(Özet) ATATÜRK VE MATEMATİK

(Özet)
ATATÜRK VE MATEMATİK
Atatürk ve Matematik adlı konferansa katılan Sayın Hilmi Hacısalihoğlu bu konudaki
düşüncelerini şu sözleriyle dile getirdi:
Büyük Atatürk öğrenciliğinden beri matematiğe çok önem veren, o tarafta kabiliyeti olan bir
insandı. Bilirsiniz matematik hocası onu çok beğenmiş, ona bir de Kemal adını koyalım sen
bu yaşta kemale erdin anlamında demiş. Bunlar değildir Atatürk’ün matematikle ilgisi
Atatürk’ün matematikle ilgisini, dünya tarihinde çok önemli bir dönüm noktası olan “Türev
Limit İntegral” kavramlarını devreye girdiği yıllardan sonra dünyada ne gibi değişiklikler oldu,
onlara bakarak matematiğin bizim hayatımızda ne kadar önemli olduğunu anlamanız
mümkündür. Atatürk matematiğin değerini anlamış. Silahını yanına koymuş tabancasını da
beline koymuş oturmuş bize bir geometri kitabı da yazmış. O geometri kitabını bize niye
yazmış? Duysunlar benim yazmak istediğim bir kitap olsa matematikle ilgili yazarım. Çünkü
en önemli olan odur diye ve terimleri başlamış Türkçeleştirmeye. Bir de alfabe yapıyordu
Atatürk. Sadece düşmanı kovmak yetmez. Geride kalanlar anlaşabilmeliler, birbirlerine
yazabilmeliler, okuyabilmeliler. Bize bir alfabe yaptı 29 harf. Kiril Alfabesini bırakıyor bizim
alfabemizle yazmaya okumaya çalışıyorlar. Üç kere müselle istiyorlardı. Atatürk ne kadar
rahat Batı Dünyası “Üçgen” demiyordu “Üç açı” diyordu “Triangle”. Hayır, Atatürk “Üçgen”
diyeceğiz dedi “Üçgen Dörtgen Beşgen engen” sonsuza kadar. Bunların ilk kelimeleri bir yere
koymak lazım. Duysun millet okudu bize bir geometri kitabı yazdı. Bu geometri kitabını 30
seneden beri yaptığımız bütün matematik sempozyumlarında böyle güzeli yoktu. İlk ciltleri
çok fakirdi 10 kuruştur tanesi. Bir sempozyuma giderken ben 200–300 tane alıp
götürüyordum. Bir fırsat bulup soruyordum. Atatürk’ün bir Geometri Kitabı olduğunu bilmeyen
var mı? Ses yok. Bilen var mı? İlk sorduğumda yok, ikinci bir sene sonra sorduğumda 3–5
kişi derken şimdi bu kitapların sürümü arttı. Herkesin elinde var ve bunu bizim Türk Dil
Kurumumuz çok güzel bir cilt haline getirdi ve Atatürk’ün ilk matematik kavramlarını koyduğu
üçgene müsellese üçgen dediği dörtgen dediği türevi integrali dahi Türkçeleştirdiği bir tarafı
var Atatürk’ün.
Bakın matematik bize tıpta çok yardım ediyor. Benim beynimde bir arıza var. Beynimi açıp
masanın üstüne yatırmak mümkün değildir. Tomografi dediğimiz MR dediğimiz gelişmeler
hep matematiğin modellemeleridir. Kalp kapakçıklarıyla ilgili yapılan modellemeler suni
kapakçıklar kullanılıyor kalpte. O kapakçıkların bir modelleme teorisiyle tespitleri yapılıyor ve
yerleştiriliyor.
Atatürk sadece bize matematik işaret etmemiş. Halen dünyada ölçme hususunda bir birlik
yok. Dünyanın %90’nıyla biz aynı ölçüyoruz. Neyi? Uzunlukları alanları ağırlıkları hacimleri
dünyanın %90’nıyla aynı ölçüyoruz. Ağırlıkları mesela Amerika’da bulundum poundla
ölçüyorlar. 2 virgül bilmem kaç pound 1 kilo geliyor çok zor hesabını yapmak. Atatürk’ten
evvel biz uzunlukları kulaçla ölçüyorduk. Halen bununla ölçen İngiliz ve Amerikalılara ne
dersiniz? Uçağa binersiniz şu kadar foot yüksekteyiz. Boru almaya gidiyorum kaç parmak
istiyorsun. Kimin parmağıyla ölçüyorsun? Halen bu ölçüleri kullanıyorlar. Bunları eğer biz
yapsak da onlar bizimkinde olsalardı, bizi katiyen Avrupa Birliği’ne sokmazlar. Sebebi biz
değiliz bir başkası. Siz daha ölçemiyorsunuz biçemiyorsunuz hala konuşuyorsunuz. Ağırlığı
veriyorum tartamıyorsun. Boruyu veriyorum ölçemiyorsun. Uzunluğu veriyorum ölçemiyorsun.
Uçağa biniyorum ayakla söylüyorsun. Ölçü birimi önceden verilir. Hangi ayakla ölçeceğim
onu.