ça
Bişkek
Talas
Kirov
Ç i n
40
Kızılkaya
Sülüktü
Haydarkan
Sarıtaş
Tacikistan
Başkent: Bişkek
Başlıca Dinler: Müslüman (%75), Ortodoks (%2),
Diğer (%5)
Başlıca Diller: Kırgız Türkçesi (% 64,7), Özbekçe (%13,6),
Rusça (%12,5), Diğer (%9,2)
Karakul
Murghob
nj
Pa
Erkek % 99,3 Kadın % 98,1
Afganistan
72
76
80
(2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre: Tarım: % 32,4 Sanayi: % 18,6
Hizmetler: % 49
İşsizlik Oranı: % 18 (2005)
Bişkek
Başlıca İhracat Ortakları: Rusya (% 20.7), İsviçre
(% 19,9), Kazakistan (% 18), Afganistan (% 10,4),
Özbekistan (%7.6) (2007)
Başlıca İthalat Ortakları : Rusya (%40.5), Çin(%14.7),
Kazakistan (% 12.9), Özbekistan (% 5) (2007)
İthalat: 191.351 bin $ (2008)
Alınan Dış Ekonomik Yardım: 1 milyar 704 milyon (2008)
Celalabad
Zengin yeraltı kaynaklarına sahip olan, akarsuları üzerinde kurulan hidroelektrik santralleriyle elde
ettiği enerjinin gelirini ülke ekonomisine katan Kırgızistan Cumhuriyeti; ekonomisini güçlendirmek
ve kalkınmasını hızlandırmak amacıyla “2007–2010
Kalkınma Strateji Planı”nı hazırlamıştır. Yabancı yatırımların çekilmesi, küçük ve orta ölçekli işletmelerin,
enerji sektörünün, maden ve tarım sektörünün geliş-
tirilmesi, ekonominin liberalleştirilmesine özel önem
verilen söz konusu planda 2010 yılına kadar yoksulluğun %50 oranında azaltılması hedeflenmektedir.
Eğitim
tasyonuna katkıda bulunarak uzun ve sert geçen kış
aylarında okullardaki eğitim-öğretimin aksamadan
yapılabilmesine destek vermiştir. Program kapsamında okulların ısıtma sistemlerinin tamiratında ihtiyaç duyulan pompa, jeneratör ve kalorifer kazanından müteşekkil ekipman hibe edilmiştir.
29
Narın İli İlköğretim Okullarının Isıtma Sistemlerinin Yenilenmesi Projesi
Eğitim alt yapısının güçlendirilmesi için eğitim kurumlarındaki fiziki altyapıların iyileştirilmesi ve insan
kapasitesinin geliştirilmesi için proje ve faaliyetler
gerçekleştiren Başkanlığımız, okullara eğitim araç
ve gereçleri hibe ermektedir. Bunun yanı sıra, “Narın İli İlköğretim Okullarının Isıtma Sistemlerinin Yenilenmesi Projesi” ile Narın’daki muhtelif ilk ve orta
öğretim kurumlarının ısıtma sistemlerinin rehabili-
Öğrencilere Kırtasiye Yardımı
Uluslararası Polis Eğitimi İşbirliği Projesi
Başkanlığımız, T.C. Emniyet Genel Müdürlüğü ve
T. C. Polis Akademisi Başkanlığı işbirliğinde geliştirilen “Uluslararası Polis Eğitimi İşbirliği Projesi” ile
K.C. İçişleri Bakanlığı ile güvenlik işbirliğinin artırılması ve Kırgızistan’ın güvenlik sorunlarına çağdaş
çözüm yolları üretilmesi, polislik alanındaki güncel
gelişmeler ve Türkiye’nin yaklaşımları konusunda
bilgi aktarılması amaçlanmıştır. Bu çerçevede Kırgız
emniyet mensuplarına 15–25 kişilik gruplar halinde,
Türkiye’de ve Kırgızistan’da hizmet içi eğitim programları düzenlemiştir. 2007 ve 2008 yılında uygulanan eğitim programlarından yaklaşık 150 Kırgız emniyet mensubu yararlanmış ve eğitimlerini başarıyla
tamamlayanlara sertifikaları verilmiştir.
2008
Kırgızistan Kalkınma Strateji Planı ile uyumlu proje
ve programlar yürüten Başkanlığımız 2008 yılında
katkılarını sosyal altyapılar ve üretim sektörlerinde
yoğunlaştırmıştır.
Faydalı Yırtıcı Böcek
Orman Zararlıları ile Mücadele Programı
Ormancılık
Kırgızistan kendi kereste ihtiyacını karşılayabilecek
potansiyele sahip bir ülkedir. Ülke topraklarının %4’ü
doğal ceviz ormanları ile kaplıdır. Bu ormanlardan
doğal dengeyi bozmadan ve ürünlerini ekonomiye
kazandırarak yararlanılması önem arz etmektedir.
2007 yılında, ormanların “sünger örücüsü” zararlısından arındırılması, elde edilen
ürünün kalitesinin ve miktarının artırılmasını amaçlayan
“Orman Zararlıları ile Mücadele Programı” başlatılmış ve
2008 yılında;
böcekler araziye bırakılmış,
Proje çerçevesinde yapılanların denetlenmesi ve
değerlendirilmesi, önümüzdeki dönemde yapılacak
işlerin netleştirilmesi için Türk uzmanlarca inceleme
ve çalışma programları gerçekleştirilmiş,
2009 - 2011 yıllarını kapsayan revize proje hazırlanmıştır.
776 hektarlık alanda kimya
sal ilaçlama yapılmış,
“Sünger örücüsü” zararlısıyla biyolojik mücadelede
kullanılan faydalı yırtıcı böceğin üretiminin öğrenilmesi ve
Kırgızistan’da da aynı üretimin
gerçekleştirilebilmesi için Kırgız uzmanlara Türkiye’de eğitim verilmiş,
Celalabad ve Özgen’de kurulan biyolojik mücadele laboratuarlarında, üretilen faydalı
Faydalı Yırtıcı Böceğin Üretimi için Eğitilen Kırgız Uzmanlar
İşsizliğin Önlenmesi / Meslek Edindirme
Kırgızistan’ın Narın ilinde TİKA, Iyık Atacurt Gençlik
Vakfı ve Narın Devlet Üniversitesi işbirliğinde “Meslek Edindirme Kursları Projesi” başlatılmıştır.
31
Meslek Edindirme Kursları Projesi
Açılan bilgisayar kursu, geleneksel el sanatları kursu,
kilim dokuma kursu ve dikiş-nakış kursu için kursiyer
kabulüne başlanmış olup, toplumun her kesiminden
her yıl en az bin kişinin faydalanması öngörülmüştür.
2008
Kırgızistan’da nitelikli işgücü potansiyelini artırma yoluyla yoksulluğun azaltılması, yerel istihdama katkı,
aile ve bölge ekonomisine katkı sağlama, gençlerin
teknolojik gelişmeleri takip edebilmesi ve almakta oldukları eğitimi teknolojik donanımla desteklemelerine
imkan sağlama, bayanların meslek sahibi olmalarına
büyük katkı sağlayarak ekonomik ve sosyal hayattaki
varlıklarının artmasına yardımcı olmak amacıyla
Balıkçılık
Kırgızistan Cumhuriyeti Kalkınma Stratejisi’nde
de yer alan ve ülkenin en önemli geçim kaynağı olan tarım ve hayvancılığın yeniden canlandırılması hedefi doğrultusunda, Başkanlığımız su
ürünlerini geliştirme ve zengin su kaynaklarını
ülke ekonomisine kazandırmak amacıyla 2008 yılında; “Ton Köyü Balıkçılık İşletmesi Rehabilitasyon Projesi”ne başlanılmıştır.
Ton Köyü Balıkçılık İşletmesi Rehabilitasyon Projesi
2008 Yılında Kırgızistan’da
35
33,12
30
29,68
25
20
15,89
15
10
9,19
8,14
0,49
0
1. Eğitim
4. Sivil
5. Diğer Sosyal
6.Ekonomik
Altyapılar Altyapı ve Hizmetler Altyapı ve Hizmetler
Narın Şehri Öğrencilerine Kırtasiye Malzemesi Temini
Narin İlindeki İlk ve Orta Öğretim Okullarının Isıtma
Sistemlerinin Yenilenmesi
Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Kırgızistan Celalabad
İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi Türk Dünyası Fakülteleri, Bölümleri ve Yurtlarına Donanım Desteği
Türk İlleri Eğitim Ve Kültür Vakfı Tarafından Semetey
Lisesi’ne Donanım Desteği
Kırgız-Özbek Üniversitesi’ne Kırtasiye Malzemesi Hibesi
Kırgız Yüksek Lisans Öğrencilerinin Türkiye’de “Organik
Tarım Ürünlerinin Kırgızistan’da Pazarlanması” Konulu
Araştırması
Oş Devlet Üniversitesi’ne Isıtma Sistemi Kurulması
“5.Uluslararası Geleneksel Ahıskalı Öğrenciler Dayanışma Günü Etkinlikleri’ne Destek
T.C. Polis Akademisi Mezunlarına Lisansüstü Eğitim
Programı
7.Üretim
Sektörleri
8.Çoklu Çakışan
Sektör
Diğer
Yüksek Denetim Kurumlarının Kurumsal Kapasitelerinin
Geliştirilmesi
“Iyık Ata Curt Vakfı”nın Türkiye Programı
VI. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi
II. Uluslararası Sosyal Bilimciler Kongresi’ne Destek
Kırgız Milli Kimliği Belgeseli Gala Programı
“Van’da Yaşayan Kırgızlar” Belgeseli’nin Çekimi
“Bin Nefes Bir Ses” Uluslararası Tiyatro Festivali
Bişkek Program Koordinasyon Ofisi Faaliyetlerinin Tanıtımı İçin Broşür Basımı
Kırgız Yazar Cengiz Aytmatov’un Doğumunun 80. Yılı
Kutlamalarına Destek
Türk Günü Faaliyetlerine Destek
Türk Kültür Şöleni
Narin El Sanatları Merkezi Kurulması ve Meslek Edindirme Kursları
Ülkemiz Polis Akademisinde Eğitim Alan Kırgız Öğrencilerinin Desteklenmesi
Üretim Sektörleri
Uluslararası Polis Eğitim İşbirliği Projesi Kapsamında
Kırgızistan Polisinin Eğitimi
Çiftçi Ve Tohum Üreticileri İçin Sırta Ekim Teknolojisinin Geliştirilmesi
Kırgız Ekonomik Kalkınma Ve Ticaret Bakanlığı Yetkililerine Eğitim
Tarım Bakanlığı Uzmanlarına OECD Tohumculuk Sertifikasyonu Konusunda Eğitim
Kırgız Cumhuriyeti Hesap Odası (Sayıştay) İle İşbirliği
Projesi
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Donörler Toplantısı
Maliye Bakanlığı Konferans Salonunun Tefrişatı
Ton Balık Üretim İstasyonunun Modernizasyonu İçin
Ekipman ve Malzeme Desteği
33
2008
3,49
5
4.1.5.
MOĞOLİSTAN
Lena
R U S Y A
Baykal Gölü
Başkent: Ulan Bator
Yönetim Biçimi: Parlamenter Demokrasi
Ulangom
Ulan Bator
Hovd
Irtysh
Hulun Nur
Resmi Dili: Moğolca
Choibalsan
Bayanhongor
Nüfus: 2.996.081 (2008 tahmini)
Altay
M O Ğ O L İ S T A N
Dalanzadgad
Etnik Topluluklar: Moğol (% 94,9), Kazak (% 5),
Diğer (% 0.1)
Huang Ha
Başlıca Dinler: Budist (% 90), Müslüman (% 6),
Diğer (% 4)
Ç İ N
a
H
ang
Hu
Başlıca Diller: Moğolca, Kazak Türkçesi, Rusça
Hu
ang
Ha
Erkek % 98 Kadın % 97,5
GSMH (Satın Alma Gücü Paritesi): 9.557 milyar $
(2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre: Tarım % 20,6,
Sanayi: % 38,4, Hizmetler % 41
Enflasyon Oranı: % 28 (2008 tahmini)
İhracat: 1,9 milyar $ (2007)
İthalat: 2,1 milyar $ (2007)
Parlemento Binası
Başlıca İhracat Ortakları: Çin (% 71,9),
Kanada (% 10,7), ABD (% 4,8) (2007)
Başlıca İthalat Ortakları: Çin (% 32), Rusya (% 29,4),
Güney Kore (%7,9), Japonya (7,2) (2007)
İthalat: 12.948 bin $ (2008)
Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus: % 36,1 (2007)
Cengiz Han Enstitüsü
Az nüfuslu, geniş topraklara sahip, denizle bağlantısı olmayan, ancak zengin maden rezervleri bulunan Moğolistan’ın ekonomik büyümesi istikrarlı
ve artan bir seyir izlemektedir. Pazar ekonomisine
geçişin sıkıntılarının yaşandığı ülkede, işsizliğin ve
fakirliğin azaltılması, maden üretiminin arttırılması,
imalat sanayinin oluşturulması kalkınma stratejilerinin ana hedefleridir.
Eğitim, sağlık, su, gıda, enerji gibi birçok alanda
temel ihtiyaçların karşılanması noktasındaki eksiklikler, ülkemizi güçlü tarihsel bağlara sahip olduğu
Moğolistan ile kalkınma alanındaki işbirliğini güçlendirmeye sevk etmektedir. 2008 yılında ülkede
daha çok sosyal altyapılar ve hizmetler alanında
projelere ağırlık verilmiştir.
35
116 No’lu Kreşin Onarımı ve Donanımı
Bayan Ulgi Deeluun İlçesi’nde bulunan Bolaşak Ortaokulu ve Bayan Ulgi Ulankhus İlçesi’nde bulunan
bir okul ile 116 No’lu kreşin tadilat ve tefrişatı 2008
yılında Moğolistan’da eğitim alanında yürütülen diğer proje ve faaliyetlerdir.
Sağlık
Sağlık hizmetlerine olan ihtiyacın yeterince karşılanamadığı ülkede Moğolistan Sağlık Bakanlığı işbirliğinde, Ulan Bator 1 No’lu Hastanesi’nde bulunan
Kan Merkezi’nin rehabilitasyonu amacıyla bir proje
başlatılmıştır.
Atatürk Okulu Onarımı
Söz konusu proje çerçevesinde, anılan kan merkezinin mevcut kapasitesinin ve plazma üretiminin
arttırılması hedeflenmekte olup bu kapsamda 6
doktor, 2 hemşire ve 2 teknisyene Türkiye’de 60
gün süreyle eğitim verilmiştir.
2008
Eğitim sektöründe bilgisayar teknolojisinin yaygın olarak kullanılamaması, okullarda eğitim araç
ve gereç eksikliği, eğitim-öğretim şartlarının iyileştirilememiş olması ve nitelikli öğretmen yetiştirilememesi gibi sorunlarla karşı karşıya olan
Moğolistan’da Ulanbator Belediye Meclisi kararı
ile Baga Toiruu Caddesinin Ankara adı verilen kısmı üzerinde bulunan 5. Okula Atatürk Okulu adı
verilmiştir. Daha önce hiç tamir görmemiş olan elli
yıllık okulun tadilat işleri ve çevre düzenlenmesi
yapılmış ve bu çalışmalardan sonra okula bir bilgisayar laboratuarı kurulmuştur.
Eğitim
Yapılan incelemelerin ardından Moğolistan Sağlık Bakanlığı tarafından “Moğol-Türk Kan Bankası Kurulması ve İşletilmesi Projesi” kapsamında kan bankası için uygun mekan tahsis edilmiştir.
Moğol-Türk Kan bankası için gerekli olan ve tamamı Türkiye’den temin edilen tıbbi cihazlar ve büro
malzemeleri Kan Bankası Müdürlüğüne hibe edilmiştir.
Kültürel İşbirliği ve Turizm
Moğolistan’da bulunan Göktürk Abideleri Türk tarihinin bugün için bilinen en eski yazılı belgeleridir. Anıtların yeniden inşa edilerek, 1300 yıl önceki
durumlarının canlandırılması amacıyla Moğolistan
Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanlığı ile 1994 yılında
imzalan protokolle Moğolistan’daki Türk Anıtları
Projesi (MOTAP) başlatılmıştır. 1994 yılından bu
yana proje kapsamında bölgede yapılan kazı çalışmaları ile tarihimizin nadide parçalarından birçoğu
gün ışığına çıkarılmıştır.
Orhun Müzesi
Bu çalışmalar neticesinde Bilge Kağan Anıtı’nın tüm
detayları ortaya çıkarılmış, böylece önümüzdeki
dönemlerde yapılması düşünülen “yeniden canlandırma projesi” için de taslak bir planlama oluşturulmuştur. Müze ile beraber çevre düzenlemesi ve güvenlik duvarlarının yapılması işleri 2007 yılı sonunda
tamamlanmıştır.
2008 yılı itibariyle proje çerçevesinde Orhun Müzesi
açılmıştır. Türk tarih ve edebiyatının ilk yazılı örnekleri olması bakımından büyük önem taşıyan Orhun
Anıtları, müzenin inşasıyla koruma altına alınmıştır.
Orhun Müzesi Projesi’ne ilişkin ikinci aşama; müzede sergilenecek kültür varlıklarının teşhir-tanzim çalışmaları olup, 2009 yılında Müze’nin teşhire uygun
hale getirilmesi planlanmaktadır.
Yol Açılışı
Bilge Kağan Karayolu Temel Atma Töreni
Ulaşım imkanları yetersiz olan Moğolistan’da karayolu yapım çalışmalarına katkı sağlamak ve Göktürk
Anıtlarına ulaşımı kolaylaştırmak amacıyla Arhangay
vilayeti Hashat ilçesi sınırları içerisinde bulunan (Hoşo-Saydam) Orhun Anıtları’nın bulunduğu bölgeyi,
Uvurhangay vilayeti Karakurum ilçesine bağlayan
46 kilometrelik Bilge Kağan Karayolunun yapımı tamamlanmıştır.
Moğolistan’daki Türk Anıtları Projesi (MOTAP) kapsamındaki karayolunun yapımının tamamlanmasıyla, Hoşo Saydam ile Karakurum arasındaki mesafe
yarım saatte ve güvenli bir şekilde kat edilebilecek
duruma gelmiştir. 2005 yılında temeli atılan Bilge
Kağan Karayolunun açılışı 2008 yılında yapılmıştır.
2008 Yılında Moğolistan’da
28
26,84
24
23,71
22,38
20
16
12
9,30
8
7,32
1,46
1,24
1,24
0
1. Eğitim
2. Sağlık
3. Su ve Su
Hijyeni
4. Sivil
Altyapılar
5. Diğer
Sosyal Altyapı
ve Hizmetler
6.Ekonomik
Altyapı ve
Hizmetler
7.Üretim
Sektörleri
9.Acil Yardım
Diğer
37
Tarialan İlçe Okuluna Sözlük Dağıtımı
Atatürk Okulunun Tadilatı ve Tefrişatı ile Okula
Bilgisayar Laboratuarı Kurulması
Eğitim, Araç, Gereç, Mobilya ve Metal İşleri
Üretim Atölyesi Projesi
Bayan Ulgii Delun İlçe Okulu Tadilatı ve Tefrişatı
Bayan Ulgii Ulankus Okulu Giriş Salonunun
Tadilat ve Tefrişatı
Türkiye’de Yüksek Eğitim Gören Moğol
Öğrencilerin Desteklenmesi
Mogolistan’da Kan Bankacılığının Geliştirilmesi
Projesi *
Uvs Vilayeti Tarialan İlçesinde 2 Adet Su Kuyusu
Açılması
Moğolistan Maliye Bakanlığı Uzmanları ve
Eğiticilerine Vergi Alanında Eğitim
Moğolistan Eğitim Bakanı’nın Türkiye Programı
Moğolistan Olağanüstü Durumlar Genel
Müdürlüğü Uzmanlarına Deprem Konusunda Sivil
Savunma Eğitimi
Faaliyetlerinin Güçlendirilmesi Projesi*
Ulan Batur Cumhuriyet Savcısı’nın Türkiye
Programı
Bayan Ulgii-Bilecik Kardeş Şehir Organizasyonu
Arular Derneği Dikiş Nakış ve Bilgisayar
Kurslarına Donanım Desteği
Bayan Ulgii Vilayeti Yaşlılar Komitesi Binasının
Tefrişi
Jargalant Köyü 116. Kreş Tefrişi
Nevruz Şenliği
Selenge Vilayeti Sukhbaatar İlçesinde 5 Adet
Oyun-Spor Parkı Yapılması
Çingiltey Belediyesine Bayrak Köşesi Yapımı
Moğol Medya Grubunun Türkiye Programı
Üretim Sektörleri
Şap Hastalığıyla Mücadele Konusunda İnceleme
Programı
Fidan Yetiştiriciliği Konusunda İnceleme Programı
Moğolistan İnşaat ve Kentsel Kalkınma Bakanlığı
Personeline Eğitim
Bilge Kağan Karayolu, Orhun Müzesi ve Atatürk
Okulu Açılış Organizasyonları
İnsani Gıda Yardımı
Dar Gelirli Üniversite Öğrencilerine Gıda Yardımı
2008
4
6,63
4.1.6.
55
60
ÖZBEKİSTAN
65
70
75
Kazakistan
45
45
Aral
Gölü
75
Muynoq
iya
ar
rd
Sy
Qunghirot
Sarigamish
Kuli
55
Nukus
Dashhowuz
Sarygamysh
Koli
Özbekistan
çik
Uchquduq
Çir
Urganç
Çirçik
Taşkent
Şardara
Barajı
Angren
Gülistan
40
Fergana
40
e
ary
uD
Am
su
Kızıl
Semerkant
Zarafşon
Kuarşi
Tacikistan
ob
Murgh
trak
et
nj
Pa
Murga
sh
Surk
Garagum Kanaly
Ka
Vakş
ond
ary
o
mihon
Denow
-e A
Kofa
Rud
Oş
Kırgızistan
Jizzakh
Türkmenistan
Celal Abad
Andijon
Kokand
Navoiy
Bukhoro
rin
Na
Namangan
Ru
d
Başkent: Taşkent
Resmi Dili: Özbek Türkçesi
Nüfus: 28.268.440 (2008 tahmini)
Etnik Gruplar: Özbek (% 80), Rus (% 5,5), Tacik (% 5),
Kazak (% 3), Diğer (% 6,5)
Diğer (% 3)
Başlıca Diller: Özbek Türkçesi (% 74,3),
Rusça (% 14,2), Tacikçe (% 4,4), Diğer (% 7,1)
Semerkant Registan Meydanı
Ko
35
ye
Afganistan
Marghab
nd
uz
65
a-
Darya-ye
70
Indus
60
ry
İran
Da
Harirud
sy
p Derya
35
Erkek: % 99,6 Kadın % 99
(2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre: Tarım: % 28,2, Sanayi % 33,9,
Hizmetler % 37,9
Enflasyon Oranı: %13,5 (2008 tahmini-resmi rakam)
İşsizlik Oranı: % 0,9
(2008 tahmini - Özbekistan Çalışma Bakanlığı)
Başlıca İhracat Ortakları: Rusya (% 22,4), Polonya
(% 10,4), Türkiye (%9,4), Kazakistan (%6,1),
Macaristan (%6), (2007)
Başlıca İthalat Ortakları: Rusya (% 30,1), Çin (% 13,3),
Güney Kore (%13), Almanya (% 6,3), Kazakistan (% 6,2),
(2007)
İthalat: 336.977 bin $ (2008)
Taşkent Amir Timur Müzesi
Sağlık
Dünyada her 10 bin insandan birinin kemik iliği
nakline ihtiyaç duyması, hastalıkların oluşmasında
radyasyondan etkilenen ve Çernobil faciasına uğramış yakın bölgelerde bu ihtiyacın daha yüksek
olması gibi ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak,
Özbekistan’da Kemik İliği Nakli Merkezi Kurulması
Özbek Uzmanlara Türkiye’de Sağlık Eğitimi
Kemik İliği Nakli Merkezi Kurulması Projesi Kapsamında Özbek
Doktorlara Yönelik Staj Programı
Projesi başlatılmıştır. Başkanlığımız, Ankara Bayındır
Hastanesi ve Özbekistan Sağlık Bakanlığı işbirliğinde yürütülen proje kapsamında;
Özbekistan Hemotoloji ve Kan Nakli Bilimsel Araştırma Enstitüsü’nün 8 doktorunun konu ile ilgili olarak Ankara’da değişik sürelerle staj yapmaları ve
Merkezin teknik altyapısının oluşturulabilmesi için
2 ayrı program kapsamında Özbek yetkililerin ülkemizde yerinde inceleme yapmaları sağlanmıştır.
Özbekistan’ın ilk kemik iliği nakli merkez için gerekli ekipman ve cihazların alımı 2008 yılında itibariyle
gerçekleştirilmiştir. Tekerlekli Sandalye Dağıtımı
39
2008
2008 yılında tarım sektörünün en fazla istihdam yaratan sektör olması ve ülkenin en büyük ihracat gelir
kaynağını oluşturması sebebiyle Özbekistan’a bu
alanda destek verilmiştir. Diğer yandan yeni sağlık
uygulamalarının tanıtılması ve uzman eğitimleri ile
sağlık sektörü desteklenen bir diğer sektör olmuştur.
Sovyet döneminde inşa edilmiş sanayi yapısı ve 28
milyonu aşan nüfusu ile bölgedeki diğer cumhuriyetlere göre ekonomik olarak daha gelişmiş olan
Özbekistan, sahip olduğu yeraltı kaynakları ile de
dikkat çekmektedir. 2008 yılı sonunda Avrasya Ekonomik İşbirliği’nden ayrılan Özbekistan, Uzak Doğu
ve Arap ülkeleri ile ilişkilerini geliştirmesine ve Avrupa Birliği’ne yakınlaşmasına ve küresel malî krizden
asgari seviyede etkilenmesine rağmen, geçen yıllarda milli gelir düzeyinde gözlenen yükselme eğilimini, 2008 yılında sürdürememiştir.
Özbek doktorların mesleki bilgilerini artırmak için yürütülen bir diğer sağlık programı kapsamında ise 4
kardiyologun ülkemizde uzun süreli eğitim almıştır.
Bu alanda 2008 yılı sonuna kadar eğitime katılan kardiyolog sayısı 20’ye ulaşmıştır.
Özbekistan Sağlık Bakanlığı uluslararası donör kuruluşlara işbirliği çağrısında bulunarak çeşitli sağlık projelerine destek aramaktadır. Bu kapsamda çocuklara
yönelik açılan aşı kampanyasına destek olmak amacıyla Devlet Sıhhi Epidemiyoloji Merkezi’ne, 500.000
doz AKDS (Difteri-Boğmaca-Tetanos) ve 3’lü karma
aşısı 400.000 doz “Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak”
üçlü kombine MMR aşısı hibe edilmiştir.
Tarım
Özbekistan Tarım ve Su İşleri Bakanlığı ile imzalanan “Tarım Alanında İşbirliği Protokolü”ne istinaden
Seracılık Teşvik Programı
Özbekistan’da çağdaş seracılığın geliştirilmesi, tarımda verimliliğin artırılması, yoğun tarım tekniklerinin öğretilmesi yoluyla işsizliğin azaltılması, çiftçilerin ekonomik düzeylerinin yükselmesi amacı
ile Özbekistan Tarım ve Su İşleri Bakanlığı’na bağlı
Tarımsal Mekanizasyon ve Elektrifikasyon Enstitüsü
(UzMEİ) arazisinde 5000 m2lik bir alana sera kurulmuştur.
Özbekistan’nın bu ilk modern serasında ısıtma,
soğutma, havalandırma, sulama, gübreleme gibi
işlemler bilgisayar kontrollü olarak yapılmaktadır.
Domates, biber, salatalık gibi sebzelerin üretiminin
yanı sıra, sera süs bitkileri, kesme çiçek, çilek gibi
ürünlerin yetiştiriciliğine de uygun olan serada 120
ton ürün yetiştirme kapasitesi mevcuttur.
2008 yılında açılışı yapılan sera Özbekistan Hükümetince, “Seracılık Teşvik Programı” için örnek sera
ilan etmiştir.
Yine tarım sektöründe gerçekleştirilen projelerinden biri antepfıstığı yetiştirilmesi projesidir. Antepfıstığının gen merkezlerinden biri olan ve dünya’nın
3.cü büyük antepfıstığı üreticisi durumunda olan
ülkemizin, antepfıstığı yetiştiriciliği ve işlenmesi konusundaki tecrübelerini Özbek tarafına aktarılması,
kırsal alanda yaşayan insanlar için yeni gelir kaynakları oluşturulması ve ülke ekonomisinin gelişmesine
katkı sağlanması hedeflenmiştir.
Antepfıstığı Yetiştiriciliği Eğitimi
2008 Yılında Özbekistan’da
28
27,36
24
22,06
20,68
20
16
13,74
6,77
6,21
4
2,17
1,02
0
1. Eğitim
2. Sağlık
4. Sivil
Altyapılar
5. Diğer Sosyal
Altyapı ve
Hizmetler
6.Ekonomik
Altyapı ve
Hizmetler
7.Üretim
Sektörleri
8.Çoklu
Çakışan
Sektör
Diğer
Özbekistan’da 6 Eyalette 6 Okulda 6 Bilgisayar
Laboratuarı Kurulması Projesi
Plastik Cerrahi Projesi
Kemik İliği Nakil Merkezi Projesi Staj Programı
Özbekistan’daki V. Vahidov Cerrahlık Merkezi
Kardiyologlarına Eğitim
12. Bakteriyoloji ve Uygulamalı Mikrobiyoloji
Kongresi
Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası ISO 9000
Kalite Yönetimi Standart Belgesi Eğitimi
Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası Uzmanlarına
Eğitim
Kara Para İle Mücadele Eğitimi Projesi
KDV Mükelleflerinin Vergi Hesap Konularında
Eğitimi Projesi
Veri Tabanı Sistemi Eğitimi
Göktürk Sikkeleri Albümü
“Yönetim Organı Temsilcilerin Seçimi ve
Seçmenlerin Siyasi Kültürünün Yükseltilmesi
Konuları” Konferansı
Prof. Dr. Shamsiddin KAMOLIDDIN’nin
“Türk Kültür Tarihi ve Samanoğullları” Konulu
Araştırmasının Desteklenmesi
Özbekistan’da Sigortacılığın Geliştirilmesi Projesi
Cihan Edebiyatı Dergisine Yayın Desteği
İlimler Akademisi, Şarkşinaslık Enstitüsü
Dergisi’ne Basım Desteği
Üretim Sektörleri
Kadın Girişimciliği İnceleme Programı
Özbekistan’da Balıkçılığın Geliştirilmesi Projesi
Tavuk Yetiştiriciliği İnceleme Programı
41
2008
8
12
TACİKİSTAN
4.1.7.
Syrdar
ya
42
75
72
69
42
Kırgızistan
Toktogul Barajı
Kazakistan
al
Çatk
Narin
Çirçik
Shardara
Bogeni
Başkent : Duşanbe
a
riy
Özbekistan
da
yr
S
Kujand
Konibodom
Resmi Dili: Tacikçe
İsfara
Kırgızistan
Uroteppa
Nüfus: 7.211.884 (2008 tahmini)
Kızılsu
Zarafshon
Ayni
Panjakent
Çin
39
b
Surkho
Garm
39
Karakul
Tacikistan
Etnik Gruplar: Tacik (% 79,9), Özbek (%15,3),
Rus (%1,1), Kırgız (%1,1), Diğer (% 2,6)
Duşanbe
Surk
Murgab
ang
Bart
Pa
ni
hon
dery
o
Norak
Vakhsh
Kof
u
arni
hon
Başlıca Dinler : Müslüman (% 90), Diğer (% 10)
Aks
Kulyab
Başlıca Diller : Tacikçe (Resmi), Rusça
Horog
mir
Po
u
Am
ya
Pa
z
du
er
Kn
D
ni
Afganistan
ar
Kun
Pakistan
Gil
git
36
69
72
36
75
Okur - Yazarlık Oranı : Toplam: % 99,5 (2000)
Erkek % 99,7 Kadın: % 99,2
Bebek Ölüm Oranı : 42,31/1. 000 (2008 tahmini)
(2008 tahmini)
GSMH - Kişi Başı (SAGP) : 2.100 $ (2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre : Tarım % 23,6,
Sanayi % 30,6, Hizmetler % 45,8
İşsizlik Oranı : % 2.3 (2008 tahmini-resmi rakam)
İhracat : 1.675 milyar $ (2008 tahmini)
İthalat : 3,798 milyar $ (2008 tahmini)
Rudaki Caddesi, Duşanbe
Başlıca İhracat Ortakları : Hollanda (% 38,9),
Türkiye (%32,5), Rusya (%6,6), Özbekistan (%5,9),
İran (%5,1) (2007)
Başlıca İthalat Ortakları : Rusya (% 32,1), Kazakistan
(% 13,1), Çin (%10,8), Özbekistan (%8,4),
Azerbaycan (% 8) (2007)
Türkiye ile Ticaret : İhracat: 147.727 bin $ (2008)
İthalat: 176.451 bin $ (2008)
Dış Borç : 1,681 milyar $ (2008)
Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus : % 60 (2007 tahmini)
Alınan Dış Ekonomik Yardım : 240 milyon $ (2006)
Ekonomik Kalkınma ve Ticaret Başkanlığı
İnsani Kalkınma Endeksi Sırası : 124. (2008)
Nüfusunun büyük çoğunluğu gençlerden oluşan
Tacikistan’da işsizlik ve yoksulluk acil çözüm bekleyen
temel problemlerdir. İşsizlik nedeniyle Tacikistan’dan
Rusya Federasyonu’na giden işçi sayısının yaklaşık bir
milyon olduğu tahmin edilmektedir.
Dünyanın en zengin su kaynaklarına sahip ülkelerinden biri olan Tacikistan’ın kaynak yetersizliği nedeniyle bu avantajını kullanamaması ve 1992-1997 yılları
arasında hüküm süren iç savaş ekonomik güçlükleri
artırmış ve mevcut sanayi tesislerinden de verim alınması zorlaşmıştır.
Tacikistan’ın 2007-2009 Yoksulluğu Azaltma Stratejisi
Raporu’nda yer alan hedefleri benimseyen Başkanlığımız, bu ülkeye yönelik proje ve faaliyetlerini daha çok
Sosyal Altyapılar ve Hizmetler ile üretim sektörlerine
yoğunlaştırmıştır.
Çorboh Köyü Zihinsel Engelli Çocuklar Okul ve Yetimhanesi Açılış Töreni
2008
43
Barınma ve Konut
Hovar Milli Enformasyon Haber Ajansı’na Donanım ve Teknik Donanım Desteği
2008 Yılında Tacikistan’da
60
58,52
50
40
22,06
12
9,86
3,73
3,39
1,89
1,76
2,61
0
3. Su ve
Su Hijyeni
Uluslararası Beyin Olimpiyatları’na Destek
Duşanbe 6 Nu’lu Sağlık Ocağı’na Jeneratör Hibesi
Hisar İçme Suyu Projesi Kapsamında Jeneratör
Hibesi
Tacikistan Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Hizmetler Birimine Donanım Desteği
Tacikistan Yatırım ve Devlet Mülkiyet Komitesi
Uzmanlarına Eğitim
Maliye Bakanlığı Uzmanlarına Eğitim
Özelleştirme Alanında Tacik Uzmanlara Eğitim El
Sanatları Merkezi Kurulması Projesi* *
Türkçe El Yazması Eserlerin Korunması ve Dijital
Ortama Aktarılması Amacıyla Türk Uzmanların
Tacikistan’a İnceleme Programı
Sivil Havacılık ve Hava Taşımacılığı Alanında Tacik
Uzmanlara Eğitim
Hovar Milli Enformasyon Haber Ajansı’na Mali
Destek ve Teknik Donanım Desteği
7.† retim
Sektš rleri
Üretim Sektörleri
Bitki Karantina Laboratuarları Oluşturulması Projesi
Yeni Çeşitler Denenmesi ve Ekim Yönteminin Düzenlenmesi Yolu ile Tacikistan’da Pamuk Üretim
Sektörünün Geliştirilmesi Projesi**
Serbest Bölgeler Kurulması Konusunda Uzman
Eğitimi
Çorboh Köyü Zihinsel Engelli Çocuklar Okul ve
Yetimhanesi Bakım ve Onarımı*
45
2008
5,24
4
8
TÜRKMENİSTAN
4.1.8.
55
60
65
a
rd
Sy
Aral
Gölü
a
riy
Kazakistan
Kazakistan
Başkent: Aşkabat
Yönetim Biçimi : Cumhuriyet
Sarıkamış Gölü
Resmi Dili : Türkmen Türkçesi
Sarıkamış Gölü
Bekdaş
Daşoğuz
Karaboğazkol
Gölü
Özbekistan
Nüfus : 5.179.571 (2008 tahmini)
Kızılkaya
40
Türkmenbaşı
Türkmenistan
on
fsh
ra
Za
40
Am
uD
Charjew
Kızılarbat
ek
Etr
sy
tya
De
Aşkabat
Rud-
Esengüli
e Atra
Bayramali
Tezen
sha
fR
Saragt
35
Başlıca Dinler : Müslüman (%89), Ortodoks (% 9),
Diğer (% 2)
ı
p
ud
Karakum Kanal
Murga
Ka
Gowurdak
Kerki
Mari
k
Mur
gap
Kuşka
Yüzölçümü : 488.100 km2
Etnik Gruplar : Türkmen (% 85), Özbek (% 5),
Rus (% 4), Diğer (% 6)
a
Yerbent
Kumdağ
Hazar
Denizi
y
ar
Nebitdağ
35
Başlıca Diller : Türkmen Türkçesi (% 72),
Rusça (%12), Özbek Türkçesi (%9), Diğer (%7)
Harirud
D
ar
ya
-y
eH
elm
an
d
Afganistan
55
60
65
Okur - Yazarlık Oranı : Toplam: % 98,8 (1999)
(2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre : Tarım: %10,7
Sanayi: %38,8 Hizmetler: % 50,4
Enflasyon Oranı : %18 (2008 tahmini)
İşsizlik Oranı : %60 (2004 tahmini)
İhracat : 9,887 milyar $ (2008 tahmini)
Türkmenistan Ulusal Müzesi
İthalat : 5,291 milyar $ (2008 tahmini)
Başlıca İhracat Ortakları : Ukrayna (% 51,3),
İran (% 18,5), Türkiye (%5) (2007)
Başlıca İthalat Ortakları : BAE (% 14,3),
Rusya (% 11,6), Türkiye (% 10,3), Çin (%9,1),
Ukrayna (% 8,7) (2007)
İthalat: 662.694 bin $ (2008)
Dış Borç : 1,4 milyar $ (2004 tahmini)
Yoksulluk sınırı altındaki nüfus : % 30 (2004 tahmini)
Aşkabat - Neutrality Arch’dan Görüntü
şehrinin gelişmesine yönelik Stratejik Plan hazırlamıştır.
Sağlık
47
İstatistik İşbirliği Programı
Türkiye İstatistik Kurumu’nun desteğiyle yürütülmekte olan “İstatistik İşbirliği Programı” kapsamında;
2007 yılında yeniden yapılandırılan Türkmenistan
Devlet İstatistik Komitesi’nin modern bilgi işlem
teknolojisi imkânlarından yararlanması ve istatistiksel çalışmaların otomasyonu için gerekli teknik donanım hibe edilmiş, Türkmenistan Devlet İstatistik
Komitesi uzmanlarına yönelik dördü Ankara’da yedisi Aşkabat’ta olmak üzere on bir eğitim programı
Kalkınma yolunda hızla ilerleyen Türkmenistan’ın
idari ve kurumsal yapılanma çalışmalarına destek olmak ve ülkemizin bilgi birikimini aktarmak amacıyla
2008 yılında, sosyal altyapılar ve üretim sektörlerinde projeler yürütülmüştür.
2008
Uluslararası ilişkilerde tarafsızlık politikasını kararlılıkla uygulayan, enerji, tekstil, tarım ve inşaat alanlarında son yıllarda büyük atılımlar gerçekleştiren
Türkmenistan; Ulusal Kalkınma Stratejisi sayesinde
pamuk ihraç eden ülke konumundan sıyrılarak Orta
Asya’nın tekstil ve hazır giyim merkezine dönüşme
yolunda önemli adımlar atmıştır. Ekonomisini gelişmiş ülkelerin seviyesine çıkarmayı hedefleyen Türkmenistan, 2020 yılına kadar beş vilayet ve Aşkabat
gerçekleştirilmiş olup toplam 97 Türkmen uzmanın
eğitimlerden faydalanmıştır.
2009 yılında Türkmenistan’da gerçekleştirilecek olan
nüfus sayımı için gerekli tedbirlerin alınması ve diğer
yandan tarım istatistikleri, hane halkı araştırmalarına
uygun örnekleme metotlarının geliştirilmesi gibi değişik konularda gerçekleştirilen eğitimlerin ülkenin
istatistik altyapısına önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Tarım
Topraklarının 2/3’lük kısmının çöllerle kaplı olması sebebiyle kısıtlı tarım arazisine sahip olan
Antepfıstığı Yetiştiriciliği Projesi
El Sanatları Sergisinin Desteklenmesi
Türkmenistan’da susuz, kurak ve diğer bitkilerin gelişemeyeceği yerlerde antepfıstığı yetiştirilmesi ekonomi için büyük önem arz etmektedir.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığımız işbirliğinde 2007
yılında doğal olarak yetişen fıstıkların aşılanarak,
yeni fıstık bahçelerinin oluşturulmasını amaçlayan,
“Türkmenistan’da Antepfıstığı Yetiştiriciliği Projesi”
geliştirilmiştir. 2008 yılında Türkmen ve Türk uzmanlarının ortaklaşa gerçekleştirdiği seleksiyon ve saha
çalışmaları neticesinde 9 adet çeşit örneği temin
edilerek onlardan alınan aşı malzemeleri ile Aşkabat
şehrine yakın yerlerde bulunan fıstık sahalarında aşılama yapılmıştır.
Ayrıca, Antepfıstığı Eğitim Merkezi kurulması için
gerekli yer temin edilerek uygun hale getirilmiştir.
Merkezin donanımı için çalışmalar devam etmekte
olup, projenin başarısı ve edinilen tecrübeler ışığında, Orta Asya bölgesi uzmanlarının fıstık yetiştiriciliği hakkında görüş alışverişi ve tecrübe paylaşımı
yapabilmeleri amacıyla, 2009 yılında bölgesel bir
konferansın düzenlenmesi planlanmaktadır.
Antepfıstığı gen merkezlerinden birisi olan ve dünya
çapında önemli bir konuma sahip ülkemizin tecrübelerinin Türkmenistan’a aktarılmasıyla konu ile ilgili
yeni işbirliği imkânlarının yaratılması beklenmektedir.
2008 Yılında Türkmenistan’da
60
50
48,27
40
22,27
12,35
12
8
4,45
3,11
0,70
0
7.Üretim
Sektörleri
49
Bilgisayar Olimpiyatları
Aşkabat Bilim Olimpiyatları
Şarkı Müzik-İnsaniyet Ruhun Hazinesidir
Festivali’ne Donanım Desteği
İstatistik Alanında İşbirliğinin Geliştirilmesi Kapsamında Teknik Donanım Desteği
Uluslararası Film Festivali’ne Donanım Desteği
Sağlık Sektöründe İnsan Kaynaklarının İyileştirilmesi Projesi
Türkmenistan Özürlüler Birliği’ne İnsani Yardım
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Önleme
Birimi Polis Eğiticilerinin Eğitimi
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Önleme
Birimi Uyuşturucuyla Mücadele Eğitimi
NATO Rusya Konseyi Uyuşturucuyla Mücadele
Eğitim Programı
I. Uluslararası İstanbul Sempozyumu
Uluslararası Gençlik Festivali
Mesleki Teknik Eğitim ve Donanım Desteği
Altın Asrın Altın Nesilleri Festivali
Turizm Metodolojik Merkezi’ne Donanım Desteği
Aşkabat Huzur Evi’ndeki Yaşlılara Yardım
Üretim Sektörleri
Ankara Tavukçuluk Araştırma Enstitüsünce
Geliştirilen Yumurtacı Hibrit ve Ebeveynlerin
Türkmenistan’da Üretilmesi Projesi
Türkmenistan’da Antepfıstığı Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi
2008
3,40
5,45
4
AFGANİSTAN
4.1.9.
64˚
64˚
66˚
Am
uD
68˚
70˚
72˚
Özbekistan
ar
Tacikistan
74˚
Çin
Murgab
38˚
Da
ry
a-y
e
ya
Pa
nj
64˚
36˚
Türkmenistan
Murgab
Feyzabad
Taloqan
Kunduz
Şebergan
Mezar-ı Şerif
36˚
Samangan
36˚
r
na
Ko
Ku
şk
a
Meymaneh
Baghlan
Mor
Qal'eh-ye Now
-Harirud
Herat
-Harirud
ghab
-
Charikar
Bamian
Chaghcharan
Mehtarlam
Celalabad
34˚
34˚
Afganistan
İran
Ghazni
d
an
lm
He
-
Hindistan
da b
Zareh Sharan
gh
Ar
ra h
32˚
Tarin Kowt
Farah
Baraki
Gardeyz
an
- rut
Ha
Qarah Bagh
Fa
Qalat
-ash
Kh
-
Lashkar
Gah
-k
rna
Ta
Kandahar
32˚
ah
-e
wd
Ro
-r
Lu
Indus
nd
Helma
62˚
30˚
Pakistan
Gowd-e Zereh
60˚
64˚
Yüzölçümü : 647.500 km2
Etnik Gruplar : Peştun (% 42), Tacik (% 27),
Hazara (% 9), Özbek (% 9), Türkmen (% 3),
Diğer (% 10)
Başlıca Dinler : Müslüman (% 99), Diğer (% 1)
Zaranj
30˚
Resmi Dili : Darice ve Peştuca
Nüfus : 32.738.376 (2008 tahmini)
Mahmud-e
Raqi
Esadabad
Kabil
Başkent : Kabil
Yönetim Biçimi : İslami Cumhuriyet
mir
Pa
66˚
68˚
70˚
Hindistan
72˚
Başlıca Diller : Darice (% 50), Peştuca (% 35),
Türki Diller (% 11), Diğer (% 4)
74˚
Okur - Yazarlık Oranı : Toplam: % 28,1 (2006 tahmini)
Erkek % 43,1 Kadın: % 12,6
Bebek Ölüm Oranı : 157,67/1.000 (2008 tahmini)
(2008 tahmini)
GSMH - Kişi Başı (SAGP) : 800 $ (2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre : Tarım %31, Sanayi %26, Hizmetler % 43
Enflasyon Oranı : % 13 (2007 tahmini)
İşsizlik Oranı : % 40 (2008 tahmini)
Herat Müzesi
İhracat : 327 milyon $ (2007)
İthalat : 4.85 milyar $ (2007)
Başlıca İhracat Ortakları : Hindistan (% 22,8), Pakistan
(% 21,8), ABD (% 20,5), Tacikistan (% 7,2), (2007)
Başlıca İthalat Ortakları : Pakistan (% 36,8),
ABD (% 11), Hindistan (%5) (2007)
İthalat: 136.886 bin $ (2008)
Baba Saab - Kandahar
Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus : % 42 (2007)
Alınan Dış Ekonomik Yardım : 3 milyar $ (2006)
İnsani Kalkınma Endeksi Sırası : 173.
Ülkenin istikrar arayışına ve refah seviyesinin düşüklüğüne çözüm arayan ülkemiz, 2006 yılında Londra
Konferansı’nda 5 yıl için 100 milyon ABD Doları ile
2008 Paris Konferansı’nda 3 yıl için 100 milyon ABD
Doları tutarındaki taahhüdünü, daha çok Sosyal Altyapılar ve Hizmetler programlarıyla yerine getirmektedir.
Eğitim
İlköğretim öğrenci sayısının 6.2 milyon olduğu
Afganistan’da, fiziki ortamların yetersizliği ve yetişmiş öğretmen eksikliği göze çarpan en büyük problem alanlarıdır. Binası olmayan okulların sayısının
4.345 olması, 2005-2007 yılları arasında 35 okulun
inşa/tamir projesini yürüten ülkemizin, Afganistan’ın
eğitim alanındaki açığını kapatmadaki gayretlerini
en iyi şekilde desteklediğini göstermektedir.
2008 yılına gelindiğinde eğitim alanında fiziki altyapıların desteklenmesine ivme kazandırılmış, 9 ayrı
vilayette 199 dersliğe sahip toplam 16 okul inşa
edilmiştir. Ayrıca, Vardak Vilayetindeki Tarım Meslek Lisesi ve Cevizcan Vilayetindeki Habibe Kadiri
Lisesi’nin yemekhane, lojman, misafirhane, nizamiye, çevre tanzimi ve müştemilatını da içeren 2
kompleksin yapımı gerçekleştirilmiştir.
1.000 öğrenciye eğitim imkânı sağlayacak olan Kabil
Askeri Lisesinin inşası bu okullar arasındaki en göz
alıcı olanıdır. 2008 yılında inşası tamamlanan okullardan faydalanacak öğrenci sayısı 16.744 olarak hesaplanmaktadır.
Bununla birlikte, temel eğitimde toplam 69 okulun
tefrişatı ve donanımı yapılmıştır. Sadece tefriş ve
donanımı yapılan okullardan yararlanan öğrenci sayısı 52.000’dur.
Takhar Vilayeti Talokan İlçesi Saraysangi Mahallesi 16 Sınıflık Kız Lisesi
2008 yılında Afganistan’da İnşa Edilen Okullar
KUNDUZ VİLAYETİ
1 İLKÖĞRETİM
BELH VİLAYETİ
1 İLKÖĞRETİM
CEVİZCAN VİLAYETİ
1 İLKÖĞRETİM
1 LİSE KOMPLEKSİ
BADAHŞAN VİLAYETİ
1 LİSE
BADAHŞAN
CEVİZCAN
FARYAB VİLAYETİ
1 LİSE
TAHAR
BELH
PANJSHER
SARI PUL
BADGHIS
BAMYAN
PARWAN
VARDAK
GHOR
H ER AT
GHAZNI
URUZGAN
Herat Vilayeti 16 Sınıflık Kız Lisesi Öğretim Binası
KANDAHAR
NIMROZ
HILMAND
KUNAR
KABİL
PAKTYA
PAKTIKA
ZABUL
NURISTAN
KAPISA
LOGAR
DAY
KUNDI
FARA H
TAHAR VİLAYETİ
1 LİSE
BAGHLAN
SAMANGAN
FARYAB
HERAT VİLAYETİ
1 LİSE
KUNDUZ
NANGARHAR
KABİL VİLAYETİ
1 Askeri LiseKompleksi
1 LİSE
KHOST
VARDAK VİLAYETİ
4 İLKÖĞRETİM
3 LİSE
1 LİSE KOMPLEKSİ
51
Afganistan’ın uzun dönem hedefleri içerisinde ekonomide sürdürülebilirlik, istihdam yaratma, yolsuzlukla mücadele ve savaş sebebiyle büyük zarara
uğrayan altyapıların yeniden yapılandırılması yer
almaktadır. Okuma yazma oranı yüzde 10 civarında
olan Afganistan’da eğitim sektöründe diğer ülkelerle işbirliğine büyük ihtiyaç duyulmaktadır.
2008
Uluslararası desteğin Afganistan’a girmesiyle 2001
yılından itibaren ekonomi bir ölçüde canlanmış, halk
için sağlanan imkânlar göreceli olarak iyileştirilmiş,
tarım ve hizmet sektöründe karşılaşılan aksaklıklar
giderilmeye çalışılmıştır. Ancak Afganistan, ekonomisinin tarıma bağlı olması sebebiyle, halen günümüzün ekonomik bakımdan az gelişmiş ülkelerinden
biridir. Barınma, sağlık, içme suyu, enerji ve istihdam ülkenin temel sıkıntılarını teşkil etmektedir.
Sağlık
Sağlık sektöründe yapılan çalışmalar kapsamında;
2006 ve 2007 yıllarında işletimi üstlenilen Meymene
Afgan-Türk Dostluk Hastanesi ve Şibirgan AfganTürk Dostluk Hastanesi 2008 yılında da işletilmeye
devam edilmiş olup hastaneler günde 650 hastaya
hizmet vermektedir. Benzer şekilde 2007 yılı içerisinde kurulan ve günde 225 kişiye hizmet veren iki
ana-çocuk sağlığı kliniği ve iki gezici hastanenin de
işletilmesine 2008 yılında devam edilmiştir. Ayrıca
2008 AİSA Bagrami Dostluk Kliniği işletilerek 41.000
kişiye hizmet verilmiştir. Başkanlığımızca işletilen
sağlık birimlerinde 2008 yılında 407.106 kişiye sağlık hizmeti verilmiştir. Söz konusu sağlık birimleri,
Afganistan’da yabancı kuruluşlar tarafından işletilen
hastaneler ve klinikler arasında örnek teşkil etmektedir. 2007 yılında tadilatı ve tefrişatı yaptırılarak işletimine başlanmış olan Kabil İbn-i Sina Hastanesi’nin
2008 yılı içerisinde onarımı gerçekleştirilmiş ve yeni
bir ameliyathane eklenerek, donatılmıştır.
sağlanmaktadır. Günümüze kadar işletmesi yapılan,
inşası gerçekleştirilen hastane ve kliniklerden yaklaşık 406 bin Afgan vatandaşının yararlandığı hesaplanmaktadır.
Diğer yandan, hastane ve kliniklerde görevli sağlık
personelinin ülkemizde eğitim almaları sağlanmakta
olup, 2008 yılında 41 işletmesi üstlenilen sağlık kurumlarından olmak üzere toplam 71 sağlık personeli
Türkiye’de kapasite geliştirme eğitimi almıştır.
Musa-i Hülya Kliniği
Su ve Su Hijyeni
Afganistan’da TİKA Tarafından İşletilen Talokan Çocuk ve Ana Sağlığı Kliniği
2008 yılında mevcut hastane ve kliniklere ilave olarak Vardak Vilayeti Çak İlçesi Çavni Köyünde, Jagatu
İlçesi Mangali Köyünde ve Behsud İlçesinin Marak
ve Rakul köylerinde birer adet olmak üzere toplam
4 Klinik Binası İnşaatı ve kliniklerin müştemilatları
yapılmıştır. Ayrıca, Kabil ve Semengan’da 2 yeni kliniğin inşasına başlanmıştır.
Kabil Atatürk Çocuk Hastanesinin onarımı ve Kabil
Musa-i Hülya CHC Kliniğinin tefrişatı ve donanımı,
Mezar-ı Şerif Çocuk Hastanesinin donanımı sağlık
alanında gerçekleştirilen diğer faaliyetlerdir. Hastaneler ve kliniklere ambulans verilmek suretiyle hastanelerin güçlendirilmesi ve sağlık hizmetlerinden
faydalananların sayısının her geçen gün artması
Yıllardır süren savaşlar sebebiyle ülke genelinde yaşanan altyapı eksikliği temiz içme suyu başta olmak
üzere su ve su hijyeni alanında ciddi mağduriyetler
doğurmaktadır. Ülkede barajların olmayışı ve buna
bağlı olarak su dağıtımını sağlayacak şebeke sisteminin eksikliği kuyu açmak suretiyle suya erişimi zorunlu kılmaktadır. Afganistan’da temiz içme suyuna
sahip tek vilayet Herat olup ülke genelinde temiz
suya erişim oranı %23’tür.
Başkanlığımızca yürütülen projeler kapsamında
açılan su kuyuları daha çok okul bahçelerine yoğunlaştırılmıştır. Afganistan’ın çeşitli vilayetlerinde
2005-2007 yılında açılan 78 su kuyusundan toplam
230.000 kişi faydalanmıştır. 2008 yılında 88 su kuyusu açılmış ve 290.00 kişi faydalanmıştır.
2008 yılında vilayetlere göre açılan su kuyusu ve
ekipman destekleri ile yararlanan kişi sayısı tabloda
takdim edilmektedir.
Gıda Yardımı
Sünnet Şölenleri
Ulusal Proje ve Bilim Olimpiyatı
2008
53
2008 Yılında Afganistan’da
45
41,99
40
35
34,18
30
25
20
15
14,54
10
5
3,88
2,05
0
1. Eğitim
2. Sağlık
3. Su ve Su
Hijyeni
4. Sivil
Altyapılar
Afganistan genelinde 27 Okulun Tefrişatı
Kabil İli’nde 2 Lisenin İnşası
Kabil Vilayeti Kabil Üniversitesi Spor Kompleksi
Proje Çizimi ve Yapımı
Kabil İlinde Yeni İnşa Edilecek ve Rehabilitasyonu
Yapılacak Asfalt Yollara ve Köprülü Kavşağa Ait
Mimari / Mühendislik Uygulama Projelerinin
Hazırlanması
Kabil İli De Afganan – Baraki – Nadiriye Lisesi
Arasındaki Cadde’nin Asfaltlanması**
Kabil İli Kampdoğan-Celalabad Yolu Arasındaki
Caddenin Asfaltlanması
Kabil Vilayeti Musay-ı Hülya Beldesi CHC Kliniği
Tıbbi Donanım ve Mobilya Tefrişatı,
Vardak Vilayeti Daşt-i Dut Kliniği Tıbbi Donanım ve
Mobilya Tefrişatı,
Kabil İli İbn-i Sina Hastanesinin Renovasyon
Projesinin Çizimi, Danışmanlık ve Kontrollük İşinin
Yapımı
0,21
5. Diğer
Sosyal
Altyapı ve
Hizmetler
0,14
6.Ekonomik
Altyapı ve
Hizmetler
7.Üretim
Sektörleri
1,70
9.Acil
Yardım
1,31
Diğer
Kabil İli İbni Sina Hastanesi Kompleksi Tadilatı ve
Yeni Ameliyathane Binası İnşası
Cevizcan İli’nde 1 İlköğretim Okulunun İnşası
Cevizcan Vilayeti Akça İlçesinde Habibiye Kadiri Kız
Lisesi Lojman, Misafirhane, Yol, Çevre Duvarı ve
Müştemilatı Proje Çizimi ve Yapımı**
Kunduz Vilayeti Deşt-i Arçi İlçesi Molla Kulu Köyü
İlköğretim Okulu İnşası**
Vardak Vilayeti’nde 4 İlköğretim Okulunun ve 3
Lisenin İnşası**
Vardak Vilayeti’nde 2 Basic Health Center (BHC)
Klinik Binası Müştemilatı ve İnşası
Vardak Vilayeti’nde 2 CHC Klinik Binası Müştemilatı
ve İnşası
Vardak Vilayeti’nde 3 Çevre Duvarı Yapımı
Vardak Vilayeti Polis Eğitim Merkezi Mutfak Binası,
Stabilize Yol ve Menfez Yapımı
Vardak Vilayeti Behsud-1 İlçesi Halıcılık
Malzemeleri Temini, Kurslar Verilmesi ve Ürünlerin
Pazarda Satılması
Vardak Vilayeti 500 ton Kapasiteli Soğuk Hava
Deposunun Tefrişatı
Vardak Vilayeti Saydabad İlçesi 1.000 ton Kapasiteli
Soğuk Hava Deposunun Tefrişatı
14. Uluslarası Ambalaj Endüstrisi Fuarına Katılımcı
Gönderilmesi (1 Kişi)
Teknolojik Öngörü Fuarına Katılımcı Gönderilmesi
(1 Kişi)
Üretim Sektörleri
Vardak Vilayeti Narh İlçesi Badem Köyü ve Çak
İlçesinde İki Adet Kayısı İslimleme Odası Yapımı ve
Tefrişatı
Vardak Vilayeti Meydan-ı Şehir Veteriner Kliniği
Tefrişatı
Afganistan İslam Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı’na
250 adet Zeytin Fidanı Hibe Edilmesi
Vardak İli Ziraat Müdürlüğü Personeline Meyvecilik
Konusunda Türkiye’de Eğitim Verilmesi (7 kişi)
Vardak İli Hayvan Kliniği Veterinerlerine Türkiye’de
eğitim verilmesi (4 kişi)
Acil İnsani Yardımlar
2008 yılı İnsani Yardım Programı” Kapsamında
25 Vilayette Toplam 613 Ton Gıda Malzemesinin
Dağıtımı
55
Afganistan Bağımsız İdari Reform Heyetinin (7 kişi)
Türkiye Ziyareti
Kabilelerden Sorumlu Bakanlığa Bilgisayar Alımı
Vardak Meydanı Şehir Şura Salonu, Çevre Duvarı
ve Müştemilatı İnşası
AİC Kara Harp Okulu Tercümanları Maaş Ödemeleri
(7 Kişi)
AİC Askeri Lisesi Tercümanları Maaş Ödemeleri
(3 Kişi)
ÇATOM Projesi Kapsamında GAP’tan 2 Uzmanın
Afganistan’ı İnceleme Ziyareti
Belh Vilayeti’nin, Belh İlçesi Hoca Golak Köyü’nde
bulunan “Hz. Mevlana’nın Doğduğu Evin
Restorasyonu’nun yapılması”
Tika Tanıtım Broşürlerinin Çerçevelenmesi
Kabil Pulh-i Khomri Cami Tadilatı
Cevizcan/Akça Çocuk Parkı Yapımı
Mezar-ı Şerif Park Projesi Çizimi
Belh/Mezar-ı Şerif/Nuri Huda Halk Eğitim Merkezi
Tadilatı
2008
Vardak Vilayeti Meydan-i Şehir İli Tarım Meslek
Lisesi Çevresine Mutfak ve Yemekhane Binası,
Atölyeler, Nizamiye Binası, Çevre Tanzimi ve
Müştemilat Proje Çizimi ve Yapımı
Vardak Vilayeti Tarım Meslek Lisesi Yeni Bilgisayar
Laboratuarı Kurulumu
Vardak Vilayeti Tarım Meslek Lisesi Yeni
Yemekhane Binası Tefrişatı
Vardak Vilayeti Tarım Meslek Lisesi Yurt Binaları
Tefrişatı
Takhar Hoca Bahauddin Ana ve Çocuk Sağlığı
Kliniği’ne Ambulans Alımı
Takhar İli’nde 4 Lisenin Tefrişatı**
Herat Vilayeti’nde 1 Lisenin Öğretim Binası İnşası
ve Müştemilat İşleri Yapımı**
Faryab Vilayeti’nde 1 Lisesinin İnşası **
Badahşan Vilayeti’nde 1 Lisenin İnşası **
Cevizcan Habibe Kadiri Kız Lisesi Hizmet Binası ve
Geçici Lojman Tefrişatı**
Belh Vilayeti Çarbulak İlçesi 8 Sınıflık Kız İlköğretim
Okulu Öğretim Binası İnşası ve Müştemilat İşleri
Yapımı**
Semengan Vilayeti Aybek İli Kadın Sanat ve Meslek
Okulu’na Donanım Desteği
Afganistan Kara Harp Okulu Kolaylık Tesisleri
Yapım İşi ve Tefrişatı
AISA Bagrami Türk-Afgan Dostluk Comprehensive
Health Center (CHC) Kliniği’nin İşletilmesi ve
Afganistan Halk Sağlık Bakanlığı’na Devri
Atatürk Çocuk Hastanesi İşletimine Destek
Verilmesi
Meymene Afgan-Türk Dostluk Hastanesi’ne
Ambulans Alımı
“Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Heyetinin
Afganistan’a Çalışma Ziyareti”nin Desteklenmesi
Afganistan İslam Cumhuriyeti (A.İ.C.) Aşiret ve
Kabilelerden Sorumlu Bakanlığa Donanım Desteği
Afganistanlı Üst Düzey Bürokrat ve Gazetecilerin
Türkiye Ziyareti
Aydın Afganistan Kültür Derneği’ne Donanım
Desteği
Hadaf Kültür Vakfı’na Donanım Desteği
Afganistan Genelinde Açılması Planlanan 70 Adet
Su Kuyusu Açılması Danışmanlık ve Kontrollük
Hizmeti
Afganistan genelinde 88 Su Kuyusu Açılması
Sağlık Alanında 71 Afgan Sağlık Personeline
Türkiye’de Eğitim Verilmesi
Türkiye’den gelen 2 Uzman tarafından Afganistan
Milli Standartlar Enstitüsü’nde 15 Afgan Uzmana
Kapasite Geliştirme Eğitimi Verilmesi
2008 YILINDA
VE FAALİYETLER
4.2
BALKANLAR VE
DOĞU AVRUPA
ARNAVUTLUK
BOSNA HERSEK
KARADAĞ
KOSOVA
MAKEDONYA
MOLDOVA
UKRAYNA
ARNAVUTLUK
4.2.1.
Karadağ
Bayram Curri
Kosova
Koplik
Krume
Şkoder
Başkent: Tiran
Fierzes
Gölü
Puk ë
Kukes
Bunë
Lake
Scutari
Lezhe
Resmi Dili: Arnavutça
Reşen
Peşkopi
D
Lake
Ulzës
Burrel
r in
iZ
Nüfus: 3,619,778 (2008 tahmini)
i
Kruje
M
at
Bulkuiz
Makedonya
Tiran
ADRİYATİK
DENİZİ
Er z
en
Durres
Etnik Gruplar: Arnavut (% 95), Diğer (% 5)
Librazd
Kavaj
Elbasan
in
umb
S hk
Peqin
Devoll
Luşnje
Cerrik
n
ma
Pogradec
Gramş
Prespa
Gölü
Se
Kuçove
Fier
Berat
Vjosë
Katolik (% 10)
Ohrid
Gölü
Korçe
Ballş
Bilişt
Küçük
Prespa
Gölü
Başlıca Diller: Arnavutça
Çorovode
m
Osu
Vlore
Tepelen
Ersek
Permet
Gjirokaster
Vj
os
Yunanistan
ë
Dr
Sarande
in o
Delvine
GSYH (Satın Alma Gücü Paritesi) : 21,82 milyar $
(2008 tahmini)
GSYH - Kişi başı (SAGP): 6.000 $ (2008-tahmini)
GSYH - Sektörlere göre: Tarım % 21,7 Sanayi % 20,3,
Hizmetler % 58
İşsizlik Oranı: % 12,5 (2008)
Elbasan Kalesi
Başlıca İhracat Ortakları: İtalya (% 72),
Yunanistan (% 8,8), Çin (%2,7) (2007)
Başlıca İthalat Ortakları: İtalya (% 27,6),
Yunanistan (% 14,8), Türkiye (% 7,4), Çin (%6,8),
Almanya (% 5,6), (2007)
İthalat: 305.743 bin $ (2008)
Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus : % 25 (2004)
Rinia Park - Tiran
Okur yazarlık oranının % 87’ye vardığı Arnavutluk’ta
2015 yılına kadar kesintisiz eğitime tabi olacak
öğrencilerin oranının % 100 olması hedeflenmektedir.
Arnavutluk’ta gerçekleştirilen projelerle, 2007-2013
Arnavutluk Kalkınma Strateji Belgesine uygun olarak
eğitim mekanlarının fiziki altyapı ve teknik malzeme
bakımından iyileştirilmesine katkıda bulunulmaktadır.
Bu kapsamda;
Tiran İline bağlı Zall Mner İlçesinde bulunan 1.234 öğrencinin öğrenim gördüğü Sulejman Elezi Ortaöğretim Okulu ile okulun yanında bulunan ve 246 çocuğunun eğitim gördüğü tek Tiran Türkçe Kursları
Ülkemiz ve Arnavutluk arasındaki köklü siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkilerin en üst düzeyde tutulmasına katkı sağlayabilecek ve kalkınma hedeflerine
ulaşılmasını sağlayacak proje/faaliyetlere öncelik verilmektedir.
katlı ana okulunun tadilatı yapılmıştır.
Vlora Mustafa Kemal Atatürk Lisesinin tadilatı gerçekleştirilmiştir.
“Berat Çlirim 2 Ana Okulu”nun Tadilatı ve
Donanımı Projesi kapsamında ihale
tamamlanarak ihtiyaç duyulan malzemeler temin edilmiş ve projenin başlatılması safhasına geçilmiştir.
Dayti İlçesi Surrel Köyü Ömer Lala Birlik Lisesi’ne Donanım Desteği sağlanmış ve bir basketbol sahası yapılmıştır.
Gjirokastra Hoca Tahsin Lisesi’ne bir bilgisayar laboratuarı kurulmuştur.
59
Eğitim
ülke tarafından onaylanması, ABD ve AB üyesi ülkeler ile her alandaki ilişki ve işbirliğini geliştirmek ve
Avrupa ile bütünleşmek hedeflerine Arnavutluk’un
adım adım yaklaştığının göstergesidir.
2008
Balkan coğrafyasının kilit ülkelerinden biri konumundaki Arnavutluk, yaklaşık 50 yıl süren kapalı ekonomi
döneminin ardından demokrasi ve serbest piyasa
ekonomisine geçiş sürecinin ağır ekonomik ve sosyal problemlerini aşmayı hedeflemektedir.
2008 yılında NATO üyelik protokolünün 17 NATO
ülkesinin parlamentolarında onaylanması, AB ve Arnavutluk arasında Vize Kolaylaştırma Anlaşmasının
imzalanması, Arnavutluk ile Avrupa Birliği arasında
imzalanmış olan İstikrar ve Birlik Anlaşmasının 22
Parruce Camii Dış Cephe Görünümü ve İç Tezyinatı
Kültürel İşbirliği
Sağlık
Ortak kültürel mirasa sahip olduğumuz Arnavutluk’ta,
ortak tarihi eserlerin günden güne yok olma tehlikesini dikkate alan Başkanlığımız, söz konusu kültürel
mirasın korunmasını amaçlayan proje ve faaliyetler
yürütmektedir.
Arnavutluk’ta kimsesiz, fiziksel ve zihinsel engelli
çocukların bakım ve tedavilerinin yapılması amacıyla
Berat şehrinde 1963 yılında kurulan, hâlihazırda 38
kişinin kaldığı Zihinsel Engelliler Bakım ve Gelişim
Osmanlı döneminde inşa edilen Parruce Camii,
Arnavutluk’un önemli ticaret ve kültür merkezlerinden biri olan İşkodra vilayetinde bulunmaktadır.
Daha önce iki kez yıkılan cami, 2006 yılında aslına
uygun olarak yeniden yaptırılmıştır. Caminin iç ve
dış süslemesi 2008 yılında Başkanlığımızın desteğiyle gerçekleştirilmiştir. Süslemede Osmanlı
dönemi mavi-turkuaz renkli lale, karanfil motifli Kütahya çinileri ve bu çinilere uygun tezyinat ve hat
sanatından örnekler uygulanmıştır.
Berat Zihinsel Özürlüler Barınma, Bakım ve Gelişim Merkezi Donatımı
Merkezi Başkanlığımızca donatılmıştır. Proje ile
bakıma muhtaç engellilere daha modern koşullarda
tedavi imkânı sağlanmıştır.
Proje ile 2008 yılında yürürlüğe giren Birleşmiş Milletler
Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesinin gereklerinin
yerine getirilmesine katkıda bulunulmuştur.
İşkodra Türk Arnavut Kültür Merkezi
2008 Yılında Arnavutluk’da
32
28,53
28
25,70
24
22,77
21,84
20
16
4
0,17
0
1. Eğitim
2. Sağlık
0,31
3. Su ve Su
Hijyeni
0,31
4. Sivil
Altyapılar
5. Diğer
Sosyal
Altyapı ve
Hizmetler
6.Ekonomik
Altyapı ve
Hizmetler
0,08
7.Üretim
Sektörleri
61
0,29
8. Çoklu
Çakışan
Sektör
Diğer
Zall Mner İlçesi Süleyman Elezi Ortaöğretim
Okulunun Tadilatı
Berat Çlirim 2 Anaokulu’nun Onarım ve Donanımı
Projesi**
Dayti İlçesi Surrel Köyü Ömer Lala Birlik Lisesi’ne
Basketbol Sahası Yapımı ve Donanım Desteği
Verilmesi
Vlora Mustafa Kemal Atatürk Lisesinin
Altyapısının İyileştirilmesi
Gjirokastra Hoca Tahsin Lisesi Bilgisayar
Laboratuarı Kurulması
Türk El Yazmalarının Elektronik Ortama
Aktarılması Konusunda İnceleme
Kavaja İçme Suyu Projesi İnceleme Programı
Devlet Radyo Televizyon (TVSH) Kurumu’na
Teknik Donanım Desteği ve TV Verici Altyapı
Kurulumu
İşkodra Komane Mezarlığının Onarımı ve Çevre
Düzenlenmesi
Berat Zihinsel Özürlüler Barınma, Bakım ve
Gelişim Merkezi Donatımı
İşkodra Parruce Camii Tezyinatı Projesi*
2008
8
12
BOSNA-HERSEK
4.2.2.
Sa
Sırbistan
D
Hırvatistan
Una
an
ube
Başkent: Saraybosna
va
Prijedor
Yönetim Biçimi: Federal Cumhuriyet
Ivanjska
v
Teslic
a
Un
Krujpa-na
Vrbasu
MrkonjicGrad
Radusa
Mladikovine
Krivaj
Sipovo
Jajce
ba
s
a
n
Kupres
Kiseljak
Zvornik
Dr
Srebrenica
Etnik Gruplar: Boşnak(%48), Sırp (%37,1),
Hırvat (%14,3), Diğer (%0.6)
D rin a
Breza
Sarajevo
Livno
Pale
Hrasnica
Gorazde
Dreznika
Kalinovik
et v
a
Katolik (%15), Diğer (%14)
Foca
ra
Ta
er
N
Mostar
Li
ina
m
Dr
Piv
ADRİYATİK
DENİZİ
Nüfus: 4.590.310 (2008 tahmini)
Sırbistan
Cerska
Kladanj
Olovo
B os
Busovaca
S p r eca
Banovici
a
Vr
Zenica
Vitez
Glamoc
Resmi Dili: Boşnakça, Hırvatça, Sırpça
Tuzla
Zepce
Bosna Hersek
Hırvatistan
Bijeljina
Miljanovci
ina
a
Sa
Banja Luka
San
a
Başlıca Diller: Boşnakça, Hırvatça, Sırpça
a
Karadağ
Arnavutluk
Scutari
Gölü
Erkek: % 99 Kadın % 94,4
(2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre : Tarım %10,2 Sanayi %23,9
Hizmetler: %66
İşsizlik Oranı: % 29 (2008 tahmini)
İthalat: 11.94 milyar $ (2008)
Mostar Köprüsü
Başlıca İhracat Ortakları: Hırvatistan (% 21),
Slovenya (% 16,5), İtalya (% 16,1), Almanya
(% 13,3), Avusturya (% 9,6), (2007)
Başlıca İthalat Ortakları: Hırvatistan (% 24,7),
Slovenya(%13,3), Almanya (%13,1), İtalya (% 10,4),
Avusturya (% 7), (2007)
İthalat: 571.955 bin $ (2008)
Dış Borç: 8,353 milyar $ (2008 tahmini)
Başçarşı, Saraybosna
Tarım
olmaması, her mevsim kolayca elde edilebilmeleri
ve diğer su ürünlerine göre daha ucuza mal edilebilmeleri, kültür balıkçılığına verilen önemin gün geçtikçe artırmasına neden olmaktadır. Bosna Hersek
de balıkçılık alanında ciddi bir potansiyele sahiptir.
Ülke sınırları içinde bulunan 5.580 km² alanı kapsayan, toplam uzunluğu 218 km olan sıcaklığı, debisi
ve temizliği bakımından Avrupa’nın en verimli nehirlerinden birisi olan Neretva Nehri, hayvansal protein
üretimi için önemi her geçen gün artan su ürünleri
yetiştiriciliğinin yapılabileceği ender sulardan birisidir.Varolan potansiyeli kullanmak ve bölgedeki ekonomik sorunların çözümüne katkıda bulunmak amacıyla Neretva Nehri ve Boraçka Gölü yakınlarında
bir balıkçılık enstitüsü kurulması çalışmalarına 2006
yılında başlanmıştır. Saraybosna Üniversitesi, Konjic
Belediyesi ve Başkanlığımız işbirliğiyle balıkçılık enstitüsünün inşası gerçekleştirilmiş, eğitim salonu için
ekipman temin edilmiştir.
Bugün Boşnak ve Sırp halklarının birlikte yaşadığı
Doğu Bosna’da, savaş sonrasında Boşnak halkının
yaklaşık % 20’sinin evlerine geri dönmüş olduğu
tahmin edilmektedir. Geri dönen halk büyük ekonomik güçlüklerle karşı karşıya bulunmaktadır. Bu ihtiyacın dikkate alınması ve bölgede potansiyelin çok
altında sebze-meyve üretimi gerçekleştirilmesinden
dolayı “Örtü Altı Sebzeciliğinin Geliştirilmesi Programı” başlatılmıştır.
Bosna-Hersek Seracılık Projesi
Örtü altı sebzeciliği, küçük alanların tarımsal açıdan
değerlendirilmesine imkân vermektedir. Program
kapsamında 2008 yılı içinde toplam 20 aileye seracılık malzemesi ve 30 aileye 5400 meyve fidesi hibe
edilmiştir. 2009 yılı içerisinde 60 aileye seracılık malzemesi hibesi planlanmaktadır.
Enstitüde üreticilere yeni ve modern balık yetiştiriciliği teknikleri benimsetilerek kullanılmayan mevcut su kaynaklarının kullanılmasının teşvik edilmesi,
bu ürünlere yönelik arz talep dengesinin kurulması,
yeni kurulacak olan çiftliklerin ihtiyacı olan yavru ba-
Balıkçılık
Dünyada doğal balık stoklarının gün geçtikçe azalması, kültür balıkları ile doğada yetişen balıkların
et kalitesi açısından aralarında çok büyük farklar
Bosna-Hersek Balıkçılığın Geliştirilmesi Projesi
63
Altyapıları tahrip olan Bosna-Hersek, yeni bir devlet
olması da hesaba katıldığında yapısal ve kurumsal
anlamda ciddi atılımlara ihtiyaç duymaktadır. Ülkemizin derin tarihi ve kültürel bağlarının bulunduğu
Bosna-Hersek ile kalkınma alanında yürüttüğü işbirliği çerçevesinde daha ziyade üretim sektörlerine
yönelik projelere ağırlık verilmiştir. Ayrıca ortak tarihsel mirasın korunmasını amaçlayan restorasyon
ve imar projeleri de dikkati çekmektedir.
2008
Geçirdiği iç savaş nedeniyle altyapısı ve sanayisi büyük zarar gören Bosna-Hersek halen ekonomik ve
sosyal problemlerle karşı karşıyadır. 1995’te iç savaşın sona ermesinden günümüze kadar sahip olduğu
kaynakları bu problemlerin üstesinden gelmek için
seferber eden ülkenin öncelikli hedefleri sürdürülebilir ve dengeli ekonomik kalkınmanın sağlanması,
yoksulluğun azaltılması ve Avrupa Birliği entegrasyon sürecinin hızlandırılmasıdır.
lık üretimi yapılarak savaştan zarar görmüş alanlarda
kurulan balık çiftliklerine verilmesi ve bu sayede istihdamın artırılması hedeflenmektedir.
Projenin 2009 yılında tamamlanması ile balık üretim
havuzlarından tam kapasite verim alınması beklenmektedir. Söz konusu proje, Bosna-Hersek’in tüm
bölgelerine hizmet edecek önemli bir kalkınma projesidir.
İki ülke arasındaki ortak tarihsel ve kültürel mirasın korunması amacıyla Bosna-Hersek’te Başkanlığımız tarafından cami onarım ve donatımı, tarihi eserlerin restorasyonu gibi proje ve faaliyetler yürütülmektedir.
Cemal Bjediç Üniversitesi Tadilatı
2008 yılında bu alanda yapılan çalışmalar arasında
Konjic köprüsünün restorasyon çalışmaları önemli bir
yer tutmaktadır. 2.Dünya Savaşı sırasında kemerleri
yıkılan tarihi köprü, savaş sonrasında betonarme tahliye ve asfalt kaplama ile inşa edilmiş ve orijinal görünümünü kaybetmişti. Başkanlığımızca yürütülmekte
olan “Konjic Köprüsünün Restorasyonu Projesi” çerçevesinde 2008 yılında köprünün üst yapı, onarım ve
çevre düzenlemesi çalışmaları sürdürülmüştür.
Başkanlığımızca Bosna-Hersek’te kültürel işbirliği
alanında 2008 yılında yürütülen diğer faaliyetler ise
şunlardır:
Tarihi Sokullu Mehmet Paşa (Drina) Köprüsü’nün Restorasyonu
Dört Caminin Onarımına Katkı
Ferhadiye Camisine taş ve tuğla temini
Handaniye Camisinin tadilatı ve ekipman yardımı
Kurşumliya Camisinin iç tezyinatı
Bosna-Hersek Tarihi Konjic Köprüsünün Restorasyonu
İletişim
Bosna-Hersek’te bulunan altı kantonun radyo ve televizyonlarının desteklenerek iletişimin geliştirilmesi
hedeflenmektedir. TRT ve Başkanlığımız işbirliğiyle,
öncelikle radyo ve televizyonlara ihtiyaç duydukları
teknik ekipmanlar hibe edilmiştir.
Proje ile Türkiye’nin Sesi Radyosu yayınlarının kaliteli
bir şekilde yapılması, Bosna-Hersek Radyo/Televizyonunun Boşnakça yayınlarının eş yada ard zamanlı
olarak FM üzerinden tekrar yayınlanması, tarafların
birbirine radyo programları sağlaması ve birbirine haber geçmesi sağlanmış olacaktır.
Bosna-Hersek Sokullu Mehmed Paşa (Drina) Köprüsünün
Restorasyon Projesi
İşbirliği yapılan kanton radyo ve televizyonları:
• Saraybosna Bölge Televizyonu
• Goradze Bölge Radyo Televizyonu
• Una-Sana Bölge Radyo Televizyonu
• Travnik Bölge Radyo Televizyonu
• Tuzla Bölge Radyo Televizyonu
• Zenica Bölge Radyo Televizyonu
2008 Yılında Bosna-Hersek’de
35
31,71
30
25
23,36
21,51
20
15
12,44
4,54
4,05
1,22
1,15
0
1. Eğitim
2. Sağlık
6. Ekonomik
4. İdari ve Sivil
5. Diğer
Altyapılar
Hizmetler
ve Hizmetler
Saraybosna Üniversitesi Ziraat ve Gıda Fakültesi
Öğrenci ve Akademisyenlerine Türkiye’de Tarım
Konusunda Eğitim
Srebrenica Belediyesine Öğrenci Servis Aracı Alımı
Bosna Hersek Eski Sanatlar Derneğinin 77.Uluslararası İzmir Fuarına Katılımının Desteklenmesi
Sokolje İlkokulu’na Kitap Desteği
Spionica İlkokulu’nun Onarımı
Tuzla Mekanik Lisesine Teknik Donanım Desteği
Bosna Sanat Akademisi’ne Teknik Ekipman Yardımı
Uluslararası Saraybosna Üniversitesine Donanım
ve Teknik Donanım Desteği
Mostar’daki Cemal Bijediç Üniversitesi İnşaat Fakültesi Binasının Tadilatı**
Oto Hırsızlığı ile Mücadele Eğitimi
Crohn Hastalığı ve Kolit Ülser Kongresi
Foça-Ustikolina Sağlık Ocağına Hematoloji Cihazı
Hibesi
Boşnak Polis Memurlarına “Suç İstihbarat Analizi”
Eğitimi
7. Üretim
Sektörleri
8. Çoklu
Çakışan
Sektör
Diğer
Bosna Hersek Ulusal Anıtları Koruma
Komisyonu’na Danışman Desteği
Saraybosna Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi’nde
Bulunan El Yazması Eserlerin Restorasyonuna
Yönelik Kütüphane Personeline Eğitim
Tuzla Arşivlerinde Bulunan Şer’iyye Sicilleri Fihristinin Bastırılması Mevlana Sempozyumu
“Doğu Batı Ekseninde Bosna Hersek” Konferansı
Bosna Hersek Satranç Federasyonu’na Destek
Konjic Festivali
Konya Saraybosna Kültür ve Eğitim Merkezine
Donanım Desteği
İstanbul Fotoğrafları Sergisi
Konjic’te Halk Oyunları Merkezi Kurulması
Dört Caminin İnşasının Desteklenmesi
Tarihi Konjic Köprüsünün Restorasyonu*
Üretim Sektörleri
Meyveciliğin Geliştirilmesi Projesi*
Örtü Altı Sebzeciliğinin Geliştirilmesi Projesi*
Balıkçılığın Geliştirilmesi Projesi*
65
2008
5
10
KARADAĞ
4.2.3.
Uv
ac
Dr
Bosna Hersek
in
Popov Do
a
Sırbistan
T
ara
Lever
Karadağ
Ridinice
Ko
m
arn
at
ist
an
Vilusi
Nüfus: 678.177 (2008 tahmini)
ica
Zagrad
Gvozd
Tuzi
Bolesestra
Danilovgrad
Dobrota
Murino
Plav
Başlıca Dinler: Ortodoks (% 74), Müslüman (% 22),
Katolik(% 4)
Gusinje
Podgorica
Kotor
Arnavutluk
Budva
Adriyatik Denizi
Etnik Gruplar: Karadağlı (% 43), Sırp (% 32),
Boşnak (% 8), Arnavut (% 5), Diğer (% 12)
Morakovo
Trubjela
Tivat
Trpezi
D
rv
Resmi Dili: Karadağca
Pavino Polje
Dubrovsko
Rastovac
Hı
Başkent: Podgorica
r in
Başlıca Diller: Karadağca, Sırpça, Boşnakça, Arnavutça,
Hırvatça
Bar
Krute
Pistula
Okur - Yazarlık Oranı: % 96.4
Reference Parallel, 42.75 N
Standard Parallel #1, 42.25
Standard Parallel #2, 43.25 N
GSYH (Satın alma Gücü Paritesi): 6,6 milyar $
(2008 tahmini)
GSYH - kişi başı (SAGP): 9.700 $ (2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre : Tarım %16 Sanayi %28
Hizmetler %56
İhracat: 600 milyon $ (2007)
İthalat: 2.1 milyar $ (2007)
Perast
Başlıca İhracat Ortakları: Sırbistan (% 35), İtalya (% 29),
Macaristan (%8), Yunanistan (%8), Bosna-Hersek (%5)
(2006)
Başlıca İthalat Ortakları: Sırbistan (% 28), Almanya (% 11),
İtalya (% 10), Yunanistan (% 4), Hırvatistan (% 4) (2006)
İthalat : 48.494 bin $ (2008)
Dış Borç: 800 milyon $ (2007)
St. Stefan Adası
Eğitim
Okul binalarının fiziki koşullarının eğitime elverişli olmaması, öğretmen ve ekipman eksikliği, müfredatın
henüz yenilenmemiş olması eğitim sektörünün belli
başlı sorunlarıdır.
Karadağ Meşihat İslam Birliği (Karadağ Diyanet İşleri Başkanlığı) tarafından inşasına başlanan ve İslam
Kalkınma Bankası’nın kısmi katkılarıyla inşaat işleri
bir noktaya kadar gelen Karadağ Medresesi (İslami
İlimler Medresesi), TİKA tarafından tamamlanmıştır.
Projenin %80’inin finansmanı ve uygulanması TİKA
tarafından yapılmış olan kompleks içerisinde, Başmüftülük idari birimleri ve imam-hatip lisesi düzeyinde eğitim veren bir okul yer almaktadır. Dini eğitimin
yanı sıra Karadağ Milli Eğitim müfredatını da uygulayacak olan okulun 3.000 m2 kapalı alanı bulunmak-
Karadağ Medresesi
67
Zagorka İvanoviç Anaokulu - Çetinye
tadır. Okulda dersliklerin yanı sıra amfitiyatro, yatakhane, yemekhane, çamaşırhane, kapalı spor salonu
ve açık spor sahaları bulunmaktadır. Sekiz derslikten
oluşan okul 2008 yılında eğitim/öğretime başlamıştır
Karadağ Balotiçe İlköğretim Okulu
İşsizlik ve bölgesel gelişmişlik farkları Karadağ’ın en
önemli sorunlarındandır. Bağımsızlığını kazanmasının ardından AB ve NATO üyeliğini kendisine stratejik hedef olarak belirleyen Karadağ, bu örgütlere
üyeliğin, sorunlarının çözümüne katkı sağlayamasını
beklemektedir. Sırbistan ve Karadağ Federasyonunun feshini takiben, ülkenin tüm temsil haklarının
Federasyonun büyük ortağı olan Sırbistan’a geçmiş
olmasından dolayı, Karadağ tüm uluslararası örgütler nezdinde yeniden üyelik başvurusu yapmak durumunda kalmıştır. 2008’de AB 7. Çerçeve Programı’na
dahil edilen Karadağ, üyelik için AB’ye resmi başvurusunu yapmıştır. 2007 yılında Podgoritsa’da Program Koordinasyon Ofisi açan Başkanlığımızın 2008
yılında Karadağ ve Sırbistan’da gerçekleştirdiği proje ve faaliyetler, daha çok eğitim ve sağlık sektörlerinde yoğunlaşmıştır.
2008
Kosova’dan sonra dünyanın en yeni ikinci bağımsız
devleti olan Karadağ’ı tanıyan devletler arasında ülkemiz ilk sıralarda yer almaktadır.
Karadağ Ulçin Solidarnost Anaokulu’nun Tadilatı ve Tefrişi
ve hali hazırda toplam 64 öğrenci 3 sınıfta ders görmektedir.
2008 yılında Karadağ’da eğitim sektöründe yürütülen diğer proje ve faaliyetler ise şunlardır:
190 öğrencisi bulunan Ulçin Şehri Solidarnost
Anaokulu’nun Tadilatı ve Tefrişi Projesi
140 öğrencinin öğrenim gördüğü 7 derslikli Balotiçe İlköğretim Okulu’nun tadilatının yapılması
Biyelo Polye İşitme Engelliler Okulu
ve okula ekipman ile eğitim malzemesi desteği
sağlanması,
Cafer Nikoçeviç İlköğretim Okulu’nun müzik sınıfının enstrümanlarının yenilenmesi,
Çetinye’de bulunan ve 460 öğrencisi olan
Zagorka İvanoviç Anaokulu’nun tefrişi ve okula
donanım desteği,
Rojaye 30 Eylül Lisesi’nin tefrişi,
Sağlık
Su ve Su Hijyeni
Su kaynakları bakımından fakir bir ülke olmamasına
rağmen, kaynakların verimsiz kullanılması nedeniyle
sorunlar yaşayan ülkede, su kaynaklarının ekonomiye kazandırılması, sahil şeridinde turist yoğunluğuna
bağlı yaşanan su kesintilerinin giderilmesi, kırsal kesime su götürülmesi ve tarımın yaygınlaştırılmasının
sağlanması, su kullanımı yönetmeliğinin çıkarılması, kanalizasyon sisteminin adaptasyonu ve atık su
arıtma tesisleri kurulması gibi belli başlı hedeflerin
benimsendiği bir strateji uygulanmaktadır.
Bu çerçevede asbestli su isale hatlarının eski ve
sağlıksız olduğu Sancak Bölgesi’nde, sorunun çö-
69
Jablyak Emekliler Rehabilitasyon Merkezi
Ülkede gelir seviyesi en düşük grupta yer alan emeklilerin yararlanması amacıyla Karadağ Çalışma, Sağlık ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yaptırılan
82 yatak kapasiteli ve 2.080 m2 kapalı alana sahip
rehabilitasyon merkezinin 12 odası ile mutfak ve
restoran kısımları tefriş edilmiştir. Emeklilerin rehabilitasyonları için tek merkez olan “Jablyak Emekliler
Dinlenme Merkezi”nin eksiklerinin giderilmesi ile
ülkede ekonomik olarak zor şartlar altında yaşayan
emeklilere tatil imkânı sağlanmıştır.
Karadağ Tutin Belediyesi İçme Suyu İsale Hattı’nın Yenilenmesi Projesi
Bu hedeflere ulaşılmasına katkıda bulunmak amacıyla 2008 yılında Jablyak Emekliler Rehabilitasyon
Merkezi’nin tefrişi Başkanlığımızca yapılmıştır.
Gelir seviyesi düşük, farklı etnik unsurlara mensup
emeklilere hizmet veren merkeze destek sağlanmasıyla, ülkede sosyal barışın tesisine de katkıda bulunulmuştur.
2008
Dünya Sağlık Örgütü’nün “21. Yüzyılda Herkes İçin
Sağlık” stratejisini benimseyen Karadağ, yaşam kalitesinin yükseltilmesini, sosyo-ekonomik gruplar
arasındaki farkların sıfırlanmasını, sağlıkta AB standartlarının yakalanmasını modern teknolojilerin uygulanmasını ve sosyal güvenlik sisteminden herkesin yararlanmasını hedeflemektedir.
zümüne katkıda bulunmak amacıyla Başkanlığımızca “İçme Suyu İsale Hatlarının Yenilenmesi Projesi”
yürütülmektedir. Proje kapsamında temin edilen ve
150 yıllık ömre sahip 2,5 kilometrelik boru, Sancak
Bölgesi’nde yer alan Tutin ve Rojaye Belediyeleri’
ne teslim edilmiştir. Kaynaktan dağıtım merkezine
kadar toplam 7,5 kilometre uzunluğa sahip olan
Balkan ülkeleri ile ülkemiz çok zengin bir kültürel
mirası paylaşmaktadır. Kültürel zenginliği oluşturan
anıtların ve sanatsal eserlerin bu ülkelerde iki yüzyıldır yaşanan çalkantılı dönemlerden etkilenmiş olması kültürel zenginliğin giderek kaybolmasına neden
olmaktadır.
Söz konusu ortak değerlerin yaşatılması amacıyla
Başkanlığımız, başkent Podgoritsa’da Eski Osmanlı Eşyaları Sergisi düzenlemiştir. Sergide, Osmanlı
İmparatorluğu dönemine ait, kuşaktan kuşağa aktarılan gündelik yaşamda kullanılan eşyalar halkın
ilgisine sunulmuştur. El yazmaları ve ders kitapları,
Osmanlı Eşyaları Sergisi
asbestli boru hatlarının yenilenmesi işleminin tamamlanmasıyla, bölge halkının sağlıklı içme suyuna
kavuşması beklenmektedir. Ayrıca gelecekte nüfusunda artacağı düşünülerek halkın sıkıntı yaşamaması için proje ile mevcut hattın kapasitesi % 30
arttırılmış olacaktır.
karneler, mühürler, seyyar traş takımı, oymalı ahşap
tepsiler, sandık ve beşik gibi pek çok eşyanın yer
aldığı geniş kapsamlı sergiye halk ve medya yoğun
ilgi göstermiştir.
Osmanlı Eşyaları Sergisi
2008 Yılında Karadağ ve Sırbistan’da
80
74,60
70
60
50
40
11,73
10
6,66
4,49
0,65
0
1. Eğitim
2. Sağlık
3. Su ve Su
Hijyeni
0,94
5. Diğer Sosyal
4. İdari
Altyapı ve
ve Sivil
Hizmetler
Altyapılar
0,55
6.Ekonomik
Altyapı ve
Hizmetler
71
0,37
7.Üretim
Sektörleri
Diğer
Ulçin Solidarnost Anaokulu’nun Tadilatı ve Tefrişi
Çetinye Zagorka İvanoviç İlköğretim Okulunun
Tefrişi ve Ekipman Desteği
Balotiçe İlköğretim Okulu’nun Tadilatı ve Tefrişi
Gusinye Cafer Nikoçeviç İlköğretim Okulu Müzik
Sınıfı Tefrişi
Novi Pazar Dositey Obradoviç İlkokulu ve Spor
Salonu İnşası (Sırbistan)
Royaje 30 Eylül Lisesi’nin Tefrişinin
Desteklenmesi
Biyelo Polye Devlet Hastanesi Jinekoloji
Bölümünün Onarım ve Donanımı*
Rojaye Belediyesi İçme Suyu İsale Hattı’nın
Yenilenmesi Projesi (Karadağ)*
Tutin Belediyesi İçme Suyu İsale Hattı’nın
Yenilenmesi Projesi (Sırbistan)*
Karadağ Polisi’ne Türkiye’de “Sahte Pasaportla
Mücadele Eğitimi”
Karadağ Meşihat İdaresi Eğitim ve Yönetim
Kompleksi İnşası
Vakat Eğitim ve Kültür Merkezi’ne Donanım
Desteği
Jablyak Emekliler Rehabilitasyon Merkezi’nin
Tefrişi
Eski Osmanlı Eşyaları Sergisi Düzenlenmesi
Çetinye Zagorka İvanoviç Anaokulu’na Folklor
Kıyafeti Temini
Biyelo Polye İşitme Engelliler Okulu’na İşitme
Cihazı Temini ve Eğitim Desteği
Horizonti Derneğinin Tefrişi
Stari Most Derneğinin Tefrişi
Moravac-Korita Derneğinin Tefrişi
2008
20
30
KOSOVA
ˆ
av a
Ju z M or
4.2.4.
T opl
ica
r
Iba
Dren
Başkent: Priştine
Sırbistan
Gazivodsko
Jezero
Karadağ
Ib
ar
Mitroviçe
ica
Jablan
Vuçıtırın
S it n
Resmi Dili: Arnavutça, Sırpça
ic
a
B
el i
Durakovac
D ri m
Pec
Nüfus: 1.804.838 (2008 tahmini)
Etnik Gruplar: Arnavut (% 88), Sırp (% 7), Diğer (% 5)
Başlıca Dinler: Müslüman (% 90), Hıristiyan (% 10)
Başlıca Diller: Arnavutça, Sırpça, Boşnakça, Türkçe,
Romca
Lausa
Vitomirika
´
Priştine
´
De
can s k a Bis t rica
ˆ
Kosova
Dakovica
Suva Reka
u ga
opl
T
ik
Dr
im
E ren
Gnjilane
Orahovac
Be
li
Arnavutluk
Prizren
c
en a
Lep
P ci n j a
r
da
Va
r
Tr
ˆ
a
esk
r
rda
Va
Makedonya
Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 98
(2008 tahmini)
Bebek Ölüm Oranı: %13.4(2006)
GSMH (Satın Alma Gücü Paritesi): 5 milyar $
(2007 tahmini)
GSMH - Sektörlere göre: Tarım % 20, Sanayi % 20,
Hizmetler % 60
İhracat: 177.020.000 € (2008)
Priştine Şehri
İthalat: 1.805.890.000 € (2008)
Türkiye ile Ticaret: İhracat : 5.148 bin $ (2008)
İthalat : 279.108 bin $ (2008)
Dış Borç: 1,3 milyar $ (2008 tahmini)
Alınan Dış Ekonomik Yardım: 1,2 milyar €
(2008 Donörler Konferansı)
Prizren Şehri
Eğitim
Tarihsel ve kültürel bağlarımızın bulunduğu Kosova’da
eğitimden kültürel işbirliğine, üretimden sağlığa kadar pek çok alanda faaliyetler yürütülmektedir.
Hayvancılık
Eğitim sektöründe fiziki altyapı ve ekipman yetersizliği eğitim kalitesinin düşmesine neden olmaktadır.
Ülkenin geleceğini şekillendirecek olan çocuk ve
gençler için okul yapmak anlamlı bir katkı olarak görülmektedir.
Mamuşa’da yürütülen Mamuşa İlköğretim Okulu İnşası Projesi sektörünün güzel örneklerinden biridir.
Mamuşa’da bulunan eski ilköğretim okulunun kapasitesinin ihtiyacı karşılamakta yetersiz kalması nedeniyle inşa edilen 4 katlı 24 derslikli okulun hayata
geçirilmesi sürecinde etkin rol alınmıştır.
2008 yılında okulun inşaatı büyük ölçüde tamamlanmış olup, 2009 yılında çevre düzenlemesi yapılarak
projenin tamamlanması planlanmaktadır. Projeden
1.000 öğrencinin faydalanması beklenmektedir.
73
Dragaş Koyunculuğun Geliştirilmesi Programı
Atıl kapasitelerin kullanılması, kaynakların rehabilitasyonu ve tarımsal uyum çalışmalarının gerçekleştirilmesinin hedeflendiği tarım ve hayvancılık
sektöründe uygulanan programlardan biri de Koyunculuğun Geliştirilmesi Programıdır. Program ile
Dragaş yöresi halkının gelirinin arttırılarak yaşam düzeylerinin iyileştirilmesi, bölgesel işsizlik sorununun
çözülmesi ve atıl durumdaki mera alanlarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.
2006 yılında başlatılan beş yıllık programın ilk etabında “Koyun Yetiştiricileri Birliği” kurulmuş ve üye
kayıtları yapılmıştır.
Mamuşa İlköğretim Okulu
2007 yılında 50 aileye 1.000 adet yüksek verimli kıvırcık koyun dağıtılmıştır. Türk tarım uzmanlarının kooperatif üyelerine yönelik verdiği eğitimler Boşnakça
ve Arnavutça basılan materyallerle desteklenmiş ve
sahada ses getirmiştir.
Yeni kurulmuş bir devlet olması nedeniyle pek çok
alanda yeniliklere ihtiyaç duyan Kosova’da yoksulluk
önemli boyutlara ulaşmış durumdadır. Avrupa’nın en
yüksek işsizlik oranına sahip ülkede, donör faaliyetleri ülkenin büyüme performansı üzerinde ciddi etki
sahibidir.
2008
17 Şubat 2008’de bağımsızlığını ilan etmesiyle dünyanın en yeni ülkesi haline gelen Kosova, genç nüfusu, jeostratejik konumu ve yer altı zenginlikleri sayesinde kısa zamanda ekonomisinde atılım yapabilecek
potansiyele sahiptir. Yeterli dış yatırım çekebildiği
takdirde böyle bir atılım daha da kolaylaşacaktır.
2008 yılında ise, Dragaş Koyun Yetiştiricileri Birliği
üyelerinden oluşan 10 kişilik Kosovalı heyete, kooperatifçilik ve mevzuatı konusunda teorik eğitim verilmiş ve ülkemizde Bergama Yenikent, Kiraz İğdeli,
Bademli, Tire Peşrevli, Nazilli, Karpuzlu Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerini ziyaret ederek uy-
gulamaları da bizzat görmeleri sağlanmıştır.
Yine 2008 sonunda, elli aileye dağıtılmış koyunlardan üçer adet toplanarak yöredeki diğer ailelere dağıtılmış, böylece Koyun Yetiştiricileri Birliği’ne yeni
üyeler kazandırılarak programın daha geniş bir kitleye yayılması mümkün olmuştur.
Zengin ve farklı ortak kültür miraslarının mevcudiyeti, zamanla seçkin bir ülke konumuna gelmenin
en önemli öğelerinden olup Kosova’daki kültür mirasının korunması ve gelecek nesillere aktarılması
önem taşımaktadır. Balkanlarda inşa edilmiş Osmanlı eserlerinin % 98’inin özellikle savaşlar sırasında yok edilmiş olması nedeniyle geride kalanların
restorasyonunun ülkemiz önderliğinde yapılması
gerekmektedir.
Bu kapsamda 2007 yılında başlatılmış olup 2008 yılında devam edilen iki proje; klasik Osmanlı mimari
eserlerinin en önemli ve en değerli örneklerinden
Prizren’deki Sinan Paşa Camii ile Priştine’deki Fatih
Camii restorasyonu projeleridir. 2008 yılında Sinan
Paşa Camii restorasyonu çerçevesinde caminin iç
kısmında kalem işi, duvarlarda sağlamlaştırma, son
cemaat alanı ve kubbe güçlendirmesi, dış cephede
revizyon ve çevre düzenlemesi çalışmaları yapılmıştır. Fatih Camii restorasyonu çerçevesinde ise 2008
yılında yoğun kalem işi, temel, duvar ve kubbe güçlendirmesi ile cephe onarımı gerçekleştirilmiştir.
Priştine Fatih Camii Restorasyonu
Tasavvuf Müziği Konseri
2008 Yılında Kosova’da
40
36,99
35
30
27,96
25
20
5
4,60
0,17
0
1. Eğitim
2. Sağlık
0,75
0,72
75
0,16
3. Su ve Su
Hijyeni
4. Sivil
Altyapılar
5. Diğer
6. Ekonomik
ve Hizmetler
Hizmetler
Kosova’da Lise ve Üniversite Öğrencilerine
Yönelik Düzenlenen Türkçe ve Matematik
Kurslarının Desteklenmesi
Mamuşa’da İlköğretim Okulu İnşası*
Prizren Alaaddin Medresesi İnşasının
Desteklenmesi
Türkiye’de Düzenlenen 7. Ulusal Sınıf
Öğretmenliği Sempozyumuna Katılımın
Dona Radeşa Köyü’nde Su Deposu İnşası
Kosova Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğüne
Yangın Söndürme ve Güvenlik Sistemi Kurulması
Kosova Merkez Bankası Uzmanlarına Eğitim
Mamuşa Belediyesi Hizmet Binası İnşası
Kosova Türkiye Ticaret Odası’nın Tefrişi
Dag Kültür Derneği’ne Ekipman Hibesi
Fidan Türk Arnavut Kadınlar Derneği’ne Donanım
Desteği
7. Üretim
Sektörleri
8. Çoklu
Çakışan
Sektör
Diğer
“Taşköprü” ve “Yeşil Boncuk” İsimli Kitapların
Basımı
Mennan Birveniku’nun Piyano Resitalinin
Desteklenmesi
Dokufest(Uluslararası Belgesel ve Kısa Film
Festivali)’ ne Katılımın Sağlanması
Sanatla Uyanmak Şölenine Türk Katılımcıların
Katılımının Sağlanması
Sultan Murat Türbesi Selamlık Binasının Tanıtımı
ve Kültür Evine Dönüştürülmesi Projesi**
Kosova Tarihi Eserleri Koruma Enstitüsü
Uzmanlarına Eğitim
Gazi Mestan Türbesi’nin Kadastro Çalışması
Prizren Sinan Paşa Camii Restorasyonu*
Priştine Fatih Camii Restorasyonu*
Üretim Sektörleri
Koyunculuğun Geliştirilmesi Projesi*
Gilan’da 170 Aileye Sera Naylonu Hibesi
2008
12,11
10
16,54
15
MAKEDONYA
4.2.5.
Sırbistan
Be
ri m
)
Kosova
D
rin
ar
rd
ik a
ad
Mavrovsko
Gölü
a
Veles
Ba
bu
ca
na
Makedonya
iva
La
Berova
Sta
r
Kavadarcı
to
Bla
Tikveş
Gölü
Pirlepe
Cr
na
Gevgeli
Bitola
Prespa
Gölü
a
Yunanistan
Resmi Dili: Makedonca
Nüfus: 2.061.315 (2008 tahmini)
St
Usturumca
Var
dar
Resen
Ohri
Gölü
Bulgaristan
Radovis
ka
vic
a
D o sni ca
im
Dr
utluk
Arnav
Demir
Hisar
Ohri
Kr
Negotino
a
Krusevo
Struga
İştip
ca
mi
ru
M. Brod
T resk
Vinica
Delçeva
Kadin a
Topo
Kırçova
Debar
Kocani
Sveti
Nikole
lka
R
Probiştip
Markov
T resk a
Gostivar
Üsküp
Matka
Gölü
Br
Va
K ri va
Kratova
Breg
aln
i
Tetova
Başkent: Üsküp
Kriva
Palanka
Kumanova
ln ic a
(D
eg a
li
S tr u
mi ca
Doyran
Gölü
Etnik Gruplar: Makedon (% 64,2), Arnavut (% 25,2),
Türk (%3,9) Rom (%2,7), Sırp (% 1,8), Diğer (% 2,2)
Başlıca Dinler: Ortodoks (% 64,7), Müslüman (% 33,3)
Diğer (%2)
Başlıca Diller: Makedonca(% 66,5),
Arnavutça (% 25,1), Türkçe (% 3,5)
(2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre : Tarım % 12,1
Sanayi % 28,6 Hizmetler % 59,3
Enflasyon Oranı: % 8.4 (2008 tahmini)
Ohrid Şehri
İşsizlik Oranı: % 34.5 (2008 tahmini)
Başlıca İhracat Ortakları: Sırbistan(%19,2),
Almanya(%14,5), Yunanistan(%10,4), İtalya (% 10,1),
Bulgaristan (% 9,8) (2007)
Başlıca İthalat Ortakları: Almanya (% 13,2), Yunanistan
(% 12,9), Bulgaristan (% 9,6), Sırbistan (% 7,7),
Türkiye (% 6,6) (2007)
İthalat: 295.061 bin $ (2008)
Taş Köprü - Üsküp
Makedonya ile ülkemiz arasında 2008’de imzalanmış olan Stratejik İşbirliği Anlaşması Makedonya’nın
gerçekleştirmekte olduğu kalkınma hamlesine destek olunmasını hedeflemektedir.
Eğitim
İlköğretimin kesintisiz olarak dokuz yıl, lise eğitiminin ise dört yıl sürdüğü Makedonya’da Avrupa
standartlarına uygun seviyede eğitim verilmesine
çalışılmaktadır. Ancak ekonomik sıkıntılar nedeniyle
eğitim veren kurumlar teknik donanım, görsel, işitsel araç ve gereçler, binaların iç ve dış mekânlarının
onarımı konularında sıkıntı yaşamaktadırlar.
2008 yılında Makedon Belediyelerle işbirliği içinde
okullar belirlenerek, üç okulun onarımı tamamlanmıştır. Makedonya’da günümüze kadar onarılan
okul sayısı 13 olup, yaklaşık 5.000 öğrencinin eğitimine katkı sağlanmıştır.
Geçtiğimiz yıllarda Başkanlığımızca gerçekleştirilen
“Makedonya ’da Okulların Tadilatı ve Tefrişi Projesi”
gerek görsel ve gerekse yazılı basında oldukça geniş
yer bulmuş, projenin devam ettirilmesi hususunda
tüm Makedonya genelinden birçok talep alınmıştır.
Çede Filipovski İlköğretim Okulu Dış Cephesi
Çede Filipovski İlköğretim Okulu
77
2008 yılında Makedonya’ya yönelik faaliyetlerimiz
eğitim altyapılarının iyileştirilmesi, suya erişim ile
üretim sektörlerinin geliştirilmesi alanlarında yoğunlaşmıştır.
2008
Genç bir devlet olması nedeniyle kurumsal yapılarının işleyişinde sıkıntılar bulunan Makedonya AB
ve NATO gibi uluslararası kuruluşlara üyeliğinin,
ülkenin sorunlarının çözümüne katkı sağlayacağını düşünmektedir. Uluslararası fonların desteği ve
yurtdışında çalışan işçilerinin döviz girdileri ülke
ekonomisinde önemli bir paya sahiptir. Yabancı
yatırımların artması için Hükümetin hazırladığı ve
uluslararası alanda ciddi şekilde tanıtımının yapıldığı
bir “Makedonya’da Yatırım Programı” uygulanmaya
çalışılmaktadır.
Su ve Su Hijyeni
Makedonya’nın dağlık bölgelerinde sağlıklı içme
suyuna erişimde sıkıntılar olması nedeniyle 2006
yılında “Sağlıklı İçme Suyu Programı” başlatılmıştır.
2006-2007 yıllarında, Radoviş, Vasilevo ve Göpçeli’de
yürütülen çalışmalarla 9.200 kişinin sağlıklı içme ve
kullanma suyuna erişimi sağlanmıştır.
2008 yılında, Luçişte bölgedinde bulunan su kaynağından Merkez Jupa Belediyesi sınırları içinde yer
alan dokuz ayrı yerleşim merkezine 8.520 m. uzunluğunda içme suyu isale hattının inşası gerçekleştirilmiştir. Proje ile, 4.600 nüfuslu Jupa Belediyesi’nin
içme suyu yetersizliği problemlerine son verilmesi
ve aynı zamanda sebzecilik ve bahçe tarımının da
gelişimi hedeflenmiştir. Projenin tamamlanmasıyla
2050 yılına kadar bölgenin içme ve kullanma suyu
ihtiyacı karşılanmış olacaktır.
Makedonya’da su sektöründe yürütülen bir diğer proje, “İçme Suyu Filtre İstasyonu Projesi”dir.
Makedonya’nın güneybatısında bulunan Yüksek Mahalle Köyü’ne, temiz içme suyu sağlamak amacıyla
başlatılan “İçme Suyu Filtre İstasyonu Projesi”nin tamamlanmasıyla bölgede yaşayan 650 kişi temiz ve
sağlıklı içme suyuna kavuşturulmuştur.
Bu alana yönelik üçüncü bir çalışma ise
Makedonya’nın güneydoğusunda bulunan Konçe
Belediyesi’nce başlatılan “Türk Deresi (Voden Dol)
Islahı Projesi”dir. Alt yapı sorunlarının yaşandığı bölgede proje kapsamında 600 metre uzunluğundaki
dere ıslah edilerek yol belirlenmiş ve düzeltilmiştir.
Yerleşim merkezinin içinden geçen, özellikle yoğun
yağışlarda taşkınlara, yaz aylarında da kirli atıkların
toplanmaması nedeniyle farklı bulaşıcı hastalıklara
neden olan derenin ıslah edilmesiyle bölge halkı
sağlıklı bir yaşam alanına kavuşturulmuştur.
Hayvancılık
Arıcılığın Geliştirilmesi Programı
Ekonomik etkinliğin sınırlılığı sebebiyle yüksek bir
işsizlik oranına sahip Doğu Makedonya’nın kırsal
kalkınmasına katkıda bulunmak ve bölgede ekonominin canlandırılmasını sağlamak amacıyla Tarım ve
Köyişleri Bakanlığı ve Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği işbirliğinde “Arıcılığın Geliştirilmesi Programı” geliştirilmiştir.
Köylerinde ve Konçe Belediyesi’nde) uygulanmaktadır. 66 aile ile başlayan program, sisteme yeni üreticilerin katılmasıyla 86 aileye yükselmiştir. Program
dahilinde 2000 adet kovan, 1.420 adet arı kolonisi,
ana arı üretim malzemeleri, arıcılık kıyafetleri, arı
hastalıkları ilaçları ve arıcılık için gerekli tüm teknik
malzemeler ailelere dağıtılmıştır.
Program, Radoviş Bölgesi ve buraya bağlı on köyde (Radoviş Belediyesi Kılavuzlu, Pırnalı, Kocalı, Alikoç, Buçim, Topolnitsa, Strurovo, Podareç, Smilançi
Programın uygulanmaya başlaması ile birlikte şimdiye kadar geçimini hayvancılık ve tütünden sağlayan
halk, ülkenin en modern arıcılık işletmelerine sahip
olmuştur. Teorik ve uygulamalı arıcılık eğitimi alan
aileler ülke koşullarının üzerinde gelir elde etmeye
başlamışlardır.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, toplumsal,
ekonomik ve ekolojik açıdan bölgeye çok önemli katkıları bulunan programı, Güney-Güney İşbirliği Programı çerçevesinde New York’ta düzenlenen “Global
South Development Expo 2008” organizasyonunda
en iyi program uygulamalarından biri olarak değerlendirmiştir.
Arıcılığın Geliştirilmesi Programı
Üsküp Mustafa Paşa Camii Restorasyonu
2008
79
Makedonya’daki önemli Osmanlı eserlerinden Üsküp Mustafa Paşa Camiinin Restorasyonu ve Çevre
Düzenlemesi Projesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Başkanlığımız işbirliğinde
2007 yılından beri yürütülmektedir.
Üsküp Kalesi’nin doğu eteklerinde şehre hakim bir
tepede inşa edilmiş olan Mustafa Paşa Camii günümüzde mevcut konumu itibariyle şehirdeki en
ihtişamlı Osmanlı eserlerinden biridir. Söz konusu
proje ile bugün harap durumda olan caminin restorasyonu gerçekleştirilerek Osmanlı kültür mirasının
korunması hedeflenmektedir.
Kitap Dağıtımı
Makedonya’da meydana gelen 1963 depreminden
sonra Mustafa Paşa Camii’nde çok ciddi hasarlar
oluşmuştur. O dönemde yapılan onarım çalışmalarının aslına uygun şekilde olmaması ve camiye zarar vermiş olması daha kapsamlı bir onarım ve güçlendirme çalışmasını zorunlu hale getirmiştir. 2008
yılında caminin restorasyonu çerçevesinde minare,
beden duvarı, kubbe ve temel güçlendirme çalışmaları tamamlanmıştır.
Restorasyon kapsamında, çevre düzenlenmesi, sıhhi-mekanik-elektrik tesisatları, kalem işi süslemeler
ve diğer çalışmaların ise 2009 yılında tamamlanması
öngörülmektedir.
2008 Yılında Makedonya’da
32
30,50
28
24
20
18,51
16
13,54
13,03
12
5,03
4
0,15
0
1. Eğitim
3. Su ve Su
Hijyeni
4. Sivil
5. Diğer Sosyal
Altyapılar
Altyapı ve
Hizmetler
Makedonyalı Öğretmenlere Yönelik Hizmetiçi
Eğitim Programı
Okullara Bilgisayar Dağıtımı
Çede Filipovski Okuluna Donanım Desteği
Makedonya Genelinde Üç Okulun Onarımı
Makedonya Milli Tarih Enstitüsü
Akademisyenlerinin İstanbul İnceleme Programı
Merkez Jupa İçme Suyu Projesi*
Çayır Belediyesi Kanalizasyon İnşası Projesi*
Makedonyalı Polislere Olay Yeri İnceleme Eğitimi
Makedonyalı Polislere Kan İzlerinin Yorumlanması
Eğitimi
Studenicani Belediyesi Hizmet Binasının
Yenilenmesi Çalışmalarının Desteklenmesi
Sivil Toplum Kuruluşlarının Desteklenmesi
Türk El Sanatları Kursu Çerçevesinde Eğitim
Makedonya’da Düzenlenen Halk Oyunları
Festivaline Katılımın Desteklenmesi
Yeni Yol Kültür, Güzel Sanatlar Derneği’nin
6. Ekonomik
Altyapı ve
Hizmetler
7. Üretim
Sektörleri
8. Çoklu
Çakışan Sektör
Diğer
Kuruluşunun 60. Yılı Kutlama Etkinliklerinin
Desteklenmesi
ODTÜ’de Düzenlenen “Geleneksel ve Çağdaş
Makedonya” Konulu Sergi
Uluslararası İstanbul Sempozyumu
Osmanlı Dönemi Madeni Paraları Hakkında Kitap
Basımı
“15. 16. Yüzyıl Üsküp Osmanlı Eserleri ve
Dekoratif Plastik Süsleme” Konulu Sergi Broşürü
Basımı
Mustafa Paşa Camii Restorasyonu*
17. Çalıklı Hıdırellez Şenlikleri
Cojep İkinci Doğu Avrupa Gençlik Kongresi
Ekonomik Alt Yapılar Ve Hizmetler
Ocalı Köyü Yol İnşası*
Radoviş Belediyesi Pırnalı Köyü Yol İnşası Projesi
Üretim Sektörleri
Arıcılığın Geliştirilmesi Projesi*
81
2008
8,01
8
11,24
MOLDOVA
4.2.6.
h
Bu
Pivd
.
D
ni
s ter
Başkent: Kişinev
C ai
n
ar
i
Ci
Pru
ug
or
Soroca
t
Rau
t
Balti
Resmi Dili: Moldovaca
N ist
ru
Sir
Orhei
ia
Çalarası
i
ut
hlu
Iche
l
Ungheni
Pr
ut
Bi
s tr
Dubasari
Kişinev
B âc
Romanya
ita
Nüfus: 4.324.450 (2008 tahmini)
Ra
et
J ij
Ba
Ukrayna
Lapusna
Etnik Gruplar: Moldovalı (% 78,2), Ukraynalı (% 8,4),
Rus (% 5,8), Gagauz (% 4,4), Diğer (% 3,2)
Tiraspol
Bo
tn
a
Slobozia
aln
C og
ic
Dn
Sa
ist
er
k
a
I al pu g
Comrat
Başlıca Dinler: Ortodoks (% 98), Musevi (% 1,5),
Diğer (% 0,5)
Başlıca Diller: Moldovaca, Rusça, Gagauzca
Cahul
Alibey
Shagany
Sa
sy
Yalpuh
Gölü
Kahul
Gölü
D un
ay
(D
an u
be )
Katlabuk
Gölü
Kytay
Gölü
i
k
KARADENİZ
GSYH (Satın Alma Gücü Paritesi) : 10,63 milyar $
(2008 tahmini)
GSYH - Kişi başı (SAGP): 2.500 $ (2008 tahmini)
GSYH - Sektörlere göre : Tarım: % 18,4 Sanayi: % 22,4
Hizmetler: % 59,2
İşsizlik Oranı: % 2.1 (2007 tahmini)
Trispol Anıtı
İthalat: 5 milyar $ (2008 tahmini)
Başlıca İhracat Ortakları: Rusya (% 25,3),
Romanya (% 13), İtalya (% 10) Ukrayna (% 8,7)
Almanya (% 8,5) (2007)
Başlıca İthalat Ortakları: Rusya (%20,5), Ukrayna
(% 15,8), Romanya (% 15), Almanya (% 8,7),
İtalya (% 5,7), (2006)
İthalat: 197.160 bin $ (2008)
Dış Borç: 4 milyar $ (2008)
Alınan Dış Ekonomik Yardım: 220.555.354 $ (2007)
Kişinev Şehri
Su ve Su Hijyeni
Sağlıklı içme ve kullanma suyuna erişim konusunda
sıkıntılar yaşayan ve mevcut su şebekelerinin yenilenmesi ihtiyacıyla karşı karşıya olan Moldova’da bu
alana yönelik geliştirilen projeler büyük memnuniyetle karşılanmaktadır. Bu ihtiyaç göz önüne alınarak
hayata geçirilen Gökoğuz Yeri İçme Suyu Programı
ile Gökoğuz Yeri halkının içme suyu probleminin çözülmesi ve bölge halkına sağlıklı içme ve kullanma
suyu temini amaçlanmıştır.
Arıtma tesisi kurulması, açılan kuyuların imar edilmesi, şebeke hatlarının yapımı ve mevcut hatların
tadilatı, abone bağlantılarının yapılması ile 30.000
Moldova Gökoğuz Yeri İçme Suyu Projesi
nüfuslu Çadır-Lunga şehrinin içme suyu sorununa
mutlak bir çözüm getirmeyi amaçlayan projenin
2008 yılında yürütülen ikinci aşamasında şehir içi
şebeke ve abone bağlantıları büyük ölçüde tamamlanmıştır.
Tarım
Tarımsal üretimin ekonomide önemli bir paya sahip
olduğu Moldova’da Meyvecilik Enstitüsü işbirliğiyle
“Meyveciliğin Geliştirilmesi Projesi” gerçekleştirilmiştir. Söz konusu proje ile, fidan yetiştirme, zirai
mücadele, tarımsal mekanizasyon, modern bahçe
Meyveciliğin Geliştirilmesi Projesi
83
hip şarap üretimi üzerinde olumlu etkiler yaratırken,
diğer taraftan ülke ihracatının da önünü açmıştır.
Moldova’nın yaşadığı ekonomik sorunlar sağlık, eğitim, su ve su hijyeni, barınma gibi temel konularda
altyapıların güçlendirilmesine imkan tanımamaktadır. Başkanlığımızca Moldova’da su ve sanitasyon
projeleri başta olmak üzere sağlık, eğitim, kültürel
işbirliği ve diğer sosyal hizmetler alanında faaliyetler yürütülmekte olup, faaliyetlerin ağırlıklı olarak
Gökoğuz Özerk Bölgesine yönelik olması ülkenin
“2004–2015 Strateji Planı” ile örtüşmektedir.
2008
Serbest piyasa ekonomisine geçilmesi yönünde
ekonomik reformlar yürüten Moldova’nın ciddi bir iç
ve dış borç yükü bulunmaktadır. Ülkenin enerji ihtiyacını Rusya’dan karşılaması ve yurtdışındaki Moldovalıların döviz girdileri ülke ekonomisinde önemli
yer tutmaktadır. Rusya’nın Moldova menşeli mallara
getirmiş olduğu ithalat yasağının 2007 yılı sonuna
doğru kaldırılmış olması 2008 yılında yaşanan küresel mali krizin etkilerinin daha az hissedilmesine
neden olmuştur. Bu gelişme, ekonomisi daha ziyade tarıma dayanan ülke için çok büyük öneme sa-
kurma teknikleri ve hasat sonrası muhafaza konularında Moldovalı uzmanlara ülkemizde kısa süreli
eğitimlerin verilmesi amaçlanmıştır. 2008 yılında
Yalova ve Bursa’da düzenlenen 5 günlük eğitim
programına Moldova’dan dört uzman katılmıştır.
Barınma/Konut
Ailesi dağılmış kadınların, gençlerin ve çocukların
toplum içindeki durumlarının düzeltilmesi önemli bir
sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Şiddete maruz kalmış kadınlar, kimsesizler ve engelli çocukların kaldığı Varta Geçici Yerleştirme ve Rehabilitasyon Merkezi herhangi bir yerden destek almayan bu gruba
hizmet etmektedir.
Rehabilitasyon merkezinde yaşayan insanların daha
kaliteli bir yaşam sürmeleri amacıyla binanın tadilatı gerçekleştirilerek yatak, ranza, battaniye, yastık,
eşya dolabı ve oturma grubu alınarak ihtiyaçları giderilmiştir. Ayrıca merkezde barınan kişiler için üçer ay
aralıklarla meslek kursları düzenlenebilmesi amacıyla dikiş makinesi, terzilik, kuaförlük ve berberlik malzemeleri hibe edilmiştir. Sertifikalı olarak düzenlenecek kurslar sonucunda bu kişilerin bir meslek sahibi
olarak topluma kazandırılmaları amaçlanmıştır.
Moldova Vatra Geçici Yerleştirme ve Rehabilitasyon Merkezi
2008 Yılında Moldova’da
100
95,02
80
2,39
0
0,32
0,67
1. Eğitim
2. Sağlık
3. Su ve Su
Hijyeni
0,35
0,54
5. Diğer
Sosyal Altyapı
ve Hizmetler
6. Ekonomik
Altyapı ve
Hizmetler
İvuşka 7 No’lu Kreş Tefrişi
Komrat Atatürk Kütüphanesine Malzeme Desteği
Komrat Üniversitesi Ek Binası için Donanım Desteği
Kişinev 2. No’lu Doğumevi’ne Donanım Desteği
Gökoğuz Yeri İçme Suyu Programı*
Moldova’da Düzenlenen Uluslar arası Bahar Etkinlikleri
“8. Uluslararası Sapanca Şiir Akşamları”
“Kültürler Arası İletişim Günleri”
Ekonomik Alt Yapılar ve Hizmetler
Moldova Özelleştirme Programına Destek Kapsamında Danışmanlık Desteği
0,37
0,36
7. Üretim
Sektörleri
8. Çoklu
Çakışan Sektör
Diğer
Üretim Sektörleri
Vatra Geçici Yerleştirme ve Rehabilitasyon
Merkezi’nde Barınan Kimsesizlere Meslek Edindirme ve Ekipman Yardımı Projesi
85
2008
5
10
UKRAYNA
4.2.7.
25
˚
30
Pr ipy
˚
35
Rusya
˚
Başkent: Kiev
De
sn a
Belarus
a ts '
Polonya
Çernişev
Sumy
Luts'k
50
˚
Rivne
Zhytomyr
Liviv
50
Kiev
D
Ternopil'
Kharkiv
Poltava
p
ro
Cherkasy
ni
Khmel'nyts'kyi
Slovakya
Vinnytsia
Ivano-Frankivs'k
Ukrayna
Uzhhorod
Kirovohrad
Dnipropetrovs'k
Donets'k
ut
vya Pr
ldo
Mo
et
Sir
Piv
d
uh
.B
Kahovske
Vdskh.
Mykolayiv
Rusya
K I R I M DENİZİ
Kerch
Simferopol’
Feodosiya
Sivastopol
Yalta
b
e
Da n u
K
A
R
A
D
E
N
İ
Bulgaristan
˚
30
˚
Etnik Gruplar: Ukraynalı (% 77,8), Rus (% 17,3)
Diğer (% 4,9)
Kherson
Odesa
35
˚
Z
Resmi Dili: Ukraynaca
Zaporizhzhia
Romanya
Nüfus: 45.994.287 (2008 tahmini)
Luhans'k
Chernivtsi
Macaristan
˚
Kuban'
45
˚
Başlıca Dinler: Ortodoks (% 83,7), Katolik(% 10,2),
Protestan (% 2,2), Yahudi (% 0,6), Diğer (% 3,2)
Başlıca Diller: Ukraynaca (% 67), Rusça (% 24),
Diğer (% 9)
GSMH (Satın Alma Gücü Paritesi): 337 milyar $ (2008
tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre: Tarım % 9,2 Sanayi % 32,6
Hizmetler % 58,2
Nezalezhnosti Meydanı
İşsizlik Oranı: % 3 (2008 tahmini - resmi rakam)
Başlıca İhracat Ortakları: Rusya (% 23,3),
Türkiye (% 7,9), İtalya (% 5,8), ABD (% 4,1) (2007)
Başlıca İthalat Ortakları: Rusya (% 23,9),
Almanya (% 11,8), Çin (% 8,5), Polonya (% 8,1),
Türkmenistan (% 5,4) (2007)
Türkiye ile Ticaret: İhracat: 6.106.325 bin $ (2008)
İthalat: 2.183.799 bin $ (2008)
Dış Borç: 82 milyar $ (2008)
Dnipro Nehri - Zaporiziya Şehri
Ukrayna’nın kalkınma çabasına daha etkin bir biçimde katkı sunmak ve yürütülen projeleri ülke geneline
yaymak amacıyla 2008 yılında Kiev’de, Kırım Program Koordinasyon Ofisi’nden sonra ikinci program
koordinasyon ofisi açılmıştır.
Eğitim
Sürgünden dönen 250.000’i aşkın Kırım Tatarının
mevcut siyasi, ekonomik ve sosyal düzene sağlıklı
bir şekilde entegre edilmesi, Ukrayna ve Kırım Özerk
Cumhuriyeti Hükümetinin gündemindeki konulardan
biridir. Yeni yetişen nesillerin ana dilde eğitim imkanını kullanmaları, bu dilde eğitim veren nitelikli okullara ve eğitimcilere sahip olmasıyla mümkündür.
Kırım’da eğitim sektöründeki sıkıntıların giderilmesine yönelik yürütülen proje ve faaliyetler ile
Ukrayna’nın eğitim altyapısının modernleşmesi ve
toplumsal entegrasyonun sağlanması hedeflerine
katkı sağlanması adına, Kırım Tatar dilinde eğitim
veren Milli Mekteplerde eğitim kalitesinin yükseltil
Kırım Zuya 2 nolu Okulu Ek Bina İnşaatı
mesi ve sağlıklı koşullarda eğitim imkanı sağlanması
amacıyla 2006 yılında başlatılan Eğitim Altyapısına
Destek Programının 2008 yılı çalışmaları şunlardır:
258 öğrencisi bulunan Kırım Özerk Cumhuriyeti
Kolçugino okulunun ana okul binası tamiri, yeni bir
spor salonu inşası
İsmail Gaspıralı semtinde bulunan 385 öğrencisi
bulunan 18 No’lu Yevpatorya (Gezlev) Okulu’na ek
bina ve spor salonu yapılması
259 öğrencisi bulunan Zuya 2 no’lu Okulu Ek bina
inşaatı ve çevre düzenlemesi yapılması
Belogorsk 4 numaralı Gene Eğitim Okulu’nda
tadilat yapılarak 100 öğrencisi bulunan Belogorsk
Ana Okuluna dönüştürülmesi.
Kolçugino Okulu’nun Anaokul Binası
87
Ukrayna’nın ülke ihtiyaçlarını göz önüne alarak belirlediği kalkınma stratejisine göre öncelikli alanlar
şunlardır:
- İnsan kaynaklarını geliştirme (eğitim, sağlık, iş or
tamı, konut ve sosyal güvenlik ihtiyaçlarının çözümüne yönelik projeler)
- Mahalli topluma yönelik kalkınma
- Yatırım ortamının geliştirilmesi ve rekabet gücü-
nün arttırılmasına yönelik programlar
- Altyapı geliştirme programları
- Enerji verimliliği
- Bölgesel kalkınma ihtiyaçlarına yönelik planlama
- Eğitim kalitesini değerlendirme ve ölçme sisteminin reformu,
- Çevre, turizm ve rekreasyon alanlarını geliştirme
- Multi-etnik kültür, eğitim ve din ortamının desteklenmesi
2008
Dünyayı etkisi altına alan global mali kriz, kalkınma
ihtiyaç ve stratejileri arasında ekonomik rekabet
gücünün arttırılmasına öncelik veren Ukrayna’yı da
olumsuz yönde etkilemiştir. Krizin etkilerini hafifletmek amacıyla IMF ile iki yıllık bir program üzerinde
anlaşmaya varan Ukrayna ekonomik tedbirler almaya
devam etmektedir.
Hacı Giray Han’ın oğlu 1. Mengli Giray Han tarafından 1500 yılında Bahçesaray’da yaptırılan ve Doğu
Avrupa’daki en eski eğitim kurumlarından biri olan
Zincirli Medrese ile 1501 yılında bu medresenin yanına inşa edilen Hacı Giray Han Türbesinin Restorasyonu projesi 2006 yılında Başkanlığımızca başlatılmış olup halen devam etmektedir.
Proje kapsamında 2008 yılında Zincirli Medrese ve
Hacı Giray Han Türbesi yapıları içinde restorasyon
çalışmaları devam ederken, aynı zamanda Zincirli Medrese çevresinde araştırma kazıları yapılmış
Zincirli Medrese ve Hacı Giray Han Türbesi Restorasyonu
ve bu kazılar esnasında 16. yüzyıla ait olduğu tespit edilen Türk hamamları ve bunlara bağlı üniteler
bulunmuştur. Bu sayede bölgenin sadece Zincirli
Medrese ve Hacı Giray Han Türbesi’nden ibaret olmadığı ve bu haliyle Osmanlı döneminin özelliklerini
yansıtan bir külliye olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan Hacı Giray Han Türbesi altında kripto odasının
açılmasıyla 1. Mengli Giray Han ve ailesine ait farklı
boyutlarda 14 adet sanduka bulunmuştur. Söz konusu sandukaların içindeki kemikler incelenmek üzere
Kiev’den gelen yetkililere teslim edilmiştir.
2008 Yılında Ukrayna’da
45
43,52
40
35
30
31,69
25
20
10
5,60
5
0,21
0
1. Eğitim
2. Sağlık
1,90
1,49
3. Su ve Su
Hijyeni
3,09
0,21
4. İdari
5. Diğer
6.Ekonomik
ve Sivil
Altyapılar ve Hizmetler
Hizmetler
7.Üretim
Sektörleri
8. Çoklu
Çakışan
Sektör
89
Diğer
Canköy ve Krasnogvardiyeskoye Okullarına
Teknik Donanım Desteği
Zuya 2 No’lu Okulu Ek Bina İnşası
Belogorsk 4 No’lu Gene Eğitim Okulu’nun
Belogorsk Anaokuluna Dönüştürülmesi
Yevpatorya (Gezlev) Okuluna Ek Bina ve Spor
Salonu İnşası
Kolçugina (Bulganak) Okulunun Tadilatı ve Okula
Spor Salonu İnşası
Avrora Anaokulu Bünyesinde Bir Sınıfın Tadilat ve
Donanımı
Dobroye Genel Eğitim Okulu’nda Üç Sınıfa
Donanım Desteği
5.BDT Nöroloji Kongresi
Tankovoye Üstün Yetenekli Çocuklar Yatılı
Gimnazyumu’na Su Kuyusu Açılması
Ukrayna Polisine Oto Hırsızlığıyla Mücadele
Eğitimi
“Uluslararası Teknik Yardım Sağlama Semineri”
Arkadaş Hak Koruma Teşkilatına Donanım
Desteği
Kardaşlık Gençlik Teşkilatına Donanım Desteği
Kırım Tatar Milli Meclisi Kurultayı
Zincirli Medrese ve Hacı Giray Han Türbesi
Restorasyonu*
Kırım Dini İdaresinin Web Sitesi Yapımı
Kırım Tatar Milli Meclisinin Düzenlediği Matem
Mitingi
Üretim Sektörleri
Ukraynalı Uzmanlara İnovasyon Politikalarının
Oluşumu Konulu Seminer
Ukraynalı Uzmanlara Turizm Eğitimi
2008
12,29
15
2008 YILINDA
VE FAALİYETLER
4.3
ORTA DOĞU VE
AFRİKA
FİLİSTİN
ETİYOPYA
SENEGAL
SUDAN
FİLİSTİN
Lübnan
4.3.1.
Suriye
Arap
Cumhuriyeti
Tiberias
Gölü
Resmi Dil: Arapça
Tulkarm
Nablus
Batı Şeria
Ramallah
Jericho
Kudüs
AKDENİZ
Beytüllahim
Gazze Gazze
Şeridi
Hebron
J o rd a n
İsrail
Nüfus: 1.537.269 (Gazze Şeridi) + 2.611.904 (Batı
Şeria) (2008 tahmini)
Yüzölçümü: 365 km2 (Gazze Şeridi) + 5.860 km2
(Batı Şeria)
Etnik Gruplar: Gazze Şeridi : Arap (% 100)
Batı Şeria : Arap (% 88 ), Yahudi (% 12)
Başlıca Dinler: Gazze Şeridi : Müslüman (% 99),
Yahudi (% 1)
Ürdün
Khan Yunis
Batı Şeria : Müslüman (% 75), Yahudi (%17),
Hristiyan ve Diğer (% 8)
İsrail
Başlıca Diller: Arapça, İbranice, İngilizce
Erkek % 97,48 Kadın % 93,14
Mısır
Bebek Ölüm Oranı: 17/1.000 (2008 tahmini)
(2007 tahmini)
Suudi
Arabistan
GSMH
- Sektörlere Göre: Tarım % 8 Sanayi % 13
Hizmetler % 79
Enflasyon Oranı: Hesaplanamıyor
İşsizlik Oranı: % 23 (B.Şeria) % 49 (Gazze)
(2008 tahmini)
Kubbet-üs Sahra
İhracat: 300 milyon $ (2007)
Başlıca İhracat Ortakları: İsrail, Ürdün, Mısır
Başlıca İthalat Ortakları: İsrail, Ürdün,Mısır
Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus: % 52 (Gazze)
%19 (B.Şeria) (2008 tahmini)
Alınan Dış Ekonomik Yardım: 1,449 milyar $ (2006)
Ramallah Şehri
2008 yılının Aralık ayında başlayan Gazze Şeridi’ne
yönelik hava saldırılarında binlerce kişinin ölümüne
ve yaralanmasına sebep olmuştur. Bu saldırıların havadan gerçekleşmesi ve saldırıda kullanılan mühimmatın muhteviyatının belirlenememesi önlem alınmasını engellemiş ve kayıp sayısını artırmıştır. Söz
konusu talihsiz gelişmelerin akabinde bölgenin acil
yardıma olan ihtiyacının karşılanması için ivedilikle
harekete geçilmiştir.
93
Sağlık
Yıllardır süren savaşlar ve sınırların kapatılması sebebiyle çok ciddi sorunlar yaşanmakta olan sağlık
sektöründe 2008 yılında 5 proje yürütülmüştür. Gazze Şeridinde, yaşanan saldırılar sebebiyle yaralanan
ve Mısır’daki devlet hastanelerine tedavi edilmek üzere
sevki sağlanan Filistinli yaralılardan 18 hasta ile 9 hasta
yakını ve bir doktordan oluşan toplam 28 kişilik grup,
ülkemize getirilerek muhtelif
hastanelerde tedavi ettirilmiştir. Filistinli 28 sağlık uzmanına 3 ay süreyle, Pediatrik Acil Tıp Eğitimi ve yine 10
sağlık personeline, 10 gün
süreyle Medikal Kurtarma ve
Hastane Öncesi Hizmetler
Eğitimi verilmesi gerçekleştirilen diğer iki projedir.
Diğer yandan Filistin’de yaşanan güvenlik sorunları
nedeniyle çok sayıda ambulans aracına ihtiyaç duyulmaktadır. Filistin Ulusal Yönetimi Sağlık Bakanlığı’nın
Batı Şeria’da ve Gazze’deki ambulans aracı eksikli-
Filistin’in kalkınma ihtiyaç ve stratejileri arasında öncelikli olan insan haklarına saygılı ve istikrarlı bir devlet nizamının kurulması ve kanunlar çerçevesinde ülkede güvenliğin sağlanmasıdır. Ülkede yoksulluğun
azaltılması, istihdamın artırılması, adaletli bölüşüm,
sosyal dayanışma, düşük gelir seviyesine sahip kesimlere yardım edilmesi gibi sosyo-ekonomik açıdan önem arz eden konular yer almaktadır.
17 Aralık 2007 tarihinde Paris’te düzenlenen “Filistin
Devleti İçin Uluslararası Bağışçılar Konferansı”nda
ülkemiz Filistin için 150 milyon ABD doları taahhütte
bulunmuştur. Bu miktarın 3 yılı kapsayacak şekilde
kullanılması öngörülmüştür. Filistin’in eğitim, sağlık,
idari-sivil altyapı ve insanî yardım gibi alanlardaki ihtiyaçlarına yönelik projeler hayata geçirilmektedir.
2008
Yüksek nüfus yoğunluğu, sınırlı kara erişimi, içeride
ve dışarıda güvenlik sebebiyle uygulanan katı ulaşım
kontrolleri ve buna benzer birçok olağanüstü tedbir
Filistin’in zaten kısıtlı olan ekonomik ve sosyal kalkınma şartlarını son birkaç yıldır daha da zorlaştırmıştır. Son araştırmalara göre işsizlik Batı Şeria’da
% 23, Gazze’de % 49, yoksulluk ise Batı Şeria’da %
19 Gazze’de % 52 seviyelerinde seyretmektedir.
ğinin giderilmesi talebi üzerine Filistin’deki sağlık
kurumlarına 15 adet yeni tam donanımlı ambulans
aracı hibe edilmiştir. Ayrıca Sağlık Kurumlarının Donatılması kapsamında Beyt Feccar Sağlık Merkezi’ne
elektronik ekipman ve dişçilik malzeme ve ekipmanı
sağlanmıştır.
Su ve Su Hijyeni
Kalkilya Atıksu Şebekesi İnşası
Batı Şeria kesiminin Kuzey Bölgesi’nde yer alan ve
İsrail’in inşa ettiği duvarlar ile dört tarafından çevrilmiş bir şehir olan Kalkilya’da alt yapı sorunları nedeniyle şehrin 13. caddesine 3.467 metrelik kanalizasyon şebekesi inşa edilmiştir. Bölge halkının önemli
kısmının temel bir ihtiyacını karşılayacak proje ile
atık suların sebep olduğu bulaşıcı hastalıkların önüne geçilmesi sağlanmıştır.
Ayrıca Nablus şehrinin Al-Dahya (doğu) bölümünde,
artan nüfusa paralel olarak ihtiyaca cevap veremeyen su boruları 690 metre uzunluğundaki geniş su
borularıyla değiştirilmiştir. Proje ile bölgede yaşayan
10.000 kişinin temiz suya erişimi sağlanmıştır.
Merkezi Yönetiminin Güçlendirilmesi
Haziran 2008’de, Berlin’de düzenlenen “Berlin
Conference in Support of Palestinian Civil Security
and Rule of Law” da ülkemizin 2008-2010 yılları
arasında Filistin’e yönelik taahhüdü çerçevesinde,
Filistin Polisinin eğitimi başta olmak üzere Emniyet birimlerinin kurumsallaşmasına hizmet edecek
projelerin gerçekleştirilmesi taahhüt edilmiştir. Ülkemiz tarafından Filistin Ulusal Yönetimi’ne yönelik
olarak emniyet ve polis teşkilatını ilgilendiren projelerin belirlenmesi ve konuyla ilgili genel bir değerlendirilmenin yapılabilmesi için Emniyet Genel
Müdürlüğü yetkililerinden oluşan 6 kişilik bir heyet,
Eylül 2008’de Filistin’e inceleme programı gerçekleştirmiştir. Bu Programın ardından yapılan toplantılarda Filistin Polisi’ne yönelik olarak öncelikle 27
alanda eğitim verilmesi hususu karara bağlanmıştır. İlk geniş kapsamlı eğitim, Başkanlığımız ve Türk
Emniyet Teşkilatı işbirliği ile yürütülen projenin ilk
aşamasında Türkiye’ye has birimler olan Yunus
ve Şahin birimlerinin Filistin polisi bünyesinde de
oluşturulması öngörülmüş ve Filistin trafik ve asayiş birimlerinden 12’şer kişilik gruplara Antalya’da
motor sürücülüğü eğitimi verilmiştir. Benzer eğitimlerin 2009 yılı içerisinde de verilmesine devam
edilecektir.
2008 Yılında Filistin’de
50
48,64
40
30
22,24
5,80
5,16
3,37
0
2,07
0,71
1. Eğitim
95
0,02
2. Sağlık
3. Su ve Su
Hijyeni
4. İdari
ve Sivil
Altyapılar
5. Diğer
Sosyal
Altyapı ve
Hizmetler
6. Ekonomik
Altyapı ve
Hizmetler
7. Üretim
Sektörleri
9. Acil
Yardım
Diğer
Sağlık Alanında Eğitim
Filistin’e 15 Adet Ambulans Hibesi Cenin Kültür
Merkezi’nin Tefrişi
Kalkilya Atık Su Projesi
Nablus Dahiye Su Şebekesinin Yenilenmesi
Güvenlik Alanında Eğitim
Polis Eğitimi
Beyt Hanun Konferans Salonu’nun Tefrişi
Kudüs Nurulayn Körler Okulu’na Ekipman Yardımı
Filistin Arşivi’ne Malzeme Desteği
Sağırlar Okulu’na Ekipman Desteği
Muthallath Al Shuhada Köy Meclisi’nin Tefrişi
Kudüs Babu’z-zehra Mezarlığı İdaresi’ne Ekipman
Desteği
Beytulahim Kızılay Derneği’nin Tefrişi
Cenin Körler Merkezi’nin Tefrişi
Beyt Fajar Sağlık Merkezi’nin Tefrişi
Hilal Atletizm Kulübü’nün Tefrişi
Amari Mülteci Bölgesi-Engelliler Yaz Kampı’na
Destek
Kubbet-üs Sahra Hilali’nin Yenilenmesi
Kudüs Harem-i Şerif Zincirlikubbe Çinilerinin
Yapım ve Onarımı
II. Filistin Kültür Haftası Etkinlikleri’nin
Desteklenmesi
MEDİST Fuarı
Knowledge Cities Sempozyumu
El-Sharq TV Personelinin Eğitimi
Acil İnsani Yardım
Gazze’ye İlaç ve Gıda Hibesi
2008
11,99
10
20
ETİYOPYA
4.3.2.
Suudi Arabistan
KIZILDENİZ
ara
Atb
Nil
Eritre
Aksum
Te
Başkent: Addis Ababa
Yemen
Archipelago
Yönetim Biçimi: Federal Cumhuriyet
Adigrat
keze
az Nil
Bey
Resmi Dili: Amharik
Metema
Gonder
Bahir
Dar
A
il
e N e)
A
Gewané
Etiyopya
y
A ba
Goha
Fiche
Etnik Gruplar: Oromo (% 32,1), Amara (% 30,1),
Tigraway (% 6,2), Diğer (% 31,5)
Addis Ababa
Gilo Gambela
We
n
Ak
Yeki
o
z
Sodo
bo
Ginir
Wa
be
Yirga Alem
o
str
Ge
bo
Pi
Degeh Bur
Hosayna
Jima
o
Om
İmi
r
Galadi
wa
Negele
Filtu
nale
Da
Ge
Garadase
Ch'ew Bahir
Nüfus: 85.237.338 (2008 tahmini)
sh
Blu
wa
b ay (
Sudan
A d e n Körfezi
Cibuti
Serdo
Veldiya
Başlıca Dinler: Hıristiyan (%60,8), Müslüman (% 32,8),
Diğer (% 6,4)
Verder
Kebri Dehar
Şilabo
Wa
be S
heb
ele
Ferfer
Somali
Başlıca Diller: Amharik, Oromik, İngilizce
Turkana Gölü
Uganda
HİNT OKYANUSU
Kenya
Victoria
Gölü
a
Tan
L. Natron
Tanzanya Cumhuriyeti
L. Eyasi
L.
M
Galana
an
yar
a
g
Pan
an
i
Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 42,7
(2003 tahmini) Erkek: % 50,3 Kadın: % 35,1
GSYH (Satın Alma Gücü Paritesi): 66,29 milyar $
(2008 tahmini)
GSYH - kişi başı (SAGP): 800 $ (2008 tahmini)
GSYH - sektörlere göre: Tarım % 45,9, Sanayi % 12,9
Hizmetler % 41,2
İşsizlik Oranı: Belirsiz
Addis Ababa
Başlıca İhracat Ortakları: Almanya (% 8,2) Suudi
Arabistan (% 7) ABD (% 6,9), Cibuti (% 6,6) ,
Çin (% 6,5), (2007)
Başlıca İthalat Ortakları : Suudi Arabistan (% 17), Çin
(% 15,9), Hindistan (% 7,8), İtalya (% 5,1) (2007)
İthalat: 163.777 bin $ (2008)
Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus: % 38,7 (2006 tahmini)
Alınan Dış Ekonomik Yardım: 1.947 milyar $ (2006)
Addis Ababa Üniversitesi
Tarih boyunca Afrika ülkeleri içinde sömürgeci yönetim altında idare edilmeyen tek ülke olan Etiyopya,
82 milyonluk nüfusu ile Afrika’nın en kalabalık üçüncü ülkesi konumundadır. Afrika Birliği’nin merkezinin
Addis Ababa’da olması Etiyopya’ya ayrı bir önem kazandırmaktadır. 2008 yılında gerçekleşen Türk İhraç
Ürünleri Fuarı ve Etiyopya Başbakanı’nın İstanbul’da
düzenlenen Türk-Afrika Zirvesi’ne katılması gibi faaliyetlerle her geçen gün siyasi ve ekonomik alanlarda
gelişen Türkiye Etiyopya ilişkileri, Başkanlığımızın da
bu ülkedeki faaliyetleri ile desteklemektedir.Etiyopya, dünyanın önde gelen kalkınma yardımları kuruluşlarından, özellikle eğitim, sağlık, yol, gıda güvenliği, tarım ve mesleki eğitim alanlarında yardım talep
etmektedir. Ülkenin Beş Yıllık Kalkınma Planı’na da
hizmet etmekte olan bu alanlar TİKA’nın da ülkenin
öncelikleri arasında yer almaktadır.
miştir. Altmışın üzerinde ameliyat yapılmış; tarama
süresince hastane personeline dâhiliye, dermatoloji,
nöroloji, salgın hastalıklar ve jinekoloji vb. alanlarda
eğitim verilmiştir. Ayrıca tıbbi araç, gereç ve ilaç gelen hastalara ücretsiz olarak kullanılmak üzere Adwa
Hastanesine hibe edilmiştir.
Sağlık Taraması
Su ve Su Hijyeni
Etiyopya’da kırsal ve kentsel kesimin içilebilir su
ihtiyacın karşılanmasında öncelikle insan kaynaklarının eğitimi önemlidir. Bu kapsamda, su yönetimi
konusunda görev alan uzmanların bilgi ve becerilerini artırmak üzere, DSİ ile işbirliğinde Etiyopya Su
Kaynakları Bakanlığı’nda görevli yetkililere yönelik
iki ayrı eğitim programı hazırlanmıştır. Toprak uygunluğu konusundan, ihale ve inşa aşamasına kadar
hemen hemen her konuda pratik bilgilerin verildiği
eğitim programlarına 12 uzman katılmıştır. Program
ile bir yandan idari altyapıların güçlendirilmesine
destek veren Başkanlığımız bir yandan da 5.000 kişinin temiz içme suyuna erişebilmesini sağlayacak
20 adet su kuyusunun Jegu High Land Bölgesi’nde
97
2008
Bir Sivil Toplum kuruluşumuz ile ortaklaşa düzenlenen “Sağlık Taraması Programı” çerçevesinde, 24
Türk sağlık personeli tarafından, Etiyopa’nın Tigray
Bölgesi Adwa şehrinde sağlık taraması yapılmıştır.
Yapılan taramalarda 7.500’den fazla hasta muayene
edilmiş ve gerekli ilaç ücretsiz olarak hastalara veril-
Sağlık
karşılanmıştır. Proje kapsamında 4985 metre su dağıtım boru tesisatı döşenmiştir.
Bölge halkları tarafından takdir toplayan projenin
sonunda Harar Şehri içinde bulunan ana caddenin
isminin “Türk Caddesi” olarak değiştirilmesi Harar
Eyalet Meclisince kararlaştırılmıştır.
İnsani Yardım
Jegu High Land Bölgesi’nde Su Kuyusu Açılması Projesi
açılması konusunda önemli mesafe katetmiştir.
2007 yılında yapımı tamamlanan Mekele ve Oromya Bölgesi’ndeki 21 adet su kuyusu ise 2008 yılında
hizmete girmiştir.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve Etiyopya Su Kaynakları Bakanlığı
işbirliğinde 2007 yılında başlatılan diğer bir proje
kapsamında Başkanlığımız tarafından, Etiyopya’nın
Tigray ve Harar Eyaletlerinin çeşitli bölgelerinde 42
su kuyusu açılmıştır.
Kuraklıktan etkilenen Gode şehrine bağlı Adadley
kasabasının halkının geçici de olsa gıda ihtiyacını
gidermek amacıyla uluslararası bir Sivil Toplum Kuruluşu işbirliği ile bölgeye gıda yardımında yapılmıştır.
Her yıl meydana gelen kuraklıktan ağır biçimde etkilenen yörede hayvan ölümleri baş göstermiş ve
yöre halkı beslenme yetersizliğinden kaynaklanan
hastalıklara yakalanmıştır. Yardıma muhtaç 700 aile
için verilen gıda paketleri bölgede ümit doğurmuş
ve ülkemizin dost elini hissetmeleri sağlanmıştır.
Tigray Eyaleti’nin başkenti olan Mekele Şehri’ne 60
km uzaklıkta ve İslam tarihinde önemli yeri bulunan
Necaş Köyü’nde 2 su kuyusu ve Mekele Şehri’nde
3 su kuyusu açılmıştır. Mekele’de açılan toplam 5
su kuyusunun günlük su verimi 8.000 tondur. Ayrıca
Mekele Su İdaresi’ne 4 adet 25lt/s su pompası, 2
adet deepmeter, 4 adet gps, 4 adet su kuyusu otomasyon kontrol paneli, çeşitli teknik malzeme sağlanmış, su kuyularının ve ekipmanlarının kullanımına
ilişkin teorik ve uygulamalı eğitimler verilmiştir.
Diğer bir tarihi İslam şehri olan ve Osmanlı ile yakın işbirliği olan Harar Eyaleti’nde 37 su kuyusu
açılmış olup günlük su verimi 11.551 tondur. Harar
Şehri’nde rezervuar ve su dağıtım boru tesisatı yapılmasına başlanılmıştır. 3 adet Osmanlı Çeşmesi
şehrin çeşitli yerlerine imar edilmiştir.
Etiyopya’da bir kişinin günlük su tüketimi kırsal bölgelerde 15 ve şehir merkezlerinde yaklaşık 45 litredir. Açılan 42 adet su kuyusunun günlük su verimi
19.551 ton olup, yaklaşık 977.550 kişinin su ihtiyacı
Acil İnsani Yardım-Gıda Dağıtımı
2008 Yılında Etiyopya’da
60
58,45
50
40
38,02
30
1,38
1,28
0,02
0
1. Eğitim
3. Su ve Su 5. Diğer Sosyal
Altyapı ve
Hijyeni
Hizmetler
6. Ekonomik
Altyapı ve
Hizmetler
Etiyopyalı Üniversite Öğrencilerine Eğitim Desteği
Sağlık Taraması ve İlaç Temini
Doğu Harar Jarso Woreda Bölgesinde 8 Dağ Köyüne İçme ve Kullanma Suyu Temini Projesi
Jeju Highland Bölgesine 20 Adet İçme Suyu Kuyusu Açılması Projesi
Su sondaj makinesiyle temiz içme ve kullanma
suyu temini
Etiyopyalı Su Kaynakları Bakanlığı Uzmanlarına
DSİ’de Mesleki Eğitim
İstanbul Ticaret Odası Üyelerinin (İTO) Etiyopya
‘ya Çalışma Programı
0,16
0,69
7. Üretim
Sektörleri
8. Çoklu
Çakışan Sektör
99
Diğer
Addis Ababa Kitlesel Medya Ajansına TRT’nin
İşbirliği Programı
Yapımı devam eden Kesem Barajı için Teknik Danışman Görevlendirilmesi
2008
10
20
SENEGAL
4.3.3.
Lac Rkiz Moritanya
Sé
n
l
Va
lé e
du
ngol
Tiâ
Ferlol
Lou
g
g u éré
Resmi Dili: Fransızca
Matam
Qued G a r f
a
Louga
Başkent: Dakar
ég
al
Lac de
Guier
Diourbel
Dakar
S
a l lé
i ne
Va
ll
ed
uM
bo
Nüfus: 12.853.259 (2008 tahmini)
ée d
uF
lo
er
Senegal
Thiès
un e
Sé n
ég a l
Fatick
K
o
N ie
S a n do
u go
u
ri
Tambacounda
g ro
u
Kolda
K a ya n g
C a saman c e
Gê
a
Ga
m b ie
b
a
Ziguinchor
untou
ulo
Ko
u
So un gro
Başlıca Dinler: Müslüman (% 94), Hıristiyan (% 5),
Yerel Dinler (% 1)
Başlıca Diller: Fransızca, Wolof, Pulaar, Jola, Mandinka
Gine
li b
a
Gine Bissau
Ko
u
Cac
he
Mali
F
G a m b ia
mé
alé
Gambia
Etnik Gruplar: Wolof (% 43,3), Pular (% 23,8), Serer (% 14,7),
Jola (%3.7), Mandinka (%3), Diğer (%11,5)
é
Falém
S a l ou m
Kaolac
Erkek: % 50 Kadın: % 30,7
(2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre: Tarım % 16,7 Sanayi % 18,9
Hizmetler: % 64,4
Büyük Camii Tuba
Başlıca İhracat Ortakları: Mali (% 18,9), Fransa (% 9,1),
İtalya (% 5,9), Hindistan ( % 5,7), Gambiya (% 5,3),
İspanya (% 5,2) (2007)
Başlıca İthalat Ortakları: Fransa (% 22,2), Hollanda (% 10),
Çin (% 7,4), İngiltere(% 6,2), Tayland (% 5,2) (2007)
İthalat: 90.008 bin $ (2008)
Alınan Dış Ekonomik Yardım: 450,91 milyon $ (2007)
Senegal Nehri
Senegal Cumhurbaşkanı’nın 2008 yılında Türkiye’ye
gerçekleştirdiği ziyarette, Türkiye’yi Afrika’nın açılım
kapısı olarak değerlendirmesi ve Türk özel sektörünü Senegal’de yatırım yapmaya davet etmesi ülkelerimiz arasında gelişen ilişkilere müspet örnek olmuştur. Ayrıca iki ülke arasında kültürel işbirliği ile
tarım alanında “Teknik, Bilimsel ve Ekonomik İşbirliği” Protokolü imzalanmıştır.
Eğitim
Senegal’in kalkınma yolundaki en önemli sorunlarından biri genç nüfus için yeterli eğitim altyapısı bulunmamasıdır. Halen okuma yazma bilen vatandaşların
oranı % 40 civarında olup, bu oran kırsal kesimlerde
% 10’lara kadar düşmektedir. Okur-Yazarlık Oranının
arttırılması için okul, sınıf yapımı ve onarımı, donanım desteği sağlanması gerekmektedir. Bu sorunun
çözümüne katkı olarak 2008 yılında yürütülen projelerden biri 666 öğrencinin eğitim gördüğü Dakar Yoff
Aeroport İlkokulu’nun fiziki imkanlarının geliştirilmesine yönelik çalışmalardır. Proje kapsamında, okul
Dakar Yoff Aeroport İlkokulu’nun Tadilatı
öğrencilerinin faydalanabilmesi amacıyla kütüphane
kurulmuş ve bilgisayarla donatılmıştır. Ayrıca, 15 sınıfın ve okul çevre duvarının onarımı yapılmıştır.
Eğitim altyapılarının geliştirilmesi amacıyla gerçekleştirilen diğer bir proje Senegal’in en önemli üniversitesi olan Dakar Cheikh Anta Diop Üniversitesi’nin
(UCAD) Ölçüm Merkezi’nin desteklenmesidir. Ölçüm Merkezinin faaliyete geçmesi için ihtiyaç duyulan donanım ve elektronik malzeme yine Başkanlığımızca sağlanmıştır.
101
2008 yılında Senegal’de gerçekleştirilen projeler
daha çok eğitim, sağlık ve idari altyapıların güçlendirilmesi alanlarında olmuştur.
2008
Her geçen yıl eğitim, sağlık ve temel altyapı sektörlerinde gelişme kaydetmekte olan Senegal, halen
diğer Afrika ülkeleriyle benzer sıkıntılara sahiptir.
Ekonomik ve sosyal şartların çağın gereklerine ve
günün koşullarına cevap verecek biçimde, temel yasalarla yeniden şekillendirilme çabaları sürmektedir.
Senegal’in ciddi problemlerinden biri de işsizlik ve
buna bağlı yoksulluktur. 2005–2009 yılları arasında
Senegal Hükümeti tarafından uygulanması öngörülen “Yoksullukla Mücadele Programı”nın temel öğeleri de bu problemin çözümüne yöneliktir.
Sağlık
Yaklaşık 16.500 kişi başına bir doktorun düştüğü ve
sağlık harcamalarının GSMH’nın % 1’i tutarında olduğu sağlık sektöründe, Başkanlığımız çeşitli projeler yürütmeye devam etmektedir. Ülkede personel,
bina ve ekipman açığı, sağlık hizmetleri altyapı yetersizliği ve bu yetersizliklerden kaynaklanan bulaşıcı ve salgın hastalıklar görülmektedir. Söz konusu
hastalıklarla mücadele için hastane, dispanser ve
klinik yapım ve onarımlarına, donanım desteğine,
sağlık taramalarına, aşı ve ilaç yardımlarına ihtiyaç
duyulmaktadır. Bu çerçevede Başkanlığımızca donanım desteğinde bulunulan ve yaklaşık 20.000 kişinin
doğrudan yararlandığı Dakar Centre Hospitalier de
Fann Hastanesi, çocuk psikiyatrisi alanındaki çalışmaların ulusal düzeyde merkezi konumunda bir hastanedir. İnşa edilen dört ek oda için ihtiyaç duyulan
her türlü donanım Başkanlığımızca sağlanmıştır.
Khombol Sosyal Pediatri Enstitüsü’nün, bölge halkından gelen sağlık hizmeti taleplerini karşılayabilmesi
Dakar Centre Hospitalier de Fann Hastanesi’nin
Çocuk Psikiyatrisi Bölümü’ne Ek Oda İnşası
İşgücü piyasasına her yıl 100.000 gencin katıldığı
Senegal’de işsizlik oranı resmi rakamlara göre %
50 civarında seyretmektedir. Bu problemin çözümüne katkı sağlamak amacıyla Senegal’in ikinci büyük
şehri olan Saint Louis’in M’pal bölgesinde faaliyet
gösteren ‘La Source’ kadın derneğinin kumaş boyama kursunu
için yıpranmış binaların onarımının gerçekleştirilmesi ve gerekli donanımların sağlanması gerçekleştirilen diğer bir projedir. Proje kapsamında; anne ve
çocuk hastaların bakımı, kadın doğum ve çocuk sağlığı alanında görev yapan sağlık personelinin eğitimi
ile sosyal pediatri alanında araştırma çalışmalarının
yapılabilmesi sağlanmıştır. Projeden 40.000 kişi
faydalanmıştır.
Diğer yandan Başkanlığımız ile bir Türk Sivil Toplum Kuruluşu işbirliğinde Senegal Sağlık Bakanlığı
ile koordineli olarak Senegal’in 4 büyük ili Dakar,
Saint-Louis, Kaolack ve Djourbel’de (Touba); kadın
doğum, göz, ortopedi gibi 15 branşta toplam 8.566
kişiyi kapsayan sağlık taraması gerçekleştirilmiştir.
Hastalar için gerekli ilaçlar bedelsiz olarak verilmiş
ve yerel hastanelere ilaçlar hibe edilmiştir. Ayrıca,
tarama yapılan her bölgedeki Senegalli sağlık personeline uygulamalı hizmet içi eğitim verilmiştir.
Khombol Sosyal Pediatri Enstitüsü’nün Onarımı
ve Donanımı
başlatabilmesi için ihtiyaç duyduğu boyama kursu
malzemeleri Başkanlığımızca temin edilmiş ve derneğin tefrişi sağlanarak eğitimsiz ve işsiz kadınların
kumaş boyacılığı sayesinde işgücüne katılması ve
ailelerinin bütçesine katkıda bulunmaları sağlanmıştır. Projeden 100 kadın doğrudan yararlanmaktadır.
2008 Yılında Senegal’de
50
48,99
40
30
25,93
5,45
4,15
2,60
103
0,65
0
1. Eğitim
2. Sağlık
4. İdari
ve Sivil
Altyapılar
6. Ekonomik
Altyapı ve
Hizmetler
Yoff Aeroport İlkokulunun Onarımı ve Kütüphane
Kurulması Projesi
Dakar Üniversitesi Ölçüm Merkezine Donanım
Desteği
Senegal Khombol Sosyal Pediatri Enstitüsü
Binalarının Onarımı Projesi
Dakar Centre Hospitalier de Fann Hastanesi Ker
Xaleyi Psikiyatri Birimine Donanım Desteği
Sağlık Taraması ve Ücretsiz İlaç Dağıtımı
Case des Tout-Petits Kreşlerine Donanım Desteği
La Source Kadın Derneği’ne Donanım Desteği
Senegal Millet Meclisi Çocukları Koruma
Komisyonu’nun Türkiye Programı
7. Üretim
Sektörleri
8. Çoklu
Çakışan
Sektör
Diğer
Üretim Sektörleri
Dericilik Heyeti Teknik İnceleme Programı
2008
12,24
10
20
SUDAN
4.3.4.
LD
ZI
KI
Odib Der
esi
İZ
EN
an
st
bi
ra
iA
ud
Su
Nasser
Gölü
Mısır
Nubia
Gölü
Başkent: Hartum
Ni
l
Port Sudan
var
Çad
i
res
De
ra
ba
Eritre
Kassala
Khartoum
Sudan
El Geneina
Resmi Dili: Arapça
Ed Damer
i
es
er
tD
Sü
At
Ho
Wad Medani
Gedaref
El Faşer
T e ke z e
Sinnar
El Obeid
D
der
in
Niyala
Ed Damazin
il
zN
ya
Kadugli
Ba
Be
Malakal
Po
ng
o
So
z Za
ba
Etiyopya
t
Bahr
e
Jur Bentiu
Aweil
Orta
Afrika
Cumhuriyeti
Jonglei Can raf
al
Lol
Wau
o
Pib
Rumbek
Etnik Gruplar: Siyahi (% 52), Arap (% 39), Beja (% 6),
Diğer (% 3)
r
o
Om
Başlıca Diller: Arapça, İngilizce, Çeşitli Yerel Diller
Kenamuke
Bataklığı
yaz
Be
Bor
Başlıca Dinler: Müslüman (% 70), Hıristiyan (% 5),
Yerel (% 25)
y
Aba
hr
el'Arab
Nüfus: 40.218.455 (2008 tahmini)
Nil
Kobowen
Bataklığı
Juba
Yambio
Lotagipi
Bataklığı
Turkana
Gölü
Albert
Nil
i
Kongo
Demokratik
Cumhuriyeti
Torit
Uganda
Nili
L. Albert
Victoria
Salisbury Gölü
Kyoga Gölü
Kenya
Erkek: % 71,8 Kadın: % 50,5
(2008 tahmini)
GSMH - Sektörlere Göre: Tarım: % 31,5
Sanayi: % 35,7 Hizmetler: % 32,8
El Kebir Camii - Hartum
Başlıca İhracat Ortakları: Çin (% 82,1), Japonya (% 8,4),
BAE ( %2,5) (2007)
Başlıca İthalat Ortakları: Çin (% 27,9), Suudi Arabistan
(% 7,5), Hindistan (% 6,3), Mısır (% 5,6), BAE (% 5,5),
(2007)
İthalat: 233.861 bin $ (2008)
Alınan Dış Ekonomik Yardım: 2,058 milyar $ (2006)
Hartum Şehri
Yüzölçümü bakımından Afrika’nın en büyük ülkesi
olan Sudan’ın ekonomisi 2008 yılının ikinci yarısına
kadar petrol üretimi, yüksek petrol fiyatları ve doğrudan dış yatırım sayesinde büyük bir iyileşme göstermiştir. Kalıcı barışın sağlanması, bölgeler arası eşitsizliğin giderilmesi, Nil Nehri’nin ve su kaynaklarının
etkin kullanılması, tarımsal sürdürülebilir kalkınma
gibi öncelik ve stratejilere önem veren Sudan’ın yakın dönemdeki en büyük problemi halen 1.5 milyon
insanın IDP kamplarında yaşamasına sebep olan
Darfur meselesidir.
2008 yılında ülkenin ihtiyaçları ve talepleri doğrultusunda öncelikle tarımsal sürdürülebilir kalkınmanın
sağlanması, mesleki eğitim ve sağlık konularında
faaliyetler yürütülmüştür. Ayrıca, ortak tarih ve kültürel mirasın korunması ve eğitim eksikliği konularında da işbirliğini hedeflemektedir.
Gadarif’te yapılan incelemeler sonrasında, Sudan
Federal Sağlık Bakanlığından 4 kişilik bir heyetin
ülkemize gelerek incelemelerde bulunması ve An-
Göz Taraması Ve Katarakt Ameliyatları
kara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesinde düzenlenen programa katılması sağlanmıştır. Projenin
ikinci aşaması olarak adı geçen fakülteden 4 kişilik
bir heyet Sudana giderek yerinde incelemede bulunmuşlardır.
2009 yılında “Ebe Eğitim Programının” başlatılabilmesi için gereken ön çalışmalar tamamlanmıştır.
Beslenme bozuklukları sebebiyle Sudan’da 2 milyon
civarında katarakt hastası bulunduğu tahmin edil-
105
2008
Sudan’da anne ölümleri yüksek oranlardadır. Bu
oranın yüksek olmasının başlıca sebebi nitelikli ve
yeterli sayıda ebe bulunmamasıdır. Sudan Federal
Sağlık Bakanlığı işbirliğinde “Ebe Eğitim Programı”
nın başlatılmasına karar verilmiş ve anne ölümlerinin
yüksek olduğu Gadarif Eyaleti pilot bölge seçilmiştir.
Sağlık
Sağlık Taraması
mektedir. Bu verinin gözler önüne serdiği gerçek zaten sağlık alanında çeşitli mağduriyetlerle savaşan
Afrika ülkelerinin, göz sağlığına yeterince eğilemediğidir. Sudan’daki katarakt vakalarını dikkate alan
Başkanlığımız, Güney Darfur Eyaleti’nde Kimse Yok
Mu Derneği ile, Hartum Eyaleti’nde Çöl Doktorları
Sivil Toplum Kuruluşu işbirliğinde bir proje başlat-
mıştır. Sudan’ın çeşitli bölgelerinde gerçekleştirilen
göz taramalarında, yaklaşık 40.000 kişinin göz muayenesi yapılmış, 9393 katarakt hastası ameliyat edilmiştir. Sudan kamuoyu tarafından memnuniyetle
karşılanan projenin 2009 yılında da devam etmesi
planlanmaktadır.
Tarım
Yaklaşık 40 milyon nüfusa sahip olan Sudan halkının
yaklaşık %80’inin tarım ve hayvancılık sektöründe
istihdam ediliyor olması bu sektördeki eksikliklerin
dönem dönem büyük sıkıntılar doğurmasına sebep
olmaktadır. Ülke topraklarının genişliği, bölgeler arası eşitsizlik ve altyapı problemleri, tarım ve hayvancılık sistemlerinin eskiliği, kuraklık ve çevre problemleri, tarım sektörünün temel problemleridir.
Tarım sektöründe nitelikli eleman eksikliğinin kapatılması amacıyla 2007 yılı içerisinde başlatılan 55
tarım, 77 veteriner ve zooteknisyenin, modern yetiştiricilik konusunda eğitim aldığı programın uygulamasına 2008 yılında devam edilmiştir. Proje kapsamında TİGEM işletmelerinde eğitime tabi tutulan
100 uzman, 3 grup halinde Türkiye’ye gelerek “Ziraat ve Hayvancılık” alanında eğitim almıştır.
Sudan Bilim Teknik Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden
19 öğrenci ve uzman Sürdürülebilir Toprak Yönetimi
konusunda Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nde
eğitim programına katılmışlardır.
2008 Yılında Sudan’da
80
74,19
70
60
50
40
10
9,76
7,87
6,10
1,26
0
1. Eğitim
2. Sağlık
5. Diğer Sosyal
Altyapı ve
Hizmetler
0,46
0,35
6. Ekonomik
Altyapı ve
Hizmetler
El-Faşir Üniversitesi’nde Elektronik Kütüphane
Kurulması
Sudanlı Ziraat Mühendisinin Türkiye’de Yaptığı
Doktora Sonrası Araştırmasının Desteklenmesi
Sağlık Taraması ve Bilinçlendirme Kampanyası
Çöl Doktorları Afrika Katarakt Projesinin
Desteklenmesi
Kimse Yok Mu - Darfur Katarakt Projesinin
Desteklenmesi
Kuzey Darfur Eyaleti Doktorlarının Eğitimi
Ebe Eğitiminin Geliştirilmesi
Sürekli Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi ve
Enformasyon Teknolojileri Laboratuarı Oluşturma
Projesi ve Eğiticilerin Eğitimi
Türk-Sudan Sürekli Eğitim Merkezi Kurulması
Suakin Limanındaki Osmanlı Gümrük Binası
Restorasyonu
7. Üretim
Sektörleri
8. Çoklu
Çakışan
Sektör
Diğer
Üretim Sektörleri
Sudanlı Uzmanlara Yönelik Dış Ticaret
Bilgilendirme Programı
Türkiye-Sudan Tarımsal İşbirliği Eğitim Programı
(TÜSEP)
Salgın Hayvan Hastalıkları ile Mücadele Teknikleri
ve Hastalık Teşhisi Konularında Sudanlı Veteriner
Hekimlerin Eğitimi
Sürdürülebilir Toprak Yönetimi Konusunda Eğitim
Sudan Türkiye Sürekli Eğitim Merkezinde Dış
Ticaret Eğitimi
Teknolojik Öngörü Seminerine Katılımın
Desteklenmesi
107
2008
20
30
4.4
DİĞER ÜLKELER
109
2008
2008 YILINDA
VE FAALİYETLER
4.4. Diğer Ülkeler
Ülkemizin aktif dış politikası nedeniyle dünyanın
farklı bölgelerindeki ülkelerle olan ilişki ve işbirliğimizin gelişmesinin bir sonucu olarak, Başkanlığımızın
faaliyet gösterdiği coğrafya her sene genişlemektedir. TİKA tarafından 2007 yılında 86 ülkede proje
ve faaliyet gerçekleştirilmişken bu rakam 2008’de
113’e yükselmiştir. Önceki yıllardaki TİKA Program
Koordinasyon Ofisi bulunmayan ülkelere yönelik
faaliyetler daha çok bölgesel projeler yoluyla gerçekleştirilmişken, 2008’de Ofis bulunmayan ülkelerle ikili işbirliği projelerinde artış kaydedilmiştir. Bu
ülkelere yönelik faaliyetlerde göze çarpan bir diğer
husus da Amerika ve Okyanusya ülkelerine yönelik
projelerin sayısının geçmiş yıllara göre artmasıdır.
4.4.1. BALKANLAR VE DOĞU AVRUPA’DA YER ALAN DİĞER ÜLKELER
Ülkemizin ekonomik, sosyal ve kültürel ilişki ve işbirliğini giderek geliştirdiği Balkan ve Doğu Avrupa
ülkelerinde daha çok kültürel işbirliği projeleri desteklenmektedir.
Türkiye-Bulgaristan Sınırötesi İşbirliği Programı
(Bulgaristan)
“UNESCO Dünya Kültür Mirası Varlıkları Buluşması” (Rusya)
Öğretmenlere Hizmet içi Eğitim (Romanya)
Trakya-Rumeli Yöresi Folklor Grubu’nun Desteklenmesi (Bulgaristan)
Yoksul Çocuklara Sünnet Programı (Romanya)
“İncil Yılında Kalede Dans Gösterisi” Kültür
Etkinliği’ne Destek (Romanya)
Görme Engelliler Eğitim Merkezi Kurulması Projesi (Tataristan)
I. Uluslararası Şumnu Çocuk ve Genç Şiir Şöleni
(Bulgaristan)
Engellilere Yönelik Bilgisayar Eğitimi ve Bağımsız
Hareket Programı Eğiticilerinin Eğitimi (Tataristan)
IV. Uluslararası Türk Kültürü Sempozyumu ve
Kültür ve Sanat Etkinlikleri (Bulgaristan)
Lefke’de III. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı
(KKTC)
Çeşitli Medya Kuruluşlarının Desteklenmesi
(Bulgaristan)
Balkanlar’da Soydaş Öğrencilere ve Kadınlara
Yönelik Kültürel Programlar
4.4.2. OKYANUSYA ÜLKELERİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN PROJE VE FAALİYETLER
Başkanlığımızın 2008 yılında Okyanusya kıtasındaki
ülkelerde gerçekleştirdiği faaliyetlerde belirgin bir
artış görülmektedir.
Gezici Spor Kliniği Yapılması Projesi’ne Mali Destek (Tonga)
Okyanusya’daki ada ülkelerine yönelik olan faaliyetler ağırlıklı olarak ekonomik altyapıların ve hizmetle-
Eğitim ve İstihdam Hizmetleri Merkezi Kurulması
Projesi’ne Mali Destek (Tonga)
rin geliştirilmesi alanında gerçekleştirilmiştir.
Teknik ve Mesleki Eğitim Merkezi Kurulması
Kırsal Alanların Elektriklendirilmesi (Fiji)
Jeneratör Hibesi (Nauru)
Kıta Sahanlığının Genişletilmesi Projesi (Palau)
Ekmek Ağacından Bio Yakıt Elde Edilmesi Projesi
(Samoa)
Üretim Sektörleri
Kamu Binalarının İnşasına Mali Destek (Tuvalu)
Geri Dönüşüm Projelerine Mali Destek (Marshall
Adaları)
4.4.3. ORTA AMERİKA ÜLKELERİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN PROJE VE FAALİYETLER
2008 yılında Orta Amerika’da bulunan çeşitli ada
ülkelerine yönelik olarak gerçekleştirilen projeler
aşağıda sunulmaktadır.
Haiti Dışişleri Bakanlığı’nın Kurumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi İçin Bilgisayar Hibesi (Haiti)
Elektronik Malzeme Hibesi (St. Lucia)
İlköğretim Okullarına 200 Dizüstü Bilgisayar
Hibesi (Antigua ve Barbados)
Jeneratör Hibesi (Antigua ve Barbados)
İtfaiye Aracı Hibesi (Jamaika)
Üretim Sektörleri
Traktör Hibesi (Trinidad ve Tobago)
4.4.4. SAHRA ALTI AFRİKA ÜLKELERİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN PROJE VE FAALİYETLER
Ülkemizin “Afrika’ya Açılım Stratejisi” çerçevesinde
Afrika ülkeleriyle ikili ilişkilerimizin geliştirilmesinde önemli bir görev ifa eden TİKA’nın, bu ülkelere
yönelik olarak Dışişleri Bakanlığımız ile koordineli
olarak yürüttüğü faaliyetleri her geçen yıl artmaktadır. Afrika’da PKO bulunmayan ülkelerde uygulanan
projelerde Sosyal Altyapılar ve Hizmetlerne ağırlık
verilmiştir. Bu alandaki projelerden en önemlisi ise
Gine, Nijer ve Tanzanya’da Türk STK’ları ile işbirliğinde gerçekleştirilen ve onbinlerce kişinin muayenesinin ve tedavisinin yapıldığı sağlık taramalarıdır.
111
Güneş Enerjisi ile Yeraltı Suyu Elde Edilmesi
Projesi (Mikronezya)
Yenilenebilir Enerji Sistemi Kurulmasına Mali
Destek (Solomon Adaları)
2008
Projesi’ne Mali Destek (Tonga)
Burslu Komorlu Öğrencilerin Ulaşımı (Komor Adaları)
Türk STK’larınca sağlanan Okul Malzemesi Hibelerinin Ulaştırılması (Gabon)
Konakri’de Yaklaşık 4000 Kişiye Sağlık Taraması ve
İlaç Hibesi (Gine)
Sağlık Taraması ve Dar Es-Selam’da 1.460 Muayene ve 267 Ameliyat (Tanzanya)
Sağlık Taraması Kapsamında Zanzibar’da 3.250
Muayene 70 Ameliyat (Tanzanya)
Ambulans Hibesi (Seyşeller)
El-Maruf Hastanesi’ne Kardiyoloji Birimi Kurulması
(Komor Adaları)
El-Maruf Hastanesi Kariyoloji Birimi Kurulması
Nijer’de Göz, Diş ve Cerrahi Alanlarında 905 Ameliyat (Nijer)
Sağlık Taraması (Demokratik Kongo Cumhuriyeti)
Ambulans Hibesi (Seyşeller)
Nijer’in Güney Bölgesinde 30 Su Kuyusu Açılması
Projesi** (Nijer)
Yağmur Suyunun Depolanması için 6 Depo Alımı,
Mevcut Depoların Rehabilitasyonu ve Boru Tertibatının Kurulması (Ruanda)
Cibuti’de Su Kaynaklarının Türk Uzmanlarca İncelenmesi (Cibuti)
Sağlık Taraması ve Tıbbi Malzeme Desteği (Moritanya)
Sao Tome Principe Dışişleri Bakanlığı’nın Kurumsal Kapasi tesinin Güçlendirilmesi Amacıyla Donanım Desteği (Sao Tome Principe Adaları) Su Altı
Kablolama Sistemi Kurulması için Etüt Çalışmaları
(Seyşeller)
Nijer - Tamamlanmış Bir Kuyuda Manuel Pompa İle Su Temini
Orta Gelirli Ülkeler Kalkınma İşbirliği Konferansı’na
Katılıma destek (Namibya)
Göçmen Gözlem Evi Kurulması Projesi (Benin)
Üretim Sektörleri
Cibuti Ulusal Tarım Master Planı (Cibuti)
TİKA Afrika Tarımsal Kalkınma Programı
Taguilalalett Köyü Tarım ve Hayvancılık Projesi Kapsamında Sulama İmkanı Sağlanması, Modern Ahır
İnşası, Çevre Düzenlemesi ve Eğitim (Moritanya)
Mozambik Tarım Bakanlığı Yetkililerinin Ülkemizde
İnceleme Programı (Mozambik)
Belediye Hizmetlerinde Kullanmak Üzere Tam Donanımlı Vidanjör Hibesi ve Vidanjör Operatörlüğü Konusunda Teknik Eğitim (Liberya)
Ankara Büyükelçiliğinin Kurulması, Tefrişatı, Personel vb Giderleri (Somali)
2008 TİKA FAALİYET RAPORU
113
4.4.5. KALKINMAKTA OLAN DİĞER ÜLKELERE YÖNELİK PROJE VE FAALİYETLER
JMI ve INU Üniversitelerine İnceleme Programı
(Hindistan)
Jamia Milla İslamia Üniversitesindeki 2 Odanın
Tefrişi (Hindistan)
Katmandu Üniversitesi’ne Kız Öğrenci Yurdu Yapılmasına Mali Destek (Nepal)
Bilkent Üniversitesinde Hizmetiçi Eğitim Gören 40
Kursiyere Sosyal Program (Irak)
12 Sağlık Personeline Eğitim (Bhutan)
Halk Dansları Festivaline Katılımın Desteği (Çin)
Endonezyalı Yetim Çocuklara Destek (Endonezya)
Kuzey Kore İnceleme Programı (Kore Demokratik
Halk Cumhuriyeti)
4.5. Bölgesel Projeler
4.5.1. TÜRKOLOJİ PROGRAMI
TİKA tarafından 2000 yılında başlatılan Türkoloji
Programı Türkçe kullanımının yaygınlaştırılmasını
ve Türk kültürünün ortak payda teşkil ettiği birçok
ülke ile sosyo-kültürel, ticari ve siyasi ilişkilerin artırılmasını hedefleyen bölgesel bir programdır. Her
geçen gün geliştirilerek uygulanmaya devam edilen
programın müspet neticeleri artan sayısal verilerle
gözler önüne serilmektedir.
Program kapsamında, ilgili ülkelerin önde gelen üniversiteleriyle yapılan protokollerle, Türkoloji /Türk
Dili ve Edebiyatı Bölümleri ve Türk Kültür Merkezleri
açılmakta, açılan bölümlerin fiziki şartları iyileştirilmekte ve idamesi sağlanmaktadır. Ayrıca, modern
teknoloji ile donatılmakta olan bu bölüm ve merkezlerde yerel eğitmenler ve Türkiye’den akademik düzeyde öğretim elemanları görevlendirilmektedir.
Ülke/Üniversite
Öğrenci Sayısı
Afganistan-Kabil Üniversitesi
98
Arnavutluk-İşkodra Üniversitesi ve Tiran Üniversitesi
136
Belarus-Minsk Devlet Üniversitesi
103
Bosna Hersek-Zenica Üniversitesi ve Tuzla Üniversitesi
262
Estonya-Tallinn Üniversitesi
53
Filistin-Kudüs Üniversitesi
30
Gürcistan-Tiflis Devlet Üniversitesi, Batum Şota Rustavelli Devlet Üniversitesi, Kutaisi Devlet Üni.
159
Hindistan-JMI ve JMIU
77
Kazakistan-L.N. Gumilev Avrasya Üniversitesi ve Astana Gumilev Üniversitesi
229
Kırgızistan-Kırgız Özbek Üniversitesi TDE Bölümü
37
Kosova-Prizren Üniversitesi
81
Letonya-Letonya Üniversitesi Yabancı Diller Fakültesi
35
Litvanya-Vilnius Üniversitesi
93
Makedonya-Aziz Kiril Metodi Üniversitesi
150
Moğolistan-Moğolistan Milli Üniversitesi
42
Moldova-Moldova Devlet Üniversitesi
40
Özbekistan-Taşkent Devlet Şarkşinaslık Enstitüsü
95
Slovakya-Comenius Üniversitesi
15
Suriye-Halep Üniversitesi
140
Tataristan-Kazan Devlet Üniversitesi
87
Türkmenistan-Mahtumkulu Üniversitesi, Azadi Devlet Üniversitesi, Turizm Metodoloji Merkezi
120
Ukrayna-Kırım Devlet Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi, Herson Devlet Üniversitesi, Kiev Taras Sevçenko Üni.
234
Yemen-Sana’a Üniversitesi
61
Toplam 2016
115
Türkoloji Eğitim Merkezleri’nin bulunduğu ülkeler;
Afganistan, Arnavutluk, Belarus, Bosna-Hersek,
Estonya, Filistin, Gürcistan, Hindistan, Kazakistan,
Kırgızistan, Kosova, Letonya, Litvanya, Makedonya,
Moldova, Moğolistan, Özbekistan, Slovakya, Suriye, Türkmenistan, Yemen ile Ukrayna, Kırım Özerk
Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu Tataristan
Özerk Cumhuriyeti’dir.
Başkanlığımız tarafından açılan veya desteklenen
Türkoloji bölümlerinde, 2008-2009 öğretim yılında
yaklaşık 2.016 öğrenci Türk Dili ve Edebiyatı öğrenimi görmektedir. Yine Türkoloji Programı kapsamında 2007–2008 öğretim yılında birçok ülke halkına ise kamu görevlilerine yönelik Türkçe kursları
düzenlenmiştir. Bu kurslardan faydalanan kişi sayısı
yaklaşık 1500 kişidir. Sonuç olarak çeşitli üniversitelerde ve Türk Kültür Merkezleri’nde Türkçe/Türk Dili
ve Edebiyatı öğrenimi gören öğrenci sayısı 3516’ya
ulaşmaktadır.
2008
2008 yılı itibariyle 21 ülkede ve 2 Özerk Cumhuriyet’te
toplam 33 üniversite ile işbirliği yapılmış ve 33 Bölüm/Merkez faaliyet göstermiştir. Bu bölüm ve merkezlerde 37 öğretim elemanı ve 47 yerel personel
görevlendirilmiştir.
Türkoloji Yaz Staj Programı
Gürcistan
Özbekistan
Türkmenistan
Kırgızistan
Kazakistan
Moğolistan
Hindistan
Arnavutluk
Bosna-Hersek
Kosova
Makedonya
Romanya
Moldova
Ukrayna
Slovakya
Rusya Fed.
Belarus
Estonya
Litvanya
Letonya
Karadağ
Filistin
Afganistan
Suriye
Yemen
343
Faaliyet Adı/Ülke
Ortadoğu,
Kuzey Afrika
ve Afganistan
Balkanlar ve Doğu Avrupa
Kafkaslar ve Merkez Asya
TOPLAM
ülkemizi tanımaları sağlanmaktadır. 2008 yılında altıncısı düzenlenen programa 19 ülkeden toplam 114 öğrenci katılmıştır.
Her yıl düzenlenen Yaz Staj Programı sayesinde, Türk
Dili ve Edebiyatı Bölümleri’nde öğrenim gören başarılı öğrenciler ülkemizde bir ay boyunca staj görmekte,
sosyal programlar ve kültürel etkinliklerle
Bölüm/Oda Onarımı
1
1
1
1
4
Bölüm/Oda Donanımı
(Elektronik)
9
6
1
2
1
19
Bölüm/Oda Donanımı
(Tefrişat)
28
12
1
2
1
44
Eğitim Materyali Yardımı
1
1
28
1
25
1
1
1
59
Eğitmen Görevlendirmesi
(Merkezden)
2
2
2
2
5
3
1
5
1
1
1
1
1
1
1
1
2
3
35
Eğitmen Görevlendirmesi
(Yerel)
1
2
3
1
2
1
4
7
6
2
1
5
35
2
2
4
14
3
3
3
11
7
4
2
22
2
6
2
2
2
7
6
15
119
15
15
1
4
3
4
1
13
Türkoloji Yaz Stajı
(katılımcı sayısı)
Türkoloji Yaz Stajı:
Afganistan (katılımcı
sayısı)
Diğer (Faaliyet Sayısı)
4.5.2. HİZMETİÇİ EĞİTİM SEMİNERİ
Bağımsızlığını yeni kazanmış Türk Cumhuriyetleri
ile Türk ve Akraba Topluluklarından ülkemize davet
edilen eğitim kurumu yöneticileri ve öğretmenlerine,
Türk eğitim sisteminin tanıtılmasının ve tecrübelerin
paylaşılmasının amaçlandığı program 1995 yılından
itibaren yürütülmektedir.
Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri ile İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi ve Yabancı Diller Fakültesi
öğretim üyeleri tarafından verilen eğitimlere 2008
yılında 109 kursiyer katılmış olup, katılımcıların 20002008 yılları arası sayılarını gösteren tablo aşağıda yer
almaktadır.
2000-2008 Yılları Hizmetiçi Eğitim Semineri Katılımcı Sayıları
Kazakistan
84
Özbekistan
10
Azerbaycan
75
Kırgızistan
83
Romanya
15
Başkortostan
11
Kırım
69
Tacikistan
17
Bosna Hersek
30
Kosova
50
Tataristan
25
Bulgaristan
40
Makedonya
37
Türkmenistan
37
Gürcistan
43
Moldova
46
Diğer Ülkeler
15
Irak
10
Nahçıvan
10
Toplam
720
Eğitim sistemlerinin tanıtımı için düzenlenen seminerlerin yanı sıra, Türk kültürünün ve tarihinin katılımcılara tanıtılması maksadıyla İstanbul, Edirne ve
117
Bursa’daki saraylar ve müzeler başta olmak üzere tarihi ve turistik mekanlara düzenlenen geziler ile program zenginleştirilmektedir.
4.5.3. MEDYA VE İLETİŞİM PROGRAMI
Kitle iletişim araçları, kitleleri eğlendirmek ve onların
hoşça vakit geçirmelerini sağlamanın dışında, çok
daha farklı ve önemli işlevler icra etmektedirler. Yaşanan teknolojik gelişmelerin kitle iletişim sektörüne de yansımasıyla medya, toplumdaki en etkin güç
merkezlerinden biri haline gelmiştir. Medya ulaştığı
bu gücüyle, bireyler ile toplumların tutum ve davranışlarını etkileyebilmenin, etkilemekle de kalmayıp
bunları değiştirebilmenin en etkin yöntem ve araçlarına sahip hale gelmiştir.
Kitle iletişimin, haber üretme/alma mekanizmalarının
geliştirilmesi amacıyla gerekli altyapı ve insan kaynakları kapasitesinin oluşturulması, bölge insanlarının
siyasi kimliklerini kazanmalarına ve demokratikleşme
süreçlerine katkı sağlanması, azınlık durumunda olan
Türkçe konuşan toplulukların kendi seslerini
duyurmalarının sağlanması, medyanın imkanlarından
faydalanarak dünya ile entegrasyonlarının desteklenmesi amacıyla 2008 yılında Başkanlığımızca medya
ve iletişim alanında yürütülen faaliyetler şu başlıklar
altında toplanmaktadır:
a) Altyapı ve Tesislerin Kurulması
Başkanlığımız faaliyet alanındaki bölgelerde iletişimin
geliştirilmesi amacıyla televizyon, radyo, haber ajansı, medya eğitim merkezi gibi kuruluşların stüdyo ve
yayın sistemleri gibi teknik altyapılarının kurulması
sağlanmaktadır.
b) Yayın ve Hizmet Ağlarının Geliştirilmesi
Sınırlı bir alanda yayın yapmakta olan mevcut radyotelevizyon kuruluşlarının karasal vericiler, radyo-link,
13
2008
Arnavutluk
uydu ve kablo TV gibi teknolojiler ile yayın kapsama
alanlarının genişletilerek hedef kitlede artış sağlanması amaçlanmaktadır.
c) Teknik Ekipman ve Malzeme Destekleri
Medya kuruluşlarının elektronik yayın altyapılarının
modernizasyonu ve iyileştirilmesi çalışmaları kapsamında teknik ekipman ve elektronik malzeme sağlanmaktadır.
d) Tadilat ve Tefrişat Desteği
Medya sektöründe hizmet veren kuruluşların altyapılarının ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi amacıyla bina ve ofislerinin tadilat ve tefrişatlarının yapılması hedeflenmektedir.
e) Eğitim, Uzmanlık ve Danışmanlık Destekleri
Ülkemizdeki medya ve iletişim alanında uzman kurum ve kuruluşlarının altyapı ve insan kaynakları
kullanılarak gelişmekte olan ülkelerdeki medya sektöründe kapasite geliştirmeye yönelik eğitim ve danışmanlık hizmetleri verilmektedir. Gazeteciler, yapımcılar, radyo-tv programcıları, spikerler ve teknik
personel gibi medya çalışanlarını kapsayan eğitimler
ağırlıklı olarak TRT Genel Müdürlüğü, Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi ve özel sektör yayıncılık
kuruluşları tarafından gerçekleştirilmektedir.
f) Mali Destekler
Gelişmekte olan ülkelerde faaliyet gösteren medya
kuruluşlarının hizmetlerinin devamlılığını sağlamak
ve hizmet kalitelerini yükseltmek amacıyla bina kirası, personel maaşları, elektrik, internet kullanım
bedeli gibi cari giderleri karşılanmaktadır.
g) Gazete ve Dergilerin Desteklenmesi
Gelişmekte olan ülkelerde kısıtlı imkanlarla yayımlanan gazete ve dergilerin basım ve dağıtım giderleri, editör, yazar, tercüman ücretleri gibi giderlerinin karşılanması amacıyla mali destek sağlanması,
elektronik ortamında yayımlanan gazete ve dergiler
için internet ve web uzmanı giderlerinin karşılanması, haber üretimi, dizgi, basım ve dağıtım sürecinde
gerekli ekipmanların temini amaçlanmaktadır.
h) Radyo ve TV Programlarının Desteklenmesi
Gelişmekte olan ülkelerde radyo ve televizyon programlarının desteklenmesi amacıyla yapım ve yayın
giderleri, programcı ve sunucu ücretleri, tercüman
ücretleri gibi giderlerin karşılanması ve programların
yapım ve yayını için teknik ekipman sağlanması hedeflenmektedir.
i) Belgesel / Film/ Video Klip Destekleri
Başkanlığımızca belgesel, kısa film, video kliplerin
çekim ve yayınları desteklenmekte, çekim, kurgu ve
yayın sürecinde talep edilen uzmanlık, ekipman, ulaşım ve lojistik destek sağlanmaktadır.
j) Kurumlar Arası İşbirliği Çalışmalarının Desteklenmesi
Ülkemiz medya-iletişim kurumları ile gelişmekte olan
ülkelerdeki muadil ve benzer kuruluşlar arasında işbirliğini tesis edip geliştirmek amacıyla ülkemize
gelen ya da ülkemizden bölgeye giden heyetler desteklenmektedir. Ulaşım, konaklama, tercüme hizme
ti bedeli gibi giderler karşılanmakta, medya kuruluşları arasında iletişim ve koordinasyon sağlanmakta,
tanıtım ve işbirliğine yönelik görüşmeler organize
edilmekte, gerekli durumlarda işbirliği protokolleri
yapılmaktadır. Bu kapsamda ülkemiz medya-iletişim sektöründe farklı alanlarda hizmetler sunan TRT
Genel Müdürlüğü, RTÜK Başkanlığı, Anadolu Ajansı Genel Müdürlüğü, Basın Yayın ve Enformasyon
Genel Müdürlüğü, TÜRKSAT A.Ş. Genel Müdürlüğü
gibi kamu kurum ve kuruluşları, üniversitelerin iletişim fakülteleri, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör
kuruluşları ile işbirliği yapılmaktadır.
k) Organizasyon Destekleri
Ülkemiz medya kurum ve kuruluşları ile faaliyet alanımızdaki kuruluşlar arasında işbirliği tesis edilerek
geliştirilmekte, karşılıklı bilgi ve tecrübe paylaşımı
sağlama amacıyla genellikle bölgesel çapta düzenlenen sempozyum, konferans, kurultay, forum v.b.
toplantı organizasyonları desteklenmekte ve ulaşım,
konaklama, tercüme hizmeti giderleri karşılanmaktadır.
4.5.4. ULUSLARARASI POLİS EĞİTİM İŞBİRLİĞİ PROGRAMI
Türkiye’nin güvenlik alanında işbirliği içerisinde olduğu ülkelerin polis amirleri ve uzmanlık gerektiren
birimlerinde görev yapan uzmanların gelişmelerden
haberdar edilmesi, eğiticilerin eğitilerek temel eğitim formasyonu kazandırılması ve eğitmenliklerini
en etkin şekilde ülkelerinde kullanabilmeleri, emni-
Polis Akademisi’nde hizmet içi eğitim verebilecek
birimlerin tespit edilmesiyle 2007 yılında uygulanmaya hazır hale getirilen programda, Kırgızistan ve
Arnavutluk Cumhuriyetleri pilot ülke olarak seçilmiştir. Proje çerçevesinde 2008 yılında Kırgızistan’a yö-
Bölgesel ve uluslararası güvenlik konularında etkin
bir rol üstlenen ülkemizin, 2008 yılında gerçekleştirdiği eğitim programlarının konuları aşağıda yer
almaktadır;
Operasyonel Atış Teknik ve Taktik Müdahale Kursu
Polis Savunma Taktikleri Temel Eğitim Kursu
Küresel Terörle Mücadelede İstihbarat Kursu
Temel İstihbarat ve Yaya Mobil Takip Kursu
Polis Eğiticilerinin Eğitimi Kursu
Örgütlü Suçlarla Mücadele Kursu
Terörle Mücadele Temel Eğitim Kursu
Uluslararası Terörizm ve Örgütlü Suçlarla Mücadele Kursu
Yabancılar Temel Eğitim Kursu
Takip Teknikleri Kursu
Oto Hırsızlığı ile Mücadele Kursu
Programın 2009 yılında uygulanacak ikinci aşamasında, Moğolistan, Kazakistan ve Türkmenistan
Emniyet Teşkilatlarına yönelik uygulanacak eğitim
programları için gerekli ihtiyaç analizi ve yıllık program hazırlanması çalışmaları da 2008 yılında tamamlanmıştır.
119
nelik olarak 5’i Türkiye’de, 3’ü Kırgızistan’da olmak
üzere toplam 8 eğitim programı düzenlenmiştir.
Arnavutluk’a yönelik olarak ise 2’si Türkiye’de, 4’ü
Arnavutluk’ta olmak üzere toplam 6 eğitim programı düzenlenmiştir. 62 Türk eğiticinin görev yaptığı
programlarda, 235 emniyet mensubunun teknik ve
pratik eğitimler alması sağlanmıştır.
2008
yet teşkilatları arasındaki ilişkilerin güçlendirilerek
gelecekteki ortak çalışmalara zemin hazırlanması,
polislik uygulamalarındaki uluslararası standartların
yaygınlaştırılması gibi önemli amaçları olan “Uluslararası Polis Eğitim İşbirliği Programı” TİKA ve Polis
Akademisi işbirliğinde yürütülen bölgesel bir programdır.
4.5.5. SAĞLIK PROJELERİ
Hızla değişen dünyada sağlık sorunlarına, ülkelerin
ve insanların sağlık alanında artan beklentilerine cevap verecek sağlık hizmetlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Kentleşme ve küreselleşme dünya genelinde
bulaşıcı hastalıkların yayılmasını hızlandırmakta ve
kronik rahatsızlıkların ağırlığını artırmaktadır. İçinde
bulunduğumuz zaman diliminde küresel ısınma ve
gıda güvensizliği sağlık alanındaki en önemli tehditlerdendir.
Kongre/Konferans
Sağlık alanında düzenlenen uluslararası kongre ve
konferanslar ülkeler arasında bilgi paylaşımı ve hizmet aktarımını kolaylaştırarak sağlık alanındaki sorunların çözümüne ciddi katkı sağlamaktadır.
2008 yılında Başkanlığımız ile çeşitli kurumlar işbirliğinde düzenlenen sağlık projeleri şunlardır:
İşbirliği Yapılan Kuruluş
TİKA Tarafından Gelişmekte
Olan Ülkelerden Davet Edilen
Katılımcı Sayısı
2. Uluslararası Hasta Güvenliği Kongresi
T.C. Sağlık Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü,
Uluslararası Hastaneler Federasyonu ve Joint
Commission International
11
2. Uluslararası Orta Asya Enfeksiyon
Hastalıkları Kongresi
Karadeniz Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon
Hastalıkları Derneği ve Kazak Milli Tıp Akademisi
5
18. Dünya Çocuk Ve Ergen Ruh Sağlığı
Kongresi
Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Derneği ve
Uluslar arası Çocuk ve Ergen Psikiyatri ve İlişkili
Meslekler Derneği
21
7. Dünya Çocuk Ergen Başağrısı Kongresi
Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi
10
10. Ulusal Çocuk Nörolojisi Kongresi Ve
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesinde
Staj
Makedonya Üniversitesi Nöroloji Bölümü
2
Üreme Sağlığı Hizmetlerinde Kitle İletişim
Teknikleri, İletişim-Eğitim Becerileri Ve
Neonatal Resüsitasyon Konulu Eğitim
T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile
Planlaması Genel Müdürlüğü
26
Avrasya Tıp Günleri Sempozyumu
Bayındır Hastaneleri
35
Çocuk Nörolojisinde Sık Karşılaşılan
Sorunlar Çalıştayı
Hacettepe Üniversitesi Çocuk Nörolojisi Bölümü
23
Çocuk Nörolojisi Kongresi
Türkiye Çocuk Nörolojisi Vakfı, Hacettepe Üniversitesi
Tıp Fakültesi Çocuk Nörolojisi Bölümü, Gazi Üniversitesi
Tıp Fakültesi Pediatri Bölümü ve Saraybosna
Üniversitesi Klinik Merkezi Çocuk Nörolojisi
93
Mesleki eğitim, işsizliğin önlenmesine ve üretimin
artmasına yönelik katkısı nedeniyle gelişmekte olan
ülkelerin kalkınmasında hayati derecede öneme sahiptir. Ülkemizin mesleki eğitimdeki bilgi ve birikiminin gelişmekte olan ülkelere aktarılması amacıyla
pek çok proje gerçekleştirilmiştir. Son yıllarda Afrika
ülkeleriyle ikili ilişkilerimizde kaydedilen gelişmelerin bir sonucu olarak “Batı Afrika Ülkelerine Yönelik
Mesleki Eğitim Kursları Programı” başlatılmıştır.
Ankara Gazi Mesleki Eğitim Merkezi işbirliğinde yürütülen programa, Batı Afrika’da bulunan 8 ülke; Nijerya, Kamerun, Gana, Liberya, Sierra Leone, Nijer,
Mesleki Eğitim Kursları
Benin ve Togo’nun katılması planlanmıştır.
Oto teknisyenliği, elektrik teknisyenliği ve tekstil
alanlarında her ülkeden 30’ar kursiyere Ankara’da
1’er aylık eğitim verilmesi şeklinde gerçekleştirilen
programın Nijerya ve Kamerunlu kursiyerlere yönelik olan kısmı 2007’de, Benin, Gana ve Nijerli kursiyerlere yönelik kısmı ise 2008 yılı içerisinde tamamlanmıştır. Diğer 3 ülkeye yönelik eğitimlerin de 2009
yılında gerçekleştirilmesi öngörülmektedir. Program
ile, kalkınma strateji planlarında, mesleki eğitim konusuna özel önem veren Batı Afrika ülkelerinin bu
alandaki çabalarına önemli bir katkı sağlanmaktadır.
121
4.5.6. BATI AFRİKA ÜLKELERİNE YÖNELİK MESLEKİ EĞİTİM KURSLARI PROGRAMI
2008
Afrika Sağlık Taramaları
4.5.7. FUARLAR
Teknolojik gelişmelerin, ürün ya da hizmetlerin, yeniliklerin paylaşıldığı en önemli platformlardan olan
uluslararası fuarların kalkınma işbirliğine önemli katkıları bulunmaktadır. Gerek destek verilen ülkelerin
ticari ve ekonomik ilişkilerini geliştirmesi gerekse
bu ülkelerin problemlerine daha yakından bakılarak
sağlıklı çözümler üretilmesi bakımından uluslararası
fuar organizasyonları taraflar için son derece verimli
olmaktadır.
Geçmiş yıllarda olduğu gibi, 2008 yılında da, başta
TÜYAP olmak üzere, Türk özel sektör firmaları tarafından düzenlenen fuarlara Başkanlığımızın görev
sahasındaki ülkelerden sanayici, işadamı ve profesyonellerin katılımı teşvik edilerek, bölgesel ticari işbirliğinin gelişmesine önemli bir katkı sağlanmıştır.
Fuarlara katılan 305 firmadan 134’ünün doldurduğu
“Fuar Katılımcı Anket Formları”nın sonuçlarına göre,
katılımcı firmaların %71’i fuar esnasında iş bağlantısında bulunmuştur.
2008 yılı içerisinde düzenlenen 26 fuara, 20 ülkeden
toplam 305 firmanın katılımı Başkanlığımızca sağlanmıştır. Gerçekleştirilen uluslararası fuarları ve bu
fuarlara katılan temsilcilerin sayılarını gösteren tablo
aşağıda takdim edilmektedir.
Fuar/Ülke
İstanbul Gıda Ve İçecek Ürünleri
Konya Tarım, Hayvancılık, Tavukçuluk ve Süt Endüstrisi
Adana 2. Gıda, İçecek Ürünleri, Gıda İşleme, İçecek Teknolojisi ve Unlu Mamuller
Teknolojileri
Pencere, Cam Teknolojisi, Yan Sanayi Ve Tamamlayıcı Ürünler
Tıbbi Analiz, Teşhis, Tedavi, Koruma, Rehabilitasyon Ürün, Cihaz,
Teknik ve Ekipmanları
Adana 2. Plastik, Kauçuk, Kalıp Teknolojileri Ve Hammaddeleri
UNICERA (Seramik ve Banyo)
Bursa Yapı ve Yaşam
Çukurova Konfeksiyon Makineleri ve Konfeksiyon Yan Sanayi
İstanbul 2.Deri Moda
Avrasya Tarım
Konya Ağaç İşleme Makineleri, Kesici Takımlar, El Aletleri ve İNTERMOB
İstanbul Kalıp, Kalıp Teknolojileri, Yan Sanayi Ve Saç Levha İşleme
Bursa Bebe ve Çocuk Hazır Giyim Ve Çocuk İhtiyaçları
Konya Gıda- Gıda Tek
Çukurova Tıp
Bursa Tekstil Makineleri ve İplik
İstanbul Ambalaj
Ağaç İşleme Makineleri, Kesici Takımlar, El Aletleri
Konya 3. İstifleme, Depolama, Taşıma ve Lojistik
Bursa Metal İşleme Teknolojileri
Plast Eurosıa İstanbul
İstanbul 3. Deri Moda
Growtech Eurosia Tarım ve İhtisas
Agrotec Tarım
Akdeniz İş Görüşmeleri
2
2
2
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
1
1
2
2
1
1
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
2
2
2
1
2
1
2
2
2
2
1
2
2
1
1
1
2
2
2
1
2
2
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
1
1
1
2
1
2
2
2
1
2
2
1
2
2
19
2
2
1
2
16
1
1
7
1
2
2
21
2
1
14
2
3
13
2
1
1
1
2
3
11
2
2
16
2
2
2
4
1
1
2
2
2
18
1
11
2
2
2
1
Senegal
Sudan
Etiyopya
Filistin
Ukrayna (Kırım)
Moldova
Makedonya
1
2
13
1
2
5
2
1
2
2
24
1
5
2
1
2
1
1
2
1
2
1
22
2
1
1
1
2
2
2
1
1
3
1
1
2
1
2
1
2
14
6
2
2
2
2
1
1
2
2
1
2
2
2
319
2
1
2
Afganistan
2
1
1
Kosova
2
1
1
Karadağ
Bosna Hersek
Arnavutluk
2
1
2
Türkmenistan
1
2
2
Tacikistan
Özbekistan
2
1
1
2
2
Toplam
2
1
1
2
2
1
12
4
1
4
17
1
8
8
1
1
2
1
14
12
3
1
6
123
2
Orta Doğu, K. Afrika ve
Afganistan
Balkanlar ve Doğu Avrupa
2008
2
Moğolistan
2
Kırgızistan
Gürcistan
2
Kazakistan
Azerbaycan
Kafkaslar ve Merkez Asya
4.5.8. TÜRKİYE KALKINMA YARDIMLARI KAPASİTESİ PROGRAMI (KAP)
90’lı yılların başından itibaren gelişmekte olan ülkelerin acil teknik işbirliği taleplerini karşılamak için
büyük bir istekle ve özveri ile çalışan ülkemiz, teknik
işbirliği alanında hizmet veren tüm Türk kamu kurum ve kuruluşlarının hizmetlerini daha da arttırmak
üzere istekli olması nedeniyle, 2008 yılında Kalkınma
Yardımları Kapasite Programı (KAP) olarak adlandırılan yeni veri tabanını programını hayata geçirmiştir.
dolayısıyla bölgesel bir işbirliği ortamının yaratılmasına vesile olacağına inanılmaktadır. Donör ülkeler
ve uluslararası kuruluşlar tarafından da önemi vurgulanan “bölgesel kalkınma ihtiyacı”na bu çalışma
ile katkıda bulunulması, bölgesinde ve dünyada bir
barış unsuru olmayı dış politikasının ana ögesi olarak belirleyen Türkiye için önemli bir görevin ifası
anlamına gelmektedir.
Tüm Türk kamu kurum ve kuruluşlarının verebilecekleri eğitim programı ve danışmanlık hizmetlerinin
envanterinin tutulduğu program vasıtasıyla kamu
kurumlarımızca gerçekleştirilebileceği belirtilen yaklaşık 400 eğitim programı alıcı ülkelerin ihtiyaçları ve
kalkınma öncelikleri, programların uygulanma süresi ve bütçe olanakları açısından değerlendirilmiş ve
73 eğitim programının TİKA desteğiyle uygulanması
için çalışmalara başlanmıştır.
“Türkiye Cumhuriyeti Uluslararası Eğitim Programları” (Republic of Turkey International Training
Programmes: TR-ITP) adı altında yayınlanmaya hazır
hale getirilen Rapor, TİKA Program Koordinatörlükleri ve Türk Büyükelçilikleri tarafından işbirliği
yapılan ülkedeki yetkililere sunulacak ve 2009 yılında
hayata geçirilecektir.
Söz konusu eğitim programlarına pek çok ülkeden
iştirakin sağlanmasının, değişik ülkelerden gelen
uzman kadroları arası iletişimin geliştirilmesine,
4.5.9. DİĞER BÖLGESEL PROJELER
GÜNEY VE ORTA ASYA BÖLGESEL
GÜNEY SAHARA BÖLGESEL
Nogay Bilgi Şöleni
ODTÜ’de Yüksek Lisans ve Doktoraya Kabul Edilen Yüksek Öğretim Araştırma Görevlilerine Burs Desteği
Afrika Birliği Komisyonu Heyeti’ne Türkiye’de Çalışma Programı
AVRUPA BÖLGESEL
Afrika Birliğinin Kurumsal Kapasitesinin Geliştirilmesi Amacıyla Donanım Desteği
ODTÜ İşbirliğinde Uluslararası İlişkiler Konferansı
Afrika Faaliyetleri Tanıtımı ve Toplantıları
Fondation Partage Vakfına Proje Finansman Desteği
Türkiye-Afrika Dış Ticaret Toplantısı
4.6. ULUSLARARASI KURULUŞLARLA İŞBİRLİĞİNDE 2008 YILINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN ÖNEMLİ FAALİYETLER
1993’ten günümüze kadar OECD ile işbirliğinde işletilen “OECD Ankara Vergi Merkezi” ile 1993–2005
yılları arasında işletilen OECD İstanbul Özel Sektör
Geliştirme Merkezi’nde gerçekleştirilen vergi ve
özel sektörün geliştirilmesine yönelik eğitim programlarından 7.000’i aşkın uzman yararlanmıştır.
Son yıllarda aktif bir şekilde OECD toplantılarını takip eden ve OECD’nin çeşitli birimlerde “secondee”
(stajyer) olarak pek çok uzmanını görevlendiren
TİKA, işbirliğini farklı bir boyuta taşıyarak, yetişmiş
uzmanlarını OECD projelerinde görevlendirmeye
başlamıştır.
OECD ile işbirliği kapsamında gerçekleştirilen diğer
faaliyetler:
Yardım Etkinliği III. Üst Düzey Forumu
Kalkınma Yardımları Komitesi Üst Düzeyli Toplantısı
Karadeniz ve Orta Asya Ekonomik Görünümü (BSECAO) Projesi
Norveç’in OECD Tarafından Yapılan “Peer Review” Süreci
Kalkınma Merkezi Yıllık Katkı Payı
Demokratik Yönetişim için Ortaklık Projesi
Kalkınma Yardımları Politika Diyalogu III. Toplantısı
OECD Bünyesinde TİKA Uzmanlarının Görevlendirilmesi
a) Kalkınma Programı (UNDP)
Güney-Güney İşbirliği Projesi
Dışişleri Bakanlığı ve BM Kalkınma Programı (UNDP)
desteğiyle, ‘’Güney-Güney İşbirliği’’ kapsamında
gerçekleştirilen ‘’Türkiye’nin Uluslararası Kalkınma
İşbirliğine Katılımının Güçlendirilmesi’’ projesi Ağustos 2008 tarihinde başlamıştır. Projenin amacı, 2005
tarihli “Kalkınma Yardımlarının Etkinliği Hakkında Paris Bildirgesi”nin sahiplenme, uyumlaştırma, sonuç
odaklı yönetim ve karşılıklı hesap verebilirlik ilkeleri
doğrultusunda ülkemizin resmi kalkınma yardımlarının etkinliğinin arttırılması ve yükselen donör ülke
olarak kapasitesinin güçlendirilmesidir.
Projenin ilk etkinliği olarak İstanbul’da “Kadın ve Demokratik Yönetişim” konulu bir uluslararası toplantı
düzenlenmiştir.
Proje, UNDP ofislerinin, bölgesel merkezlerinin,
siyasi enstitülerinin ve bilgi ağlarının altyapısını
Türkiye’nin kullanımına açacaktır. Ayrıca, proje ile
diğer yükselen donörler ve yardım alan ülkelerle
çok-taraflı ortaklıkların ve bölgesel işbirliğinin geliştirilmesi ve ülkemizin “Binyıl Kalkınma Hedefleri”ne
ulaşmada daha etkin ve verimli bir biçimde rol almasına katkıda bulunmasının sağlanması hedeflenmektedir.
125
İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)
Birleşmiş Milletler ile İlişkiler (UN)
2008
Her yıl artış gösteren yardım miktarları ile uluslararası donör camiasının dikkatini çeken Türkiye, en etkin
yardım kanalı olarak kullandığı TİKA’nın diğer donör
ülkelerin kalkınma yardımları kuruluşları ve yine bu
alanda çalışan uluslararası kuruluşlarla işbirliğine gidilmesine önem atfetmektedir. Türkiye’nin bu yaklaşımının yanı sıra, artan kapasitesi ve imkanları nedeniyle, TİKA’ya diğer donörlerden işbirliği teklifleri
gelmekte ve alanda yer alan TİKA ofisleri eliyle ortak
projelere imza atılmaktadır.
Avrasya’da Sürdürülebilir İş Geliştirme Projesi
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’nden “yoksulluğun azaltılması” ve “kalkınma için küresel ortaklık
geliştirilmesi”ne yönelik olarak başlatılan Projenin
amacı Avrasya Bölgesi’nde gelişmekte olan devletlerin ekonomilerini destekleyerek bölge halkının
refah düzeyinin iyileştirilmesi, yeni istihdam imkânı
sağlanması ve yerel yatırımcıları teşvik etmektir.
Ülkemiz de dâhil olmak üzere toplam 12 ülkede uygulanan Proje’nin Bosna Hersek, Kosova, Kazakistan
ve Özbekistan’ı kapsayan kısmına, Başkanlığımızca
3 yıl süreyle destek sağlanması kararlaştırılmıştır.
Karbon Finansmanında Sivil Toplumun Rolü Çalıştayı
b) Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı
(UNIDO)
Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO)
ile ülkemiz arasında süregelen işbirliği, 16 Haziran
2008 tarihinde TİKA-UNIDO İşbirliği Anlaşması’nın
imzalanması ile ivme kazanmıştır. Afrika, Kafkasya, Orta Asya (Afganistan dahil), Akdeniz, Doğu ve
Güneydoğu Avrupa ile TİKA ve UNIDO’nun işbirliği
yaptığı diğer ülkelerde sınai kalkınmayı desteklemek
amacıyla imzalanan anlaşma ile;
Tarımsal - sınai kalkınma,
Gıda güvenliği,
Özel sektör ile küçük ve orta boy işletmelerin geliştirilmesi,
Enerji verimliliği ve çevre koruma ile teknoloji yayımı ve yatırımların teşviki gibi alanlarda ortak projeler gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.
UNIDO ile işbirliğinde her yıl düzenli olarak gerçek-
leştirilen etkinlikler çerçevesinde TÜBİTAK-TÜSSİDE ev sahipliğinde düzenlenen “Teknolojik Öngörü
Semineri” ve Bursa’da TÜBİTAK-BUTAL tesislerinde
düzenlenen “Tekstilde Fiziksel Testler Çalıştayı”na,
toplam 20 ülkeden 51 uzmanın katılımı sağlanmıştır.
Benzer çalıştayların 2009 yılında da düzenlenmesi
öngörülmekte olup, etkinliklerin kapsamının “Gıda
Laboratuarları Yönetimi ve Uygulamaları, Gıda Maddelerindeki Mikotoksinlerin Önlenmesi ve Kontrolü
ile Gıda Güvenliği” ve “Nanoteknoloji-Temiz Oda
Kullanımı Çalıştayı” gibi programları da içine alacak
şekilde genişletilmesi hedeflenmektedir.
BM En az Gelişmiş Ülkeler Konferansı
BM Genel Kurul Toplantıları Yüksek Düzeyli Görüşmeleri
UNCTAD 12. Toplantısı, Gana/Akra
FAO-Türkiye Ortaklık Programı Toplantısı
Diğer Uluslararası Kuruluşlarla İlişkiler
İKB-TİKA İşbirliği Protokolü
EİT Özelleştirme Toplantısı
EİT Donörler Toplantısı, Antalya
VI. Ulusal Odak Noktaları Toplantısı
Kuzey Kore Programı
ADFIMI Toplantısı (Afrika’da workshop)
TEPAV Toplantısı
İstanbul Pasifik Forumu
NATO İstanbul Bilgilendirme Toplantısı
CARICOM Konferansı
Orta Gelirli Ülkeler Kalkınma İşbirliği Konferansı
“Development Assistance Operators from EU New Member States” Konferansı

9 yıl önce TİKA Faaliyet Raporu 2008

Transkript

Benzer belgeler

Afrika

Reliability Assessment - International Power Electric Technology Co.

ekinoks proje danışmanlık hibe ve teşvik proje referansları

3 ay önce Afrika

günlük bülten - Global Menkul Değerler

Gizlilik Politikası

10.05.2016 - ICBC Yatırım

Kültür mirası alanında komşu ülkeler arasında işbirliği Kırmıtlı Kuş

Opening Address by the Chairman, the Hon. Nguyen Van Giau

Faaliyet Raporu

IZODER-Sunum-M.AKDAS

1 Socrates-Comenius, Eylem 2.1. Projesi “Bir Eğitim Projesi olarak

ile Küresel Miras Fonu (Global Heritage Fund) 9-10