IIII - ILO

I
1
I
I
I
I
I
I
INSANA YAKI?IR t
ULUSLARARASI AL1$MA OFISI
I,
I
I
RECEIVED
1
Intr
O
Labour Office
I8L
811
I
II I II I
II II
45768
I
2
GENEL DIREKTêR'UN RAPORU
INSANA
YAKIIR
I
ULUSLARARASI ALIMA KONFERANSI
87. Oturum, 1999
ULUSLARARASI ALIMA OFISI
CENEVRE
I
I
I
I
I
I
I
I
I
3
Onsöz
Elinizdeki rapor, kuresel geçi
sUreçi yaadiimiz bu dönemde ILO 1cm
baat bir hedef
Onermektedir. Bu hedef, dUnyanin her yerinde, kadinlar ye erkekier 1cm insana yaktir i olanakiari
saIanmasidir. Bu, hangi kaikinmiIik dUzeyinde olursa olsun bUtUn topiumlarda, insanlarin, ailelerin
ye topiulukiarin payiatikIari ortak bir gereksinimdir. BugUn insana yakiir i, turn dUnyadaki slyasal
liderlerin ye Onde gelen iadamiarunun kariiatukiari kUreset bir taleptir. Ortak geieceimiz de, büyUk
Olçude, bu talebi nasti karilayacaimiza baiidir.
Raporun amaci, ILO'nun eneijisini gunUmUzün bu dnemh sorunu Uzennde odakIatirmaktir.
Rapor, üç biIeen, yani hUkUmetier, içiier ye iverenIer arasinda bir amaç birlii oIuturmaya
çaiimaktadir. BOylece, ILO'ya iiikin net ye belirgin bir mesaj en genel anlamda kamuoyuna iietilmi
oiacaktir.
Rapordaki gorUier, ayni zamanda, ILO bUnyesindeki reform ye modernIeme sUrecinin ikinci
I
adimmi oIuturmaktadir. Adimiardan ilki, yeni yuzyiIa belli bali 39 programdan hareketle dört
stratejik hedef doruItusunda yOnehnmesini Ongören bUtçe lie geçtiimiz Mart ayinda atiimiti. Bu
I
dOrt stratejik hedef uniardi: çaIima yaaminda temel likeleriri ye hakiarin gozetilmesi; istihdam;
sosyal guvenlik; ye sosyal diyalog.
Rapor, Program'i ye 2000-2001 dOnerni bütçe Onerilerini üç yoldan tamamiarnaktadir.
Birincisi, az Once sOzU edilen dOrt stratejik hedefi, ILO'nun niyeti konusunda tek bir mesaj oiumasini
saiayacak biçimde bir araya getirmektedir. Ikincisi, bu vizyonu, program Oncelikieri ye eldeki
kapasite açisindan somutiamaktadir. UçuncUsu, 1LO'nun etkiniikierini dUnyanin deöiik boigeieri
HI
I
I
I
I
I
1
I
açusindan deerIendirmekte, böyiece deiik yoliardan da olsa giderek ortak bir çatima dUnyasunul
deneyimierini payiaan insaniarin kalkinma düzeyi ye kurumsailik açisindan sergiledikieri çeitIllii
yansitmaktadir.
Rapor, ILO Uyesi Ulkeler, ILO personeli ye akademik topluluk dahil olmak Uzere pek çok
ILO'nun
kesimin katkilariyia zenginIemitir. Eiinmzdeki beige, 1LO'nun geieceiyie ilgilenen,
deerierini payiaan ye ILO 1cm çaIima ayricaIiuna sahip olan herkese hitap etmektedir.
4
!çindekiler
Onsöz
I BaIica hedef
KUresel uyarlanma
GehtiriIen politikalar
ILO'nun çaIima Yaaminda Tome! Ilkeler ye Hakiar
Bildlrgesi
Politikalarda yeni vurgu noktasi
Kalkinma polltikalari
Cinsiyet politikalari
i!etmeienn geIitiriImesI
2 Program onceliklen
Insan hakiari ye çalima
çaIama Yaaminda Temel Ilkeler ye Hakiar Bildirgesi'nin
Uygulanmasu ye Takibi
çocuk içiIiinin kademeii olarak ortadan kaldirilmasi
ca!ima standartlanna iIikin yeni çaIima!ar
Istihdam ye gehrler
Politika çerçevesi
Sosyal koruma ye sosyal guvenIiin gUclendirilmesi
Toplumsa! deiime uyum
Sosyal guvenlik tiizmetleri
Sosyal guvenlik yOnetiminin iyi!etinImesi
1gucO piyasasl ye istihdam politikalarinin
sosyal gavenlikle iIikiIendiriImesi
Sosyal guvenhikle fig!!! belli bal, konular
Sosyal gQvenhikte dinamik sistemler
1yerindeki gtJvenhiin gelitiri1mesI
KOresel gOç konusu
Sosyal diyaloun guçlendirilmesi
Sivil toplumun gOç!enmesi
Iveren kuruIuIari 1cm strafejiler
!çi kuru1uIari 1cm stratejiler
HUkOmetler 1cm
stratejiler
Den gefi toplumsal diyaIoa ILO destei
5
Sosyal diyaIoun bolgesel boyutiari
Bolgesel perspektifler
Bolgesel gerçekliklerin gerektirdiklerifli yapmak
Afrika
Amerika kitasi
Arap Devletleri
Asya Va Pasifik
Avrupa ye Orta Asya
Teknik ibirIiine yonelik yeni bir yakIaim
Yeni çerceve
Odak!anilan nokta ye etki
Kalite sunumu
Etkili desfek sistemleri
Kaynaklarin harekete geçirilmesi
Ortakliklar
Kurumsal kapasiteler
Stratejik amaçlarin yonetime iHkin sonuçlari
Stratejik butçe uygulamasi
Izieme ye deerIendirme
Personel politikalari
ILO'nun bilgi itevi
Aratinna politikasi
Ekonomik çOzQm!emenin guçiendirilmesi
Istatistiki ye vensel kapasitenin guçlendirilmesi
Hizh yanit kapasitesi
Medya politikasi
Di iletiim politikasi
Yayi n poIitikas
KUreset ortakliklar
Uluslararasi Emek Aratirmalari EnstitUsU
ILO Uluslararasu Eitim Merkezi
6
1. BaIica hedef
DUnya ye ILO sarsintili bir dOnemden geçmektedir. Ancak, lyl biIindii gibi, bu tUr dönemler
ayni zamanda firsatlar dOnemidir.
Sosyal çerçeve
ILO, 1919 yilunda, savain yikima urattii, devrimlerin tehdit ettii ye çaIian insanlarin
yoksulluk ye sefaletin pençesinde kivrandii bir dunyada kuruImutur. ILO'nun amaci, bari
ye
istikrara yonelik toplumsal bir çerçeve oiuturmak, ekonomik surecierin bu cerceve içinde çaIianiarifl
yaamina ye çaiima dUnyasina refah ye sosyal adalet getirmesini salamakti. ILO, kuruiuundafl bu
yana, iradi mUdahaleleri, kurumsal ina çaitmaiarini ye kamu politikalarini birbirlyle kaynatirarak
bu çerçeveyi oIuturmaya çalimitir. ILO'nun mesaji, toplumsal ye slyasal mUcadeieier sonucunda
bugUn gelimi toplumiar oiarak tanimianan topiumlardaki yasa ye uyguiamaiarda çeitii yOnleriyle
vucut buImutur. Zaman gostermitir ki, ILO insanlartn önem verdikieri deeiierin savunucusudur.
Küresel ekonomi
Ne var ki, son iki onyti içinde ILO'nun etkinIiklennin geleneksel köe taiari demitir. Bu
kOe taIari, ortaya cikan kUresel ekonomlyle birllkte dOnuUm geçiren ekonomik ye toplumsal ortam
sonucunda bir kaymaya uramitir.
Ekonomik iiberalIeme politikalari, Deviet, içi ye iveren arasindaki ilikiieri deitirmitir.
BugUn ekonomik sonuçtari, sosyal taraflar arasindaki uzIamadan, yasai dUzenlemelerdefl ya da
Deviet'in mudahaieierindeti cok piyasa gUçleri etkiiemektedir. Uluslararasi sermaye plyasalari lie
ulusal igücü piyasaiaru arasindaki baiarin kopmasi sonucunda, sermaye ye emek açisindan
baktimsiz riskier ye firsatiar ortaya çikmutir. Ortada, "gerçek" ekonomi iie finans sistemeri arasinda
artik bir iIiki kaimadii eklinde dUünceIer de vardir.
btihdam Oruntuierinde, igUcU piyasasinda ye sinai iiikiierde ortaya çukan deimier, bata
sendikalar ye iveren kuruiuiari olmak üzere iLO'nun bunyesindeki taraflar Uzerinde derin etkiler
yaratmitir.
KureseIieme, koiektif toplumsai sorumluIuun sinirlarinu stnayan zenginlikier ye eitsizlikler
dourmutur.
ILO 1cm
GOrev alani toplum, ekonomi ye tek tek insanlarin yaamtarinin keime noktasunda yer alan
bunlar hep sarsucu deikIikierdir. Eski çerceveyi donUtUren gUçlerin ta kendisi yeni talepler
ye toplumsai eyieme yonelik yeni fursatiar yaratmaktadir.
7
DeÜien toplumsal biIinc
Teknolojideki ye üretim sistemlerindeki deiiklikIer toplumsal bilincin de demesine, kiiseI
kimIie ye insan hakiarina iIikin yeni bir bilinç ye duyarlihin ortaya çikmasina yol açmitir. TUketici
tercihindeki genileme, bilgiye eriim ye yeni iIetiim araçlari, bireyleri ye kurumlan, kureselleme
konumuna
sUrecine tabi varhklar olmanin ötesinde, ayni zamanda bu sürecin potansiyei aktOiieri
yarattikiari
getirmitir. Toplumsal tercihier, plyasada ortaya çikan sonuçlan ye ticari kuru1uIarifl
hale
izienimi etkilemektedir. Bugun i yaamrnda baari için, "iyi irket imgesi giderek daha zorunlu
gelmektedir.
Beliren slyasal duyarlthklar:
Güvensizlik ye isizIik
Deiim yalnizca ekonomik ye toplumsal deöiimden ibaret deiIdir. BugUn bircok ülke,
yardimlarin baka durtUlerle yapildii Souk Sava döneminden farkh olarak, kendilerini siyasal
açidan da bir yandan piyasalarin diner yandan kamuoyunun titiz denetimi altunda bulmaktadir.
Insanlann yarinlara ilikin gUvensizlii ye isizlik de birçok ulkede yeniden slyasal gundemin
yOnelttii talepler,
baindaki yerini almitir. KUreseIlemenifl toplumsal boyutu ye çahma dunyasina
yalutik
kamusal duyadulii artirmaktadur. Piyasalarun, kendi toplumsal ye siyasal balamlarindan
biçimde ilev gormedikieri giderek daha fazia ortaya çikmaktadur. C)rneöin, sosyal gUvenhik ye
dilayog, gene giderek artan bir biçimde, uyarlanma sürecinin bizzat kendisinin içsel bileenleri
giderek artan toplumsal
sayilmaktadur. Geçi sUrecindeki ekonomilerin yaaduklari deneylmier;
kutuplama, Afrika'nin dulanmasi ye yeni piyasalari saran gUncel kriz, yeni bir finansal yapulanma.
aranii 1cm guçlU bir toplumsal çerçeveye gerek duyulduunu ortaya koymutur.
Kuresel ekonomij'e insani
bir yuz kazand,nImaSi
Kuresel ekonomiye insani bir yUz kazandirma istemi çok sayida ye deiik çevrelerden
unu vurgulamaktadir: 'herkesin ortak yararinun
II Jean Paul
gelmektedir. Omein, Papa
salanmasindafl, ekonomik ye sosyal hakiarun yaama geçirilmesinden kimlerin sorumlu olacauni
piyasada
belirlemek gerekmektedir. Serbest piyasa bunu kendi bauna yapamaz; çunkU, insanlarin
çevreleri tarafundan da
yen olmayan birçok gereksinimi vardur" Anlamlu olan, bu duyanhuhiin bugUn i
Schwab
due getirilmesidir. Davos'ta yapilan Dunya Ekonomi Forumu'nun dUzenleyicileiifldefl Klaus
yaptuunI bilmeden
da u uyarida bulunmutur: "finans plyasalarundaki guçler goruldüü kadanuyla ne
sivil toplumdaki diner
oraya buraya yOnelmekte, hUkumetheni aciz b,rakmakta, sendikalanin ye
gruplarin gucUnu azahtmakta, kendinin çok Otesindeki gUçler ye karar alma sUreçleriyhe
birêyi her tür olumsuz etkiyO açik hale getimektGdit."
babaa kalan
8
ILO, ite bu kavak noktasinda iyi bir konum igaI ettii kanisindadir. ILO'nun masasina, i
çevreleri, içi1er ye hukumetler oturmaktadtr. ILO'nun araçlari ise, sosyal diyaIoun yanisira, çaIima
yaamiyIa, istihdamla ye guvenlikie ligHt temel ilkelerin ye hakiarun yaygunIatiriImasifla yOnelik
politikalardir.
ILO'nun yeni onemi
BütUn bunlar, ILO'nun ulusiararast topluIua sunduu koIayIatiruci hizmetleri daha da Onemti
kilmãktadur. ILO, istihdam ye içi sorunlarunda bilgi edinmek içir kuresel bit bavuru kaynaidur;
çaluma yaamundaki iradi giriimIerin merkezidir; sosyal politikalarin uluslararasi planda tartiildii
ye uzIamaya varuJdiu bir platformdur; ye nihayet ILO tanitum-savunu, bilgIlendirme ye poiltika
geIitiriImesi hizmetlerunin kaynai durumundadir. Artuk, ILO'nun kendi kendini uyarlama1 yenileme ye
deime alanlarindaki tanhsel kapasitesini bir kez daha sergilemesinin zamanu ge1mitir.
Ancak, bu firsatlar dOnemi hep surmeyecektir. Doiayusiyla, 1W bu Ozel zaman uraundan
yararlanmak istlyorsa, ikl kalici sorunu çozmek zorundadur.
Iier doru:
Oncellklerin belirlenmesi
Bu sorunlardan birincisi, kuruIuun, etkinlikleri dUzenlemeye ye bUtunletirmeye yonelik açik
operasyonel oncelikier olmaksuzin, kapsami giderek geniIeyen programlana yonelme eilimidir. Bu
dururn ILOnun elkisini zayiflatmu, imgesini buIan,klatirmu, etkinIiini azaltmi ye ILO caIuanIariflifl
yOn duygusunda kariukIikIara yol açmitur. Bu sorun, bir yanuyla, ILO'nun gorev alaninin olaanüstü
youn ye dolu olmasundan kaynaklanmaktadur.
ILO'nun gOrevi, Philadelphia Bildirgesi'nde veciz biçimde ifade edildii gibi, "bUtun insanlarin,
irk, lnanç ye clnslyet farki gozetilmeden, hem kendi maddi refahiarunu hem de manevi gellImlerinl
saIayabi1ecekleri OzgurlUk ye sayginlik, ekonomik gUvenhik ye firsat eitIii" kouIlarinu yaratmaktur.
BOyle bir vizyonun gerçeklemesi, çaIima yaamindaki hakiarin yaIginIatiruImasifldafl kurumsal
gelimeye dek uzanan bir dizi program! gerektirir. Buna gore, ILO etkinliklerinln kapsami iyerinden
(ya da i alanindan) bir bütün olarak ekonomiye dek uzanir. Gene bu yizyon çerçevesinde, deien
gereksinimlere sabit butçelerden hareketle yanit verilmesi zorunIuluu vardur ki, bu da kaçinilmaz
olarak kuçUk ye çou kez parçalanmi etkinliklerle sonuçlanmaktadir. Bir baka deyiIe, ILO dOnem
dOnem programunu yeniden yontendirmek, mesajunu guncel gereksinimlere gOre yeniden dillendirmek,
kaynak ye uzmanluk alaninda kurulu diu ortakiukiar aramak zorundadur. Ozetle, odakianulan nokta,
mUkemmellik ye etkililik, kuruIuun yonetim kültUrunün baat belirleyicileri olmaludir.
9
Ileriye doru: Hedeflerde
ortakhk duygusu yaratilmas;
kinci sorun, Souk Savatn sona emiesinin, biIeenIer arasindaki hedef ortaklii duygusunu
zayiflatmasidir. Bu duygu, kureseIIemenin bUtUn sosyal aktörler Uzerindeki etkileri sonucunda daha
da erozyona uramitir. Ideolojinin ye sinif çatumalarinin inie geçmesi, iyeri Otesindeki toplumsat
itetiimin artmasi ye iIetme dUzeyinde sozIemeye yonelme eilimi, ILQ'nun üç tarafli yapisi içindeki
oydamayt daha cia kirilgan hale getirmltir. Bu ge1imelerin antami Oyle de Ozetlenebilir:
Bileenlerin tek tek programlara yonelik Ugileri guclUyken, bu üç kesimin hepbirlikte aktif desteini ye
sahipIiini cezbeden program sayisi azalmitir. Kendi içinde oydama saIayamami bir ILO, dia
donOk etklsl de olmayan bir ILO demektlr.
ye
kadar netleirse
ne
Bu iki sorun, hiç kukusuz birbirlyle ilikilidir. Ortak hedef anIayui
ILO'nun ne adina var oIduu konusundaki ortaklik ne kadar artarsa, oydama alanlari da o kadar
artacak ye guçlenecektir.
0 halde, açik ye ortak bir amacin tanimlanmasi, atilacak ilk adimdir.
***
Ortak amaç
ILO'nun misyonu, insanlarin çaIima yaamindaki durumlarini iyiletirmektir. GUnUmUzde bu misyon,
insanlarin içinde yaadiimiz bUyUk deiim sirasundaki yaygun ilgi alanlarunda ifadesini bumaktadir.
Bu ilgi alani da, insanca çaliulabilecek, istikrarh i firsatlari bulunmasidur.
Heryerde, insanlara insana
yakiir i. salanmasi
GOnQmOzde IL.Onun baI,ca amac,, kad,nlarin ye erkekierin, OzgOritik, eitIik, guvenhik ye
sayginhik kouflarinda insana yakiir ye Uretken i bulma o!anak!anni artirmaktir.
Yukarida anlatulan, kuruluun bugUnkU baluca amacidur. Insana yakiir i, dOrt stratejik
amacin bulutuu noktadir: çalima yaamindaki hakiarin yaygunlaçturilmasi; istihdam; sosyal
guvenlik; ye toplumsal diyalog. Bunlar, kuruluun yakun gelecekteki politikalarina yOn verip
uluslararasu plandaki rolUnU tanimlayacak verilerdir.
Izienecek politikalar
açisindan ç:kan sonuçlar
Boyle bir genel amacin, izienecek genel politikalara yanstyan Onemli birtakim sonuçlari
vrdir. Bularin hepi, kuruli4un gOrev belesinde ierilrnektedir. Bugun, bunlarin daha açukça
belirtilip siki stkiya uygulanmasi gerekmektedir.
10
Bütün çaIianIara
yonellk biT duyarlalik
ILO, butun çaIianIarla i!gilenmektedir. ILO, kendi kuruIu öncülleri nedeniyle en fazia dikkati
Ucretli içiJere yoneItmitir. Bunlarin çou erkektir ye OrgUn iIetmeIerde çaIimaktadir. Ancak bu
sOylenen, ILO'nun gorevinin ye etkinlik alaninin yalnizca bir bOlUmUnü oIuturmaktadir. Hemen
hemen herkes bir ite çaItir, ama bu, çaIianIartn hepsinin istihdam edildikleri anlamifla gelmez.
Ayrica dUnyamiz, airi çahan ye isiz insanlarla doludur. ILO, örgün igUcu piyasasi diinda
kalanlarla, Orneöin kayit dui ekonomideki Ucretlilerle, kendi iIeriyIe meguI olanlarla ye ev ilerinde
çahanIarla da ilgilenmelidir. Enformel sektOrun toplam istihdam içindeki payi Latin Amerika'da
neredeyse yuzde 60'a çikmitir. Afnka'da ise, son on yllda kentsel alanlarda yaratilan yeni iterin
yUzde 90'i enformel ekonomiye aittir.
çaIima yaamindakl
haklann geIitiriImesi
ca1ian herkesin, ça!ima yaaminda birtakim haklari vardir. 11.0 Anayasasi, OrgutlU olsun
olmasin; formel ya da enfomiel ekonomide; evde, toplulukta ya da gönUllUluk temelinde gerçekIesin,
"emek kouUarinin iyiletirilmesini ongörür.
4 firsatlarinin
gelitirilmesi
Istihdamin gelitirilmesi merkezi amaçtir. 9ahma yaamindaki hakiarun korunmasu, zorunlu
olarak, i olanaklarinin yayginIatirulmasu yukumlüIuunU de beraberinde getirir. ILO'nun kendine
Ozgü iIevi, çalianIarun kiisel yetilerinin artirilmasi, insanlarin Uretken bir i bulup onurlu bir yaam
saIamalaru için gerekh olanakiarun yaygunlatiriImasu sowmluiukiaruni da içerir. ILO, ya1nizca calima
dUnyasunt tahkim etmekie yetirnmeyip, ayni zamanda bu dUnyayi geniIetmeye çaIiir. Dolayisuyla
ILO, çahma yaamtndaki haklarin gelitirilmesi kadar, isizlerIe, isizIi*i ye eksik istihdamu aacak
politikalatla da ilgilenir. tIetmelerin gelitirilmesi için elverili bir ortam yaratulmasi, bu amacun
merkezinde yer alir.
Insana yakisr i
saIanmaSi
ILO yapilan iin insana yakiir i olmasi konusunda duyar!idir. Amac yalnizca i yaratmak
deil, ayni zamanda bu ilerin kabul edilebilir nitelikte olmasini saölamaktlr. lstihdamun nitelii,
niceliinden ayru ele alinamaz. Bütün toplumlarda, ne tür iIerin insana yakuur i olduu konusunda
bir anlayu gelimitir; ancak, istibdamun nitelii birçok anlama gelebilir.
mein bu kavram, deer ye
doyum duygulartnin yanisura, deiik çaluma biçimlerini ye koulIarini da çarttirabiIir. BugUn
gerekil olan, rekabetin Ost duzeylere çIktIl kuresel plyasada blr yandan huzil delIklIklere ayak
11
uydurma yetisini korurken, dien yandan temel sosyal güvenlik ye istihdam gUvenceleri saIayafl
toplumsal ye ekonomik sistemler oIuturuImasidir.
çaI:ma yaamindaki
tehilkelere kari korunma
Tehlikelere ye belirsiz!ik!ere kar', korunma. ILO insanlarin çalima kouIIariyla IIgIendiinden,
bunlar ister isIzlIk, gecim olanakiarindan yoksun katma, ister yaIiIik ya da hastaliktan kaynaklansin,
iflSflIäFi iIerinden eden tehlikeleri ye beIirsillkteri de gOetrnek dururnundadir.
Bir araç ye amaç olarak
toplumsal diyalog
Toplumsal diyaloun ge!itiriImesL Toplumsal diyalog, katilimi ye örgUtlenme OzgUrlUUflU
gerektirir. Bu nedenle, bu saydanlar, demokratik toplumlarda bakbatna birer amaç durumundadir.
Toplumsat diyatog, ayrica ihtHlaflari çOzmenin, toplumsal adaleti saIamanin ye politikalarin etkili
biçimde yaama geidImesiflifl arcidit. Haklarin svuflulmasi, istihdaimfl geIitiiiImei ye iIêtifl
gUvenceye ahnmasi bu araçla gerçekIeir. Toplumsal diyalog, iletme olçeinden en genel anlamda
topluma kadar uzanan bütUn duzeylerde istikrar kaynaudir.
Insana yakisr i
1cm
dortstratejik hedef
0 halde insana yakiir i amaci, gerek ILO'nun dört stratejik hedefinin tek tek tier bin
balaminda, gerekse de bu hedeflenin butunlUklü ye dengeli biçimde gerçekletiniImesi açisindan
mutlaka gozetilmelidir. Bu gorev, ILO bUnyesindeki bütUn taraflar 1cm eit OIçUde geçerlidir.
HukUmetler, iverenter ye içi1er, kendilerine tek tek bireyler, aileler ye topluluklar tarafindan
yOneltilen insana yakiir i taleplerini karilayabiImek için, kendi farkti çikarlarini yaratuci bir tarzda
kaynattrmak zorundadirlar.
Bu amacin operasyonel sonuçlarina geçmeden once, ILO'nufl gelecekteki etkinlikleninin
içinde yer alacai daha kapsamli çerçeveye bin goz atmak gerekmektedir.
Kuresel uyarlanma
Daha kapsamli çerçeve
0luum halindeki kUresel ekonomiye uyum salandii uzun bin surecin içindeyiz. Yeni oIuan
piyasalardaki son kriz, petrol okuyla baIayIp 70'li ye 8011 yillarda Afrika'yu ye Latin Amerika'yi
etkileyen borç kriziyle, 90'li yillarda isa Avrupa'daki geçi surecinin sorunlaruyla süren bir dizi uyum
12
çabasinifl yalnizca son halkasidir. Burada, Japonya'nifl ye Avrupa BirUi Ulkelerinin bugUn içinde
bulundukiari durumdan sOz etmiyoruz bile.
KüreseIIeme ye uyarlanma
Bundan sonraki onyil içindeki bahca konu, ulusal ekonomilerin ye kurumlarin kUresel
deiime, kuresel deiimin ise insan gereksinimlenne uyum salamasidir. Sorunun OzU ye cozumleri
bOlgeden bOlgeye farklihk gosterecektir. Ancak, hiçbir ülke ya da bolge bu surecten ba*iik
kalamayacaktir. KUreselleme, "uyarlanma"yi, hem zengin hem de yoksul Ulkeler 1cm eit OlçUde
geçerli bir olgu haline getirmitir. KUreseIIeme, kalkinma OrtintUsUnün bizzat kendisini deitirmekte,
uzun dOnemli bUyUme eiIimlerini kaydirmakta ye gelir dailimunda deiklikIere yol açmaktadir.
Eer bugunkU eiIimler denetlenemezse, karitaacaimuz en büyUk tehdit, gidefek artan
eItsizliklerden kaynakianan istikrarsizlik olacaktir.
ILO, OniimOzdeki ony,! içinde, sOre kil yinelenen bu uyarlanma ye kalk,nma krizleriy!e
uramak zorunda kalacaktir. Dolayislyla, !LO'nun kendisini buna gore hazirlamasi gerekmektedir.
GeIitIriIen politikalar
ILO'nun, kendi deerIerine ye yetkinlik alanlarina dayanan ye bolgesel gereksinimlenn
çeitliHIne uyarIanmi tutarli politikalar gelitirmesi gerekmektedir. ILO'nun, kendi eylemini bellrleyen
dOrt stratejik alaninin her birinden kalkarak derlenmi uzmanhik yetilerini kaynatiran ye butunletiren
multi-disipliner programlar sunma yeteneine sahip olmasi gerekir. ILO, gelecekte ekonomik istikrarin
ye hakkaniyetli bir kalkinmanin hangi yollardan salanabileceine iIikin uluslararasi tartimalarda
sesini duyurmak zorundadir. BUtUn bunlar, bilgi temeli ye orgutlenme alanlarinda yeni yetiler
gerektirmektedit. Bu konu, 3. ye 4. bOlumlerde ele alinmaktadir.
Geleneksel yakIaim
Boyle durumlar kartstndaki stardart politika yantti, 1980'li yillarda borc knzi sirasinda Bretton
Woods kurumlari tarafindan gelitirilmi ye daha sonra geçi dOrtemindeki ekonomilerde
uygulanmitir. Bu politika iki temel varsayima dayanmaktaydi: Ekonominin buyumesi açisindan
serbest plyasanin yeterlilii; ye serbest piyasanln, toplumsal istikrar ye hakkaniyet temeline dayah
kalkinma açisindan da hemen hemen yeterli olduu....Ekonomik baariya gOturecek strateji,
regulasyon sorumluluklarinun Devlet'ten piyasaya aktarilmasindan ibaretti. Bu ise, Ozelletirme,
sermaye ye igucü piyasalarunin serbestletiriImesi ye mali istikrar amaçli politikalarin birbirlyle
kaynatirdmasini gerektiriyordu. Makroekonomik politikalar ise, buyUmeyi cantandirmaktan çok
enflasyonu kontrol altina almak 1cm kullanulacakti stihdam, bu politikalarin ikinci dereceden tureviydi.
Igucu plyasalarinin ilevi, talep duzeyindeki deiikliklere esnek uyum salamaktan ibareth. KUresel
13
salamaktan
yonetim ise, mall istikran ye uyumu, ticaretin serbestlemesifli ye ekonomik kalkinmayl
sorumlu uluslararasu kuruluIarin bu politikalari uygulamalarindan ibaretti.
Bylece, gerekil
Bu tUr politikalar, basit ye evrensel oldukiari için etki yarattilar.
makroekonomik disiplinle birlikte ekonomide yeni bir rekabetcilik ye yaraticilik ruhu ortaya cikti. Gene
Ancak bu
bu politikalar sayesinde yeni teknolojiler ye yOnetim uygulamalari yaama geçinlebildi.
politikalar, kalkinmanin ekonomik ye toplumsal amaçlariyla teknik araçlari (Omein ozelIetirme ye
piyasalarin toplumsal ye
deregUlasyofl gibi) birbirine karitirdi. Giderek esnekliklerini yltirdiler,
ekonomik balamIarini yeterince dikkate almadilar. nsanlar ye alleleri Uzenndeki etkileri ise zaman
uygulanan bu politikalarin
zaman yikicu oldu. Geçl dönemini yaayan ekonomilerde on yul kadar
geçerlilii hakkindaki kukular giderek aiTh ye bu kukular yeni piyasalardaki son krizle birlikte
doruuna çikti. Bu kriz, kamuoyunun gorulerinde bir dOnemec noktasini temsil etmekteydi. Ortaya
sivil
çikan sonuc, bir yariiyla daha bUyük belirsizlik, dier yamyla da gelimekte olan Ulkelerden ye
toplumdan kaynakiananlari dahil, farklu gorulerin artik daha çok dikkate altnmasiydi.
Yeni tart,ma
çozum yollari henUz netlikten çok uzaktir. Yeni bir "küresel finans yapilanmasi" 1cm çarida
bulunuImutur. 90k çeitli Onlemler anerilmektedir. Bu Onlemlerden uluslararasi Olçee sahip olanlar
arasinda unlar da yer almaktadir: uluslararasi finans kuruIularinin çalima tarzlarinun deitirilmeSi;
ulusal ekonomik politikalarin daha lyl ye buyumeye yonelik olarak egudumlenmesl; erken uyari
sistemleri; döviz kuru politikalaru; ye spekUlatif sermaye hareketlerini düzene balayacak Onlemler.
Ulusal olçekte ise, önerilen Onlemler, finansal denetim ye duzenlemelerinde reform yapilmasindan,
hukuk ye muhasebe sistemlerlyle
irket yonetimlerindeki iyiletirmelere kadar geni
bit' alana
yayilmaktadir. Bunlarun çou, ILO'nun kendi alaninun duinda kalmaktadir. ILO'nun yapabilecei,
sonuçta ortaya hangi finansal yapulanma çukarsa çiksin, istihdamla çaluma yaamindaki haklarun
Onemini vurgulamak ye kendi bunyesindeki taraflarin
surmekte
olan tartimada
seslerini
duyurmalarunu kolaylaturmaktir. Toplumsal temeli gUçlu olmayan bir küresel ekonomi, istikrara ye
slyasat inandirucilia da sahip olamaz.
ILO'nufl katk,si
Yukaridakilere kout bir tartima da, kuresel finans sistemini guçlendirmeye yonelik
Onlemlerin bir parcasi olarak, istikrar, uyum ye kalkinma politikalari 1cm toplumsal bir çerçeveye
duyulan gereksinimi konu almaktadir. ILO'nun boyle bit' tartimaya yapabileceöi katkular elbette
nasil
vardur. ILO, mall ye ekonomik istikrarsrzllöln kisa ye uzun dOnemdeki toplumsal sonuçlarinin
karulanabiIeCei konusunda oneriler gelitirmek durumundadur.
ILO, istihdam politikalarinin ye kurumlarunun, sosyal guvenlik ye toplumsal diyalog açisindan
deil,
Onemini vurgulamali ye bu Onemi sergilemelidir. Bu, yatnuzca toplumsal adalet açisundan
14
uyarlanma politikalarinin baarisu ye uzun donemdeki ekonomik kalkinma açisindan da gereklidir.
Asya'daki kriz, sosyal guvenlik ye diyalog kururnlarina ye sistemlerine duyulan gereksinimi açikca
ortaya koymutur. Bu tUr kurumlar hizh ekonomik bUyUme donemlennde kolaylikla ihmal
edilebilmektedir. Oysa, sOz konusu kurumlarin zayifIit, kriz dOnemi gelip çattiinda uyumu ye
iletmelenn yeniden yapilanmasini da engeflemektedir.
ILO'nun, ayrica, orta dOnemdeki makroekonomik politikalara iIikin bir gOrüünUfl de olmasi
gerekir. Bu arada Ozellikie gerekli olan, mali politikalarla para politikalarinin, istihdama ye sosyal
politikalara olan etkilen açisindan tatdiklari gOreli ustUnlGkler ye zaaflar konusunda tavsiyeler
gelitirmektir. Bu konu, raporun 3. ye 4. bOlumlerinde ele alinmaktadir.
Bu politikalar, evrensel olcekte kabullenilen, bu arada kalkinma sureciyle, yasama sistemleri ye
kurumsat yapilanmalarla utusal Olçekte de gerçekletirilen kUresel bir çerçeveyle de destekienmelidir.
ILO Anayasasi'nin
hUkümleri
lLO'nun kurulu
kurulu
20.
yuzyuhin
hukUmleri, kendi açisundan yaptII tavsiyelere sayginhuk kazandirmitir ye
çatumahi ortaminda siyasal meruiyetini ye evrensehhiini bu sayede
koruyabilmitir. Bu hukUmler, gonulluluk temelinde uslenilen yukUmlUlUklere dayanmaktadir. Bu
yukumlUlukler bir kez üslenildikten sonra, sistematik denetime ye acik tartimaya tabi tutulmaktadir.
izienen yol, zorlayicu ya da cezalandirici Onlemler deil, kamuoyu oluturulmasu ye kurumsal
yaputanmadur. Temelde uluslararasi mutabakatlar ye ulusal dialog yatmaktadir. Bu tUr bir yaklaim,
kuresel geci sUrecinin toplumsal gerihimleriyle baetmek açusindan zorunludur.
ILO kendi anayasal hUkum!eriyle tutarli davranmak ye uluslararasi topluluk içinde kendi Ozeh
gorev alani konusunda israrli olmak zorundadur. ILO'nun ilk Genel DirektOrti Albert Thomas, çok
Onceleri, Konferans'a yaptii bir konumada bu konuyu due getirmiti: "çabalarumizin sonuçlari,
hepimizin payhatuu ortak irade ye umutlari ne OlçUde yansitabildiimiZ konusunda emin olmamizun
bir tek yolu vardir ye bu da Uluslararasi çalima Ofisi'nin kendi kurulu sözlemesinifl hUkUmlerine
bahu katmasi ye dikkatleri surekli olarak bu hUkUmlerin özüne ye sOzUne çekmesidir."
Eer ILO'nun gelecekteki yolu uluslararasu topluluun yonlendirilmesi ise, o zaman kuruluun
bunu salayacak olçude etkili olmasi gerekir.
inandiriciluöun en bUyUk guvencesi, ILO'nun kendi etkinliklerinin yarattii etki, denetim ye
izleme mekanizmalariflifl bUtOnlüUdUr. Hareket noktasu, bunyedeki bütUn taraflarun (hUkUmetler,
iverenler ye içiler) kuruIuun ilkelerinden OdUn verecek ya da kuruluun ilevini zayifiatacak
herhangi bir
ey yapulmamast konusundaki oydamalari olmaludur. Gerekhi olan, kuruluun
15
çalimaiarini bUtUn taraflar açistndan daha anlamli hale getirrnek, daha pratik sonuçlar elde etmek ye
kuruiuun kamuoyu tarafindan daha lyl taninmasini saiamak Uzere sUrecin daha modern hale
getirilmesidir. ILO'nun standart oluturma sisteminin gOrUnur1uUnU, etkilili*ini ye uyguniuunu
gelitirmek, slyasal bir Onceilk olmaladir. Bu konudaki ayrintiii Oneriler 2. bOiümde yer almaktadir.
ILO'nun çaI,ma Yaamtnda Temel Ilkeler ye Hakiar Bildirgesi
ILO Bildirgesi
Bu Bildirge, gelitirici bir araç olarak benimsenmitir ye bu ozUyle birlikte kavranmaiidir.
Beigenin etkili, evrensel ye meru olabilmesi için, herhangi bir kayit duulmemesi gerekir. Beige, bu
anlayi çercevesinde, bir bUtün olarak çok tarath sistemin ortak amaci olmandir. Ancak, inandiricilik
için, etkiii ye hizli iieyen bir takip sistemi zoruniudur.
çalima yaamindaki temel hakiara saygi duyuimasina yOneiik önlemier, bu haklarin
ekonomik ye topiumsal yaama geçiriimesiyle elemelidir. Bildirge'nin bu alanda oynayacai Onemli
bir rol vardir. Biidirge, ILO'ya, Uye Uikelere, kendi taieplen Uzerine bu temel iikeleri yanlizca
benimsemeleri için deiI ayni zamanda yaama geçirmeleri için yardim etmesi çarisinda buiunarak,
daha da gelitirilmek Uzere kurulua bugUne dek sahip oiduundan daha net bir çerçeve salami.tir.
Kalkinma gundemi
Temei ilkelerin fiuien yaama geçlriimesi, gUndemdeki sOzIemelerin yasal olarak kabulUndeti
baimsuz bir i olduundan, Bildirge, iLO bunyesinde tam boy geliebilecek tekriik ibirliöine oianak
tantmaktadur. Dolayisuyla Bildirge, kurutuun deerlerini entegre kalkinma programlarina tercume
edecek gelitirici bir araç olarak gorUimeiidir. Bu haklara saygi iin özudUr ye bu konuda baka
gerekce lIen surulmesine gerek yoktur. Ancak, bilinmelidir ki, bu hakiara saygi gOsterilmesi, dorudan
doruya kaikinmaya katkida bulunacaktir. Ornein, çalima yaamundaki hakiarin guvence aitina
alinmasi sayesinde insanlar yaratilmasina katkida buiundukiani zenginlikten OzgUrce adil bir pay taiep
edebiiecekler, daha fazia ye daha iyi iier arayacaklardir. 0 halde, bu hakianin guvenceye aiunmasi,
ayni zamanda, kalkinma sürecinin her aamasinda ekonomik bUyumeyi toplumsai eitlie ye
istihdama dOnUtUren kesintisiz bir sUrecin de gUvencesi olacaktlr.
Teknik ib1rIii
Doiayisiyla,
Bildirge,
ILO'nun teknik ibiriline yOneiik etkinliklerini bir bütün olarak
gUçlendirrneli ye desteklemelidir. SOz konusu etkiniikler, hiç kukusuz, Uyelerin ulusal Olçekteki çeitti
gereksinimierine kariiik vermeli ye kuruiuun dOnt stratejik amaci ii*inda yonlendinimelidir. Bu
amaçlar birbinleriyle baiantiIt olduklarindan, çalima yaçaminda temel hakiarin gerçekletinilmeSi,
hem dier stratejik amaçlarda ilenleme salayacak, hem de kendisi bu alanlardaki ilerlemeden
yararlanacaktur.
16
Bildirge'nin takbi, ayni zamanda, kalkinmayla ilgiD konularda olsun, çaIima yaamindaki
hakiara iIikin olsun, ILO içindeki politika tartumaIarina daha gUclu bir temel sa1ayacaktir. Boylece,
faricli Ulkelerin sorunlari ye perspektiflen de daha iyi kavranacak, bu sorunlar ye perspektiflenn ele
aIiniinda daha verimli yollar ortaya çikacaktir. Takip sürecinin etkiIiIii, kUresel uyumun gerilimlerinin
hafifletilmesi açisindan yaamsaI öneme sahiptir. Takip sürecinin saydamIui, teknik ibh1ii için
saIanan geri beslenim, yayginIatirma ye getitirrneye yonelik vurgu, cinsiyet perspektifinin
bUtunletinImesi ye kamuoyunun toplumsal ilerteme ye baariIi kalkinma sflreçleri konusunda daha
duyarh konuma gelmesi, uyeleii birbirine karihkli baimh bir dunyada ILO'nun sosyal reform
yakIatmina inandincilik kazandirmanin temel ögeleridir.
Politikalarda yeni vurgu noktas:
Kalkinma, cinsiyet politikasi
ye iIetme perspelctifleri
Eer ILO'nun gelecekteki etkinliklerinin ba1ami, kartIikti baimIiIiin geçerli oIduu bir
dunyada uyarlanma sUrecinin gerektirdikleri tarafindan beHrlenecekse, genel anlamda Ug politika
alanina Ozel onem veilimesi gerekir. Bunlar, kalkinma ye cinsiyet konularini ILO'nun bUtün
etkinliklerine dahil etmek ye iIetmeyi ILO'nun dikkatlerinin yoneIdii nokta haline getirmektir.
Kurutuun gelecekte iIevIi ye gerekli olabilmesi açisindan, bunlarun her bin belinleylci Onem
taumaktadir.
Kalkinma politikalan
Sosyal ye ekonomik
kalkinmanin bütünIetiriImesi
Ekonomik ye sosyal kalkinmanin, ayni surecin birbinini destekleyip pekitiren iki unsuru
oIduu ILO tarafindan sUrekil olarak vurguIanmitur. Aradaki baIantiar, ILO'nun dört stratejik
amacunda doyurucu biçimde ortaya konulmaktadir. çahma yaamundaki ilkeler ye hakiar,
kalkinmanin zeminini ye çerçevesini oIuturur; istihdam ye getir ise, üretimin ye hasilanun, efektif
talebe ye insana yaktir yaam standartlarina dOnutUrüIme kanalidir. Sosyal guvenlik, insanlarun
guvence içlnde toplumsal yaama katutmalanuni saIar ye ekonomik reformiaru olanakit kular. Sosyal
diyalog, Uretimi payIaimta iIikilendinir, kalkinma sürecinde eitIii ye katulimcuIui guvence altina alir.
Kopenhag Zirvesi, kalkinmaya itikin bu bütUnlüklU vizyonu en Ust uluslararasi dUzeyde teyld
etmitir. imdi, ILO'nun bu yondeki gorevierini daha da ileri taimasinun zamani geImitir.
17
Aratirma kapasitesi
ye
ILO'nun kalkinma politikalarini yonlendirmesine ilikin belli baIu oneriler, Bildirge'nin Takibi
yaniti baIaminda yaptImu
kuresel uyarlanmanin ortaya g,kardui goreviere ILO'nun
bulunmaktadir. Ancak, daha yapacak cok ey vardir. ILO, ekonomik ye sosyal kalkinmanun bir butün
oluturduu konusundaki savunu gorevini ampirik kanutlar ye kuramsal gerekcelerle desteklemek
zorundadur. Bu da, ILO'nun bir aratirma politikasi oIuturmasufli, kuruluun ekonomik ye mali
çOzumleme kapasitesini arturmasinu gerektirir. Bununla ilgili konular 4. BölUm'de ele alinmaktadir.
Dikkatlerin çaIian
yoksul kesimlere yoneItiImesi
ILOnun kalkinma konularindaki yonIendiriciIii, çaIian yoksul kesimlere ozel olarak
eiIinmesini gerektirir. Ekonomik bUyUme sUrecinin, fazia igUcUnün formel ekonomiye emilmesinde
yetersiz kaIdii uzun sUredir apacik ortadadir. Eitsiz buyUme hiziari ye uretimin orgutlenniesinde
meydana gelen deiikIikIer, enforme sektOrun daha da yayginlamastna yol açmitir. Sorunlarin en
air biçimde ortaya çrktii kesimi, enformel sektörde çaIianIar oluturmaktadir. En az saygi gUren,
bu kesimin haklaridir. Eksik istihdama maruz kalanlar, dUük ucret odenenler, sosyal gUvenlikten
bUtUnUyle yoksuri olanlar, sosyal diyaalog ye katilum gibi kavramlarun pek az anlam ifade ettii
insanlar hep bu kesFmin insanlaridir. 0 halde, çaIian yoksul kesimler için tutarlu bir ILO politikasi
gelitirmenin zamani geImitir. Bu politikanun, ozellikle istihdam olanakiari yaratulmasi, sosyal
guvenhik ye Orgütlenme gibi, bu kesimlerin en fazia gereksinim duyduklari alanlara eilmesi
gerekmektedir. 2.
BölUm'de sOzU
edilen
InFocus programlaru, bu yOnde atilan
ilk adumi
oluturmaktadur.
Kurumsal yapilanma
ILO'nun geliim gundemindeki önemH balukIardan bin de kurumsal yapulanma He ilgilidir. Bu,
katuluma, temsile, sosyal diyalogda ses duyurmaya ye sosyal guvenlie ilikin bir
Ozellikie,
yapulanmadir. SözU edilenler, öteden ben ILO'nun duyarlu olduu konulardir. Bununla binlikte, bu
alandaki yeni giniimlerde, 4. BölUm'de deinilen orgutlenme kuramu ye pratiinden hareketle,
kurumsal ekonomi alaninda son dönemde ortaya çtkan gelimeIerden yararlanulabilir.
Cinsiyet politikalan
Cinsiyet perspektifleri
igücü plyasalanni belirilyor
Kadinlar, dunyadaki igücü piyasasini dUnUUme uratmilardir. Bircok ulkede kadinlanin
igUcDne katilumlari, istihdam eilimlenini yonlendirmektedir. Erkekienin etkinlik huzlani azalirken
enformelleme ye
kadinlaninki artmaktadur. Ekonomilerdeki yapisal donUüm, demografik deim,
18
çaIima süresine iIikin yeni anIayiIar, gerek erkekierin gerekse kadinlarin çaIima ye yaam
kouIIarini yeniden beUrIemitir.
S& konusu geIimeIer, igQcu plyasasindaki cinsiyet roUerini de detirmitir. Kadunlar, kimi
durumlarda, daha fazia imkana ye ekonomik özerkIie kavumayi baarmiIardur. Ne var ki,
aralarinda deime kurban giden çok sayida kiyi de vardur. KUreseIIeme ye ekonomik yeniden
yapilanma esnek istihdam modellennden yana eiIimIer doururken, bu eiIimterle ortaya çukan
iIerin Onemli bir bOlümU i yasalarunun ye sosyat gUvenh,in kapsami diunda kalmakta, dUük ucret
ye j gUvencesinin o1mayui baat olgular haline gelmektedir. Sonuc, i ayrumciIidir. BUylece
kadinlar, kendilerini, ekonominin en az guvenceye sahip sektOrlerinde bulmaktadirlar. GOc, boanma
ye terk gibi olaylar sonucunda bainda kadinlann bulunduu hanelenn artmasi, ayni zamanda,
kadnlann i guvencelerinin olmayiunin, çocuklarinu ye kendilerine baimlu dier kiiIeri de dorudan
etkilemesi anlamina gelmektedir.
Cinsiyetler arasu eitsizIik, çaluma yaamiyla ilgili kurumlarda genellikie yerIeik durumdadir.
mein, sosyal gUvenlik sistemleri, çou kez ailenin geçimini salayan kiinin erkek olduunu
varsayar. lgucU piyasaslnln toplumsal cinsiyete gore parçalanmasu, kadinlarla erkekier arasinda,
geleneksel igucu plyasasu politikalariyla ailmasi güç olan yapLsal ücret farklulamalarIna yol acar.
0 halde, cinsiyetle ilgili bir politikanin oluturulmasi ILO açistndan bir zorunluluktUr. Bunun
nedeni, yalnuzca eitlik ye hakkaniyetle ilgili gerekçeler deiI, aynt zamanda konunun ILO'nun
bugUnkU çaIimasinin tam da OzUnU oIuturmasudur. Cinsiyet konusuyla ilgili kavramlar ye sOzcUkler
artk ILO'nun programlarina ye etkinliklerine girmi
olsa bile, bunlar henUz kadinlar adina eitIik
taleplenyle sinirh kalmaktadur ye kadinlarin hakiaru butUnlüklü bir polikanin olmayiundan olumsuz
etkilenmektedir. Omein, cinsiyetle ilgili duyarliliklar ILO'nun igUcU piyasasi ye yoksullukla ilgili
araturmalarina belirli bir boyut katmutir; gelgelelim, elde edilen sonuçlar parcah kalmitir. Bunlara
kurumsal bir Oncelik tan,nmamutur ya da bu sonuçlarla birlikte temel bir politika deiçikIiine
yOnelinmemitir. 11.0 Genel DirektOrU, Uluslararasu Kadun Günü dolay;siyla 8 Mart 1989 tarihinde
ILO'da yapilan Ozel bir kutlama surasinda, bUtUnIUklU bir cinsiyet politikasunin geIitirilmeSi konusuna
yeni bir kararlulukla eilineceini belirtmitir.
1W 1cm
bir cinsiyet politikasi
ILO'nun, çaluma yaamuna iIikin olarak bir cinsiyet perspektifi geIitirmesi gerekmektedir.
Buradaki hedef, kadunlarun eitlii icin halen yurUtulen etkinliklerden kalkarak, hem erkekierin hem de
kadunlarun ekonomik ye sosyal rolterinin incelenmesi ye farklu alanlarda eitsizlii getiren etmenlerin
belirlenmesidir. Bu sUreçte, duyarlulik ataninun, kadinlar icin de jure saölanan eitIikten, ekonomik
19
politikalarin, yasal dUzenlemelerin ye igucu plyasasindaki i1eyiin, farkli erkek ye kadin gruplari
açisundan yol açtiu da facto sonuclara doru geniIetiImesi söz konusudur.
ILO'nun elindeki en Onemli araçlardan bin, cinsiyetle ilgiti konularin bUtün etkinlik alanlarina
MiDetler sisteminin yerIeik politikasina ye dier kuruIuIar ye
programlarca da kullanilan yonteme kartn, sOz konusu içseUetirme ILO'da henUz baIangic
içseHetiniImeSidir. BinIemi
evresindedir.
BUtUnIUkIU bin cinsiyet politikasu, ILO'da üç dUzeyde harekete geçilmesini gerektirmektedir:
Siyasal dUzey, teknik programlar ye kurumsal dUzey.
Birincisi, cinsiyet konularinin içseIIetinImesine yOnelik siyasal destek, kadinlarun, hukUmetler, içi
orgutleri ye iveren OrgUtlennden oIuan uçlU karar yapisunda çok daha fazla temsil edilmelenini
gerektirir. Dolayisiyla, taraflar, kadunlarin gerek ILO'da, gerekse kendi bUnyeleni içinde daha fazia
temsil editmelerini saülamak 1cm
tkincisi, çahma Ofisi,
içseItetirmek
1cm
ek cabalar harcamaludirlar.
cmnsiyetle
sistematik
ilgili konulari
adimtar
atacaktir.
ILO programlanina ye teknik ibinIiine
Bu,
cinsiyet
etki
deen1endirmeIerifli
gerektirmektedir. Bu deerIendirmeIer, örnein küreseUemenin cinsiyette
ilguti
yonleri ye
çalumanin deen doasi gibi temel konularda ampirik aratirmaIarIa destelclenmelidir. Aynca,
cinsiyetle ilgiti duyanliliklarun, tLO enformasyon sistemlenine ye yen tabanlarina çok daha
sistematik biçimde yansitulmasi gerekir.
UçUncUsü, ILO içindeki kurumsal içseIIetirme, cmnsiyet duyarli programlama ye izieme
ye pekitiriImi
sistemlerini, stratejik otarak kOnumIandunutmu
bir odak nokta sistemini ye
kadintanin iIerinde yUksetme imkanlanini artinici eitim ye personet politikalarini da içermelidir.
I1etmeIerin geIitii'iImeS!
!IetmeIere özel ilgi
IIetmeIer, açuk ekonomilerde bUyUme ye istihdamun kapusidur. lIetmeIenin etkintikleni,
ILQ'nun duyarlttik alanlanunin hepsi üzerinde etkili otduöu gibi,
içi-iveren iIikiteninin, beceul ye
isdihdam geIiiminin gelecekteki Oruntülenl de bUyUk olçUde buna baIidir. ILO'nun çaIimaIarinda
iyerindeki uygulamalar ye gerçektikler konusunda bilgi sahibi olunmasu gerektiine gore, itetmelere
Ozel itgi gosterilmesi zorunludur. KUçUk itetmeIenin
i
satamada ye çaIima kouIIanin, iyiIetirmede
tatdui onem, bu alanda bir InFocus programu oIuturuImaSi Onenisinde ifadesini buImutur.
20
ILO'nun pek çok acidan, iIetmeIerin ye i çevrelerinin potansiyelini harekete geçirmede Uzel
bir yen vardir. Bu kesimler kuruIuta dorudan temsil edi!mektedirler. Bugün ILO'da i çevrelerinin ye
iverenIenn duyarhliklarina yeni bir anIayila Onem venlmektedir. ILO'nun IIetme Forumu,
i
cevrelerinin dikkatini daha çok çekmeye ba1amutir.
IIetmeIerin geIitiriImesi
ILO daha bugunden iIetmeIerfe ilgili çeitIi programlar geIitirmi
durumdadir. Bu
programlarda giriimciIiin geUtirilmesi, yonetici eöitimi ye kUcUk iIetmeIerin geIitiriImesi Ozel
airIik taninan alanlardur. Bu programlar, iveren kuruIuIar,nun rolU ye bu alanlarda kendi Uyelerine
verebilecekien hizmetler gozetilerek daha da geUtiriImeIidir.
Ulusötesi IrketIer
$imdi, kuçuk iIetmeIer sektdrunün Otesine geçip ulusOtesi irketlerin gereksinimlerine yanit
irketIer, kUresel ekonomide sermaye, teknoloji ye i
veumek gerekmektedir. UlusOtesi
uygulamalarinun bir yerden dienne aktaruldu*I balica kanaHart oluturmaktadir. Ele alinacak
konulardan bin, irketIerin toplumsal giriim1eridir. I yaamu, urketIerin kuraHara ye yasalara uygun
davranmasi 1cm giderek younlaan bir toplumsal basinç altindadur.
irketlerin izledikien yontemier,
tUketici taiebi ye medyada yaratilan imaj üzerinde dorudan etkiIi olmaktadtr. JIetiim teknolojisi
marka adiarunun deerini ye irket imajuni önemii Olçude artirirken, ayni geiime bu irketieri kamuoyu
nezdinde daha sorgulanir konuma da getirmitir. BUyUk irketIer bu tur baskiiara karu, yalnizca kendi
piyasalarini elierinde tutma açisindan deil, sOz konusu baskular mevcut ticaret ye dUzenleme
rejimierine yonelik bir tehdit otuturabi1ecei 1cm de duyarlulik gOstermektedirler. Ustelik bu baskular,
§irketin faaiiyet gOsterdii pazarun taniminin ye denetiminin artik eskisi gibi koiay yapiIamaduöi bir
dönemde ortaya çukmaktadir. Birçok irket, kendi davranu
kuraliarinu gelitirmitir. Ancak, j dunyasi,
arz zincirierinin ye taeronlama uygulamaiarunun yayginlamasi nedeniyle kendi izleme ye
tarlalarina
sorunlaruyla uramaktadur. Bu koullarda plyasalar koiayiukla mayin
denetieme
dOnuebilir. Sorunun OzU, iietmeierin genel olarak kabul goren d,sal bir referans kaynauna
duyduklari gereksinim lie, bireyset giriimIeri deerlendirmeye yarayacak tutarli bir çerçeve
oluturulmasu yonUndeki uiustararasu olçutleri birbiriyie kaynattrmaktir. ILO, bir yanda mevcut yasal
yukUmlUlUklere ye i dunyasinun duyarlulikiarina Ozen gösterirken, Ote yanda bu alanda lien adim
atmasini saIayacak özel bin birikime sahiptir. Yapiimasu mumkUn dier eyler arasinda, toplumsal
konularin çokkUltUnlü yOnetimi ye yeniden yapulanmanin sosyal açudan duyanli bin biçimde
gerçekletinIimesine yOneiik eitim de yer aimaktadtr ki, bunlanin her ikisi de lLO için Onemli yeni
alanlar oluturabiiir.
21
ILO'nun i çevreleri
gozundeki pro fill
dUnyasindaki pek çok kesim açisindan ILO bugUn de uzak ye nüfuz edilmesi gUc bir
kuruIutur. ILO'nun, dia dönük profihini gehtirmesi; i çevreIeriye daha iyi iIetiim kurarak, e*itim
1
olanakiarina, hizmetlerine ye veil tabanlarina eriimi koIayIatirarak kendini bu kesim nezdinde
uzmanlik ye verilere sahip
guçlendirmesi gerekir. ILO, kendini, i çevreleri açisindan Onem taiyan
alanlari
uluslararasi bir merkez olarak konumlandirmalidli. ILO'nun uzmanhk ye veil sahibi olduu
sahi ye gUvenhii ye örnek
ise, standartlar ye kurallar, ulusal yasalar sinai ilikiIer sistemi, i
uygulamalarin çokkUltUrlU baIamda yayginlatinImasi oIuturmaktadir.
Ortak bir uüra
niyet, ILO'ya, 21.
Bu Rapor iddialu bir vizyon ortaya koymaktadir. Oysa niyeti çok pratiktir. Bu
yUzyila iyimserlik ye ozgUven duygulari içinde girmek 1cm
gereksinim duyduu siyasal, teknik ye
orgUtsel yonelimi saIamaktur.
Bu Onerilerin hiçbiri basit deildir. Hepsi gerekildir. Bunlarun uygulanmaSi zaman alacaktir.
çabalar, u
Uygulama, ilgili bUtün taraflarin normalin Otesinde caba gostermelerini gerektirmektedir.
hedeflere yonelecektir:
ILO'yu oIuturan taraflarin guçlU bir ortak amaç duygusu taimaIari,
personelin kendi alanlarida yetkin bir konuma gelmesi ye kuruluun bir bütün olarak halka ye dunyaya
daha kararli biçimde uzanmasi.
gerek Ofis'in
Herey bir yana, bu Onerilerin baaruyIa uygulanmasi istenlyorsa, bunun 1cm
gerekse bileenlerin konuyu ortak bir kararlilikia sahiplenmeleul ye ortak çaba harcamalaru
gerekmektedir. 0 halde bu Rapor yaayan bir belgedir; bir abIon deiI, kar;IukIi gOrU aluverii ye
ortakIia
diyalogla daha da geIitiriIebilecek bir yön iaretidir. Sonuç olarak, 1L0 bUnyesindeki
duyulan guvenin ifadesidir.
22
2. Program öncelikleri
Bu bölUm ILO'nun stratejik vizyonunu eylem programlarina aktarmaktadir. Bölüm, gelecee
dOnUk yeni giriimIerin yanisira ivedi öncelikleri de belirtmektedir. Dolayisiyla, bu Unceliklerin
onQmUzdeki yiltarda içinde geIitiriIecei daha geni perspektifi de ortaya koymaktadsr.
ILO'nun stratejik
amaçlan
Aaidaki biiinci kesim, caI,ma yaamindaki teme! ilke!eri ye hakian kapsamaktadir. Bu
kesimde, ILO standartlarina yeni bir gözle younlaImasi ye bu amaca ula,Imasini saayacak
tamamlayici yol ye araçlara bir kez daha eiIinmesi çarisinda bulunulmaktadir. Bildirge'nin etkili
biçimde uygulanmasu, temel haklarin turn dunya oIçeinde gerçekten yaama geçirilmesi yOnunde
Onemli bir adirn oIuturabUir. licinci kesim, kadinlara ye erkekiere daha fazia istihdam ye gellr
olanakiar; yaratilmasiyla ligHidir. Yeni kuresel ekonomi, bircok tetilikenin yanisira, kouIIar yerli
imkanlari yaratma açisindan bUyük bir potansiyele sahip otduunu da
gostermitir. Makroekonomik stratejilerde, Uretim sistemlerinin dOnutUrüImesinde, yoksulluk ye
yerinde olduunda yeni
i
eitsizIikIerin azaltulmasinda, istihdama yOnelik bir eilimin yaygunlatirulmaSi 1cm yeni seçeneklerin
ortaya çikarilmasi gerekmektedir. UçunkU kesim ise sosyal glivenfik konusunu ele almaktadir. Airu
olçude kaypakIaan ye deikenIeen ekonomik ortamda gUvenhik gereksinimi giderek daha fazia
Onem kazanmaktadir. 1-lalen mevcut sistemler basinc altundadur ye sosyal guvenIiin kapsami Onemli
konulardan bin olmaya devam etmekteclir. Nihayet, dOrdUncü kesim, sosyal diyaiog ye tic taraflulik
konusunu ele alarak,
ILO
biIeenIerinin konumunun ye diyalog sUrecine katkulaninin
nasul
gUçlendiriIebileceifli tartumaktadir.
Irsana yak,ir iIeri
yayg,nIatirmak
Bu dUrt amaç birlikte, ILO'nun bahca hedefini, yani insana yakuir iIenin yaygin1atinilmasifli
hangi yoflardan gercek1etirebiIece*ini belinlemektedir. Insana yakiir i derken kastedilen, hakiarin
korunduu, yetenli bin gelir ye sosyal guvenhik saIayan üretken itir. Bu, aynu zamanda, yetenince i
demektir; yani, herkesin gelir saIama olanakiarina tam anlamda eiimi saIanmaIidur. nsana yakiir
i, ekonomik ye toplumsal kalkunmaya giden yolu çizer. Bu yolda, istihdam, gelir ye sosyal gUvenlik,
içilenin haklarindan ye sosyal standartlanindan ödUn vermeksizin saIanabiIIr. Üç tarafluluk ye sosyal
diyalog, katulimun ye demokratik sureçlenin gUvenceye ahnmast anlaminda hem kendi bauna bir
amac, hem de ILO'nun dier bütUn stratejik amaçlarunun gerçeklemesini saIayacak bir aractur.
OIuum tialindeki kUresel ekonomi, herkesin yarar saIayabilecei olanakiar sunmaictadir. Ancak,
23
ekonomik ye sosyal politikalarin bir meruiyet ye surdurUlebihrlik taimast isteniyorsa, o zaman bu
olanakiarin katulimci toplumsal kurumlara yerleik kilinmasi gerekir.
InFocus programlar
ILO'nun, amaçlarina uIamak 1cm çabalarini daha da younlatirmaSi gerekmektedir. KuruIu,
ayna anda her eyi birden yapamaz. Dolayisiyla, kaynakiarin younIatirilaCai alanlarin seçilmesi
gerekir. Bu doruItuda ilk olarak 2000-2001 dOnemi 1cm yapilan Program ye BUtçe Oneriterinde,
stratejik amaçlarla baIantsti 8 uluslararasi odak (InFocus) program beIu1enmitir. Bu programlar,
Ofis'in halihazirdaki çaIimasina içsel
olan ögelerden kalkarak, aratirma ye teknik ibirIi*i
çalimaIarinin Onemli bir bOlUmunü temel alanlarda younlatirmak üzere mevcut OrgUtsel bOlUmlerin
sinirtarini kesmektedir. SOz konusu programlar, tek tek her stratejik amaç 1cm
yapilan çaIimaari
tamamlayip pekitirecek ye bu Raporun 3. bOlumUnde ele alindiu gibi, ILO'nun teknik ibirlii
çabalarina daha fazia tutarlilik kazandiracak biçimde gelitiriIecektir.
çaIima yaaminda insan hakian
ILO'nun insan Iaklan
alanindaki onceliklerl
20. yOzyilin önemli donemec noktalanndan birini insan haklarinin gelitiriImesi ye
yayginIatiriImasi o1uturmaktadir. ILO bu sürece onemli katkilarda buIunmutur; ancak, çabalanni
younlatirmasu ye yeni yaklaimlar geIitirmesi gerekmektedir. ILO'nun bu alanda üç öncelii
bulunmaktadur: Bunlardan birincisi, çalima Yaaminda Temel Ilkeler ye HakIar Bildirgesi'ni ye
Takibi'ni yayginlatirmaktur. Ikinci Oncetik, çocuk içiliine son verilmesi yolundaki çabalarin
hizlandirilmasidir. UçUncusU, ILO standartlari konusundaki çalimalarin yenilenmesidir. Butün
bunlarda gOzetilen amaç, insan onuruna ye sosyal adalete saygili bir gelimenin saIanmasidir.
caIima Yaam,nda Temel Ilkeler ye Hakiar BiIdirgesi'nin ye TakibI'nln
yaygtnIatinImasi
cahma Yaaminda
Temel ilkeler ye
Hakiar Bildirgesi
Uluslararasu çaluma Konferansi, 1998 yili Haziran ayunda, çalima Yaaminda Temel Ilkeler
ye Hakiar Bildirgesi ile Takibi'ni benimseyerek, ILO'nun kuruIu felsefesine balihini bir kez daha
teyid etmitir.
24
Söz konusu Bildirge, bütün Qyelerin, aaidaki hususlara ilikin ilkelere ye hakiara iyiniyet
temelinde saygi duymaya, bu hakiari ye ilkeleri yaygin!atirmaya ye gerçekietirnieYe yonelik
taahhüdünü içermektedir:
demek kurma serbestli*i ye toplu sözleme hakk,nin etkih biçumde taninmasi;
zorla ye zorunlu olarak çaIitirmanin her tUr biciminin ortadan kaldirilmasi;
çocuk içiliinin sonuc alici biçimde ortadan kaldirilmasi; ye
ite çalitirma ye i konularunda ayrtmciIiin ortadan kaldirilmasi
Bildirge'nin uygulanmasi
Bildirge, ILO'nun seyrek ye sakinarak bavurduu bir araçtir. Bildirge, yalnizca yasama
organlariyla onaylayan Uyeleri balayan uluslararasi çaIima sOzIemelerindefl farkli olarak, ILO'nun
temel SozIemeIerini onaylami olsunlar olmasinlar, ILO Anayasas;'ni kabul eden bütUn ulkeler için
gecerlilik taimaktadir. Bununla birlikte, bu SozIemeIerin bUtUn Ulkelerce onaylanmasi tercih edilir bir
durumdur.
Temel içi hakiannin guvenceye alinmasi
ye bu haklara saygi gosierilmesi
Bildirge, ekonomik buyumeye ayni zamanda sosyal adaletin de elik etmesi gerektii
yolundaki yaygun duyarhlia bir yanit nitelii taimaktadir.
1995 yulunda Kopenhag'da yapilan DUnya Sosyal Kalkinma Zirvesi, çalianIarin temel
haklarunin gUvenceye alinmasi ye bu haklara saygi gOsterdmesi çarisinda bulunarak bu duyarltIii
due getirmiti. Ardindan, DUnya Ticaret OrgUtü Bakanlarinin 1996 yilinda Singapur'da yaptukiari
toplantuda, temel çaIima standartlarini oluturmaya ye bu konudaki ileri yUrUtmeye ehil bir kurulu
olarak ILO'nun rolU teyld edilmitir. ILO ise, kalkinma
benimseyerek bu gorevi Uzerine aImittr.
1cm
merkezi bir yonlendirici olarak Bildirg&yi
25
Kutu 21
InFocus - Bildirge'nin YayginIatiriImaSi
Ilkeler ye Hakar
yayginIatinImaSi na yonelik yeni
Bitdirgesi'nin
programin üç amact vardir: Budirge'ye iIikin
çaIima Yaaminda Temel
duyarIiI;in utkelerde, bolgelerde ye uluslararasi
duzeyde artirilmasi: bu temel ilkelerin ye hakiarin
kalkrnma çabatarinin, demokrasirvin ye eitIiin, bu
arada kadin erkek bUtUn insnIarin gUçlenmesine
anIayiin
iIikin
otduuna
yardimcl
nasil
derinIetiriImest; ye bu ilkelerin ye hakiarin pratikte
yaama geçirilmesirie yonelik pohtikalarin tek tek her
Ulkenin kendi kouUarinda geUtiriImesi.
- Ulkelerin taleplerine yanit olarak, Bildirge'nin
uygulanmaslnl engelleyen ya da koIaylatiran
etmenlere iIikin sosyal incelemelen
- temel ilkelere ye hakiara saygili i olanakiarinin
ye sosyal gQventiin nasil saIanabiIeceine IIikin
politika tavsiyeleri;
- Yasalari yapanlarin ye i mUfettiIerinin, temel
haklari ye ilkeleri yaama gecirme açisindan
gerekli
kapasiteleri
oIuturmatartria
yardi mci
olacakhukukideStek
Program,
Bildirgenin
yayginIatirici amaçlari
ye
Takibrnin
tan itici-
doruItusunda aaidaki
çabalari içerecektir:
- deiik kQlturel ye ekonomik kouIIara gore
hazirIanmi medya ye eitim kampanyalari;
- bu hakiarin ye ilkelerin her birinin, ekonomik
bUyumeyle, istihdamta, yoksuIIuun azaltilmasiyla ye
- iveren ye içi kuruluIariyla, dier sivil toplum
gruplariyla, bolgesel ye uluslararasi kuruIuIarla
birlikte Bildirge'yi iIevh kdacak genii kalimi
saIamak; ye
- bu ilkelere ye hakiara yonellk sayginin ILO'nun
kendi bunyesi icinde yerleik kilinmasi amactyla
gerçekIetiriIecek, ILO'ya nufuz çaIimaIari.
cinsiyetter arasi eitliin saIanmasiyIa nastl ilikili
oIduunu gosterecek araf:rmaIar;
Kuresel topluluk 1cm
bir bavuru noktasi
Bildirge, ayns zamanda, kuresel topIuluun bUtünU
1cm
bir bavuru noktasu ilevi gormektedir.
Bu kuresel topluIua, içi ye iveren kuruIuIari, yasa koyucular, HDK'lar, kUresel irketler ye dier
uluslararasi kurulular dahildir. Nitekim Bildirge ILO'ya belirli bir gOrev vermektedir. Buna gore ILO,
temel ilkelere ye haklara saygili bir ekonomik ye
iIiki kurduu kurutulari, çaIima yaamindaki
toplumsal kalkinma ortami yaratilmasina katkida bulunmalart için tevik edecektir.
BiIdirgee iIikin
InFocus programi
ILO, Bildirge'nin benimsenmesini ye yaygunlamasini sa1amak Uzere bir InFocus programi
baIatacaktir. Bu program, Bildirge'de yer alan ilkelerin cinsiyete duyarli ye kalkinma sUrecine katkida
politikalarin
bulunacak bir tarzda yaama geçirilmesi 1cm gerekll bilinç ye duyarliiiin, anlayiifl ye
yaratilmasini hedefleyecektir (bkz. Kutu 2.1).
Teknik ibirIii ye kalk,nmaya
yönellk yen! biIgIIer
ilgili
Bildirge'nin Takibi, ILO'ya yeni bilgi kanallari salayacaktir. Bu bilgi kanallari arasinda,
onaylayan
SOzlemeleri henüz onaylamayan ulkeler 1cm hazurlanacak yillik raporlarla, SOzlemeleri
26
bilgiler,
ye onaylamayafl tilkeleri biilikte kapsayacak kUresel raporlar da yer atmaktadur. SOz konusu
temel hakiarin ye ilkelerin yaama geçriImesi için ülkelerin gereksinim duycluklari teknik yardim
atanlarinin betirlenmesine yardimci olacaktir. Bildirge, bu nedenle ILO'nun teknik ibirlii ye
danimanlik hizmetten 1cm
bir esin kaynai oIuturacak; hUkumetlere, iveren kuruIuIarina ye
sendukalara pratik yardim sunacaktir. ILO, bu arada, sUz konusu haklar ye ilkelerle toplumsat ye
ekonomik kalkinma arasindaki etkiIeim sUrecine iIikin kavrayiini daha da derinIetirmek Uzere
eldeki mevcut bilgilerden yararlanacaktir.
cocuk içiIiinin zamanla ortadan kaldinimass
Genel olarak cocuk içiIiI
çocuk içiIii, kendini gundeme dayatan, ekonomik, sosyal ye insan hakiarinu ilgilendiren bir
konudur. Bugün tUrn dUnyada 250 milyon cocu*un çatut;i tahmin edilmektedir. Bu çocuklar yeterli
eitimden, saIuk olanakiarindan ye temel ozgurlUklerden yoksundurlar. Burada bedeli odeyenler tek
tek çatian çocuklardur; ancak, bu durumun ulkelere getirdii maliyet de yUksektir. Genc insanlarin
potansiyeilerinin heba edilmesi, bir Ulkenin buyUyUp geIime kapasitesini de eksittmektedir.
27
Kutu 2.2
InFocus - cocuk iciliinin zamanla ortadan kaldirilmasi, kalkinmanin destekienmesi
Qocuk
Içiliinin
Ortadan
Kaldirilmasi
Uluslararasi Programi (IPEC), kQresel olçekteki
çabalarini daha da yaunlatiracaktir ILO halen
sUrdUrdüQ etklnliklerini bu yonde pekitirirken1
gelir ye sosyal guvenlik anlaminda atternatifler
programlarin,
sunan
alan
surdurUlmekte
dier
çalimalarla
sektorlerde
birlikte
da
yayginlatirilmasi ye desteklenmesi.
- cocuk içillinin en kOtO biçimlerinin ortadan
kaldirllmasi - sanayl ye meslek koluna gore
- Ortak/ikiar - etkinliklerin finansmani ye Ozellikle
guç kouIlarda calian çocuktara yardim amaciyla
genie bir ittifak olutunnak ye bu ittifak içinde yer
odak1anmi, bu arada zorla çalitirilan ye cok
kUcQk yalarda alan cocuklarla birlikte, seks
ticaretine itilen kiz çocuklar dahil en duyarli
alan ortakiari harekete gecirmek.
- Ulusal kapasiteler Va po/itikalar - Bu kapasiteler ye
pohtikalar genie olcekli ye sQresi belirlenmi
programlarla birlikte, utusal ye sektOrel eylem
koriumda yer alan çocuk icileri On plana cikartan
aaidaki alanlardaki
surdurecektir:
yenilikci
plantarina yerleik kilinmi
cabalarini
daha guclu izieme
çabalarin younlatirilmasi.
- Olçek bOyUtme ye tekrar - en iyi Ornek oluturan
uygulamalar ye programlardan hareketle bilgilerin
paylaitmast ye yayginlatirilmasi.
gavenillr van/er - Bilgi
derlenmesine ye analizine ilikin ulusal sistemlerin
mekanizmalarinin gelitirilip harekete gecirilmesiyle
- Etkili eylemler
guclendirilecektir.
- Yasal çerçeve - Bildirge ye SOzlemeleri
destekleyici nitelikteki yasalarin uygulanmasl ye
programlarla
olcekteki
ulusal
izienmesi,
guclendirilmesi; bu arada daha da gelitirilecek
ILO-IPEC Istatistiki Bilgi ye Izieme Programi'nin
programlarm ye politikalarin gelitirilmesinde girdi
oluturulacak balar ye teknik ibirlii yollarindan
getLtirilecektir.
- çocuk içiIiine afternatif - cocuklari calima
yaamindan çekip kendilerine eitim, aileterine ise
1cm
olarak kullanilmasi.
- Kamuoyunda bilinç ye duyanithk yaratilmasi -
cocuk içilii konusundaki bilinc ye duyarlilii
toplulukiarda, okullarda ye iyerlerinde gelitirecek
çalimalar.
ILO'nun çocuk içiIiine
iIi$in standartlar,
Bildirge'de yer alan çocuk içiliinin fiilen ortadan kaldirilmasi ilkesi, 1973 tarihli (Sayl: 138)
Asgari Ya SOzlemesi dahil olmak üzere mevcut ILO standartlarindan hareket etmektedir. Varolan
standartlar, 1999 yili Haziran ayinda belirlenen ye çocuk igiliinin en kOtu biçimlerinin ortadan
kaldurilmasini hedef alan yeni araclarin benimsenmesiyte daha da guçlenmi olacaktir. Yaklaimin bu
anlamda tedrici bir Uzellik gostermesi, gocuk iciliinin, kOkieri yoksullukta ye eitim olanakiarinin
bulunmayiinda yatan karmaik bir sorun olduunu yansitmaktadir.
cocuk içiiiinin Onienmesi
Uluslararasi Programi
ILO'nun, çocuk
çiliinin Onlenmesi Uluslararasu Program! (IPEC) çerçevesinde gelecekte
yUrUtecei çalimalar, uzerinde anlamaya variImi bir yasal çerçeveye de sahip olacaktir. IPEC'in
ayirdedici Ozelliklerini ortakiuk ye tamamlayiciluk oluturmaktadir. IPEC, hUkUmetler, igi ye iveren
kurululari, HDKIar ye Ornein UNICEF gibi çok tarafli kurulular dahil olmak üzere deiik kesimleri
kapsayan bir programdur. Bu, ILQ'nun diöer etkinlikleri için dersler sunan belirli bir kurumsat çeitlilii
yaflsltmaktadlr.
28
IPEC çerçevesindeki
çaIimaIar
IPEC, ayn; zamanda dier ILO programlarini tamamlayici Ozellikler de taimaktadtr. IPEC'in
tamamlayici Ozellikierinin geçerli oIduu programlar arasinda, enformel ekonomi, kUçuk ye orta
olçekli iIetmeler ye cinsiyetle ilgili olanlar da yer almaktadur. tstatistiki çaIimalar, yaa ye cinsiyete
gore ayritiriImi zaman serisi bilgileri dertenerek younlattriIacaktir. Bu tUr bilgiler, programlann ye
projelenn hedeflerinin belirlenmesinde ye kaydedilen geIimeIerin daha kesin biçimde izienmesinde
kullanilacaktir. çocuk içiIiinin ne kadar yaygun olduunun ye bu durumun kalkinma sureci
üzenndeki etkilennin belirlenmesi, bu çaIimanin bir parçasidir.
IPEC çaIimaIarinin
geIifinImesi
Baari, kendi sorunlarini da birlikte getirmitir. IPEC'in hizia geIimesi, programlar arasinda
denge ye tutarlilik saIamaya yOnelik On deerlendirrneIere, yeterli lojistik destee ye difler ILO
programlariyla bakiim noktalari oluturuImastna; bu arada, donOrler, yardim alanlar ye bileenIer
arasindaki diyaIoun geIitiriImesine duyulan gereksinimi de ortaya çikarmitir.
cocuk içiIiinin zamanla
ortadan kaldinimasina
yönelik InFocus program.
çocuk içiIiinin zamanla ortadan kaldirilmasina yOnelik InFocus programi (Kutu 2.2) salt
çocuklari çaIimaktan alikoyma Otesinde bir içerie sahiptir. Bu program, çocuklara eitim alaninda
yeterli altematifier, ailelerine ise insana yakiir i, gelir ye sosyal guvenlik olanakiari sunarak
kalkinma sUrecine katkida bulunmayi amaçlamaktadir. Program, çocuk iQiIiinin en kOtU biçimleii
uzerinde odaklaacak ye cinsiyet boyutunu daha da gUçlendirecektir. HogOrU gOsterilmesi mUmkUn
olmayan koulIarda, seks ticaretinde ya da hizmetçi olarak ev iIerinde caIian ktz çocuklar bata
olmak Uzere Oncelikli gruplara Ozel bir Onem verecektir.
Kalkinma ye cocuk içiIiinin
ortadan kaldinimass
çocuk icitiinin ortadan kaldurilmasi kendi baina bir amactur; ancak bu, ayni zamanda,
ekonomik ye insani kalkinmayu hiziandirmada gugIO bir araçttr da. çocuk içiliinin ortadan
kaldurilmasi insan kapasitesine daha fazia yatirim yapulmasina olanak taniyacak, saygin ye onurlu i
ideallerini yayginIatiracak ye yoksulluun hafifletilmesine katkuda bulunacaktir. Buna karulik,
kalkunmayla birlikte hane gelirleri artacak, eitim olanakiaruna eriim daha kolayIaacak, yetikin aile
Uyeleri insana yakiir i olanakiari bulacak, bunlar da cocuk içiPiinin ortadan kaldirilmasu 1cm gerekli
ortami yaratacaktir.
29
çaIima standartlanna iIi$in çaIimaIar:n yenilenmesi
11.0 standartlanndan
çou lyl bilinmemektedir
ILO SOzlemeleri ye Tavsiyeteri, turn dunyadaki calianlar için yaamsaI önem tauyan
koruyucu belgelerdir. Ne var ki, cok sinirh sayida ILO SOzlemesi bir yana birakilirsa, ILO
standartlarinin çou iyi bilinmemektedir. Ulkelerin kendi yasama organlarindan bekienen onaylar da,
üstüste biriken gok sayida anlama nedeniyle bir sorun oIuturmaktadir. 1983'ten 1998e kadar olan
15 yillik sUrede benimsenen 23 SOzlerne ile iki Protokol arasinda, en az 20 Ulke tarafundan
onaylananlarin sayisi yalnizca üçtUr. Onaylanan sözlemeler bile çou kez uygulanrnarnaktadir.
Uluslararas; caI,ma standartlannin
yeniden canlandinimasi
Eer ILO bu alandaki airItini hissettirecekse ye uluslararasi standartlarun yarari konusunda
isratli olacaksa, çabalaruna canlilik kazandirmasi ye yeni yakaimlar denemesi gerekmektedir.
Bereket versin ILO'nun Anayasasi geni bir alanda harekete olanak tanimakta ye gerekil araçlaru
sunmaktadir. Konferans'un 1994 yilt oturumunda balayip daha sonraki oturumlarda da süren, bu
arada ozellikle standartlarin gozden geçirilmesi alaninda YOnetici Organ tarafindan yurUtulen
çalumalar gundemdedir. Bu alandaki tartumaIar claha da yayginlatirulmalt ye derinletirilmelidir.
ILO'nun standartlara il1kin
çaIi.masi nasil yetkinlesfirilebiir?
ILO'nun standartlarla ilgili çalimasunt yetkinletirmek ye kuruIuun profihini yUksek tutmak için
yapitmasi gereken iler unlardur:
daha ayruntilu standratlar için gerekil zerninin oluturulmas;
standart koymada yeni yontemlerin ortaya çikanlmasi;
rnevcut standartlarun analizi, oluturduklaru sineii, boIukIar ye ceitIi kesimler Uzerindeki etkileri
konusunda derin1eilmesi;
saIanan gelimeleri temel almak ye sorun cOzme araçlart olarak Oncelikil standartlari
yaygunlatirrnak üzere eskimi standartlarin gOzden gegirilmesi sUrecinin hiziandirulmasi;
ILO standartlarinu uygulayabilrneleri için ülkelere yapulan yardimlarin arturulmasi;
standartlarun denetlenmesiyle salanan etkilerin artirulmasi; ye
1L0 standartlarunin Oneminin turn dUnya olceinde vurgulanmasi.
Standart belirleme surecinln
yeniden deÜerlendlrilmesi
Standart belirleme surecinin kendisinin yeniden ele alinip incelenmesi gerekmektedir. Bu, ILO
biIeenIeri lie daha yakin iletiimi, tek tek bUtUn boigelerin Ozel duyarluliklarinifl dikkate alunmasini ye
30
iIetim teknolojiSifldeki gellmeIerden eksiksiz yararlanilmasifli gerektirir. Bir baka gereklilik de,
daha
Onerllen standartlarin ekonomik ye sosyal politika Uzerindeki potansiyel etkisini analiz edecek
geni
kapsamli bir teknik çaIimadir. Bu çaIima, cinsiyetle ilgili duyarldiklari ye dier uluslararasi
belgelerle tutarhlik konusunu da ete almalidir.
Standartlar 1cm uygun
konulann seçilmesi
BaIangictaki sorun, uygun konularin seçilmesi sorunudur. çaIima yaamina ilikin
uluslararasi SOzIemeIer, bu SOzlemeIen onaylayan Ulkelere baIayici yukUm101ükler getirmektedir.
Dolayisiyla, bu belgeler guçlU araçIardir Ne var ki, her sown 1cm en iyi çozUm yolu mutlaka yasal
yollara bavurmak deiIdir. Dolayistyla, ILO potansiyel yeni standatlari kendi açisrndan tartarken,
sorun çOzmenin baka yollarini da aratirmaIidir.
Mevcut SözIemeIerin
yeniden cteerIendiriImesi
Potansiyel yeni standartlar, hiç kukusuz, ister $LO'ya ister bakaIaruna aft olsun, halen
mevcut belgelere gore deerIendirilmeIidir. Dolayisiyla, varhini uzun suredir koruyan ILO
standartlari, gtinUmUzün geIimeIerine uygun duUp dUmedikIeri açisindan bir deerIendirmeye tabi
tutulmatidir. SOzü edilen geIimeIer arasinda, enforrnel ekonomi alaninin geniIemesi ye daha kaypak
istihdam biçimlerinin yayginIamasi da yer atmaktadir. Bu durumda, yeni standartlar, gereken
yerlerde eski standartlarin takviyesinde kullanilabilecektir.
Sosyal güvenhik örnei
IgUcu piyasastndaki ye aile yaamindaki deiikIikIer, ILO standartlarinin pek goöunu
zorlamaktadur. Bu çerçevede gUndeme alinmasi gereken Onemli konulardan bin de sosyal guvenlik
sistemleriyle ilgilidir. Sosyal GUvenhik belgesi (1952 tarih ye 102
sayili Asgari Standartlar
SOzIemesi), sanayilemi ulkelerdeki içiIerin çou dUzenli ye tam zamanli çaliirken, bu arada
boanmaIar, ayrulmalar ye anne ile babadan yalnizca bininin bainda olduu aileler henUz
yayginIamadan benimsenmiti. Bu modele dayalu sistemler, erkekler kadar sUrekli biçimde istihdam
sistemlerin
edilmemi kadunlani cezalandinuci igeniktedir. lenin kayganIatii bir ortamda, bu tür
koruyabildii erkek çatian sayisi da azalmaktadir. 0 halde ortadaki gOrev, sosyal guvenhik kapsamini
geniIetecek çozumler bulmak ye sosyal gUventiin temet Hkelenine saygiyi guçlendmrmektir.
çerçeve SözIemeIerIn
tamamlanmasi
Standant belirlemede uzerinde daha ayrintuli aratirmaIar yapulmasi gereken yaklaumIardan
bin çerçeve SOzIemelerdir. Bu tür SOzIemeler, belirli bir konunun Ozsel ye demez ilkelerini
kapsar: Anoak, igUcU piyasasindaki, nUfus yapusundaki, teknotojideki ya da i Orgtitlenmesindeki
31
deiikIikIer gibi yeni koullari gozetmek 1cm, bu çerceve SOzIemelerin sik stk guncelletirilmeye
elverili ye daha somut belgelerle tamamlanmasi gerekir. Ornein, 1981 tarih ye 155 sayili I Salii
ye GUvenIii SOzlemesi'nin temel ilkeleri, tek tek her sektöre ilikin olup Uzerinde mutabakat
farklilikiari da
sa*ianmI pratik kurallaria tamamlanmaktadir. Bu yaklaim, ayrica, bOlgesel
gozetebilir. Tek tek her bOlgeden uzmanlar, belirli bir çerçeve Sozleme'ye girmesi gereken evrensel
Ogeierle biriikte, bOlgesei gelenekieri yansitan ye balayici nitelikte olmayip ek beigelerde yer
alabilecek dier Oeleui de belirleyebilirler.
Esnekilk
Esnekli*e iIikin olup kuruIuun daha derinlikii biçimde iigilenebilecei dier olanakiar ise
1994 ye 1997 ytuarinda yapilan
Konferanslara sunduu raporlarda yer alan goruler dikkate deer niteliktedir. Ayruca ILO, dier
organlar tarafindan kullanilan standart belirleme tekniklenndefl de esinienip yeni yontemler
ILO'nun Anayasast'nda yer almaktadir. Gene! DirektOr'Un
geiitirebiIur.
Standartlann belirlenmesiyle
ilgili sürecin yeniden deerIendinImeSi
ILO, standartlari benimsemeda geçerli olan sureci de yeniden deeriendirebiilr. Bugunku
durumda, bu sUrecier fazia resmidir ye uzlamaya yatkin olmayan usullerle gerçekiemektedir. Bu
durumda ILO, taraflarun birbiriyle OrtUen ye birbirinden ayrian çikarlarina yanit verebilecek
yontemier kuilanarak, içi-iveren ihtilaflarinrn Onlenmesiyie ya da çOzUme baianmasiyla iIgiii
birikmi deneyimlerinden yararlanabilir. 1990 tarih ye 171 sayili Gece Mesaisi Sözlemesi, kuruluun
bOyle bir potansiyele sahip o!duunu gOstermitir. Bu Omekte, taraflarin gerek cinsiyet eitlii gerekse
iQinin korunmasi konusundaki duyarliliklarini gozeten bir uzlama salanabilmitir. Benzer bir
yakIaim, ILO'nun çaiuma sUresi lie ilgih belgelerinin gOzden geçiuilmesi gibi, bugune dek henUz
mutabakat saIanamayan dier konularda da denenebilir.
Uluslararasi hukukun daha
kapsami: çercevesi
Yeni standartiarin, uluslararasi hukukun daha kapsamli çerçevesi içinde dUUnulmesi gerekir.
çunku, baka pek çok kurulu ye uiuslararasi konferans, Omein çevre ye insan hakiari gibi ilgili dier
konularda anlamaIar çikarmilardir. Omein, çocuk içi1iinin en kOtU biçimierine lIikin olarak
onerilen yeni SOzleme, yalnizca 1LQ belgelerini deöil dier beigeleri de gOz OnUne alarak bu yoHa
gelitiriImitir. Gene benzer bir yaklaim, Konferans'tn bu oturumuna sunulan gOçmen içilerIe ilgili
raporda ye kimyasal ye tehlikeli maddelerie ilgili ILO SOzIemelerinin yenilenmesm Onerisinde de
benimsenmitir.
32
Tarnt,c,-geIitiriCi
çabalarin canland,nlmaSi
Standartlarin belirlenmesi,
hic kukusuz iin baIang;cidir.
ILO'nun,
bu standartlarin
gerekmektedir.
onaylanmasina ye uygulanmaslfla yonelik tan,tici-geIitirici çabalarini canlandirmasi
kuruIuIarifllfl ye
Bunun anlarni, net ye etkileyici yayunlarla; çaItma bakanhklarifltfl, iveren
iadamIari, HDK'Iar,
sendikalarm Otesinde parlamenteiler, yasa deiikIii komisyonlan, yargiçlar,
iizIer dahil olmak Uzere diöer kesimlere de uIaarak
kadin gruplari, OrenciIer, oretim üyeleri ye
yerIeik
SOzIemeIenn ye Tavsiyelerin iyi anIaiImasini saIamaktir. Burada, 110 SOzlemelenflifl
Onem
esneklik mekanizmalaflfla sahip oldu*unun hukUmetler tarafindan kavranmasl Ozellikie
taimaktadir (pek az hukUmet iin bu yOnUnü aratirmaktadur).
Dikketlerin etki düzeyi yuksek
standartlarda toplanmasi
Yasama organlarinda onaylanma konusunda ba1uca sorunlardan bin, tUrn dunyadaki
parlamentolarin gundeminde çok sayida maddenin birikmi olmasidir. Parlamentotarin gundeminde,
ILO standartlarinun diinda, iki ya da çok tarafli bir çok anlama birikmitir. Ite, bu rekabetci ortamda,
baina
ILOnun dikkatlerini etkisi yUksek standartlara toplamasi ye bu standartlarin gUndemiri
Bildirgesi ye
alinmasini salamasi gerekmektedir. çaIima Yaamindaki Temel Ilkeler ye Hakiar
YOnetici
Takibi, temel çaIima standartlarini one çtkararak bu alanda Onemli bir rol oynarnitir.
arasinda, Ug tarafh
Organ, ayrica, kimi kurumsal standartlart Oncelikli olarak beIirIemitir. Bunlar
gOrUme, i mUfettiIii ye istihdam politikalariyla ilgiti standartlar da yer almaktadir. Sosyal taraflar,
programlari
Ozel dikkat gostermek Uzere bunlar arasindan bakalarini da secip ayirabilirler. InFocus
bu sureçte sosyal taraflara yardtmci olabilir.
SözIemeIen uygulamalannda
hOkümetlere yardim
tLO, konu uyguiamaya geIdiinde daha aktif olmali, onaylamayt tercih ettikieri SUzterneleri
yasalarifli gozdefl
uygulamalarinda hUkUmetlere yardtrnci olmalidir. Formet duzeyde bunun anlami, i
olunmasidur. Uygularnayi
geçinmelerinde ye tefti sisternini geIitinmelerinde hUkUmetlere yardumci
deerinin ye yararinin
guvence altina almanin balica yollanndan bin, sOz konusu standartlarun
herkes tarafindan kabul edilmesini salarnakttr. êrnein, taraflar anlamaludirlar
Id,
saIuk ye
de
guvenhikle ilgili standartlar yalnizca insanlarin yaamuni kurtarmarnakta, ayni zamanda uretkenlii
art,rmaktadur. Insanlar, bu standartlarun yUk deiI de birer arac oldukiarini kavradiklaruflda, bunlari
uygulamada ye ulusal kalkinma stratejilerine içseIletirmede daha istekli davranacaklafdir.
33
Politika paketinin bir
parcasi olarak çalima standartlan
IgUcU piyasasinda yararli bir ilevi yerine getirdikieri kanitianan standartiar, ekonomik
Onlemlerin doaI tamamlayicist olarak, daha geni kapsamit sosyal duyarliiuklari da gOzeten
politikalarin bir parcasi haline getirilebilirler.
SOzlemeIerin, sorunlarin baarih biçimde çozUlmesine katkida bulunduöunufl gOruimesi, bu
mesaji daha da pekitirir. BOylece taraflar, ortak bir amaca uiamak 1cm biraraya gelirier.
SUzIemeler, bari çabalari 1cm de esiniendirici olabilir. Ornein, 1996 yilinda Guatemala'da sosyal
taraflar 1989 tarih ye 169 sayili Yerli ye Kabile Halkiari SOzIemesi'ni temel alarak Birlemi
Milletler'in bari
gOrUmeIerine destek vermiIerdir. Uzlamaya ilikin daha erken bir Ornek ise,
gocmen içilere ilikin çeitli SOzIemelerin uyguianmasinda ILO ofislerinin Misir, Libya ye Tunus
hükUmetleri lie kurdukiaru baariIu diyalogdur. BugUn ILO daha gUçlU saha OrgUtlerine sahip
olduundan, bu tUr uzIamaiarin saianmasunda daha etkiii bir rol oynayabiiir.
ILO kaynakil olmayan
standartlann uygulanmasina yardim
Bunlara ek olarak, ILO, kendi d,indaki standatlarun uyguianmasina da yardimcu olmaludir.
ILO çok çeitli ulusiararasi beigeler çerçevesmnde gerçekIetirilen çaiumaIara cluzenli biçimde katkida
buIunmaktadur. Bu beigeler arasinda Kadinlara YOnelik Her Tür AyrimciIiin Ortadan Kaidurulmasi
SOzIemesi, Biremi Milletier Qocuk Hakiari SäzIemesi ye Uluslararasi Ekonomik, Sosyal ye
KUltUrel Haklar Anlamasu da yer almaktadir. ILO, ayruca, MERCOSUR gibi ticaret aniamalarunin
igucuyIe ilgiH yonlerinde de deerIi teknik girdiler saIamitir.
Denetimifl guçlendirilmesi
Standartiari geiitirip yaygunlaturmanun Otesinde, ILO'nun en onemli iievIerinden bin de
bunlann denetlenmesidir. Kuruiuun içinde olsun duinda olsun, çeitii denetim mekanizmalani
genellikie baimsuz, nesnel ye tarafsiz yanianiyla tannunmaktadtr. Ne var ki, sistem artuk kendi aunIiu
aitinda giderek daha fazla eziimeye baiamitir. Ornein, Anayasa'nin 22 maddesi gerei yaptimasi
gereken bildirimler, bunlarin içi ye iveren kuruIuianina saIadii yaraniardan odün vermeden,
hUkUmetler için kolayluk saIayacak biçimde yonlendirilmelidir. Sistemin zaman zaman gerekli
ayrimara duyarsuz olabiIdii de gOrulmektedir. mein, OzUnde ayninti dUzeyinde kalan konulara, çok
ciddi konular kadar airlik tanunabilmektedir. Denetim sistemi, hukuki metinlerin incelenmesinin
otesine geçebildii taktirde çok daha büyuk bir deer kazanacaktir.
BiIdirimIerin (raporlann) geIitiriImesi
Raponlarin sunumu daha da iyiletirilebiIir. Denetim organianunin raponlaru, standartlanin genel
durumu lie ilgili mncelemeleri de içerdikleninde daha da yaranii olacaktir. Bu inceleme ömein bolgeler
34
sisteminin, baariIi omeklere
ya da konular bazinda yapilabiflr. Raporlarin ye bir bütün olarak denetim
ozendirici olacaktir.
ye ileri dUzeitme yonundeki içtenlikli çabalara daha geni yer vermesi, daha
Denetimin ILO'nun teknik
i$irlIüi ye ara.tirma çaIimaIanyIa
iIikiIendIriImesi
Denetimin, bata teknik ibirlii olmak Uzere ILO'nun dier çaIimaIariyIa UikiIendirHmesi çin
daha fazia firsat kollanmalidir. Dolayisiyla, Anayasa'nin 24. ye 26. macldeleri uyarinca yapilacak
gerekcesi saIam bavuruIann ye yakinmalarin yanisura, Demek Kurma SerbestIii Komitesi
tarafindan belirlenen ciddi ihialler de, ILO'nun teknik yardimlarindaki yön ye tercih açisindan etkili
olmalidir. Burada amaclanan, teknik yardima kouI getirmek deiI, verilen destein hedefinin daha iyi
beliilenmesidir. Denetim organlarinin çaIimalari, yalnizca teknik ibirliinde deU ayni zamanda
aratirma amaçlari için de kullanilabilecek eriimi kolay yen tabanlanina aktaniIdiinda, bu çaIimaIar
hem daha fazia belirginhik kazanacak hem de saOlanan etki artacaktir. Boyhece bildinimler, ILO'nun
denetim organlarinin çalimaharini geni kamuoyuna duyuran sUrecin bir parçasi haline gelecektir.
Davrani kurallan
Ayni, ama önemh bir konu da "davrani
kurahlarinin" yayginhamasidir. Bunlar, genehlikie
iIetme ya da sektOr duzeyinde gUndeme gehen gOnüllu giniimterdir. Bu kurallar, ulusal yasahanin ye
uhuslararasi standartlanin yerini tutamaz, ancak bunlani tamamlayici iIev gorebihir. Gonullu davrani
kurahiari, bavuru noktasi ya da esin kaynai olarak ILO standartlarini kuhlanabilir. Bu çerçevede,
çeithi SOztemeIere, 1998 Bildirgesi'ne ye 1997 tarihll çokuluslu IletmeIer ye Sosyal Politika tikeheni
Uzenine Üç Tarafli Bildirge'ye ihikin bilgilerle birlikte, bu kurahharu da içeren el kitaplani hazinlanabilir.
BOylece gonUhhU davrani
kurahlari, ILO'nun ilkelenini ye deöerherini yayg,ntatirmada bavurduu
yardumci kaynakiar haline gehebilir.
Istihdam ye gelirler
tstihdam, ILO'nun gorevinde merkezi bir yen igaI etmektedir. Uretken istihdam olmadan,
insana yakiir yaam standartlarina, sosyal ye ekonomik kalktnmaya ye insanin kendini eksiksiz
biçimde gerçekIetirmesine ilikin hedeflere uIailmasi ancak hayaldir. hLO'nun bir stihdam Pohitikasi
SOzIemesi olmasina karin, i yaratma oIasiIii en yQksek politikalarin neler oIabiIecei konusunda
ortada bin mutabakat yoktur. Kimileri icin konu buyumeyhe ilgilidir. DienIeri içinse igücü piyasasi
esnekIii onemhidir. Kimifeni, yanitin insanlarin beceni ye yetilerinde yattiina inanirken, dienIeri
mevcut bütUn iIeri payfatiran politikahardan yanadirlar.
I
35
I
I
1
I
I
I
I
I
Dünyadaki istihdam
sorunlan
Istibdamla ilgili sorunlaru çiplak rakamlara vurup Ozetlemek kolay deiIdir. ILO'nun turn
dUnyay kapsayan tahminlerine gore bug(in 150 mUyon insan tam isiz durumdadir. Ancak bu,
buzdaunin yalnizca su Uzerinde kalan bOlumUdür. çunkU, çok daha fazia sayuda insan gelip geçici ye
kaypak iIerden geçim salamaya çalimakta, kendi bauna kurduu verimi dUUk birtakum iIeri
yUrutmekte ya da eksik istihdamin dier biçimleri kapsaminda çaltmaktadir. Acik isizlik oraninin
dUUk olduu yerlere daha dikkatli gOzie baku1diinda geneltikie gOrulen, açik isizliin yerini dUUk
kaliteh ye dUUk gelirli iIerin doldurduudur Bir baka olasilik da, geni içi kesimlerinin (genellikie
kadunlar bata olmak Uzere istatistikiere kat,Imarnasudir '(ullar süren çabalara karin durumda bir
dOzelme belirtisi goruImemektedir Tarn tersine. daha birkac yil Once istihdam cephesinde baaru
kazandikiarunt han eden Ulkeler bugun yeni sorunlarla karuIarnaktadirla1. 1sizlik, Dou Asya'da
yeniden ortaya çikmitur. Geci surecini yaayan Dou ye Orta Avrupa ulkelen igücü piyasasiyla ilgili
direngen sorunlar yaamaktadir1ar. Latin Amerika'da hem isizliin artiuna hem de ekonominin
giderek enformelletiine tanik oluyoruz. Afrika'daki istihdarn sorunlari ise ustesinden gelinmez bir
gOrUnürn sunmaktadir. lstihdam, bata ABD olmak Uzere kimi OECD ulkelerinde artmitur; ancak
dier Ulkeler hala yUksek isizIik oranlariyla karikariyadir.
1
Farki: nedenler
1
I
I
I
I
Süreen isizIhk ya büyUrne ye kalkunmayla ilgili genel bir sorunu ya da igUcO piyasasindaki
eitsizlikle ilgili yapusal bir sorunu yansitir. Dou Asya'da bugun yaanan istihdam sorunlan, en bata,
mekroekonomik plandaki tersilkierden kaynaklanmaktaduf. Buna kariluk Avrupa'da istihdamin son 20
yulda air aksak gelimesinin nedeni, genel olarak ekonomik baarimin (performans) yetersizliidir.
Ancak, bUyUme, konunun yalnuzca bir parcasudur. Yapusal eitsizlikler de en az bunun kadar Onernlidir.
En baarihu ekonornilerde bile, uretim sistemleri kimi kesimleri kapsarken bakalarunu diIar. Aranilan
nitelikiere ye becerilere sahip içiler uretken ye iyi Ucret getiren iler bulabilirlerken, dierlerinin boyle
iyi ilere sahip olmalari neredeyse tUmuyle olanaksuzdur. 0 halde, istitidam politikasi, gelir daiIumi
açisindan Onem taiyan bir konudur.
Igucu plyasasinda
cinsiyet temelli eitsizIik
Igucu piyasasinda gOrUlen cinsiyet temelli ayrumlar, bu eitsizliin Onemli bir yonOdUr.
E*ilim, kadunlarin dUUk statUlU ye düük gelirli ilerde younIamalari yOnundedir. Ayrica, iten
çukartulma tehlikesi de kadunlar icin daha fazladir. Yakun doneme ait ILO rakamlari (DOnya IstThdam
I
I
I
I
Raporu 1998-1999,), chnsiyete gore ayrutirulmi veriler bulunan 70 ulkeden yalnizca 22'shnde erkekier
arasindaki isizIik oraninun kadinlardakinden daha yuksek oIduunu gostermektedir. tsizlih yenmek
1cm, bu ternet yapisal sorunlara Onem vermek gerekir. Bunlar, Oyle kolay ustesinden gelinecek
sorunlar deildir; çunkU, bu sorunlar ekonomik sistemlerin hleyiine içsellemitir.
36
KOreseIIeme ye teknolojinin
istihdama etkisi
KureseHeme ye hizia deen Uretim sistemleri1 istihdam açisundan hem Onemli yeni
olanakiar hem de sorunlar yaratmaktadir. Turn dUnyadaki i çevreleri, yeni teknolojilere, yeni
zorundadirlar. Bu
rakiplere ye baibo finans akimlarina her zamankinden daha hizll yanit Uretmek
vermektedir.
durum, Ozellikle buyUk iIetmeIer sOz konusu oIduunda, genellikie istihdama zarar
da dUnya
çunku bu durumda i, Uretkenhik hedeflerini karilayacak biçimde yeniden orgutlenmekte ya
bavuruImaktadir.
piyasaintn dayattiI Icalite standartlarina uIamak 1cm sermaye youn sistemlere
artilc
êzellikle sanayideki hizli Uretkenlik artiI, kimi gozlemcileri, bUyUmedeki istihdam younluuflUfl
ILO aratirmaIan bu savi
kalici biçimde azaIdii yolundaki saviara yoneltmitir. Ancak,
desteklememektedir. Bunun baIvca nedeni, istihdamrn dier sektOrlerde, bu arada en bata hizmetler
sektöründe daha hizlu artmasidir. Bununla birlikte, igUcU piyasalarinda giderek artan bir kutuplama
gOrthmektedir. Bu kutuplamay' yaratan etmen, bir yandan Ust duzeyde becerili emee yoneilk talep
artarken, dier yandan maliyetler Uzerindeki baskilarun, dUük Ucretli, yeterli guvencesi olmayan ye
geçici çaIitrulan içiIeri daha da yayginlaturmastdir. Boylece, enformeIleme sUreci, teknoloJik
anlamda hen kuresel uretim sistemleninin getimesine kout olarak yaygunlamaktadir.
Politika çerçevesi
ILO'nun istihdam
politikass ça1smaIan
Istihdam politikasu, ILO'nun, son otuz yilda oluan Onemli bir aratirma ye teknik ibirIiöi
kapasitesine sahip olduu alandir. Kaynak yetersizlikleri ye OrgUtsel parçalanmi1ik son son
dönemde kisitlayicu etmenler olarak one ç;kmu
olsa bile, beHnli alanlardaki Onemli katkilar gene
surmektedir. Bu alanlar arasinda igucü plyasasinin isdihdamla ilgili yonleri, enformel sektUrün
gelitmrilmesi, altyapi çalumalani, eitim sistemleri, cinsiyet politikalani, iletme gelitirilmesi vb. yer
almaktadir. Son dOnemde, DUnya Sosyal Kalkunma Zirvesi takip çalimalarinin bir parçasi olarak
Ustlenilen istihdam politikalarina ilikin çalima, bu alanlani, ulusal istihdam politikalarunin kapsamli bir
deerlendirmesi çerçevesinde biraraya getirmitir. Bu çalimalar, istihdam politikalarinin sosyal
diyalog kanahndan gelitirIlmesinin Onemini bir kez daha ortaya koymutur.
ILO'nun istihdam politikasinda
yeni oncelikler
kimi
Yeni uluslararasi ortam, yeni onceliklenin belinlenmesini ye ILO'nun aratirma ye eylemi
kntik alanlanda yeniden kaynaturmak için youn çaba harcamasuni gerektirmektedir. Bundan
amaçlanan, istihdam politikasunin, tam istihdam hedefi doruItusunda daha da gelitiniImesidir.
Burada, istihclamun üç temel belinleyeni üzeninde ozel olarak younlaulacaktir: Makroekonomik
politika; uretim sistemlenindeki ye iIetme stratejilerindeki
dOnUüm; ye istihdam ye igücü
37
I
piyasalaruna eriimde eitIik. Bunlardan her birinde amac, istihdamla ilgili hedeflerin ulusal politikalara
içseIIetirllmesidir.
Makroekonomik politika ye istihdam
Makroekonomik politika
Makroekonomik baari, istihdam artiinin balica belirleyenlerinden biridir. Gerek uzun
dOnemdeki bUyüme ye getimenin, gerekse kisa dOnemdeki ekonomik dalgalanmalarin igUcü
piyasasi uzerinde Onemli etkilen vardir. Istihdam makroekonomik politikanun asal hedeflerinden bin
haline getirmek, ILO'nun vazgeçilmez sorumluiuudur. Açuktur ki,
mUcadelede baanu 1cm
isiziie ye yoksuiiva kari
makroekonomik politikalarda yapilmasu gereken reformiar, ILO'nun hemen ilk
plandaki duyanlultklanini ye yetenliliklenni aan bir konudur. Bununla binlikte, makroekonomik politika,
istihdarnin boiamaya hiç gelmeyecek Onemdeki bellrleyicilerindefl biridir. Bu çerçevede ILO
tarafindan çozumlenmesi gereken konular arastnda unlar yen almaktadtr:
Finansal okIar,n
istihdama etkisi
okIann ye dalgalanmalarin istihdama etkisi: Ekonomik
oklarin igUcü plyasasi uzerinde
olumsuz etkileni olurken, seçilen makroekonomik araçlar (mali politika, para politikasu ye kur
politikasi) istihdam alaninda ortaya çukacak sonuçiari belirler. Venilen karanlarun daha salukli
olabilmesi 1cm, bu turtercihlerin istihdam Uzerinde yaratacai etkilerin daha lyl kavranmasi gerekir.
lgucu talebi
Igucu talebi: Tersine kanitiar olmasina karin benimsenen yaygun gOrue gore, büyUmenin
istihdam younluu giderek dtimektedir. Farkii ekonomik yapilarda igicü talebindeki artiin bal,ca
kaynakiarinun; genel ticaret, tüketim ye yatirtm OrUntUleri lie ilikiIerin; ye sinai politikalar açisindan
çikan sonuçlann belirlenmesi 1cm daha sistematik çalimalara gerek vardir.
Makroekonomik politikalarla
igücü piyasasl politikalan arasindaki baIantiIar
Makroekonomik politika lie iguoiJ piyasasi polItikalari arasindaki baIantilar: Igücü
piyasasinda yapilacak reformun, makroekonomik poiitikaya onemli bir destek saiamasi mumkündur.
Bu destek, Ozendinicilerin demesiyle, uyum sUrecinin yoksulluk ye enfiasyon Uzerindeki etkileninin
azaltulmasuyla, alinan kararlara meruiyet ye esneklik kazandiracak diyaiog ye guvencelerle
gerçekIeir. Geiimekte olan Uikelerden birçounda içi orgutieri ye kurulularu, knizlenin toplumsal
sonuçlaniyla ye genel olarak kürUsel ekonomlyle bUtUnleme sUrecinin etkileniyle ba etmede fazia
zayif kalmaktadurlar. Bu balantulanun gUçlendirilmesi 1cm daha cok ey yapulmasu gerekmektedir.
38
Yatinm ye igOcä plyasalan
igUcü
Yatirim ye istihdam: Finans sektörUndeki regUlasyoflUfl istihdamla ilgUl sonuçlari ye
plyasasindaki kurumlarin yatinmoilarin anlayiIarini ye durtUlerini nasil etkiledikleri, uzun dOnemli
çaIima
istihdam politikalarinin oluturulmasi açisindan Onemli bir aratirma alanidir. Bu konularin
taiyan hiçbir kurulu
yaamt uzerindeki etkileri o kadar dorudandir ki, istihdami gelitirme misyonu
etkiteri
bunlan bolayamaz. Son dOnemde yaanan ekonomik krizlerin lstihdam ye gelirler Uzerindeki
kurumsal
bunu açikca gostermektedir. Bu kouIlarda ILO, gunUmUzUn ekonomik reçeteleriflifl ye
çerçevelerinin çozUmlenmesinde daha aktif bir rol Uslenmeli; siyasal yetkilileri, içileri ye iverenleri
tehcihterinin yol açabilecei sonuçlar konusunda uyarmali ye gerçekci altematifler Uretmelidir.
Uluslararasi yonetimin
iyiIetJriImesi
ILO'nun bilgi ye uzmanlik alaninin geniIemesi ulusal olçekteki istihdam politikalarinin
desteklenmesifle katkida bulunsa bile, ortada utuslararasi toptuIuun bir bütün olarak ilgilenmesi, yeni
yonetim yapdan geIltirmesi gereken alanlar da vardir. KUresel mat ye
ye toplumsal kouIlara uygun
sermaye piyasalartndaki bUtUnleme, ulusal Otçekteki makroekonomik politikalarin, uluslararasi
küresel
olçekte egudUm1U çabalar çerçevesine yerletirilmesini gerektirir. Bu çerceve, bolgesel ya da
olmak uzere entegrasyondur. ILO'nun bu yeni kurumsat yapilanmaya yapacat onemli bir katki
vardir.
istihdama iIikin enfonnasyon
ye analizlerde ILO'nun rolü
Bu çabadaki kilit ogeler, enformasyon ye analizdir. Ofis, istihdamla ilgili genel ye giincel
enformasyon açisindan dunyadaki balica kaynak durumuna gelmeli, bu yaniyla kamuoyunda sUren
tartimatara açiklik getirmeli, kamu politikalaruna yol gostermeli ye makroekonomik politikalarin
getitirildii sureçlerde toplumsal duyarluliklarin da dikkate alunmasuni salamalidir. Ofis, hem kisa
dahil olmak Uzere
istikrar Onlemleri hem de uzun donemli kalkunma politikalan
makroekonomik ei1imleri ye politikalari dUzenli biçimde çOzUmlemeli, istihdam hedeflyle dIer
dOnemli
hedefler arasindaki denge noktalarinu belitlemeli, butün bunlarin cinsiyet eitlii agisundan sonuçlaruni
eilmelidir. Ofis, butUn bu konulari hem uc tarafli
göz OnUne almalu ye benzer dier konulara
zemin sunmak amaciyla
aydunlatmalidir. Gerektiinde kisa ye orta dOnemli tahminlerle de destekienebilecek otan bu
kararlara
esas oluturmak, hem de
kamuoyundaki
tartumalara
bir temel
çOzumlemeler, ulusal ye uluslararasi Hçeklerdeki politika Oncelikieri icin agik ye net
adum
oluturacaktur. ILO, Dunya !stihdam Raporlari dizisini yayunlayarak bu alanda zaten Onemli bir
bulunmaktadir. Bu yOndeki çabalar, öncelikli makroekonomik duyarliliklari derintikli biçimde
gozeterek
çOzUmleyerek; bu arada cinsiyet ye kalkinma alanlarinda birbirini kesen Oncelikieri eksiksiz
atmi
surdUrUlecektir.
39
Deien üretim sistemlerinde
istihdamrn geniIetiImesi
Oretim sistemlerinde donüüm
ye igucU piyasalafl
Istihdamdaki e*iIimieri yonlendiren bir dier temel etmen ise Uretim sistemleri lie igücU
piyasalarindaki donUUmdUr. Gerek iIetmeIerin gerekse içiierin uyarlanabiiirlik-esnekiik yanhsi
baskularindaki arti, i yaratmanin kurailarint da detirmektedir. Birçok sektör kUreseIIemedefl derin
biçimde etkilenmitir; Uretimin farkii aamaiari deiik Ulkelere ye uretidllere yayiImitir. Enformasyon
ye iietiim teknoIojilenncle ortaya çukan yeni bir dalga kimi insaniarun çalima ye yaam tarztaruni
yeniden biçimendirmekte, yeni ye corafi anlamda dainrk iIer yaratirken kimi baka iIeri de yok
etmektedir. Bilgi ye
kesintisiz örenme,
artuk i
yaamindaki baartnin anahtarlari olarak
gorulmektedir.
Istihdam etkisi
Bu deimin bUyuk bölUmUnUn baini ulusOtesi irketler çekmektedir. Yalnizca sermayertin
ye teknolojinin de*ii, yeni i uygulamalarinufl da Uretim zincirleri yoIuyla kuresei aktarumu bu irketlerifl
etkiniikleriyle gerçek1emektedir. BUtUn bunlarun, istihdam, beceri geliimi ye cinsiyet rolleri Uzerinde
Onemlu etkileri vardir. Uretim sistemlerindeki dOnuUmIer yeni olanakiar yaratmaktadtr. Ancak, ayni
sUreçte, giderek artan rekabetci baskular nedeniyle enformelleme de artmakta, bu arada giderek
daha çok sayida içi deiim sUrecinden bUtUnüyle diianmaktadir.
Deiime ayak uydurmak
Bu geIimeler, istihdam politikasi açisindan yaamsaI önem taimaktadir. Insana yakiur i1er,
firmalar ye iciler, bu yeni olanakiardan yararlanarak yeni kapasiteler kazanildiunda ye deime
ayak uydurulduunda yaratulabileceictir. Istihdam politikalart teknoiojik ye kurumsal deiimleri
onceden gOrmeiidir ki, içiIer yeni iIer için uygun beceriler kazanabilsinler, firmalar da bu tUr ileri
yaratabliecek becerilere ye Ozendiricilere sahip olabilsinier.
KuçOk flrmalann rolu
Deien Uretim sistemierinde kUçük firmalarun rolU giderek önem kazanmaktadur. çUnku
kUcuk firmalar, arz zincirindeki halkalar olarak, ureticiierin oIuturdukIari yerel alarin bir parçasu
olarak, ya da daha olumsuz çerceveden bakuhrsa formel istihdam sektOrUnde yer bulamayanlar için
altematifler olarak onem taumaktadiriar. BUyük irketlerifl yeni ilerifl
dUUk uretkenlikteki
yaratilmasuna Onemli etkilen olsa bile, gercekte yeni i alanlarinin bUyuk bölUmü kucUk iietmelerde
ortaya çikmaktadir. Bu yeni i alanlari, enformel sektOrde tek kiiIik ilerden tutun da onlarca Ucretli
ici calitiran karmaik Uretim birimlerine kadar deik biçimler alabilir. Bu iler arasinda gUvenilir bir
gelir dUzeyi ye insana yakiur çalima kouilari salayanlar coktur. Ama, bunlafln dinda, üretkenIii
40
dUUk, tehilkeli ye sosyal güvenlikten yoksun olanlari da vardir. Bu sonuncu kategorideki iIerde
çaIian kadin sayisi özellikle faziadir. Bu sektOrUn tUrde olmamasu (heterojenhii) uygun politikalar
geIitiriImesini de gtiçIetirmektedir.
Küçük iIetmeIer yoluyla
istihdamt geIitinneye yönelik
InFocus programlan
ILO, enformel sektordeki ye kUçUk iIetmeIerdeki istihdami ye Uretkenhi*i artirmak üzere
birçok giriimde buIunmutur ye bulunmaktadtr. Bu yondeki çabalar, bir InFocus programinin
cekirdei olarak Kutu 2.S'te ele alinmaktadir.
!Ietmede yaniden
yapilanma
Odak nokta olarak itetmenin alinmasu, ILO'nun i yaratma konusuna yakIaiminda kilit unsur
olacaktir. Bu konunun OnemIi bir yOnU de iIetmenin yeniden yapilanmasidir. Bircok ulkede, yapusal
uyum ye deen rekabet avantaju, garUnduU kadariya, büyük iIetmeIerin yeniden yapilanmasi
yUnUnde sürekli bir eiIim yaratmaktadir. Bu da genel olarak küçUlme biçiminde gerçekIemektedir.
Bu eiIim Ozeltikie Kuzey Amerika'da vs Avrupa'da milyontarca çahani etkiIemitir. Ama benzer bir
etki orta gelir duzeyindeki ulkelerde de gorulmektedir. Hereye karin, yaputan son aratirmaIar
gOstermektedir Id, bu surecin gerçekleme biçimi Orgutsel baarimu (performans) olumsuz yonde
etkilemekte, sonuçta ortaya surekH kUçUlme eiIimi çikmaktadur. Ust düzey yoneticiler, kQçUlmenin
etik anIayii ye guven duygusunu tahrip etmekie kalmayip UretkenIii de azaIttiinu belirtmektedirler.
Bütün buntar belirli bir sonuca iaret etmektedir: Yeniden yaptianmanun insani vs toplumsal yönlérine
yeterli Ozeni gostererek iIetmenin insan kaynakiarini ye enerjisini koruyan stratejilerin geIitiriImesi,
hem iverenin hem de içinin çikarinadur (ustelik, boylece iki kesim arasi ortaklik imkanlaru da
geIiecektir). Ayrica, cinsiyet boyutu da onemlidir; gOrUk1uU kadariyla, yeniden yapilanmadan
kaybedenler, genellikle erkekier olmaktadir.
Yeniden yap.Ianmaya iIikin
mutabakat oIuturuImasi
Yeniden yapulanma konusunda bir mutabakat oIuturarak çaIuanlarin baIiIiini ye katilumini
saIamaya yonelik yakIaumIarun geIitiriIip yaygunIaturuImasi açistndan 1W karuIatirmalu bir
UstUnIUe sahiptir. ILO bu alanda bilgi ye tavsiyeleriyle hazir olmali; ekonomik amaçlara sadik
kalarak iIerin nasil korunabileceöini ye yeni iIerin nasul yaratuIabiIeceini gostermetidir. ILO ayruca,
gene ayni hedefleri gozeterek teknolojik geIimenin sonuçtarini iziemelidir.
41
Kutu 2.3
InFocus: Kucuk iIetmeIeri geUtirerek istihdam saIama
oicUde nitelikii l olanakiari yaratmak Uzere seferber
edecektir. ILO'nun, kucuk iletmeIere, iIetme
yakIaimlarin kapsamina, kuçuk iietmeIerin
kayitli ekonomiye dahil oiabilmeleri için gerekll
kredi ye i gelitirme hizmetieri lie (Ozellikle
uretkenliin dUUk olduu kesimlerde) daha
gelitirimi, çaIima kouUari, kUcQk Olcekli kredi,
kapsamii
enformel sektör geUimi, duzenleylci - mall
çerçeveler ye orgutienme ye temsil secenekleri gibi
alanlara uyarlanmi zengin bir deney birikimi vardir.
yaratilmasi da girmektedir.
Bu yeni program, ILO'nun genie bir alana
yayilan teknik yetilerini, kQcuk iietmelerde geni
ILO, genie bir uretim ortamtnda insana yakiir,
karilii aitnan ye cinsiyet eitliine dayali istihdami
gerekli politika araçlarini
yayginlatirmak 1cm
geIitirecektir. Bu da, kucuk iIetmelerin caIima
ye
biçimlerine
dinamikierine
iiikin
yeni
aratirmaIari gerektirmektedir. KUcuk iletmelerde
istihdam yaratmaya yonelik poiitikalann, Ornein
çocuk içiliine son verilmesi ya da çaiianIara
yeterli guvence salanmasi gibi dier amaclara
katkida bulunabilecei konusunda daha cok
bilgiye gerek vardir. Kadinlarin kuçuk iletmeIerdeki
nash
konumu (gerek giriimciliin geIitirilmesi gerekse
iyi iIere eriim anlarriinda) Ozel bir dikkat
gerektirmektedir. Ayrica, yasal duzenlemeler, yol
actiklari ekonomik ye sosyal sonuçiar açisindan
irdelenmelidir.
mUcadele
yoksuHukia
programlari
çercevesmndeki dorudan transferler ye yeni iler
Giderek genileyen bu bilgi temeli, teknik
yardim ye danimanlik alanlarinda bir dizi hizmeti
destekleyecektir.
Bu
hizmetler,
1998
Konferansi'nda benimsenen tavsiyelerin yanisira,
ILO uyeierinin kucUk iIetmelerin ye çaiitirdiklari
iciterin temsilini ye orgütlenmesini guçlendirmek
gelitirdikleri uygulamalar gibi yeni
Uzere
araçiardan da yararlanacaktir.
BUtUn bunlar 1cm, bir dizi entegre hizmet
gerekmektedir. ILO bQtQn kUcQk iietmelere
uiaamayaca1na gore, bu tur hizmetieri daha
geni
kapsamda
verebilecek
kurumiarin
geIitirilmesi ye ayakta tutuimasi gerekecektir.
Burada Onem taiyan konu, kUçUk iletmelerifl
gelitiriImesi 1cm sermaye salayabilecek ye kQcuk
olcekli kredi sistemlerinde sosyal taraflarin nasil
aratiracak kurumlarin ye
ortakiarin bulunmasidir. Sonuc olarak ulailmak
kucuk iletmeleri istihdam
hedef,
istenen
yerletirmek ye bu
merkezine
stratejisinin
iIetmelerin daha cok ye daha iyi i olanaklari
yaratmasini salamaktir.
yer alabitecekierini
Burada Ozellikie önem taiyan bir konu enformel
sektOrdeki istihdamdir. Gelecek yi Ilarda igQcUnUn
giderek artan bir bOlUmu bu sektOrde istihdam
edilecektir. Dolayisiyla, eer ILO yoksuliva kari
kesintisiz
olmami
bir mQcadele verecekse,
ye enformel lçletmeler
1cm
organize
etklli
yakIaimiar geiitirmek zorundadr. Bu çercevedeki
Istihdamin kalitesinin
yükseltllmesi
Ayrica 1LO'nun, istihdamin kaiitesindeki yUkselmenin hem iverenIere hem de içiiere
saiayaca yararlart daha fazia gOzier onUne serecek çahmalar yapmasl gerekir. Igucu piyasalaru
esnekletikçe, iIetmeier de çaIitirdukIari içi sayisuni ye istihdam kouiiarini veriii piyasa kouiIarina
gore ayarlama serbestisi talep etmektedirler. Iverenlere gore, içiIere daha fazia sosyal gUvenhik
saIanmasu yolundaki giriimIer maiiyetleri artirmakta, kendi rekabet guçlerini zayufiatmakta ye i
aynmculik
yaratma olanakiarunu da olumsuz yonde etkilemektedir. Birçok iveren, Ornein
yapilmamasu ya da çocuk içiIiinin ortadan kaldiriimasi gibi geni kapsamli evrensei ilkeleri
benimserken, çaiima yaamiyIa ligili diöer standartlar sOz konusu oiduunda iveren topIuIuu bu
kadar yekvücut davranmamaktadir.
42
!stihdam kalitesi ye üretkenlikle
ilgili yararlafl
ILO, sOmurunUn Onlenmesi, guvenhiin yayginlatirdmaSi, mutabakatlar saIanmasi ye
toplumsal bütUnIemen açisindan igUcü piyasalartnrn bir duzene balanmasifli her zaman
savunmutur. Ancak, artik ILO'nun ahiaki dayanaklartn Otesine geçip konumunu ekonomik
dayanaklarla da pekitirmesi gerekmektedir. Guvenli iyerleri yanizca temel insan gereksinimlerifli
kariIamakIa kalmamakta, ayni zamanda Uretkenhii de artirip iletmeIerin gelimesini sa*lamaktadlr.
Eer kurumsat çerçeve yerli yerinde ise, kendilerini güvende hisseden içiIer kendilerine ye iIerine
daha zenhi yakIaacakIardir. Uyarlanma, zaman zaman iIerin ye iletmelerin yok olmasina yol acsa
bile gerektidir. Ancak, sosyal politika ayni zamanda uretkenhiin artmasina ye sosyal ortamin
iyiIetirilmesine katkida bulunan bir üretim etkeni de olabilir. Dolayisiyla ILO'nun, istihdam kalitesinin,
Uretkenlikte yol açtii artilarIa kencli maliyetini nasil kariIayabildiifli gOsteren kanitlari derleyip
biraraya getirmesi gerekir. Eer ILO bu alandaki çalimaIarinu gUçlendirebilirse, i "kalitesi" ye
"miktari" arasindaki aikar ihtilaflar ye ödUnlemeIerin çOzUme balanabilmesi için daha bilimsel bir
temel ortaya çikacaktir.
EitJmin merkezi rolü
Deien Uretim sistemleri baölaminda, eitimin gerek ekónomik gerekse sosyal hedefler
açasundan taudui merkezi Onem giderek daha fazta kabul edilmektedir. Hiçbir toplum, halk yeterli
bilgi ye becerilere sahip deilse bu kUreselIemi
ortamda baari kazanamaz.
Eöitim, yalnizca
rekabet gucünU korumak, koullara ayak uydurabilen uretken iIetmeIer yaratmak 1cm deiI, ayni
zamanda kiiseI ye toplumsal gelimeyi salamak için de yaamsaI Onemdedir. En bata, iyi ileyen
bir eitim sistemi, aksi taktirde igücü plyasasinin du,nda kalacak birçok kesime olanak saIayarak
ekonomik ye sosyal butunlemeyi gelitirir. Bu soylenen, cinsiyetter arasi eitliin satanmasi ye
ayrumcitiin birçok biçiminin ailmasi açtsindan Ozellikie nemlidir.
Insanlarda kapasite oIu.turmaya ye bu kapasiteyi
kullanmaya yonelik entegre stratejiler
Yaam boyu Orenmenin ye yeni becenler gelitirmenin bugun itihdami genitetmeye
yOnelik stratejilerin kilit noktasi otarak gorulmesi çarpicidir. çarpicidir; çUnkü, eitim programlari
yoluyla istihdam yaratma giriimIeri genetlikle baaristz kaImitir. Bu deneyimtenn ortaya koyduu
kapasite oIuturan hem de bu
gerçek udur: Istihdama yonelik olarak, ayni anda hem insanlarda
beceriteri kullanma otanai yaratan entegre stratejilere gerek duyulmaktadir. Dolayistyla, tek baina
arz ya da tat ep cephesinde cattmak yeterli olmamaktadir.
43
Entegre stratejiler geIitiriImesiflifl
önündeki engeller
ParcaIanm' igUcU piyasalarinda bu tür entegre stratejiter geIitiriImesi kotay deitdir. Esnek
ye hareket halindeki iciterin kendi kapasitelerini geIitirme anstari çok s,nuiid,r ye iverenIeri de bu
tür becerilere yatirim yapmaya yoneltecek dUrtUler azdir. Sonucta, bilgi ye bereci edinim
kanallarindan uzakta olan içiIer daha da gerilerde katirken, bu durum kutuplamayi artirmaktadir.
Vasfit ye vasifsiz içiIerin uccret duzeyleri arasindaki fark son donemde hem ulkelerin kendi içlerinde
hem de Ulkeler arasinda giderek buyumektedir. BOylece, beceri ye bilgiye yatirim yapamama, giderek
artan kUresel eitsizliin bahca etmeni durumuna gelmektedir. Buradaki en önemli soru, Ozellikte
dUUk elirli ülkeler ye vasifsaz içiler 1cm becen ye kapasite geIitiriminin en iyi hangi yoldan
salanabiIeceidir.
ILO'nun eitim etkinlikleri
Geçmite ILO eitimIe Ugili birçok çaiima yurUtmütür. Kuruiuun Torino'daki merkez dahil
olmak Uzere teknik danimanluk hizmetlerine, ozellikle eitim sisteminde yapilmasi duUnülen
reformiar ye yerlerinden oimu
içiierle ilgili politikalar konusunda youn bavuru olmutur.
GelgeleHm, yOnetim eitimi di,nda, iietme duzeyindeki eitim sinirli kaimitir. Ayrica, henüz yakin
zamanlara dek eitim etkinlikieri, igUcU piyasasi ye insan kaynakiari politikalarindan ayru biçimde ele
alinmitir.
Bilgiye, beceriye ye istihdama
yapilacak yat,nmlarla ilgili
InFocus programi
Gelecekte, eitim kalmkinmayla ilgili daha geni bir çerceve içine yertetinIecektir. istihdam
olunabilirlik 1cm
eitim konusunu odak alan en son DOnya Istihdam Raporu yeni yakiaimlara ye
eitimin istihdami geIitirmeye yonelik diöer programlarla birlikte ele alinmasina yOnelik gereksinimifl
altinu çizmitir. Konunun gerek iverenler gerekse içiler açisindan taidii Onem nedeniyie, yeni bir
inFocus programi, daha çok ye daha lyl i olanakiart yaratmak 1cm yurutuiecek çabaiarin omurgasi
olarak eitime eriimi On plana cukaracaktur (Kutu 2.4).
çaIima süresi
Gelecekteki etkinliklerle ilgili olarak eie alinmasi gereken son konu, caIima süresi lie ilgilidir.
Bu konu, 1LO'nun duyarluhklarunda her zaman merkezi bir yer igal etmitir. Ancak, bugUn dikkate
alinmasu gereken birtakim yeni gelimeier ortaya çikmitir. Ekonomideki ye topiumdaki deiikierle
birlikte yeni çaiima süresm duzenlemelen ortaya çikmaktadur. BugUn yeni Uretim sistemleri, aiie,
topluluk ye piyasa arasunda yeni iliki bicimleri, enformasyon ye iletiim teknolojilerine dayali yeni
istihdam iIikileri ye sUrekli eitime dOnUk yeni gereksinimler ortaya çukmaktadir. çaIima sUresindeki
deiiklikier geni bir kesim tarafindan istihdamu gelitirmenin ye istihdam kalitesini yukseltmenin bir
43
Entegre stratejiler geIitiriImesiflifl
önundeki engeller
ParçaIanmu igUcU plyasalarinda bu tUr entegre stratejiler gelltiriImesi kolay deitdir. Esnek
sinirlidir ye iverenIeri de bu
ye hareket halindeki içiterin kendi kapasitelerifli getitirme ans1ari çok
tur becerilere yatirim yapmaya yonettecek dUrtUler azd,r. Sonucta, bilgi ye beceri edinim
da
kanattarindan uzakta kalan içilerin durumu guçIeirken, bu getime kutuplamayu daha
Ulkelenn
arturmaktadir. VasfIl ye vasifsiz içiIerin ucret dUzeyleri arasundaki fark son dOnemde hem
bilgiye yatirim
kendi içlerinde hem de Utkeler arasinda giderek bOyumektedir. BOylece, beceri ye
Buradaki en
yapamama, giderek artan küresel eitsiztiin baIica etmeni durumuna geImektedir
Onemh soru, Ozeltikte dUUk gelirli Utketer ye vasifsiz iciIer 1cm beceri ye kapasite geIitItimiflifl en iyi
hangi yoldan saIanabiIeceidir.
IL.O'nun eüitim etkinlikleri
Gegmite tLO eitimte ilgili bircok çaIima yurutmutUr. Kuruluun Torino'daki merkez dahit
olmak Uzere teknik danimanIik hizmetlerine, Ozellikie eitim sisteminde yapilmasi düunülen
reformtar ye yerterinden otmu
içiterIe
ligHi
politikalar konusunda youn bavuru otmutur.
Gelgelelim, yonetim eitimi diunda, iIetme duzeymndeki eitim sunirli katmitir. Ayruca, henüz yakin
zamanlara dek eitim etkinlikleri, igücti plyasasi ye insan kaynaktari politikalarundan ayri biçimde ete
aIunmutir.
BiIgiye, beceriye ye istihdama yapsiacak
yatirimlarla ilgili InFocus programi
Getecekte, eitim kalkunmayla HgiIi daha geni bir cerceve içine yet1etiritecektir. stihdam
otunabilirlik için eitim konusunda odakIaan en son DOnya Istihdam Raporu yeni yaktaimlara ye
eitimin istihdami getitirmeye yOnelik dier programlarla birlikte etc ahnmasma yOnetik gereksinimifl
altini çizmitir. Konunun gerek iverenIer gerekse içiler agusindan taIdI*t Onem nedeniyle, yeni bir
tnFocus programi, daha çok ye daha iyi
i
otanakiari yaratmak için yurUtutecek cabatarin omurgasi
olarak eitime eriimi On piana çukaracaktir (Kutu 2.4).
çaI:ma süresi
Gelecekteki etkinliklerte ilgili olarak dc alinmasi gereken son konu, çaIima sUresi lie ilgilidir.
Bu konu, ILO'nun duyarliluklarinda her zaman merkezi bir yer igat etmitir. Ancak, bugun dikkate
atunmasi gereken birtakum yeni getimeIer ortaya çikmitur. Ekonomideki ye toplumdaki deikterIe
birtikte çaIuma sUresine itikin yeni dUzenlemelere gidilmektedir. Bugun yeni Uretim sistemleri, aile,
yeni
topluluk ye plyasa arasinda yeni itiki bigimteri, enformasyon ye iletiim teknolojilerine dayalu
istihdam ilikileri ye surekti eitime dOnUk yeni gereksinimter ortaya çikmaktadir. çaIuma sUresindeki
deiklikler geni bir kesim tarafindan istihdami getitirmenin ye istihdam kalitesini yUksettmenin bir
araci olarak gOrutmektedir. Ne var ki, iliki düz ye dorudan olmaktan uzaktir ye çalima sUresi birçok
44
durumda uzamaktadir. GOruIdUU kadariyla, cakma suresine iIikin dUzenlemeler giderek buyuk bir
çeitIiIik kazanmaktadir ye mevcut igücU piyasasl dUzenlemeleri He kurumlan bu ceitIiIikle ba
I
I
I
I
I
I
I
I
etmede zorlanmaktadir. Tek baina istihdamin Otesinde ILO'nun stratejik amaclari açisindan da
Onemli sonuçlari olan bu konuya daha fazia ilgi gOsterilecektir.
Kutu 2.4
InFocus - BUgi, beceri ye istihdam oIunabiIirIie yatirim
Insan kaynaklartnifl geIiimine gerek kamu sektörü
gerekse özeI sektOr tarafindan yapilan yatirimlar
birçok ulkede yetersizdir. lgucU piyasasi ye eitim
Oretim
kurumlari,
sistemlerinin
deien
bilgi
gereksinimterine yanit vermede genellikle cok yava
kalmaktadir. Bata cinsiyet eitsizhi olmak Uzere,
eitime, bilgiye ye beceriye eriimde onemli
eitsizIikler söz konusudur. Sonucta, isizUin
azaltilmasinda beceri geIitiriminn saIayabiIecei
katkilardan
potansiyel
yararlan ilamamaktadir.
buyUk
olcQde
Bu InFocus programi, insan kaynakian geIiiminin
geIiimi destekIeyebiIecei yollara
dayanan yeni bir stratejik giriimdir. Program, deien
teknoloji ortaminda yaam boyu Orenmenin rekabet
UretkenIie yapabiIecei
gUcUne, istihdama ye
deerlendirecek
ye
kUcuk iIetmelerdeki
katkilari
yatirtmlann nasil
yOnelik
beceri ye kapasiteye
Program,
aratiracaktir.
yollarin
artiriIabiIeceinifl
istihdamdaki
ayrimcihini
cinsiyet
sistemlerindeki
ortadan
nasil
ayrimciIiin
bu
inceleyecek,
eitim
I
I
kaIdirilabiIeceini aratiracaktir. Gene ayni program
çercevesinde, gender arasindaki isizIiin azaltilmasi
için okuldan ie geciin nasil' koIayatiriIabiIecei, bu
arada
dier
konutariri
yanisira deik çirakhk
biçimlerinin saIadii sonuclar Uzeriride durutacaktir.
Nihayet program, beceri ye kapasite geIitiriminiri
iIerinden çikartiImi iciIerin sosyal ye ekonomik
entegrasyonuna ne tUr katkilar saIayabiteceini
aratiracaktir.
kuruIuIarIa ibirIii aIari içinde ele almak için
gerekli kapasiteyi oluturacaktir. Bu çaIimada
baardi ornekler belirlenerek deerlendirileCek,
beceri geIitirimine yapilan yatirimlarin en fazia
nerelerde getiri
saIadiirii aratiracak ye bu
sreci yonlendirmede baari kazanan kurumlari
belirleyecektir.
çaItmanin bUyUk bolUmci,
uzmanIii gelikin ulusal ye
alanda
uluslararasi
bu
ILO'nun özel
katkisi, bu bilgilerin uIusararasI bir baIam içine
yerletiriImesi ye tOrn dunyadaki Uyelerin poHtika
merkezierle birlikte yOrQtuecektir.
gefttirme sirasrnda bavuracaktan bir referans
çerçevesi olarak kutlanilmasi olacaktir.
Giderek geUen bu bUgi temeli, geni bir alana
yayilan teknik destek ye danimantik hizmetlerine
dayanak oIuturacaktir. Bilgi terneli, Ozellikie
poliitka uygulamalarini gerektiren yerü ye Onemli
alanlari belirleyecek, bunun için gerekti politika
araclarina Uikin bilgi derleyecek ye butOn bunlari
ILO'nun teknik danimanhik hizmetleri aracitityla
eylem programlarina aktaracaktir.
Bu
program,
ILO
Oyelerinin
bu
alandaki
kapasiteterini Onemli OtçOde gelitirmeti ye bitgi,
eitim ye beceri geIitirme politikalarinin, ILO'nun
istihdam ye sosyal bOtUnleme gibi temel
amaçlarina içsetletiritmesine yonelik seçenekleri
daha da artirmalidir.
ILO bu konulari gerek kendi içinde gerekse di
ye gelire daha yaygin eriim saÜlanmas:
ye gelire erIim
istihdamin geIitiriImesi, i ye gelir olanakiarina daha eit eriim saIanmasiflI gerektirir.
BugUnku küresel eiimIerin ise, eitsizIikIeri azattmaktan çok younIattrdii gorulmektedir. Bu
eriime neden
konunun iki yanina dikkat etmek gerekir. Bunlardan birincisi, igücü piyasaslna eitsiz
dorudan doruya
olan yapisat etmenlerdir. Bunlar hem isizIikten hem de yetersiz istihdamdari
sorumludur ye bu nedene surekli ilgi istemektedir. Ikincisi, yoksuHuun temelinde büyUk olçude
1
45
yetersiz istihdam yatmaktadir ye bu nedenle istihdam yaratma programlari
isizIie kari
mUcadeledeki Onemini bugUn de korumaktadur. Bu çaIima alanlarindan hiçbiri yeni deiIdir. Ancak
her ikisi de, aaida äzetlenen daha geni kapsamli makroekonomik ye üretim sistemi iIikili konulara
takviye 1cm
sUrdurUlmelidir.
Istihdamda cinsiyet eitsizIii
IçIIer, i tUrlerine ye igUcU piyasalarina geliiguzel dadmi deillerdir. Yaptikiari iIer, irk,
etnik kOken, kast, ya ya da cinsiyet gibi etmenler tarafindan önemli olçUde belirlenir. Cinsiyet, igUcü
plyasasindaki eitsizliklerIn Onemli kaynakiarindan biridir. Karili*i Odenmemi, atipik ya da
motivasyonsuz ilen yapanlarin çounIuunu kadinlar oluturur. ILO'nun aratirma ye tanttim-SaVUflU
etkintiklen bu konuyu uzun süredir ilemektedir. Ancak bunlarin, igücU plyasasi politikalarina daha
fazla içseIIetinlip yerteik kilinmasi gerekir. Cinsiyet eitsizlikIeri baka alanlara a,ri nüfuz edici bir
Ozetlik taidtindan bu konu baka konulardan yahtik biçimde ele alinamaz. Bunu yerine, konunun,
istihdam sorununun tek tek her yOnUyle ilikilendirilmesi gerekir.
Kadanlar 1cm Daha çok ye
Daha lyl I Program:
1cm
ILO, bu konuda gerekenleri, çeitli programlar ye giriimlerle yermne getirmektedir. Kadinlar
Daha çok ye Daha lym l Program' kadrn istihdami konusuna entegre yaklaimlar gelitirmekte;
konunun yoksuIluun ortadan kaldurilmasiyta, insan kaynakiarinin etkili kullanimi ye çocuk içiliinin
sinirlandirilmasiyla ilikili yonlerini ortaya koymaktadir.
Daha iyi ie yapilan vurgu, istihdam
HikilerInin hem nicel hem de nitel yOnlerini ele alma gerekIiliine iaret eder.
Program, kadin
elverili ekonomik ye sosyal ortamlar yaratacak ulusal eylem planlariflin
oluturulmasiyla ye OzellikIe guçsUz konumdaki belirli kesimlerin igücü piyasasina erIimifli
istihdami
için
salayacak mudahalelerle sonuçlanacaktir. Sosyal taraflarla yakin ibirlii içinde bugUne dek sekiz
ulusal eylem plani hazirlanm bulunmaktadir ye daha pek çok program da hazirlik aamasindadir.
Kadin istihdaminin çeitli yonlerlyle ilgili projeler bugUn ya balatilmitir ya da hazirlanmaktadir.
Cinsiyet, Yoksulluk ye Istlhdam
Program:
nemli bir baka ILO programi da cinsiyet, yoksulluk ye ustihdamla ilgilidir. Bu program,
kalkunmayla
ilgili
bUtUn
poiltikalarin
cinsiyet
ye
istitidamla
ilgili
Oncelikieri
yansitmasini
amaçlamaktadir. Program, bata kadunlar olmak üzere, ömein evde ye enformel ekonomide
galianlar Uzerinde odaklanmakta ye bu kesimlerin istitidamindaki eitliöi artiracak stratejiler Uzerinde
durmaktadi r.
46
Cinsiyet perspektiflerinin
aratirma ye eyleme içseIIetiriImesi
Gerek bu program gerekse buna benzer dierIeri, cinsiyet perspektiuterin aratimiaya ye
eyleme içseIIetirecek çapraz politikalarin bir parcasint oIuturacaktir. Bu soylenen, ILO'nun istihdam
ye iIetmeeri konu a'an bUtün etkinlikleri için geçerlidir.
Gençlik kesiminde isizIik
Igucü piyasastna eriimde eitsizIik, ister erkek ister kadin olsun gençlerin istihdamda
kariiatikIari guçlUklerde beIirginIemektedir. DUzensiz ye arizi iIerde genclere daha çok
rastlanmaktadir ye gender arasi isizIik oranlaru yetikinIere gore genel olarak çok daha yuksektir.
1997 yilinda OECD Ulkelerinde yaayan 15-24 ya grubu gender arasindaki ortalama isizIik orani
yUzde 13, yani yetikinIer isizIik oranunin iki katiydi. Gelimekte olan ulkelerde ise, kentsel alanlarda
yaayafl gender arasundaki isizIik orani yüzde 40'a kadar cikabiImektedir Genç kesimdeki isizIIk,
kendi baina yalitik biçimde çozulebHecek bir sorun deiLdir. çunku, bu sown yalnizca istihdam
olunabilirHkle 11gW bir sorun deildir; ayni zamanda igUcune yönelik talep eksikIiiyle ye igucu
piyasasindaki olanakiarin eitsiz daulimtyla ilgilidir. Okuldan ie geciin iyiIetiriImesi, hem talep hem
yOnelik
de arz yakasinda harekete geçilmesini gerektirmektedir. Beceriye, bilgiye ye istihdama
InFocus programi konunun bu yanina Ozel Onem verecektir. Birçok hükümet, genç kesime yardumci
olmaya yonelik aktif igucu piyasasu politikalaru gelitirmitir ye son dOnemdeki ILO programlari da bu
tUr programlarin etkisini deerlendirmitir. Dolayisuyla bu, I LO'nun teknik danimanlik anlaminda
yetkin durumda olduöu bir konudur.
Guçsuz konumdaki dier kesimlerin
istihdam sowniar'
IgUcu piyasasindaki etsizliklerden Ozellikle olumsuz biçimde etkilenen baka içi kesimleri
de vardir. Düzenhi ye sigortali ilerden çikartilan yaIu içiler ya daha henüz zamani gelmemiken
çalima yaami duinda kalmakta ya da ancak aruzi iIer bulabilmektedirler. OzUrlu içiIer de gene
ciddi sorunlarla karikariyadirIar. InFocus istihdam programlari, bu kesimlerin gereksinimlerine yanit
olabilecek çabalara da giriecektir. Dolayisuyla, kuçUk iletmeIere iIikin program bu kesimlere
istihdam olanaktari salamaya çaIuirken, bilgi ye beceriyle ilgili program da bütUfl kesimler 1cm Ozet
Onem taiyacaktir.
Istihdam hizmetlerinin rolü
Istitidam hizmetlerinin, igücU plyasasindaki eitsizliklerin giderilmesinde yedire getirebilecei
onemli iIevter vardir. Bu hizmetlerin, ideal koullarda, igucü plyasasu politikalan, eitim ye isizlik
sigortasiyla tek ye kendi içinde tutarlu bir çerçeve içinde butUnletiriImesi gerekir. Bunlar, hep birlikte
ele alinmasi gereken konulardur. BOylece, halkin bilgilendirilmesini, danumanIui, eitim ye i bulma
hizmetlerini ye igUcU piyasasunln hem arz hem de talep yonUne hitap edilebilmesini içeren
47
bUtUnlUktü bir hizmet paketi ortaya çikacaktir. Entegre bir yaklaim, ekonomik yeniden yapilanma
sonucunda iten çikarilanlar 1cm özellikle Onem taimaktadir (bu, becerlyle ilgili InFocus programinda
konumda
ele alinacak bir konudur). Entegre eylem, igUcu piyasasincla uzun dänemde dezavantaili
destekienmeSi
yer alan dier kesimler açisindan da Onemlidir. Bu alanda izienen ulusal politikalarin
nasil
daha çok çaba harcanmasi gerekmektedir. Gerek duyulan entegre kurumlaran en iyi
1cm
oluturuIabiIecei konusunclaki uluslararasi olçekli arattrmalarin daha da geIitiriImesinde ILO Oncü
rot oynayabitir.
Istihdam politikasi
ye yoksulluk
Bu kesimde eVe alunacak son konu ise istihdam politikasinin yoksullua kari mucadeleye
yapacai katkidir. çaIian yoksul kesimlerin sorunlarinin Oncelikle eVe alinmasi gereine 1. Bdlum'de
iaret eddmiti. ILO, dUük gelirli gruplara i ye gelir olanakiari yaratilmasina yonelik stratejilerin
gelitirilmesine dorudan ye yaygin biçimde destek oImutur. Bu alandaki politikalar arasinda, kücUk
olçekU kirsal ye kentsel iletmeIerin üretim kapasitelerinin geIitiriImesi, yerel kalkinma giriimleri,
kirsal ekonominin igUcQ emme kapasitesini geIitirecek çeitIi önlemler ye istihdam
younluu
ongoren altyapi dUzenekieri yer almaktadir.
Altyapinsn IyiIetiriImeSi
yoluyla istihclam
GeIimekte olan Ulketerin birçou, karayolu, suama, kanalizasyon ye benzeri altyapilar 1cm
yontemlere dayati
titizIikIe geIitiriImi planlar sayesinde çeitIi yararlar elde edebilir. Emek youn
deer taiyan tesislerin yanisira, geni yoksul kesimler 1cm istihdam
olanakiaru da yaratabilir. Bu çerçevede, en yoksul içiIerIn Onemli bir kesiminin cahtiöi kUgük ye
çaIimalar, tUrn toplum 1cm
enformel iletrneler de harekete geçirilebilir. Bu till girIimlerin yoksuIIuu azaltict etkiteri, dUUk gelirli
gruplara Ozel yarar satanduinda ya da bu kesimleuin toprakiarinda, evlerinde ye dier varlikiarunda
iyilemeIere yol açtiinda daha da artar. Yoksul kesimlerin geçimi, erozyon, su kirIiIii, ormanlarin
tahribi ye çevre bozulmastyla ilgili di*er sUreçlerin sUrekil tehdit altindadir. Istihdam Uzerinde önemli
etkilerl olan bu ekolojik ye çevresel konular daha fazia dikkat gerektirmektedir. çevrenin islahi ye
yeniden canlandurilrnast kendi baina onemli bir istihdam potansiyeli tair. Ayruca, cevresel açudan
sQrdurillebilir kalkunma, uzun dOnemde sUrdUrUlebilir i olanakiari yaratilmasina olanak taniyacaktir.
Dolayisiyla çevrenin islahu amacuni taiyan programlar genel olarak topluma yarar satamakIa
kalmayip, bu ortamlarda yaayanlara daha istikrarlu geçim imkanlari da sunar. SOzU edilen bu
olanakiar Uzerinde daha fazVa araturma yapilmasi gerekmektedir.
48
Sosyal hizmetlerin
yayginIaniaSi
HUkUmetter, sosyal htzmetleci yaygtnIaturarak da istihdam yaratabilirler. HUkUmetlerifl salik,
eitim gibi alanlara yapacakiari yatirimlaila sosyal
genel olarak eitim, beslenme, teknik ye mesleki
istihdam yararlaru saIamaIaru mumkufldUr. Ancak, bunlarin uzun dOnemli istihdam yararlari da vardir:
Daha satikh, daha iyi eitiImi ye daha yUksek becerilere sahip bir nufus, daha hen dUzeyde
Uretkenhie ye yaam standartlarina gaturen en emin yoldur.
Kutu 2.5
InFocus - Imar ye istihdam yoUun yatirimlar
Uzun dOnemde, istihdam yaratilmasi istikrarli
ekonomik buyOmeye balidir. Bununla bir(ikte, kisa
olduu, yeni giriimin ise ILO'nun katkulanini
pekitirip yayginlatiracai bin alandir. Burada
ye orta dOnemde gelir ye istihdam sorunlari
yaayan bircok kesim, kendhlerine i ye gelir
olariakiari salayan dogrudan rnUdahalelerden
buyUk yarar salayabiIirter. Bu alanda en ivedi
kalduramama
hasat
sava,
gereksinimler,
makroekonomik dalgalanmalar ya da iklimsel
olaylar gibi doaI ya da insan eseri kriz
yapilmasi gereken, de*iik durumiar 1cm
dOnemlerinde ortaya cikar. Bununla birlikte, boyle
durumlarda benimsenen yaklaimIara benzer kimi
yaklaimlar sUreen auri yoksulluk durumlarina
kari mucadelede de gecerfl olabilir.
Bu koulIarda gelir duzeylerinin korunmasi,
genellikie ferMi hedef gruplarin gereksinimlenine
uyarlanmi programlari gerektirir. Bununla birlikte,
imari ye gelir istikrarini gUvenceye alabilmek için,
genellikie kisa sUreli otan bu programlarin, uretim
yatirimlarla
dOnemli
uzun
kapasitesindeki
ilikiIendirllmesi gerekir.
uygun
mudahale paketlerinin gelitirilmesi ye bunlarin
ibirlii etkinhiklerine uygulanmasudi r.
teknik
altyapu
arasinda,
mudahaleler
Yapilacak
çalimalari ye dier kamusal istihdam projelerlyle
kisa dOnemde gelir salanmasi ye ayni zamanda
da Oretim kapasitelerinin arturu1mas yer aimaktadir.
altyapi
sonuncusu,
soylenenlerden
Bu
programlarina ek olarak, becerilerin, iletmelerin,
kredi sistemlerinin ye pazarlarin gelitiriImesine
yonelik programlari da içermektedir. Dolayisiyla
program, cmnsiyet eitliinin salanmasi, gUvenlik,
olanakianinin
ye insana yakiir i
uzun dOnemli
yaratulmasi dahil olmak uzere
kalkinma hedeflerini de gOzetecektir. Bunun
gerekse
ulusal
gerek
ise,
gerceklemesi
istikrarli
uluslararasi nitelikte çok sayida kuruIula (DQnya
Bankasi, UNDP ye dierlerl gibi) yoksulluu
yenmek Uzere gelitmnilecek kapsamli stratejilerde
ortaklii gerektirmektedir.
Bu, ILO'nun saIam bir teknik kapasiteye sahip
Kapsamli proje paketleri
yoksuIluu
istihdam yaratulmasuna yOnelik araturmaIari ye teknik ibinIikLerini,
azaitmanun bin araci oarak zaman zaman genie Otçeklerde olmak Uzere uzun sUre desteklemitir. Bu
ILO,
yOneli, son dOnemde, Ic çatimaIarin etkiledii Olkelerde yeniden yapulanma gibi konulart da
kapsayacak biçimde yayginIattriImitir. Bu programlardan kazanulan deneyim, i yaratmak 1cm
dorudan mUdahale, igücU piyasasu politikalaru, uretim kapasitesinin artirulmasina yonelik politikalar
ye gelmr gUvenhiini salayacak tamamlayucu Onlemler dahil kapsayici pohitika paketleninin önemini
kanitIamitur. Bu programlanin, mevcut eitsizlikleri ymnelemekten kaçinmak 1cm cmnsiyet konulanina
özel onem vermesi gerekmektedir.
49
Imar ye istihdam youn yatinmia
jig!!! InFocus pro grami
Bu alandaki çalimalar 1cm, imar ye istihdam youn yatirimlari konu olan bir InFocus program
gelitirilecektir. BOylece, yaratilan ivmenin korunmasi, çabalarin pekitirilmesi ye onemli bir ILO
katkisi salanmasi beklenmektedir. Program, knz einde ortaya çikacak durumlar ye airi yoksulluk
kouIIariyIa Ozel olarak ilgilenecektir (Kutu 2.5).
Sosyal güvenI4n ye sosyal sigortanin guçlendirilmesi
Sosyal guvenhik
modeller!
Sosyal gUvenlik sistemlerinin guçlendirilmesi hemen hemen her Ulkede balica Oncelikierden
bin haUne geImitir. 20. yUzyilin bOyük bdlUmO boyunca bu konuda birbirine aternatif iki model one
çikmitir. Bunlardan binincisi merkezi planlama ekonomileninde, dierI ise refah devletleninde
gorUlmUtür. Bugun ise, buntardan binncisi ortadan kalkarken, ikincisi artan isizlik, yaIanma,
bainda kadinlarin buJunduu hanelenin artmasi, yukselen yoksutluk oranlari, artan hareketlilik ye
sosyal gUventik sistemlerinin rolUne ilikin bekientilenin demesi gibi olgutanin oluturduu basinç
altindadir. SOzU edilen sistemler, 20. yuzyihn batica kazanimlaru arasindadir. Ulkeden Ulkeye farkli
biçimler alsa bile, bu sistemlerin balica amaci piyasa gtigterinin acimasiz etkilerini torpülemek,
bOytece yoksultuu Onlemek, gelir dUzeylenini korumak ye insanlara sahk ye sosyal hizmetter
açisindan yeterli olanaklari salamak oImutur. ILO, uygun standartlar koyarak ye uye ülkelenin etkili
sistemler gelitirmeterine yardimci olarak bu alanda Oncü rol oynamitir.
Ulusal sosyal gQvenlik sistemlerinin
yeniden ele ahnmasi
Birgok ülke sosyal gUvenhik sistemlenini yeniden ele almakta, bu sistemlerin yapisini, etkisini,
etkiliLiini ye satadii eitlii sorgutamaktadir. Sanayilemi ulkelerdeki eIetlrmenlere gore bu
sistemlerde birçok kusur ye eksiklik vardir. Etetiniler arasinda, sosyat gUvenlik sistemleninin cok
pahali olmalan, sosyal dayanima ye evrenseUik alaninda modasi geçmi ilkelere dayanmalani ya da
büyumeyi yavaIatip cekabetçilii ye istihdami sinirlandirarak ekonomik ilerlemeyi frentemeleri gibi
saviar yen almaktadir. Geci sUrecindeki ekonomilerde raslanan ortodoks sosyal guvenlik
sistemlerinin nüfusun geni mesimlenini kapsayamadiktari gOrUlmektedir. GeIimekte olan Ulkelerdeki
eIetirmenler bu kadar az insani kapsayan ye ancak sininli sosyal guvenhik salayabiIen sistemlenin
uygunluunu tarttmaktadirlar. Turn dunyada, geleneksel sosyal guvenhik sistemleninin, esnek ye
istikrarsiz istihdamin yayginlatii, enformet ekonomide çahian sayisinin arttii kouItarda eithikcihii
ye etkinIii nasil salayabiIecekIeni konusunda sorular sorulmaktadur.
50
Artan sosyal guvenhik
gereksinimi
BütUn bu gelimeIer, daha smirli dei daha kapsamli ye daha geIikin sosyal gUvenlik
dunyada sosyal
sistemlerini gerektirmektedir Toplumsal diIanmanifl giderek boyutIandiu bir
gUvenlikten yana saviar eskisi kadar geçerlidir. Kukusuz, ekonomik knzin etkilenni hafifletme gerei
açmasinin
Asya'daki finansal kriz, ekonomik kUçUlmenin sosyal yikima yol
de Onemlidir.
omeklerinden yalnizca biridir. Bu tür krizlerin darbesi, geleneksel sosyal guvenlik sistemlerinden
yoksun kalan, kirdan kente goçUn ye kentIemenifl geni aile, akrabalik ye topIutua dayah enformet
gUvenlik aIarini çbzUp daittii toplumlarda Ozellikie air hissedilmektedir.
Güvenhifin potansiyel
yararlar,
Sosyal guvenhik insan yaaminin temel gereksinimlerini kariIayabiIir; ama potansiyel
yararlari bunun çok daha Otesindedir. Hizia sanayiIeen cilkelerde sosyal gUvenlik toplumsal
huzurluzluktafl asgari dUzeyde tutarak, ülkeleiin sosyal ye siyasal deime daha kolay uyum
salamaharina yardimci olarak istikrari pekitirebiHr. Sosyal gUvenUk, sanayilerin ye iIetmeherin
yeniden yapilanmasifla olanak taniyarak ye içiIerin deiimi daha kolay kabullenmelerifli salayarak
ekonomiye de katktda buhunabihir.
ILOnun tanat,m-savunU
gore vi
ILO, claha etkihi bir sosyal gUvenlik sistemi
1cm
çahimalarinu sUrdUrmelidir. Piyasa
ekonomisinde, bireysel sorumluluk sosyal guvenhikle birhikte yol almalidir; bunlardan her bin dienini
pekitinir. Sosyal gUvenhik, deenini sanayi1emi Ulkelerde kanitlamitir. ILO'nun gOrev bu ekonomik
ye sosyal gucu tam dunyada anti rmaktir.
Toplumsal dei1me uyum saIama
(Jyum stratejileri
Sosyal guvenhik stratiejileninin gunUmüzUn koullanina uyum salamasi gerekir. Bircok
toplum, ailelenn biIeimi ye bUyükluU, nOfusun ya yapisi, ktrsal-kentsel nufus dengesi ye istihdamin
biIeimi açisindan kOklU deiikhikler geçirmitir. Aynica, deöerlerde de temel birtakim deiikIikIer
olmu$tur. Bu deiimde, bmreymn Oneminiin vurgulanmasi ye cinsiyetler arasinda tam bir eithik talebi
One çikmaktadir. Bu dOnüümlerin sosyal gUvenhik üzeninde de etkileri vardir.
SanayiIemi ülkeler
Bu tür deiikhikler sanayi1emi Uhkelerde yaygtn tartimaIara yol açmitir. Sosyal gQvenhik
sistemleninin buyOyUp kapsamini geniIetmesi, bu sistemlerin mali açidan sUrdUrüIebitirIii konusunda
51
yanlarindan bin de oIuum
sow iaretIeri yaratmitir. Gelgelilim, sosyal gUvenlik sistemlerinin gUçlU
gecirip uyum saIayabiIme yetenekieridir. UçIU yapislyla ILO, herkese sosyal guvenhik safamaflifl
yollari üzerinde yeni bit mutabakata uIaiImasi 1cm gerekll destei saIayabiIecek konumdadir.
Kutu 2.6
Dou Avrupa'da sosyal guventik
1990'IL yillarda Orta ye Dou Avrupa ulkeleri
daha fazia demokrasiye ye OzgurlOe kavutuIar;
ama bugOn bu Olkelerden birçou yurttaIarina
yeterli sosyal guvenlik saIama çabasi içindedir.
Daha Onceleri buyuk devet iIetmeeri ye kuruluIari
yu,ttaIara bekten mezara gUvenlik saIanmasiflin
araclari otarak itev gormekteydiler. Ama bunlar
artik ortadan kaIkmitir. Yoksulluk ye eitsizIik hizla
yayginIamittr. Bata eski Sovyetter Birlii'ni
oIuturanlar olmak üzere kimi ulkelerde OIum
oranlari yukselirken yaam bekientisi kisaImitw.
Yeni sistemtere gerek olduu aciktir. Ancak,
hedefi
airi
yUksekte tutan sistemlerin uygun
ilemeyecei de aciktir. Bu
olmayacai
toplumlardan birçou ye idari yapilart, ortalama
sinamalarini ye hak belirlemelerifli saIayacak
karmaik formUlleri kullanabilecek yeterlitikte
deildir. Milyonlarca insanin yaami sinama yoluyla
belirlenecek sosyal hakiara baIiyken, cok sayida
dti kaImitir. Eski
kapsam
da
insan
Yaam bekientisinin I 980'lerin sonundaki duzeyinde
kami olmasi halinde bugun hayatta olacak
mu onlarca insan OImU tQr.
ye
mekanizmatann bir an Once yeni ekonomik
gercekliklere uyumlu, meru, uygulanabilir ye
sosyal acidan eitIikci sistemlere dOnUturuImesi
gerekir. En yoksul ye gucsQz konumdaki kesimlerin
ereksinimlerifle ancak bO le anit verilebilir.
GeIimekte olan ülkeler
Yoksul ulkelerden birçounda asil konu sosyal gUvenHk sistemlerinin kapsaminin çok sinirli
olmasudir. Geleneksel sosyal guvenlik sistemleri geIimekte olan Ulkelerin birçounda toplam
bu oran
çaIianlarin yUzde 20'sinden azini kapsayabilmektedir. Sahra GUneyi Afrika Ulkelerinde
yUzde 1O'un da altindadir. GeIimekte olan Ulkelerde yasal duzenlemelerle beIirIenmi
gUventik sistemlerinin zamanla nufusun daha geni
sosyal
kesimlerini kapsamasi bekienlyordu. Ancak bu
gerçekIememitir.
Geçi ekonomileri
Geçi
yenhlerinin
sUreci yaayan birçok ülkede, daha Onceki sosyal guvenlik sistemleri (istelik yerine
biçimde çokmutür. Merkezi planlamaya tabi
konmasi da mumkün olmayacak
ekonomilerde sosyal hakiar ye transferler itetmeIer ye sendikalar araciIiiyla gerçekleirdi. Ancak,
eski sanayilerin birçounun yok olmasi, çaresiz geni
kesimieri yeni alternatif arayiIarifla itmitir
(Kutu 2.6).
Sosyal guvenhiin yayginIatiriImaSi
Herkes 1cm
asgari
sosyal guvenhik
gelire
Nerede yaarsa yaasin herkesin asgari duzeyde de olsa sosyal guvenhie ye
geIimiIik duzeyine
gereksmnimi vardir. Ru asgan düzey, iinde yaaniIan topumun kapasitesine ye
demokratik
gOre belirlenir. Bu da kendiIiindefl olmaz. Deneyimler, bu alanda tek baina ekonomik ye
52
geIiime be! baIanamayacaIfll gOstermitir. Her Ulkenin, sosyal diyalog yoluyla, bUtUn halkin,
OzeIHk!e de kadinlarin ye enformel ekonomide çatian dulanmi
gruplarun gereksinimlerine yanit
verebilecek ulusal bir sosyal guvenhik sistemi gehitirmesi gerekir.
Sosyal guvenhiin yayginlatinImasi:
çouIcu yakIasmIar
Kimi Ulkeler bu hedefe mevcut sosyal gUvenhuk sistemlerini yeniden duzenleyerek ye
kapsaminu geniIeterek uIaabiIecektir. Ancak, dier ulkelerin kapsamu geni1etme ansi azdur. Bu
ulkeler, bunun yerine datia coöulcu bir yak1aima gerek duyacaklardir. Bu çouhcu yakIaimtar
çercevesinde guvenlik kapsamuna ahunmayanlaru da kapsayacak biçimde, birbirini tamamlayici
Onlemler ahnacaktir. Her Ulkenin kendi kaynakiarina ye kouUarina gore Oncehiklerini belirlemesi
gerekmektedir. Gehimekte olan Ulkeler bu alanda sanayiIemi Ulkelerden farkh tercihier yapabihirler.
Dolayisiyla daha zengin ulkeler yahuukta gehir düzeyi gibi sorunlarla daha fazia megul olurken,
yoksul Ulkeler çahiamama ye OIUm riskierine karu sa1uk hizmeti ye sigorta guvencelerine Oncefik
tantyabihirler.
Kari1skIi destek
sistemleri
Resmi sistemlerin topluluk temehhi sistemlerie yakin ibirhii içinde ilemesi gerekir. Kamusal
sosyal gUvenhik olanaklarindan yoksun pek cok topluluk ye içi grubu, riskieri ye kaynakiari
payIamak amactyla kendi dayanuma sistemlerini kurmutur. Bu tür kuruIuIarun Onemli katkularu
vardur ye bunlarun tevik edihip geIitiriImesi gerekir (Kutu 2.7). ILO da sosyal guvenlik kapsamuflifl
geniIetiImesine yOnelik kUresel projesinde bu daha coulcu yakIaimu benimsemitir (Sosyal
Duhanmaya ye Yoksu1Iua Karu Stratejiher ye Araçlar ya da kisaca STEP).
Mevcut sosyal güvenhik
sistemlerinin guçlendirilmesi
Kapsamin daha da geniIetiImesine vurgu yapilmasi, formel istihdam kapsamindakilerin
bohanmaIaru anlamina gelmez. ILO, sosyal gUvenhik sistemlerini gUclendiren ye saIadiklari haklan
geniIeten entegre stratejiler gehitirmeIerinde uye Deyletlere yaptii yardimlari surdUrecektir.
53
Kutu 2.7
DUük gelir duzeyindeki toplulukiarda temel sosyal guvenhik
DuQk
gelir
balica
Qikelerde
duzeyindeki topluluklarda ye
sorun, çou kez herkesin
yaayabilecei bir gelir duzeyine ye temel hizmetlere
ulaabilmesinin saIanmasidi r. Yerel gereksinimlere
yanit olarak geIitiriIen deneysel nitelikte bircok
dUzenek oluturulmutur. Bu duzenekler kimi
durumlarda yerel yonetimlerin yardimlarlyla, kimi
kimi
gwiçimleriyle,
kesimi
kesim-kamu
ortakliklariyla gelitirilmitir. Bunlardan bir kism
kQrtQre ozgUyken, dierleri baka yerlerde de
yinelenebilir niteliktedir. ILO'nun bu dUzenekleri
belirlemesi, yoksul kesimin sorunlarina cOzUm
deerlendirmesi,
katkilarint
bulmadaki
sUrdürUlebilirlik ye tekrarlanabilirliklerini tartmasi ye
sosyal qQvenhiin ulusal ye alt olçeklerdeki rolünü
durumlarda
durumlarda
Ozel
da
gruplarin
Ozel
gerekmektedir. Bu analizde, kaynak
yetersizIii, haklarin ne kadar geni kesimleri
incelemesi
kapsadii, bata kadinlar olmak uzere belirli gruplari
dilayip dilamadii ye herhangi bir iflas riskine
kari sigorta durumlari da ele alinmalidir. ILO'nun
alanda ele almasi gereken diner konular
arasinda, bu tUr dUzeneklerin potansiyel ahiaki
bu
tehlikeleri ye olumsuz seçme yontemleri de yer
almaktadir. Amac, baka hereyin Otesinde, farklt
koullarda da uygulanabilecek iyi örneklerin ortaya
çikarilmasidir. Yoksul toplulukiar ideal bir sistemin
ortaya çikacai gunleri bekleyemezler. Gerekil alan,
yaayabillr bir sistemin Uzerine ina edilecei temel
yapilarin oluturulmasidir.
Sosyal guvenhik yönetiminin iyiIetiriImesi
Yönetimle ilgili
sorunlar
Sanayilemi Ulkelerle orta gelirli kimi Ulkelerde sosyal gilvenhik sistemleri görece iyi idare
edilmektedir. Ne var ki, baka Ulkelerdeki sistemler, kismen yOnetim aksakliklari nedeniyle iyi
ilememektedir. Aksakhiklar, sürecin herhangi bir aamasinda ortaya çikabilir: Planlama ye tasanm
aamasinda, yasal dUzenlemeher sirasinda, kurumsal dUzentemeler gerçekletirihirken ya da gUnluk
ilemlerde. çeitli sistemlerin paylatiklari pek çok ortak zaaf vardir. ()zellikle bakanin, mUtevelli
heyetinin ye balica yürUtme organinin ayri ayri rolleri ye sorumluluk alanlari genellikie behirsizdir.
dare, genelhikie zayiftir; kayit sistemi yetersiz, mafiyet yUksektir. Ustune UstlUk, sosyal guvenhik
sistemlerinde birçok ihial ye yolsuziuk da gOrulmektedir ki bunlar sistemin inandunciliini ye iyi
ilemesini onlemektedir. Sosyal taraflann bircok durumda yOnetime katilamamalari da olumsuziukiar
listesine eklenebihir.
Nedenler
Bu zaaflardan kimileri anlailabihir nitehiktedir. Ayri ayri sistemlerin tek bir ulusal sosyal
guvenlik ai içerisinde egudUme kavuturulmasu, denethenmesi ye herbirinin kalitesinin gUvenceye
al,nmas,, pek çok siyasetci ye yoneticinin yeterince hazir olmadukiari karmaik bir gOrevdir.
HukUmetter sik suk, zayif idari sistemlerin verebileceinden faziasunu vaad ederler; bu sistemlerin
yeterli kapasiteye ye kaynakiara sahip olmadiklarini bile lile bunlardan herkesi honut edecek hizmet
bekierler.
54
Kaynak bulma güçlüklen
Finansman, surüp giden bir sorundur. Gerçekten de, sosyal güvenliin kamusal kaynakiarla
finansmani olanakiaru giderek erir gibidir. SanayiIemi Ulkelerin birçounda sosyal güvenhik ulusal
gelirin Onemli bir bölümUnü oluturur; ne var ki, bu sistemlere yapulan katkular, kUresellemenifl,
ekonomik istikrars,zlin, esnek igUcU piyasalarunun ye enformel ekonominin bUyUmesinin etkileriyle
giderek azalmaktadir.
Reform gereken alanlar
Baskilar, kOklU reform gerekIihine iaret etmektedir. HukUmetler, sorumlulukiarup merkezi ye
yerel yonetimler, kamu iletmeleri, Ozel
irketler, gonUllU kurulutar ye bireyler arasinda
nasul
paylauIdiindan hareketle sosyal guvenliin kimin tarafindan saölanmasi gerektiini yeniden
deerlendirmektedirier. Bu sureçte hUkUmetler, formel sektOrde çaluantarIa enformel sektorde
çaIianlarin sosyal guvenliklerini dengeleyip uyumlulatirma gibi bir sorunla yuzyuze gelmektedirler.
SorumluluÜun daÜtt,Imasl
Formet nitelikteki sosyal guvenlik sestemlerinin sinurlu kaldui yerlerde, meruiyeti, eitlii ye
etkinlii salamanun en iyi yolu sorumluluun yerel toplulukiara aktarilmasu olabilir. Boyle bir
sorumluluk dautumi, en bata kadinlar, OzUrlUler ye Ozel gereksinimleri olanlar bata olmak Uzere
duIanma tehlikesini en fazla yaayan kesimlerin katulimini da salayabilir. Daha çouIcu nitelikteki bu
yaklaumin avantajiari olduu kadar, dourduu ciddi kimi sow iaretleri de vardir. Bu tUr daunik
sistemler sosyal dayanumayu salayip sorumlulu*u bütun sosyal kesimlere paylatirabiIir ml?
Omein, ykici sonuçtari olan bir baarisizhk durumunda, kUçuk OIçekli ye hukUmet dii guvenlik
sistemlerini kim ayakta tutacaktur? Bir dier konu da, bu tUr sistemlerde karar alma sureçlerine katilim
ye yOnetimdir. SOz konusu sistemler, içilerin, iverenlerin, yararlaniculann ye dier ilgiti kesimlerin
temsiline olanak taniyacak mudir?
Emeklilik fonlannsn
yönetimi
Emeklilik fonlarinin yonetimi konusunda da sorular vardur. "Giderken Ode" sistemierinden
fonlu sistemlere doru yoneli kimi eski sorunlari yumuatabilirken bu kez ortaya yeni sorunlar
çikarmaktadur. Bu sorunlar ozellikle yaturimlara ilikindir. Kimi Ulkelerde emekillik fonlaru o kadar
bUyüktür ki, bunlarun bir yere yatunhip yatiriImayacaufla ilikin tercih, Uzerinde düünülmesi gereken
Onemli toptumsal ye ekonomik sonuçlaru gUndeme getirmektedir.
ILO'nun hükümet kuruIuIanyIa
sosyal sigorta kurumlanna yardimi
Bu yeni ye daha karmaik ortam, tLO'nun çatumaIartnu younIatirmaSifll gerektirmektedir.
ILO, hukUmet kuruluIarina ye sosyal sigorta kurumlarina, karmaik sosyal gUvenlik alariyla datia iyi
55
baetmeIerinde ye bOylece bunlarin uzun dOnemdeki ekonomik ye finansal yaayabiIirIiini
saIamaIarinda yardimci olmaludw. Dolayisuyla ILO, sosyal sgorta planlamacilarina, yoneticilerine ye
denetçilerine eitim sunmanin Otesinde, teknik, hukuki ye yonetsel danimanhik hizmetlerifli
sUrdürecektir. Bu da, kantitatif teknoiojilerin geIitiriIip yayginIatiriJmasifli, ulusal personelin eitimini
ye yasama, sigortaciluk, finansman ye ekonomi gibi konularda dan,manIii Ongormektedir.
!gucU plyasasi ye istihdam politilannin sosyal güvenhikle
iIikiIendinImesi
IstThdam ye sosyal guvenhik
politikalannan egudumü
Sosyal guvenlik sitemterinde, hastalara ye geçimlerini saIayamayacak durumda olanlara
gelir transferi yapulir. Igucu ye istihdam politikalart ise, insana yakuir iIerin saytstnu arturmaya
galuur. Bu iki politka kUmesinin birbhini tamamlayici nitelikte olmasi gerekir. Veterli sosyal gUverilik
salayan bir Ulke, boylece açik isizlii azaltmi ye igUcü plyasasindaki gerekfl ayarlamalari
kolaylatirmi olur. Tam istihdam politikasu izleyen bir Ulke ise, sosyal gUvenlik sistemi üzerindeki
baskularu hafifletmi olur. Bununla birlikte, olumsuz geri beslenimlerin olabileceöini de gOrmek gerekir.
Ornein, igUcU piyasasl politikalaru erken emeklilii Ozendinyor ye çaluamayanlar için cok olumlu
koulIar getirlyorsa, bu durum bavmlihk oranlarunu ye emeklilik maliyetlerini artirip sosyal guvenlik
butçelerini s,kintiya sokabilir. Bu ye benzeri bircok iç baIantu, igücu plyasasu ye sosyal guvenhik
politikalarinun birlikte dUUnUlmesini gerektiiir.
MarjInaI kesimlerin igOcü
piyasasina katilmasi
Bircok Ulke, marjinal gruplarin igUcU piyasasuna dahil edilmesinde sosyal guvenhii
kullanarak bu iki politika alanunu daha acik bir biçimde ilikilendirmektedir. Burada, insantarin
"yoksulluk tuzaindan" ye "isizlik tuzaindan" kurtulmalarina yardimci olunurken, insanlaru salt
sosyal guvenlik yardimlarina bet balamaya yonelten "ahlaki tehilke" koullarindan da kaçinmaya
çaluilmaktadir. Bu doörultudaki en aktif programlar arasinda, sosyal yardimlari azaltirken çalimayl
ozendiren ye istihdama geçii koIaylatiran önlemlerin altndiu çeitli "çalima refahi" ya da "çaluma
kartIiöi refah" clUzenlemeleri bulunmaktadur. Sosyal gUvenhik sistemleri kimi durumlarda birincul
igucU piyasasundan dilananlara dorudan doruya i bulmaktadur. BUtUn bu dUzenlemeler ilkelere,
etkinlie ye eitlie iIiktin onemli sorular doumiaktadur. ILO ise bUtUn bunlari, kariliu Odenmemi
emein deerinin verilmesi yolundaki Onerilerle birlikte dikkatle izlemek durumundadir.
56
Sosyal guvenhikle ilgili baI,ca konular
SaIsk hizmetleri
Turn dunyada, sosyal guvenhik atanindaki en dayatici konularin bainda saIik hizmetleri
gelmektedir. Bu konu, birçok Ulkede emekillik fontari konusundan daha az ilgi gOrmutUr. Gelgelellm,
21. yUzyil ba1arinda, sosyal gUvenhiin ye sosyal dayanimanifl gelitiriImesiyIe ilgili tartimaIarsn
asil yountuk noktasirn, emeklilikle de*il sa*Iik hizmetlenyle igili duzenlemelerde reform yapilmasi
oJuturabiIir. ILO, saI,k hizmetlerinin finansrnaru ye sunumuyla ilgili standartlarin belirlenmesi ye bu
alanda yapilabilecek tavsiyeler konusunda kOklQ bir deneylme sahiptir. ILO, gelecekte saIik sigortasi
kapsaminin geniIetiImesini savunmaya devam edecek, ancak bu arada topluluk temelli rnikro sigorta
gibi yeni sistemlerin kapsamini da deerlendirecektir. Bu çalima, bata Dünya Sahk Orgutu ye
Dunya Bankasi olmak Uzere di*er kuruIuIarla ibirlii içinde yUrutulebilir. Bu ortak yaklaimin, I 980'li
tartimalar ye
ye 90'li yillarda erneklilik sistemindeki reform etrafinda dOnen sonu gelmez uluslararasi
kafa kariikIiklanndan arinmi bir tarzda yUrütUlmesi gerekir.
Bakim ekonomisi
Milyonlarca insan, zamaninin bUyuk bOlumUnU bakalarina bakarak geçirmektedir. BUyUk
bolOmU enformel nitelikte olan bu i, kUresel Olçekte yayginIaan gonulla topluluk çaIimasinin bir
parcasidir. Bu, çountukla kadinlar tarafindan yapilan gerçek bir itir; buna i ofarak bakmak ye
kariIiini da ona gore vermek gerekir. Bu konuda giderek artan bir uluslararasi duyarlulik vardir ye
bu hakli bir duyarliliktir. BugUne dek bu konuyla cok sinirh sayida sanayiIerni ulke ilgilenmitir ye bu
tilkelerde bile konunun hangi ilkelere dayandiriIacau konusunda bir belirsizlik vardir. Ortaya çeitli
yaklaimIar çikmitir. Bunlarun arasinda Almanya'da getirilen bakim sigortasi, ABD'de yalilara ye
OzOrlUlere uzun dOnem bakimin maliyetini karilamak Uzere vergi dUzenlemesi Onerileri ye BirIeik
Krallik'ta geçenlerde açikIandii gibi, bakaIaruna bakan insanlara emeklilik kolaylikiari salanmasu
gibi yollar bulunmaktadir. ILO'nun, insana yak, ir bakim iini geIitirmenifl alternatif yollarini
deerlendirmek icin bu tartimalari dikkate almasu gerekmektedir. insana yakiir bakim iinden
kastedilen, bakaIaruna bakanlarun, bakim goren kiiler ister yaam1arinin son gunlerini geçirsinler
ister bu sUreç sonucunda aktif yurttalar haline gelecek olsunlar, yeterince korunmalari ye
emekierinin karil;inu almalarudir.
Cinsiyetle ilgili yonler
Bakalaruna bakarak yapilan bir ile ilgili tutum ye davranitarin, kadinin belirli bir toplumdaki
konumu uzerinde dorudan etkileri vardur. Buirada, kaçinilmasi gereken tehlike udur: Kadinlarin,
düük Ucretli, sOmOrUcU yani aöur basan, ahiaki baskilarin onlan uzun sure ye kOtU koulIarda
çalurnaya mahkum ettii ayrtk bir caluma alanina itilmeleri. Bu tehilkeden nasul kaçiniIabiIeCei,
hem bakim gereksinimi olanlara, hem de onlara bakanlara yararlu olabilecek bir yolun nasul
buIunabilecei, sosyal politikalarla igUcü piyasasu politikalarinin OnUndeki gOrevdir ye bu gOrev
57
geçtiimiz yuzyildakine gore bugUn daha fazla Oncelik gerektirmektedir. lLOtnun niyeti çeitli
ülkelerde olumakta olan formel ye enformel sistemleri incelemek ye altematifleri deerlendireri bir
rapor hazirlamaktir. Bunlar yapilirken, konunun salt ticari acidan ele aliniinin, temel dayanima, afle
sorumIuluu ye dostluk deerlerini yipratmamasifla Ozen gostermek gerekir.
IsizIik sigorlasi
zeI dikkat gosterilmesi gereken alanlardan bin de isiz!ik sigortasi'dir. SanayiIemi
Ulkelerde bile, isizlere yOnelik sosyal guvenceler giderek yetersiz kalmaktadir. Bir yanda, uzun
dOnemde isiz kalanlanin sayica artti bUtceleri zonlamaktadur. Dier yanda, gene isiz olan cok
sayida insan bu olanakiardan hiç yaranlanamamaktadtr. sizlik sigortasinun çok suninli bir kesimi
kapsadit, bu sigortanun saIadii olanakiarun da çok az olduu gelimekte olan ye geci dönemi
yaayan Ulkelerde durum daha da kOtUdUr. Bu ülkelerde de pek cok insan Ozellikle dezavantajli
konumdadur. Bu durumun nedeni, kismen yasal dUzenlemelerde ye idani alanda yapulan deiiklikler,
kusmen de esnek ye enformel istihdamin yayginIamasidir.
Kutu 2.8
InFocus- 21. yUzyulda ekonomik ye sosyal qftventik
bin
kilt sOzcUklerinden
yullarin
1990'li
"guvensizilk" olmutur. Gelimekte olan ulkelerde
halkun
bUyuk
çounluu
müzmin
gUvensizlik
program, rnevcut
verme amacindadir. Bu
eilimleni çozUmleyen kapsamli bir raporla birlikte,
uzun dOnemti bQyumeyi ye istihdami gelitirirken
yaayagelmitir. Ancak, sanayilemi Olkelerde bile
bircok kii toplumdaki yen ye varlii konusunda
endieIidir ye kendi denetimlerinin diunda kalan
ekonomik ye toplumsal gelimelenin etkilerine
sosyat ye ekonomik gUvenlii salayacak tutarli
ac,ktir. Bircok topluluk, sosyal guvenhik ye destek
salayan ana hizmet kanalinun diinda kalmaktadir.
Bu durumun nedenleri arasinda igUcU piyasalarinin
daha esnek ye enforrnel hale gelmesiyle birlikte
yUksek isizlik oranlari yer almaktadir. Sahip
oldukiari beceriler sayesinde belinli bir guvenlie
sosyo-ekonomik guvenhik durumunu belinleyecek
sahip olarilar bile, bunlanun hizli yapisal ye teknolojik
deimeler sonucunda elleninden
kacup
gittiine
politika secenekleni sunacakttr. Program, bunun
olçmek 1cm
ekonomik baarimi
yanisira,
kullanilan daha yerleik gostergelere ek olarak,
bileik gastergeler de gelitirecektir.
onceden
gelirneleni
olasi
Gelecekteki
kestirmek de programin amaclaru arasindadir. 20.
yUzyrla OzgU standartlardan farkli olarak turn
dunyada cok daha fazia sayuda insan esnek I
yaamIanina sahip olacaktrr. Bu insanlar
tanik olmaktadirlar. Bu olumsuz durumdan Ozellikle
etkilenenler arasunda enformel sektOrde calianIar
gelimekte olan
bulunmaktadir. Toplu guvenlik salayacak temel
kurumlanin bile bulunmadii bu sektörde topun
iddet yuzunden
azunda olanlarin bainda,
yaayanlar sQnekli olarak yeni becerilen edinecek,
evierinde, toplulukiarinda ye sokaklarda bile huzur
bulamayan kadinlar gelmektedir.
lLO, guvenlii tehdit eden etmenleri belinleyip bu
durumu dQzeltecek politika alternatiflenini geUtirme,
bu arada alt gelir dQzeyindeki Ulkelerde ye
toplulukiarda uygulanabilecek sistemlerle kadinlarin
Ozel gereksinimlerine ye ozlemlerine Ozel bir Onem
Qlkelende
enformel
sektOrde
calimaya devam ederken, sanayilemi ulkelerde
i
statUlerini sik sik deitirecek, yaptiklani deiik
ileri kaynatirarak igQcu
piyasasina
girip
çikacaklardir. Ancak butun bunlani uretken ye
etkili biçimde yapabilmeleni, ancak yeterli kiisel
gUvenlie sahiplerse mOmkUn olabilecektir.
Yoneticilere, iverenlere ye sendikalana dOen
gorev, bu kiisel esneklii guvenlikle binlikte
gelitirebilecek politikalar iziemelenidir. Dolaypsiyla
ILO aye ulkelerdeki gelimeleri izleyecek ye
son uclart üç taraflu teknek danuma toplantularunda
aktaracakti r.
58
ILO'nun isizIik sigortass
düzenlemeletiyle ilgIli
deerIendirmeSi
kaimi
ILO issizIik sigortasi ye düzenlemelefifli deeriendirecek, isiziere ye igUcUnUn kenarinda
kesimlere belirli bir gelir gUvencesi salamanin yollarinu araturacaktir. Burada önemli olan,
igUcü piyasalari
ozellikte enformet ekonominin egemen durumda oIduu kouiiarda, yeni ye esnek
lie igücü plyasasi
uygun olmayacak sistemlerin Otesine bakmak, bu arada aile kouIIari
deneylmlerini daha lyl de*erlendiren biteik sistemlere yonelmektir.
1cm
Dinamik sosyal guvenlik sistemleri
Dinamik sosyal guvenhik
Dinamik ekonomiler dinamik sosyal gUvenhik sistemieri gerektirir. Bu sistemher bir yandan
insaniarin iierinde, aile yaamlarinda ye geni anlamda toplumda potansiyehletifli geIitirmeletifle
ayak
olanak taniyacak temel sosyal ye ekonomik güvenhii salarken, dier yandan deiime
uydurulmasinu tevik etmelidir. Bu alandaki oncehikler ülkelere gore deimektedir. GeIimekte olan
yaamin kuyilarinda dohaan kesimlere sosyal gUvenhik salayan mekanizmalari
olutururken, ayni zamanda bu mekanizmalari evrensei sosyal gUvenhie ihikin çouicu ulusal
Ulkelerin,
yapisal
kavramiara içsehletirmeheri gerekir. Geçi sUrecini yaayan Ulkeler, ekonomilerindeki Onemh
deikhikherin getirdii gerçekiere daha lyl yanit verecek sistemler kurmak clurumundadurtar. Nihayet,
mali
sanayiiemi ulkeler de sosyah gUvenhiin deiik mekanizrnalariflifl kapsamina, yeterhihiine ye
surdUruIebilirIiine bir kez daha gOz atmalidirlar ki, daha esnekIeen ye ademi merkeziIeefl igücU
piyasalari He deien aile yapilarina daha lyl yanitlar verebitsinler. Nerede olursa olsun, Ulkelerin
sosyal gUvenhiin deiik biçimherini tutarli bir bUtUnIüe yerIetirmeleri ye bunu ulusal bir mutabakat
çerçevesinde ye sosyal diyalogla sQrekli gelitirmeleri gerekmektedir.
Ekonomik ye sosyal guvenhii
geIitirmede InFocus programi
21. yuzyilda ekonomik ye sosyal guvenIii geIitirmek üzere bir InFocus programi
baIatilacaktir (bakiniz, Kutu 2.8).
!yenndeki korumanin geIitiriImesi
içi saliÜs ye i gOvenhii
Firma dUzeyinde ele alindiinda, sosyal guvenlikie ihgmIi birincil konu içi sahti ye i
guvenhiidir. Her yul yaklaik 250 mihyon insan i kazasina u*ramakta, 300.000'i akin kii Olmektedir.
bulmaktadir. Durum
Meslek hastahikiarini da hesaba katacak olursak, OlUm sayisi yihda I milyonu
bOyleyken, içi sahii ye i gUvenhii konusundaki uhuslararasi duyariulik ye giriimler airtici
59
alçUlerde sinirh kalmalctadir. Gelimekte olan ye geçi sUreci yaayan ülkelerden bircou bu konuda
gerekll bilgilerden yoksun durumdadir. Bu
izleyebilmek 1cm
glkeler,
etkili politikalar ye programlar gelitirip
kapasitelerini guçlendirmek zorundadirlar. Bugun bile, birçok yeni yatirim kararinda
gUvenhik, saIik ye çevre konularina yeterli duyarlihk gOsterilmemektedir.
Güvenlikli i InFocus programi
ilgilenmitir ye bu alanda bir InFocus
ILO i salii ye guvenhii konularuyla her zaman
programi balatacaktir (Kutu 2.9). Ancak, kaynaklarun sunirli oluu yuzUnden bu programin seçici
cinsiyeti gerei daha
olmasi gerekmektedir. Program, tehilkeli iler ye sektörlerle birlikte, yai ye
kazalarina ye
fazla iiske maruz olanlar ye enfomiel sektörde çahanlar dahil olmak Uzere meslek
ulusal
hastaliklaruna yakalanmasi daha olasi kesimlere Ozel onem verecektir. Gene bu program,
yonelecektir.
ginimleri desteklemek Uzere teknik yardim salarken, bu alanda ittifakiara ye ibirliine
Yapsian iIe ilgii
yeni saI.k sorunlan
Son yillarda, caliilan ile ilgili birtakim sahk konulari ortaya çikmutir. Omeöin, kamu
sektOrunde yUksek ucret alan beyaz yakalular arasinda, ile ilgili stresten, "ikoliklikten" ye airu
yeni olan bu
çalumadan kaynaklanan sorunlarun UrkütUcU biçimde arttuu gOrUlmektedir. ILO, gOrece
i
tehlikelerini iziemek üzere, cinsiyet analizi de içeren $zel bir rapor hazirlayacak ye bunlaru
sunurlayacak pojitikalarun neler olabdeceini aratiracaktir.
Kutu 2.9
InFocus - GUvenIil: lute guvenlikillik ye salik yoluyla guvenllk ye dretkenlik
Kazalar ye hastalikiar birlikte ahnirsa, ile ilgili
Olomierin sayisu yilda en az I milyon olarak tahmin
programi, isle ilgili
edilmektedir. Güvenli i
kazalarin, yaralanmalarin ye hastalukiarin boyutlaru
ye sonuclari konusunda turn dunyada biIinc ye
duyarlilik yaratmayi amaclamaktadir. Program,
ulusiararasi çaIuma standai:tiariyia uyumlu olarak
hukumetlere acilen önlem alinmasi icin baskida
bulunacakiari
yaratilmasidir.
arada hem icileri hem de çevreyi koruyacak
yOnetim
kapasitesini artiracaktir. l teftiinin gUçlendirilmesi
de bunlar arasinda yer alabilir.
alacaktir:
iciier
icin temel
Program iki uclu bit yakIaima sahiptir.
Buniardan birincisi, ILO taraflarinin, hukUmet dui
kuruIularun ye insan haklari gruplannin kendi
tanitim-savunu çaiimaIarinda kullanip
ortakliklarin
teknik yardim
ongoren entegre bir programla bu yondeki ulusal
giriimIerin destekienmesidir. Meslek kazalartyla
hastalukiarinun nIenmesine yardimci olacak, bu
koruma saianmasina
çaliacak, uye Uikelerdeki sanayiin etkili nitetikte
onleyici ye koruyucu politikalar gelitirip uygulama
bOtOn
ye
ittifaklarin
Ikincisi, dorudan
araclarunin,
izieme
ye
enformasyon
hizmetlerinin geiitiriImesi bu kapsamda ele
alinacak ilerdir. Etkinlikter arasunda uniar da yer
- dunya olceinde bit tanitim-savunu kampanyasi;
- kuresel bir istatistik programi;
- ulusal eylem programiari;
- eitim prograrnlari ye
- i guvenlii ye j salii konusuridaki bilgilerin ye
deneyimlerifl uluslararasi
teknik toplantilar.
olçekte
paylaiIacai
60
KUresel goçün ortaya koyduu gorevler
Uluslararasi igücO goçOnün
deien niteIii
BugUne dek küreseHeme buyUk OlçUde sermaye ye mal akti açisindan ele alinmitir. Oysa,
kUreselleme ye bOlgeseIleme, uluslararasi igUcU gOçünUn niteliini de deitimtir. Elde guvenilir
istatistikier olmamasina karin, bugUn tUrn dunyada 100 mHyon gOçmen içinin ye ailelerinin kendi
ulkelerinin diinda yaadii soylenebilir. Bunlarin giderek artan bir bOlUmUnü, bir i ye gelir sahibi
olmak 1cm
oradan buraya umutsuzCa doIaan kadinlar oIuturmaktadir.
Sosyal sonuçlar
Uzun dOnemde uluslararasi gOç yararlidur. Bu sayede firsatlar ye kaynakiar daha etkin
biçimde daitilmi olur; igUcu veren ye alan ulkelerle birlikte goçmen içiIerin kendileri bundan
birtakim avantajiar salarlar. Ne var ki, kisa dOnemde, denetimsiZ goçler bozucu etkiler yaratabilir,
istenmeyefl ye kabul edilemeyecek sosyal sonuçtara yol agabilir. Boylece, bir yandan fazia gOz
OnUnde olmayan içiler sömurulürken, dier yandan slyasal açidan tehlikeli olabilecek tutum ye
davraniIar palazianir. ILO bu tür konularla ye goçmen içilerin korunmastyla uzun zamandir
ilgilenmektedir. ILO bunun yanisura, gOç sUrecini gOç alan ye göç veren Ulkelerle genel olarak igUcU
plyasalaru açisindan yararlu kulacak politikalaru tevik etmitir.
Küresel ekonomide içi
göçu konusunda yeni program
OnumUzdeki iki ytilik dönernde ILO'nun etkinlikferi, içi gOçunun kUresel ekonomi icinde
giderek artan önemini yansutacaktir. Burada bal,ca amaç, içi gonderen ye içi alan Ulkeleri birlikte
kapsayan uluslararasi bir mutabakatin oIuturuImasu olmaludir. Mutabakatin konusu da, daha iyi bir
yaam araniu içindeki içilenn duzenhi ye yarar sahayucu harekethihiine izin verirken, göçmen
kadinlara, erkekiere ye aihelerine yeterli gUvencehenn saUlanmasudir. Bu alandaki çeltli ILO
belgelerinin uygulanmasi konusunda Sozlemelerin ye Tavsiyelerin Uygulanmasi Uzmanlar Komitesi
tarafundan hazirlanan rapor da Konferans'ifl önUnde olacaktir. Yeni giriimler, Kopenhag, Kahire ye
Pekin + 5 deöerlendirmelermnde benimsenebilir.
Goç aracilarinin
deerlendlrIImesi
lLO'nun, göç aracularina ilikin sistematik bir deerlendirme yapmasi gerekmektedir. Içi
bulma kurululari ye i simsarlari bu alanda uzun sUredir Onemli bir rd oynamaktadurlar. Bu kurulular
arasundan kimileri örnek niteliktedir. Ancak, aralarunda sahtekar ye istismarcu olanlar, uluslararai
kadin kacakciluöuna karuanlar da vardir. Resmi ye gayri resmi konumdaki aracular uzerine kapsamh
61
bir aratirma yapmanin zamani gelmitir. Alandaki en iyi uygulamalari, politikalari ye yonetmelikleri
belirleyerek uluslararasi bir uyumlutatirmaya gidilmesi boyle mümkUn olabilecektir.
Sosyal diyaIoun
guçlendirilmesi
Sosyal diyaIoun avantajian
11.0, mutabakatlarin oluturulacai bir forumdur ILO'nun üç tarafli yapisi, en lyl çOzumlere,
çeitli biçimleri ye duzeyleriyle sosyal diyalog araciliiyla, Uc tarafin ulusal Olçekteki gorUme ye
ibit1iiyle ye iIetme dUzeyi toplu sOzIemeyle ulaiIabiIecoifle ilikin bir inanci yansitir. Sosyal
taraflar diyaIoa girerek demokratik yOnetime katkida bulunmakta, uzun donemli ekonomik toplumsal istikrara ye baria katkida bulunacak salam ye esnek igucU piyasasl kurumlarini
oluturmaktadirlar.
EtkiIi bir diyaIoun
önkouIIan
Sosyal diyalog, gUç sorunlarin çOzümUne katkida bulunan ye sosyal bUtUnlüü gelitiren
guçlU bir araçtir. Ama bu guçlU aracin aide oylesine hazir olduunu duUnmemek gerekir. Kariiikli
gortime ye uziamaya elverili bir esnekiiin edinilmesi zaman ye kararhlik ister. Bir baka gerekilhk
de, sureçte sorumiuluk duygusuyla yer alma kapasitesine ye iradesine, çada
kouliara ayak
uydurup bunlardan yararlanabilecek gUç ye esneklie sahip sosyal taraflarun varliidur.
DemekIeme özgürWü ye
toplu sözIeme
Devietin, her tUr sosyal diyatou mumkUn kilip gelitirmede Onemli bir rolU vardir. Deviet,
iverenlerin, içiIerin ye dier kesimlenn katkularinin aIundiu ye bu katkiiara deer verildii olumlu bir
ortam yaratmak zorundadur. Bunun Onkoulu ise demekleme ozgürluUne saygi ye toplu
sOziemelenn koIaylaturilmaSidIr.
DiyaIoun önundeki engeller
tam yararIanuidii
Deöeri kanitlanmu olmasina karun, sosyal diyalogdan her yerde
soylenemez. Dernekleme OzgUriUU kimi Uikelerde hala sunirlandiriImikefl, baka birçok ulkede
toplu
sOzIeme
olanakiaru
son
yillarda
giderek daraimitur.
geriiemektedir. Kimi iletmelerdeki modasu geçmi
Sendikalama
birçok
ulkede
hiyerarik personel uygulamalari genlimlere ye
çaIianlarun sUrekli deöimesine yol açmakta, bu ise uzun dOnemde hem iletme hem de içiIer
açisrndan venmsiziik getirecek mUzmin bir karitluk kUItUnJnU beslemektedir.
62
Sosyal baIarin zayiflamas:
Sosyal diyalog bir yandan bilinen sorunlartyla urairken difler yandan da bireysei giriimi
kolektif giriimin Uzerinde tutan birtakum yeni geIimelerden de zarar gormektedir. Ornein, daha
karmaik ye esnek istihdam bçimIeri bircok sosyai bat zayiflatmi, vasifli içilerle vasifsiz içiier,
formel ekonomi lie enformel ekonomi, genc He yali, erkek lie kadun arasindaki eitsizlikleri daha da
buyUtmUtür Artan eitsizIikler, yUksek oranlardaki isiztikie birlikte daha Onceleri sosyal diyaiou
ayakta tutan dayanimayi zayiflatmutir.
!çi-iveren iIikiIerindeki
geIImeIer
Bu arada bircok i1etme yapisini deitirmekte, geleneksel içi-iveren iIikilerini belirleyen
hiyerariyi bir kenara birakmakta ye toplu s&lemeIerden uzaklamaktadir. Ayrica, toplu sdzIeme
düzeninin haten gecerli oiduu birçok ulkede de bu düzen daha ademi merkeziyetçi bir yapiya
kavumaktadir.
Sly!! toplumun yukselii
Sivil toplum
gruplarinin geIiimi
Sosyal taraflar uzerinde etkiii olan bir baka Onemil geIime ise sivil toplum gruplarinin
fihizienmesidir. ILO açisindan, kendi biIeenIerinin otesinde iki grup Ozelhkle Onem taimaktadir.
Bunlardan birincisi, formei istihdam sistemlerinin çeperinde yer aianlardir. Bu kesim içine, ömein
enformel sektUrde kendi iIerini kuran, kendileri de iveren olma yoluna giren kticuk giriimciIer, datia
onceki aylikii ilerinden çikartilmi olanlar ye yava yava sendikaIamaya baIayan ev çalianiari
girmektedir. Bu alandaki etkinlikier geIiip daha fazia biçime kavutukça, ayni kesime girenler de
doaI olarak iveren ya da sendika tarafinda yer alacakiardir.
HOkumet d:i kurull4lar
Ikinci grubu ise, kuzeyde ye guneyde ortaya çikan çok sayidaki hUkUmet di
kuruIu (HDK)
oiutumiaktadir. Bu kurulu1ar, kUresel isinmadan tutun da çocuk içiIii ye kUçuk olcekli su temini
projelerine dek çok çeitii alanlarda faaliyet gOstermektedirler. HDK'iarin geiiip dinamik kurulular
haline gelmeleri, yaaduimiz donemin bir donemeç noktasidir. HDK'(ar, uluslararasi ibirlii
programlarinun Onemli katulimcularu arasinda yer almaktadurlar. Davranu
normiarunun geIitiriImesi,
toplumsal yaamdaki olguiarin nitelendirilmesi gibi, tUzei yurttahk ye içi esenIii gibi alanlarda
baIatuIan gonulltilQk temelil giriimIerin birçounun ardinda HDK'Iar vardur. BaariIi HDK'Iar, gUçlU,
esnek ye dü gUcune sahip kuruluIardtr. Ancak, HDK'iarun birtakim sorunlari da vardir. örnein,
etkinlikleri istikrarli, temsil olanakiaru belirgin olmayabilir; ayrica OmUrleri sunirh, kaynakiaru yetersiz
oiabilir. ILO'nun, kendi biieenieriflin bu kesimlerle ortak hedefler doruItusunda daha etkili biçimde
63
birlikte çaIjabilmesi 1cm
destek salamasi gerekmektedir. Eer lyl tanimlanirsa, sivil toplumla daha
yakin balantilar, gerek ILO'nun kendisi gerekse biIeenIeri açtsindan Onemli bir gUç kaynai
oluturabiIir
I'eren kuruIuIan 1cm stratejIler
Oluum surecIndeki igUcU piyasasi, deien gereksinimlen kariIama yetenekleri farkitlik
gOsterse bile, iveren kurulularu açtsindan Onemli sonuclar dourmaktadir.
Ortaya çtkan yeni
i ortaminsn kavranmasi
Iveren kuruIularintn Onemli bir gorevi, Uyelerinin yeni oIuan
i
ortamini kavramalarina
yardimcu olmak ye giderek genileyen hizmet bekientilerifli karu1amaktir. Iveren kuruIulari, mnsan
kaynakiaru ye içi-iveren ilikileri konusundaki salikIi uygulamalan gelitirip yayginIaturmakta, bu
arada baarili yeniden yapulanma deneylmlerini paylamakta
irketlerin kamuoyu OnUndeki profihlerini
dUzeltmelerine yardimci olmakta ye i çevreleri arasinda iletiim alari oluturmaktadurlar.
MerkeziIeme derecesi
Iveren kurulularinun rolQnU belirleyen Onemli bir oge merkezileme derecesidir. Toplu
sOzleme gOrUmeterinin sektOrel ya da merkezi duzeyde gerçekletii koullarda iverenlerin
merkezi kuruluIaru gUcUnU korumaktadur. Ancak, gOrumeIerin daha fazia iletme bazina kaydiu
kouIlarda ademi merkezi yapular One çikmaktadir. Toplu sOzleme dUzeninin genel olarak
daralmastyla birlikte, iveren kuruIuIarunin bu alanlardaki etkisi de azalmaktadir. Iveren kuruluIari,
ayrica, Ozel danumanluk kuruIuIarunifl ye benzer hizmetler veren dier kuruluIartn rekabetlyle
karukariyadir.
veren kurululari, cada anlamda Ozel sektOrtin kuçUk ya da dainuk oIduu gelimekte
olan Ulkelerde Ozel sorunlarla karulamaktadur. Geçi sürecini yaayan Ulkelerde ise, genellikie
hukuki, kUlthrel ye ekonomik engellerle kardaan iveren kurululari ise bir "kalkt" dOnemi
yaamakta bile gecikmektedirler.
Iveren kuruli4lannifl eylem
ye hitap alanlannin geniIetIImeSi
lveren kuruluIarinin eylem ye hitap alanlanflu geniletme
kararlaru
bu soylenenlere
dayanmaktadtr. BOylece bu kuruluIar, kapasitelerini, Ornein sosyal gUvenhik, eitim, ticaret ye çevré
gibi alanlarda ekonomik politikalarin gelitiriImesifle katkuda butunabilecek bicimde artirmaktadirlar.
Ayrica, rekabet gUcunUfl ye Uretkenliin artirulmasu, enformasyon teknolojilerI, eitim ye danimanhik
alanlarunda Uyelere sunulan hizmetlerin kapsamu da genilemektedir Iveren kuruIuIari, daha bUyUk
irJcetlere
de
uzanurlarken,
bu
arada
kUçUk ye orta boy iIetmeIere daha fazia dikkat
64
gostermektedhier. Bu kuruIularin eyleme geçebiIecei verimli bir alan da irketlerin yeniden
yapilanmasi ye toplumsal sorumluluk konulartnda uzmanlik geRtiriImesidir. Bugün bircok irket,
toplumun ye tüketici gruplarin, toplumsal duyarliluklarini sergilemeleri 1cm
yaptuklari giderek artan
baskulari karusindadir. Bu durum, iveren kuruIularina, uyelerine
konularda tavsiyelerde
bulunmalari ye
119111
uluslararasu çevrelerle ilikiye geçmelerinde uyelere yard urn etmeleri
1cm
çeitli
olanakiar sunmaktadir.
ILOnun iveren
kuruIuIanna yardimi
iIetmeleri gUçlendirrneye ye iveren kurululartna yardima yOnelik çabalarunu
artiracaktir. ILO, iletmelerin ilgisini çekecek birçok alanda aratirma yaprnitir. Ayrica ILO, iveren
ILO,
kurulularinin kendi geliim hedeflerini deerIendinp buna uygun eylem planlari hazirlamalaruna
dorudan destek vermitir. Gelecekte, kQçUk ye orta boy iIetmeIere yonelik istihdam politikalaru
gelitirmelerinde iveren kuruluIarina yardimcu olunmasi Ozel bir Onem tauyacaktir. çUnku, kuçUk ye
orta boy iIetmeIer turn dunyada yaamsal bir dinamizrn kaynau o1acaa benzemektedir. Davrani
normiari ise, gelecekteki çalimaIarun younIaacai bir baka alan olabilir.
Içi kuwIulan 1cm stratejiler
Küresel sorunlarin
çe1tIiIi1
KUresel ekonominmn ici kuru1ularinun Onüne koyduu gorevier, en azindan bir Oncekiler
kadar, belki daha daha karrnaiktir. Bir kez daha bu alanda da konular Ullceden ülkeye deiiklik
Ulkelerin birçounda, iIetme duzeyi sozlemelerin
gOstermektedir. Omein, sanayi1erni
yayginlamasi sendikalari zayiflatmittr. BOylece sendikalar 1cm ulusal dayanimayi salamak daha
gtiçlemitir. Ayrica, sendikalarin Orgutlenmesinin daha gug olduu hizmetler sektUrUndeki gelime de
sendikalarin gücUnU kirmutir. Gegi ekonomilerinde sendikalar kendilenne yeni bir yol bulmaya
çalimaktadurIar. Bu Ulkelerdeki sendikalar daha Onceleri büyUk OlçUde hUkUmetin uzantulari olarak
gorev yaparlardu. BugUn, yerine yenisini bulmadan bu gorevien birakmulardur. Formel sektOrUn
genellikle kuçUk olduu geIimekte olan ülkelerde ise, sendikalarurt, nicel anlamda uye sayilarini aan
politik etkileri olabilmektedir. Bunlarun duinda, turn dunyada,
airticu OIçUde çok sayida ulkede
sendika Orgütlenmesi ye toplu sOzIeme alanunda kisitlayici yasal duzenlemeler hala geçerlidir.
Sonucta, sendikalar turn dunyada kUreseIlernenin ye uluslararasi rekabetin ortaya çukarduu koullara
yanit vermek zorundadirlar. Bu nedenle artik sendikalar salt Ucret ye sosyal guvenIiin Otesinde
rekabet gucU ye Uretkenlik gibi konulari da kapsayan sOzlemelere yOnelrnektedirler. Bu dorultuda,
gerekli bilgileri ye analiz becerilerini de sa1arnalari gerekmektedir. Ayruca, içi kurulularinun,
Uyelerinin çikarlarini daha iyi koruyabilmek 1cm, makro ekonomik çOzumleme yapma kapasitelerini
I
I
I
65
geiitirmeieri de zorunludur.
irketler bircok konuda kUresei Olçekte kararlar aidikiarindan, sendikalar
da kendi sektOrierini ye ulusal sinirlarinu aan iietiim aiaruna yonelmektedirier.
Yeni sendika etkinlikleri
ye hizmetleri
Sendikalarun, etkiniikierini hem ice hem de dta donUk olarak çeitIendirmeyi sUrdUrmeieri
gerekmektedir. Ice ddnük oiarak, Ornein hukuksai ye mail danimanlik, beceri eitimi gibi birtakim
yeni hizmetlerie içi1ere daha çekici gelmeye çalimaktadu1ar. Dua dönUk yuzde ise, sivil toplumda,
Omein çevre grupiaru, kadin kurululari ye dier topium kuruiuiari lie yeni ittifakiara yoneierek
konumlarini guçiendirmektedirler. Sendikalar bu tUr gruplarla ortak hedefler oiutururken, araiarindan
birçou, Omein düük ücret alan içilerin durumu gibi istihdamla ilgili Onemli konuiarda geni bir
toplumsal destek oluturabilmitir.
Hüküm'etier 1cm
sfratejiler
çaIima yaamindan sorumlu
bakanl,klann konumu
lveren ye içi kuruiuiari nasil yeni bir çaltma dUnyasu lie uöramak zorundaysaiar,
hukUmetlerin durumu da oyiedir. Geleneksei oiarak, ILO'nun hUkOmetieie ortakli*jndaki taraf cahma
bakanlikiari oimutur. Ancak burada da, durum eskisine gore daha karmaik hale geimitir. çaluma
yaamindan sorumlu bakanhiklarun rolU yihlar geçtikçe deimektedir. BugUn birçok çahima bakanhii
artik gorece daha dar bir sorumluluk alanina sahiptir ye
i
daha kapsamh ekonomik ye topiumsal
konuiara geldiinde sesteri genellikle pek duyulmamaktadir. Nitekim, bugUn bircok ulkede çaIuma
bakanIuu bile yoktur. Bunun yerine, istihdam ye çaIima yaamu lie ilgili konular, ayni zamanda
rekabet, iletme geiiimi ye cinsiyet gibi konularu da dikkate alan birimler tarafindan eie alunmaktadir.
HUkUmetlerce izlenen politikalarin içiIer ye iverenler Uzerindeki etkiieri, bata maliye, sanayi ye
planlama olmak Uzere baka hukUmet kurulularu araciltiyla da gerçeklemektedir.
çaIsma yaaminda daha entegre ye tutarli
politikalarin ozendirilmesi
Bu durumda iLO'nun, çaIuma yaamina ihikin daha tutarli ye entegre politikalarun
geiitinlmesini Ozendirmek 1cm, çeitii hUkUmet kurulularuyia iiiki kumiasi gerekmektedir. çalima
yaamuna ilikin konuharda karar yetkisini elinde buiunduran kurumlara gehince; konu ister sosyal
diyaioun Ozendirilmesi, ister ihtiiafiarin çozUmU, isterse i denetiminin orgUtienmesinde yeni yohiarun
aratirilmasi olsun, sunurli kaynaklarini en iyi biçimde kuilanmalarinda lLO'nun bu kurumiara yardimcu
olmasu gerekir.
I
66
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
1
I
I
I
'I
ILOnun dan,manhik
roW
Devlet'in kendisi de buyuk bir iverendir. Deviet de, kendi çaiianlarini temsii eden
yaparak sosyal diyaioa ye sinai iiikiiere
kuruiularIa goru aliveriinde bulunarak ye pazarlik
bu konular en iyi
katilir. Yapisal uyum ye geci dOnemleri ortaya zoilu birçok konu çikarmittr ye
yoiuyla ele alinabilir. iLO, bu yondeki çabaiari, kamu
biçimde kariiikii gOrume ye danima
destekieyebilir.
yoneticileri lie kamu sektoründeki sendikalara dengeli danimanhik hizmetieri vererek
katdimci yeniden
Buradaki taraflara, pazarlik teknikieri, ihtiiaflarin Onlenmesi ye çOzUm buiunmasi,
çabalarini izlemeye
yapilanma gibi konularda yardimci olabilir. Benzer biçimde ILO özefletirme
devam ederek, etkili bir sosyal diyalou getirecek en iyi uyguiamalan ortaya çikarabilir.
IL.O'nun dengeli sosyal diyaloÜa ydnelik destei
Sosyal diyaIoun
geIitiriImesi
ILO, yeni çalima yaaminda yer alan bUtün sosyal tarafiara, içi ye ivecen kuruIuiariyla
sosyal
hUkUmetlere nasil yardimci oiabiiir? 1LOnun elindeki firsatlar balica clOrt alandadir. Birincisi,
UçUncUsü, sivil
diyaloun etkili biçimde savunuimasi; ikincisi, sosyai taraflarin gUçlendirilmeleri;
ye saiik1t sinai
toplum icindeki grupiarla ittifakiarin oluturuimasi; ye dördUncUsü de sosyal diyalo
iiikiierde baariii Urnekierin tUrn dunyaya tanitimi.
Sosyal diya!oun savunulmasi: iLO, uc tarafli danima ye toplu sOzIemenin deenni
rekabeti nasul
vurgulamayl surdUrmeii; içi-iveren iiikilerinde olumlu bir ortamin deiimi, yeniiii ye
beslediini hem içi hem de iveren tarafinin anlamasina yardimci olmalidir.. Omein eitim, sosyai
sigorta, baimlulara bakim hizmetieri ye vergi politikalari gibi birçok konu ancak iietme UstU bir
katki
dUzeyde etkili biçimde ele aiunabilir ye üç tarafli danima sureci bu konulardaki çozume bUyUk
irketierin yeniden yapilanmasi dahil igucU plyasasindaki geIimeler, sosyat diyalog ye
saIayabiIir.
sinai ijiikiler açisindan yeni alaniar açmaktadur.
Sosyal taraflann guçlendirilmesiflde
InFocus programi
Sosyal tars flarin guçlendiri!meSi: GUçiU diyaiog, sosyal tarafiarun da gUçiU olmalarini
yeni Uyelere ye mutteflklere
gerektirir. Sosyal taraflarun kapasiteieriflifl guçlendiriimesi,
uzanmalarinda bu taraflara destek saianmasi ye sosyal diyaioun dinamik biçimlerinin ozendinimesi
bUyuk önem tair. Doiayisiyla, içi ye iveren kurululariyia birlikte, çaiima yaamina iiikin
konularla
ilgilenen
hUkUmet
kuruiularinifl guçiendinimelerine yonelik bir InFocus program
içerecektir.
geiitirilecektir (Kutu 2.10). Bu program, ayruca cinsiyet konusunda da belirgin bir boyut
67
Sivil toplumla baIantilar
Shill top!umla balanMar oluturuImasi: Sivil toptumla ilikHer, ILO'nun yapis;nun detiritmesi
ya da ILO'nun doat bileen1erindeii uzaklailmasi anlamina gelmez. Burada konu, basitçe, ortak
hedeflerin gerçekleletirilmeSiflifl bir zemini olarak sivit toplumun gUcUnUn dikkate atinmasidir. Bu
tür Ogelere ulailmasi, ayrica, cinsiyete ilikin duyarlitiklari da artirabilir. HUkümet d,i kurulutari
sayica bu kadar arttii bir dUnyada, boyle bir yOneIi
sosyal taraflari ye tLO'nun konumunu
gQçlendirecektir. Dia açilmada Onemli bir kanali kadin gruplari oluturabihr. Kadin gruplari, kadinlar
arasindaki yeni OnculUk konumlarini kavramalarinda ye bu OncUlUe destek vermelerinde sosyal
taraflara yardimci olabilirler.
Sosyal dlyaIoun geleneksel ye
yeni amaçlara yararinin ortaya konulmas:
'fararli sosyal diyalog Omeklerinin tan,t,m,: ILO, sosyal diyaloun gerek geteneksel gerekse
yeni amaçlar 1cm
baarih kutlanimina ilikin Omekleri tanitmaludir Kutu 2.11). Omein toplu sOzleme
artik Ucret üzerine odaklamaktan
styrilip baka pek cok ilevi
yenne
getirmektedir;
i
orgutlenmesindeki deiiktiklerin gOrUulmesi ya da daha duyarli bir konu olarak igucUnUn
daraltilmasinin ele alunmasi gibi. DUnyanin çeitlli bOlgelerinden derlenen kanutlar, sendikatarin
varliunin, insan kaynaklari yOnetiminde yeni teknikterin uygulanmasuni kolaylaturabiIeceini
gostermektedir. Ancak, sosyal diyalog baka pek çok konuda da yararlidir. Sosyal diyaloun yarar
saladii alanlardan bin, yasal deiikliklere ilikin gOru birIiine ulaulmasidir. Mesleki eitim, Ozel
ye kamusal eitim kurumlartyla sendikalarun ortaklii için bir baka doal alan oluturur. Gerek ulusal
gerekse bOlgesel
gOrUlmektedir.
Olçeklerde
istihdam
yaratulmasinda da sosyal diyaloun
Avusturya, Danimarka, hianda ye HoHanda gibi
yarar saladii
Ulketerde izienen
istihdam
politikalaruna ilikin ILO aratirmasi, bu ülkelerin istihdam ye igUcU piyasasi potitikalarindaki
baarinin, sosyal diyalou Ozendiren yasal dUzenlemelere dayanduini gOstermitir. ILO bu
gelimeIeri yakundan izlemeli ye dUnyanin her yanindaki sosyal taraflarin yararlanabilecekieri
kapsamh veil tabanlari oluturmaludur.
68
Kutu 2.10
InFocus- Sosyal taraflarin guc!endirilmesi
ye sosyal diyalogdan bQtun
duzeylerde daha etkili biçimde yararlanmak 1cm,
sosyal tarafiarin guclendirilmesi gerekir. Bunu
salamaya yOnehk InFocus programu üç yonde etkill
olacaktir:
Üç
taraflulik
Temsilln
gQclendirllmesi.
Bu,
içi ye uveren
kuruIuIarunin, iIetiim teknoojmsmnin potansiyelinden
yararlanarak, bata kadinlar ye gender olmak Uzere
yeni kesimere uIamaIarina yardimcu olacaktir.
Baarih orgOtlenme teknikleri ici ye iveren
kuruIularina gosterilecek; kOçük ye orta boy
iIetmeIerIe bUyuk kuruIuIar dahil yeni i alanlari
yaratan kesimlerle iIikiIer geIitiriIecektlr.
Kapasitenin ye hizmetlenn gOçlendirilmesi. Amac,
uyelere sunulan hizmetlerin katitesinin ye derinIiinin
doruItuda yapilacak iIer
artirulmasudir. Bu
dUzenlemeleri
yonetsel
saIukh
arasunda,
gerçekIetirmeIerinde, deiime açik ye
becerili
Onderlikier gefttirmeIerinde, boylace yeni hizmetlere
yonelip yeni ittifaklar kurmalarinda kuruIuIara
yardimci olunmasu da yer almaktadir. Cirisiyet, bu
programun önemli bir biIeenini oluturacaktur.
Program ayrica sosyal taraflarun, gerek ulusal
gerekse ulusotesi duzeylerdeki sosyal ye
tartimalarina
pot itika
ekonomik
kapasitelerini de artiracaktir.
katulma
Ortak yOnetiim kurumlannin gUclendirilmesi.
Program, hukUmet içerisinde çaluma yaamina
ilikin konularla ilgilenen temel temas noktalarini
belirleyecek, idari birimler arasindaki Hetiim
aIannu yaratip gUçlendirerek bunlarin içi ye
Iveren kurululariyla balantularini kuracaktur.
de,
Program in gerçektetirecei bir baka i
ici ye iveren
belirleyenlerle
politikalaru
kuruIuIari arasindakiiUkilerin bolgeset ye
utuslararasi dazeylerde guclendirilmesidir. Bu
arada, iki ye üç taraflu gQcIU kurumlarin
de
Onem
taudii
oIuturuImasintn
vurgulanacaktir. Program bu amacla ihtilaflarin
nIenmesi ye çOzQme baIanmasinda, iletme ye
sozIemeIere
yen ilikçi
OIcemnde
sektor
gidilmesinde baarili örnekleri One çikartacaktir.
Sosyal barua ye ekonomik buyumeye dorudan
katku salayan ekonomik ye sosyal konseyler ya
da anIamalar
Program,
sosyal
cevrelere tanitulacaktir.
taraflari guctendirmek 1cm
geni
bavurulan temel potitika parametrelerinin OzlU
biçimde ortaya çikartulmasuna çaIuacaktir.
Sosyal diyaIoun bOlgesel boyutlari
Bolgesel entegrasyon
ye sosyal diyalog
ILO'nun kendisi, uluslararasi duzeydeki sosyal diyalog 1cm
bir forum oIuturmaktadir. Bolgesel
ekonomik entegrasyon ye ticaret anIamaIari çerçevesinde, çahma yaamina ye sosyal yaama
ilIkin duyauiuliklari çeit1i yollardan yansitmaya yOnelik bir eiIim de beIirginIemitir.
Avrupa Birlii, sosyal taraflara, otomatik olarak Topluluk direktiflerIne dOnUtUrUIebUecek
çOzUmlerin Avrupa OIçeinde tartiilmasi olanakiaruni saIayarak bu yolda en fazia mesafe kateden
topluluk konumundadir (Ornein annelik izni ye yarum zamanh çaIuma konularunda oldu*u gibi).
Afrika, Amenka ye Asya'daki ekonomiler bu OlçUde dermnden ye suki balantitu deiIdir. Ancak
gene de, çaIima yaamuyIa ilgili konular bOlgesel entegrasyonda rol oynamaktadir. Ornein, GUney
Afnka Kalkinma IbirIii OrgUtu'nUn, içi-iveren ilikiIerini dUzenleyen, AIDS ye iyeri davrani
kurallari konusunda ortak gOrUe varilmasuni salayan bir daimi organi vardir. Balayuci niteliöi
olmayan mutabakatlara dayali bir yakIaumi benimseyen Asya-Pasifik Ekonomik IbirIii OrgutU'nun
de bir Insan Kaynakiarini Gelitirme çalima Grubu bulunmaktadir. Latin Amenka'da, bolgesel
69
entegrasyonun içi-iveren illkileri ye sosyal yOnleriyle ilgili bir karara MERCOSUR bUnyesinde
ulailmi bulunmaktadir (Kutu 2.12).
Kutu 2.11
BaanIt sosyal dlyalog örneklerinin one çikarilmasi
El Salvador. Sosyal diyalog bari sürecirie ye bu
alanda kaydedilen ilerlernelere Onemil katki
salamitir.
Endonezya. 1998 ylli Haziran ayindan bu yana,
geni kapsamli üç tarafli gOrunielerle ulkedeki
calima yaamini duzenleyen yasalar ILO
ekonomik
krizin
yarattii
kimi
oklarin
hafifletilmesne yardimci olmutur.
Guney Afrika. Ulusal Ekonomik Kalkinma ça1ima
Konseyl, "üç tarafli arti yapisiyla, bircok alandaki
politika ye yasa deiiklikleri konusunda goru birlii
satanmasina yardimci olmutur.
standartlariyla uyumluIatirilmitir.
Uc tarafli arti anlamalari, ibirliinin
gelitirilmesine, sa*llkII ekonomik buyumeye ye
isizliin azaltilmasina katkida bulunmutur.
frianda.
!talya. Sosyal diyalog, Italya'nin kuzeyindeki bir
bolgede istihdam yaratic; girimIer 1cm onemli bir
arac oImutur. Sosyal taraflardan her birinin, en son
teknolojlen kullanan iIetmeIerde insana yakiir iler
yaratacak yatirinilarin gerçekletirilmesinde rolu
vardir.
BirIeik Devietier. New York'ta imalat sanayilerini,
sendikalari ye yerel yonetimleri içine alan bir
duzenleme, bir yandan yatirimlari ozendirip kUcUk
imalatci birimlerde iylleme salarken, dier yandan
koullarinin
calianIarin
sanayiinde
giyim
duzeltilmesini hedeflemektedir.
Bat, Afrika. Antanti oluturan be Qitce (Benin,
Burkina Faso, Ffldii Sahili, Nijer ye logo)
finansmani Belçika tarafindan salanan bir ILO
teknik ibirlii projesinin desteiyle, ekonomik ye
sosyal sorunlarin cozUmunde sosyat diyalou
yeniden cantandirmitir.
Kore Cumhuriyoti. Uc tarafli gorQmeler,
Kutu 2.12
MERCOSUR'de çaiitna yaamrna iIikin konular
Sosyal taraflar, sosyal ye çaltma yaamiyla
ilgili konularin MERCOSUR ekonomik entegrasyon
olduu Ozerinde
parçasi
bir
anIamasinin
anlamilardir. Tam uye Ulkeler Arjantin, Brezilya,
Paraguay ye Uruguay, fahri uye konumundaki
Ulketer ise Bolivya lie
korunmasi,
enformasyonu, i
piyasasi
igQcQ
eitim,
satii ye gQveniii, i denetimi,
sosyal govenlik ye MERCOSUR Biigdirgesi'nin
baka amaçiarta kultanilmamasi gibi konularda
taahhtltlerde butunmaktadir.
ili'dir.
imzalanan MERCOSUR
Bildirgesi'ne gore, Oye
IIikiler
Sosyal ye Sinai
sQrdurQiebilir
ekonomik
bolgede
Ulkeler, bu alt
gerçekietirmek
adaleti
sosyal
ye
bUyQmeyi
amactyla, ici ye iveren temsilcilerlyle çeitli
konularin goruQlecei etkili ye kalici mekanizmaiari
1998 aralik ayinda
oluturarak sosyal diyaIou ulusal ye bolgesel
alçekierde salayacakiardir. Biidirge'nin yaama
geciritmesini iziemek ye sonuclari Ortak Pazar
Grubu'na bildirmek Ozere üç tarafli bir Sosyal ye
Sinai lIikiler Komisyonu oiuturulmutur.
Vanlan aniama, ekonomik entegrasyon bolgesi
geçerli temel hakiari ye ilkeleri teyid etmekte;
1cm
aynca istihdamtrt geniletitmesi, isizlerin
MERCOSUR 1990'ii ytilarin bainda oluçmaya
Ispanya tarafindan
baiarken, sponsortuu
yapilan bir iLO teknik ibirtii projesi (RELASUR),
sosylai diyatoun ulusat ye bolgeseI duzeylerde
gQçiendirilmesl yonunde sosyal taraflarca due
getirilen
istemlere yanit vermiti. Daha yakin
zamanlarda ise ILO MERCOSUR Altgrup 1O'un
çalimaiarina katilmitir. Aitgrup 10, çatima
yaami, sosyai guventik ye istihdam konulari
Uzerinde duran Qc tarath bir teknik çaiima
grubudur. Bu geIimeterin yanisra, sinir Otesi
bilgi ye danimanitk hizmetleri salamaya, kimi'
durumlarda da deiik Qikeleri kapsayan toplu
sOziemeIeri gerçekIetirmeye yonelik cabalar da
gOndemdedir.
I
I
70
3.. Bolgesel perspektifler
Onceki bOlUm, ILO programlarini teknik perspektiften yerli yerine oturtmutu. $imdi, bu
programlari bolgesel gereksinimter baIaminda ele almak gerekiyor. lLO'nun etkili bir kurulu olarak
anlamli bir yere sahip olmasi 1cm, teknik ye bolgesel olmak üzere iki perspektifin daha iyi
bUtunIetinImesi gerekmektedir.
Buyüme ye kalkinmada
yapisal sorunlar
Bu bOIUm
ILO'nun çaIumasinin bolgesel boyutlarinu, Ozel olarak da teknik ibirliinin
gelecekteki yOnunU ele almaktadur. Gelecek ytilarda ILO'nun OnUnde duran temel gOrev,
kUreseIIemenin yarattii olanakiardan yararlanirken bu sUrecin olumsuz etkilerini hafifletmelerinde
bileenIenne yardimci olmak ye boylece kUreseIlemenin etkHerini optimize etmektir. Ne var ki,
sosyal politika alanindaki yaamsal Onemde birçok konunun temelinde yalnizca kUreselleme
yatmamaktadir. Bunlar, bUyüme ye kalkinmarnn yapisal konularidir. Dolayisiyla, gunUmuzUn birbirine
baumliIii artmi ekonomilerinde üstuste gelen krizlerle baetmek Uzere geIitiriIecek politikalarin bu
gerçekleri dikkate almasi gerekmektedir.
Bölgesel çeitIiIikIer
KUreseIIeme birtakum ortak temalari ye gOrevleri ortaya çukarsa bile, yarattii etkiler,
tarihsel, ekonomik, kutturel, ekonomik ye toplumsal kouIlara gore bOlgeden bOlgeye farkliluk
gostermektedir. ILO'nun bu koullaru dikkate almasi ye bunlardan Urenmesi gerekmektedir. Ortada
tektip bir model ya da en iyi uygulama diye bir ey yoktur; yalnizca gOreli deneyim ye "iyi uygulama"
sOz konusudur. ILO, hizmetlerini planlayup sunarken, bolgesel ye ulusal farkiuluklara yonetik bir
duyarltlik ye esneklik sergilemelidir.
IL.O'da teknik ibirIiinin
geIecei
Teknik ibirlii bu gUndemde merkezi bir rot oynayacaktur. ILO'nun gelecekteki teknik ibirIii,
kuruluun stratejik amaçlaruna ye Oncelikienne simsiku baIu olacak ye ulusat gereksinimlere yanut
verecektir. Salam çOzUmtemelere ye teknik yetkinlie
dayalu,
oda*u
iyi
beIirIenmi
ILO
programlarinin birçok kaynaktafl fon saIamasi gerekir. Bu programlar, uluslararasu topIuIuun daha
geni kesimlerini kapsayan ittifakiar temeline oturan kUresel ortaktiklarla destekienmelidir.
I
71
Bolgesel gerçekliklerin hesaba katilmasi
BoIgeseIIeme
Kureselleme1 kUresel olçekte yeniden OrgUtlenen bir dUnyaya iaret etse bile, pratikte
entegrasyonun bUyUk bOlümU bolgesel olçekte gerçektemektedir. Gerçekten de, kUreseIIemenin
yarattii ivme henüz yeni iken, bOIgesellerne çok daha eski bir sUreçtir. Ornein, turn dUnyada bircok
ulus deviet ticaret ye dier konularda ibirIii 1cm biraraya gelirken, Dou ye GUney Asya'daki firmalar
bolgesel Uretim aölarinda buIumaktadUiar. Süreç ne olursa olsun, sonuç bOlgeler arasi akilarin
artmasidir. Bu akiin kapsamina yalnizca mallarin ye sermayenin Otesinde, daha iyi i bulmak için
kornu ulkelere gOçen insantar da dahildir.
Bölgesel entegrasyonun
sosyal etkileri
Bolgesel entegrasyon, bu tür akiIari daha rekabetçi ekonorniler yaratmak üzere yumuatrna
ye yönetme giriimi olarak gorulebilir. Bununla birlikte, entegrasyonun igUcu piyasalari uzende de
onemli etkileri vardir;
bu etkiler, isdihdami,
ücretteri, calima koullarini ye sinai ilikileri
kapsamaktadur. Sonuçta, milyonlarca insanin gelecei yalnizca kendi hukUrnetlerinin politikalari ya da
kUresel plyasalar tarafindan deöil, ayni zarnanda komu Ulkelerde yaayanIarin tercihieri tarafindan
da belirlenrnektedir. Belirli bir Ulkenin kalkinmadaki baarisi, ister ticari, later siyasal ya da kultUrel
olsun, bOlgesel baIantiIarinin gUcU ye younluu tarafindan giderek daha fazia belirlenmektedir.
Farkit düzeylerde yeni
kurumlann orteya çikii
Hukurnetler, uyarlanrna, egudCirn, dUzenleme ye gUvenhik dahil bOlgesehlernenin ortaya
çikardii konularla baa çikmak 1cm birçok yeni kururn ye kuruIu yaratmaktadirlar. Bu tür yeni kurum
ye kuruIuIari en net biçirnde Avrupa Bir1ii gibi bOlgelerde gOrmek mUrnkUndür. Ancak, ulusal
siyasal yetki alanlarinun uzerinde ye altinda yeni kurumlarin ortaya çikmasi turn dünyada gecerhi bir
olgudur. Ornein Orta Amerika ye Karayipler'de, alt-bOlgesel binmler daha once ulus devhetlerce
yenne getirilen ilevleri kendi Uzerlerine alrnaktaclir. Asya'daki ekonomik bUyürne uçgenlenyle
Avrupa'daki rnikro bolgeler, yeni kurumsal altyapilara ye politika platformiarina verilebilecek diner
Ornekier arasindadir.
72
ILO'nun bolgesel kapasitesInin
güçlendirilmesi
ILO'nun bu yeni gerçee kendini uydurmasi gerekmektedir. Son ytliarda ILO, Oncelikieri,
normiari ye genel poiitikalari beliriedii kUresel dUzey lie fihien hizmet sunduu ulusal dUzey arasinda
bir kutupIama yaama eiiimi sergiiemitir. KUreseliemenin toplumsal boyutunufl kolektif biçimde
ele alindii dUzey genel olarak bolgesei dUzey oimasina karin, bu boyutta Orgutsei aniamda oimasa
bile OzUnde zayif kalinmit;r. ILO'nun boigesel eilimleri izieme, poiitikaiar gelitirme, uyarlanma ye
kalkinmanifl bOigesel sorunlarina gecikmeden yanit verme kapasitesini guçlendirmesi gerekmektedir.
Bölgesel kurumlarla baIant,Iann
guçlendirilmesi
ILO'nun, kalkinma bankalari, Birlemi Milietler bolge komisyonlari, Avrupa Bir1ii gibi
orgUtlenmeler ye bolgesel ya da alt-boigesei olçekli dier kurulularla balantilarini guçlendirmesi
gerekmektedir. Geçtiimiz Ekim ayinda Amerika kttasi çaiima Bakanlari Konferansi tarafindan
benimsenen Vina del Mar Biidirgesi'ni yaama geçirmeye yoneilk Eylem Plani, bolgesel dUzeyde
alinan kararlarin, ILO etkiniikleri uzerinde ne denli Onemli etkiler yarattiin;n ye yoigOstenci belgeier
oiarak ne kadar yarar saiadiinin açik bir Omeidir.
Bolgelerdeki stratejik hedeflenn
ye operasyonel onceliklerin
zemininin oIuturuImasi
Dolayisiyia, 2. BoiUm'de anlatiian stratejik hedeflenn ye operasyonei Onceilkierin zemini
bolgesel Oiçeklerde oluturuiacakttr. Nitekim, bu hedefler ye Onceiikler, ILO'nun tek tek her bOigedeki
bileenleriyle gerçekIetiriien gOrumeier sonucunda beiirlenmitir. Bu hedef ye stratejilerde yer alan
baiica konuiar aaida Ozetlenmektedir. Bunlar, genel olarak geiimekte oian ye gegi dönemini
yaayan ekonomilerdeki kaikinma ye uyarlanma sorunlarina ilikin konulardir. Ancak, buniara
eilmeden Once iki noktanin vurguianmasi gerekmektedir.
73
Kutu 3.1
Cinsiyet eitIiöine yönehik kUresel tahep
DOrduncü Dunya Kadin Konferansi hazirliklart
çerçevesinde yapilan bolgesel toplantilarda eyleme
Bu
bildirgeler benimsenmitir.
kimi
dOnuk
bildirgelerde ele alinan baIica konular aaida
ozetlenmektedir.
Afrika Eylem Platformu (Dakar, 1994)
BütOn kadinlarin muIk satinalma satma, sahip
olma, miras olarak devralma ye yonetme haklariyla
çalima hakkinin mutlak anlamda guvence altina
allnmasL
Yargi sistemini ciasiyetle ilgili konutara daha
duyarli hale gelecek bicimde dUzenlenmesi ye
bilfill
haklarr
oldukiari
sahip
kadinlarin
kullanmalarini destekleyen, bu alanda onlara
yardimci olan kurunilarin oluturulmasi ve!ya da
guclendirilmesi.
Evierinde çalianlarin haklarinin korunmasina
yonelik bir ILO Sözlemesi 1cm öneri yaptimasi.
Kadinlarin insan hakiarina ihikin bihinc ye
ceithi
kadinlarin
artirtimast;
duyarliIiin
yOnetimlerde, yargi organlarinda, sendikalarda,
iveren ye topluluk orgotlenmelerinde tam ye eit
katilimla yer almalarinin Oneminin kavranmasi
için çeithi yohlara bavuruImasJ.
HUkumetlerin, iyerinde cinsel tacize son
vermek ye bunu suc sayan etkili yaptirimlar
getirmek Qzere, gerektii durumlarda, Ozel
politikalara, uygulamalara ye yasal duzenlemelere
bavurmasl.
Bolgesel Eylem Platformu - Deien Diinyada
Kadan- ECE Perspektifinden Eylem çairis:
(Viyana 1994).
Kadar
Y:hna
2005
Haklarinin
Kadin
Plan:
Eylem
Arap
Yönelik
GeIitiriImesine
(Amman, 1994)
I
bulma, re alinma, istibdam, Ocret, terfi ye
kadinlara eitIik
salayacak yasal dUzenlemelerin yapilmasi ye
yaama geçirilmesi. Kadinlarin sosyal guvenhik ye
önem
sigorta kapsamina alinmalanna Ozel
beceri
geHtirme
alanlarinda
verilmesi. Kendilerine yOrielik cinsel ye toplumsal
ayirimciltk karisinda kadinlann yargi yoluna
yasal
tan tyacak
olanak
bavurmalarina
duzenlemelerin yapilmast.
Yasal
dOzenlemelerin
Ozel sektOrde de gecerli olmasint guvenQe altina
araclar;nin
uyggulama
ye
izieme
alacak
gelitirilmesi.
Kiisel ye ailesel koullarina gore kadinlarin ye
erkekierin esnek çalima bicimlerini yaama
gecirmelerine imkan taniyacak esnek çahma
kouIlarina dayali formel kariyer olanaklarini
guvence altina alacak yasalar ye yonetmelikierin
cikartilmasi.
rnein bunlarin arasinda,
ailesel
gorever nedeniyle çalimaya ara veren kadinlarin
daha sonra yeniden ilerine dOnebilmelerine olanak
tanlyan yarim zamanhi caIima biçimleri de yer
almaktadir.
Kadinlara,
sorumlulukiarini
yerine
getirebilecekieri biçimde ucretli izin hakki tantyan
yasalarin çtkartilmasi. Bununla ilgili niasraflarin
bOtunuyle iverene ait olmasi.
Hakiarinin
Kadin
Pasifik'te
ye
Asya
GelifiriImesine Yönelik Jakarta Bildirgesi (1994)
Içi hakiarina ye içUerin sosyal guvenhiine
ihikin yasa ye yonetmelikierin (Ucretleri, çahima
sosyal hakiari ye dier kouIIari
dOzenleyen yasa ye yonetmelikier dahil) yarim
saatlerini,
zamanhi
çalianlari
enformel
ye
standart
eit
dii dier
olcOde
sektorde ye
biçimlerde
bata
kapsayacak;
kirsal alanda cahian
kadinlar olmak Uzere kadinlarla erkekierin ayni
hakiara sahip olmalarini guvence altina ahacak
biçimde gOzden gecirihip detirilmesi.
Latin Amerika ye Karayipler'deki Kad:nlarsn
Haklar,n:n GelitirlImesine Yönelik Bölgesel
Eylem Plan, (Arjantin 1994).
Kadinlarla erkeklere eIt istihdam olanakiari
salayan ye cinsiyet ayirimcihiina kari Onlemler
iceren yasal dUzenlemelerin yapilmasi.
eithiin
arasindaki
erkekier
Kadinlarla
yasalarin
hiziandiracak
gerceklemesini
çikartilmasi.
Ilgili yasalarda, evde çaIimanin ekonomik
katki sayilmasini salayacak duzenlemelerin
yapilmasi.
Kadinlarin, OzeIhikIe gUçsaz konumda olanlarin
toplumun her kesimindeki etkinhikhere tam olarak
katihimlarini sahamak amaciyla ye de jure ye de
facto eithik arasindaki bohuu kapatmak Uzere,
uhuslararast sOzlemelere, bolgesel ye ulusal
uyuhmasini
planlarina
eylem
ohçeklerdeki
saIayacak mekanizmaiarin oluturulmasi ye
gUçhendirflmesi.
74
Cinsiyet, bütün bolgelerde
dier konulen kesen bir konudur
Birincisi, cinsiyet, bUtUn bölgelerde diner konulari kesen bir konu olarak ele alinacaktir.
DUnyarun her yerinde, cinsiyetler arasi adalet salanmasina, çahan bUtun erkek ye kadinlar 1cm
olumlu bir ortamin yaratilmasifla dOnük henUz karilanmami
bir talep vardir. Ornein, Pekin'deki
DOrdüncU Dunya Kadin Konferansi (1995) bölgeler arasindaki yaygin danima ye görU aliverii
sureçlerine dayandirilmitur (Kutu 3.1).
ILOTnun sanayiIemi ülkeler
1cm taad,, onem
Ikincisi, ILO'nun bOlgesel çatimatarinin, sanayilemi olanlari dahil butUn ülkeler için anlamli
olmasi gerekir.
Kuresellemeye uyum salama, sanayilemi
ekonomiler açisindan da bir
zorunluluktur. Bu ekonomiler son dOnemde gklerek daha fazla hizmet temelli ye bilgi yOnelimli hale
gelmi, igUcU piyasalari çok daha çeitlenmi, yarim zamanli ya da gelip geçici iler Ozelhkle
kadinlara evierinin diinda pek çok olanak yaratmttir. Ne var ki, bütün gelimeler olumlu deöildir.
Kimi Ulkelerde isizlik oranlari hala yuksektir. Isizlik, çaIima biçimlerinin daha kaygan hale
gelmesiyle buiikte yoksulluk, eitsizlik ye sosyal dtlanma sorunlarini aiiiatirmakta, ayrica sosyal
gUvenlik sistemi Uzerindeki baskulari da artirrnaktadur.
ILO uzmanhii
ILO, karulaturmalu igUcCi piyasasl aratirmalariyla ye bu konulann tartiulacai uluslararasi
bir forum kimliiyle uye Ulkelere yardimcu olmaludir. ILO'nun gUçlU yanlarrndan blil, sanayilemi,
geçi dOnemindeki ye kalkunmakta olan ekonomileri kucaklayan deney birikiminin geniliidir. KUresel
Olçekte karduklu baumliliin yaanduu gUnumuzde bu deneyim daha da deerlenmektedir. Pratik
açidan bakuldi*inda, ILO'nun sosyal poiltika alanundaki teknik uzmanhii, Orta ye Dou Avrupa
ulkelerinin Uyeliklerrni koIaylaturarak Avrupa Birlii'ne ye OECD'ye yardumci olabilir. ILO'nun
yardumlaru,
bu Ulkelerin sosyal politikalarunda ye kurumsal yapilarunda gerekll uyarlamalaru
yapmalarina yonelik olmalidir.
Afnka
Afrika'dakl sosyal, ekonomik
ye politik durum
Bu biIgede, ekonomik baarisizhklarla daha da auulaan etnik çatimalar ye Ic savalar
sUrup gitmektedir. Yaklaik 20 yil sUren yapusal uyarlanma çabalari, o bilinen kisir dongUyU kurmada
anlamlu bir sonuç vermemitir. Yoksulluk ye eitsizIik sosyal çatima ye iddeti dourmakta sosyal
çatima ye iddet siyasal istikrarsuzIua ye belirsizlie neden olmakta; bunlar da yaturimlaru azaltip
bUyOme tiuzunu düurerek yoksuIluu daha da derinletirmektedir. Ekonomik durum kitanin tümUnde
1
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
1
75
airi kirilgandir. GSYH'nin yUzdesi olarak özel yaturimlar hala 1970'Ierdeki dUzeylnin altindadur.
Sosyal durum da kritikIiini korumaktadur: nUfusun Uçte ikisi mutlak yoksulluk dUzeyinde
yaamaktadir. Bununla birlikte son yillarda çeitIi ülkeler, sosyal katilimun artmasi, Devlet'in halka
kari sorumIuluu ye surdUrulebilir ekonomik politikalar izienmesi gibi alanlarda anlamli ilerleme
kaydedebi1miIerdir
Istihdami ye gelirleri
art,rmanifl önemi
ILO'nun Afrika'daki uyeleri, istihdamu ye gelirleri artirmanin önemini vurgulamaktadiriar.
Afrika Sendikalar BirIii Orgutu tarafindan hazurianan "Afrika Sendikalarinda Giriimciliin ye KucUk
Ilerin GeIitiriImesi" pilot projesi, istihdam potansiyeIi yaratulmasi açisundan kuçUk ama kayda deöer
bir örnektir. Burada gerekll olan, cok yOnlU bir yakIaumdir: beceri eitimini, kUçUk iIetmeleri ye
uretkenhii artirirken, ekonomik ye sosyal gUvenlii yayginlatirmak, cocuk içiIiine kari mucadeIe
etmek ye keskin toplumsal ye ekonomik krizlere mUdahale etmek.. Bu önlemlerin hepsi yerindedir ye
2.
BOlum'de ele alinan InFocus programlari bu yondeki giriimier
1cm
ideal bir çerçeve
oIuturmaktadir. Bu giriimler, utuslararasi donOrierin ilgilisini çekecek nitelikte kapsamli paketlerde
biraraya getirilecektir.
"Afrika 1cm I" programi
Nitekim, Uluslararasu cahma Ofisi "Aftika 1cm
I" programiyla esasen bu yonde hareket
etmektedir. Bu programun tam olarak uygulanmast, bOlgenin gereksinimierine yanut verilmesinde
önemli bir adim oluturacaktir (bkz. Kutu 3.2). Bu program, bUlge açusundan önem taiyan pek çok
duyarli konuyu ele almaktadur. Omein, programun "Bari
1cm
1" biIeeni, iç çatimalardan çikmi
Ulkelerin, çatumalardan etkilenen haiku butunIetirmelerIne yardim amacunu taumaktadir. Bu biIeenin
istihdam politikasuna yaptii vurgu, ekonomik reformiarda istihdam boyutunun da gozetilmesi
gerektiliine yanut vermektedir.
Uygun poiltika önerllerine
duyulan gereksinim
Gerçekten de, ILO'nun Afrika'daki bileenleri, ekonomik baarum yetersizIiinin Onemli bir
nedeninin, uygun politika Unerilennden yoksunluk olarak deeiiendirmektedirler. Bu Ulkelerden
birçou, Bretton Woods kurumlarunun tavsiyelerini, kimi zaman isteksizce uygulamuIar ye geni
kapsamlu reformlar yapmiIardir. Liberalizasyona, deregUlasyona ye OzeIIetirmeye gitmiler,
Devlet'in rolUnU kUçUItmUierdir. Ancak imdi reform gerekIiliini kabul etmekle birlikte, aralarundan
çou, hem piyasa yOnelimli hem tde toplumsal açidan duyarii, Afrika'nun ekonomik kouiIarunu daha iyi
gUzeten programlar istemektedir.
76
Kutu 3.2
ILOnun "Afrika 1cm I" Programs
Mart ayinda Kopenhag'da yapilan
DUnya Sosyal Kalkinma Zirvesi, istihdam youn
buyumenin yayginIatirilmasi çarssinda bulundu.
1995
ysis
ILO, Kopenhag Bildirgesi'ni destekiemek amaciyla,
baiis aitinda istihdam yaratma ye
yoksuiluu azaitma programs uygulamaktadir. Bu,
ayni zamanda, BirIemi MllletIer'in Ozel Afrika
Afrika 1cm
l
Giriimi'ne 1LO'nun katkisint oiuturmaktadir.
Program, baini yatirimlarin çektii stratejileri
vurguiamakta, kamu yatirim programlarinda ye
butce
ulusal
yatirimiars
önceliklerinde,
caniandiracak ye yoksuiluu azaltacak kaydirmalar
Onermektedir. Program, ayrica, istihdam youn
ye
benimsenmeslni
stratejilerinin
buyume
ulusal
Uzere
yayginIatsrmak
uygulanmassni
guçiendirilmesifli
ekiplerinin
tanstim-savunu
ongormektedir. Program Sahra-GUneyi Afrika'da
bulunan on hedef uikede baIatiimstir ye kayriak
salandikca
baka
uikelere
de
yaygsnlatsri iacakti r.
Politika kaydirmalarina yonelik çari, her
Ulkede sekiz eylem programs lie destekienecektir.
Bu sekiz program u alaniarda odakiamaktadir:
istihdam youn aityapi; kuçUk ye orta boy
iietmeierin geIitiriimesi; eitim sistemieri ye
politikalars; igUcO plyasass enformasyonu ye
yoksuiiuun izienmesi; istihdam 1cm
1cm
i;
ibiriii; bars
cinsiyet boyutku ye mikro finansman.
UNDP, birinci evrenin baIatiimasi 1cm
3.5 milyon
doiariik kaynak salami durumdadir ye ILO da
miktarda
onemli
bir
Programin
saiamaktadir.
programa
ayni
bütQn
yardim
olarak
uygulanabitmesi 1cm, dier kuruiular ye donor
ulkeIerie birlikte ek kaynakiar saIanacaktir.
Enformel ekonominin
sorunlan
Afrika'da, boigedeki kentsel igUcunUn yuzde 60'inin istihdam ediidii enformel ekonominin
yarattsi soruniara Ozel önem verilmelidir. Enformel ekonomi istibdam saiayarak gok önemli bir
boiuu doidursa bile, ILO Uyelen açissndan ciddi duyarliliklara da kaynaklik etmektedir. Sendikalar,
enformel
sektOrdeki
lstihdamsn
i
yasalarini
geçersiz
kiIacaindan
ye
formel
istihdami
ssnsriayaeaindan endie etmektedirler. IverenIer ise, enformel sektOrdeki ureticilerin "haksiz"
rekabetinden korkmaktadiriar. HukUmetler ise, enformel ekonominin bUyüme actssndan saIadtu
avantajiardan yararlanirken, bu kesimde çaiianIars çaIima koullars, i gUvenlii ye saIii ye sosyal
sigorta gibi alanlarda korumaya çaIimaktadir. BUtün bunlar, ILO'nun InFocus programlarinda
gore
mnceleyecei konulardir. Ancak hepsi, igUcü piyasalarsnsn Afrika'daki durumuna
biçimlendirilecektir.
Slyasal Istikrar, iyi yönetim
ye demokrasiye duyulan gereksinim
Afrika'da istikrarh ekonomik canlanma ye istihdam, ayni zamanrda slyasal istikrari, lyl
yOnetimi ye demokrasiyi gerektirmektedir. Gerek Afrika BirIii Orgutu gerekse dier bolgesel ye
uluslararass kuruIuIar bunlara agikça öncelik tanimulardir. ILOdan bekienen ise, içi-iveren
ihtllafiarsyla dler sorunlarin asgari duzeyde tutulmasifla yardimci olarak iyi yonetime ye kalkinma
çabalaruna katksda bulunmasidsr. Burada ise, çaIima yaaminin yonetilmesi, igi-iveren iIikiIen, üç
tarafli danima, ihtilaf çozümü, m yasalars ye galuma standartlari gibi konular gundemdedmr. Sosyal
taraflann guçlendirmlmelerine yOnelik InFocus programi, taraflarin demokratik yonetime daha tam
katilsmlarsna yapacai katkilarla Ozel bir deer tauyacaktir.
77
Bolgesel ye alt-bolgesel
butünIemeye destek
Bir dier Onemli knu, Afrika'daki ILO uyelerinin daha iyi yOnetime ye sUrdOrUlebilir buyUmeye
gecite belirleyici bir adum olarak gOrdUkteri bOlgesel ye alt-bölgesel bUtUnIemedir. Bu durumda ILO,
daha fazia etki ye gOrUnthiUk yaratmak amacuyla, bUtunlemeyi destekleyici çeitIi etkinliklerini
yeniden gruplandirma konusunu ele alacaktur.
Amerika kitasi
Latin Amerika ye Krapayiplerde
ekonomik durum
1990'Iu yillarda Latin Amerika ye Karayipler'deki Ulkeler ekonomik alanda bir ivme kazanma
durumunda gorunuyorlardi.
stihdam geniIiyor, daha fazia sayida kadin igUcUne katillyor ye
milyonlarca insan kirsal alanlaru terkedip kentlere geliyordu. BUtUn bunlara kain isizlik oranlari
yuksekti. Isizlik geneHikie gender ye kadinlar arasinda yaygunken, yeni iIenn çou, genellikie
uçUncü dereceden, niteliksiz ilerdi. Enformel ekonomideki iler, son 17 yul içinde Latin Amerika'da
ortaya çikan yeni her 10 iin 8'ini oluturuyordu. Ucretler düük, eitsizlik airi, yoksulluk ise
yaygundir. 1990'li yillartn bainda elde edilen kazanimlar bile, Meksika'da 1995 ytlinda, Brezilya'da ise
daha yakinlarda patlak veren krizlerin tehdidi altindadur.
caIima ye sosyal güvenlikle
ilgili yeni gOndem
Bolgedeki Ulkeler bir yandan uluslararasu rekabet gUçlerini korurken, ayni zamanda daha çok
yaratmak, bu aracla çaluanIara daha fazia guvenlik saIamak zorundadirlar. Bu
sorunlar, bUtUn (lye Olkelerin, çaIima yaamindaki istikrarsuzliklaru azaltacak, sosyal gUvenlii
ye daha iyi
i
yayginlatiracak, bUyüme ye Uretkenhiin bir kaynau olarak insan kaynakiarinun gelitirilmesine daha
fazia Onem verecek bir gUndem Uzerinde çahmaIaruni gerektirmektedir.
Becerilerin ye küçük iletmelerIn
geIItiriImesi isizIiüin azaltilmasi
ILO bu alanda Onemli katkilar yapabilir. Buradaki Onceliklerden bin, Uye Ulkelere, mesleki
eItim yoluyla ya da teknolojik deöiimin gerekliliklerine uygun sertifika sistemlerlyle caIianIarin
beceri dUzeylerini ye i
bulma olanakiarini artirmalarinda yardimcu olmaktir. Gençler arasindaki
isizliin azaltilmasinda Onemli roy oynayabilecek alan kUçük iletmeIere Ozel Onem verilmelidir. Bu
sOylenen, enformel ekonomi içinde yer alip bir an Once modemizasyon sOrecine çekilmeleri gereken
iler için Ozellikle geçeilidir.
78
Güvenlik, saI:k
ye cevre
GUvenlik de Onemli bir konudur. Guvenhi çaiimayla iIgiU InFocus programi, hizia
sanayileen, Ozellikie enformel sektOrde yer alan iletmeierin guvenhik, salik ya da çevre konularina
pek duyarh davranmadiklari ulkelerde Ozeihikie anlam kazanacaktir.
1gucu plyasesi kurumlannda
ye sosyal guvenhik sistemlerinde reform
BOlgesel ye alt-baigesel bUtUnleme, kitada gorUlen balica eilimdir. Dolayisiyla, ILO'nun
yaratilan boigesel organlarla daha yakun ibirliine girmesi gerekir. Bolgesel perspektif, ILO'nun
Karayiplerdeki çaiimasina hafihazirda içsehlemi durumdadir. Bu ulkeier sOz konusu olduunda,
uluslararasi mal ye sermaye plyasalarina tam anlamtyia bUtUnleme yaamin bir gerceidir.
Kureselleme e*ilimleri, ticarette liberatleme ye ekonomik butUnleme Onemli ekonomik sonuclar
dourmaktadir ye biniarin igUcU plyasalari Uzerindeki etkiieri de derindir. ILO'nun bu alandaki genel
amaci, Uye ulkelerin, insan kaynaklarinin gelitirilmesi, Uretkenhik, kahite standartlari, i gUvenhii ye
sali*I ye içi-iveren ilikhleri gibi konulara daha fazia Onem vererek bu gelimeleri daha iyi
kavramalarina ye uygun poiitikalar gehitirmelerine yardimci olmaktir. SOzU edilen bu oncelikler, ILO
tarafindan, kuruiuun taraflari ye Karayipler Topluluu Sekretaryasi (CARICOM) lie daniilarak
behirlenmitir. Uygulamada ise, CARICOM ye Karayipler Kaikinma Bankasi lie daha yakin ibirIii
içinde gerçekietirilecektir. Bu tUr bir yakhaim, Karayip Ulkeierinin bolgesei çaIima programlari ye
egudUm mekanizmalari geHtirme çabalariyla da uyumiudur. Karayip Uikelerinin bu yondeki
çabalarinun Omekleri arasinda, 1997 yihi Kasim ayinda Barbados'ta yapilan Karayip Uikeleri Bakanlar
Toplantisi'nda eie alinan "KUçUk Adalarda Kuruiu Devietlerde SUrdurUlebiHr Kalkinma için Eyiem
Programi" da butunmaktadir.
caI,ma yaamsna iIikin politikalarin
a,c, olarak sosyal diyalog
Uc tarafIiluin bolgenin tumUnde guçlendirilmesi için Ozel InFocus programlarina gerek
olacaktir. Sosyal diyalog, çaluma yaamina iIikin pohitikalarin bir araci olarak gorulmehidir.
HUkUmetler bunyesinde, çaIuma bakanhikiarunin modemletiriImesine Ozel Oncelik taninmahi, bu
bakanliklarin daha Onemhi roller uslenmeierine ye maliye bakanhkhari dahil dier hUkUmet
kurulutariyla daha yakin ilikiIenmelerine yardimct olunmalidir. Bu amaçiar, daha Once sOzünU
ettiimiz çalima Bakanlari Xl hnter-Amerikan Konferansi tarafindan doyurucu biçimde due
getirilmitir.
!veren ye içi kuruIuIari
Ieren ye ici kuruIularinin da modemIemesi gerekmektedir. Ozel sektOrdeki dOnuümier
bir yandan iveren kurulularini daha da pekitirirken, dier yandan bu kurulularin cada bir
79
isthdam ortami yaratilmasinda daha yaratici yakIaimIar geIitirmeIeri yonUndeki talepleri de
artirmaktadir. Ancak, iveren kuruIuIarinin, UretkenIii artirmanin ye kUresel ekonomiye dahil
olmanin bir araci olarak, çalianIann katilimini ye yaraticiliini Uzendiren yeni yOnetim uygulamalari
alaninda deneyim kazanmalari gerekmektedir. Iveren kuruIuIarin,n üzerine dUen bir baka gOrev
de, kuçuk iIetmelerin geIimesine yardimol olmaktir.
Içi kuruIuIari, bolgedeki sosyal ye demokratik geIimenin temel direkieri arasinda yer
almaktadir. Ne var ki, bu kuru1uIar, bu konumlarina karin ciddi sorunlarla karikariyadirlar. Kimi
ulkelerde sendikatara taninan haklar kisitlanmakta ye bu kuruluIar sUrekli otarak sandika kariti
tutumlarla kariIamaktadirIar. Bu da, kalici bari, kalkunma ye sosyal adalet umutlaruna golge
duürmektedir.
Birçok
ömekte,
sendikalar,
gorumelerden duIanmaktadur. Bu arada,
ekonomik
ye
sosyal
sendikalarin konumlart
politikalarin
cia,
beIirlendii
igUcu piyasasindaki
deiikIikIerden, Ozeilikle sUrup giden enformeIleme sQreçlerinden etkllenmektedir. Bu nedenle
sendikalar, daha az geteneksel alanlardan saIadikIari destei artirmak zorundadirlar. Bunlarun
arasinda, tarim, hizmetler ye enformel ekonomi yer almaktadur. Sendikalarun bir baka gereksinimi
de, yararh bir sosyal diyalog içinde yer alabilmelenni sa1ayacak teknik kapasiteye uIamaktir.
Arap üllieleri
Ivedi gereksinimlerin deerIendiriImesi
ye sosyal tare flarin guçlendirilmesi
Arap dUnyasinda dikkatler sUrmekte olan baru
sürecine yOneImitir ye bu durumun ILO
açusundan kimi sonuçlaru vardir. ILO'nun bu bolgede daha fazia etki yaratmasi, ancak, ivedi
gereksinimleri dikkatli biçimde deerlendirmesiyte ye sosyal taraflaru gUçlendirmesiyle mUmkQn
olabilecektir. Boylece, bolgenin dayaticu sorunlaruna daha iyi yanut verilebilecektir. Bu sUrecin Onemli
bir bölUmUnü de, bolgesel ye alt-bolgesel etkinlikler araciIuiyIa (ilkeler arasi ibir1iinin artirulmasidir.
Sosyal, ekonomik ye
siyasal deiim
BOlgedeki Ulkeler, sosyal, ekonomik ye slyasal de*iim surecinden geçmektedirler. BOlgenin
en yoksul Ulkelerinde gocmen içiler tarafindan aktarulan kaynaklar azalurken, isizlik ye eksik
istihdam artmaktadir. Bu ulkelerin, yoksullua karu mucadelede ye istihdamun gelitiriImesinde
ILO'nun teknik yardumuna gereksinimlen yardur. isizIik, Ozellikie okutlarunu yeni bitirenler, gençler ye
baka Ulkelerden geri donen içiIer 1cm Onemli bir sorundur. InFocus programlarinrn OzelIikIe küçUk
iIetmeIerin geIltirilmesini ye baka kadinlar olmak Uzere daha geni kesimlere sosyal gUvenhik
saIanmasuni tieclefleyen programlar) bu bolgede Ozehhikie yararh olmasi gerekir. Yaam pahaIihiinin
arttui bir ortamda aile gelirleri azalan blrçok kadin enformel ekonomide i aramaya yonelmitir.
Ancak burada cia ayirumcihuk ye sosyal gUvenhik yokIuu gibi sorunlarla kartIaiImaktadir.
80
Körfez ülkelennde durum
KOrfez Ulkeleri farkil bir durumla karikariyadirlar. Petrol flyatlarindaki dalgatanmalar bu
çeken inaat
ulkeleri ekonomilerin çeitlend!rmeye yonettmitir. Milyonlarca yabanci içiyi
sektOrUndeki duruklamayla birlilcte bu ülkeler kendi iguçIerindefl daha iyi yararlanma sürecine
girmiIerdir. !gucunden daha iyi yararlanitmasi ye ekonominin çeitIenmesi, igUcu piyasasi
enformasyon ye mesteki eitim sistemlerinin geIitiriImesini gerektirmektedir. Bir baka onemti konu
da, çatima bakanhikiarinin guçlendirilmesidir. Bunun yolu ise içi-iveren ilikiIerinde daha becerili
personelin gOreve getirilmesi ye kurumlarin kendi kendine yeterlitiklerinin arturilmasidir.
Asya ye Pasif1k
Asya ye Paslflk'te
ekonomik durum
Geçtiimiz birkaç onyit içinde bir dizi Asya Ulkesi yeni i sahalari yaratmada baarili olmu ye
yoksuhlui azaltmitir. Ne var ki son kriz bu kazanimlardan birçounu ahip gOtUrmUtUr. Bu durum,
ktiresel piyasalardaki sarsintilara daha açik clurumda olan Dou ye Guneydou Asya utkeleri 1cm
özeltikle geçertidir. Bu ulkelerde 20 mityonu akin insan iini yltuirken çok daha fazia sayida insan
yaksuttuun pençesine dUmUtür. Dier Ulkeler, bu arada daha kapali ekonomitere sahip GOney
Asya Ulkeleri krizden daha az etkiIenmilerdir. Ancak yUksek isizlik ye eksik istihdam oranlariyta
yoksultuk, bu Ulketer 1cm
sorun oluturmaya devam etmektedir.
Uretken istihdam yaratilmass
ye yoksulluüun hafifletilmesi
Dunyadaki bUtUn yoksullarin Uçte ikisi Asya'da yaamaktadir ye ILO'nun böhgedeki bahica
OnceIii tiretken istihdam alanlari yaratmak ye yoksuhluu azaltmaktir. ILO'nun Asya'daki uyeleri,
kuruluun isdihdam konularinda saladii teknik ibirhiinin yeni bir ivme kazanmasini, kent ye kir
yoksuhlarina yardumda yeni giriimterde bulunulmasini istemektedirler. InFocus programlarinin bu
atanda yeni ye kapsamhi giriimlere, bu arada kUçUk iletmelerin gehitiritmesi, emek youn projehere
giriiImesi ye enformel etkinhiklerin yarattil olanaklardan etkin biçimde yararlanilmasi gibi çabalara
destek olmasi gerekmektedir. Becen gehitiriImesiyIe ilgili InFocus programi, insan kaynaklarinin
gelitiiilmesi gereine de yanut verecektir.
IçiIerin daha lyl korunmass
Asya'daki kriz, içileri koruyacak daha gUçlU kurumlara ye pohitikalara gereksinim ohduunu
gostermitir. SUrdUrtilebihir ye emtlikçi bir kalkunma ye uyarlanma, yantuzca ekonomik ye sinai deiI,
ayni zamanda sosyal politikalari da gerektirir. Uyeler, hLO'nun bu alanda, ozelhikte igUcU piyasasinda
daha gehikin kurumlarin yaratilmasinda daha fazia yardum yapmasinu istemektedirler. Bu soylenenin
kapsamina, igt1cU piyasalarini dUzenleyen mevzuatin gelitinhmesine yardumdan, toptumsal yapinin
81
teknik biIeenIerine (Omeöin, içi-iverefl iiikiIerl, i gUvenhii ye salii, sosyal gUvenhk sistemierinin
maliyet ye yarar analizi, isizIik sigortasi, vb. gibi) Ozel yardima kadar deiik giriimIer girmektedir.
Bugün bircok Ulke gene! olarak sosyal gUveniik sistemine datia fazla dikkat gOstermektedir. IgUcu
piyasaiarinifl, omein "yeniden istihdam bUroiari" ya da içi lie yOnetim arasinda gerçekIetiriIecek
yenilikci duzeniemeler gibi kurumlarin yardimu oIduu zaman datia iyi çaIitii gorulmektedir.
Sosyal dayanima kurumlan
Asya'daki knzden bu yana birçok Uike, sosyal dayanimaya katkida bulunabilecek kurumlarin
Onemini vurgulamaktadir. Sonucta, bu ulkeierden kimilerinde, istihdam ye içi-iveren iIikileri
sorunlarunu çOzmeye yöneIik uc tarafli diyaIoglarda belirgin bir arti gOzIenmitir. Bu arada, baarusuz
Omekier de ortaya çikmutir; ancak, kariIiklu danima ye gOru
aIiverii aIikanIiunin arttiöi
gOzienmektedir.
Iveren kuruIuIan
Bu sUrec "Sosyal taraflarin gUçlendirilmesi" InFocus programu lie daha da pekitirilecektir. Bu
sayede, iveren kuruIuIaru, Uyelerine, Ornein içi iIikiIen, i Orgutlenmesi ye tazminat sistemlerl gibi
yonetimie ilgili çeitIi konulardaki yeni yakIaimiaru aktarabiIecekIerdir Program, ayrica, iveren
kuruluIarinifl daha geni
kapsamli konutardaki uzmanluklarinu da getitirebiIir. êrnein Asya
ulkelerinde son dönemde gOrUlen üç tarafli gorümeIet, iveren kuruIuIarinun uluslararasi finans
konularunu da gUndeme almalarinu gerektirmitir.
Içi kuruIuIari
Içi kuruIuIarinun da guçlendirilmesi gerekmektedir. Kimi durumlarda içi kuruIularintn
henUz sendikaIama OzgurIuü gibi kimi en temel hakiari elde etmeleri gerekmektedir. Birçok ülkede
de sendikalar Uye yitirmektedirler. ILO'nun içi kuruIuIarina temsil, kari tarafla gOrume ye
ihtilaflarin çOzUmU gibi alanlarda beceri gehtirlci yardimlarini surdürmesi gerekir. ILO'nun en az
bunun kadar önemli bir baka gOrevi de, piyasa ekonomisi ilkelerine uyum salamaya çahan
kuruIular ye ulkeler bata olmak Uzere, çahanlarun temsilinin oynadii rot konusunda gerekli bilgileri
sosyal ye ekonomik gundemleri
yayginIatirmaktir. Ayrica, sendikalarun, daha geni
lcapsayabilmelenni saIayacak yardumlar açisundan da ILO'ya gereksinimi vardir.
Güçsüz kesimlere korunma
saüIenmasi
Son olarak, gUçsUz kesimlere korunma salanmasina Ozel Onem vermek gerekir. Bolgedeki
çeitii Ulkeler, 1W lie birlikte çaIiarak, Omein çocuk içiIii konusunda Onemli geiime
saIamiIardur. Bul çerçevede, konu kamuoyunun gundemine yerIetiriIirken, çocuklara alternatif
çaluma atanlari salanmaya çahuImitur. Bu etkinlik ILO'nun profihine olumlu katkilar saIami,
82
karmaik ye güç bir konuda ILO'riun deerierini ye katkiiarini gozier OnUne sermitir. çocuk içiIiine
iIikin InFocus programt bu çalimayi sUrdUrmeli ye gDçlendirmelidir.
Avrupa ye Orta Asya
Orta ye Dou Avrupa ülkeien lie Orta Asya'da
ekonomik ye slyasal geçi
Orta Asyada merkezi planiama ekonornilennden plyasa
ekonomileiine, totaliter rejimlerden daha demokratik siyasal sistemlere geçi gUç oimutur. Bu geçi,
Orta ye Dou Avrupa
lie
kimi üIkeierde dierierine gore daha baariIi gerçektemitir.
AB giri standartlanna
ula4malarinda ülkeiere yardim
Geçi sUrecinin sosyal etkilerine katlanmalarina karin bir dizi uilce Onemii ekonomik
ileriemeler saöiamayi baarmitir. Bu Ulkelerden kimlieri Avrupa BirIii CAB) lie OECD'ye katilacaktir.
AB'ne girl, istihdam ye çaltma yaamtyia ilgili alaniarcia haziriikli olmayt gerektirmektedir ye
ILO'nun bir gorevi de AB giri standartlartna uIamalarinda bu ulkelere yardimci olmaktir. Bu
konumdaki Ulkeierth, Omein uygun igUcü plyasasi yapilarl geIitirmeleri, egUdUmlu AB istihdam
politikalarina katulmalaru, çalima yaami lie
i
gUvenhii ye saIuu alanundaki yasai dUzeniemeleri
buna gore ayariamalari gerekmektedir. Gene bu konumdaki uikeler, ayrica daha aktif bir sosyai
diyalog geIitirmeli, sosyal guvenhik sistemierini iyiletirmehi ye firsat eitIii yaratmaya yOnelik
hukmIeri daha eksiksiz biçimde uygulamalidtrlar. Daha Once de sOz ediidii gibi bu, 1LO'nun bir
yanda Avrupa Biriii, dier yanda da OECD lie ibirlii yapacau baIica alanlardan blil oiacaktir.
Ekonomik canlanmaya ye
sosyal istikrara yardim
Baka Ulkeier ise bu alaniarda daha az baariiidiriar. GiriiIen ekonomik reformiar yava
geiimi ya da etkisiz kaimitur. Ustehik aralarindan kimileri siyasai ye etnik çatimalarin, anari ye
savain içine dümUlerdir. Bu iiikelerdeki 1LO uyeleri ekonomik canlanmaya ye sosyal istikrara
büyUk
Oncehik
tanimaktadirlar.
ILO'nun
bu
konumdaki
Ulkelere
yardimci
olabilmesi
için
OngOrUlemeyen krizlere yanit yerme kapasitesini artirmasi, uzun dOnemde ekonomik ye sosyal
istikrann saIanmasina katkida bulunacak bir dizi InFocus programu uygulamasi gerekir. Uyelerin,
pohitika tavsiyelerine ye yardim programlarina temel oiuturacak bir "sosyal ongOrU" gehitirebiImek
ILO'nun ye dier uluslararasu-bolgesel kuruiularin yardimlarina gereksinimleri vardur.
1cm
83
vYenhl yoksulluk
Bu bölgedeki en rahatsiz ecflci konulardan bin "yeni" yoksulluktur. Daha Onceleri bolgede açik
yoksulluk pek azdi. Ancak, geci sureciyle birlikte açik ye yaygin yoksulluk ortaya çikmitir. Ucretler
çok dUuktür ye çou kez hic Odenmemektedir. Emeklilik ayliklart da dUUktür ye yeni yoksullanin
Onemli bir bUlumUnü yaIilar oluturmaktadir. Baimsiz Devietler TopluIuu Ulkeleninde yaayanIarin
durumu, Rusya Federasyonu'ndafl yaanan son mall krizin ardindan daha cia kOtU1emitir.
Ekonomik ye sosyal güvenhik
1cm InFocus programs
Artan yoksulluk, sosyal guvenlik sistemleri Uzenindeki baskulani daha da auiiatirmitir. Bu
noktada, ILO'nun 21. yUzyulda ekonomik ye sosyal gUvenIie Uikin lnFocus programinin izlenecek
politikalar için çerçeve sunmasi ye pratik Onerilerde bulunmasi gerekmektedir. ILO'ya, baarili
uygulamalar konusunda bilgi kaynai, dUnyanun çeitIi Ulkeleninde etkili olabilmi kurumsal
dUzenlemeleri aktaran bir kanal olarak bakilmaktadir. ILO'nun sosyal gUvenlik konusundaki deneyimi,
neyin toplumsal olarak kabul edilebilir, yapulabilir ye sUrdurulebilir oIduuna iaret etmektedir.
Sosyal taraflarsn
guçlendirilmesi
Ancak, sosyal taraflarin guçlenmeleri durumunda ILO'nun bOlgeye daha yaranli olacai da
açuktur. BOlgenin sinai iIikiler açisindan durumu karmaik ye pek çok açidan yetersizdir. Üç taraflu
gOrUmeler yetenince baaruIi olamamaktadir ye toplu sOzlemeler yava ilerlemektedir. Kimi ulkeler
dierIerinden daha baarul, olmulardir. Ancak, genellikie gorulen, yasal çerçevenin yetersizIiinden
içi ye iveren OrgUtleniflin parçalanmi1uöuna dek uzanan bir dizi sorunun varIiidir. Sosyal taraflar
arasinda, kimileri geçmiin guçlU izierini tausa bile, sendikalar daha orgUtlU durumdadir. Iveren
kuruluIarinin tanihi ise henuz çok yenidir ye bu kuruluIar türde nitelik taimamaktadirIar. Devietin
sahip olduu ya da yeni OzeIletirilmi buyUk iletmelerden çok sayidaki kUçUk ye orta olçekli
giniimIere kadar geni bir yelpaze sOz konusudur.
Teknik i$irliine yeni bir yakIaim
ILO teknik ibirIiinin geIiimi
BUtceden ya da bUtçe dii kaynakiardan finanse edilen teknik ibirlii, en somut biçimini
ILO'nun yQrüttüU kalkinma projeleninde almaktadur. Ancak, artuk bu projelenin kapsamina baka bir
dizi etkinlik de girmektedir. Danumankk hizmetleni, ulusal ortakiarla kapasite ye diyalog gelitirme
amaciyla yurUtUlefl etkinlikler ye bu arada çeitli aratirmalar, raponlar ye deerlendirmeler bunlar
arasindadir. Yaklaum, koullara gore demektedir. Daniman konumunda olanlanla ulusal ortaklarin
84
bir
behrli bir sorunu çOzmek amaciyla birlikte çahtikIari kimi durumlarda gUndemde olan, ortak
orenme surecidir. Baka durumlarda ise bilgi ye deneyimlenn toplanip payIaiIdiini gorurUz. Ofis'in
evreden
bu alanda kdklU bir deneyimi vardir. Tarihset oarak bakildiinda, ILO'nun teknik ibirIii dört
geçmitir.
1919-48 -aÜirII,n standart belirlemeye, sinai iIi.kiIere
ye sosyal guvenIIe tanindiöi dönem
191 9-48 dOneminde, odak noktayi standartlarin belirlenmesi oluturuyordu, Buradaki
varsayim, ILO'nun btitUn Uyelerinin, sanayiIemi Ulkelerdekine benzer sorunlarla
karikariya oldukiari idi. Dolayistyla, airlik noktasrni sosyal gUvenlik ye Sinai Uikiler
oluturuyordu.
1948-68 - operasyonel yanlere
a,rIik veriIdii donem
1948-68 döneminde operasyonel etkinliklere doru önemli bir kayma gOrUldU. 196OIarin
bainda ILO'nun toplam butçesinin yUzde 45'i teknik ibirIbii çahmalarina gidiyordu.
ILO'nun halen mevcut bölUmlerinifl çou bu dOnemde kuruImutur.
1989-89 - teknik ibirIIinIn doruu
U
Dunya Istihdam Programi ile birlikte, teknik ibirIii 1969-1989 döneminde doruuna
uIati. Teknik ibirIii, eitim, yoksullukla mucadele, i sahalari açilmasi, enformel
ekonomi ye kadin ye kalkinma gibi alanlara uzaniyordu. Bu teknik ibirIii etkinliklerinin
temelini merkezde yapilan ekonomik ye sosyal aratirmaIar olutururken, bOlgesel
ekipler de bata eitim, istihdam ye çaIima yaaminun yOnetimi gibi somut konulari
ele aliyordu.
1989-99 - projelerden, politika
dan,manhiifla ye kurumsal inaya kayi
Son dOnemde ILO, airIiöini projelerden Ust dUzey politika dan,manhiina ye kurumsal
inaya kaydirmitir. Sonuçta, çocuk içiIii gibi birtakim istisnalar diinda Ofisin yurUttuu
buyUk olçekli projelenn sayisi azalmi, buna kariIik OzellikIe yerel olçeklerde oIuturulan
multidisipliner ekiplerle (ME) yUruttuU teknik teknik dantmanhik hizmetleri yayginlamitir. Gene ayni dOnemde alinan yardimlardaki ciddi gerileme ye UNDP politikalarindaki
deiikIik sonucunda di kaynakiar azaImt ye ILO'nun bütçe dii kaynakiarinda Onemli
85
bir düU gOrUlmutUr.
Uluslararasi teknik fbirIiinde
köklü deÜiikIikIer
Di
flnansmafl kaynakiarinin azalmasi, uluslararasi teknik ibirlii alaninda son on yilda
meydana gelen kOklü deiiktiklerin bir yansimasidir. Zengin Qikelerden yoksul Ulkelere yapilan
yardim, tam da Uke1er di yardumlari etkili biçimde kullanma kapasite ye olanakiarini gelitirdikleri bir
sirada en dUUk duzeye inmitir. Teknik ibirIiinin biçimleri de buna gore deimitir. Geni Olçekli
projelerin uluslararasi uzmanlarca uyguIandii dOnem geride kalmutir. Birçok Ulke kendi ekonomik ye
sosyal sorunlartyla kendi baina uraabilecek duruma gelmitir.
imdi bu ülkelerin aradikiaru,
izleyecekleri politikalar konusuinda dantmanhk ye boyle bir danimanhi*in ie yaradiina ilikin
kanitlardur. Ayrica bu Ulkeler, ani elconomik deimin yarattu; toplumsal krizle de uramak
zorundadirlar. Yapusal nitelik taiyan ye gUnumuzün kureseIleme dalgasuni Onceleyen yoksuHuk ye
eksik istihdam gibi sorunlar vardir ye bütün bunlar uluslararasu topluIuun egudUmlU mUdahalelerini
gerektirmektedrir. Ite, ILOnun teknik ibirIii boyle bir çerçevede ele alinmak durumundadir.
Teknik i$irIiÜinin
yeniden sahiplenhlmesi
ILO, Uyelerinin giderek artan taleplenne yanit verebilmek 1cm teknik ibirlii konusunu daha
siki biçimde ele alacaktir. ILO'nun, gene uyelerinden gelen taleplere yanut olarak, du kaynakiaru
harekete geçirme ye Bildirge hedeflerinin yaama geçirilmesine yonelik çabalari destekleme
yUkumlUlüU vardir.
Küresel ortakl,klar temelinde
etkili teknik iblrIil
Benzer biçimde, ILO'nun donOrlerden oluan topluluun deöien anlayilaruna yanit vermesi
gerekmektedir. ILO çerçevesinde etkili bir teknik ibirliinin, dengeli bUyüme açisindan elverili bir
toplumsal ye kurumsal ortam salanmasi 1cm, yardim alan Ulkelerle ye uluslararasi toplulukia
oluturulacak kUresel ortakliklara dayandirilmasi gerekmektedir. Yeni ye ikna edici programlarin
gelithilmesi durumunda, di yardimlardaki azalma eiliminin tersine çevnlebilecei giderek daha
geni kabul gOrmektedir.
ILO teknik ibIrIiüInln
yeni mecrasi
Uluslararasi çalima Konferansi, ILO'nun Teknik lbirlii Stratejisifli ele alup gOruecektir. Bu,
yeni bir mecranun ortaya çikmastnu saIayacaktir. Bundan sonraki balikta, kimi Onemli konulara ye
yeni yaklaimin ogelerine yer venlecektir.
86
Yeni cerceve
Dörtstratejik amaç ye
teknik ibirIii
Elinizdeki raporun 2. bOlUmunde deinilen dört stratejik amaç, teknik ibirIiinin bavuru
noktasini, yonelimini ye gerekcesini oluturmaktadir. Belili bir teknik ibirhinin bu amaçlarin hepsine
birden katktda bulunacai sOylenemez. Ancak, ibirIiinin, bu amaçlarun tanum1adii daha kapsamli
yaklaimla tutarlihk taimasu gerekir.
ça!ima yaaminda tome! ilkeler ye hakiar. Burada Bildirge, ilk bavuru noktasini
oluturmaktadir. lLO'nun bu amaçla iIikilt callmalarL buyUk Oiçude politika tavsiyelerini, bilgi
aliveriini ye kurumsal destei içerir. Ancak, ortada, daha geni olçekli teknik ibirlii programlari
1cm
bir alan da vardir. Omein, çocuk iciliöine kari mucadele programi bOyledir. Hereye karin,
Bildirge'nin örnein ayrimcilia kari programlar gibi dier ilkelerini de destekeyici olanakiar ortaya
çikabilir.
Istihdam ye gelir. Bu alandaki InFocus programlarinin herbin (insan kaynakiari, kuçUk
iletmeler ye istihdam youn yatirim programlari) etkili istihdam stratejilerini amaçlayan teknik
ibirliine olanak tanimaktadir. Baarili sonuçlar elde edilmesi, birçok kaynain biraraya getiritmesine
bandir. Ancak, ortada ciddi bir potansiyel vardir ye Omein "Afrika için Iv" programinda olduöu gibi
deiik alanlarin birbirini destekiemesi durumunda bu potansiyel daha da artacaktir. Bu balik
altindaki etkinliklerIn herbirinde, "Kadinlar 1gm
Daha cok ye Daha iyi I
programinin ilgili yonlermni de
igermek Uzere, kadinlarin isihdam ye gelir dUzeylerinin yukseltilmesi Ozellilcie Onem taimaktadir.
Sosya! guvenlik Bu amag, teknik ibirlii agisindan onemti olanaklar sunmaktadir. Omeifl
GUvenhi çalima"ya iIikin InFocus programi, deien sinai yapulardan kaynaklanan gUvenhik
sorunlarinu ele alacaktir. Ekonomik ye sosyal guvenlik programi ise, enformel ye kayit diu alanlarda
gahan erkekiere ye kadinlara sosyal koruma ye gelir guvencesi salamaIarinda, bu arada politika
yonelimlenni belirleyip fuglU yOnetsel yaptiar oluturmalarinda Ulkelere yardimci olabihr.
Sosyal diyalog. Diyaloun etkili biçimde yOrUtulmesini salayacak kurumsal gerçeveleri ye
kapasiteyi oIuturmayi hedefleyen Ozel bir InFocus programi vardir. Bu programun, diyaloun Onemli
konularini igeren diner bfltUn InFocus programlanyla da ilikilendiriImesi gerekir. Teknik ibirIi*i
agusundan ele alindiunda, sosyal diyalog hem bir arag hem de bir amagtir.
87
Bölgesel duyarliliklan
yansatan teknik ibirIiÜi
Teknik ibirlii, sayilan bu alanlarin herbirinde, ulusal uzmanlarla birlikte gerçekIetiriIen
dan,manhik, aratirma ye geIitirme hizmetlen, deerIendirme çaIimaIari ya da teknik ibirIii
projeterinin hazurlanip uygulanmasi biçimini alabilir. Hedef, kimi durumlarda hukUmetler, kimilerinde
ise iverenIer ya da içi kuruIuIaridir. Ama hepsi de, dorudan ya da dolaylt biçimde, çaIuan
kesimlere yOneliktir.
Yukartda belirtiten amaclar teknik ibirliinin genel çerçevesini oluturur. Ancak, teknik
ibirliinin somut blçimi yerel koullara baItdir. Bu nedenle tLO teknik ibir1ii etkinliklerini bolgesel
duyarhluklan yansutacak ye yerel uzmanhuktan yararlanacak biçimde dUzenleyecek ye uygulayacaktir.
Gerçekten de, ILO'nun bu tUr duyarliluklarifl hakkini vermesi için ulusal ye uluslararasu deney
birikimini harekete geçirmesi gerekmektedir.
YounIama ye etki
Teknik ibir1iinde younIama
noktalannin yeniden belirlenmesi
ILO, teknik hizmetlerinin kalitesiyle bilinen bir kuruIutur. Ne var ki, dier uzman kuruIularIa
kartlatiruIdttflda ILO'nun teknik ibiiiii programlari sinirlidir ye bu programlar da ceitIi kuçUk
projelere parça1anmt
tanumlanmu
durumdadur. Ofis son dOnemde çabalarinu daha az sayida ye daha net
alanlara younlatirma çabasuna girmitir. Amaç, bu alanlarda daha fazla kaynai
harekete geçirmek ye bOylece etkiyi artirmaktir.
YounIama alanlannin
belirlenmesi
Bu alanlarin ILO'nun dOrt stratejik amaciyla ye kuruluun asil yetkinhik konulariyla ilikiIi
olmasi ye üç tarafli gOrUmelerIe belirlenmesi gerekir. Ayrrca, bu alanlarun yardum alan ye donOr
Olkelerin gereksinirnlerine ye duyarluliklarina karuIuk vermesi satanmandir. Daha Once Onerilen
InFocus priogramlari bu bakimdan bir dizi olanak sunmaktadir. Liste kesinIemi deiIdir,
gereksinimlere gore deiebiIir ancak bunlann en azindan bir balanguc çerçevesi oluturduöu
sOylenebilir.
Hizi, yanit kapasitesinin
ok4turulmasi
ILO'nun, uzun dOnemli teknik ibir1ii programtarinin younIuunu ye etkisini artirirken, ayni
zamanda krizlere hemen yanut verme kapasitesini de gelitirmesi gerekir. Kriz, ister siyasal deiimin,
ister sosyal çatumanin, ister ekonomik okun ya da doal bir afetin sonucu olsun, ILO'nun, donOrler
88
tarafindan salanan olaöanUstU durum fonlarini kullanarak ivedi durumlarda teknik ye dier turde
yardumlar yapmaSl gerekir. Huzli yanit kapasitesinin politika açisindan sonuçlari, raporun 4.
bUlUmUnde daha ayrintdi biçimde ele altnmaktadir.
Teknik hizmetlerde kalite
Aktlf Ortakisk PoIitikasi'nin
geIitiriImeSi
ILO'nun, ulusal Olçekteki UclU taraf bileenlenyIe yakin temasi sUrdUrmesi gerekmektedir. Bu
yakun temas sayesinde, hem bu taraflarin duyarlitiklarinin ülkede venlen teknik hizmetleri
biçimlendirmesi saIanacak, hem de bir bUtUn olarak kuruIuun Oncelikieri buna gore belirlenecektir.
ILO bu gereksinimleri karilamak üzere, 1993 yilinda, daha sonraki geiimeIerin zeminini oIuturacak
bir Aktif Ortaklik Politikasi (AOP) hazu1amitir. Ancak, AOP'nin, potansiyelini gerçekIetirebiImeSi için
yeniden yonlendirilmesi ye daha geni bir OrgUtset ye politik çerçeveye oturtulmasi gerekir. ILO'nun
yonetici organi, ILO hizmetlerinin sunuIu
kanali olarak AOP'nin bir deermIendirmesini yapmi
durumdadir ye bu deerlendirme bir sonraki iki yiuik dOnemde gerçekIetinIecek yeni dUzenlemelenn
temeilni oIujturacaktir.
AOP'ye gore, ILO'nun teknik hizmetlerini1 ulusal Olçekteki uc taraf,n beIirIedii ye ülke
hedeflerine içseIIetirilmi ulusal talepler yOnlendirmektedir. Ancak, ülke amaçlari ulusal diyalog 1cm
bir zemin oIutururken, bu amaçann ILO kaynakiarini yonlendirme bicimi daha cia iyi1etiriIebiIir.
Ulusal programlar, kisa dOnemli, geneHikie sik sik deien politik Onceliklenn olduu kadar, ILO'nun
telcnik beceri düzeyi tarafindan da etkilenmektedir.
Oncelikierin egudümfl
ye younIatinImasi
Due getirilen ulusal oncelikierin Uluslararasi düzeyde yeterli etkiyi yarattii sOylenemez.
Gerekli destekleyici yapilar oImadii sUrece, ulusal Oncelikier Cenevre'deki program Onceilkierine
eitsiz biçimde yansimaktadir. Tek tek (ilkelerin talepleri parça parca ye çeitIidir. Dolayisiyla,
egudUm ye younlama yoluyla etkinhii saIamada henUz pek az fursat yaratilmutir.
Teknik destek, her zaman talep itkili olmali, yerel durumlara ye gereksinimlere yanit
vermelidir. Bununla birlikte, kuruIuun talebi arza gore ayarlama zorunIuluu kaçindmazdir.
Hizmetlerin etkili biçimde sunulabilmesi 1cm, kit kaynakiari kritik bir miktara uIaturacak, Uzerinde
anIamaya varulmi bir Oncelikier temelinin olmasi gerekir. Baka bir deyiIe, Ulkeler istekierini
belirlerken, ILO'nun yonetici organlarunda saptanan stratejik amaçlart gOz OnLine almalidirlar. Bu
soylenenin bir baka sonucu da, ILO'nun, bu ii operasyonel dUzeyde yapabilmeleri için Uyelenne
yardimci olmasi gerektiidir.
89
iyiiemenin saölanabiIecei
potansiyel alanlar
iyiIemenin sa*lanabUecei birtakim potansiyel alanlar ortaya cikmitir. Bu alanlarda
yapilacak bahca i, sahadaki yapilanmalarin rolUnü ye sorumluluklarini
pratikteki sorumluluk
kariikhklarindan ye gil noktalardan kaçinacak bicimde yeniden tanimlamaktir. Halihazurda, kabaca
üç dUzeyde sorumluluk vardir. Ulusal duzeydeki idari ye slyasal roller saha ofisleri tarafindan yerine
getirilmektedir. Teknik desteöe yOnelik ulusal talepler multidisipliner ekipler (ME) tarafrndan
karulanmaktadur. Genel politika yonlendirmeleri ye politikalar arasinda tutarlilik saölanmast
sorumluluöu ise bolge ofislerine aittir. Ilikiler, teknik iIevler ye politika yonlendirimi arasindaki bu
bakiimun iyiIetirilmesi gerekmektedir.
Multidisipliner ekipler
Kimi sorunlar MEerie ilgilidir. Bu ekipier, ILO'nun bUtUn duyarlihklarinun tek bir ekip
tarafundan ele alunmasu durumunda Ulke olçeinde en iyi çaIimanin yapilabilecei varsayimindan
hareketle deuik teknik atanlardaki ILO etkinliklerini birbirine baölamaktadur. Buna karilik, ME'lerin
kimi sorunlarla kariIatukIari gOrulmektedir:
Kritik kut!e. Birçok durumda, özellikie geni bir alana yayulan konularda, ekipler etkiii olamayacak
OIçUde kuçuktur.
BiIeim. Ekipleri o1uturan uyeierle yerel Oncelikier arasinda çou kez bir iiiki bulunmamaktadir.
Ekipierin düzenhi olarak gozden gecirilmesi, gUncel gereksinimiere uyarlanmasu ye uzman
danimanlarIa takviye edilmesi gerekmektedir.
Merkezle ba!anti bulunmamasi ME'Ier teknik program geIitirme çalimalariyIa yeterince
bUtUnIememitir. Sorun, bir bUtün olarak teknik ibirliine daha etkiii destek sistemleri
saIanmasuyta ele alunmatudur.
EtkiIi destek sistemleri
Programlema, deerlendirme ye politika
hazirlanmasinda tutarli bir çerçeve
Teknik ibirIiinin, programlama, deerIendirme ye politika hazurlanmasinda tutarl, bir
çerceve lie destekienmesi gerekir. Bu, icerden finanse edilen etkinliklerle bUtçe dii kaynakiardan
finanse edilenler arasrnda daha fazia tutarliiuk saiayacaktir. Ic kaynakiara dayanan etkinhikler daha
esnek ye çeeittidir; ash duyarluhk konularina yanut vermek 1cm
ILO tarafundan daha iyi kullanulabilir.
Buna kar,hk, diardan finanse edilen etkintiklerde daha Ozel hedefler vardir ye buradaki uygulama
90
devreieri de bUtunuyle farklidir. ILO, bu sinirlamaiar iginde, gerek politika gerekse program
geIitirmede daha fazia tutartitik arayacaktir.
GeIikIn yönetsel denetim
YOnetim Onemli bir duyariilik konusudur. Teknik ibirfli programlari, daha siku yOnetsel
denetimden ye daha esnek usulierden, bu arada daha lied duzeyde saydamlik ye denetlenebiiirlikten
yarar saIayacaktir. Bu çerçevede, daha gelikin izieme ye deerlendirme sistemierine gerek vardur.
Duzenli deerIendirme sayesinde sUrekli iyileme saIanabilir, bu cia 1LO'nun asul yetkinlik alaniarinda
gUçlenmesine, kaynakiara daha ly! uIamasina yardimci olur.
Gene! Merkez'den dahe
çok destek
Genel Merkez'in (GM) desteinin artmasiyia teknik ibirIi*i daha da geIitinlebilir. GM,
sunduöu Ozel teknik hizmetlerden ayri olarak, Omein ILO'nun çeitii konuiardaki genel tutumunu
açiklayan belgelerle net politikalar oiuturmalidur. Bu beigeler daha sonra Ozei durumiara uyarlanabilir
ya da 1LO'nun diner uluslararasi kurululauia yaptui gorumelerin ye ortak hareketlerin zeminini
oluturabiiir. Benzer biçimde,Ulke duzeyindeki etkinhiklenn gelitirilmesi için net operasyonei
çerçeveler çiziimesi de yararli olacaktur.
GM lie saha arasindaki ibirIii
ye egüdümün geIItIriImesi
Bu arada, ILO merkezi lie saha yapisi arasunda daha yakin iliki olmali, bu lid kesimin
etkiniikIeri, Ornein yeni küresel programlarin hazirlanmasinda daha iyi bUtUnletirilmelidir. Bu, daha
fazia etkinhik salanmasunin duinda, hepbiriikte Orenme, yeni kavramlari paylama ye yeni
projeierden ders çukarma süreçlerine de katkida bulunacaktur.
Aratirma kapasltesinin geIitiriImesi
Destein en Onemil Ogelerinden bin, politika kulavuzu ye yenhlik kaynai olarak iigili konularda
yapuiacak aratirmaiardir. Bu alanda bir dizi yeni olanak vardir. Omein Merkez (M), baarihu
uygulamalaria ilghli karilatirmahi bilgilen daha sistematik bicimde derleyip dautabilir. Bununla
basil çOzumteri oimayan sorunlarin varliinu da kabul etmek gerekir. Kuramsal açidan
bakildiunda, Merkez, araturma için en donanimlu birimdir. M, YOnetici Organ 1cm arattrmaIar
birhikte,
hazurlar ye kuresel bir perspektif gelitirilmesinde cle daha yetkin bir konumdadir. Ancak M zaman
zaman yerel gerçekiikierden uzak kaimakta eletinImektedir. Ayrica, Onemli bir teknik kapasiteyl
sahaya aktaran ME'ier de merkezdeki kapasitenin bir ölçUde zayuflamasina yol açmutir. Bununla
birhikte bugün sahada gOrev yapan uzmanlar, Uyelerin giderek artan gundehik talepleri karisunda
temel aratirmalart gerçekletirmede zorlanmaktadirlar.
91
iIetiim teknolojinin potansiyelinden
en üst düzeyde yararlanma
M lie satia aratirmalari arasindaki bu kati ayirim, teknolojiden daha lyl yararlanarak aiIabiIir.
Zaman zaman personelin biraraya gelmesi gerekebiur. Ancak, iletiim teknolojisindeki en son
geIimeIer,
arada
mesafe
oldu*u
durumlarda
da
personelin
ibirIiine
gidebilmesini
kolay1aturmaktadir. KUresei gOrev ekipleri ye çalima gruplari gorU aliveriinde bulunmak ye ortak
etkinlikleri yurutmek Uzere etektronik ortamda biraraya gelebilirler. BOyle yapildtinda, ilkesel olarak,
ILO'nun bütUn aratirmaIarintn somut Ulke deneylmierinin üzerine daha saIam oturmasu salanabilir.
Ancak, bunun 1cm
personelin boyle bir ortak etkinlie yeterli zamani ayirmasi, kuruluun da
kaynakiaruni buna gore planlamasi gerekir.
Kaynaklann harekete gecirilmesi
Bütçe diii kaynakiar
ILO'nun teknik ibirlii, belirlenen hedeflere yonelmi, odak noktasi net programlara
dayandurulmalidir. Ancak, teknik ibirliinin daha etkili olmasu isteniyorsa, kapsamun da geniiemesi
gerekir. Kapsamin genilemesi ise, butçe duu kaynaklari harekete geçirmeye yOnelik ciddi çabalari
gerektirir. ILO'nun bu amaçla çok taraflu ye ikili donOrlerle, bOlgesel kuruluIar ye kalkinma
bankalariyla daha siki baiar kurmasi gerekir. Bunlarin yantsira ILO, Ozet ya da kamusal; yerel,
ulusal, bolgesel ya da uluslararasi dUzeylerde baka potansiyel ortakiar aramaludur. Bu çalumanln bir
konferanslari
bOlümU Ofis tarafindan gerçekletirilebilir. Ornein Ofis uluslararasi donor
duzenleyebilir ya da donor Ulkelerde yapilan teknik çalimatardan fon salamak amacuyla
yararlanabilir. Ancak, bu tUr çaIumalarda ILO'nun butUn uyeleri hepbirlikte yer almalidir.
Yarthm alan ulkelerin hukümetlerinden
gelecek kaynaklar
HUkumetler duzeyinde bakulduinda, Latin Amerika'da ILO'dan teknik yardum alan kimi ülkeler,
bu teknik yarduma takviye amacuyla kendi kaynaklarinu da harekete geçirmilerdir. Orta Avrupa'da ise,
kimi Ulkeler, ILO'nun daha fazla sorun yaayan geçi surecindeki Ulkelerde yaptui çaIimalara destek
amaciyla personel ye tekniz uzmanlik desteöi sunmulardir.
Sendikalann ye iveren
kuruluIanflin rolü
Sendikalar ye iveren kuruluIaru da katkida bulunabilecek taraflardir. Omein çocuk içiIii
koriusunda, bir ulkedeki igi ye iveren kurulularu kaynakiarin daha yoksul Ulkelere aktarulmastnt
salamilardur. Sosyal taraflar, ILO'nun özel vakuflara, kiilere ye
birer araci olabilirler.
i
çevrelenne ulamasinda gUçlU
92
lyimserlik gerekçeleri
lyimser olmak için gerekçeler vardir. DonOrierin, ILO'nun gOrev alanuna giren, kurumsal
yetkinIiinin kabul edildii kritik sosyal konularda iyi dUUnUlmü ye pIanlanmi programlara ilgi
duyma olasuhklan yUksektir. Baarunifl Onemli bir ogesi, potansiyel donOrlere somut ye uygun
programlarla yakIaan ye sistematik biçimde yurütUlen kaynak salama kampanyalarithr. Bu
kampanyalarda, birkaç yila uzanan, inandiruci ye kapsamli programlari destekiemeye yetecek kaynak
bulunmasi amaçianmaludir. 1LO, younlatirilmi
programlari, gelitirilmi iletiimi ye kamuoyunda
belirgin profillyle, kaynak bulmada daha gUçW bir konuma ulaabiIecektir.
Potansiyel ye sinirlilikiar
BütUn bunlara karin, potansiyei konusunda gercekci olmak ye sorunlari Onceclen gormek
gerekir. Deiik dUzeylerde olmak üzere, tanidik bir dizi ikilem sOz konusudur. Buniardan bill,
kaynakiari, talepler ye stratejik amaçiarla uyumlulatirma zorun1uIuudur. Ayrica, birtakim idari
sunirlulikiar da vardir. Omein, geneilikie farkit formattarda farkiu bilgiler talep eden donorlere rapor
hazurlanirken harcanan zamanin maliyeti gibi.
Donorler, mümkUn olduu Olçude, "program
yaklaimiari" benimsemeye, Omein be yillik bir dOnem 1cm Oncetikli amaçiari beiirlemeye, ancak
bunlarun nasil gerçekietirilecei konusunda da 1LO'ya yeterli esneklii tanimaya Ozendirilmelidir.
DonOrler tarafundan genel çaiima programlaruna yapulacak ana yardimiar da program bUtUniUUne
katkida bulunabilir. Bir baka ikilem ise, esneklikle denetlenebilirlik arasindadir. Programlar,
kaynakiari huziu biçimde daittiunda daha etkiii oimaktadir, ne var ki, boyle bir hiz, yönetimin etkiti bir
denetim uygulamasinu guçletirebiimektedir.
Eer ILO bUnyesindeki teknik ibirIii programiaru geniietilecekse, kuruluun kendi usul ye
ilemierini de gOzden gecirmesi gerekir. Bu usul ye iiemIer, temel hedeflerin gerçekletiriimesi
açusindan vazgeciimez olan kaynakiara ulauImasuni guçletirmemefidir.
Ortakliklar
Teknik l$irIiinde ortaklik
Teknilc ibirIiine bu yaklaumdaki kilik sOzcük ortakliktir. Ash iliki, 1W lie hUkUmetler,
iveren kurululari ye sendikalar olmak üzere 1LO'nun baIica biieerIeri arasinda olmalidir. Esasen
bu ortakiuk ILO'nun temel felsefesini oluturmaktadur ye Aktif Ortakiuk Politikasu belgesinde ifadesini
bulmaktadir. ILO, yeni bir çalima kanalina yOneIdii zaman mutlaka bileenlermnin geni desteini
almalu, teknik ibh1iinin amaçlarinun ye araçlarinin beiiriendi*i acik diyaloa oniari da katmatudur. Bu
yulki Ulusiararasi çaIima Konferansi'nda yapulan tart,malar bu alanda yeni bir kaiki
oluturmaktadir.
noktasi
93
Daha genii ittifakiara
yönelme gereüi
Ancak, teknik ibirHöinde ortakIiin bunlarin ötesine gecmesi gerekir. Yalnizea donorler
topluluuyIa deiI baka kiiIer ye kuruluIar1a da daha geni bir ittifaklar at oluturulmali, örnein
ulusal ye uluslararasi aratirma kuruIulariyla ibirlii yapilmali, iletiim alan yoluyla bilgi ye
deneyim aliveriinde bulunulmaludir. Ofis, ayriksi yetkinlie sahip olduu alanlarda, Ozellikle ulusal
ye bolgesel duzeylercie olmak Uzere, ayru kesimleri birbiriyle ilikilendirme ye sinerji oluturma
kapasitesini geIitirmeHdir. Kurulu, Uzel uzmanliklarindan yararlanmak ye amaçlari dorultusundaki
çalimalara daha fazla katmak 1cm içi ye iveren toplulukiartyla kurduu balantilardan
yararlanmalidur.
Programlarda ortaklik
Ortaklik, programlartn uygulanmasunda da belirleylci Onem tair. Pilot olçekte ge1itirilen
teknik ibirlii projelerinin geniletilmesi gerekir. Bunun 1cm ise, kaynakiarin artunlmasundan ye
kurumsal yapularin gelitirilmesinden daha fazia çaba gerekir. Gereken, yerel uzmanlarin ye
yetkililerin yanisura, HDK'lar, i kurululari, kendikalar ye kadin gruplari dahil olmak üzere çok sayida
kanaldan oluan bir aun kurulmasudur.
Uluslararasa ortakilkiar
Bir dier uçta ise, ILO'nun BirIemi
Milletler sistemi ye Bretton Woods kurumlariyla
uluslararasu planda ortakliklar oluturmasu gerekir. 4. BOlUmde daha ayruntuli ele alunacau gibi,
uluslararast ye bolgesel kurulularin coöunun "sosyal gUndem"in Onemini kabul etmeleri ILO 1cm bir
firsat sunmaktadir. Uyarlanmanin sosyal boyutlaru o kadar kapsamlu ye çeitIidir ki, uluslararasi
sisteminin tUmUnün bu alanda uyumlu hareket etmesi gerekir. EgudumlU hareket, Ogelerin birbirini
karulukli tamamlamalarunu salar ye smnerji yaratur. Ulke olçeinde ise ILO, bileenleri tarafundan
belirlenen önceliklerin, kalkinma ibirliöi programlarinda yeterince gOzetilmesini salamak amacuyla
Birlemi Milletler Kalkinma Yardumlari çerçevesm'nde aktif rol oynayacaktir.
Ortak amaçlara ye çikarlara
dayali ortakhklar
Ortaklik, ortak amaçlarin net biçimde algulanmasuna dayanmali, ancak bu arada farkli
kurulularun Ozel çtkarlarinu da dikkate almalidur. ILO herhangi bir ortaklikta, kendi ayriksi konumunu
ortaya koymali ye kendi yaklaimlarina sahip çukmalidur ki, deerlenni, duyarltluklaruni ye amaçlarini
daha geni bir alana yansitabilsifl.
Ortakiuklarun da bir bedeli vardur. Yo*un emek gerektirir ye çok deiik çikarlari dikkate almak
zorundadir. Dolayusiyla, ortakluklara, amaçlari belirleyerek, ortakiari seçerek, getiri ye gOturOleri iyi
94
hesaplayarak girmek gerekir. Bui kayitlara karin, ILO her zaman ortaklik ye ittifak aranii içinde
olmali, amaçlarina ulamak 1cm
bu ortakliklardan pragmatik biçimde yararlanmasini bilmeildir.
95
4.. Kurumsal yetenekier
Yeteneklenn guçlendinlmesi
Bu raporun daha Onceki bdlUmieri, ILO'nun program Oncelikierini ye bolgesei yonelimierini
açiklamuti. Bu bötUm use uygulama sorusunu, yani ILO'nun kendi eylem yetenekierini ele aimaktadir.
Buna yOnelik pohtikaiardan çounun ilerki ayIarda daha da geiitirilmesi gerekmektedir. 1-lepsinin,
sonuçlartn gorulebilmesi bakimindan zamana gereksinimi vardir.
Uc ana alanda ivedi adimiar atilacaktir: Ofis'in iç yonetiminde iyiIetirme; duunseI ye
ilemseI yetenekierini geIitirme; ye di dUnya lie ilikiIerini yeniieyip geIitirme.
Stratejik amaçlarin yonetimle ilgili uzantilari
Ama çlar doruItusunda yonetim
ILO'nun teknik böiumlerinin dOrt stratejik amaç altinda kUmelenmesi, çaIima1anmizi ye
duUnseI enerjimizi, birbirinden ayri ama karuIikIi iiiki icindeki hedefler uzerinde younIaturmamiza
olanak saIamaktadir. Odak nokta ye youniama, prugram uygulamasinda baari acistndan
vazgeçiImezdir. SözU edilen stratejik amaçlardan hareketie, kuruluun orta dOnemde nerelere
uIaacauni daha somut biçimde tanumiayan operasyonel amaçIarin beHrlenmesi mumkUndUr. Bu
operasyonel amaçlarin herbirinde elde edilen sonuçiar olçume ye dorulamaya tabidir. Amaclar
doruItusunda yonetim, hangi kazanimlarun istendiini tanimlayarak personeli disipline eder ye dthtu
saiar. Böylece personelin baarumu da daha nesnel biçimde yargilanabilir. Gene bu sayede, idari
hiyerarilerde uIaulan yargular yerine, ekip çaIumasunin bir uzantisu olarak uzerinde anIamaya
varuImi standartlar ortaya çukar. Ayrica, amaçlar uzerinde youniama ILO'nun di dUnyaya daha net
bir imge sunmasuni saIar, BirIemi Milletier sistemi içinde ye diindaki ortakltklarla iIikiIere katktda
bulunur.
Orgutsel yapi
Biçim, iIevden sonra geimelidir. Stratejik amaçlar, Ofis'in iç OrgUtseI yapisini tanumlar.
Dolayusiyla, Ofis'in Cenevre'deki merkezinin teknik çaIumasu, yUrUtme yetkisine sahip dort grupta
duzenlenmitir: çalima yaaminda ilkeler ye hakiar, istihdam, sosyal gUvenhik ye sosyal diyalog.
Operasyonel amaçlar, tamamlayuci yapulanmalari da bUyuk ölçUde belirler. Ancak, butUnUyle deH;
çUnkü, bu yan yapilanmalardan kimilerinin birden çok amaca hizmet etmesi gerekir. BOlgeler ise, bir
yandan bOlgesel Ozellikieri dikkate alirken, dier yandan merkezdeki bu yapulanmayu yansitacaktir.
96
Teknik ibirIii, di ortaktik ye detim iIevteriyIe birlikte, ILO'yu biIeenIeriyIe, taraflarlyla ye
kamuoyuyla iIikHendiren baIica yonetim sorumlulukiarini oIuturacaktir.
Yönetim ekibi
Amac, bir bUtün olarak Ofts'in içinde kolektif sorumluluk duygusunu yerIetiren, daha fazia
saydamluk saIayan ye Ic iIetiimi geIitiren bir yonetim yapisu yaratmaktir Yönetim ekibi, Genel
DirektOr'üfl bakanIuinda Ofis çaIimaIarini yonlendirecektir. Yönetim ekibinin (iyeteri, farklu stratejik
amaçlarla ilgili ayri ayru etkinhik kumelerinden ye temel yanetim-destek iIevIerInden Ozet olarak
sorumlu olacakiardir. YOnetim ekibinin uyeleri, kendi sorumluluk alanlarundaki iIeri egUdüme
kavuturup denetlemenin otesinde, program politikalarunin o1uturuImasina yardumci olacakiar,
kaynak tahsisi, personel politikalari, Ust dUzey gOrevlilerin belirlenmesi ye program uygulamalarunin
izienmesi ye deerIendirllmeSi gibi ilere de katkuda bulunacakiardir. YOnetim ekibi, ayrica, cinsiyet
ye kalkinma gibi konularin ILO etkinliklerIne içselletirilmesifli de izleyip deerlendireceklerdir.
Tutum deüiimi
Temel yapilanma budur. Ancak UrgUtsel reform, tutum deikIikIerini de gerektirir.
Yapulanma, etkiti program hazirlanmasi ye uygulanmasi açisindan gerekil, ama kendi baina yeterli
olmayan bir on kouIdur. YOnlendirmeyi salayan ye hizmet sunan, yapular deiI insanlardir.
BakaIanni harekete geçiren, orgUtsel deiim ye yenhtenme için gerekhl kouIIari oIuturan, gene
yapular deiI insanlardir. DeerIeri koruyup pekitirmede, insanlarin katilimi ye sahipIenii
vazgecilmezdir. Kusacasi, OrgUtse yapular OrgUtsel kültUru gerektirir.
Yeni bir örgütsel kültür
Bu yeni Orgutsel kOttUr, açik ye canhi bir iç Hetiim ye diyalogdan kaynaktanmahidir. Bu sayede
bUtUn personel kuruIua itikin ortak bir vizyona sahip olmahi, herkes bu vizyonun gerçekhemesine
kendi adina nasul katkida bu(unabiIecei konusunda açuk bir fikir oIuturmandir. Bu, bir sistemden çok
bir sUreçtir; çok kuitürlü ye çok dihhi bir ortamda etkiIeimi ye iletiimi gerektirir. Ic iletiimin
ge1itiritmesifle yonehik stratejide, birbirini karuIukh olarak destekteyip tamamlayacak hem formel hem
de enformel kanahlara gereksinim vardur. Bu anlamda saydam ye katutimci bir Ic diyalog sUrecinin
baIatulmasi, destekienmesi ye izienmesi için bir gOrev birimi oIuturuImutur.
97
Stratejik bütçe
Ama çlar çevresinde orgutlenme
2000-2001 dUnemi 1cm
Program ye BUtçe Onerileri, stratejik ye operasyonel amaçtar
çevresinde Orgütlenmenin ilk ömeini oIuturmaktadir. Bu rapor hazirIandii sirada, ILO'nun YOnetici
Organi'nin bu yeni formata iIikin tepkileri bilinmemekteydi. Ancak, bUtçeye yonehk bu yakIaimin
genet anlamda onay gUrdUU varsayimindan hareketle, gelecekteki bUtçelerin de, gerekli inceitme ye
deiiklikIerle birlikte bu formata sahip oIacaini soyleyebiliriz.
Programin ye butçenin
geIitiriImeSi
Bütçe belgesinin ILO etkinliklerinin amaçlari konusunda açik olmasi, elde edilecek sonuçiari
anlatmasi, programlarin ye etkinliklerin yararlarindan sOz etmesi gerektii konusunda bir gdru birIii
bulunmaktadir. BUtçeyie ilgifl Onerilerin, ILO eylemini gerektiren sosyal ye ekonomik koullari
gereince gOzetmesi için ayni zamanda açik ye yalin olmasi gerekir. Bu kouliar ye ILO eylemi 1cm
varolan firsatlar net biçimde kavranmalidir. BOtçe Onerileri, devirlerini tamamiami geçmi
etkinhikierin basitQe devami biçiminde olmamalidir. Gelecekteki priogram Onerlieri, teknik
programlardan baimsiz olarak gerçekletiriIen sosyal ye ekonomik politika analizierinden
yararlanmalu, bunlarun sonuclari bUtçe haziriama sUrecine içselIetirilmeIidir.
Butçede daha fazia esneklik
2000-2001 dOnemi Program ye Bütçe Onerileri, ayruca, bUtçe esneklii kavramuni getirmekte
ye iki yuilik dOnemde gerçekletirilecek etkinlikierle ilgili gereksiz ayrintuiara girilmemesini tavsiye
etmektedir. Bunlar gelecekte de uygulanmalidir. BUtçe Onenierinin, fill uygulamadan Uz buçuk yli
kadar Once hairIanmasi gerekmektedir. Normal olarak programiarin, hedeflere uiailabiimesi 1cm
uzun zamana gereksinimleri vardur; ancak, bu programiarin deien kouilara gore uyarlanabilmesi
de gerekir. ILO'nun bir yanit vermesi gereken yeni durumlar ortaya çikabilir. Ortaya yeni çikan
durumlari dikkate almadan eldeki bUtçeyi mekanik bir sadakatle uyguiamak, uyeierin mevcut
gereksinmmlerinin karulanmamasi gibi bir tehilkeyl içerir. YOnetici Organ lie Konferansin, butce
Onerilerini gereince deerlendirebilmeleri 1cm yeterthci bilgiye sahip olmalaru gerekir. Ancak, yetetli
bilgi lie lierdeki üç yii içinde yapilacak çalimatarin titiz bmçimde programlanmasi arasinda istenhlen
denge kurulabilir. Gelecekteki bUtçeier bu dengeyl bulmaya çaliacaktir. Bu sUrecin Onemli
girdilerinden bin, yapulan iier hakkunda YOnetici Organ'a ye Konferansa yeterli raponlanin iletilmesidir.
98
Sonuçlar uzerinde odakIama
Stratejik bUtçe haz,rlamaflifl temel Ozellikierinden bin, sonuçlar Uzeninde odaklamadir.
Stratejik amaçlan kuruluufl etkinliklenini yOnlendinr ye bu etkinliklenn tutarli bin yonetsel yapi
etrafinda orgutlenmesini salar. Bunun salanmasi 1cm gerekli olan, amaçlarin gerçeklemesini
taiyanlanlar
salayacak yOnetim sistemleniflin gelitinilmesidir. Bu sistemlen arasinda en çok Onem
arasinda izteme ye deenlendirme yer almaktadtr.
Izieme ye deverIendirme
EtkiIi izieme ye
deerlendirme
Maddi kaynakianin kisitli olduu bugunkU ortamda, kurululardan kaliteli Uriin ye hizmet
sunmalari, eHe tutulur sonuçlar aldiklarini kanitlamalan ye dia hesap verebilmeleni beklenmektedir.
Ozetle, donOnler hakh
olarak verdikieri
paranin
kariliini gormek istemektedirler. Ancak,
kanitlanabilir baari istenmesinin bin baka nedeni daha vardin. Bu, personelin sergiledii baarimin
(performansin) nesnel biçimde deenlenlendinilmeSi ye baarili biçimde yenine getinilen bin iten dolayi
honutluk duyulmasi 1cm
de gereklidir. Ofis'in bUtün bOlUmlerinde ye dUzeylennde etkili biçimde
kullamlan kapsamli bin izleme ye deerdlendirme sistemi bunun için gerekildir.
BugUnkU biçimiyle genel kabul gOrmese bile ILO'da boyle bin sistem halen mevcuttur. Bu
sistem, eksiklikleni ne olursa olsun, Ofis'teki personelin çalimalari planlamasini ye girdilerden çok
çikttlar açisindan dUOnmesini salamitir. Eldekinin üzenne ina edilecek yeni bir sistem, 2000-01
doneminde devreye girecektin.
çaI:manin amaçlara baÜlanmasl
Yeni sistem, çeitli ilkelerden yola çikacaktir. BaIangiç noktasini program ye butçedeki
operasyonel amaclan oluturacaktir. Bu amaçlar iiinda hedefler ye çalima planlarinin yanusira, tek
tek her pensonele uzanan daha alt duzey hedefler belinlenecektir. Bu gOstergelere ilikin baanim
Olçutleri ye bilgi kaynaklan saptanacaktir. Ilgili personel ii her anlamda sahiplenecek, amaçlarin,
hedeflerin ye gostergelerin gerçekçi olmasinu ye herkes tanafindan kavranmasini salamak 1cm
gOrUleni alunacaktur. Sistem yapulan her tUn ii kapsamayacak, ancak hedeflere ulailmass açistndan
kilit Onem taiyan noktalana yen verecektir. Sistem, deiik bOlümler tanafundan yapulan ilerin
niteliine gore uyarlanacaktur.
99
Raporlar
Içte dUzenhi bir rapor sistemi yerIeflrilecektfr. Bu sistem, YOnetici Organ'a program
uygulamalari konusunda bilgi vermek 1cm kullan,lacaktir.
DeerIendirme
Ofis deeuiendirme ilevini daha da pekitirecek, programlar ye etkinliklerle ilgili duzenhi
deerIendirmeIer yapacaktir Bunlar baöimsiz deerlendirmeIer olacakt,r. Deer1endirmeIer devresine
ilikin Oneriler Yönetici Organ'a iletilecektir.
Personel politikalari
Yeni politikalarin uygulanmasifla ye yeni program yönelimlerinin yaama geçirilmesine
yonelik herhangi bir strateji, Ofis personelinde merkeziJemeIidir. Yeni girIimlerin baarisini ya da
baarisizliuni bellrleyecek olan, buyük OIçude1 personelin bilgisi, becerisi ye baIiliidir. Ustelik, bu
politikalarin batan sona gozden geçirilmesi gerekmektedir.
Ortak Sistem ye
personel politikalan
BirIemi MfltetIer sistemindeki dier kuruluIarda olduu gibi ILO'da da temel kouIIar Ortak
Sistem duzeyinde beHrlenmektedir. Bu koullar bir dizi kural içermektedir ye hepsi birlikte ele
aItndiinda idaresi guçlemekte, kUlfetli ilemIere yol açmaktadtr. iLO'nun, bu kurallari daha esnek
kilmak ye Ortak Sistem içindeki farkli kuruIularin koulIarina daha uygun hale getirmek 1cm kendi
baina yapabilecei pek az ey vardir. Bu sistemi denetleyenferi etkilemek ye bOylece sistemi
iyiletirmek ILO'nun Oncelikien arasindadir; ancak bu yava ye sikuntili bir surec olacaktur. Gene de,
Ortak Sistem'in koyduu stn,rlara karin, ILO'nun personel politikalaruni deöitirmek Uzere pek çok
ey yapilabilir. Bu politikalar, gerçek anlamda insan kaynaklari gelitirme yonunde yol almasi
gerekir. Ortak Sistem pek cok kural getirmektedir. Ne var ki, ILO'nun kendisi de bUrokrasi ye
verimsizlik içeren kurallar ye kurumsal duzenlemeler yaratmitir.
Kariyer yapmanin koIaylatiriImaSi
Yeni ya da gelitirIlmi politikalar, lLO'nun bir kariyer hizmeti olduöu gerçeinden yola
çikmalidur. ILO gorevlilerinin çou çalima yaamlarinin bUyUk bdlUmünU kuruluta geçirmekte,
uluslararasi yaam açisundan deerli beceriler ye deneylmier kazanmakta, bu arada doal olarak
karIyerleri ye gelimeleri açusindan birtakim bekientiler taimaktadur. Kurulu, kiisel gelime ye
ilertemenin temeli olarak, verimli çaltma kou1lari yaratarak ye eItim salayarak bu gereksinimleri
100
karilamak durumundadir. Amaç, ILO çalianlariflin dOgUcUnü, yaraticiliini ye kusursuziuk
anlayiinP gelitirmektir.
Personel alimina yeni bir baki
Bu yeni politikalar, ilk ie alila birlikte baIamalidir. BugUnkU sUrec cok yavatir, karar alma
sUrecine çok sayida insan katilmaktadir, personel bOümCi lie program yoneticiieri arasinda ihtilaflara
yol açmaktadir; gOru açisi yeterince geni, seçme Olçutleri yeterince saIikh deildir. Dolayisiyla, bu
konularin yeni batan ele alinmasi, yonetimle ILO çalianlari Birlii Komitesi arasinda personel alimi
konusunda yeni bir anlamaya varilmasi gerekir. Personel aluminin amacu, herkes 1cm açuk olmalidur.
Amaç, mümkUn olan en kaliteli insanlari ie alup ite tutmaktir. Bu arada, cinsiyet dengesine ye
corafl daiIim gerekliliklerine de dikkat etmek gerekir. Ancak, birinci olçut kalitedir.
Baar,m yönetiminifl
iyiIetiriImesi
ILO'nun baanm ydnetimini de iyiIetirmesi gerekir. Burada kastedilen, tek tek her gaitanun
baariminin beliril aralikiarla deerIendirilmesindefl ibaret deiIdir. Kastedilen, baaruma, geIime
alaniarina, i transferlenne ye gerek çaluanin gerekse kuruIuun gereksinimlerine uygun eöitimmn
dUzenli izienmesine dayali kapsamli bir sistemdir. Ust dQzey yonetimin, yeteneklerin belirlenmesine,
daha da gelitirilmesine ye terti sistemine dorudan katilmasu gerekir.
Hare ketJiIik
Ofis'in personel politikalari, önemli sayida inanin sahada goreviendirilmesini sa*lamutIr. Bu
personel atamalarunun bugunku huziyla surdurUlmesi guç olabilir. Izienen politikalar sürdUrUiecek,
ancak daha pragmatik biçimde uygulanacaktir. Asil yetenekierini saha gaIimasinda sergileyen
insanlar da vardir, saha çalimasina uygun olmayanlar da. Zaman zaman, Ofis'in gozettikieri lie
personelin istedikieri birbirlyle uyumayabiIir. Ancak, rotasyon usulu çaIianlar 1cm
kariyer imkanlari
olmalidir. Bunun gibi, kariyerlerini sahada gelitirmek isteyenler için uzun donemle dezavantaj
yaratacak durumiara da Izin veritmemelidir.
Personel-yönetim iIikiIeri
Personel-yOnhetim iIikiIerine yeni bir yakIaima gerek vardur. Gtindemde ollan, bu iIikiIere
temel oluturan ilkeler deiI, bu ilkeleri yaama geçiren uygulamalar ye kurumiardir. Bu
uygulamatarin ye kurumlarun çou geçmie aittir. KiiseI sUrtUmelerm Onceyecek, daha huzti ileyen
mekanizmalar bulunmatudur. Hakemlik ye uzlaticma yollan yeniden gozden geçirilmelidir. ILO
içindeki danima ye gorUmeler, ortak sonuçlara varmak
1cm
sUrdurulmelidir. Bir aniamaya
varilamamasi durumunda neler yapulabilecei önceden belirlenerek, gorUmelere zaman siniru
konulmaludur. Onemli bir konu da, ILO'nun personel ilen bOlUmünde çahanlara daha iyi mesleki
eitim verilmesidir. Personel bOlUmUnde çaivanIar ye ILO çaIuanlari BirIii Komitesi, personel ileri
ioi
ye uzlama gOrUmeIeri konusunda Ozel eitim almalidir. çalima yaamina ilikin konularla ilgili bir
kurulu olarak ILO, kendi ilerini duzenlemede bakalarmdan orenmeye agik olmalidir.
ILO nun bug! iIevi
ILO'nun bilgi iIevi
Burada sOzü edilen, ILO'nun caiima yaamiyla ilgili konularda enformasyon ye bilgi
Uretmesi, gelitirrnesi ye yaymasidir. Bu bilgi ilevi, ILO'nun misyonunufl merkezinde yer almir. ILO,
anayasasi gerei boyle bir yukumlulUe sahiptir. Bu yUkUmiUlüUn, hem genel anlamda ulusiararasi
topluiuun yararlari 3cm, hem de kendi bileenlerinin sosyal diyatoöa etkili biçimde kalilabilmelerini ye
politika getitirmeleiini salamak 3cm yerine getmnirnesi gerekir.
SOzU edilen bilgi ilevi, uluslararasi topluluk içinde ILO'nun kimIiini belirlemekte ye politika
gelitirrnede gUvenilir bir katulumci konumuna getirmektedir. Istihdam ye çaiima yaami konularinda
dunyanin bilgi merkezi olabilecek tarihsel deneylme, siyasal meruiyete ye evrensel kapsama
yalnizca ILO sahiptir. çok tarafit bir sistem içmnde ILO'ya veriten bu bilgi ilevinin kamusal ya da Ozel
baka herhangi bir kuruIua devn sOz konusu olamaz. Bahca gOrev, ekonomik pohtikalarin
belirlenmesinde istihdarnin ye içi hakiarinin gOzetilmesine salamak, turn dunyada insana yakiir i
olanaklarint artirmaktir. Bilgi donanimi, baarili bir tanitim-savunu ilevi lie JLO'nun istihdamla ilgili
duyarliliklari ulusal ye uluslararasi politikalara dahil edebilmesi açisindan vazgeçilmez onemdedir.
Bilgi ilevi, ILO'nun iç iIeyii açisundan da merkezi Oneme sahiptir. Bilgi ilevi, ILO'nun dOrt
stratejik amacindan (sosyal diyalog, teknik
ibirlii,
standart belirleme ye yayin) herbinnin
gerçekletirilmesinin ye rnudahale mekanizmalarinin gelitinlrnesinin balica aracidir. cok tarafli
di*er kuruIuIarla ibirIiöi ye ortakliin temelini de bilgi iIevi oluturur.
Enformasyon teknoloflsinden
daha fazia yararlandmasi
EnformasyOn teknolojisinin, hig kukusuz oynayacak Onemli bir roiU vardir. ILO, genel olarak
aIindiinda enformasyon teknolojisini kendi içmnde yeterli biçimde benirnsemi ye kendi bUnyesine
uyarlamutir. Ofis'in, bileenlerinin, aratirmacilarin ye genel kamuoyunun kullanimina açik saygin bir
web yen vardir. Ancak bu yerin, kullanimin daha da koIayIaaca; biçimde yeniden düzenlenmesi
gerekmektedir. Ilerdeki gorevier, enformasyon teknolojisinin yonetime, Ornein Ofis'in finansal
eriimin
sistemlerine daha fazia içsel1etiiiImesini dayatmaktadtr. ILO yen tabanlaruna
kolayIatirulmasi Onemli bir Oncelik, biIeenlere yararli ye masrafsuz hizmet sunmanin aracudir. Belki
de en Onemli konu, Internet kullanan uygulamalarin daha da gelitirilmsIdir.
102
Arattrma kapasitelerlfli
yeniden canlandirma gerei
Geçmite ILO, sosyal politika anlayiinifl sinirlarinin geIitiriImesinde OncU kurulu olarak
taninirdi. Ne var ki, son zamanlarda kuruluun yeni bilgi Uretme ye yayma kapasitesi dUmU,
uluslararasi akademik ye aratirma çevreleriyle iIikileri zayiflamutir.
Yen! bir bilgi yonefim sistemi
ILO'nun, kendi alaninda kusursuz bir kurulu olarak devam etmesi 1cm yeni bir bilgi yOnetim
sistemi ina etmesi gerekir. Bu sistem, bHgi, lletiim ye aratirma politikalarinun deik bileenlerini
biraraya getirmelidir. Boyle bir sistemin tasariminda, guncel gereksinimler ye kisitliliklar dikkate
alinmalidir. ILO'nun misyonu çeitli teknik alanlara uzanmaktadir; elindeki insani ye mali kaynaklar
sinirlidir; çalima yaamina ilikin bilgilerin edinilebilecei ulusal ye uluslararasi kaynaklar artmitir
ye bunlarin hepsinden yararlanmak gerekmektedir.
Uzanma ye etkiIeim
Bu gerçekler, ILO'nun yeni destekier aramasi gereine iaret etmektedir. Yeni destekier,
istihdam ye çalima yaami konularinda yeni bilgiler uretim yayan iletiim alarunin ye ittifaklarin
oluturulmasiyla salanacaktir. Bu isa, dUnyadaki akademik ye entelektüel cevrelere sistematik
biçimde uzanmayl, bu arada akademisyenlerle aratirma etkinliklerinde pratik iIer yapanlari biraraya
getirmeyi gerektirir. ILO'nun Uluslararasi Emek AratirmaIari EnstitUsü bu çabada Onemli bir rol
oynamalidir.
Bug! uretimine ye iIetiime
yönellk merkezi program
Bu arada ILO, bu tür iletiim alarini baarili biçimde yaratabilmek için kendi bilgi Uretim ye
ileitim merkezi programina sahip olmak zorundadir. Bu çerçevede, Omein istihdam ye çalimada
ana e*ilimlerin aratirtlmasi, veil toplama ye istatistik, veil kullanim sistemleri ye operasyonel ilerle
iik tutacak aratirma sonuçlari, vb. yer almalidir.
Ivedilikie pekitirilip canlandirulmaSi gereken üç alan vardir: aratirma politikasi; ekonomik
analiz, istatistik ye bilgi
ilem; ye
bilginin
politika Onerilerine ye operasyonel giriimlere
dOnuturUlmesifle salayacak huzlu yanut kapasitesi.
Aratirma politikass
Geçmite, lLO bunyesindeki aratirmalari kisutlayan çeitli etmenler vardi. Omein,
aratirma
araturmacinun araturmanin yararu konusundaki kukulari, operasyonel taleplerin
etkinliklerini bomasi ye hepsinden Onemlisi kurulu içinde tutarli bir araturma politikasunin
bulunmamasu gibi. Bu arada iyi iler de yapulmitir ye yapulmaktadur. Ne var ki, bu aratirmalar bile
103
genellikie bOlUk porcUk katmi, insanlara kolay uIaamamitir Ayrica, bu çaIimaIarin ILO'nun
Oncelikieri ye pofltikalariyla ilikisi de sistematik biçimde kuruImamutIr Kusacasi, ILO'da aratirmaya
hem yeterince deer veritmemi hem de aratirma yanhi anIaiImitir.
Arabrma gereksiniminde arti
Bugün ILO bileenIenflifl aratirma talepleri giderek artmaktadir. Aratrma taleplerinin
Son
temeUnde, politika ye operasyonel giriimIer gerekli bilgi ye deneylmin kazansimasi yatmaktadur.
on ytlin deneyimleri bu durumu Ozellikle açtk biçimde ortaya koymaktadir. Aktif Ortakiuk Politikasu,
sahadaki teknik ibirIiinin destekienmesi için daha fazia aratirmaya ye operasyonel kilavuza
gereksinim oIduunu gistermitir. Bu arada, Bretton Woods kuruIulariyIa ye uye Devletlerle olan
iIikiIer, ILO'nun normatif ye dUzenleyici politikalarin ekonomik ye finansal etkileri konusundaki
bilgilerini derinIetirmeSi gerektiini ortaya koymutur.
ILO arat,rmaIarinifl amaci
ILO'da aratirmanin amaci, kendi baina bilgi toplamanin Otesinde, ILO eyleminin niteIiuni
biçimlendirmek ye geIitirmektir. Nihai amaç ise, ILO'nun dOrt stratejik amacunt gerçekletirmek,
cinsiyet ye kalkinma temalarunu bu amaçlara içseIIetirmek ye bütUn bunlari insana yakiir
olanakiarini artirmaya yOnelik çok yOnlü programlarda iIikiIendirmektir.
i
Gene! bir arabrma politikasi
Bu amaçlara uIaulmasu, ILO'nun araturmaIariflin çok yönlU olmasini ye birbirinden farkti
Urunler vermesini gerektirir. ILO'nun genel araturma politikasunin, ILO'nun elindeki bUtün mudahale
araçlarini, yani teknik ibirIiini, standart belirlemeyi ye bilgi toplama-yaymayi guçlendirmelidir. Ofis,
ILO politikasmun mevcut paradigmalaruni ya da modellerini detirebilecek geIimeIeri saptamak ye
ortaya çikan kUresel eHimlerin çaIuma yaamuyIa ilgili boyutlaruni belirlemek için on acid
araturmaIar yapmaludir. ILO programlarinun Ozel yOntemlerini ye tekniklerini gelitirmeIidir (Omein,
yeni eitim yontemleri, mesleki nitelikieri deerIendirmede yeni teknikler, sosyal gUvenhik teknikleri
vb. gibi).
Yen! yonetsel ye orgutsel
çerceveler
Genel bir aratirma stratejisi, ayni zamanda, yeni orgUtsel ye yOnetsel çerçeveleri
gerektirecektir. Burada birkaç konu gUndemdedir: Stratejik bUtçe ye programlar uuinda Ofis
oIçeinde araturma hedeflerinin belirlenmesi; ILO'nun iIgilendii alanlarda di
araturmalari
Ozendirecek uluslararasi bilgi iIetiim aIarinin yaratulmasu; pratisyenlerle akademisyefllerifl ILO
aratirmaIarunda daha fazia kaynamaIaru; ye program analizi ye deerIendirmesini destekleyecek
araturmaIar. Burada kilit Onem taiyan bir konu, LO aratimialarunun sonuçlarinin, Ofis aracuIiiy1a
104
bUtUn biIeenIere ye genel anlamda kamuoyuna yayilmasiclir. Bu ise, ILO'nun yayin pohtikasi ile
aratirma politikast arasinda siki bir iIiki kurulmasini gerektirir.
PLO
1cm
net ye kapsamli bir aratirma politikasi oIutuurIabiImesi için bu konularin
aratirilmasi onerilmektedir.
Ekonomik analizin guçlendirilmesi
Ekonomik analiz kapasitesini
artirma gerei
Aratirma politikasindaki Oncelikierden bin, Ofls'in ekonomik analiz kapasitesinin
guçlendirilmesidir. çaIima yaamina ye toplumsal konulara iIikin pohtikalar ye programlar
gelitiriIirken, kukusuz hukuk, sosyoloji, cinsiyet ye eitim gibi alanlarda da yetkinlik gerekir; bununla
bulikte ekonomik analiz, PLO çaPimalari açusundan vazgeçilmez nitelikteki fikirleri, bilgileri ye
enformasyonu Uretmede belirleylci yen sahip bin girdidir. Ekonomik politikalar, istihdam dUzeylerinin,
igücU piyasalarinda ortaya çikan sonuçlarrn, gelir daihmu OruntUlerinin, sosyal gUvenhik ye sosyat
diyatog kurumlarinin iIeyiinin belinlenmesinde Onemli rot oynar. ILO'nun bu alanlarda sesini guçlu
biçimde duyurmasi gerekir.
Makroekonomik aratirma
ILO'nun makroekonomik aratirmaIara airu biçimde gomutmesi gerekmez; ama kuruIu,
politika tartimaIanna katitmak, makroekonomik politikatarla igUciI piyasahannda ortaya çikan
durumlar arasinda iliki kurabilmek 1cm
bu alanda donanimli olmandir. Gerekti olan, istihdam
eiIimIerinl, makroekonomik politikalarin istihdama ye igucU piyasaharina etkilerini izhemeye, bu
arada makroekonomik anlamda sUrdurUlebitir olan ye Istihdam hedefleriyle tutarlilik taiyan uyarlama
politikalari onermeye yetecek teknik kapasitedir.
Mikroekonomik analiz
ILO'nun çaIsma yaamuna ihikin mikroekonomik analiz kapasitesi eskilere dayanmaktadir.
Bununla birlikte kuruIuun, bu alanda son yihlarda gehien ampirik ye kuramsal bilginin yarattii bUyUk
potansiyeli daha iyi deerIendirmesi gerekir. SOzU edilen bu geIimeiere, igucü plyasalarina iPikin,
gerek firma gerekse hane duzeyinde yUksek nitelikil ye ayritiriImi
venlerdeki zenginIeme eIik
etmektedir. BugUn, ILO'nun deiik jig! alaniarinda, politikalar acisindan anlamli ye geIikin
aratmrmatar yurutme olanakhari mevcuttur. Mikroekonomik anahiz, ayrica, yoksulluk, cinsiyet eitsizIii
ye istihdam OrUntUlen gibi alanlarda çeithi disiphinleri kapsayan aratirmaIar için de onemhi bir araç
olabihir.
105
Kurumlara iIikin aratsrma
Son onyilda, ILO açusindan bUyük Onem taiyan bir alan olan kurumsal ekonomide önemli
geiimeler olmutur. Bu gelimeler, kurumlarin QiUkumetler, firmalar, hukuksal ye sinai iIiki
sistemleri) plyasa ye igUcü He iigili konulari nasii etkiIediklerinifl kavranmasinda yeni açdimiar
saIamitir. Ayni gelimeler, kurumlarin tasarumina, i1eyi ye etkilerine bakuta yeni yaklaumiar da
saIamitir. Sözü edilen bu analitik çaIimanun, ömein isizlik sigortasu, iyeri gUvenhii, e*itim ye
sosyal diyalog gibi deiik alaniara uygulanmasi mUmkündUr.
Kapasite geIitirimine yOnelik adimlar
Bu alanlarda ekonomik analiz kapasitesinin geiitiriimesi, birbiriyle iIikili bir dizi giriimi
gerektirir. ILO'nun ekonomi alanundaki yetkinhii, diardan insan aiim, ye Ust dUzey akademik
danima gruplarinin oluturulmasuyla gelitirilecektir. Gelecekte, teknik program Onerlieri titiz
ekonomik analiziere tabi tutuiacaktir. ILO diinda kalan ekonomik araturma merkezieri ye dier
uluslararasu kuruiuIaria stratejik ortakiiklar kurulmasu için aktif adimlar atilacaktir. Bu adimlar,
ILO'nun tanutim-savunu çaIimaIarinu ampirik kanutlar ye kuramsal bilgilerle destekieme açisundan
buyuk Onem taumaktadir.
Istatistik ye yen kapasitesinin guçlendinilmesi
Daha kaliteli yen
tabanlarinin oIuturuImasi
YUksek katitede ye kolaylikia eriilebilir venter, di
kuilanucutar ye bileenier açisindan
vazgeçilmez Onemde, deiik gereksinimien kardayan bir urUn oIuturur. statistiki kavramlar
geIitirmek ye çaiima yaamuna iiikin verileri yaymak, ulusiararasi dUzeyde ILQ'nun kuruiu yasasi
tarafindan beiirnIenmi gorevidir ye bugUn Ofis9n temel etkinlikleninden binini de bu otuturmakLadir.
Omeöin Ofis, Ulusiararasu Igucu istatiktikleni Konferansi araciiiiyla, eksik istihdam ye enformet
ekonomi alaniarunda yeni standart kavramiarin oIuturulmasina yardimci oimaktadur. Bir sonraki
adum, enformasyon teknolojisinin sunduu olanakiardan yararianarak, uluslararasu istatistikier için
daha fazia Ic uyumiuluk taiyan ye daha kaliteli yen tabanianinun oIuturulmasudtr. Bunun 1cm Uye
Devietlerle daha yakin ibmnliöi içinde çaiimak, bOylece resmi istatistikierin kalitesini ye kapsamint
geiitirmek, bu arada igUcU piyasasu bilgilenini analiz edip yaymatanunda uye Devietlere yardimcu
olmak gerekmektedir.
ça:ima dunyasindaki eüilimlere
iIIkin yeni gostergeler
Yukanuda özetienen butUn ILO programlarinun temelini üstün nitelikte istatistik ye veriler
oIuturmaitdir. çatuma dQnyasinda, Omein enformet ekonomide, sinai iIikilerde, hanelerde ye
iietmeierde ortaya gikan eilimIenin kavranmasi, yeni gostergeleri gerektinir. zeliikie cinsiyet
106
temelinde ayritirilmi veriler, ILO'nun cinsiyet eitsizHkterini belgelemesi ye bunlarin aiImasi 1cm
etkili politikalar geIitiriImesi açisindan bUyUk Oriem tair. Teknik ibirlii ayrica gunceIIetiriImi
plyasa verilerini ye ulustararasi kartlatirmalar temelindeki enformasyonu gerektirir.
ILO istatistikierinin daha
eriilebiIir kilinmasi
LO istatistikierinin dalia eriilebiIir kilinmasina yoneik adimlar atulacaktir. Uluslararast
istatistiklerin ilgilenenlere datia etkin biçlmde da*itIlmaslnI sa*Iamak amaciyla, Omein Eurostat gibi
dier uluslararasi istatistik kuruIu!anyIa ortaklik dahil yeni istatistik hizmet kanallari aratiriIacaktir.
Kuruluun kendi btinyesinde ise, bir yanda Istatistik BOIUmü ye diner bolumler, diöer yanda teknik
ibirIii ye aratirma alanlarinda çalianIar arasinda daha yakin ba*Iantllar oIuturuIacaktir. ILO
istatistiklerinin daha kolay kuHandabilir kilinmasi 1cm, kuilanicilari hedef alan anketier ya da ILO
verileri kuiianicilari arasinda dUzenlenen panelier aracuiiiyia etkiii germ bildirimler saIanacaktir.
Temel hedef, ulusiararasi kullaniciiara daha iyi hizmet verecek ye ILO'nun teknik
programlarin' gerektii biçimde destekleyecek bUtUnlUklU, aktif ye taiep itkili bir istatistik programinin
oiuturulmasidir.
Hizli tepki kapasitesi
Hizli tepki kapasitesi niçin gereklidir?
ILO'nun ortaya çikan sorunlara ye olanakiara huzia tepki verebilecek duruma geimesi, kendini
giderek daha fazia dayatan bir gerekiiliktir. Ortaya çikan durum, aniden patlak veren bir ekonomik krlz
ya da deiim, doaI feiaket, gene aniden ortaya çikan bir toplumsal hareket ya da bir çatumasin
sonrasi olabilir. ILO'nun bu farkli durumiara tepkisi doasi gerei çok farkii oiabiimr. Ancak hepsinde
ortak oian gerekliiik, ilgili dier kuruluIarIa danima ye ibirlii 1cm hizla ye kararh biçimde harekete
geçmek ye ILO'nun yetkiniik alaniarini harekete geçirmektir. Bu gereklilik geni kabul gormekte ye
multidisipliner ekiplerifl Ustlendikierl gOrevin bir bölumUnU oluturmaktad,r. Ne var ki, pratikte, bUtUn
kaynakiarin ayrintih biçimde onceden programianmasi gerekiiIil lie birlikte krizleri beiirleyecek ye
bunlara tepid verecek mekanizmaiarin yokluu, hizli ye esnek mUdahaieien engelIemitir.
ILO'nun bu alandaki kapasitesinin gelitirilmesi dOrt ileyi içerlr: barometre, stratejik planiama,
kaynakiarin harekete geçirlimesi ye egudumU, ye nihayet kapasiteienn mekansai belirlenmesi-
geiitirilmesi.
Barometre
Barometre, ILO'nun çaiimalari açisindan Onemii ye anlamli olan geiimeterin surekli biçimde
izlenmesi ye analiziyle ilgili bir iievdir. Bu ilev çerçevesinde krizlerle birlikte ekonomik,
107
toplumsal, fizllcsel, siyasal ye cinsiyetle ilgili kabarma noktalari Onceden gOrulür ye incelenir;
bunlarin Onemi deöerlendirilir ye kuruIuun hangi alanlarda ciddi bir mUdahale yapmasi gerektii
belirlenir. Bunun
ise,
1cm
ekonomik ye toplumsal eilimIerle olaylann, ilgili bilgilerin
derlenmesinde baIica sorumIuIuu taiyan bolgesel birimlerle yakin ibirlii içinde izienmesi ye
analizi gerekir.
Stratejik planlama
Stratejik planlama iIevi , baramotre aracilityIa saIanan analizi temel alarak verilecek tepkinin
nitellini, bu tepkinin nash veriIeceini, atfimasi gereken adimlarin sirasint ye 11gW kuruIuIar
arasinda yapilacak iböIumQnU belirler.
Kaynaklann harekete geçirilmesi
Kaynaklann harekete geçiri!mesi Va egOdamu, kaynakiarin, Onde duran gOrev neyse hizia bu
gOreve yonlendirilmesi anlam,na gelir. Bu kaynakiar, kendi doalar, gerei, beinli bolUmlerdeki
teknik kapasitelere kariIik dUecekIerdir. Bunun yanisira, di kaynaklarin da gene hizia harekete
geçiiilmesi gerekir.
Kapasitelerin mekensal belirlenmesi -
geIitirIlmesi
Kapasitelerin mekansal belirlenmesi- gelltiriImesi iIevi, teknik bOlUmlerin sorumIuIuundadir.
Eldeki kapasitelerin nerelere daddi.inun sistematik biçimcle ye gerekli gunceIletirmeIerle birlikte
belir}enmesi, elde hangi araçlarin buIunduunun ye farkli ulusal baIamIarda ILO'nun teknik
katkisinin ne oIabiIeceinifl bilinmesi açisindan gereklidir. Bunlar, deiik alanlari kapsayabilir:
Imar iIeri ye istihdam yaratan di*er programlar; sosyal harcamalarin yeniden daiIuminda
yardim; evsizler ya da kisa sureli gOçmenler 1cm
yaturimlara
yOnelik
Infocus
programi,
bu
sosyal guvenlik, vb. gibi. Imar ye istihdam youn
kapasitelerin
bircoöunun
belirlenmesinde ye
guçlendinlmesinde kullanilacaktur. Ayrica, ILO'nun deiik krizlere ye deen durumlara yonelik
tepkilerinin deerIendiri!mesi de, ILO kapasitelerinin nerelerde gUçlendirilmesi gerektiini de
ortaya koyacaktur.
Medya politikas:
Kamuoyunun ILOya ilgisi
Kamuoyunu cahma yaamiyIa ilgili konularda duyarh kilmak, ILO'nun varhk nedenlerinden
biridir. Bir medya stratejisi ise, ILO'nun gOrevine kamuoyu ilgisi çekmenin ye kuruIuun profihini dta
yansitmanin aracidir. ILO son yivarda etkisi giderek artan bir niedya stratejisi izlemektedir. Bununla
108
birlikte, 11.0 çaIuanlarinin ye Uyelerinin medya politikasina daha fazia Ugi ye duyarlilik gostermesi
gerekmektedir.
Konulann özü ye hedef
kitle üzerinde odakIama
Kamuoyunu bilgilendirmede hedef kitle, ILO'nun bileenIerindefl çok Uye Devietlerin
yurttalaridir. Bu, kaçinhlmaz olarak, etkili bir kamuoyu bilgilendirme politikasunin her durumda
bileenIerin duyarliliklariyla artumeyebi1ecei anlamina gelir. Haber olabilecek herhangi bir bahk,
beHrli bir konuya ya da olaya Hikin olmalidir. Medyayi hedef alan çabalarin baariIi olabilmesi için,
bu çabalar, toplantilar ya da birtakim yetkililenn halkin OnUne çukmasi gibi kurumsal sureçlerden çok
korunmasi saydamlit
konularin OzUyIe ilgili olmalidir. Ayrica medya nezdinde inandiriciliöin
gerektirir. ILO'nun medya stratejisi karmaik ye çou kez aci toplumsal gerçekleri ele almak zorunda
oIduundan herkesi her zaman honut etmeyebilir. Tersine, medyanun olaylaru dramatize etme
yonundeki doal eHimiyle bulikte ortaya ihtilafli durumlar da çukabilir. Gelgelelim, bu tUr bUtün
olasIuklaru her ne pahasina olursa olsun peinen dtlamaya çalimak, baariIi bir medya stratejisi He
OrtUmeyecektir.
Urun, verlien mesajdir
GunUmUzde baanli bir kamuoyu bilgilendirme stratejisi ileri dUzeyde teknik bir itir. Bu teknik
iin temelinde, kuruluun çalumaIarinu, medyanin kolay eriebilecei bir tarzda sentezienip sunulmasi
yatar. Bu stratejide çabuk davranmak, canli olmak, verilen mesajiari ampink verilerle destekiemek,
konunun uzmanlarina ye yazarlaruna hemen ulamak gerekir. Son çozUmlemede, etkili ye inandirucu
bir 11.0 medya politikasi, ILO'nun bigi iIevinin de etkih biçimde gerçekIetiriImeSine balidir. Yeni
bilgiler,
istihdam eiIimlerine ye sosyal kurumlara ilikin veriler ye politikalara ilikin yeni
perspektifler, medyarnn ILO'ya yOnelik ilgisinin özUnU oluturrnalidur. UrUnNn kalitesi, en etkili
mesajdir.
D: iIetiim politikasi
ILO'nun butün
bileenIenyIe iletiim
Di iIetiim politikasi medya politikasindan farkit, ancak onu tamamlayicu Oze1lie sahiptir. Di
iIetiim, genel kamuoyuna deil, fill ye potansiyel butün 11.0 biIeenlerine, yani hem "hisse
sahiplerine" hem de "çikaru olanlara" yoneliktir. Dolayisuyla, bu kesim içincle yalnizca sendikalar ye i
cevreleri deöil aynu zamanda parlamenterler, kamu yoneticileri, yargiclar ye çeitIi kurulular da yer
iletiimin amaci, lLO'nun duyarliliklarinin ye politikalarunun uzun dönemde ulusal toplulukiar
alur. Di
109
içinde benimsenmesidif. IIetiim stratejileri, 1LO'nun belirli program hedeflerini gerçekletirmeye
yonelik diyaloglara ye ittifakiara iiikindir. Hedefler arasinda, orne*in $OzlemeIerin onaylanmasi,
politika deiikIikIeri ya da program uygulamaaranin iyiIetiiiImesi vb. yer alir. Amaç, kuru!u lie onun
etkiIeim içinde oIduu çeitIi taraflar arasinda ibirlii yapiimasi ya da en azindan belirii bir anIayi
biriiöine uiatImasidir.
Burada iLO için bir iietiim poiltikasi o1uturuImasi öneriimektedir. Bu iIetiim politikasinin,
gerek mesajiar gerekse yonelinen kitle anlaminda titizlikie be1irIenmi hedeflen oimaiidir. Bu
doruituraki ilk adim, yuksek profluli tanitim-savunu ye eylem kampanyalarina elveriIi az sayida
konunun belirlenmesidir. Bu kampanyalar sirayla baIatiIacak, bu arada ILO biieenleri ye bu
biieenlerin kendi Hetiim alaru tarafindan desteklenecektir.
Dia açiIim
Diva açihmin orgUtsei anlamda çeitli sonuçlari vardir. Deiik hedef kitlelerin duyarluliklarina
yanit verebilmek 1cm
farklt stratejilerin gelitirilmesi, her birine uygun dilin ye enformasyon araçlarinin
kullanilmasi gerekir. Genel anlamda kamuoyuna aciiim, ILO'nun bütUn Ust dUzey yetkililerinin,
sahadaki yoneticilerin, genel olarak bütUn ILO çaluaniarinin gorevidir. Bu kiiierin, eitim ye
yoniendirme lie desteiclenmeleri gerekir. Diva açilimi içeren olaylari ye gOrumeleiin, ILO'nun aktif
olduu bUtUn tilkelerde dUzenhi biçimde programianmasi gerekir. Bu tür etkinlikler, Uikelerin Ozel
gunleri dolayisiyla kendiiiindefl OrgUtlenebilecei gibi, 1LO'nun kendi takvimine gore de yurutülebilir.
örnein, Onemii bir ILO raporunun kamuoyuna açiklanmasu gibi. Bu çercevede amacianan, ulusal
"ILO demekierinin" kuruimasidir. Söz konusu demekler, tek tek Ulkelerdeki iLO etkinliklerini sUreklilik
temelinde destekleyebilirler.
Destek ye kabul
Boyle bir yakla1m, ILO'nun bölge ye yore ofislerinin, temsil ilevIerini, gorevierinin merkezi
bir bOiUmU oiarak guçiendirmeleri gerekLimne iaret eder. Hereyin Otesinde, ILO'nun di dünyaya
daha etkili biçimde tanitulmasi, kuruiuun baariminin, kamuoyunda ne Olçude kabul gOrdUU ye
destekIendiiyIe OlçUlmesi 1cm turn kuruiuun bu çaIimaIari sahiplenmesi gerekmektedir.
Yay:n politikas:
KOresel bir bavuru
noktasi
ILO'nun çaIima yaamina ilikin konularda kUresel bir bavuru noktasu oiarak saygunhiinu
pekitirmede etkili bir yaytn politikasinun vazgeçilmez Onemde yen vardir. Yayin pohtikasi, ILO'nun
110
daha iyi taninmasina ye imgesinin guçlendirilmesine yonelik medya ye iletiim stratejflerini destekler.
Ornein, ILO'nun üç aylik dergisi Infemnational Labour Review OzgUn aratirmaIarun ye politika
analizierinin sonuclarini akademik topIuIua ye pratisyenlere aktarrnakta, bbylece uluslararasi sosyal
politika konularina ye ILO'ya yonelik ilginin sUrmesine katkida bulunmaktadir. Daha aktif bir yayin
stratejisi, dOrt alanda pratik gorevlerin yerine getirilmesini gerektirmektedir.
Kalitenin geIitiriImesi
Birincisi, kalite aratirmaIarina daha fazia onem verilmesi, bunun yanisira dUnyaclaki
akademik kesimlere daha iyi uzanilmasi durumunda, yeni yayinlarin sayisinda Onemli bir arti
sa1anabiIir ye International Labour RevieWa yapilan Ic katkilarin nicelii ye niteIii geIitiriIebiIir.
Yayin sürecinin yönlendirilmesi
kincisi, eer deer taiyacaklarsa, yayintarin zamaninda çukmasi gerekir. Taslak halinde
yapilan bir Oneriden fill olarak yayinin çukmasi arasindaki zaman sUresi kisaltulmalidir. ButünlüklU bir
yayin sUreci bugUn zaten devrededir. Bu bUtünlük icinde, konunun seçimi, ilkyazimin ortaya çukii,
redaksiyon, basim, pazarlama ye sati
ilemleri birbirlyle iIikilendiriImektedir. Ancak, bu sürecin
daha da gelitiriImesi gerekmektedir. Bu ise, ILO'nun bOlUmleri arasundaki egUdum ye ibiiiiinin
arturulmasunu gerektirmektedir.
Tan,tim ye daöitimin geIitinlmeSi
UcUncUsU, ILO yayunlarinun daha geni
birçevreye tanitulmasi 1cm, ILO Yayin BUrosu lie
HalkIa likiler Bürosu'nun, ana yayunlarla Ozel konulardaki dier kitaplarin basin tanutumlarinu ye
medyada yer almasuni salayacak çaIuma1ara devam etmesi gerekir. Genel tanitim ye daitim
çabasunin bir parçasi olarak, di ofisler zincirinin, ticari daöutim irketIerinin ye sati temsilcilerinin,
pazarlama ye satii gelitirebilmeIeri 1cm
destekienmelerl gerekir. ILO yayunlarinin daha yaygin
biçimde daituminda, bilgiye eriimin, pazarlamanun, dautimin ye satiin araci olarak lntemet'ten
yararlanilmalidir. ILO bileenleri ye genel olarak Internet kuflanuculart, kisa sUre içinde, ILO
yayinlarina tUrn metin ya da bolUmler halinde daha kolay ulaabilecekIerdir. Elektronik ortamlarda
da içine alacaktir. BOylece bu derginin
sunuun giderek yayginlamasi, International Labour Reviev/u
tUrn metni abonelere elektronik ortamda sunulacaktur.
IL.O yayinlanna eriimin koIayIatinImasi
Nihayet, ILO yayunlaruna enim, Ozellikie geIirnekte olan ulkelerde, bu yayinlarin flyatlarina
ye potansiyel okurlarin para verip bu yayunlari alabilme gUcUne baIudur. 0 halde buradaki oncelik
tutarlu ye adil bir flyat politikasinin oIuturulmasi. ayrica Ucretsia daöutuma yonelik daha stratejik bir
yaklaim geIitirilmesidir. Insanlara hemen hereymn pahali gelecei yoksul Ulkelerde, subvansiyonlu
ye Ucretsiz dautimun çeItIi biçimleri aratirulabilir. Uzerinde durulan bir baka konu ise, ILO
yayinlarinin deiik dillere çeyrilmesi ye daha dUuk maliyetli basumlarinin yapilmasidur.
111
Küresel ortakl:klar
Küresel ye bolgesel
kuruIuIatIa iikiIer
BirIemi
Miltetler sistemi, Bretton Woods kuruluIari ye belli baIi balgesel kuruluIarIa
içindeki
ilikiIer, ILO açisundan bUyuk Onem taimaktadur. Bu ilikiIer ILO'nun uluslararasi topluluk
profilini belirlemekte ye du dUnyaya açilumini salamaktadir. Gene bu ilikiler, sivil toplumun önemli
ye emek cevrelerinin roUne uluslararast meruiyet salamakta, bu taraflara
kUresel yOnetim düzenlemeleriflde seslerini duyurma ye çok tarafli kalkinma programlarinda yer alma
temsilcileri olarak i
olanai salamaktadir.
Baat olarak hukumetlerarasi nitelik taiyan çok tarafh bir sistemde ILO, sivil toplumun
temsilcilerinin (içiler ye i çevreleri) hUkUmetlerle eit koullarda masaya oturabildikieri tek kurumsal
yapidir.
Dolayisiyla, ILO'nun uluslararasi kurulular sistemlyle ilikileri kartIikIi yarar salayici
nitellktedir.
BM sistemi ye Bretton Woods
kuruIuIanyla iIikiIerin guçlendirilmesi
ILO bu nedenlerle Birlemi Milletler sistemi ye Bretton Woods kurululari He iIikilerini
gUçlendirmeye Onem vermitir. ILO, bata Sosyal Zirve ye Pekin Kadin Konferansu olmak üzere
kUresel konferanslara aktif biçimde kat,lmi, ayri bu konferanslarin takibinde OncUluk eden kurulular
arasunda yer aImitir. Dunya Bankasi ye Uluslararasi Para Fonu (IMF) lIe, mumkün oIduu yerlerde
ortak yakIaumIar gelitirmek 1cm
çaba harcanmi, ekonomik politikalarun amaçlari lie bu amaclari
gerçekIetiriImesifle yarayacak kurumsal araclar konusunda bir anlama zemini bulunmaya
çaluulmutir.
Gelecee bakulduöunda, bu çabalarun sürdUrülmesi gerektii açikttr. Son on yulin deneylmi
gOstermitir ki, akli selim tek bauna hiçbir kuruluun tekelinde deiIdir ye tek baina hiçbir kurulu
eksiksiz ye evrensel olarak benimsenebilir çozUmler gelitiremez.. Herhangi bir uluslararasi kurumun
baansu 1cm
hem bilgi hem de siyasal uzlama gereklidir. Ortakh*a ye birlikte çaIimaya yonelik yeni
sistemler oIuturmaksuzifl, bunlardan hiçbiri salanamayacaktir.
OzIü ye gorev yonelimll ortakliklar
KureseI ortakliklar kavramunin, di iIikiIer kavraminin yerini almasu gerekir. Bu ortakluklarin
biçimsei deil UzIu, basit bir ilikiIenme ye rutin iletiim sistemi yenne gorev yonelimli olmasi gerekir.
112
ILO yeni ortakliklara girmeli ye halihazirdaki ortakliklarinu derinletirmelidir Bu, ademi merkezi bir
ibirlii sistemi içinde gerçekletirilmelidir ancak, ortak ilgi ye duyarlilik alanlarinda daha etkili bir
i!evseI etkileim oluturulmandir. Daha somut olarak, ILO'nun, çahma yaami ye istihdamla ilgili
konularda kuresel bilgi alari yaratmak için oIutuwlacalc ortakliklarda merkezi bir yer almasi gerekir.
ILO bu tUr alari yayginIaturmali, biIeenlerinin bu kaynakiara erIimini koIayIatirmaIi ye bu aIari
karilatirmali sosyal politikalara ilikin veriler vs aratirma sonuçlariyla beslemelidir.
Uzmanhik ye iIiki
aÜlarin,n geIitiriImesi
Boyle bir sistem, gerek uluslararasi toplulua gerekse ILO'ya yeni sorumlulukiar yukler.
Burada, politikalarun beIirIendii kUresel sistemler iyiIetinlmelidir ki, istihdam, buyUme ye sosyal
gUvenhik gibi konular istikrar ye uyarlanma politikalarinda dikkate alinabilsin. Ancak, bu sOylenenlerin
diinda, ILO'nun da pohtikalarin boyle gelitirilmesine katkuda bulunacak uzmanlik ye iliki alarini
gefltirmesi gerekir.
Bu konu çerçevesinde (Ic alanda harekete geçilecektir: Birlemi
Milletler sistemi, Bretton
Woods kurumlaru ye sivil toplum.
Sosyal Zirve'nin takibi
Uk olarak, BirIemi Miiletler Sistemi içinde, ILO'nun Genel Kurul'un 2000 yulu Haziran ayunda
Cenevre'de yapulacak OzeI Oturumundaki Sosyal Zirve'nin sonuçlarini etkili biçimde takip etmesi
gerekir. ILO'nun, Zirve'nin istihdam konusuna gerekli ilgili gOsterrnesini saIamada BM sistemi içinde
merkezi bir yen vardur. ILO, UN ACC Tam lstihdam ye Geçim GUvenlii GOrev Binimi'nin
egUdUmunu salamutur. BOtün bolgelerde ulkelenin istihdam politikalarunin deenlendirmesini yapmi
ye bOlgesel konferanslar dUzen1ernitir. Bu etkinliklenin sonuçlani, Sosyal Kalkinma DUnya Zirvesi'nin
takibiyle ilgili olarak bu yil Kasim ayinda yapilacak ILO Uluslararasi Danima Toplantusu'na
sunulacaktur. Bu toplantudan gikan sonuc, ILOnun Genel Kurul
zel Oturumu'na yapacai katkrnin
temelini oluturacaktir. ILO ayni zamanda, yoksullukla mücadele, sosyal butUnleme ye cinsiyet
eitlii gibi konularda, Zirve'de yapulan baka taahhutlenin destekienmesinde de gOrev almitur.
Bunlar, yalnuzca ILO'nun kendi ozel gOrev alani açisindan deil, uyarlanma ye kalkinmanin toplumsal
hedeflennde daha geni bir uz1ama saIanabiImesi açisindan da Onemli konulardur. BUtUn bunlar,
ILO'nun ECOSOC'ta, Ozellikle de bu kuruluun Kadunin StatUsU ye Sosyal Kalkinma komisyonlarinda
daha fazia gOrev almasunu gerektirebilecektir.
BiIdirgee iIikin ortak etkinhikler
Konferans'in gecen Haziran ayinda benimsediöi ILO'nun QaIIma Yaaminda Temel Ilkeler
vs Haklar Bildirgesi ye Takibi belgesinin, uluslararasi planda tanutumi, kalkinma ye elvenili orLamlanin
oluturuImasi anlaminda da ulusal Olçeklerde gerçekletinlmesi gerekmektedir. Bu, Binlemi Milletler
113
sistemi içinde yer alan ye ILO'nun ibirlii anIamalar' yapti
dUzenlemesifli gerektirir.
Bu tUr ortak
etkinhikier
diöer kuruiuIaria ortak etkinlikler
arasinda kaynakiarin harekete geçirllmesi,
operasyonel projeier ye aratirma programiaru yer alabilir. Difler kuruluiar, Bfldirge'ye ilikin olarak
gOrece daha az aktif gorevler Uslenebilirler. Bu tUr durumiarda 1LO'nun görevi, dier kuruluiarin
etkinhiklerinin kendi giriImlerine ye Biidirge'ye ters dUmemesini salamaktIr.
BirIemi MiIIetIer'de reform
Birlemi Milletier sistemi lie iiikiler, Birlemi Miiletler'de reform baiaminda ele alinmalidir.
1LO'nun bu reforma oiumlu yaklamasi, ancak kendi ayruksi rolUnQ de belirgin kulmasi gerekir. ILO,
bunu iki yoldan gerçekletirebiiir. Birincisi, lLO'nun kendi yapilarinu ye caluma yontemierini yeniden
gozden geçirmesidir ki, bu ie zaten balami durumdadur ye elinizdeki Rapor da bu yoldaki ilk
adimdir. Ikincisi, bir ILO teknik ibirlii politikasi araciliiyia, kuruluun kendi bileenierine oian
yUkUmlUlükleri gozden kaçurilmaksuzin, çok taraflu sistemin gUçlerinden yararlanilabiiirve bu çok tarafli
sistemin koiektif kapasitesi en iyi biçimde kuiianuiabiiir. ILO, Birlemi Milletler sistemi içinde titiz bir
ekip Uyesi gibi davranacak, ibirliini ye ortak etkiniikIeri gelitirecek, Birlemi Milletler imgesinin ye
Genel Sekreter'in Onderlik roiunün pekitirilmesine katkida bulunacaktir.
Bretton Woods kurumlan
Ikincisi, ILO biIeenleri arasinda, Bretton Woods kurumiar, lie daha etki!i ye Ozlll ilikllerin
geiitirilmcsl gerektii konusunda genel bir oydama vardur. Bu kuruIularin etkinlikleri, ILO'nun ulusal
oiçeklerde iiev gordflu koulIaru ye çevreyi beiiriemektedir. SOz konusu kuruiular, kUresel
uyarianmayla birlikte ekonomik ye sosyai kalkunmanin giiçlU belirleylcileridir. Sosyal kurumiar,
istihdam politikalari, igUcU piyasasu dUzeniemeleri, sosyal guvenhik ye çaIima yasaiaru uzerinde
Onemhi etkileri vardir.
Izlenecek politikaya sosyal
perspektifler konulmasi 1cm bir fans
Son gehimeler, iLO, DUnya Bankasi ye IMF lie daha yarariu bir etkiieimin olumasi yolunu
açmitir. Asya, Rusya ye Brezilya'daki mail krizier, surdurüiebiiir ekonomik ye sosyai pohitikalarin ne
olduu konusundaki anlayii Onemii Oiçude deitirmitir. Uyanianma ye yapisai reformiarin, sosyal
oydamaya, istihdama ye sosyal gUvenhie iiikin pohitikalaru ye kurumlari gerektirdii giderek daha
imdi, bu sosyal perspektiflenn, Bretton Woods kurumlannin poiltika
çerçevetenne içsehietirilmesi 1cm bir firsat domutur. lLOnun gOrevi ise, herkesin iIgiiendii
fazla anIauImaktadir.
konufarda ortak yaklaimiar geiitirerek, sUrdUrulebilir bUyUmede sosyal boyutlara ihikin bu yeni
duyarhihiktan yararlanmaktir. Bu ortak yakiaimlar, sosyal kurumlarin ye normatif pohitikalarin
ekonomik gerekçesini oiuturacak Ortak araturmalaria desteklenebiiir. Daha Once de deIniidii gibi
bu, ILO'nun bilgi kapasitesinin arturulmasini gerektirir. ILO boyiece makroekonomik politikaiaru igücU
piyasasl ye yoksuilukia mucadele politikalaruyla iiikilendirebiiecek ye kaikinma poiitikalarinda sosyal
114
kurumiarin ye çaIima yaamindaki hakiarin taidii Onemi vurgulayabilecektir. Ancak, bir noktantn
unutuimamasi gerekir: 1LO'nun Bretton Woods kurumiari He ibirIii, gorev alanlannin ye
biieenierinin farkti olmasi nedeniyie doal sinirlara sahiptir. ILO, geni anlamda kamuoyuna kendi
mesajini iletmek zorundadir ye bu mesajun dier kuruIuIann mesajlaruyia her durumda OrtUmesi
mumkUn oimayabiiir.
Sivil toplumun oIuumu
1LO'nun
sivi! toplumun oIuumuyla ortaya çikan firs atlardan daha
iyi yararlanmasi
gerekmektedir. Uretim sistemlerinin ötesindeki sosyal aktOrler umdi ILO'nun da ilgi alanina giren
konularda aktif durumdadjrlar. Bu konular arasinda insan hakiaru, yoksuilukia mucadeie ye tuketici
sorunlari da bulunmaktadur. Bu aktörlerin kamuoyu ye politikalaru belirleyenler uzerinde güçlü etkilen
vardir. hetiim teknoiojisindeki geIimeIer bu etkiyi daha da artirmitir.
SivU toplum dernekierinin giderek artmasu ye gUclenmesi, bu demekierin ILO lie, bu arada içi
ye iveren kuruIuiari
lie iIikilerinin nasul oIacau sorusunu gUndeme getirmektedir. iLO'nun
biieenleri, bu yeni aktOrlerin varhini ye etkisini gormekle birlikte, guçlenilerifli biraz tereddUtle
karuIamitur. Sivil toplum demekieri ise, iLO He etkiti bir diyaiog geiitirmede zaman zaman
zorIanm,lardir.
Sivil toplum dernekleriyle
1114k1 Va ittifakiar
ILO'nun, içi ye iveren kuruIuIariyla birlikte çaIimak gibi net bir gOrevi ye poiltikasi varthr.
Amac, her birinde ortak hedef ye ilkeiere dayanmak Uzere bu kuruluIarIa pratik ittifak ye iIikiIer
kurmaktur.
Iciier, iverenIer ye hukUmetler, ILO'nun anayasasuyia tanumianmi
biIienieridir.
Kuruiuun temsii ye yonetim mekanizmalarini bunlar belirler. Bu, hiçbir zaman sorun olmamutir ye
bugun de deiIdir. Sendikalar ye iveren kuruiulari, en geni
ye en gUçlU sosyai aktUrier
konumundaduriar. Bu temsili kuruluIar, Uretim sureçiyle dorudan biçimde iiikiIidirIer. Gene ayni
kuruIuIar, genel olarak secimle ibaina gelen yonetimlere sahiptirler ye etkinliklerinden doiayi
kamuoyu tarafundan sorgulanabilirler. BUtUn bu Ozeliikler, sOz konusu kuruIuIara toplumda özel bir rol
tanir. Ayrica bu kuruIuiar, Ozellikie sahadaki kalkunma çabalarinda, ILO'nun kendi biIeenlennin
yetennce temsil oiunmadiklari ya da dorudan yer almadukiari birtakim konularda, çeitii kuruiuiarin
tanutum-savunu beceriterinden ye kaynakiarundan büyUk OiçUde yararianabiiirler.
Bir örnek vermek
1996-97 döneminde IPEC programlarunin Uçte birini dorudan kendileri
uyguIamuIardur. Uiusal Oiçekte, sendikalar ye iveren kuruIuIan, ortak hedefier doruItusunda çou
gerekirse, HDK'Iar,
kez HDK'Iarla birlikte çalumaktadirIar. Bu ortak hedefler arasinda yeni uyelere uIamak ya da yerel
Olçeklerde hukümet kuruiuiaru ye j çevreieriyie biriikte çaIimaiar yapmak da vardir. Kaikinma, içi
hakiaru, cinsiyet, çocukiar, OzUrlUiük ye yaiuiar gibi ILO'nun duyarhlik gosterdii alanlarda sOz
115
sOyleyen ye i yapan kuruluiarIa saha duzeyinde ibiriikierine yonelinmesi ILO için Onemli bir
konudur.
***
IL.O etkinliklerifli geIi,tirecek
özerk yapilanmalar
ILO'nun BirIemi Miltetler sistami içinde kendine ozgu bir yen vardir. Bu da, etkinliklerini
geIitirecek iki ozerk yapilanmaya sahip otmasindan kaynaklanmaktadir. Bunlar, Cenevre'deki
Merkezi'dir.
Uluslararasi Emek Aratirmalari EnstitUsU (IlLS) lie Torino'daki ILO Utuslararasi Eitim
kunuiuun dorudan kendi uzanim alani Otesinde kalan
Her ikisi de ILO'ya hizmet sunmakta,
kesimlerie iIikilenmesini saIamaktadur. Bu iki yapilanma da 30 yili akin bir süredir aktif durumda
olup utustararasi taninmiha sahiptir.
Bin bütün otarak ILO'nufl ileyiine ye çaiimaiarina Uikin otarak bu raporda Onerllen
deiikiUcter, gerek ttL.S'nin gerekse Tonino'daki menkezin etkinlikteninin ye iIevieninin de yeniden
gözden geçinilmesini gerektirmektedir. Burada amac, bu iki yapilanmanin ILO'nun yeni tanimianan
stratejik amaçlarina daha fazia katkida bulunmalarini salamaktir.
Uluslararas, Emek Arat,rmaIan Enstitüsü
Enstitü'nün rolü
EnstitU'nUn rolU, ILO'yu ye bileenienini ilgilendiren konularda poiltikalara temel oiuturacak
araturmaiaru yapmak ye bu konularin geni biçimde tartiiImasini salamaktir.
Enstitü, ILO'ya genel olarak üç alanda yarchmci olmaktadir.
Diyalog 1cm bir forum
Enstitü, ILO'nun üç taraftan oIuan biIeenieni lie uluslararasi akademik topluluk ye diner kamu
oyu Ondenleni arasinda gaynresmi bir diyalog zemini saIamaktadur. GörU ahveriIeninin
gayniresmi ye esnek nitelik taimasi, ILO'ya, pazanhk ye dia kari yukumlUIUk sinunlamalaru
oimaks,zin yeni fikirteni ye giniimIeni tartma oianai salamaktadir.
116
Gelecekteki programlar 1cm
katalizörlük
EnstitU'nUfl aratn'nia aIari ye sonuçlari, program ge!itirmede bir katalizOr i!evi gOrmektedir. Bu
aratirmaIar yeni ortaya çikan ye orta vaciede ILO'nun ilgisini gerektiren emek politikalarinin
belirlenmeSifle yaramaktadir. êmein1 Enstitü, kUreseIIemenin igucü plyasalarinun karuIukIu
baumIuIii açtsindan bir analizini yapmi, boylece çaIima standartlari ye istihdam politikasi
alanlarinda yeni perspektifler gelitirmitir. Bunun yanisira, Enstitü'nün cinsiyet ye toptumsal
d,lanma konutarindaki aratirmalari hem ILO'nun bu konulardaki politikatarinin belirlenmesine
yardimcu oImu, hem de DördUncU Dunya Kadun Konferansi ye Sosyal Kalkinma Dünya Zirvesi
gibi uluslararasi toplantilara katkida buIunmutur.
Eitim ye kapasite inasi
EnstitU, ILO'nun eitim etkintiklerini tamamlamak amaciyla eitim pro gramiari hazurlamakta ye
aratirma ye politika anatizine yonelik kapasite ge1itiriminde ILO biieenlerine yardimcu
olmaktadur.
Enstitü"nün kapasitesinin
daha lyl kullanilmasi
Bu tUr katkilar, ILO'nun sosyat diyalog kapasitesini geDtirmi, aratirma alanunu geniIetmi
ye stratejik programlamada gerek duyulan girdileri sa*Iamutir. Ne var ki, EnstitU'nün potansiyeli,
zorunlu olarak, ILO'nun bu potansiyeli sistematik biçimde kullanma kapasitesi tarafindan
belirtenmekte ye sun,rlanmaktadir (aynu
ey Torino'daki merkez 1cm
de geçerlidir. Sonuçta,
Enstitü'nün ILO Uzerindeki etkisi geneltikie olabiIeceinden daha dolayli gerçekIemitir. Yeni stratejik
program gelitirme sistemi, Ofis OIçeindeki bir aratirma pohtikasiyla birlikte, ILO'nun gelecekteki
program
geIitirme çaIumatarunda
Enstitu'nUn
olanakiarindan
daha
fazia
yararlanilmasini
sa1ayacaktir.
Enstitü 1cm yen! olasilikiar
Yapilacak de*erlendirme, EnstltU'nUn rotUnün gelitinImesi için neler yapiIabiIeceini ortaya
koyacaktur. cmein EnstitU, Ofis olceöinde bir araturma politikasinin belirienmesine katkuda
bulunabilir;
uluslararasi bitgi aIan oluturup ILO'nun uluslararasi akademik top1utua uzanmasuni
saIayabilir; Ofis'in ekonomik atanindaki kapasitesinin gUçtendiiilmesine yardimcu otabilir; ILO
çaIianIaru lie di
araturma kuruluIari arasinda daha fazia etkiIeimi saIayacak bir zemin
otuturabilir. EnstitQ, ILO ye biIeenleri açusundan anlamli ye çalima yaamuna etkisi olacak yeni
eilimIeri ye kuresel geIimeleri belitleme iini sUrdurmeiidir. Enstitü, Uzellikie deiik disiplinleri
kapsamak Uzere, geIecee dönUk, on acid potitika aratirmatan yurutmelidir. Ayruca EnstitU, ILOnun
I
117
dört stratejik amaci arasindaki program bakiim yUzeylerini anaiiz edebUfr; ILO'nun bolgesel
yapilanmalari lie ibirIiinin kapsaminu geniIeterek teknik ibiriiini destekleyecek araturmaIar
yapabilir; ILO'nun bolgesel duzeydeki bileenIerinin kurumsal bilgilerini ye eitim kapasitelerini
gelitirici yardumlarda bulunabilir.
ILO nun Uluslararasi Eitim Merkezi
ILO'nun eltlm programlari
1cm bir araç
Torino Merkezi, ILO'nun istihdam, içi tiakiari, sosyal gUvenhik ye kalkinma yOnetimi
alanlarundaki eitim programlarurlin hazirlanip gerçekietiriImesinde önemll bir aractur. Tonno Merkezi,
BM Personeli Vuksek Okulu ye ulusal taraflar 1cm de eitim saIadi*lndan, aynu zamanda bir bUtUn
olarak Birlemi
Milletler'e de hizmet sunmaktadir. Nihayet Torino Merkezi, kisa bir sure sonra
UNICRI'ye de ev sahipUi yapacaktir (Birlemi Mifletler Boigelerarasi Suç ye Yargi AratirmaIaru
EnstitUsU).
Torino Merkezi lie IL.O
arassndaki IIikiIerin guçlendinlmesi
Torino Merkezi'nin etkinliklerinin, ILO 1cm
Oneriler genel stratejik amaglar ,iunda yeniden
deer1endiriImesi gUndemdedir. Burada gOzetilecek husus, ILO lie Merkez arasindaki etkiieimin
niteIiinin geIitiriImesidir. Bu baIamda birkaç olasuluk uzerinde durulabilir.
Birincisi, Torino
Merkezi'nin
potansiyel katkuiaru,
ILO programlarinin geiitiriImesinde
sistematik biçimde gOz önUne ahnabiiir. DOrt stratejik amacin merkezde ya da sahada teknik ibiriii
programiari ya da projelen aracuhiyIa yaama geçirilmesine yonelik caiuma planlaru yapulurken,
Torino Merkezi'nin katkuiarl uzerinde durulabilir. Ayrica, teknik ibirlii 1cm normal bUtçe kaynakianntn
nasul kuIIanuiacai belirlenirken, boigesel orgUtlenmeler lie ME'ter arasunda daha yakun ibiriiine
gidilebilir.
kincisi,
Merkez, genel olarak ILO teknik ibirlii kapsamunda, kaynakiarin harekete
geçirilmesi, proje yOnetimi, proje deerlendirmesi, teknik etkinliklere yönelik idari destek hizmetlerinin
optimum kullanumi gibi konuiarda yardimci olabilir.
UcuncusU, ILO lie Merkez, Ozel sektOrle ortakiukiar ge1itiriImesmnde
oluturabiIir. Bu konuda daha imdiden Onemii bir balangiç yapi1mutir.
daha yakin ibirIii
118
DOrdUncUSU, Merkez gerek ie yeni ginlerinde gerekse daha sonraki kariyerlerinde ILO
sorumIuluu uslenebilir. ILO, BM ailesi
çaliainlari 1cm eltim programiari hazirlanmasinda baIica
içinde, sisteme dahil kuruIulann eitmini salayan baluca kurum olarak BM çaIuanlari YUksek
Okulu'nu destekiemeye devam edecektir. Torino Merkezi lie EnstitU arasinda, bütün bu alanlarda
daha siki ibir1iine gidilebilir.
Beincisi, Tonno Merkezi, ILO 1cm iletiim ye bilgi yayma anlaminda potansiyel olarak Onemli
160 Ulkeden 6.500 katihmciya eitim vermitir. Merkez,
bir kanaldir. Orneifl, Merkez 1998 yihnda
gelecekte, ILO "UrUnleiini" kursiarina ye eitim materyallenfle sistematik bicimde içseiIetirebilir. Bu
konuda verliebilecek Omekier arasinda Bildirge, EnstitU tarafindan tamamianan aratirmaIar ye teknik
bölUmler tarafindan geIitinIen operasyonel kulavuziar yer almaktadir. ILO bu yoldan uzanum alanini
biIeenIerine, genel olarak BM sistemine ye belli bah boigesel ye ulusal kurumiara doru
yayginIaturabiiir.
Nihayet, 11.0 lie Torino'daki merkez arasunda personel akikanliöu, corafi daiIim olçUtieri de
göz Onunde bulundurularak geçici goreviendirmeler, deitokuiar ye dier yollardan arturulabilir.
Bu rapor, yeni bir yuzyulin
afainda ILO'nun baIica görevini ortaya koymaktadir. Bu,
herkese insana yakiir i oianaklari sa1ama gorevidir.
Rapor,
kalkinma ye cirisiyet eitIiöi perspektifinden
hareketle,
bu
gorevin yerine
getirilmesinde dOrt stratejik amag önermektedir. Bu stratejik amaçlar, birbirine kariIikii baumiidvr ye
ana hedef Uzennde odakIauIabiimesi
1cm
dengeli ye butUnlUklU biçimde yaama gegirilmeleri gerekir.
SOZÜ edilen ana hedef, ILO icinde tutum ye OrgUtlenme deiikIikIerini zorunlu kilmaktadur.
ILO'nun yUnetiim yapulari, pratik gerçeklerden yalutuk, dilayucu Ozel çikarlara dayali böIUcU
bir üç tarafluIIa deiI, ortak çikarlara ye amaçlara dayali bUtünlUklU bir ug tarafluIia dayanmaludir.
ILO, programlarinda yenhiii ye Ic tutarhIui artirmak 1cm teknik ye orgUtsel kapasitelenni
gelitirmek zorundadir. Bu, bilgi, gOrU ye eyiemin giderek artan "kUreseIIii"ne ye ig baIantiIarina
dayanan etkiii diva agulma ye di ortaklik polltikalarini gerektirmektedir. Bu, kaynakiaru ye taleplen
kuruIuun stratejik amaçlari açusindan uziatiran bir teknik ibirIii politikasi gerektirmektedir. Bu,
1LO'nun
kendi etkinliklerinin,
gerektirniektedir.
evrensel çozumierle deii evrensel deerIerIe yOnlendirilmesini
119
Kisacasi, bu raporda yer alan öneriler, gunUmUzdeki küresel deiim sureçlerine tepki vermek
yerine bu sureçleri önceden gOrmeyi amaçlayan kapsamli bir reform programi anlamina gelmektedir.
Bu açidan, Onerilerin, siyasai duyaritiikiara ye kurumsal kUlturlere dokunan karmatk ye hassas
konulari gundeme getirmesi kaçinHmazdir. Bu guclUklerin aiimasi, Ofis lie bileenierinin ortak
girlimIeri ye yakin ibirlii lie mUmkun oiabilecektir.
Sonuçta, ILO'nun halkin gOzundeki imgesi guçienecek, kuruluun çalimaiari daha buyUk bir
etki yaratacaktir Hepsinin Otesinde, ortaya çikan sonuç, ILO'yu, nerede olurlarsa olsunlar, gundelik
yaamlarinin en Onemli etkinlikleri sirasunda erkekiere ye kadinlara hizmet sunan bir kurulu
konumuna getirecektir.