Zehirli bitkiler-3

Corynocarpus laevigatus (New Zellanda karakanut, karaka tree):
Nektarı arılar
için çok çekicidir. Yeni Zellanda’da Ağustos – Aralık aylarında çiçek
açmaktadır. Ergin arı kayıpları ilkbaharda görülmektedir. Çiçeklenme döneminde bitki
üzerinde yoğun arı görülür. Koloniler başka bölgelere götürüldüğünde arı kayıpları
ortadan kalkar. Araştırmalar, bitki olan bölgedeki tek bir kolonide 4000 arının
öldüğünü yada ölmek üzere olduğunu göstermiştir. Etkilenmiş arılar uçamaz,
güçsüzleşmiş olup bu arılar yavaş yavaş ölmektedir. Ana arılar ve larvalar etkilenmez.
Tarlacı arılar Kasım-Aralık aylarında nektar aldığında kovan dışında ölmektedir.
Nektar ve balları arılar için zehirleyicidir. Stoklanmış balları 26 hafta sonra bu
özelliğini kaybeder. Toksini "karakin"’ (= [1, 2, 6 – tri - 3- nitropropanol] β – D glucopryranose)dir. Arılar bitkinin polenin az miktarda toplar. Poleni arılarda
zehirlenme yapmaz. Balı insanlarda zehirleyici değildir. Nektarı kobaylarda zehirleyici
olup 9 hafta bekletilmiş ballar kobaylarda aynı etkiyi oluşturmaz. Arıcılar kolonilerini
bitkinin olduğu bölgeden uzaklaştırmalıdır.
Corynocarpus laevigatus (New Zealand karakanut, karaka tree)
Cyrilla racemiflora (titi, Southern leatherwood): Amerika’nın Teksas
eyaletinde Mayıs-Temmuz aylarında çiçek açmaktadır. Çiçekleri bol, güzel kokulu ve
arılar için çekicidir. Nektarı zehirleyicidir. Zehirlenen larvalar mavi yada mor renk alır.
Mayıs sonu yada Haziran başında kolonilerin tümündeki larvaların birdenbire mor
renk aldığı görülmektedir. Larva, pupa ve gözden yeni çıkan arılar etkilenmektedir.
Hastalığın şiddetini kaybetmesi bir ayı bulmaktadır. Koloniler ciddi kayıplara
uğramaktadır.
Kolonilerin
iyileşmekte,
ancak
bal
üretimleri
önemli
ölçüde
azalmaktadır. Petek gözünde ölen larvalar mavi yada mor renklidir. 1932 yılında
Amerika’nın Florida eyaletindeki kolonilerin yarısı kaybedilmiş ve zehirlenme nedeniyle
larvalar mavi yada mor renk almıştır. Amerika’da hala problem olarak kabul ediliyor.
Arıcılar kolonilerini bölgeden uzaklaştırır. Koloniyi şurupla besler.
Cyrilla racemiflora (titi, Southern leatherwood)
Rhododendron türleri yaygın olarak bulur. Gruplar halinde görülen çiçekleri
bol miktarda nektar ve polen üretir. Bazı araştırmacılar, polen ve nektarının arılara
direkt zehirleyici olduğunu bildirmektedir. 17 tür ve 14 hibrit ile yapılan bir çalışmada,
R.
Thompsonii
ve
bazı
hibritlerin
arılara
zehirleyici
olduğunu
göstermiştir.
Rhododendron türlerinden, R. arboreum, R. luteum(=Azalea pontica),
R.
occidentale, R. prattii, R. ponticum ve R. thomsonii arılarda zehirlenme yapar.
Arının zehirli bitki nektarı yanı sıra zehirli olmayan bitkilerden nektar topladığında
balda zehirli madde yoğunluğu azalmaktadır. Zehirlenme etkisinin oluşması için belli
bir seviyede zehirli nektar alınmalıdır. Yoğunluğu azalan balda bu etki ortaya çıkmaz.
Ancak baldaki su miktarı azaldığında baldaki zehirli madde oranı yükselir. Böylece
ilerleyen dönemde balın zehirleyici etkisi görülür.
Milattan önce 401 yılında Grek askerleri Trabzon civarında Karadeniz orman
gülü
(Rhododendron
ponticum)’den
zehirlenmişlerdir.
Bazı
araştırmacılar
zehirlenmeye olgunlaşmamış balın neden olduğunu ileri sürmektedir. Ülkemizde deli
bal olarak isimlendirilen orman gülü, balı bazı kişilerce özellikle tüketilmektedir.
Günde bir çay kaşığı alınan deli balın bir takım hastalıkları tedavi edici etkisi olduğuna
inanılmaktadır.