alanında bir devrimin öncüsü

Cilt 12 Sayı 8
Reaction
Reaction
Metal işleme, metroloji, takım imalatı, otomasyon ve hareket kontrol sektörlerine yönelik haberler
www.renishaw.com
Renishaw: Ölçüm
alanında bir devrimin öncüsü
Yeni beş eksenli tarama sistemi ile 500 mm/saniye’ye varan hızlarda ölçüm imkanı
Renishaw, yeni geliştirdiǧi beş eksenli tarama teknikleri
ile, koordinat ölçüm tezgahları (CMM) teknolojisinde son
20 yılın en önemli gelişmesine imza atıyor. Koordinat
ölçüm tezgahlarında yüksek hassasiyetli ve ultra hızlı
beş eksenli tarama saǧlayan yeni Renscan5™ teknolojisi
ve ölçme kafaları ile prob sistemlerinden oluşan yeni bir
ürün grubunun ilk örneǧi olan REVO™, tarama sistemleri
konusunda çıǧır açan buluşlar.
Renscan5™ teknolojisi, 500 mm/saniye’ye varan hızlarda
ölçüm yapabilen ve mevcut üç eksenli tarama sistemlerine
özgü ölçüm hatalarını pratikte ortadan kaldıran beş eksenli
tarama sistemlerinin geliştirilmesine imkan vermiştir. Beş
eksenli tarama sistemi, bu avantajlarını, kontrol rutinleri
esnasında hareketin çoǧunu daha hafif olan ölçüm kafasına
yaptırıp, CMM’in yekpare hareketinden kaynaklanabilecek
dinamik hataları asgariye düşürmesine borçludur.
Renscan5™, Renishaw’un gelecek nesil yüksek hızlı tarama
sistemlerinin belkemiǧini teşkil eden, yeni UCC2 evrensel
CMM kontrolörleriyle birlikte satışa sunulacaktır.
Yeni Renscan5™ teknolojisinin getireceǧi avantajlardan
yararlanacak olan ürünlerin ilki REVO™’dur. Bu teknoloji
sayesinde REVO™, hem kontrol kapasitesini maksimum
düzeye çıkaracak, hem de oldukça yüksek bir sistem
hassasiyeti saǧlayacaktır.
REVO™, tarama sürecinde senkronize hareket yönteminden
faydalanarak parça geometrisindeki deǧişiklikleri hızla
algılamakta ve bu arada dinamik hatalara yol açmamaktadır.
Böylece CMM, ölçüm esnasında belirli bir vektör boyunca
sabit bir hızla hareket edebilmekte ve klasik üç eksenli tarama
işlemleri sırasında olduǧu gibi, tezgahın hızlanmasından
kaynaklanan eylemsizlik hataları ortadan kalkmaktadır.
REVO™’nun iki ekseni de ultra sert küresel havalı yatak
teknolojisiyle donatılmıştır ve bu eksenler, 0.08 ark saniyelik
yüksek çözünürlüklü enkoderlere baǧlı, son teknoloji ürünü
fırçasız motorlarla çalışmaktadır. Bu teknolojinin başlıca
avantajlarından biri, sonsuz rotasyon ve sonsuz pozisyon
tespiti kapasitesi sayesinde ölçümü yapılacak noktalara daha
kolay erişim saǧlamasıdır.
REVO™ ölçüm kafasına takılan oldukça yenilikçi bir prob,
yüksek hızda hareket sonucu oluşabilecek dinamik etkileri
daha da azaltmakta ve hasassiyet kaybı olmadan uzun prob
uçlarıyla çalışılmasına imkan tanımaktadır. Prob ucunun kesin
konumu, lazer ışını yöntemiyle belirlenmektedir. Bu yöntemde,
lazer ışını prob gövdesinin içinden geçerek, prob ucunda
yer alan bir reflektöre gönderilir. Tamamen sabit olması
gereken klasik uçların aksine, içi boş olarak tasarlanmış bu
yeni uçlar esnek bir yapıya sahiptir. Bu özelliǧi sayesinde,
prob gövdesinde bulunan bir pozisyon algılama sensörü
(PSD) tarafından gözlemlenen lazer ışınının dönüş yolunu
saptırabilmektedir.
Lazerin PSD üzerine gelen noktasının hareketi, ölçüm kafası
ve probun geometrisi ve her bir CMM ekseni cetvel verileri ile
birlikte işlenmek suretiyle bir ölçüm sonucu oluşur. Bu şekilde
prob ucunun konumu kati olarak hesaplanmaktadır. Lazer
ışını üzerinde herhangi bir eylemsizlik etkisi oluşmadıǧından,
yüksek hızlarda bile hassas ölçüm yapılabilmektedir.
Yüksek hızlı ve güvenilir takım kontrolü için
yeni bir takım tanıma teknolojisi
Imalat esnasında takım kırılması, talaşlı imalat
atölyelerinin sık sık karşılaştıkları
bir sorundur.
Seri imalat esnasında takımın nereden ve neden
kırıldıǧını tespit etmek zor olabilir; diǧer yandan
çalışılan parçanın hurdaya çıkması, tashih
işçiliǧi, tezgah duruşlarından kaynaklanan zaman
kayıpları ve gecikmeler de verimliliǧi düşürüp
maliyetleri artırır. Fakat bir kırık takım tespit cihazı
kullanarak verimliliǧi ve karlılıǧı artırmak, hurda,
tashih ve duruş süresi gibi sorunlardan kurtulmak
mümkündür.
Konvansiyonel temassız kırık takım tespiti
cihazlarının temel çalışma prensibi, lazer ışının
bloke edilmesi (takım var) ya da edilmemesi (takım
yok) esasına dayanır.
Yeni TRS1 ise, klasik cihazların aksine, yalnızca
ışık düzeyindeki farkları ölçmediǧi için, diǧer kırık
takım tespit sistemlerine kıyasla daha fazla avantaj
saǧlamaktadır. Yeni geliştirilen bu takım tanıma
teknolojisi, gerçek imalat koşullarında hızlı ve
güvenilir olup, takım ile soǧutma sıvısı veya talaş
arasındaki farkı görebilmektedir.
Renishaw’un geliştirdiǧi bu yeni sistemde lazer
ışını takım üzerine düşürülmekte ve yansıyan
daǧınık ışın demetinin izlenmesi suretiyle kırık
takım tespiti yapılmaktadır. Bu tespit işlemi
sayesinde, her takımın işleme çevriminin başında
ve sonunda hızlı bir şekilde kontrol edilmesi
saǧlanmaktadır.
Cihaz, lazer kaynaǧı ve kırık takım tespitine
yönelik elektronik bileşenleri içeren tek bir üniteden
meydana gelmektedir. Bu kompakt yapı, TRS1’in
işleme alanı dışına monte edilmesine imkan
vermekte ve böylelikle çarpma tehlikesi olmadan
ve tezgahın kullandıǧı alandan çalmadan çalışmayı
mümkün kılmaktadır.
TRS1’in takıma göre konumu kritik önem
taşımadıǧından, cihaz, tezgah üzerinde herhangi
bir sert yüzeye monte edilebilir. Tezgah eksenleriyle
hassas bir şekilde hizalanması gerekmediǧi için de
montajı kolay ve hızlıdır.
Ekonomik, süratli ve güvenilir çalışan bu tek
parçalı cihaz, Ø0.5 mm boyundaki takımları bile
tespit edebilmekte ve bu işlem yaklaşık 1 saniye
sürmektedir. TRS1 ile matkap, uç frezesi, kanal
frezesi ve saplı uç frezesi dahil olmak üzere
pek çok işleme merkezi takımında tespit işlemi
yapılabilir. 0.3 metreden 2.0 metre gibi oldukça
uzak mesafelere kadar takım kontrolü yapabilen
kompakt cihaz, bu performansı sayesinde birçok
tezgahta kullanılabilmektedir.
Cilt 12 Sayı 8
Reaction
Kaliteyi yükseltmek ve maliyetleri düşürmek
için çok çalışıyoruz
Nissan’ın, Renishaw prob sistemleri ile elde ettiǧi başarının özeti: 375.000 euro’luk tasarruf ve sıfır hurda!
Yeni üretim hattı, eski üretim hatları ile aynı toplam kapasitede
iş çıkarmasına raǧmen onların kapladıǧı alanın yarısı
büyüklüǧünde. 2002 yılında yeni üretim hattında 14 çeşit kam
imal ediliyorken, bugün bu rakam 6.
Ingiltere’nin Sunderland kentindeki Nissan tesisleri 1986
yılında kuruldu. 1991’de ise tesise iki adet kam üretim
hattı ilave edildi. Nissan’ın bir yandan sürekli yeni araba
modelleri geliştirip diǧer yandan da çok çeşitli motor tipleri
üretmesi, 2001 yılına gelindiǧinde şirketin gelecekteki
üretim ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına tamamen yeni bir
yaklaşım benimsenmesini zorunlu kıldı.
Mevcut üretim hatlarında yeni nesil karmaşık yapılı kamların üretimi
mümkün deǧildi. Bu sorundan hareketle, iki kam üretim hattının
yerini alacak tek bir esnek üretim hattı tasarımı geliştirildi.
Deǧişen ihtiyaçları doǧrultusunda baǧımsız bir esnek ölçüm
sistemi arayışına giren şirketin aldıǧı ilk fiyat teklifi 375.000 euro
idi. Halihazırda kullanılmakta olan işleme teknikleriyle yüksek
kaliteli sonuçlar alınabildiǧi için, yeni bir sistem satın almak
yerine tesiste bulunan Okuma marka dört tezgahın iyileştirilmesi
seçeneǧi gündeme geldi. Renishaw LTO2S prob sisteminin her
bir tezgaha, taşıyıcıya monte prob şeklinde baǧlanması teklifi
götürüldü. Bu sayede tornaların esnek üretim kabiliyetinden
faydalanarak çok sayıda parça çeşidinin imalatı mümkün
olurken, dört tezgah için toplam maliyet sadece 30.000 euro ile
sınırlı kaldı. Uygulanan bu iyileştirme çalışması ile, Renishaw
probları sayesinde sorunlara anında tepki verme kapasitesine
kavuşan eski tezgahların ekonomik ömrü uzatılmış oldu.
En büyük başarı, parça ayarlama ve işleme sonrası numune
kontrolü süreçlerinde yaşandı, çünkü söz konusu süreçlerde bu
yeni uygulamaların hayata geçirilmesiyle birlikte hurda miktarı
ciddi ölçüde azaldı. Bir yıl içinde üretilen 550.000 kamdan
hiçbirinin hurdaya gitmediǧini açıklayan Nissan’ın önümüzdeki
yıl için hedefi, bu rakamı 2 milyon hatasız parçaya çıkarmak.
Prob kullanımı standart uygulama oluyor
Her CNC tezgahına, üretim sırasında ölçüm sisteminin nasıl
kullanılacaǧını ayrıntılı bir şekilde anlatan ve operatörler için bir
referans teşkil eden bir doküman yapıştırılır. Bu dokümanda,
operatörün niçin Renishaw problarını kullanarak bir post
process ölçümü başlatması gerektiǧine ilişkin dört temel sebep
sıralanmaktadır:
1. Genel kalitenin korunması, yani temel özelliklerin belirlenen sıklıkta (20 parçada bir) ölçülmesi
2. Takım deǧiştirme. Tezgahtaki takım yönetim sistemi her çevrimde kontrol edilerek, takımın tamamen mi yoksa
kısmen mi deǧiştirilmesi gerektiǧine karar verilir. Takımın
tamamen deǧiştirilmesi halinde, işlenen tüm özelliklerin ölçülmesi gerekirken, kısmi deǧişikliklerde, yalnızca
deǧiştirilen takımın işlediǧi özelliǧin ölçülmesi yeterlidir.
3. Varyant deǧiştirme.
4. Iş başı veya ilk çıkan parça. Tezgahtaki parça sayaçları her çevrimde kontrol edilir. Bu husus, özellikle soǧuk tezgahın Pazar gece vardiyasında çalıştırılması açısından önem taşır.
Üretim kapasitesindeki önemli artışlar ve prob kullanımın
standart uygulama haline getirilmesi sayesinde Nissan, geçmişte
yaşadıǧı sıkıntılardan tamamen kurtulmuştur.
Nissan Sunderland tesisi ve kam üretim hattı
Büyük bir alana kurulu Sunderland tesisinde Nissan tarafından
üretilen veya çevredeki yan sanayiden temin edilen parçaların
montajı ve yapımı ile ilgili üretim prosesleri yürütülmektedir.
CAD arayüzü üzerinde etkin ölçüm rutinleri
Renishaw’un yeni nesil, kullanıcı dostu ölçme ve
proses kontrol yazılımı Productivity+™ Active Editor
Pro, takım tezgahı probu kullanıcılarının her türlü
ihtiyacına cevap verebilecek şekilde tasarlanmıştır.
Yazılım, temaslı ve temassız lazer ölçme
sistemlerinde takım ölçme, kırık takım tespiti, parça
ayarı, parça ölçme ve prob tanımlama gibi etkili
ölçüm rutinleri geliştirilmesinde kullanılabilmektedir.
2
2
Productivity+ AEP, özelliklerin tek bir tıklama
ile tanımlanabildiǧi bir CAD arayüzü ve tezgah
parametrelerini güncellemek için ölçüm verilerini
kullanan sürükle-bırak özellikli bir arayüz kullanarak
ölçme çevrimlerini takım tezgahı üzerinde oluşturan
bir çözümdür. Bu yazılım sayesinde kullanıcıların, her
tezgah kontrol ünitesinde farklılık gösteren ve prob
çevrimleri oluşturmak için oldukça zaman alıcı bir yöntem
olan makro komutları hakkında ileri düzeyde bilgi sahibi
olması gerekmemektedir.
Productivity+™ Active Editor Pro kullanılarak, parça
işleme çevrimlerine ilişkin mevcut tezgah programları
okunabilmekte ve programın doǧru noktalarına ölçüm
çevrimleri eklenebilmektedir. Bu sayede metin editörleri
üzerinde kes-yapıştır işlemi yapma ya da tezgah
üzerinde düzenleme ihtiyacı ortadan kalkmaktadır.
Özellikler, doǧrudan yazılıma aktarılan bir CAD
modelinden seçilebilmekte ve böylece ölçme çevrimi
oluşturma işlemi daha da kolay hale gelmektedir. CAD
sistemi olmayan kullanıcılar ise, özellikleri iletişim kutuları
üzerinde seçerek ölçme çevrimini tasarlayabilmetedir.
Programlar tamamlandıǧında, hataların ve olası
bindirmelerin tespiti için eksiksiz bir simülasyon
oluşturulmakta ve ardından farklı kontrol sistemlerine
uygun dilde yazılım üretilmektedir. Productivity+ AEP,
Parasolid™ formatını desteklemektedir. Postprocessorlar
ise Fanuc, Heidenhain ve Siemens kontrol üniteleri ile
uyumludur.
Renishaw’un DCC CMM tezgahları için geliştirdiǧi
servo kontrollü konumlama probu esnekliǧi ve uzun
çalışma ömrü ile öne çıkıyor
Renishaw’un eşsiz servo kontrollü tarama kafası RevoTM
ile daha da zenginleşen dinamik ölçüm kafaları ailesi
Renscan5TM’e yeni bir ürün daha eklendi: GyroTM. Çok yönlü
ve benzersiz bir ölçüm kafası olan GyroTM, 500 mm/saniye’ye
varan hızlarda, temasla tetiklemeli ölçümden 5 eksenli
taramaya kadar çok çeşitli ölçüm çözümleri sunmaktadır.
Temasla tetiklemeli ölçüm özellikli Gyro™, 500 mm’lik bir erişim
aralıǧı içinde çalışabilme kapasitesine sahiptir. Servo kontrollü
kafa, yalnızca beş dakikalık bir prob kalibrasyonunun ardından,
ilave herhangi bir tanımlama gerektirmeden sonsuz açısal
pozisyonda kullanılabilmekte ve bu özelliǧi sayesinde kullanıcılar
zamandan büyük tasarruf saǧlamaktadır.
Gyro™ Touch trigger
Gyro™ ile birlikte kullanacaǧınız ilave bir Renscan3™
yazılım upgrade kiti, 3 eksenli CMM tarzı tarama özelliǧinden
yararlanmanızı saǧlayacaktır. Bu sayede, tek noktadan
yapılan ölçümlere nazaran çok daha hızlı bir şekilde veri toplamak
mümkündür.
Daha yüksek hassasiyet ve hız gereksinimleriniz varsa,
Renscan5™ yazılım upgrade kiti ile 5 eksenli tarama özelliǧini
kullanabilirsiniz. Renscan5TM teknolojisine dayalı 5 eksenli bir
tarama sisteminin en önemli avantajları, CMM tezgahının yekpare
hareketinden kaynaklanabilecek dinamik hataları
bertaraf etmesi ve daha yüksek tarama hızlarında çalışma imkanı
saǧlamasıdır.
Gyro™ Renscan3™
Gyro™ Renscan5™
Bir talaşlı imalat taşeronu nasıl yüksek kârlı çalışabilir?
Castle Precision, CNC tezgahlarında yüksek randıman ve yüksek verimlilikle çalışıyor.
Işmiline baǧlı ölçüm, işleme merkezlerinde halihazırda kullanılan
bir uygulamaydı; ancak Castle, yaptıǧı çalışmayla bu yöntemin
CNC torna tezgahlarında ayar ve kontrol işlemleri için de son
derece etkili olabileceǧini kanıtlamış oldu.
Operatör müdahalesine ihtiyacımız önemli ölçüde azaldı. Öyle
ki artık her operatör bir yerine iki tezgah çalıştırıyor.” Marcus
Tiefenbrun’un prob sisteminin işine saǧladıǧı faydadan hiç
kuşkusu yok: “Probla ölçüm sisteminin bize saǧladıǧı en büyük
avantaj, ofset sorunlarının azalması, daha doǧrusu tamamen
ortadan kalkması oldu. Bir diǧer avantaj ise, işlemlerin artık
aşırı uzmanlaşma gerektirmiyor olması. Diǧer taraftan, imalat
proseslerimizi yakından inceleme fırsatı bulan müşterilerimiz de,
ulaştıǧımız verimlilik ve hassasiyet düzeyinden çok etkileniyor ve
işlerini bize güvenle emanet ediyorlar.”
Castle Precision yöneticileri her branşta en son teknolojileri
uygulamaya koyuyor; ancak bunu sırf en yeniyi kullanmak
adına yapmıyorlar. Hayata geçirdikleri yeni sistemler öyle
yüksek verimlilikle çalışıyor ki, bazı durumlarda imalat
süreçlerinde yaşanan kaybın %80 oranında azalmasını
saǧlıyor. Örneǧin şirketin CNC torna tezgahlarında kullandıǧı
Renishaw prob sistemleri, tezgah kontrol sürelerini
35 dakikadan 6 dakikaya düşürüyor.
Ingiltere’deki talaşlı imalat atölyelerinin Castle Precision ‘dan
öǧrenecekleri çok şey var. Şirketin tesislerini ziyaret edip de
verimlilik ve kalite açısından ulaştıkları düzeyden etkilenmemek
mümkün deǧil. Üretim planlaması, talaşlı imalat, zaman
planlaması, bilgisayar sistemleri, faturalandırma ve satış
yönetimi gibi konularda da uzman olan şirketin yüksek verimlilik
konusundaki başarıları saymakla bitmiyor.
Kaliteyi kontrol ederek deǧil üretimde yakalayın!
Renishaw, Castle ile 20 yılı aşkın bir süredir yakın bir işbirliǧi
sürdürmektedir. Yönetim Kurulu Başkanı Marcus Tiefenbrun,
Renishaw ile olan işbirliklerini şöyle özetliyor: “Kalitenin kontrol
aşamasında deǧil, doǧrudan üretim aşamasında yaka“anması
gerektiǧine inananlardanım. Renishaw ölçüm sistemleri ise bu
üretim felsefesi çerçevesinde çok önemli bir role sahip. CNC
tezgahlarımız konusunda Renishaw ile uzun süredir birlikte
çalışıyoruz. Bugüne kadar bize sundukları destek ve esneklik
gerçekten takdire deǧer.”
Castle Precision, 1984 yılında Renishaw prob sistemli bir adet
6 paletli Mori Seiki tezgahı devreye aldı. O dönemde yazılımın
sunduǧu özellikler sınırlı olsa da, problar sıfırlama konusunda çok
faydalı oldu. Elde ettiǧi bu tatmin edici sonuçlardan sonra Castle,
satın alacaǧı her yeni tezgahı Renishaw ölçüm sistemi
ile donatmaya karar verdi.
Verimlilik tutkusu
Marcus Tiefenbrunn ile birlikte, Castle Precision’ın teknoloji
tutkusunun arkasındaki isim olan Teknik Müdür Alex Skinner, bu
prosesin verimliliǧin artırılmasında nasıl önemli bir rol oynadıǧını
şöyle açıklıyor:
“Bir parça için imalat süresinin 35 dakikasını kontrole harcıyorduk
ve bu durumu düzeltmemiz gerekiyordu. Manuel baǧlanan
bu parçanın, kontrol esnasında sabit durması gerekiyordu.
Bu nedenle tezgah durduruluyor ve kontrol süresince üretim
yapılamıyordu. Kontrol elemanları cidar kalınlıǧı kontrolünü
yapar, spesifikasyonlara uygun olup olmadıǧına karar verir,
parçayı saǧlam veya hurda olarak ayırır, ölçüm deǧerlerini kayda
bile geçmezlerdi! Bu süreci iyileştirmek amacıyla probla ölçüm
seçeneǧini gündeme getirdik ve bu sayede kontrol süresini 6
dakikaya düşürmeyi başardık. Yeni kontrol sistemi çerçevesinde,
ölçülen deǧerler bir SPC paketine kaydediliyor ve kayıtlar
saklanıyor. Son 5 yılda imal ettiǧimiz her parçanın ölçüm verileri
anında elimizin altında!”
Castle gibi, 1960’lardan kalma metotlarla Massey Ferguson,
British Leyland ve Singer benzeri şirketlere ucuz parça üreten
bir şirket iken, gerçekleştirdiǧi iyileştirme çalışmalarıyla gelişmiş
teknolojiler kullanan, alanında uzman bir şirket haline dönüşen
kurumları birkaç kelimeyle anlatmak mümkün deǧil. Ama yine
de elde ettikleri başarının kaynaǧını üç kelimeyle özetlemek
mümkün: kontrol, kalite ve verimlilik.
Ölçme sistemleriyle akıllı çözümler
Castle’ın başarı öyküsü bununla da bitmiyor. Alex Skinner,
yeni sistemle elde ettikleri etkileyici sonuçları anlatmaya devam
ediyor: “Akıllı kararlar alabilmek için probla ölçüm sistemini
kullanmaya karar verdik. Ölçümden sonra takım ofsetleri otomatik
olarak güncelleniyor.
3
Cilt 12 Sayı 8
Reaction
Renishaw’un yüksek performanslı temassız takım ayar
sistemleri ailesinin en yeni üyesi: NC4
Lazer yöntemiyle çalışan temassız takım ayar
sistemi NC4, Renishaw’un, her geçen gün
büyüyen temassız ayar sistemleri ailesine
kattıǧı en son teknolojidir.. Bu kapsamlı ürün
grubuyla hemen hemen her türlü işleme
merkezine hitap edebilen Renishaw, NC4 ürün
gamına son olarak bir kompakt sabit sistemler
serisi de ekledi.
Renishaw’un tüm temassız ürünlerinde olduǧu
gibi, NC4 de benzersiz MicroHole™ koruma
sistemi ile donatılmıştır. Sistem, isteǧe baǧlı
olarak sabit ya da baǧımsız kullanılabilir. NC4,
ölçüm rutinleri esnasında bile çevreye yönelik
herhangi bir tehlike doǧurmaz. Sistemde hareket
eden kompleks parçalar olmadıǧından, tezgahın
durma riski en aza indirilmiştir.
Kompakt NC4 serisinden F95, F115 ve F230,
sırasıyla 23, 55 ve 170 mm’lik ölçüm aralıkları ile
kendi alanlarında performans standartlarını yeni
baştan yazıyor. 0.03 mm çapındaki takımların
bile ışın üzerindeki herhangi bir noktadan ölçülüp
tespit edilmesine imkan veren bu sistemler,
±0.1 μm’lere kadar inen (2 ) çok hassas
tekrarlanabilirlik deǧerlerinde bir çalışma saǧlıyor.
Sistem buna ek olarak, hava kaynaǧı kesilse
dahi arıza yapmadan IPX8 sınıfında bir çevre
koruması saǧlamayı sürdüren, yeni PassiveSealTM
teknolojisiyle donatılmıştır. Ait olduǧu ürün
serisinin diǧer modellerinde olduǧu gibi, NC4
de odak noktası tespiti gerektirmediǧinden,
ürünün montajı kolay ve hızlı bir şekilde
gerçekleştirilebilmektedir.
Hassas optik malzemelerin standart özelliklere
dahil olması, bu kompakt serinin, özellikle
küçük tezgahlarda ve yer darlıǧının sorun
olduǧu tezgahlarda, şimdiye dek görülmemiş bir
performans sergilemesine imkan vermektedir.
Ihtiyaca özel olarak tasarlanan hava püskürtme
çözümleri, ölçüm başlamadan önce takımı
temizleyerek, operatörü ölçüm öncesinde takım
temizliǧi yapma zorunluluǧundan kurtarmaktadır.
Işleme merkezleri ve freze-torna tezgahları
için yeni kompakt ölçüm sistemleri
Renishaw’un yeni OMP60 probu,
Renishaw’un mevcut optik alıcı modelleri
ve gelecek nesil optik sistemlerle uyumlu
çalışacak şekilde tasarlanmış, yeni optik
iletim ürünleri ailesinin ilk örneǧidir.
OMP60’ın başlıca avantajları arasında, hemen
hemen her tür işleme merkezi ve freze-torna
merkezinde %90’a varan oranlarda daha
kısa ayar süresi, daha az hurda, daha düşük
montaj maliyeti ve daha gelişmiş bir proses
kontrolü sayılabilir.
OMP60 probu mevcut OMM/MI12 ve
OMI alıcılarıyla uyumludur; dolayısıyla
MP7, MP8, MP9 ve MP10 kullanıcıları da
OMP60’ın sunduǧu yeniliklerden kısmen
faydalanabilmektedir.
Ilk kez OMP40’ın tasarımında yer alan minyatür
boyuttaki elektronik devreler, OMP60’ın sadece
63 mm çap ve 76 mm uzunlukta kompakt bir
ünite olarak geliştirilmesini mümkün kılmış ve bu
özelliǧi ile ürün, çok çeşitli tezgah modelleri için
ideal bir çözüm haline gelmiştir.
OMP60, probu yeni OMI-2 entegre alıcı ve ara
birimiyle de birlikte kullanılabilir. Modern bir optik
iletim yöntemine dayalı olarak çalışan sistem,
ışık dalgaları veya parazitlerinden etkilenmez.
OMP60 360˚ kızılötesi optik veri alışveriş
sistemi sayesinde iş milinin konumu deǧişse
de 6 metrelik algılama mesafesi dahilinde
saǧlıklı veri transferi saǧlanır. Bu sayede
sistem kurulumu ve takım tezgahları üzerindeki
ayarlamalar kolayca yapılabilmekte ve OMP60,
ölçüm sistem, bulunmayan tezgahlara rahatlıkla
uyarlanabilmektedir.
Kullanıcı tarafından programlanabilen aç/kapa
opsiyonları sayesinde OMP60, özel tezgah
uygulamalarına uygun şekilde koalylıkla optimize
edilebilmektedir. Prob, Renishaw’un başarısı
kanıtlanmış tetikleme mantıǧı ile programlanır.
Bu eşsiz ve basit programlama yöntemi,
kullanıcılara prob seçeneklerini, probun iç
özelliklerine müdahale etmeden programlama
imkanı vermektedir. Böylece soǧutma sıvısı
ve döküntülerin probun içine girmesini
engellemektedir.
En zorlu üretim koşullarında güvenle çalışacak
şekilde tasarlanıp IPX8 koruma sınıfı
normalarına göre izole edilen OMP60, şok
ve titreşimin yol açtıǧı yanlış tetiklemelerden
de etkilenmez. Bu dayanıklı yapısı sayesinde
yüksek hızlı, tek ya da çift temaslı ölçüm
rutinlerinde gönül rahatlıǧıyla kullanılabilir.
OMV ile CNC takım tezgahlarında CMM tarzı
3 boyutlu doǧrulama
Renishaw OMV, tezgah üzerinde ölçüm yazılımı isteyen
takım tezgahı kullanıcıları için geliştirilmiş etkin bir
doǧrulama yazılımı paketidir. OMV, koordinat ölçme
tezgahı (CMM) gibi çalışarak güçlü bir 3 boyutlu
doǧrulama saǧlamaktadır. Kalıp elemanları ve benzeri
büyük ve karmaşık parçaların üretimine yönelik olarak
tasarlanan yazılım, serbest yüzey formu ve geometrik
özellikleri birleştirmektedir. Gelişigüzel işaretle-vetıkla yaklaşımı sayesinde kullanıcı, ölçme yolunu
oluşturulduǧu anda ekranda görerek gerektiǧinde
üzerinde deǧişiklik yapabilmektedir.
Üreticiler, Renishaw OMV’yi kullanarak hataları önceden
tespit edebilmekte ve bu hataları, ilgili parçalar takım
tezgahından sökülmeden düzeltebilmektedir. Parçanın üretim
sürecinin deǧişik aşamalarında ölçü uygunluǧunun kontrol
edilebilmesi zamandan ve ıskartadan kazandıracak, güveni
arttıracaktır.
4
OMV, Renishaw’un RENGAGE™ serisi parça ölçüm probu
ile, takım tezgahlarında parça doǧrulama konusunda
rakipsiz bir hassasiyet sunmaktadır. Yeni kompakt MP700 ve
OMP400 gibi yüksek hassasiyetli RENGAGE™ parça ölçüm
probları, Renishaw OMV’ ile oluşturulan 3 boyutlu ölçme
rutinleri için idealdir.
Renishaw OMV, CAD modelinde ölçülen sapma ve hatalara
ilişkin olarak, ölçülen noktanın tolerans dahilinde mi yoksa
bu sınırın altında ya da üstünde mi kaldıǧını belirten grafik
görüntüler sunmakta ve parça hassasiyetinin ‘renklendirilmiş
verilerle’ çıkarabilmektedir.
Güçlü tolerans kontrolü raporları, parça geometrisinin resmi
dokümantasyonunu oluşturup, CAD modeli görüntüsüyle
birleştirmektedir.
Yüzey verileri ölçülerek bir PC’ye gönderilmekte, burada
veriler, CMM tarzı etkin ölçüm algoritmaları tarafından
işlenmektedir.
Çok noktadan daire, silindir, koni, küre ve düzlem gibi
geometriler artık çok yüksek hassasiyetle ölçülebilmektedir.
“En uygun geometriyi seçme” konusundaki güçlü
algoritmaları, ölçülen veri gruplarını modelle eşleştirmekte,
konumlama ve sıfırlamadan kaynaklanan kısıtlamaları
bertaraf ederek, hata ve sapmaları azaltmaktadır.
AutoCAD DXF, DWG, Catia, SDRC, Unigraphics ve
Pro/Engineer formatları doǧrudan kullanılabildiǧi gibi
standart IGES, Parasolid, STEP ve STL formatları da
desteklenmektedir. Renishaw OMV; Fanuc, Mazak ISO,
Pro3, Yasnac, Hitachi Seikos, Mitsubishi, Siemens ve
Heidenhain gibi belli başlı kontrol ünitelerine sahip takım
tezgahlarında kullanılabilmektedir.
John Deere, Renishaw UCC kontrolörle mevcut büyük CMM
tezgahının verimliliǧini ve performansını önemli ölçüde arttırdı
John Deere’nin Davenport’taki (Iowa, ABD) inşaat ve orman
ürünleri fabrikasında, sürekli artan üretim hacmi, kapasiteyi
zorlamaya başlamıştı. Şirket, parça kalitesini koruyabilmek için
bu kapasite sorunlarını bir an önce çözmek zorundaydı. Çok
büyük parçaların ölçümü gibi konuları da içeren bu sorunların
üstesinden gelebilmek amacıyla, CMM tezgahlarında Renishaw
ile işbirliǧi içinde bir iyileştirme yapan şirket, operatörsüz
kontrol özelliǧi kazandırılan tezgahlar sayesinde üretim
kapasitesini önemli ölçüde artırmayı başardı.
Renishaw’un ‘Christine’ için geliştirdiǧi çözüm, birarada
kullanıldıklarında ikili Y eksenini çalıştıran (dört ekseni kontrollü),
yeni UCC2 üniversal CMM kontrolörü ile SPA2 çok eksenli servo
amplifikatörü içeriyordu.
‘Christine’ artık daha uzun vardiyalarda verimli bir şekilde çalışıyor
ve bakım ihtiyacından kaynaklanan tezgah duruşları
en aza indirilmiş durumda.
Bir taraftan eksenlere Renishaw’un esnek bant cetveli ve dijital
okuma kafaları monte edilirken, diǧer taraftan da PH10M motorlu
prob kafası ve SP25M tarama prob sistemi ile, çok çeşitli parça
özelliklerinin ölçülebilmesi için gerekli erişim ve sensör esnekliǧi
saǧlandı. SM25-4 tarama modülünün, 400 mm uzunluǧunda
uç menziliyle derindeki özelliklere erişim için ideal bir çözüm
olduǧu görüldü.
Yeni ölçüm paketinin önemli bir avantajı, daha önce kullanılan
orijinal prob sistemi için gerekli 30 adet, iri boyutlu sabit uç
konfigürasyonun yerini, kompakt ve otomatik, esnek prob
deǧişim istasyonuyla (FCR25) kullanılan altı SP25M uç/modül
konfigürasyonunun almasıdır.
Tüm bu iyileştirme çalışmaları, tezgahın çalışma alanını da
genişleterek, önceden çalışılması mümkün olmayan büyüklükteki
parçaların ölçümünü mümkün kılmıştır.
Şirketin önünde iki seçenek vardı: özel yapım yeni bir CMM
tezgahı satın almak ya da Leitz PMM 60 38 25 model mevcut
CMM tezgahının performans ve üretim kapasitesini artırmaya
yönelik bir çalışma yapmak. Çalışanların ‘Christine’ adını
verdikleri bu büyük tezgahın eksenleri X=6000 mm, Y=3800 mm
ve Z=2500 mm ölçülerindeydi. Yeni bir tezgah sipariş edildiǧi
takdirde, devreye alınması 10 aya yakın bir süre alacak ve maliyet
oldukça yüksek olacaktı. Işte bu noktada devreye giren Renishaw,
UCC kontrolör teknolojisine dayalı komple bir uyarlama çözümü
sunarak, ‘Christine’e adeta yeniden hayat verdi. Üstelik tüm bu
iyileştirmelerin maliyet ve teslim süresi, yeni tezgah sipariş etmenin
getireceǧi maliyet ve sürenin kat kat altındaydı.
Yeni geliştirilen CMM kontrol ünitesi serisiyle metrolojide devrim
Renishaw, koordinat ölçme tezgahlarına görülmemiş bir
esneklik kazandıran yeni CMM kontrol ünitesi serisiyle
metroloji dünyasında küçük çaplı bir devrimin öncüsü oldu.
Bu kontrol üniteleri, gelecekte CMM kullanıcılarına tercih
ettikleri her türlü yazılımı kullanabilme avantajı saǧlayacak
olan yeni I++DME protokolünü destekleyen ilk ürünler
arasında yer alıyor.
Yeni üniversal CMM kontrolörleri (UCC) ve servo amplifikatörler
(SPA), manuel tezgahlarda basit dokunmayla tetiklemeli
ölçümlerden, ileri tarama özelliklerine sahip, tam otomatik çok
eksenli CMM’lere kadar her türlü ölçüm ihtiyacınız için ekonomik
çözümler sunmaktadır. UCC ve SPA ürün ailesi, üretim sürecinde
metroloji kalitesinden ödün vermeksizin, benzersiz bir ölçüm
esnekliǧi ve üretkenlik düzeyine ulaşılmasına imkan vermektedir.
Daha karmaşık ölçümlere yönelik olarak geliştirilmiş, üstün
performanslı çok eksenli üniversal CMM kontrolörü UCC2, güçlü
tezgah dinamiǧi kompanzasyonu teknikleri, yenilikçi tarama
rutinleri ve UCC1 sistemine kıyasla daha yüksek olan veri işleme
kapasitesi sayesinde ölçüm performansı açısından büyük
avantaj saǧlamaktadır.
Renishaw, sadece temasla tetiklemeli ölçüm yapılmasını gerektiren
uygulamalarda kullanılmak üzere UCCliteTM ve
SPAliteTM versiyonlarını geliştirmiştir. UCCliteTM, manuel ya
da DCC CMM tezgahlarında kullanılabilen, düşük özellikli bir
kontrolördür. SPAliteTM ise, daha küçük çaplı DCC CMM tezgahları
için tasarlanmış, düşük güçlü bir servo amplifikatördür.
Renishaw’un geliştirdiǧi en yeni teknolojilerden yararlanmanızı
da garanti altına alan UCC2’nin standart özellikleri arasında,
Renishaw’un pazar lideri tarama probu SP25M ile uyumlu bir
ara birim, 4 eksenli kontrol, Renishaw prob teknolojisine yönelik
ileri kalibrasyon rutinleri ve her türlü geometri, sıcaklık ve tezgah
dinamiǧi hatasını kompanse eden kapsamlı bir hata haritası
sayılabilir. Opsiyonel tarama tak-kullan ünitesini tercih eden
kullanıcılar için, CMM tezgahlarına düşük süratli taramalardan
beklenen hassasiyet seviyelerinde yüksek süratli tarama imkanı
saǧlayarak verimliliǧe önemli oranda katkıda bulunan
Renscan DC™ avantajı da yukarıdakilere ilave edilmiştir.
UCC’nin kullanıcılara saǧladıǧı bir diǧer önemli avantaj da,
sektörde çıǧır açan yeni I++DME protokolü ile uyumlu çalışmasıdır.
I++DME sayesinde kontrolörler,
çeşitli sistem platformlarında, belli başlı
tüm ölçüm yazılımları ile uyumlu bir
şekilde çalışmaktadır.
Yeni SPA2 servo amplifikatör, 3+1 veya 6+1 eksenli sistemler
için tam dijital kontrol saǧlamaktadır. SPA2 ve UCC2 birlikte
kullanıldıklarında, yalnızca temasla tetiklenen eski tip CMM
tezgahlarının tam tarama kapasitesinde çalışabilmesine olanak
tanıyan mükemmel bir uyarlama paketi meydana getirirler.
Sadece ölçüm yapılacak tezgahlarda kullanılmak üzere UCClite™
modeli geliştirilmiştir. Basit özellikleri ile manuel veya DCC
tezgahlarda kullanılabilir. SPAlite™ ise DCC tezgahlar için uyumlu
olarak hazırlanmış güç yükseltici ünitedir.
5
Cilt 12 Sayı 8
Reaction
Hassas hareket analizi artık daha kolay
QuickView™ analizi ve ML10 lazer ölçüm sistemi
Renishaw’ın emsalsiz yeni yazılım paketi QuickView™, ML10
lazer sistemlerini daha da esnek ve güçlü bir analiz aracına
dönüştürüyor.
Uzun yıllar boyunca elektronik mühendisleri, gerilim veya
akımda görülen yüksek hızlı deǧişimleri incelemek için osiloskop
cihazlarından yararlanmıştır. Renishaw’un geliştirdiǧi yeni
QuickViewTM yazılımı da, makine mühendislerine benzer bir
avantaj saǧlayarak, lineer ya da açısal yer deǧiştirmelerde, hızda
veya ivmede görülebilecek anlık deǧişimleri inceleme olanaǧı
sunuyor. Basit bir grafik arayüze sahip olan QuickViewTM’ın,
ölçüm hedefleri ve sıralarının önceden tanımlanmasını
gerektirmemesi, yazılımı plansız sistem denetlemeleri için ideal
bir çözüm haline getiriyor.
Sahip olduǧu cazip özellikleriyle QuickViewTM, yalnızca tezgah
tasarımı ve üretimi alanında faaliyet gösteren şirketlere deǧil,
mühendislik ve araştırma şirketleri ile akademik kurumlara da
hitap eden bir çözümdür.
Yazılımın en önemli özelliǧi, hareket ve pozisyon özelliklerinin
gerçek zamanlı olarak incelenmesine imkan tanıyan, osiloskop
cihazlarındakine benzer bir ekran aracılıǧıyla, ML10 lazer ölçüm
sisteminin sürekli olarak gönderdiǧi verileri görüntüleyebilmesidir.
Yazılımın kullanılabileceǧi tipik uygulama alanları arasında
titreşim analizi, servo ayarlama, oturma (settle) süresi analizi,
doǧal rezonans frekansları, mekanik titreşim sönümleme
faktörleri v.b. sayılabilir.
Renishaw ML10 lazer interferometre ölçüm sisteminin emsalsiz
özellikleri, sistemin sadece 1,24 nm deǧerinde lineer pozisyon
okuma çözünürlüǧü, 40 metre menzil ve 1 ppm’den küçük
bir hassasiyet toleransıyla çalışmasını saǧlar. Bu çözünürlük,
hassasiyet ve menzil kombinasyonu ML10 lazer ölçüm sistemini,
büyük ve küçük her türlü hareket sisteminin performans
özelliklerini belirlemede ideal bir çözüm haline getirmektedir.
Renishaw lazer kalibrasyon sistemi, su jetli CNC kesme
tezgahlarında maliyeti düşürür ve hassasiyeti dört kat arttırır
PTV su jetli CNC kesme tezgahı, 2002 yılında manyetik lineer
enkoderli olarak tasarlanmıştı; ancak tezgah 6 metreden uzun
mesafeler söz konusu olduǧunda, enkoder ile okuma kafası arasında
bulunması gereken hassas mesafeyi korumakta güçlük çekiyordu.
Ayrıca hafif yapıdaki X ve Y eksenlerinde gerekli hassasiyete
ulaşılmasını engelleyen dinamik sorunlar da mevcuttu. Sonunda
bu olumsuz etkilerin nedenlerini belirlemek için lazer interferometre
kullanılması gündeme geldi. Renishaw’ın ML10 lazer ölçüm sistemi
denendiǧinde, dinamiǧe baǧlı hataların nedenlerinin belirlenmesi ve
tezgahın imalat sürecindeki hata haritasının çıkarılması açısından
yararlı olacaǧı görüşüne varıldı.
Prag merkezli Çek şirketi PTV spol s.r.o., su jetli CNC kesme
tezgahı satışlarında büyük bir artış yaşıyor. Su jetiyle hassas
kesim teknolojisi, klasik CNC takım tezgahlarının zorlandıǧı,
yüksek ısıya duyarlı ve işlenmesi zor malzemeler, taş,
seramik, kauçuk, plastik, sert metaller, gıda maddeleri ve
kaǧıt kesimi gibi alanlar başta olmak üzere pek çok yerde
kullanılmaktadır. PTV, temel tezgah modelindeki X ve Y ekseni
hareketlerini müşteri ihtiyaçları doǧrultusunda geniş bir deǧer
aralıǧına göre yapılandırabildiǧinden, uygulamada her tezgah
ısmarlama niteliǧi taşır.
PTV ayrıca Renishaw QC10 ballbar dairesellik test cihazı
vasıtasıyla tezgahta 10 dakikalık testler yaparak kontrol edilip
ayarlanması gereken diǧer özellikleri ölçmektedir. Her türlü
sapma, QC10’un hassas dönüştürücüsü tarafından algılanmakta
ve bilgisayara kaydedilmektedir. Ballbar’ın analiz yazılımı bu
verileri yorumlayıp, tezgahın 21 özelliǧi ile ilgili hassas hata
deǧerlerini hesaplar.
PTV lineer enkoderleri orijinal tasarımdan çıkararak, tahrik
motorlarına entegre edilen dairesel enkoderler aracılıǧıyla
pozisyon tespiti esasına dayalı bir tasarım oluşturdu. Söz konusu
enkoder tipi, deǧişken uzaklık ve bilyalı vidanın dönme hareketi
nedeniyle pozisyon tespiti hatalarına yol açacaǧı düşüncesiyle
daha önce hiç kullanılmamıştı. Çalışma kapsamında ML10 lazer
optik ünitesi tezgaha monte edildi. Her 20 milimetrede bir eksen
hareketi deǧerleri alındı ve dairesel enkoderin verdiǧi deǧerlerle
mukayese edildi.
ML10 yazılımı her pozisyon için tekrarlanabilir bir kompanzasyon
deǧeri verir. Orijinal tasarımda konumlandırma sapması,
1 metrede 0.2 mm’ye kadar çıkabiliyordu. Oysa yeni tasarımın
her zaman 0.05 milimetre / metre’den daha küçük hassasiyet
deǧerleriyle çalıştıǧı biliniyor. PVT, ML10 yazılımının oluşturduǧu
sertifikalarla bu başarılı sonuçları belgeleyip müşterilerine
sunabiliyor.
Scania, takım tezgahı bakım çalışmalarını bir maliyet
deǧil yatırım olarak kabul ediyor.
tezgah hassasiyeti ve doǧru parça üretme
kapasitelerinde ciddi iyileşmeler saǧlayarak
ne denli önemli olduklarını ortaya koyuyor.
Bu başarının temelinde ise kuşkusuz tezgah
performanslarının, standart bir test prosedürü
çerçevesinde ve düzenli aralıklarla kontrol
edilmesinin öneminin kavranması yatıyor.
“Yeni tezgahların yüzde 90’ı testlerimizden
geçemiyor”
Dünyanın önde gelen kamyon üreticilerinden
Scania’nın tesis bakımlarını üstlenen
Dynamate AB şirketi, sektörün en kapsamlı
ve iyi yapılandırılmış bakım stratejilerinden
birini uyguluyor. Bu bakım programının
kalbinde ise, 500’den fazla yüksek kapasiteli
CNC takım tezgahının performansını izleyen
Renishaw QC10 ballbar dairesellik test cihazı
sistemi yer alıyor.
6
Dynamate’in Scania’nın Stockholm
yakınlarındaki Södertälje tesislerinde
uygulamaya koyduǧu radikal deǧişiklikler,
Dynamate Üretim Servisi Müdürü Karl Orton,
yeni tezgahlarla ilgili durumu açık bir dille şöyle
anlatıyor: “Dynamate, bir anlamda tezgah
üreticilerinin başının belası. Örneǧin teste tabi
tuttuǧumuz yeni satın alınmış 34 tezgahtan
yalnızca 3 tanesi ISO standartlarına uygun çıktı!”
20 dakikalık olaǧan testler
Södertälje tesisilerindeki 500 CNC tezgahının
hepsi, yılda en az bir kez (hatta çoǧu defa
daha da sık) QC10 ballbar testine tabi
tutuluyor. Test sonuçları, tezgah yazılım
ayarlarının düzeltilmesi gibi testin hemen
sonrasında yapılabilecek düzeyde basit
işlemleri ya da parça deǧişimi gibi daha
kapsamlı bakım çalışmalarına ihtiyaç duyulan
noktaları ortaya koyuyor.
Tezgahlarda anında düzeltme
Her ballbar testinin sonuçları bir çizelgeye
girilerek, zaman içinde tezgah performansında
görülen deǧişiklikler kaydediliyor. Bu sayede
Dynamate, yalnızca tezgah performansının çok
düştüǧü ve tezgahın hurda parça çıkarmaya
başladıǧı durumlara müdahale eden bir unsur
olmaktan çıkıp, ne zaman bakım yapılması
gerektiǧini tahmin edebilir duruma geliyor.
“Şanzıman parçaları üreten bir tezgahımızın
programını, son birkaç yıldır parça boyutlarının
belirlenen tolerans sınırları dahilinde kalmasını
saǧlamak amacıyla birkaç saatte bir manuel
olarak ayarlıyorduk. Tezgahı ballbar testinden
geçirdiǧimde, 948 mikronluk bir dairesellik
hatası ile karşılaştım! Ballbar dairesellik
test cihazının analiz yazılımını kullanarak,
backlash kompanzasyonu hemen deǧiştirdim
ve dairesellik hatası deǧerini de 400 mikronun
altına çektim. Motorları da deǧiştirdiǧimizde
hata sorunu tamamen ortadan kalkacak
ve program deǧerleriyle bir daha oynamak
zorunda kalmayacaǧız.
Bakım Mühendisi Kjell Norstedt, konuya ilişkin
tipik bir örnek veriyor:
Şimdiye kadar kalite ölçümleri birkaç istisna
haricinde hep üretim sonrasında yapılıyordu.
Sonunda birileri ne demek istediǧimizi anladı.
Bunun için 20 yıldır bekliyordum.”
Yüksek çalışma sıcaklıǧı, son derece düşük çevirmsel hata
oranı,
optik referans işareti gibi özellikleri ile öne
çıkan
RESM, artık daha da süratli...
Renishaw,
serisi ile, temassız enkoderlerin
performans ve yüksek hız avantajını, dinamik sinyal işleme
ve
auto-phase optik referans işareti gibi gelişmiş
özelliklerle birleştirerek, enkoder performansına yeni bir
standart getiriyor.
RESM optik açı enkoderi RESM halkası, SR okuma kafası ve
Si okuyucu kafasından oluşmaktadır. RESM, çevresi eksenel
olarak 20 µm’lik birimlere bölünmüş, yekpare paslanmaz çelik bir
halkadır. Özellikleri arasında yer alan
optik referans
işareti, 85 °C sıcaklıǧa kadar ve 4500 devir/dakika’dan yüksek
hızlarda her iki yönde tekrarlanabilmektedir.
Takım tezgahlarındaki hassas dairesel eksenlerin açısal
pozisyon tespiti yapabilmeleri için hassas ve güvenilir enkoderler
gerekmektedir. Hiçbir kapalı enkoderin erişemeyeceǧi bir sistem
tekrarlanabilirliǧi saǧlayan, dinamik tepkili RESM, ±0.5 arc
saniyeye varan hassasiyet deǧeri ve 0.02 arc saniyeye varan
çözünürlük ve tekrarlanabilirlik özelliǧi sayesinde en hassas
uygulamalarda bile kullanılabilmektedir.
serisinin
bir parçası olan RESM enkoder sistemi, tüm özelliklerine ek
olarak sınıfında en düşük hata deǧerine ulaşan bir sinyal saflıǧı
saǧlamaktadır.
Yeni
Çarpıcı bir hassasiyet düzeyinde çalışan RESM, kompakt
yapısı ve kolay kurulumu ile de öne çıkmaktadır. Düşük profilli
halkanın, çeşitli ebat (Ø52 mm - Ø417 mm) ve çizgi sayılarına
sahip modelleri mevcuttur ve bu modellerin tümü, sahip oldukları
geniş iç çapları sayesinde esnek bir entegrasyon saǧlamaktadır.
Geniş iç çap, tezgahın içine kablo ve pnömatik besleme tesisatı
çekilmesini kolaylaştırmakta, Renishaw’un patentli konik baǧlantısı
ise kurulum hatalarını asgariye düşüren ve entegrasyonu
kolaylaştıran aktif bir ayarlama saǧlamaktadır. Kapalı enkoderleri
zorlayan kavrama kayıpları, titreşim, şaft burulması ve diǧer
histerez hataları dokunmasız, modüler RESM tezgah motoruna
konik baǧlamak suretiyle ortadan kaldırılmıştır.
Döner tablanızın deǧerini arttırmak hiç bu kadar
kolay olmamıştı!
Döner tablada direct encoder feedback, performansı önemli ölçüde
arttıran, fakat aynı zamanda oldukça yüksek maliyetli bir çözüm
olarak biliniyordu.
Yalnızca 16.5 mm’lik eksenel uzunluǧu ile
, tezgah
rotorunun arkasına kolaylıkla takılabilmektedir. Direk enkoder
feedback basit bir modüler opsiyondur ve tabla üzerindeki ihtiyaç
duyulan merkez deliǧini iptal etmek durumunda kalmazsınız
IP64 koruma sınıfı normlarına uygun bir sızdırmazlıǧa sahip olan
SR okuma kafası, soǧutma sıvısının üzerine sıçramasından ya
da kısa süreli olarak suya batmaktan etkilenmez. Tüm Renishaw
enkoderlerinde olduǧu gibi, filtreli optik ünitesi kir, yaǧ, toza karşı
kusursuz bir koruma saǧlar. RESM,
akıllı sinyal işleme
özelliǧi sayesinde mükemmel bir güvenirlilik ve son derece düşük
döngüsel hata (<±40 nm) özelliklerine kavuşurken, çok yönlü
yazılımı da bir USB portu aracılıǧıyla optimum ayar ve
gerçek zamanlı sistem diyagnostiǧi yapılmasını mümkün kılar.
RELM yüksek hassasiyetli lineer enkoder
Renishaw’un yüksek hassasiyetli yeni lineer cetveli
RELM, temassız enkoderlerin performans ve yüksek hız
avantajını, dinamik sinyal işleme ve
auto-phase optik
referans işareti gibi gelişmiş özelliklerle birleştirerek, enkoder
performansına yeni bir standart getiriyor.
Sistem tasarımcıları, ihtiyaçları doǧrultusunda mekanik montaj
(klips ve a datum clamp kullanarak) ya da yapıştırma yoluyla
montaj (özel formüllü destek bandı ve epoksi earth point kullanarak)
seçeneklerinden birini tercih edebilir.
RELM sistemi, SR okuyucu kafa, Si ara birim ve RELM
20 µm pitch stabilised Invar cetvelden oluşuyor. Düşük genleşme
özellikli bir nikel/demir alaşımı olan Invar malzemesi kullanılarak
yapılan RELM cetveli, hem standart hem de müşteriye özel
boylarda üretiliyor.
Oldukça saǧlam bir malzeme olan Invar, bir taraftan RELM
cetvelinin klasik cam cetvellere kıyasla çok daha küçük bir kesitle
çalışılabilmesini saǧlarken, diǧer taraftan da kırılma riskini ortadan
kaldırdıǧı için cetvelin taşınmasını ve montajını kolaylaştırıyor.
±1 μm aralıǧında çalışma hassasiyeti, düşük genleşme katsayısı
(<1.4 μm/m/°C) ve 20 nm’ye varan çözünürlüǧü ile RELM, geçmişte
yalnızca hassas enkoder sistemlerinin gösterebildiǧi düzeyde bir
performans sergilemeyi başarıyor.
RELM cetvelinin tam ortasında ya da cetvelin ucundan 20 mm
uzakta (RELE), Renishaw
auto-phase optik referans
işareti bulunuyor.
referans işareti, belirtilen hız ve sıcaklık
aralıklarında, sistemin toplam genişliǧinde herhangi bir deǧişiklik
olmaksızın, iki yönde tekrarlanabilen bir sıfır noktası saǧlıyor.
Sistemde ayrıca cetvelin bittiǧi noktayı göstermek için, müşteri
tarafından konumlandırılan dual optik limit çıkışları da mevcuttur.
7
Cilt 12 Sayı 8
Reaction
HS10 lazer kafası ve RLE lazer enkoder - hassas pozisyon
tespiti uygulamaları için homodin interferometre sistemleri
Zorlu atölye koşullarında bile her zaman başarısı saǧlayan
HS10 temelli sistemler, 79 nm’ye varan bir çözünürlük saǧlar.
RCU10 kompanzasyon sistemiyle birlikte kullanıldıklarında
60 metrelik eksen uzunluklarında bile milyonda bir parça
(1 µm/m) hassasiyetle çalışırlar. RLE sistemi ise daha kısa
eksenli uygulamalarda (4 metreye kadar) 10 nm çözünürlük
saǧlar ve tıpkı HS10’da olduǧu gibi, RCU10 kompanzasyon
sistemiyle birlikte kullanıldıǧında milyonda bir parça
hassasiyetle çalışır.
Renishaw’un dört evreli kompanzasyon sistemi RCU10; pozisyon
tespit sistemi, iş parçası ve tezgah yapısı ile ilgili çevresel hata
kaynaklarını gerçek zamanlı olarak bertaraf etmek suretiyle,
gelişmiş bir hassasiyet ve tekrarlanabilirlik düzeyine ulaşılmasını
saǧlar. Bu amaçla RCU10 kompanzatörü, doǧrudan pozisyon
tespit çevriminin içine yerleştirilir. Enkoderin ve ortam sensörlerinin
okuduǧu verileri alan pozisyon tespit sistemi, bu sinyalleri hareket
kontrol ünitesine göndermeden önce ilgili hataları bertaraf edecek
şekilde modifiye edilir.
RLE sistemi ile birlikte kullanılmak üzere düzlemsel (X,Y) lineer ve
diferansiyel ölçüm yapabilen üç ayrı entegre interferometre sistemi
mevcuttur.
Sistem, dijital diferansiyel dört evreleri işlem yapan ve kullanıcı
tarafından aşaǧıdaki algoritmaları kullanmak suretiyle belirlenen
çeşitli kombinasyonları uygulayabilen her türlü lineer enkoderle
kullanılabilir.
RLE sisteminin saǧladıǧı en önemli avantajlardan biri de,
lazer ışınını ek ışın yönlendirme veya ayırma merceklerine
gerek olmaksızın doǧrudan eksen ölçüm noktasına gönderen
fiber optik aktarıcıdır. Bu mekanizma sayesinde RLE, tezgah
tasarımında herhangi bir deǧişiklik gerektirmeden sisteme entegre
edilebilmekte ve kurulum, klasik lineer enkoderlerde olduǧu gibi
kolaylıkla gerçekleştirilebilmektedir.
• Kırılma indeksi kompanzasyonu (lazer interfrometreli enkoder sistemleri için)
• Cetvel kompanzasyonu (bant veya camlı enkoder sistemleri için)
• Iş parçası kompanzasyonu
• Tezgah yapısı kompanzasyonu
Mobil teknolojilerde çıǧır açan buluş Renishaw
enkoderlerine emanet
Sarantel Teknik Müdürü Dr Oliver Leisten, geliştirdikleri yeni anteni
şöyle anlatıyor: “Bu anten tipinin üretim sürecinde üç boyutlu
görüntü teknolojisinden yararlanıyoruz. Dolayısıyla Renishaw
enkoder sistemleri bizim için hayati önem taşıyor.” Bu antenlerin
işlevsel performansının sırrı, PowerHelix™’in yüksek hassasiyet
deǧerleriyle üretilen helezon şeklindeki deseninde yatmaktadır. Söz
konusu yüksek hassasiyetin kaynaǧı ise, Citam lazerli işaretleme
tezgahının, işaretli olmayan alanları daǧlamadan önce çok hassas
konumlandırma yapmasıdır.
Citam Genel Müdürü Mika Harju, “Helezon deseninin üretiminde
hassasiyeti, 5 µm’lik tolerans aralıǧında korumak zorundayız.
Bunun için de bir dizi dairesel ve lineer haraketten yararlanıyoruz.
Renishaw’un geliştirdiǧi lineer cetvel ve okuma kafası, bu
uygulamada pozisyon tespitinin gerçekleştirilmesi açısından ideal bir
çözüm sunuyor. Renishaw, cetvelleri gerçekten “tezgah ölçülerine
uygun olarak” imal ediyor, ki bu husus ısmarlama tezgahlarda büyük
önem taşıyor. Üretim sürecinde ayrıca ekseni hareket ettiren lineer
motorun kontrol edilmesinde önemli rol oynayan Renishaw durdurma
süreçleri ve referans işaretlerini de kullanıyoruz”, diyor.
Yüksek hassasiyetli konumlandırma
Renishaw’ın ölçekli şerit cetveli, sıfır genleşme özelliǧi ile öne
çıkan bir Invar çubuǧa baǧlanmış RGH22 optik okuma kafası mil
kademesiyle hareket ediyor. Tezgahın metrolojini performansını
maksimum düzeye çıkarmak amacıyla, okuma kafası, tıpkı Invar
çubukta olduǧu gibi çalışan ünitelerin oldukça yakınına monte
edilmiş. Bu sayede enkoder sistemi, 400 mm eksen uzunluǧunda
1 µm’den daha küçük bir hassasiyet deǧeriyle çalışıyor. Renishaw
cetvelini tercih etmelerinin bir diǧer nedeninin de cetvelin oldukça
hızlı ve kolay bir şekilde kurulabilmesi olduǧunu söyleyen Harju,
cetvelin montajını şöyle anlatıyor: “Cetvel, gereken uzunlukta
kesildikten sonra, ürünle birlikte verilen aplikatör yardımıyla hareketli
kızaǧın kendinden yapışkanlı arkalıǧına yapıştırılıyor.”
Lazerle işaretleme esnasında kontrol ve pozisyon tespiti
Tezgah kontrolü, CAD çiziminden aldıǧı helezon desenlerini
belleǧinde saklayan ve ekrana getiren bir PC aracılıǧıyla
yapılmaktadır. Lazerle işaretleme işleminden önce tezgah, optik
sensörler kullanarak dielektrik “disk”in gerçek çapını ve boyunu
ölçer. Bu sayede PC de CAD dosyasını ayarlayabilmekte ve seçilen
desene uygun lineer ve dairesel hareketleri tespit edebilmektedir.
Mobil uygulamalarda çıǧır açan antenler
Ingiliz şirketi Sarantel, patentli PowerHelixTM teknolojisini
kullanarak, devrim niteliǧinde bir cep telefonu anteni
geliştirdi. Klasik antenler, yanlarındaki diǧer iletkenlerden
ya da kullanıcının elinden veya kafasından etkilenirken,
geliştirilen yeni antenle bu sorun tamamen ortadan kalkıyor.
Bu eşsiz antenin üretiminde, Finlandiyalı Citam Assembly
Automatics Oy şirketi tarafından üretilen çok özel bir tezgah
ve Renishaw’un yüksek hassasiyetli enkoderleri kullanılıyor.
Anten, kullanım esnasında çok düşük bir “yakın alan” enerjisi
üretmekte, böylece yaydıǧı kritik radyasyon sadece bir kaç
milimetrelik alanla sınırlı kalmaktadır.
Sarantel’in PowerHelix™ antenleri 20 yılı aşkın bir Ar-Ge çalışmasının
ürünü olup, söz konusu teknoloji dünya genelinde 100’den fazla
patentle korunmaktadır. Bu antenler ufak ebatları, istisnai ışın
genişlikleri ve düşük yan alan etkileri ile benzerlerinden bir adım
öne geçmektedir. Taşınabilir GPS (Küresel Konumlandırma Sistemi)
alıcıları gibi cihazlarla kullanıldıklarında, daha çok uydu yayını
alabilmekte, yerüstünde hacimli bir montaj alanı gerektirmemekte ve
iletken cisimlere, başka antenlere veya insan dokusuna yakın olsa
bile bunlardan etkilenmeden çalışabilmektedir.
Citam’ın uzman servisi
Sarantel’in bu prosesi geliştirecek çözüm ortaǧı olarak Citam’ı tercih
etmesinin nedeni, Citam’ın, gelişmiş servo kontrol sistemleri, kontrol
uygulamalarına yönelik görüntü sistemleri, gelişmiş özelliklere sahip
lineer ve dairesel motor ve lazerler gibi özel makinelerin üretimi
konusundaki engin tecrübesidir.
Sahip olduǧu geniş taşeron ve iş ortaǧı aǧı sayesinde Citam,
ihtiyaç duyabileceǧi her türlü üretim kapasitesine, özel teknoloji
ve becerilere erişebilmektedir. Renishaw ile yakın işbirliǧi
içinde çalışarak çok sayıda tezgahını Renishaw enkoderleri ile
donatan Citam, kullanmaya başladıǧı bu yeni teknoloji sayesinde
müşterilerinin her türlü tasarım ihtiyacına cevap verebilmektedir.
Bize ulaşın
Renishaw plc Turkiye (Istanbul) Irtibat Burosu
Zitas Is Merkezi C1 Blok No: 4/11, Kozyatagi 34736, Istanbul, Turkey
T +90 (216) 380 92 40 F +90 216 380 92 45 E [email protected]
www.renishaw.com.tr
Diǧer tüm ülkeler için: www.renishaw.com/contact
© 2005/2006 Renishaw plc. Tüm hakları saklıdır.
Basım yeri: Ingiltere 0906 Parti No. H-3000-1237-01-A