Mühendislik ve Fen Bilimleri 04
Transkript
Mühendislik ve Fen Bilimleri 04
UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF ENGINEERING AND SCIENCES Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Yaz Dönemi Sayı: 4 Yıl:2015 May / June / July / August Summer Issue: 4 Year: 2015 PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) I UHMFD DERGİMİZ HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1. Dergimiz hakemli ve uluslararası indeksli bir dergidir. Her yayın en az iki alan uzmanı hakem tarafından değerlendirilmektedir. İki alan hakemi tarafından olumlu “yayınlanabilir” yönünde rapor almayan yayınlar dergimizde yayınlanmaz. Bu durum karşısında hiçbir yazar(lar) dergimiz üzerinde bir hak iddiasında bulunamaz. Dergimizde yayınlanmaya hak kazanan “Etik Kurul Raporu” bulunan yayınlara dair etik kurul bilgileri yazılı olarak editörlüğe gönderilmesi ve sisteme yayın yüklenirken sisteme yüklenmesi zorunludur. Etik kurul raporu olan ve sisteme bilgisi girilmeyen ya da yazılı olarak editörlüğe bilgileri ulaştırılmayan çalışmalardan doğan her türlü sorumluluk yazar(lar)’a aittir. Dergimizin hiçbir kurulu ve yetkilisi bu konuda maddi ve manevi sorumluluk kabul etmez. Dergi kurul ve üyeleri “yetkilileri” Hukuki yükümlülük altına alınamaz. Her yazar ve yazarlar bu durumu peşinen kabul etmiştir. 2. Dergi hakem ve kurullarında yer alan akademisyen ile diğer yetkililer hakkında yazar(lar) dergi sistem işleyişi sürecine dair bir talepte bulunamaz. Bulunsalar bile herhangi bir bilgi kendilerine verilmez, sistem süreci değiştirilmez. Dergimiz ile ilgili her türlü bilgi derginin web sayfasında www. hmfdergisi.com adresinden edinilebilir. 3. Dergimiz yılda ÜÇ sayı şeklinde çıkmakta her yılın “Nisan – Ağustos – Aralık” aylarının son günü derginin sayısında bulunan tüm makaleler tek cilt halinde dergi web sistemine yüklenir. Dergi web sisteminden makaleler tüm okuyucular tarafından indirilir ve ilgili eser “makale” ve dergimize atıf yapılmak koşulu ile kullanılabilir. Dergimizin tüm sayılarına okuyucular ücretsiz olarak ulaşmaktadır. 4. Dergimizde yayınlanan tüm makaleler (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) kalite belgeleriyle ve (2015/04066 / 2015-GE-17837) Marka patent ile güvence altına alınmıştır. Yayınlanmış olan makaleler kalite, marka patent ve doi bilgileri ile ilgili çalışmanın yazarlarına eserleri hakkında her türlü hukuki hak ve uluslararası güvence sağlamaktadır. 5. Dergimiz basılı ve e dergi olarak yayınlanmaktadır. Print: 2148-4783 / Online: 2149-2484 numarası ile T.C. Kültür Bakanlığından dergimiz hakkında her türlü bilgiye ulaşılabilir. 6. Metin içinde (Yılmaz, 2015: 1) veya (Yılmaz ve diğ., 2015:1) şeklinde kaynak gösterimi, kaynakçada ise YILMAZ, M., (2015). Ergonomi ve Sporda Ergonominin Kulanım ve Öneminin İncelenmesi, UHMFD “Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi”, Sayı: 5, Cilt: 3, ss.1-2 şeklinde gösterilir. Tüm yazarlar dergimizin son güncel sayılarını takip ederek ilgili sayılarda yayınlanan makalelerdeki yazım formatını kendi çalışmalarında uygulayabilir. İnternet kaynaklarında mutlaka erişim tarihi ve son ulaşılabilen internet linkinin tamamının başta kaynakça ve metinin kullanıldığı sayfa altında numaralandırılarak gösterilmesi bir zorunluluktur. II 7. Kaynakça Türkçe alfabe sıralamasına göre düzenlenir. Tüm yazarlar için derginin son sayısındaki yazım formatı dikkate alınmak zorundadır. 8. Dergimiz uluslararası indeksli bir dergi olup dergimizde yayınlanan tüm çalışma ve makaleler derginin yayınlandığı tarih itibariyle ilgili indekslere mail yolu ile ulaştırılır. 9. Dergimizde özgün araştırma, inceleme, derleme, olgu sunumu, proje ve kitap tanıtımı “makale formatında olmak zorundadır” türünde yayınlara yer verilmektedir. 10. Dergimize gönderilen tüm çalışmalar sisteme yüklendiği şekil ve an itibariyle başka bir dergide yayınlanmamış, değerlendirmeye alınmamış ve red edilmemiş olması gerekir. Tüm sisteme yüklenen makaleler yazar(lar) tarafından bu kurallara uyulduğunu kabul etmiş sayılır. Aksi durumda ilgili yazar(lar) hakkında dergimiz hukuki haklarını saklı tutar. Oluşabilecek olumsuzluk karşısında maddi ve manevi tüm sorumluluk ilgili yazar(lar)’a aittir. Dergimiz T.C. Kanunlarına göre hareket eder. III GENERAL INFORMATION ABOUT UHMFD JOURNAL 1. Our journal is a refereed and internationally indexed journal. Each paper is evaluated by two referees who are field experts. The articles not reported as “issuable” positively by two field referees aren’t published in our journal. None of the author(s) can lay a claim on our journal in this case. Data, concerning the ethics committe of the studies, approved to be published in our journal, having the Ethics Committee Report, should be submitted to the editors in written and uploaded to the system with the article. Author(s) should take the responsibility of their articles, having the Ethics Committee Report, which were not submitted to the editors in written and were not uploaded to the system. None of the committes and the authorities in our journal are responsible for pecuniary and non-pecuniary damages. The committes and the authorities in our journal do not have any legal obligations. Author(s) have accepted this situation beforehand. 2. Author(s) cannot make a demand for the journal’s procedure concerning the academicians in journal’s referee board and other boards and other authorities. Even if so, they aren’t given any information, system process cannot be changed. Necessary information about our journal can be obtained from the website of the journal www.hmfdergisi.com 3. Our journal publishes three times a year, all articles in the relevant volume of journal are uploaded to the web system of the journal in one volume on the last day of the months “April / August and December” All readers can download the articles from the journal’s web system and the relevant paper “article” can be used on condition that our journal is cited. Readers can download all volumes of our journal for free. 4. All articles published in our journal are assured with certificate of quality (ISO 9001-2008 Doc. No: 12879 & ISO 14001-2004 Doc. No: 12880) and trademark patent (2015/04066 / 2015-GE17837). Articles published provide their authors with all kinds of legal rights and international assurance regarding their articles with quality, trademark, patent and doi information. 5. Our journal has both printed and online versions. Necessary information about our journal can be obtained from the T.R. Ministry of Culture with the number Print: 2148-4783 / Online: 2149-2484 6. Reference within the text should be (Yılmaz, 2015: 1) or (Yılmaz et al. 2015:1), in the reference part YILMAZ, M., (2015). Analysis Of Ergonomics And The Use And Importance Ergonomics In Sports, UHMFD “International Refereed Journal of Engineering And Sciences”, Issue:5, Volume:3, pp.1-2. All authors must follow the latest volumes of our journal and apply the print IV format of the published articles in their own papers. It is an obligation to indicate the access date of the internet sources and the last accessed full internet link in the references and below the page by giving numbers. 7. References are arranged by the Turkish alphabet. The printing format in the last volume of the journal should be taken into account by all authors. 8. Our journal is an internationally indexed journal, and all articles and papers published in our journal are sent to relevant indices via e-mail by the publication date of the journal. 9. Original research, analysis, compilation, case study, project and book introduction “have to be in an article format” and these publications are also included. 10. All papers sent to the journal and uploaded to the system shouldn’t be previously published, not evaluated and not rejected. All articles uploaded to the system are acknowledged that author(s) conform to these rules. Otherwise, our journal keeps its legal rights reserved. All material and moral responsibility regarding a negative situation belong to author(s). Our journal acts in line with the T.R. Law. V İÇİNDEKİLER ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HYDROGEOLOGICAL PROPERTIES OF THE DRINKING WATER AQUIFERS IN KAYSERİ CITY LAND, CADASTRAL PARCEL, FLOODS AND Mehmet EKMEKÇİ, Onur SÖZÜDOĞRU, Otgonbayar NAMKHAİ, MULTICRITERIA EVALUATION IN GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEM Eyup ATMACA 1-13 Güler YALÇIN SPATIAL ANALYSIS OF SOME HEAVY METALS (NI, MN, CU) IN DRINKING WATER WITH GIS: GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİNİN BÖLGESEL A CASE STUDY FROM THE CENTRAL ANATOLIA ANALİZİ VE ENERJİ ÜRETİM SİSTEMLERİNE UYARLANMASI ÜSTÜNE BİR ARAŞTIRMA REGION IN TURKEY 14-31 65-78 Serpil SAVCI, M. Cüneyt BAĞDATLI Erhan ARSLAN, Hüseyin TOPAL KIZARTMA SÜRESİ VE YAĞ ASİDİ KOMPOZİSYONU AYDINLATMA-GÜVENLİK İLİŞKİSİ VE ÖRNEK BİR UYGULAMA 48-64 Mustafa DEĞİRMENCİ, Mustafa YAZICI, Levent TEZCAN, ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ 32-47 Gülcan KOYUNCU, Belkıs TEKGÜLER Gonca BAYRAKDAR, M. Cengiz TAPLAMACIOĞLU VI 79-92 BAŞ EDİTÖR Mümin ŞAHİN MADEN MÜHENDİSLİĞİ Çağatay PAMUKÇU GEOTEKNİK MÜHENDİSLİĞİ İnan KESKİN BAŞ EDİTÖR YARDIMCISI Murat KORKMAZ Hakan AÇIKGÖZ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ Beşir DANDIL Deniz KORKMAZ BİYOMÜHENDİSLİĞİ Bilge Hilal ÇADIRCI GENEL YAYIN YÖNETMENİ Hakan AÇIKGÖZ MOLEKÜLER ve GENETİK MÜHENDİSLİĞİ Ömür BAYSAL Ayşegül ÜNAL YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Ali Serdar YÜCEL TEKNİK EDİTÖR Burhan MADEN İNGİLİZCE DİL EDİTÖRÜ Gökşen ARAS Gülten GÖKDEMİR TÜRKÇE DİL EDİTÖRÜ Gülsemin HAZER Mustafa TALAS EKONOMİ EDİTÖRÜ Ayhan AYTAÇ ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ Hülya KALAYCIOĞLU YER BİLİMLERİ MÜHENDİSLİĞİ / JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ Mustafa KUMRAL Hüseyin YALÇIN BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ İbrahim Taner OKUMUŞ Hidayet TAKÇI Gülsade KALE HUKUK EDİTÖRÜ Av. Onur BAYKAN Av. Bülent YILMAZ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ Abdullah KEÇECİLER Tamer EREN İzzettin TEMİZ ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME Saliha ALTIPARMAK Gökhan DELİCEOĞLU Işık BAYRAKTAR Aylin ZEKİOĞLU HARİTA MÜHENDİSLİĞİ Ömer YILDIRIM Güler YALÇIN Elif TOPALOĞLU Anıl AKIN İLETİŞİM ve MEDYA EDİTÖRÜ / SEKRETERLİK Michael KUYUCU Ali Murat KIRIK JEOFİZİK MÜHENDİSLİĞİ Oya PAMUKÇU BİYOSİSTEM MÜHENDİSLİĞİ Oktay ERDOĞAN M.Cüneyt BAĞDATLI ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ Ülker Aslı GÜLER Sakine UĞURLU KARAAĞAÇ ELEKTRİK ve ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ Mustafa ŞEKKELİ Mahit GÜNEŞ Resul ÇÖTELİ Ahmet GÜNDOĞDU Mehmet ÜSTÜNDAĞ Hakan AÇIKGÖZ İpek ATİK Ö.Fatih KEÇECİOĞLU GIDA MÜHENDİSLİĞİ Aslı UÇAR Bedia ŞİMŞEK Şerafettin ÇELİK KİMYA MÜHENDİSLİĞİ Mehtap ERŞAN MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ Orhan ÇAKIR Rasim İPEK Cem ÇETİNARSLAN Mehmet Baki KARAMIŞ Ayşegün AKDOĞAN EKER İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ Erdoğan ÖZBAY Osman KARA Veli SÜME İnan KESKİN Hacer ÇOLAK Erkan KANTAR ZİRAAT MÜHENDİSLİĞİ Şerafettin ÇELİK Bülent EKER Elmas ERDOĞAN Murat YAVUZ Öner DEMİREL LİF ve KAĞIT TEKNOLOJİSİ Derya USTAÖMER VII YAYIN KURULU Mümin ŞAHİN Ayhan AYTAÇ Murat KORKMAZ Veli SÜME Aslı UÇAR Bilge Hilal ÇADIRCI Bedia ŞİMŞEK Derya USTAÖMER Osman KARA Mehtap ERŞAN Oya PAMUKÇU Ömer YILDIRIM Tamer EREN Hidayet TAKÇI Hülya KALAYCIOĞLU Çağatay PAMUKÇU Ülker Aslı GÜLER İzzettin TEMİZ İnan KESKİN Hakan AÇIKGÖZ Ömür BAYSAL Ayşegül ÜNAL Mustafa KUMRAL Mehmet BAKİ KARAMIŞ Cem ÇETİNARSLAN Şeraffettin ÇELİK Orhan ÇAKIR Av. Onur BAYKAN Av. Bülent YILMAZ ULUSLARARASI BİLİM KURULU Peter CHILDS Ellen ARRUDA Arvind ATREYA Ackerman MARK S. Pete WALKER Jory HANCOCK Nikos CHRONIS Samantha DALY Sergio A. ALVAREZ Robert SIGNORILE Angela NORWOOD Graham B. CAMPBELL Tory FAIR Abney STEVEN Daniel ADLER Alfredo GISHOLT Eric ARMSTRONG Erika BATDORF Rebecca CAINES Jake ABERNETHY Panos PARPAS Dirk PATTINSON Lain PHILIPS Rayhaneh AKHAVAN Richard BALL Carolyn HAYLES Josef KNOTT Marco AURISICCHIO Billy WU YAYIN KABUL ETTİĞİMİZ ALAN VE DİSİPLİNLER • Atmosfer ve Meteoroloji Mühendisliği • Lif ve Kağıt Teknolojisi • Bilgisayar Mühendisliği • Maden Mühendisliği • Biyomühendisliği • Makine Mühendisliği • Biyosistem Mühendisliği • Matematik Mühendisliği • Çevre Mühendisliği • Mekatronik Mühendisliği • Diğer Mühendislik Dalları • Metalurji ve Malzeme • Elektrik ve Elektronik • Mimarlık • Endüstri Mühendisliği • Moleküler ve Genetik • Fizik Mühendisliği • Nükleer Mühendisliği • Gemi Mühendisliği • Orman Endüstri Mühendisliği • Geoteknik Mühendisliği • Petrol Mühendisliği • Gıda Mühendisliği • Tekstil Bilimleri Mühendisliği • Harita Mühendisliği • Yer Bilimleri Mühendisliği • Havacılık ve Uzay Mühendisliği • İnşaat Mühendisliği • Jeofizik Mühendisliği • İşletme Mühendisliği • Jeoloji Mühendisliği • Kimya Mühendisliği VIII DISCIPLINES • Atmosphere and Meteorology Engineering • Fiber and Paper Technology • Computer Engineering • Mechanical Engineering • Mining Engineering • Bioengineering • Mathematical Engineering • Biosystems Engineering • Mechatronics Engineering • Environmental Engineering • Metallurgical and Materials • Other Engineering • Architecture • Electrical and Electronics • Molecular and Genetic • Industrial Engineering • Nuclear Engineering • Physics Engineering • Forest Industry Engineering • Marine Engineering • Petroleum Engineering • Geotechnical Engineering • Textile Science and Engineering • Food Engineering • Engineering Earth Sciences • Geomatics Engineering • Civil Engineering • Aerospace Engineering • Business Engineering • Geophysical Engineering • Agricultural Engineering • Geological Engineering • Chemical Engineering IX DERGİNİN TARANDIĞI İNDEKSLER X DİĞER DERGİLERİMİZ 1. BESLENME ALIŞKANLIKLARI 2. KADIN HASTALIKLARI VE JİNEKOLOJİ 3. ORTOPEDİ TRAVMATALOJİ 4. PAZARLAMA VE PAZAR ARAŞTIRMALARI 5. İKTİSAT VE EKONOMİ YÖNETİMİ 6. MULTİDİSİPLİNER SOSYAL BİLİMLER 7. SPOR SAĞLIĞI TIP BİLİMLERİ 8. EDEBİYAT VE İLETİŞİM ARAŞTIRMALARI 9. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ARAŞTIRMALARI 10. HEMŞİRELİK 11. MİMARLIK VE TASARIM 12. PSİKİYATRİ VE PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI 13. MÜZİK VE SAHNE SANATLARI 14. EKONOMİ YÖNETİMİ VE ARAŞTIRMALARI XI http://www.dbhadergisi.com http://www.jacsdergisi.com http://www.otshdergisi.com http://www.uhpadergisi.com http://www.iibdergisi.com http://www.uhbabdergisi.com http://www.sstbdergisi.com http://www.uhedergisi.com http://www.aceddergisi.com http://www.khsdergisi.com http://www.mtddergisi.com http://www.uhpdergisi.com http://www.uhmadergisi.com http://www.uheyadergisi.com Hakan AÇIKGÖZ Editör Değerli Okurlar., Dergimizin bu sayısında toplam 6 çalışmaya yer vermiş bulunmaktayız. Yine bu sayıda birbirinden değerli araştırma ve Uygulama çalışmaların sayıya kazandırılmasında aktif görev alan sayı hakemlerimize ve emeği geçen tüm dergi çalışanlarına teşekkür ederim. Her geçen sayıda farklı yazarlara ve araştırmacılara ait çalışmalara yer vermekten ayrıca mutluluk duyduğumuzu iletmek isterim. Uluslararası farklı indeks başvurularımız da hızla devam etmektedir. Umut ediyoruz en kısa sürede dergimiz hak ettiği yere gelecektir. Siz değerli okur ve yazarlarımızın desteği ve katkılarıyla bu inancımızın çok ivedi bir şekilde hayata geçeceğine olan inancımız tamdır. Her sayımızda olduğu gibi bu sayımızda da değerli çalışmalarını bizlerle paylaşan yazarlarımıza ayrıca teşekkür ederiz. Bir sonraki sayımız Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarını içine alacak şekilde sistemdeki yerini alacaktır. Şimdiden tüm okur ve yazarlarımıza esenlikler diler saygılarımızı sunarız. (Dergimizde etik kurul raporu gerektiren her türlü çalışmada yazar(lar) editörlüğe ve derginin sistemine yayın yüklerken gerekli etik kurul rapor bilgilerini girmekle yükümlüdür. Hiçbir koşul ve şartlarda oluşan ya da oluşacak bir sorunda problemde dergimiz, yayın kurulu, imtiyaz sahibi, yazı işleri, hakem ve bilim kurulları sorumluluk kabul etmez. Yazar(lar) bu bilgiyi dergiye yazılı olarak vermekle yükümlüdür. Bu konuda tüm sorumluluk yazar(lar) a aittir). Basın Yayın Kanunun “5187” gereğince basılı eserler yoluyla işlenen fiillerden doğan maddi ve manevi zarar m-13-14 kapsamında dergimizde yayınlanan yayınların içeriği ve hukuki sorumluluğu tek taraflı olarak yazar(lar) a aittir. Dergimiz, yönetim, hakem, editör, bilim ve imtiyaz sahibi bu yükümlülükleri kabul etmez. Dergimizde bilimsel içerikli, literatüre katkı yapan, bilimsel anlamda değer ifade eden çalışmalar kabul edilir ve yayınlanır. Bunun dışında siyasi, politik, hukuki ve ticari içerikli fikri sınai haklar kanununa aykırılık içeren yayınlara yer verilmez. Olası bir olumsuzluk durumunda yazar(lar) doğabilecek her türlü maddi ve manevi zararı peşinen kabul etmiş ve yüklenmiştir. Bu nedenle ikinci üçüncü ve diğer şahıs ile kurumlar konusunda dergimiz yönetimi ve kurulları hiçbir sorumluluğu kabul etmez. Bu yönde dergimiz ve kurulları üzerinde bir hukuki yaptırım uygulanması söz konusu olamaz. Eserlerin içeriği ve mevcut durumu yazar(lar) ait olup dergimiz bu yayınların sadece yayınlanması ve literatüre kazandırılması aşamasında görev üstlenmiştir. Tüm okuyucu, kamuoyu ve takipçilerine ilanen duyurulur. XII Dear Readers., We have included 6 papers in this volume of the journal. I thank our referees of this volume and all staff taking an active part in preparation of valuable researches and compilation studies for this volume. We feel the pleasure of giving place to the studies of different authors and researchers each day. Our applications for other international indexes are going on. We hope that our journal will reach to the place it deserves. We believe that this will realize so fast thanks to your support and contributions. Our next volume will be in the system in a way to include the months of september, october, november and december. I wish all the readers and authors welfare and joy. (In any kind of study requiring ethical board report in our journal, author(s) is/are obliged to enter the data of necessary ethical board report while uploading their publication in editorship and journal system. Our journal, publication board, grant holder, editorial office, referee and science boards do not undertake any responsibility for a problem to occur under any circumstances and conditions. Author(s) is/are obliged to give this information to journal in written. All liability in this issue belongs to author(s)). As per the “5187” of Press Law, material and emotional damage arising from the actions via published works, the content and legal responsibility of the publications published in our journal within the scope of m-13-14 unilaterally belong to author(s). Our journal, executive board, referees, editor, science board and publisher don’t accept these obligations. The scientifically valuable papers with scientific content which contribute to literature are accepted and published in our journal. Apart from this, the papers with political, legal and commercial content which are against the intellectual property rights are not accepted. in case of a possible negative situation, author(s) is/are regarded as accepting and undertaking all kinds of possible material and emotional damage beforehand. Therefore, our journal’s management and other boards don’t accept any responsibility regarding the second, third and other persons and institutions under any condition. in this sense, a legal sanction on our journal and its boards is out of question. The content and the current status of the papers belong to author(s) and our journal only takes part in the publication of these papers and contribution to literature. Respectfully announced to all readers, public and followers by publication. XIII A CED UHMFD ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ International Refereed Journal of Engineering And Sciences LAND, CADASTRAL PARCEL, FLOODS AND MULTICRITERIA EVALUATION IN GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEM(1) ARAZİ, KADASTRO PARSELİ, SEL VE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNDE ÇOK- KRİTERLİ DEĞERLENDİRME Güler YALÇIN1 Osmaniye Korkut Ata University, Department of Geomatics Engineering, Osmaniye / Turkey Öz: Ülkelerin en önemli ve değerli zenginlik kaynaklarından biri topraktır, arazidir. Arazi ile insan arasındaki ilişki, ülkelerin sosyal, politik ve ekonomik sorunlarıyla yakından bağlantılıdır. Kadastro bu ilişkiyi tanımlamada kullanılan araçlardan biridir. Aynı zamanda kadastro parseli Mekansal Veri Altyapısının ana temalarından biridir. Sel felaketi verdiği yıkıcı etkilerden dolayı en büyük afetlerden biridir, dolayısıyla bu çalışmada sel riskine açık alanları ve kadastro parsellerini analiz edebilmek için ÇokluKriter Değerlendirme (ÇKD) Metotları kullanılmıştır. Boolean (Ve/Veya-Kesişme/Birleşme) Yaklaşımı ve Ağırlıklı Lineer Birleşim (ALB) Yaklaşımı, Coğrafi Bilgi Sistemlerindeki iki ana ÇKD metodudur. ALB Yaklaşımında, her bir faktörün ağırlığını hesaplamak için İkili Karşılaştırma Metodu ve Sıralama Metodu kullanılmıştır. Çalışmanın sonunda, karar vericilere yardımcı olmak amacıyla Türkiye’de Ulus Nehri Havzasında sel riskine açık alanların ve risk altındaki kadastro parsellerinin haritası üretilmiştir. Abstract: One of the most valuable and important wealth sources of the countries is land. The relationship between land and the people is closely connected with social, political and economic problems of the countries. Cadastre has been the main tool to determine this relationship between land and people. Also cadastral parcel is one of the basic themes of Spatial Data Infrastructure (SDI). In this study Multicriteria Evaluation (MCE) Methods are used to analyze the flood vulnerable areas and cadastral parcels because flood disaster is considered as a major natural hazard due to its devastating effects. Two main MCE approaches employed in Geographic Information System are Boolean Approach and Weighted Linear Combination (WLC) Approach. In WLC Approach, Pairwise Comparison Method (Analytical Hierarchy Process-AHP) and Ranking Method are used to calculate the weights of each factor. At the end of the study a map of flood vulnerable areas and cadastral parcels under risk in Ulus River Basin in Turkey are generated with the view to assist decision makers. Anahtar Kelimeler: Sel, Kadastro Parseli, Çok Kriterli Değerlendirme, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), Mekansal Veri Altyapısı (MVA) Key Words: Flood, Cadastral Parcel, Multicriteria Evaluation (MCE), Geographic Information System (GIS), Spatial Data Infrastructure (SDI) Doi: 10.17364/IIB.2015412617 (1) Sorumlu Yazar: Güler YALÇIN, Osmaniye Korkut Ata University, Department of Geomatics Engineering, Osmaniye / Türkiye [email protected] Geliş Tarihi / Received: 10.03.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 21.07.2015 Makalenin Türü: Type of Article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok) “YOK” “The Research Council Permit Yes / No” “NO” 1 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:58 (Economy) ID:19 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) 1. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN INTRODUCTION Cadastral information on land İNCELENMESİ has a big role in planning studies to mitigate flood problems. Murat KORKMAZ, A disaster is a result from the combination of Hakan AÇIKGÖZ Cadastral parcel provides numerous opportunities Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni hazard, vulnerability and insufficient capacity for linking and using environmental, agricultural, 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, or measures to reduce the potential chances of Elektrik-Enerji Bölümü planning and cadastral information as ownership, risk. A disaster happens when a hazard impacts Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriusage, kullanılarak hazırlanan bu çalışma, mortgage…etc. Alsosanayi it is a core element on the vulnerable population anddoğalgaz causesiledamve konutlarda kullanılan elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi land administration. Towards şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakinhazırlanan çalışmada ANOVA modeli multi-purpose age, casualties and disruption. A natural disaster uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakcadastre araştırma daha kapsamlı getirilmiştir. in the lasthale decades, the parcel has beSanayi ve göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi is a disaster caused bykonutlarda nature,tüketim sucharalıklarına as floods, come agöre core in many yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara de element sonuca gidilmiştir. Elde national Spatial volcanic eruptions, tsunamis, ava-için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz edilen earthquakes, bulgular sonucunda; sanayi sektörü Data Infrastructures (SDI) (Martín-Varés and fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim lanches, lahars (volcanic mudslides), landslides, aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Salzmann, 2009). sinkholes, blizzards, drought, hailstorms, heat Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat waves, hurricanes, tropical storms, typhoons, ice “Spatial Data Infrastructure” (SDI) is often used ages, tornadoes, and wildfires. Natural disasters to denote the relevant base collection of technoloECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES gies, and institutional are changes whichACCORDING are so great; may causeRANGES TOthey CONSUMPTION IN policies TERMS OF INDUSTRY AND arrangement that HOUSES damage to the shape of the land or to the lives of facilitate the availability and access to spatial data. provides a basis spatial data discovery, people and otherAbstract: living Inthings. Inprepared Turkeybyfloods this study using data ofSDI TSI belonging to the years offor 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically for users and providers are the second most destructive typewas of applied disaster analyzed. ANOVA model to the evaluation study preparedand withapplication the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was within all levels of government, the commercial following earthquakes. made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices sector, the private sector, academia and by citizens Due to general economic and political structure in general. An SDI facilitates the conveyance of and populist political attitudes, the number of virtual unlimited packages of Geographic Inforfloods increases in some flood-prone regions. mation. Geographic information comes in three There should be some efforts to find solutions to basic forms: spatial data, tabular data and image the problems in those areas. Development pattern data. Geographical data can be used as a spatial of the governments and insurance companies’ data, because it can be considered as a form of insufficient approaches considering basically spatial data (Aronoff, 1989). It refers to inforlegalization and amnesty could not solve the mation about the earth’s surface and the objects problems in these areas or articulate them to the found on it (Hossain, 2008). It is estimated that other regions of the country. %80 of data used by decision makers is related The flood related problems could be solved geographically (Malczewski, 1999). Geographic through planning studies and detailed projects Information System (GIS) is a computer-based about flood-prone areas where the floods occur. system that integrates the data input, data stor2 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:58 (Economy) ID:19 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN management, data manipulation and the applications. These results İNCELENMESİ age and can be used to assess risk such as economic loss risks, risk for analysis, and data output for both spatial and Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ loss of life, environmental risk on lands and in attribute data to support decision-making activiGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni buildings. For planners, relocation is a solution ties. The ultimate aim of GIS is1to support spatial Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü for the flood prone areas to move people or decision-making (Malczweski, 1999). It provides frombuhigh flood vulnerable regions Özet : 2012-2014 arasındaki TUİK kullanılarakaway hazırlanan çalışma, sanayi a powerful set of tools for theYılları manipulation andverileriproperty ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi according to the maps. This paper presents the analysis of spatial information for the decision şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. importance of cadastral parcel as an SDI theme maker, but the lack of oneAyrıca tool hipotez is felt.testleri Thisuygulanarak is a Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi and GIS_based multicriteria mechanism for yönünde representing choiceolup, andyapılan priority hareket edilmiş istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Eldeevaluation (GIS edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim arttıkça, ve doğalgaz basedaralığı MCE) to elektrik determine the flood vulnerable in the context of evaluating conflicting criteria fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim areas for decision aralığıallows Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda meydana gelmektedir.makers. and objectives. GIS the decision maker toda azalma AnahtaraKelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat identify a list meeting predefined set of criteria Cadastral parcels are areas defined by cadastral with the overlay process (Heywood et al., 1993). registers. Parcel is the basic unit of the cadastre. Combining the spatial data and the attribute ECONOMETRIC ANALYSIS OFdata ELECTRICITY NATURAL PRICES It is aAND single area ofGAS land or more particularly a ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND according to their importance in making a deciHOUSES volume of space, under homogeneous real property sion is called Multicriteria Evaluation (MCE). rights and unique ownership. “Ownership” can Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, GIS-based multicriteria evaluation support system the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically be held by one or several owners for the whole analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different consists of some components such as spatial techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was rights” is meant parcel. “Homogeneous property made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices data management system, spatial analysis tools, that rights of ownership, leases and mortgages criteria definition and management, multicriteria affect the whole parcel (European Commission, evaluation and evaluation scenario management. 2008). Cadastral parcels are included in Annex I of the (INSPIRE Directive 2007), which means that they are considered as reference data, i.e. data that constitute the spatial frame for linking and/or pointing at other information that belong to specific thematic field such as environment, soil, land use and many others (European Commission, 2009). “Cadastral parcels” is an important layer in GIS environment for SDI and GIS based multicriteria evaluation (GIS based MCE) is a supporting tool for decision makers. Both of them have considerable potential to estimate flood risk. The flood vulnerability maps which consist of the cadastral parcels can give planners, insurers and emergency services a valuable tool. Planners, insurers and emergency services need to assess risk for more than one scenario. Therefore, the multi-scenario approach should be adapted to The scope of the cadastral information in Infrastructure for Spatial Information in Europe (INSPIRE) context is the geographic side of the cadastral information systems and land admin3 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:58 (Economy) ID:19 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Cadastral ELEKTİRİK informationVEincludes owner, problems in these fields necessitate İNCELENMESİ istration. detailed user, rights and restrictions, buildings, etc... Also analysis considering a large number of different Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ “cadastral parcel” has a link with some other criteria. All these criteria need to be evaluated Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni themes in INSPIRE Directive1 such as Adminfor decision analysis. “Multiple Criteria Decision Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü istrative Unit (in Annex I), Buildings (in Annex Making” is the process by which decisions are III), Transport networks (in Annex I), Addresses Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilerimade, kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi(rules) which are based on a set of criteria ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi (in Annex I), Geographical names (in Annex I), to açalışmada set or number sets of data (Yalcin, şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakapplied hazırlanan ANOVA of modeli uygulanmıştır. hipotez Cover testleri uygulanarak araştırma To dahastructure kapsamlı hale getirilmiştir. Land Use (in Annex III) Ayrıca and Land (in 2002). Multiple Criteria Decision Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Annex II) (European Commission, 2008). Makinggöre (MCDM), a numberElde of approaches are yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara de sonuca gidilmiştir. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz suggested for the problems in the decision makfiyatlarının genel seviyesinderole düşüşfor gözlendiği Cadastral studies have an important the sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma gelmektedir. ingmeydana process. There are two types of information flood vulnerable areas. Cadastral maps are used to Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,used Sanayi,inKonut, Anova, One TUİK, type Fiyat represents the opinMCDM. determine the destroyed and/or affected cadastral ions (preferences, priorities, judgments, etc.) of parcels, the amount of the damaged parcel and the decision maker. The other one is derived ANALYSIS ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES value of damage.ECONOMETRIC Thus the technical andOFlegal ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND from reported facts, quantitative estimates and HOUSES perspective of the cadastre has an influence on systematic opinion surveys (e.g., census data, the flood vulnerable areas. Also, these maps give Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, remote-sensing meteorological surveys). the consumption of electricity andrelocanatural gas used in industry and data, housesand is statistically a wide view to planners for settlement and analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different If thewere information techniques for provides analysis. Moreover, tests of hypothesis applied and is theconverted research wasfrom geographition. This kind of location a precaution made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices cal data, it is a spatial decision making process. against the flood damages. Moving from the most Given these characteristics, many real-world vulnerable areas to the least vulnerable areas is spatial decision problems have been increasing one of the ways to avoid much more loss of life. through GIS-based Multicriteria Decision Making The objective of this study is to determine flood (Malczewski, 1999). vulnerable areas with cadastral parcels and their GIS alone is unable to ease conflicts among ininformation in Ulus River Basin in Turkey by terested parties. It is suggested that the problem using Geographic Information System based of conflicting interest could be handled within (GIS_based) Multicriteria Evaluation Techniques. the GIS environment by integration of the system 2. GIS BASED MULTICRITERIA EVALUcapabilities with techniques of MCDM process. ATION While GIS may provide more and better information about decision making situations, the Decision making is a choice or selection of multicriteria decision analysis may be used to alternative course of action in many fields, both the social and natural sciences. The unavoidable develop and evaluate alternative plans that may 4 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:58 (Economy) ID:19 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK 3. STUDY AREA AÇIDAN compromise among interested parties İNCELENMESİ facilitate (Malczewski, 1996). Murat KORKMAZ, Hakan TheAÇIKGÖZ West of Black Sea Region is a wide region in Güven A.Ş. Finans theYönetmeni north of Turkey between Sinop and Sakarya. A GIS is an ideal tool used to analyze andGrup solve 1 Kilis Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji It consistsBölümü of the cities of Sinop, Kastamonu, multiple criteria problems. It GIS is7an attractive Bartın, Zonguldak, Bolu, Karabük and Çankırı. environment both for spatial data and for nonÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi It is clear that Bartın is a problematic flood spatial data. Combining the spatial data and the ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. to Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan modeli serious flooding prone area.çalışmada Bartın ANOVA has suffered attribute data according their importance in uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. in different Bartın is a floodprone city in making a decision is called Multicriteria EvaluaSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgazyears. fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde the West of Black Sea because of the heavy local tion (MCE). For decision making, MCE involves edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz rains varılmaktadır. and snowSonuç melting, especially in springs. either the qualitative or genel quantitative fiyatlarının seviyesinde weighting, düşüş gözlendiği sonucuna olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Local rains are the most important factor for scoring or ranking of criteria in terms of their Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat floods. The destroyed plant cover is one of the importance. It investigates a number of alternareasons. In this region, there are two main river tives and ranks these alternatives according to ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL basins: Filyos BasinGAS andPRICES Bartın Basin. The study predefined preferences (Heywood et al., 1993). ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND area covers the subbasins of Ovacuma and Ulus MCE can be thought one of the components of HOUSES Creeks, which are two of the upstream branches GIS like input, database, analysis and output. The Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, of Bartın River. The project area, Ulus Basin, is aim of GIS-basedtheMCE is to integrate multicriteria consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different bounded and 33° evaluation with techniques GIS software. In anMoreover, environment for analysis. tests of hypothesis were between applied and32° the 28’ research was North Latitudes, more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices and 41° 22’ and 41° 47’ East Longitudes (Fig.1). of multiple andmade conflicting criteria, it can be a great assistance to choose the best alternative between different alternatives (Heywood et al., 1993; Malczewski, 1996; Hickey, 1997). GIS-based multicriteria evaluation support system consists of some components. The components of this system are given by Lin et al. (1997) in an example. These are: spatial data management system and spatial analysis tools, criteria definition and management, multicriteria evaluation and evaluation scenario management, user interface. For decision making within MCE, MCDM provides tools for aggregating the geographical data and the decision maker’s preferences. 5 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:58 (Economy) ID:19 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Figure 1. Study Area İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND 4. METHODOLOGY acquired from Water Resources Laboratory in HOUSES Middle East Technical University. Basically two phases are applied to analyze thedata of TSI belonging to the years of 2012-2014, Abstract: In this study prepared by using the consumption of electricity and natural gas used industry and is statistically Theinselection ofhouses criteria that has spatial reference flood vulnerable areas:ANOVA to determine analyzed. model waseffective applied to the study prepared with the use of different for analysis. Moreover, tests of hypothesis applied andstep the research was is anwere important in multicriteria decision factors causing techniques flood and to apply The several apmade more comprehensive. purpose was to determine electricity and natural gas prices analysis. The criteria used in this study were seproaches to Multicriteria Evaluation (MCE) in lected due to the causes in the increase of floods. a GIS environment to evaluate in finding the They can be listed as factors: meteorological flood vulnerable areas. Two approaches were factors; rainfall (amount, time and intensity), used: Boolean Overlay Approach and Weighted snow-melting, the direction and intensity of the Linear Combination (WLC) Approach. In WLC wind, geomorphologic and geological factors, Approach Ranking Method and Pairwise Comtopographic factors (area, length, slope and mean parison Method were used. In Turkey cadastre elevation), the saturation of the soil, land cover, is under responsibility of national government land use, plant cover (Yalcin, 2002). Identificaorganization, General Directorate of Land Regtion of the factors can be based on a literature istry and Cadastre (GDLRC). In this study the search and consultation with experts in the science parcel information is obtained from Bartın Land and engineering of hydrology, geology, water Registry and Cadastre Offices under GDLRC. management (Eimers et al., 2000). In this study the causative factors for the flooding like annual The hydrologic data required for this study was 6 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:58 (Economy) ID:19 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN watershed, basin slope, gradient Comparison Method was used İNCELENMESİ rainfall, size of to determine the of main drainage channel, drainage density, land weights of the criteria. Pairwise Comparison Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ use and the soil type are taken into account acMethod involves the comparison of the criteria Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni cording to the literature surveys (Eimers et al., and allows the comparison of only two criteria 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 2000; Henderson et al., 1996; Pramojanee et al., at once. This method can convert subjective 2001). ESRI products were used asarasındaki professional Özet : 2012-2014 Yılları TUİK verileriassessments kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi of relative importance into a linear ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi GIS packages for the purpose of manipulating of weights (Heywood et al., 1993). It was şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakset hazırlanan çalışmada ANOVA modeli hipotez testleri uygulanarakdeveloped araştırma daha by kapsamlı hale (1980) getirilmiştir. and processing uygulanmıştır. data withinAyrıca a GIS environment. Saaty in the context of Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi To calculate theyönünde matrixhareket for Pairwise Comparison a decision making process Elde known as the Anaedilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Method an interface is created in GIS environment. lytical Hierarchy Process (AHP) (Malczewski, fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 1999; Eastman et al., 1995; Malczewski, 1996). All spatial data were cretaed in different layers Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,The Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyatprocedure consists of pairwise comparison and they are converted into compatible GIS three major steps: Development of the pairwise format. The attribute tables for each particular matrix, the criterion weights ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES computation, and layer were createdECONOMETRIC by using ArcGIS. ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND the consistency ratio estimation. The detailed HOUSES Multicriteria analysis is applied in producing and knowledge about this method and its mathematiAbstract: this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, combining spatial data Indescribing the causitive cal inoperations in (Malczewski, 1999). In the the consumption of electricity and natural gas used industry andare houses is statistically analyzed. modelOverlay was applied to the study prepared with the use of different factors. In the first partANOVA Boolean was development ofand thethe pairwise matrix; techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied research comparison was carried out to made produce vulnerable areas. All more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices each pair criterion was compared and preferred in criteria are combined by logical operators such a degree over the other criteria according to the as intersection (AND) and union (OR). In the scale of pairwise comparison between 1 and 9. second part Ranking Method is used. To generFor the computation of the criterion weights; the ate criterion values for each evaluation unit with values in each column of the pairwise comparison ranking method, each factor is weighted according matrix were resumed. In this step the estimation to the estimated significance for causing flooding, of the Consistency Ratio (CR) was calculated. the values between 1 and 8 were given, where CR indicates a reasonable level of consistency 8 indicates higher vulnerability and 1 indicates in the pairwise comparisons. low vulnerability depending on the criteria’s class By using the weights that are constituted with values. The inverse ranking is applied to these boolean, ranking and pairwise methods; the final factors. 1 is the least important and 8 is the most maps were produced. The range numbers were important factor as in (Pramojanee et al., 2001). designated as “High, Medium-High, Medium, The values for the classes for each factor are tabulated in Table 1. In the third part Pairwise Low-medium, Low” zones on the output map. 7 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:58 (Economy) ID:19 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN At the final step theELEKTİRİK 100-year flood depth data is produced by overlaying the İNCELENMESİ cadastral data with overlaid with the final maps and the percentages the final maps in the limitation of the 100-year Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ in each zone are calculated to compare the areas flood depth. These composite maps show the Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni under risk. And then the composite maps are cadastral parcels under risk. 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Table 1. The Seven Factors Used For The Study Area With Their Divided Parts Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 5. ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND RESULTS AND DISCUSSION different weights for each criterion HOUSES according to their preferences. The decision maker selects The criterion maps were combined by bylogical Abstract: In this study prepared using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the incriteria compares them in a comparison the consumption of electricity and natural gas used industry and and houses is statistically operations suchanalyzed. as intersection andwasunion ANOVA model appliedfor to the study prepared with the use of different matrix. Therefore shouldwas act as the interface techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied andGIS the research Boolean Approach. To generate criterion values made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices between technology and the decision maker with using Ranking Method for each evaluation unit, integrating MCE methods into GIS. For this aim the values between 1 and 8 were given: 8 indicates a user interface was created in this study as in higher vulnerability and 1 indicates low vulnerFig. 2. ability.By using Pairwise Comparison Method the criterion weights were calculated as 0.26, Figure 2. Pairwise Comparison Matrix User 0.21, 0.17, 0.16, 0.10, 0.06, 0.04, respectively Interface for annual rainfall, size of watershed, basin slope, gradient of main drainage channel, drainage density, land use and type of the soil. Consistency Ratio was found as 0.042 with the input values in pairwise comparison and the weights calculated. This indicates a reasonable level of consistency in the pairwise comparisons. Different decision makers may apply different criterion and assign 8 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:58 (Economy) ID:19 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Figure 5. The Final Map The final maps in (Figs. 3, 4 and 5) were produced İNCELENMESİ according to the zones of “High, Medium-High, Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ That Is Created With Boolean Method Medium, Low-medium, Low”. TheGüven composite Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 maps were created by intersecting finalÜniversitesi, maps Elektrik-Enerji Bölümü Kilisthe 7 Aralık with the 100-year flood depth area. Then these Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi composite mapsve were overlaid and intersected konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak with the cadastral parcels in Abidinpaşa District hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi and Derecik District. yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Figure 3. Thefiyatlarının Final Map That Is düşüş Created genel seviyesinde gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. With Ranking Method To compare the methods (Ranking Method, Pairwise Comparison Method, Boolean Method), the flood vulnerable area was classified in five zones ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES (classes): zone is high, zone ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF 1 INDUSTRY AND 2 is medium-high, HOUSES zone 3 is medium, zone 4 is low-medium, zone is belonging low. to the years of 2012-2014, Abstract: In this study prepared by using data of5TSI Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study with the different The prepared percentage of use the ofarea in each importance techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity andcalculated. natural gas prices zone (class) was It was seen that the percentage of the areas under high risk in the composite map which was created using ranking method became less according to the composite map which was created using pairwise comparison method. It decreased from %36% to %0,2. When the percentage of the areas were compared under medium risk in the ranking method map with pairwise comparison method map it increased from %52 to %87, the percentage of the areas under low risk in the ranking method map with pairwise comparison method map remained nearly the same. It is obvious that the Boolean method is not suitable for the analyzing the flood vulnerable areas. Because there is no area in the most Figure 4. The Final Map That Is Created With Pairwise Comparison Method 9 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:58 (Economy) ID:19 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 6. CONCLUSION although this area is a flooded İNCELENMESİ vulnerable areas area. The results obtained with ranking method Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ After the approaches are compared, it is seen that and especially with the pairwise comparison Güven Grup A.Ş. Finans theYönetmeni results obtained with ranking method and method are more suitable. Because pairwise 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü especially with the pairwise comparison method comparison method gives no distribution to the are more suitable than boolean approach. After : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi least vulnerableÖzet areas and it shows the flooded the flood vulnerable areas are determined, the ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi area in Zone 1, şeklindedir. 2 and 3, which are the modelled Farklı analiz teknikleri kullanılarakcadastral hazırlanan parcels çalışmadaat ANOVA modeli risk are obtained. Determinauygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. outputs, where the flood exists. tionveofdoğalgaz the areas at risk is needed Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik fiyatlarının tespit edilmesi for flood warnyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde ing and floodplain development control. Parcel The vulnerable edilen area bulgular distribution on sanayi the flooded sonucunda; sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde gözlendiği varılmaktadır. Sonuçof olarak Number, total area thetüketim parcel, flooded area, area was calculated as percentage. It isdüşüş seen that sonucuna aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. owner name-surname and address are important the most vulnerable areas are in zone 1 and zone Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat information for flood prone area. 2. It means that approximately %98 of the total flooded area has the vulnerability according to the “Parcel” is defined as “a single area of land ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES analysis. This proportion shows the reality about ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES TERMS OF INDUSTRY AND or IN more particularly a volume of space, under HOUSES selecting the method and especially assigning the homogeneous real property rights and unique weights. Also itAbstract: shows Inthat thedata ofownership.” thisthe studychanging prepared byof using TSI belonging toCadastral the years of parcel 2012-2014, is core element of the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically weight of the annual precipitation factor doesn’t analyzed. ANOVA model was applied to the study with the use land prepared administration. It ofis different known that one of the techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was affect the percentage of the flood vulnerable armost valuable andnatural the gas most important wealth made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and prices eas on the flooded area. The same proportion of source of the countries is land. Land is always the result is seen in ranking method zones. The most strongest material and spiritual relationship which vulnerable areas are collected in the same zones ties the people to their native countries’ land with especially zone 1 and zone 2. These outcomes the ownership fact. Therefore the relationship are the expected results, because the region has between land and the people is closely connected a flood prone area. with social, political and economic problems of the countries. Cadastre has been the main tool to determine this relationship between land and people. To use land registry and cadastre information as a basic support on the way of “land management” is the main subject. At this point the importance of cadastre and ownership cannot be discussed, and it is known that the cadastral parcel is the main data for SDI and e government projects. In In order to represent the information of the parcel at risk a database were created. Block Number and Parcel Number, named as “Block parcel”, were used as a key column for this aim. Also in the application, total area of the parcel and flood area were analysed. 10 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:58 (Economy) ID:19 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN whole world the need of the spatial data has been a green area. The area in the arrangement can be İNCELENMESİ increasing and much more people want to reach provided by the exchange of the treasure goods Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ the spatial data via internet. Therefore it is need instead of expropriation. Also afforestation on Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni the spatial information, data and applications to the area which is left as green part during the 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü be shared in electronic environment among difarrangement is one of the most favorable method ferent organizations, andarasındaki projectsTUİK thatverileritokullanılarak Özet : disciplines 2012-2014 Yılları çalışma, sanayi vulnerable area. mitigatehazırlanan the riskbuon the flood ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi provide interdisciplinary infrastructure. It means addition,çalışmada specialANOVA conditions şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakInhazırlanan modelimight be applied uygulanmıştır. Ayrıca uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. that cadastral parcel is one of thehipotez most testleri important on these areas by State. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi themes for floodyönünde as a natural hazard. hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde The aralığı floodarttıkça, vulnerability should be distribedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim elektrik vemaps doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim This study allows the delineation of flood prone sonucuna uted to all provinces, foundations and business aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. areas. The flood vulnerability maps which consist concerned to use as basic data for designing Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat of the cadastral parcels can give many related flood prevention and mitigation strategies. This professional disciplines a valuable tool in many kind of study will be helpful to investigate the ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES different scenarios. The adapted multi-scenario ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF capabilities of INDUSTRY GIS withAND MCE to improve the HOUSES approaches and applications can be used to assess quality of life by prevention from the settling in the social, economic and environmental risk. A Abstract: In this study prepared by using data offlood TSI belonging the years of 2012-2014, pronetoareas. consumption of electricity andshould natural gas used in industry and houses is statistically project includingthethese vulnerability maps analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different for use analysis. tests of hypothesis were applied and the research be used on landtechniques planning, andMoreover, management The result maps obtained from was the common overlay made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices alternatives, especially to move from high flood method require more time and money expenditure. vulnerable regions and for relocation on new An interface involving the procedures speeds up no-risk places. the calculation. It guides decision makers through a series of menus depending on what scenarios to The flood vulnerable areas should not be in the be analyzed. In this study, Visual Basic Applicaconcept of ownership. They should be in the tion was used to develop interface for pairwise authority and the possession (use) of the state comparison matrix. A user’s first impression of and counted as ownerless land such as parks, an application is based on the appearance and areas between the coast-edge lines. The vulnerability of interface. User interface allows users able areas should be considered in the concept to evaluate and compare weights/alternatives. of rural area arrangements. If the flood prone For this kind of application, a required software area cannot be expropriated, especially because program should be developed, new tools should of the economic reasons, the vulnerable areas be generated in the interface and the program might be evaluated in the concept of Arrangement Partnership Part (%40 of the total area) as with its interface and tools should be multi-user. 11 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:58 (Economy) ID:19 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) 7. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE EKONOMETRİK AÇIDAN REFERENCESELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININtion_of_Annex_Themes_and_scope_v3.0.pdf, İNCELENMESİ 18.03.2008. Accessed 09 February 2014 KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ ARONOFF, S., (1989). GeographicMurat Information Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Systems: A Management Perspective. WDL HENDERSON, J. A., MOLACEK, R. W., E. I. 1 Kilis 7Canada Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Publications, Ottawa, Ontorio, T., BUZZARD, C. F., CARLTON D. K., P. E., (1996). “GIS and the floodplain manageÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki EASTMAN, J.R., JIN, W., KYEM, P.A.K., TUİK ANDverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarakprocess analiz edilmesi ment planning in Washington State.” TOLEDANO, J., (1995). procedures şeklindedir. Farklı“Raster analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli ESRI Conferences Proceeedings’96. uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma dahaUser kapsamlı hale getirilmiştir. for multi-criteria/multiobjective decisions”. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi http://proceedings.esri.com/library/userconf/ yönünde hareket edilmiş olup, istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Photogrammetric Engineering andyapılan Remote edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim proc96/to150/pap149/p149.htm. aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Accessed Sensing, Vol. 61, No. 5, pp. 539-547, Doi: fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 15 July 2014 0099-1112/95/6105-539$3.00/0 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat HEYWOOD, I., OLIVER, J., AND TOMLIN- EIMERS, J. L., WEAVER, J. C., TERZIOTTI, SON, S., (1993). “Building an exploratory S., AND MIDGETTE, R. W.,ANALYSIS (2000.) Methods ECONOMETRIC OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INmulti TERMScriteria OF INDUSTRY AND environment for modeling of Rating Unsaturated Zone and Watershed HOUSES Characteristics Of Public Water Supplies in spatial decision support”, In: P. Fisher (Ed.), Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Innovations in GIS 2, Taylor and Francis, North Carolina. U.S. Geological Survey the consumption of electricity and- Water natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study London, prepared with the use of England, pp.different 127-136 Resources Investigations Report: 99-4283 techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices HICKEY, R., (1997). “GIS and multi-criteria EUROPEAN COMMISSION (2009). INSPIRE decision making methods support mine thematic working group cadastral parcels, data reclamation activities.” The Proceedings of specification on cadastral parcels-guidelines, WALLIS Forum’97, 26-27 March. Perth, 07.09.2009. European Commission INSPIRE Western Australia Website. http://inspire.jrc.ec.europa.eu/documents/Data_Specifications/INSPIRE_Da- HOSSAIN, MD. M., (2008). “Possibility of spatial taSpecification_CP_v3.0.pdf. Accessed 07 data infrastructure (SDI) application.” The March 2013 International Archives of the Photogrammetry, EUROPEAN COMMISSION, (2008). Definition Remote Sensing and Spatial Information Sci- of annex themes and scopes, 18.03.2008. ences. Vol. XXXVII. Part B4. Beijing. ISPRS European Commission INSPIRE Website. Web site. http://www.isprs.org/proceedings/ http://inspire.jrc.ec.europa.eu/reports/Imple- XXXVII/congress/4_pdf/29.pdf. Accessed mentingRules/DataSpecifications/D2.3_Defini- 25 October 2012 12 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:58 (Economy) ID:19 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN INSPIRE DIRECTIVE, (2007). Directive 2007/2/ parcel as a core element in the European SDI İNCELENMESİ EC of the European Parliament and of the - lessons learned and view towards inspiring Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Council of 14 March 2007. Establishing an applications.” GSDI 11 World Conference Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni infrastructure for spatial information in the Spatial Data Infrastructure Convergence: 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü European Community (INSPIRE), Official Building SDI Bridges to address Global Journal of The Union, L 108 V.verileri kullanılarak Challenges, June 2009, Rotterdam, Özet :European 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK hazırlanan11-19 bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi 50, 25.04.2007 The Netherlands. Global Spatial Data Infraşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli structure Association Web site. http://www. uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. LIN, H., WAN,Sanayi Q., veLI, X., CHEN, J., AND konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi gsdi.org/gsdiconf/gsdi11/papers/pdf/74.pdf. edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde KONG, Y., yönünde (1997).hareket “GIS-based multicriteria edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim Accessed aralığı arttıkça, ve doğalgaz 05elektrik November 2013 evaluation fiyatlarının for investment environment.” genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Environment and Planning B: Planning and PRAMOJANEE, P., TANAVUD, C., YONAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Design, Vol. 24, No.3, pp. 403-414, Doi: GACHALERMCHAI, C., AND NAVANU10.1068/b240403. GRAHA, C., (2001). “An application of GIS ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITYfor AND NATURAL PRICES mapping ofGAS flood hazard and risk area in ACCORDING TO CONSUMPTION MALCZEWSKI, J., (1999). GIS and Multiple-RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Nakorn Sri Thammarat Province, South of HOUSES Criteria Decision Analysis. : John Wiley & Thailand.” ITC Web site. http:///www.itc.nl/ Sons, New Abstract: York In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Accessed the consumption of electricity and natural gas used inha2/suslup/Thema5/198/198.pdf. industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different 2013 MALCZEWSKI, J., (1996). “A GIS-based aptechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis 29 wereJanuary applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices proach to multiple criteria group decision SAATY, T. L., (1980). The Analytic Hierarchy making.” International Journal of GeographiProcess. McGraw Hill, New York cal Information Systems, Vol. 10, No. 8, pp. 955-971, Doi: 10. 1080/02693799608902119 YALCIN, G., (2002). “Analyzing flood vulnerable areas with multicriteria evaluaMARTÍN-VARÉS, A. V., AND SALZMANN, M., tion.” Dissertation, Middle East Technical (2009). “The establishment of the cadastral University, Ankara 13 A CED UHMFD ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ International Refereed Journal of Engineering And Sciences GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİNİN BÖLGESEL ANALİZİ VE ENERJİ ÜRETİM SİSTEMLERİNE UYARLANMASI ÜSTÜNE BİR ARAŞTIRMA(1) A RESEARCH ON SOLAR POWER POTENTIAL’S REGIONAL ANALYZE AND ADAPTATION OF ENERGY PRODUCTION SYSTEM Erhan ARSLAN1, Hüseyin TOPAL2 1 Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Bilimleri A.D., Gazi Üniversitesi, Ankara / Türkiye 2 Makine Mühendislği Bölümü, Gazi Üniversitesi, Ankara / Türkiye Öz: Bu çalışmada, ülkemizin sahip olduğu güneş enerjisi ışınım şiddetini belirlemek için, Arcgis programı yardımıyla Kriging İnterpolasyon yöntemi kullanılarak özgün bir güneş enerji potansiyeli atlası oluşturulmuştur. Bunun nedeni, daha önce oluşturulan güneş enerjisi potansiyeli atlaslarında yapılan istasyon seçimi ve veri setlerinin hatalı olduğunun düşünülmesidir. Yapılan çalışmada güneş ışınım şiddetini ölçen Aktinograf verileri, veri seti olarak da sadece global güneşlenme radyasyonu verileri kullanılmıştır. Bunun için Meteoroloji Genel Müdürlüğü Veri Arşiv sisteminden (TÜMAS) alınan 1990-2006 yılları arasındaki veriler kullanılmıştır. Güneş Enerji potansiyelini hesaplamak için 164, güneşlenme süresini hesaplayabilmek için 197 adet istasyon verisi kullanılmıştır. Daha önce yapılan çalışmalarla karşılaştırmak amacıyla, Türkiye’nin en çok güneş ışınım şiddetine sahip bölgelerinden biri olan Van-Gürpınar ilçesi pilot bölge olarak seçilmiştir. Yapılan karşılaştırmada, elde edilen değerlerin, daha önceki çalışmalara göre daha düşük olduğu saptanmıştır. Çalışmada tüm bunlara ek olarak, ülkemizin sahip olduğu güneş enerjisinden aktif olarak faydalanabilmek amacıyla, seçilen bir bölgede sıcak su temini için gerekli kollektör sayısını hesaplamak için bir hesaplama yöntemi geliştirilmiş, bunun için Excel programı kullanılmıştır. Abstract: In this study, in order to determine intensity of solar energy radiation, an original solar energy potential atlas was developed by using Kriging Interpolation method in Arcgis software. The reason for that is station selection and dataset were thought to be erroneous in previous solar energy potential atlas studies. In study, data of actinograph which measures solar radiation intensity, and as dataset only global radiation data were used. The data that used were between 1990-2006 and were taken from Data Archive System of Turkish State Meteorological Service. To estimate solar energy potential and sunshine duration, data of 164 and 197 stations were used respectively. In order to compare with previous studies, Van-Gürpınar which has one of the greatest solar radiation intensity values, was chosen as pilot area. Furthermore, to benefit from Turkey’s solar energy efficiently, an estimation method for calculating the number of collectors needed for hot water supply in a specific region, was developed by using Microsoft Excel. Key Words: Solar Radiation, Collector, Actinograph Anahtar Kelimeler: Güneş Enerjisi, Düzlem Kollektör, Aktinograf Doi: 10.17364/IIB.2015412619 (1) Sorumlu Yazar: Erhan ARSLAN, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Bilimleri A.D. Ankara / Tür- kiye [email protected] Geliş Tarihi / Received: 14.05.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 23.07.2015 Makalenin Türü: Type of Article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest: Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok) “YOK” “The Research Council Permit Yes / No” “NO” 14 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) 1. GİRİŞ SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN naklarından olan güneş enerjisi, İNCELENMESİ ülkemiz için en baskın enerji üretim kaynakları arasındadır (DinMuratgüneştir. KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Dünyanın en önemli enerji kaynağı çer, 2011). Topkaya yaptığı çalışmada, Türkiye, Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Güneşin ışınım enerjisi, yer ve atmosfer sisteminavantajlı coğrafi konumu nedeniyle sahip olduğu 1 Kilis başlıca 7 Aralık Üniversitesi, deki fiziksel oluşumları etkileyen enerji Elektrik-Enerji Bölümü güneş enerjisi için yüksek bir potansiyele sahip kaynağıdır. Dünyadaki madde ve enerji akışları Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriolduğunu kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi dönemi Devlet söylemiş, 1966-1982 güneş enerjisi sayesinde mümkün ve konutlarda kullanılan olabilmektedir. doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi İşleri ANOVA (DMİ)modeli tarafından ölçülen şeklindedir. Farklı teknikleri kullanılarakMeteoroloji hazırlanan çalışmada Doğal enerji kaynaklarının pekanaliz çoğunun kökeni uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. verilere göre, Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİE) olan güneş enerjisinden, ısıtmatüketim ve elektrik elde Sanayi ve konutlarda aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre deilk sonuca gidilmiştir. güneş enerjisiElde potansiyeli atlasını etme gibi amaçlarla doğrudan yararlanılmaktadır. Türkiye’nin edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz yapmıştır. 1985 ile 2006 yılında fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim DMİ’nin 148 ve Enerji bugün sahip olduğumuz medeniyetin temel sonucuna aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. taşlarından birini oluşturmaktadır. Kalkınmanın ve EİE’nin 8 adet istasyonu ile ölçülen uzun vadeli Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat gelişmişliğin bir göstergesi durumundadır. Ancak, veri modeli, parametreleri hesaplamak ve model kalkınma çabaları ve mevcut enerji üretim ve kalibre etmek için kullanıldı. SEPA Türkiye’nin ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY NATURAL GASyıllık PRICES 2640 AND s (7,2 saat / gün) toplam güneşlenme tüketim yöntemleri ile yerine yenisi konulamaACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES süresi ve 1527 kWh/m2- yıl (4,2 kWh/m2-gün) yacak enerji kaynaklarımız tüketilmekte ve çevre kirliliği meydana getirilmektedir. Bu kaynakların yıllık ortalama güneş radyasyona sahip olduğunu Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the çevreye consumptionverdiği of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically kısıtlı olması ve zararlardan gösterdi (Topkaya, 2012). 1971-200 yılları arası analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different dolayı çevreyletechniques uyumluforkaynakların araştırılanalysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was verileri kullanılarak GWR yöntemiyle elde edilen made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices ması ve geliştirilmesi gerekmektedir. Aralarında haritaya göre yıllık ortalama güneşlenme süresi güneş enerjisinin de bulunduğu yenilenebilir 2573 saat, yıllık ortalama güneşlenme şiddeti enerji kaynakları geliştirilmeyi bekleyen enerji 1474 kWh/m2’dir (Şensoy vd., 2009). Türkiye kaynaklarından birisidir. Güneş enerjisi, sahip oldukça yüksek bir güneş enerjisi potansiyeline olduğu potansiyel ve kullanım kolaylığı ile diğer sahip olmasına rağmen bu enerjiyi düz kolyenilenebilir enerji kaynaklarına kıyasla daha kolay lektör yardımıyla sadece sıcak su temini için bir şekilde yaygınlaşabilecek bir fırsata sahiptir. kullanmaktadır. Oysaki sahip olduğu bu enerji Türkiye ise hâlihazırda güneş kuşağında olmasına yıllık 56.000 MW doğalgaz santraline eşittir ve rağmen sahip olduğu potansiyeli yeterli derecede ekonomiye 600 milyon dolarlık bir katkı sağlaetkin ve yaygın bir şekilde kullanamamaktadır yabilir (Benli, 2013). Toğrul ve Onat, yaptıkları (Varınca vd., 2006). çalışmada, birçok güneş enerjisi uygulamasında, Ülkemizin fosil enerji kaynakları bakımından mühendisler, hidroloji uzmanları, tarımcılar ve yetersiz olması ülkemizi yeni enerji kaynakları mimarlar çalışma bölgelerindeki güneş enerjisi arayışına zorlamıştır. Yenilenebilir enerji kay- mevcudiyeti ve yeterliliği konusunda doğru bil15 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN duyduklarını tespit etmiştir (Tuğrul lan güneş enerjisi potansiyeli İNCELENMESİ giye ihtiyaç ve Onat, 1999). atlası verileriyle karşılaştırılabilmek için ise pilot bölge olarak Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Türkiye’nin en çok güneş ışınım şiddetine sahip Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Literatürde daha önce yapılan çalışmalarda bölgelerinden biri olan Van-Gürpınar (Enlem: 38° 1 Kilisinterpolasyon 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü uydu verilerinden türetilerek veya 20’ K Boylam: 43° 25’ D) ilçesi seçilmiştir. Bu yöntemiyle güneş radyasyonu atlasları yapılolduğu güneş ışınım şiddeti deÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileribölgenin kullanılarak sahip hazırlanan bu çalışma, sanayi mıştır. Lesotho vebölgesi için mevcut radyasyon konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi ğerinin daha önce yapılan atlastalrın verileriyle şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli verilerinin kapsamlı bir analizi yapılmıştır. Bu uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakkarşılaştırılabilmek araştırma daha kapsamlı haleiçin, getirilmiştir. sıcak su temini için Sanayi ve konutlarda tüketimradyasyonu aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi analizlerdeki sonuçlara göre güneş gerekli göre kollektör adedi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara de sonucasayısı gidilmiştir. Elde karşılaştırılması düşük olsa da, ülkenin 300 sonucunda; gün gibisanayi bol güneşli edilen bulgular sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz yapılmıştır. seviyesinde düşüş gözlendiği bir süreye sahipfiyatlarının olduğu genel belirlenmiştir. Yatay bir sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Şekil 1. Çalışma Alanı yüzey üzerinde 20-24 MJ/m2/gün gibi yüksek Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat bir ortalama radyasyon rejimi görülmektedir. Güneş radyasyonunun Aralık ayında 19,03 ile ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES 28,44 MJ/m2/gün, Haziran ayında ise 10,30-13,48RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND ACCORDING TO CONSUMPTION HOUSES MJ/m2/gün olduğu hesaplanmıştır. Yıllık toplam güneşlenme radyasyonun 5700 ilaprepared 7700 by MJ/m2 Abstract: In this study using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically arasında değiştiği, hatta kış aylarında nadiren analyzed. ANOVA model bile was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was 10 MJ/m2’ün altına düştüğü saptanmıştır (Taele made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices vd., 2007 ) Hırvatistan’ın Pannonian Bölgesi için uydu verilerinden türetilerek elde edilen güneş atlasına göre, bölgedeki en yüksek ışıma şiddeti 2.1. Özgün Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlasının Temmuz ayına ait olup, en düşük ışınım şiddeti Oluşturulması değerinini ise Aralık ayına ait olduğu saptanmıştır. Bu bölgede kurulacak olan yenilenebilir enerji Güneş enerjisini ısı enerjisine çeviren kollektör tesislerinin ülke ekonomisine katkıda bulunacağı sayısının hesaplanmasında ışınım şiddeti değervurgusu yapılmıştır (Nakomcic-Smaragdakis lerinin doğruluğunun kollektör sayısını etkilemevd., 2012). sinin yanı sıra maliyet üzerinde de farklı sonuçlar elde edilmesinden dolayı, çalışmada belirlenen 2. ÇALIŞMA ALANI ve YÖNTEM bir yöntemle özgün bir güneş enerjisi potansiyel Çalışmada Türkiye’nin güneş enerisi potansiyelinin atlası oluşturulmasına karar verilmiştir. Sonuç belirlenebilmesi için ülke genelindeki istasyon olarak yeni bir güneş ışınım şiddeti haritası elde verilerinden yararlanılmış, daha önce oluşturuedilmiştir. 16 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) 2.2. Seçilen SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Yöntemin Belirlenmesi 2.3. Verilerin Toplanması İNCELENMESİ KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ dahil edilen yıl aralığı 1990-2006 Türkiye için en son EİE tarafındanMurat oluşturulan Çalışmaya Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni kapsamaktadır. 2006 yılından sonraki GEPA incelenmiş, görülen eksiklikler ve hatalar periyodunu 1 Kilis 7 AralıkSeçilen Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü bu çalışmada giderilmeye çalışılmıştır. verilerin alınmamasının nedeni ise MGM’nin yöntem belirlenirken, veri seçimine, verilerin 2006’dan sonra Samsun-Hatay hattının batısına Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi alındığı istasyon tipine, kullanılan verilerin ölçüldüğü otomatik istasyon kurduğu için manüel rasatları ve konutlarda doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli aletlerin çalışma prensibine dikkat edilmiştir. sonlandırmış olmasıdır. Ancak, bu hattın doğuuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Ayrıca, istasyonSanayi verivetipinin konutlardabelirlenmesinde, tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz tespit edilmesi sunda kalan fiyatlarının istasyonlarda hala manüel rasatlar yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde seçilen istasyondaki gözlemlerin nasıl yapıldığı, devam etmektedir. İlerleyen yıllarda hem otomatik edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. olarakrasatların tüketim istasyon konumunun çeşitli nedenlerle değişip istasyon hem deSonuç manüel veri arşivlearalığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. değişmediği, uluslararası çalışmalarda bu verinde kayıtlı olmasının tutarsızlığa neden olacağı Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat rilerin tutarlılığının kabul edilip edilmediği gibi düşünüldüğünden 2006’dan sonraki ölçüm verileri özellikler araştırılmış, bu özellikleri barındırmayan çalışmaya dâhil edilmemiştir. Türkiye’nin sahip ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES istasyon verilerine çalışmada yer verilmemişolduğu güneş enerji potansiyelini belirlemek ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES tir. Özgün güneş enerjisi potansiyeli atlasının için MGM’ den alınan veriler uzun yıllar günlük oluşturulmasının nedeni çalışmada kullanılacak haline Daha sonra, ArcGIS Abstract: In this study prepared by using data ofortalama TSI belonging to thegetirilmiştir. years of 2012-2014, the consumptiongüneş of electricity andşiddeti natural gas used in industry and houses is statistically olan hesap ve yöntemlerde ışınım programı bir güneş enerjisi analyzed. ANOVA model was applied to the study preparedyardımıyla, with the use özgün of different değerlerinden yararlanabilmektir. enerjisi techniques for analysis.Güneş Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was potansiyeli atlası oluşturularak, güneşlenme made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices potansiyeli atlası oluşturulurken seçilen istasışınım şiddeti ve güneşlenme süresi verileri yonların ve veri setlerinin nesnelliğinin önemi görsel hale getirilmiştir. üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada, güneş atlasının 2.4. Verilerin Görsel Hale Getirilmesi oluşturulması işleminde global güneşlenme rad- yasyonunu ölçen aletlerden biri olan Aktinografın ölçüm değerleri kullanılmıştır. Bunun nedeni, Aktinograf aletinin gün içerisindeki bulutluluk, hava kirliliği, gölgelenme vb. gibi ışınım şiddetini etkileyecek faktörleri dikkate alarak günün sonunda kümülatif sayısal bir ölçüm değerini kayda geçirmesidir. Bu yüzden, çalışmada daha doğru sonuçlar vereceği düşünülen Aktinograf ölçüm verileri tercih edilmiştir. ArcGİS, coğrafi bilgi ve harita ile çalışan bir yazılım türüdür. Sayısal verilerin kullanılarak harita oluşturulması ve bu haritalardan Coğrafi Bilgi Sistemi’nde depolanan veriler üzerinde konuma dayalı bilgi verebilmek için coğrafi verinin sorgulanması, görüntülenmesi ve analizler ile sorgulama yapma imkânı sağlayan hem çevrimiçi hem de çevrimdışı çalışmayı sağlayan bir yazılım türüdür (ArcGIS Kitap). Yapılan çalışmada istasyon ölçümlerinin bulunmadığı bölgelerde güneş 17 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ışınım şiddetinin belirlenebilmesi için interpolayon Lebel vd., 1987, Saveliev vd., İNCELENMESİ 1998, Campling vd., 2001, Lloyd, 2005, Cheng vd., 2006). yöntemlerinden yararlanılmıştır. Çalışmada iki Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ yöntem üzerinde araştırılma yapılmış, daha iyi Güven Grup A.Ş. Finans 2.6.Yönetmeni Kollektör Adedinin Belirlenmesi sonuçlar verebileceği için Kriging İnterpolayon 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Çalışmada yer alan bir diğer amaç ise seçilen yöntemi seçilmiştir. bölge için (XYbukoordinatı verilen yer) sıcak Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileribir kullanılarak hazırlanan çalışma, sanayi 2.5. Kriging Yöntemi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi su temini için kaç adet kollektör kullanılması şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakgerektiği araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. sorusuna yanıt bulmaktır. Bu hesaplaSeçilen bir bölgede istasyon bulunmaması duSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi mayı yapmak amacıyla, istasyonun bulunmadığı yönünde hareket edilmiş olup,şiddeti yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde rumunda bu bölgedeki güneş ışınım ve edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, ve şiddeti doğalgaz değeri hakkında noktalarda güneşelektrik ışınım güneşlenme süresi değerleri fiyatlarının genelhakkında seviyesinde bilgi düşüş sahibi gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim bilgimeydana sahibigelmektedir. olabilmek için Excel programı yardıaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma olabilmek için interpolasyon yöntemine başvurulinterpolasyon Kelimeler : yöntemi, Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,mıyla Sanayi,lineer Konut, Anova, TUİK, Fiyatyöntemi kullanılmıştır. muştur. KrigingAnahtar interpolasyon bilinen Böylece, enlem ve boylamı verilen bir noktada yakın noktalardan alınan verileri kullanarak, diğer sıcak su veya kızgın buhar elde edebilmek için ECONOMETRIC ANALYSISkestiren OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES noktalardaki verilerin optimum değerlerini ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES TERMS OF INDUSTRY ANDhesaplanmaya çalıkaçINadet kollektör gerektiği HOUSES bir interpolasyon yöntemidir. Bu yöntemin Arcşılmıştır. Güneş kollektörlerinde optik kayıpların GIS programı içerisindeki aşamaları Şekil 4.2’de Abstract: In this study prepared by using data ofanaliz TSI belonging to the yearsgerçekten of 2012-2014, edilebilmesi zor ve önemli bir the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically verilmiştir. Kriging interpolasyon, yarıvaryogram analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared the use üretilecek of different olan denklemler aşamadır. Buwith aşamada techniques for analysis. Moreover,noktatests of hypothesis were applied and the research was yapısal özellikleri kullanarak örneklenmiş her zaman ve her durumda geçerli değillerdir. made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices lardaki konumsal değişikliklerin yansız tahmininin Bunun en temel nedeni bu verim ifadesinin belli en uygun şekilde yapıldığı bir tekniktir. Kriging varsayımlar ile oluşturulmasıdır (Kartal, 2007) . interpolasyonu diğer yöntemlerden ayıran önemli Yapılan çalışmada bu hesaplama yöntemi için iki bir özelliği, tahmin edilen her bir nokta veya alan adet kollektör tipi seçilmiştir. Sıcak suyun elde için bir varyans değerinin hesaplanabilmesidir ki edilebilmesi için kullanılacak olan kollektör tipi bu tahmin edilen değerin güven derecesinin bir düzlem kollektör; kızgın buhar elde edilebilmesi ölçüsüdür. Kriging uzay bilgisinin kaybolmasıiçin ise parabolik kollektör tipi seçilmiştir. Bu na izin vermeyen bir jeoistatistiksel yöntemdir. çalışmada, YEGM’nin standart özellikteki bir Yukarıda adı geçen yöntemlere göre daha zor kollektör için yaptığı kabuller baz alınmıştır. olmasına rağmen özellikle düşük yoğunluklu ve 3. BULGULAR düzensiz dağılmış istasyon ağlarından elde edilen veriler için oldukça uygundur. Nitekim Kriging Yapılan çalışmada, Türkiye’nin 1990-2006 pek çok araştırmacı tarafından tercih edilen bir yılları arasındaki güneş ışınım şiddetini ölçen yöntemdir (Delfiner vd., 1973, Tabios vd., 1985, 164, güneşlenme süresini ölçen 197 istasyondan 18 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN veELEKTİRİK Küçük Klima İstasyonları) durum benzer şekildedir. Ancak, İNCELENMESİ (Sinoptik, Büyük bazı bölgeler alınan verilerin ortalama sonuçları kullanılmıştır. arasındaki bulguların farklı olduğu gözlemMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Hatalı görünen istasyonlar çıkarılmıştır. Buna lenmiştir. Örneğin, İç Anadolu Bölgesi GEPA Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni göre veriler incelendiğinde güneşlenme süresi çalışmasında 1314 kWh/m2.yıl ve 2628 saat/ 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 7,08 saat/ gün, yıllık toplam güneşlenme süresi yıl olarak hesaplanmış olmasına karşın, yapılan ise 2583 saattir. Özet Uzun yıllar güneş 1605 kWh/m2.yıl : 2012-2014 Yılları ışınım arasındakişiddeti TUİK verileriçalışmada kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayive 2585 saat/yıl ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik istatistiksel olarak analiz edilmesioluşturulmasında 1511 kWh/m2.yıl (4,10- 4,34 kWh/m2.gün) ola- tüketiminin olarak hesaplanmıştır. GEPA’nın şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli rak hesaplanmıştır. Oysaki Ayrıca 1966-1982 dönemini Solar Radyasyon modelinde; tüm alanı uygulanmıştır. hipotez testleri uygulanarakkullanılan araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi kapsayan GEPAyönünde çalışmasına göre [3] 1311 kWh/ temsil edecek olan Devlet Meteoroloji İşleri vehareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü aralığı arttıkça, ve doğalgaz m2.yıl (3,6 kWh/m2.gün), güneşlenme süresiiçin tüketim rilerinden bazılarıelektrik yetersiz olduğundan, özellikle fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim ise 7,2 saat/gün,aralığı yıllık saatfiyatlarda olarakda azalma Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki radyasyon Kwtoplam cinsinden 2640 yükseldikçe, meydana gelmektedir. hesaplanmıştır. Ülkemizin bölgesel bazdaki güneş gerçeğinden Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,değerleri Sanayi, Konut, Anova, TUİK, daha Fiyat düşük çıkmaktadır. ışınım şiddeti ve güneşlenme süreleri Tablo 1’deki Bunun iki temel sebebi vardır. Birincisi; bölgede verilmiştir. Buna göre, en yüksek değerlere (1620 oldukça yetersiz sayıda ve yetenekte ölçüm istasECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES TO CONSUMPTION IN TERMS AND ölçülen değerlerin kWh/m2.yıl, 2864ACCORDING saat/yıl) sahip bölgenin dahaRANGES yonu vardır. OF BuINDUSTRY istasyonlarda HOUSES önceki çalışmalara benzer olarak Güneydoğu baz alınarak düşük hassasiyetle büyük bir alana Anadolu Bölgesi olduğu görülmektedir. hatalı sonuçlara yol açmaktadır. İkinAbstract: In this study prepared by Daha using data ofyansıtılması TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically önce yapılan çalışmalara bakıldığında Doğu cisi, ölçüm uygun olmayan noktalara analyzed. ANOVA model wasise applied to the study prepared cihazlarının with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was Anadolu Bölgesi’nin, İç Anadolu Bölgesi’nden yerleştirilmesi, bakım ve kalibrasyon yetersizliği made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices daha yüksek güneş ışınım şiddeti değerlerine nedeniyle, ölçüm değerlerindeki hataların Coğrafi sahip olduğu görülürken, bu çalışmada İç AnaBilgi Sistemi (modeli kullanarak interpolasyon dolu Bölgesi’nin ışınım şiddetinin Doğu Anadolu (bazen ekstrapolasyon) yapılmasıdır. Bölgedeki Bölgesi’nden daha yüksek olduğu görülmektedir. ölçümler çoğunlukla şehir merkezine yakın nokGEPA çalışmasında da Güneydoğu Anadolu böltalarda yapılmakta ve bina gölgelemelerinin etkisi gesi en yüksek ışınıma sahipken, bunu Akdeniz altında kalmaktadır (Örneğin, Şanlıurfa ilindeki Bölgesi izlemiş ve en düşük ışınım şiddeti ve güneş ışınım cihazları, son iki yıldır yakınına inşa güneşlenme süresinin Karadeniz Bölgesi’ne ait edilen Dedeman Oteli Binası’nın ciddi seviyedeki olduğu gözlenmiştir. Yapılan çalışmada da, bu gölgeleme etkisi altındadır (Karacadağ Raporu). 19 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Tablo SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDANSüreleri 1.ELEKTİRİK Türkiye VE Bölgesel Güneş Işınım Şiddeti ve Güneşlenme İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Toplam Ortalama Ortalama Ortalama Güven Grup Toplam A.Ş. Finans Yönetmeni Güneşlenme Güneş Enerjisi Güneş Enerjisi 1 Süresi GEPA Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Çalışmadaki GEPA Değerleri Değerleri değerler Bölge Ortalama Güneşlenme Süres Çalışmadaki Değerler Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi 2 2 ve konutlarda kullanılan doğalgaz tüketiminin analiz edilmesi kWh/m .yıl ile elektrikkWh/m .yıl istatistiksel olarak Saat/yıl şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Güneydoğu Anadolu 1620 testleri uygulanarak 1460 2864 Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi olup, yapılan istatistik1390 bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Akdenizyönünde hareket edilmiş 1612 2784 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde Doğu Anadolu 1577 düşüş gözlendiği sonucuna 1365 varılmaktadır. Sonuç 2625olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Saat/yıl 2993 2956 2664 İç Anadolu 1605 1314 2585 2628 Ege 1520 1304 2764 2738 1341 1168 2346 2409 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Marmara ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Karadeniz 1303 1120 2110 HOUSES 1971 Abstract: In this studybazdaki prepared by using data ofise TSIkış belonging to the olduğunu years of 2012-2014, Bu çalışmada ülkemizin aylık güneşaylarında söylemek mümkündür. the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically ANOVAiçin model applied to the study prepared with the en use yüksek of different lenme sürelerinianalyzed. hesaplamak herwas yılın aylık Yapılan çalışmada, güneşlenme süresi techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was ortalaması hesaplanmış, daha sonra ayların Temmuz ayındaand345 saat/ay, en düşük güneşlenmade more comprehensive. The purpose was to determine electricity natural gas prices aritmetik ortalaması alınarak uzun yıllar aylık me süresinin ise 100 saat/ay ile Aralık ayında ortalama haline getirilmiştir. Bu sonuçlar Tablo olduğu görülmektedir. Yıllık toplam güneşlenme 2’de verilmiştir. GEPA çalışmasına benzer olarak süresinin ise 2583 saat olduğu yapılan çalışmadan en yüksek güneşlenme sürelerinin yaz aylarında anlaşılmaktadır. olduğu görülürken, endüşük güneşlenme sürelerinin 20 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZAylık FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 2. Türkiye’nin Olarak Güneşlenme Süreleri İNCELENMESİ Çalışmadaki Değerler Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ GEPA Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Çalışmadaki Değerler 1 103 saat/ 106 saat/ay Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Temmuz Bölümü 345 saat/ay ay Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi 115 saat/ 124 saat/ay Ağustos 327 saat/ay ve konutlarda kullanılan doğalgaz ay ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli 165 saat/uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri 175 saat/ay Eylül 268 saat/ay Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi ay yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde saat/ edilen bulgular sonucunda; 197 sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz 198 saat/ay Ekim 205 saat/ay fiyatlarının genel seviyesinde düşüş ay gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 273 saat/ ay 272 Kelimeler saat/ay : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, KasımKonut, Anova,143 saat/ay Anahtar TUİK, Fiyat 325 saat/ Aralık 100 saat/ay ay OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ECONOMETRIC ANALYSIS 319 saat/ay GEPA 365 saat/ay 343 saat/ay 280 saat/ay 214 saat/ay 157 saat/ay 103 saat/ay ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND 2640 saat/yıl HOUSES Toplam: 2583 saat/ay – Yapılan hesaplamalarda, süresi vedata of3.1. Isıl Hesaplama Örneği Abstract: In güneşlenme this study prepared by using TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically güneş ışınım şiddeti GEPA’ya göre analyzed. değerleri ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different Kullanılacak techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were appliedkollektörler and the researchbakır was borulu, seçici farklılık göstermektedir. Bu çalışmada, güneşmade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices yüzeyli ve prizmatik camlı olarak kabul edilmiş lenme süresi 2583 saat/yıl (7,08 saat/gün) olarak ve sistemde paralel veya seri bağlanması halinde hesaplanmışken, GEPA’da ise 2640 s (7,2 saat/ kollektör ısıl performans verimi % 70 olarak kabul gün) olarak hesaplanmıştır. Benzer şekilde güneş edilmiştir. Kollektör açıklık alanı 2 m² olarak kabul ışınım şiddeti değerlerinde de farklılıklar tespit edilmiştir. Çalışmadaki hesaplamalarda kabul edilen edilmiştir. Sadece Kış aylarında güneş ışınım değerler ve aşağıda formülü verilen denklem: şiddeti değerleri GEPA çalışması değerlerinden fazla çıkmış, diğer mevsimlerde yer alan ayIsı Enerjisi: (m) x (Cp) x (Δt) : (suyun kütlesi) x lardaki güneş ışınım şiddeti değerleri ise daha (suyun özgül ısısı) x (sıcaklık farkı) (1) düşük çıkmıştır. Aerosol, su buharı, Rayleigh Türkiye’nin en yüksek güneş ışınım şiddeti değesaçılması, ozon, O2, ve CO2 gibi açık gökyüzünde rine sahip yerlerinden biri olan Van Gürpınar İlçesi güneşin zenit açısını etkilyen çeşitli atmosferik pilot bölge olarak seçilmiş, GEPA’ya ait değerler etkenlerdir. Bu değişkenler, çeşitli oranlarda güneş Tablo 3’de verilmiştir. GEPA’ya ait değerlerin en ışınım şiddetinin yeryüzüne ulaşmasını engeller (Schilings vd., 2004). yüksek güneş ışınım şiddeti değerinin Temmuz 21 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ UHMFD International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi www. hmfdergisi.com Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 October / NovemberHakemli / Refereed December 2014 Issue: 02 ve Volume: 01 Autumn International Journal of Engineering SciencesWinter Uluslararası Mühendislik FenAnd Bilimleri Dergisi ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Yaz Dönemi Sayı: 4 Yıl:2015 (Ekonomi) & (Economy) ID:33 K:92 International Journal of Engineering And Sciences www.uheyadergisi.com PRINT Refereed ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 MayNo/ /June / July / August Summer Issue: 4 Year: 2015 No: 12880) (ISO 9001-2008 Belge Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) PATENT / ID:33 TRADEMARKS K:92 and PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 VE/KONUTLAR TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE (ISO 9001-2008SANAYİ Belge No Document AÇISINDAN No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ayında günlük 7,3 kWh/m2 olarak hesaplandığı 11,22 saat/gün olarak hesaplandığı Grafik 1’den İNCELENMESİ (MARKA ve PATENT / TRADEMARKS and PATENTS) görülmektedir. Güneşlenme süresi değerinin ise 2015-GE-17837) anlaşılmaktadır. (2015/04066 Murat KORKMAZ,/ Hakan AÇIKGÖZ yine Temmuz ayında en yüksek değerde günlük Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Grafik 1. Van Ili GEPA’ya Ait Aylık Güneş Işınım Şiddeti ve Sürelerinin Grafiksel 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Grafik 1. Van Ili GEPA’ya Ait Aylık Güneş Işınım Şiddeti ve Sürelerinin Grafiksel Gösterimi Gösterimi Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Güneşlenme şiddeti yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde (kW. h/m2) edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesindeUHMFD düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak Güneşlenme tüketim süresi aralığı Kw cinsindenwww. yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. (saat/gün) hmfdergisi.com 12 10 8 6 4 Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi 2 Uluslararası Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Yaz Dönemi Sayı: 4 Yıl:2015 International Refereed Journal of Engineering And Sciences 0 May / June / July / August Summer Issue: 4 Year: 2015 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ID:33 K:92 RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND ACCORDING TO CONSUMPTION PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 HOUSES (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) Yapılan çalışmaya ait güneş ışınım şiddeti de-data ofşiddetinin ayında 7,2 kWh/m2, güneşAbstract: In this study prepared by using TSI Haziran belongingHaziran toayında the years of 2012-2014, 7,2 kWh/m2, güneşlenme Yapılan çalışmaya ait güneş ışınım (MARKA ve PATENT / TRADEMARKS and PATENTS) the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically ğerleri 2’de verilmiştir. Buna göre lenme süresinin ise Temmuzayında ayında11 11 saat/gün saat/gün isethe Temmuz şiddetiise Grafik değerleri ise(2015/04066 Grafik 2’de analyzed. ANOVA model was/ 2015-GE-17837) applied to the studysüresinin prepared with use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was olduğu görülmektedir. verilmiştir. Bunaisegöre yapılangüneş çalışmada yapılan çalışmada en yüksek ışınım olduğu görülmektedir. made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices ise en yüksek güneş ışınım şiddetinin Grafik 2. Van Ili Kriging Metoduyla Güneş Işınım Şiddeti ve Sürelerinin Grafiksel Grafik 2. Van Ili Kriging Metoduyla Güneş Işınım Şiddeti ve Sürelerinin Grafiksel Gösterimi Gösterimi 12 10 8 6 Güneşlenme şiddeti (kW. h/m2) 4 Güneşlenme süresi (saat/gün) 2 0 Ayrıca, değerler arasındaki farklılığı ortaya koyan her iki haritaya ait görseller Şekil 2 ve Şekil 3’de görülmektedir. Şekilde de görüleceği üzere yapılan çalışmadaki farklılıklar göze çarpmaktadır. Örneğin, GEPA’da Karadeniz sahil şeridi ve Trakya kesiminin aynı güneşlenme şiddetine sahip olduğu görülürken, yapılan çalışmada bu bölgelerdeki güneşlenme şiddetinin farklı olduğu saptanmıştır. Bu farklılığı 22 daha iyi ifade edebilmek için pilot bölge olarak belirlenen Van Gürpınar ilçesinin güneşlenme şiddeti değerleri ayrı ayrı olarak gösterilmiştir. UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN arasındaki farklılığı ortaya kosahip olduğu görülürken, yapılan İNCELENMESİ Ayrıca, değerler çalışmada bu yan her iki haritaya ait görseller Şekil 2 ve Şekil bölgelerdeki güneşlenme şiddetinin farklı olMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ 3’de görülmektedir. Şekilde de görüleceği üzere duğu saptanmıştır. Bu farklılığı daha iyi ifade Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni yapılan çalışmadaki farklılıklar göze çarpmakedebilmek için pilot bölge olarak belirlenen Van 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü tadır. Örneğin, GEPA’da Karadeniz sahil şeridi Gürpınar ilçesinin güneşlenme şiddeti değerleri ve Trakya kesiminin aynı güneşlenme şiddetine ayrı olarak gösterilmiştir. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriayrı kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi analiz teknikleriPotansiyeli kullanılarak hazırlanan çalışmada Van-Gürpınar ANOVA modeli Şekil 2.şeklindedir. TürkiyeFarklı Güneş Enerjisi Atlası (GEPA) İlçesi uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was Şekil 3’de ise çalışmaya Haziran ayının güneşşiddeti electricity değerlerinin ise bu bölgedeki made moreait comprehensive. The purpose was to determine and natural gas prices sanayiden kaynaklı hava kirliliği sonucu güneş ışınlarının yansımaya maruz kalmasından kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Kriging yönteminin hassas hesaplamalar yaptığı bu durumdananlaşılmaktadır. lenme şiddeti haritası görülmektedir. Çalışmaya ait olan değerlere bakıldığında ise, GEPA’ya göre daha farklı olduğu görülmektedir. Karadeniz sahil kesiminin, Marmara bölgesi ile Trakya bölümünün farklı değerlerde olduğu görülmektedir. Kocaeli ve Sakarya civarındaki düşük güneş ışınım 23 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Şekil 3. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ EKONOMETRİK AÇIDAN Gösterimi Van İli Gürpınar İlçesininFİYATLARININ Kriging İnterpolayon Metoduyla İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES Tablo 3’de KrigingACCORDING interpolasyonuyla elde edilenRANGES bahar aylarında bu değerlerin TO CONSUMPTION IN TERMS OF INDUSTRY AND daha yüksek, Yaz HOUSES değerlerin Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Ekim, Kasım mevsiminde daha düşük değerlere sahip olduğu ve Aralık aylarında dahaInyüksek Abstract: this studydeğerlere prepared by sahip using data ofgörülmektedir. TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically olduğu görülmektedir. Sonbahar, Kışapplied ve İlkanalyzed.Yani, ANOVA model was to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was comprehensive. purposeIşınım was to determine and naturalKarşılaştırılması gas prices Tablo 3.made Vanmore Gürpınar İlçesiThe Güneş Şiddetielectricity Değerlerinin GEPA(kWh/m2.gün) Çalışmadaki Değerler (kWh/m2.gün) OCAK 1,93 2,44 ŞUBAT 2,90 3,47 MART 4,37 4,45 NİSAN 4,72 5,54 MAYIS 7,04 6,33 HAZİRAN 7,27 7,18 TEMMUZ 7,53 6,57 AĞUSTOS 6,05 5,97 EYLÜL 5,28 5,03 EKİM 3,33 3,45 KASIM 2,39 2,95 ARALIK 1,72 2,04 24 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN çokELEKTİRİK güneş ışınımı alan bölge(43,42°D 38,32°K ) için Ocak İNCELENMESİ Türkiye’nin en ayındaki 10.500 lerinden biri olan Van-Gürpınar ilçesinin örnek litre Suyu 12°C’den 80°C’ye çıkarmak için kaç Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ kolektör hesaplaması Excel programının ara adet düzlem kollektör gerektiği sorusuna cevap Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni yüzü Şekil 5 ve 6’da verilmiştir. Bu şekillerde aranmıştır. Ocak ve Haziran ayı için örnek he1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü enlemi ve boylamı verilen bir noktanın sıcak saplamanın olduğu programın ara yüzü Şekil 5 su temini için gereken düzlem kollektör 6’da verilmiştir. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki adedi TUİK verilerive kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi hesaplanmaya çalışılmıştır. Van Gürpınar İlçesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Şekil 4. Van tüketim Gürpınar İlçesi İçin Kollektör Hesabı Sanayi ve konutlarda aralıklarına göreOcak elektrikAyı ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, 5. VanofGürpınar İçinand KollektörHesabı theŞekil consumption electricity andİlçesi naturalHaziran gas used inAyı industry houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Yapılan hesaplamalar sonucunda, Van-Gürpınar İlçesinde 10500 litrelik 12 derecelik musluk suyunun 80 derecede kullanılabilmesi için Ocak Ayında yaklaşık 356 adet; Haziran ayında ise 90 adet kollektöre ihtiyaç duyulduğu görülmektedir. Kış aylarında sıcak su eldesi için güneş enerjisinin tek başına yeterli olmadığı bu örnekten de anlaşılmış, güneş enerjisi ısıl sistemlere ek olarak diğer yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılması gerektiği saptanmıştır. Ancak, yaz aylarında sadece güneş enerjisi ısıl sistemlerin kullanılmasının yeterli olduğunu söylemek mümkündür. 25 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) 4. SONUÇLAR SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN VE TARTIŞMA Performance and policies, Renewable Energy, İNCELENMESİ 50(50), 33-46 KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Çalışmada, özgün bir güneş enerjiMurat potansiyeli Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni atlası ArcGİS Programı yardımıyla oluşturulmuşCAMPLİNG, P., GOBİN, A., ve FEYEN J., 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji tur. IDW ve Kriging interpolasyon yöntemleri (2001).Bölümü Temporal and Spatial Rainfall Analysis karşılaştırılmış, daha iyi sonuçlar elde edebilmek Across a Humid Tropical Catchment, Hydrol Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi için Kriging İnterpolasyon yöntemidoğalgaz kullanılmıştır. Process, 15, 359-375 ve konutlarda kullanılan ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Tüm aylar için ayrı ayrı hesaplamalar yapılarak, uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakCHENG, araştırma daha kapsamlıC., hale getirilmiştir. Q.,KO, YUAN, Y., GE, Y., ZHANG, güneş ışınım şiddeti haritalar Sanayideğerlerini ve konutlardagösteren tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi S., göre (2006). GIS Modeling hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara de sonuca gidilmiştir. Elde for predicting oluşturulmuştur.yönünde GEPA çalışmasındaki değerler edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim river aralığı run arttıkça, ve doğalgaz offelektrik volume in ungauged drainages fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği pilot bölge olarak belirlenen Van-Gürpınar il- sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim in Greater Toronto Area, Canada, Computers aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. çesinin değerleri ile karşılaştırılmış, çalışmadaki and Geosciences, Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, 32:1108-1119 Fiyat değerlerin Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Ekim, Kasım v e Aralık aylarında daha yüksek olduğu DELFİNER, P., DELHOMME J. P., (1973). ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES görülmüştür. Yani, Sonbahar, Kış ve İlkbahar aylaOptimum InterpolationbyKriging, DisplaACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES rında bu değerlerin daha yüksek, Yaz mevsiminde yand Analysis of Spatial Data, ed: Davis daha düşük değerlere sahip olduğu görülmüştür. J. C., McCullagh M. J., Nato Advanced Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural industry and houses is statistically Güneş ışınımı şiddetini kullanarak istenilen sı- gas used inStudyInstitute, John WileyandSons, London analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques analysis. Moreover, of hypothesis were applied and the research was caklıkta sıcak suyun eldeforedilmesi için kaçtests adet DİNÇER, F.(2011). Türkiye’de made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Güneş Enerjisinkollektör kullanılması gerektiği hesaplanmıştır. den Elektrik Üretimi Potansiyeli-Ekonomik Bu hesaplamaları yapabilmek için excel progAnalizi ve AB Ülkeleri ile Karşılaştırmalı ramından yararlanılmıştır. Excel’de hesaplama Değerlendirme, KSU Mühendislik Dergisi, yöntemi olarak lineer interpolasyon yöntemi 14 (1) kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlarda kış aylarında KARTAL, Y., (2007). Parabolik Yansıtıcı Yüzeyli bu bölge için güneş enerjisinin kullanımının yeterli Yoğunlaştırıcı Güneş Kolektörü Tasarımı, olmayacağı, ek olarak diğer enerji kaynaklarından Yüksek Lisans Tezi Ege Üniversitesi Fen da yararlanılması gerektiği anlaşılmıştır. Bilimleri Enstitüsü Makine Mühendisliği KAYNAKLAR Anabilim Dalı, İzmir, 1-115 ARCGIS 10 Desktop Uygulama Dökümanı. LEBEL, T., BASTİN, G., OBLED, C., ve CREBENLİ, H., (2013). Potential of renewable UTİN J. D., (1987). On theAccuracy of energy in electrical energy production and Areal Rainfall Estimation: a Case Study, sustainable energy development of Turkey: Water Resour Res, 23(11), 2123-2134 26 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN (2005). Assessing the Effect of Spatial Interpolation of Precipitation, İNCELENMESİ LLOYD, C. D., Water Integrating Elevation Data Into the Estimation Resources Bulletin, 21(3), 265-380 Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ of Monthly Precipitation in Great Britain, J Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni TAELEA, B.M.,GOPİNATHAN, K.K., ve MOKHydrol 308, 128-150 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü L., (2007). The potential of HUTS’OANE NAMKOCİC-SMARAGDAKİS, B., SLJİVAC, renewable energy technologies for rural Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi D., KATİC,veV., STAJİC, T., CEPİC, Z., ve development in Lesotho, Renewable Energy, konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan ANOVA modeli TOPİC, D.,şeklindedir. VUKOBRATOVİC, M., (2012). 32(32),çalışmada 609- 622 uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Solar Energy Potential intüketim Pannonian Sanayi ve konutlarda aralıklarınaPart göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi TOĞRUL, İ. T., ve ONAT, E., (1999). A Study for yönünde hareket edilmiş olup, istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde of Serbiaand Croatia, Developmentyapılan of Power edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketimEstimating aralığı arttıkça,Solar elektrikRadiation ve doğalgaz in Elazığ Using Engineeringfiyatlarının in Croatia, Croatia düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim genel seviyesinde Geographical and Meteorological Data, Energy aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. SAVELİEV, A. Anahtar A., MUCHARAMOVA, S. S., Tüketim, ve Conversion &TUİK, Management, 40, 1577–1584 Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Sanayi, Konut, Anova, Fiyat PİLİUGİN, G. A., (1998). Modeling of the TOPKAYA, S. O., (2012). ‘A Discussion on Recent Daily Rainfall Values Using Surface Under ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURALin GAS PRICES Emerging Solar Development Turkey’s ACCORDING CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Tensionand Kriging, J. TO Geogr. Inf. Decis. HOUSES Power Market, Renewable and Sustainable Anal.,22, 52-64 Energy Review. 16.3754-3765 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, SCHİLİNGS, C., MANNSTEİN, H.,andvenatural ME-gas used in industry and houses is statistically the consumption of electricity B.,theveuseGÖNÜLLÜ, M. T., (2006). analyzed. ANOVA model was applied to the VARINCA, study prepared K. with of different YER, R., (2004). Method techniques Operational for analysis. Moreover, testsFor of hypothesis were applied and the research was Türkiye’de Güneş Enerji Potansiyeli ve Bu made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Deriving Hihg Resolution Direct Normal Potansiyelin Kullanım Derecesi, Yöntemi ve İrradience From Sattelite Data, Solar Energy, Yaygınlığı Üzerine Bir Araştırma.1. Ulusal 76 (2004) 475-484 Güneş ve Hidrojen Kongresi, Eskişehir TABİOS, III, G. Q., ve SALAS, J. D., (1985). YENİLENEBİLİR ENERJİ RAPORU,(2010). A Comparative Analysis of Techniques for Karacadağ Kalkınma Ajansı, Trc2 (DiyarbakırŞanlıurfa) Bölgesi Yenilenebilir Enerji Raporu 27 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ EXTENDED ABSTRACT Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni In the study, the last GEPA for1 Turkey which prepared by EİE was examined and as a result, it was Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü being tried to resolve some imperfect results and errors. When the selected method determined, attention was paidÖzet to :data selection, station type data taken from bu and working 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK which verileri kullanılarak hazırlanan çalışma, sanayi principle of tool ve from. konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik olarak analiz which data taken Also, when the data type tüketiminin of stationistatistiksel determined, beingedilmesi careful about how to şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli made the observation which data taken from, whether the station location was changed for various uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi reasons, were researched about acceptance of the consistency of data in international studies. If the yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sanayi acceptance, sektörü için tüketim aralığı doğalgaz station data didn’t have thissonucunda; international it was notarttıkça, used elektrik in thevestudy. The reason for the fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim creation of the solar energy potential atlas is to be able meydana to usedgelmektedir. in the calculation and method of the aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma solar radiation intensity values. When the solar energy potential atlas was created, attention was paid Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat to importance of objectivity of selected station and data set. In this study, the process of solar atlas formation was made by Actinograph’s value which measured the global insolation radiation. Reason ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES of this is; Actinograph devicesTOmeasure a cumulative of numerical measurement of the daily ACCORDING CONSUMPTION RANGESvalue IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES cloudiness, shadening and level of air pollution etc , which factors can affect the radiation intensity. Therefore, it was prefered to study use Actinograph’s measurement data which was expected to give more Abstract: In this prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically accurate results.analyzed. This study covers thewas1990-2006 time period. After not taken into account. ANOVA model applied to the study prepared with 2006 the usewas of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was Reason of this ismade thatmore TSMS built automatic stations to the west of the Samsun-Hatay line and ended comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices manuel observations. However, stations in the east of this line still use same manual system. In the following years, both automatic station data and manual station data may cause an inconsistency. Because of that, measurement data after 2006 were not included in study. To determine the Turkey’s solar energy potential, TSMS’ daily data taken for a long period and average was found. After that, thanks to ArcGIS program, a unique solar energy potential atlas was created, solar radiation intensity and duration of insolation data were visualized. ArcGIS is a type of software that works with geographic information and map. ArcGIS can prepare a map by using a numerical data and with this map it can investigate the geographical data which stored with Geographic information system to provide information based on location. ArcGIS enables you to work both online and offline. In the absence of station measurements, to determine the intensity of solar radiation, interpolation methods were used. This research was carried out on two methods. And to enable the best result, Kriging interpolation method was preferred. Another aim of the study is to find an answer for how many collector should be used for hot water supply in a selected region (given XY coordinate of a place). To calculate this, with the help of Excel program, linear interpolation method was used where there 28 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN find solar radiation intensity values. Thus, at a point where its’ İNCELENMESİ was no station to coordinates were given, it was tried to calculate how many unit collectors were needed to obtain hot water or superMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ heated steam. It is really important and hard stage to analyze the optical losses at the solar collectors. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Equations which are produced1 at this stage are not applicable in all cases. The main reason of that Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü is efficiency statement is created with certain assumptions [15]. In this study two collector type were selected for thisÖzet calculation. typeTUİK to be used for obtaining watersanayi was plane collector, : 2012-2014 Collector Yılları arasındaki verileri kullanılarak hazırlananhot bu çalışma, ve konutlarda kullanılan doğalgaz ilefor elektrik tüketiminin istatistiksel edilmesi and parabolic collector type was selected superheated steam. Inolarak thisanaliz study, it was based on the şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli assumption made for a standard collector ofuygulanarak YEGM. araştırma In the study, between 1990-2006, 164 stations’ uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi measurement ofyönünde Turkey’s solar radiation intensity and 197 stations’ measurement of Turkey’s sunshareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen(synoptic, bulgular sonucunda; sektörü için stations) tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz average values. hine duration data climatesanayi observation were used to determine fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Some stations, which considered wrong, were meydana removed. When the data were analyzed acaralığı Kwwere cinsinden yükseldikçe,as fiyatlarda da azalma gelmektedir. cording to that result, was 7,08 hours/day and Anova, annual sunshine Anahtarsunshine Kelimeler : duration Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, TUİK, Fiyat duration was 2583 2 hours. Long term solar radiation intensity was 1511 kWh/m .year (4,10- 4,34 kWh/m2.day) Whereas, according to GEPA study, between 1966-1982 time period, solar radiation intensity was calculaECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES 2 2 ACCORDING TOkWh/m CONSUMPTION IN TERMS OF INDUSTRY ted as 1311 kWh/m .year (3,6 .day), RANGES and while sunshine duration AND was calculated as 7,2 HOUSES hours/day, annual was calculated as 2640 hours.Turkey’s regional solar radiation intensity and sunshine duration values were given in by this study. study, highest value were obAbstract: In this study prepared using data ofAccording TSI belongingto to this the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically 2 served in Southeastern like was other research in before .year, 2864 hours/ analyzed. Anatolia ANOVA model applied to the made study prepared with(1620 the usekWh/m of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was year). When wemade lookmore at other research, Eastern Anatolia’s solar intensity of radiation is found more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices than Central Anatolia’s. In this study, situation turned to vice versa and Central Anatolia’s solar intensity value was found more than Eastern Anatolia’s. In GEPA’s study, Southeastern Anatolia region has highest radiation value, then Mediterranean region came, and lowest value was belong to Black Sea region. In this study, we observed a similar situation. However, some region had conflict between each other. For instance, even though in GEPA study Central Anatolia region’s values were calculated as 1314 kWh/m2.year and 2628 hours/year, in our study we calculated as 1605 kWh/ m2.year and 2585 hours/year. In this study, to calculate the montly sunshine duration, for each year monthly averages were calculated and then by calculating arithmetic values of each month, long term montly averages were derived. Similar to the study of GEPA, we observed the highest sunshine duration value in summer and the lowest sunshine duration can be shown in winter. The highest sunshine duration observed in July with 345 hours/month, the lowest sunshine duration observed in December with 100 hours/month. Also annual total sunshine duration was 2583 hours. According to calculation of GEPA, sunshine duration and solar radiation intensity values might be different. In this study, sunshine duration calculated as 2583 hours/year (7,08 hours/day) and according to GEPA 29 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN was 2640 hours (7,2 hours/day). Similarly, the intensity of solar İNCELENMESİ sunshine duration radiation values were different. Just in winter the intensity of solar radiation values were more than GEPA’s values. Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ In other seasons the intensity of solar radiation values were lower. Collectors which were used were Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni assumed as copper pipe, selective surface and prismatic glass and if it was connected in parallel or 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü series, collector’s thermal performance efficiency was assumed as %70. Collector’s aperture area was assumed asÖzet 2 m². Accepted study calculations and formula aresanayi given in the below : 2012-2014 Yılları values arasındakiin TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, ve konutlarda doğalgaz ile elektrik tüketiminin edilmesi equation: Turkey’s highestkullanılan solar radiation intensity valuesistatistiksel which olarak wereanaliz shown in Van’s Gürpınar şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli district was chosen as pilotAyrıca area.hipotez According to GEPA’s values, radiation intensity valuuygulanmıştır. testleri uygulanarak araştırma dahahighest kapsamlı solar hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 2 es were calculated in July as 7,3 kWh/m . Sunshine duration highest value was 11,22 hours/day in yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde bulgular sonucunda; sektörü tüketimsolar aralığıradiation arttıkça, elektrik ve was doğalgaz July. Accordingedilen to the results of thissanayi study, the için highest value 7,2 kWh/m2 and it fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim was shown in June, the highest sunshine duration was 11 hours/day was obtained aralığı also Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma value meydanawhich gelmektedir. in July. For instance, the GEPA, Black SeaTüketim, coastline and partAnova, of Thrace had same insolation inAnahtar in Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Sanayi, Konut, TUİK, Fiyat tensity. But, this study showed that both regions had difference insolation intensity values. To better understand this difference, Van’s Gürpınar district was chosen as pilot area and it’s solar radiation ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS INDUSTRY values are shown in separate part. June’s sunshine intensity was OF given in the AND map. When we look at HOUSES study values, we see that there are differences between GEPA’s values. Black Sea coastal areas, Marmara regionAbstract: and part of Thrace had by different from GEPA’s data. Region around Sakarya In this study prepared using datavalues of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically and Kocaeli hadanalyzed. lower values solar and it’swith reason is existing industrial activity ANOVA of model wasradiation applied tointensity the study prepared the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was in this region. From that case we can understand that Kriging method made quite sensitive calculamade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices tion. By using Kriging interpolation method according to values which obtained in January, February, March, April, October, November and December and these were higher values. It means that Autumn, Winter and Spring seasons had higher values compared to Summer season values. Van’s Gürpınar district is one of the areas which had greatest solar radiation values and sample collector calculations in Excel software’s. These figures show that in any point which coordinates were given, how many plane collectors were needed to supply hot water were calculated. For Van’s Gürpınar district (43,42o E 38,32o N), calculations of how many plane collectors are needed to increase degree of 10.500 liters of water from 12°C to 80°C in June, were done. Sample calculations in software’s interface for January and June are given in this study. As a result of these calculations, in Van’s Gürpınar district, to be used to rise up degrees of 10.500 liters of water from 12°C to 80°C, in January 356 collectors were needed; in June this number was 90. As a result of this study it is understood that in Winter, acquiring hot water supply with solar power are not enough. It is determined that in addition to solar power, another renewable energy sources are also needed. But, it is possible to say that just solar power of thermal systems are enough for Summer. In this study, a unique 30 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:92 (Economy) ID:33 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN solar energy potential atlas was created thanks to ArcGIS software. IDW method was compared with İNCELENMESİ Kriging Interpolation method, to enable to better result, then Kriging method was preferred. The map Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ which shows the solar radiation intensity values, were established and they were calculated for each Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni month. The values in GEPA’s study compared with values in this study, then Van’s Gürpınar district 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü was chosen as pilot area, it was found that the values of January, February, March, April, October, November and Özet December inYılları this arasındaki study were GEPA’s values. It means : 2012-2014 TUİKmore verileri than kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi that this study’s ve konutlarda kullanılan doğalgaz elektrik tüketiminin olarak analiz values are higher than GEPA’s values in ileAutumn, Winter istatistiksel and Spring but in edilmesi Summer this situation şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli turns to vice versa. How many are needed araştırma to acquire water were calculated by uygulanmıştır. Ayrıcacollectors hipotez testleri uygulanarak daha hot kapsamlı halesupply getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi using solar radiation intensity values. Thanks to Excel software this calculations were made. In Exyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edileninterpolation bulgular sonucunda; sanayiwas sektörü için tüketim aralığı arttıkça,method. elektrik veAs doğalgaz cel software linear method chosen as calculation a result of this study, fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim it was seen thataralığı usingKwsolar power energyfiyatlarda was not enough for gelmektedir. Winter and there was a need to addicinsinden yükseldikçe, da azalma meydana tional energy power forKelimeler a chosen region. Anahtar : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 31 A CED UHMFD ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ International Refereed Journal of Engineering And Sciences AYDINLATMA-GÜVENLİK İLİŞKİSİ VE ÖRNEK BİR UYGULAMA(1) RELATIONSHIP OF SAFETY-LIGHTING AND A CASE STUDY Gonca BAYRAKDAR1, M. Cengiz TAPLAMACIOĞLU1 1 Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Ankara / Türkiye Öz: Bu çalışmada aydınlatma konusu İş Sağlığı ve Güvenliği bakımından ele alınmıştır. Gerek ulusal gerekse uluslararası kaynaklarda aydınlatmanın kazaları önlemede büyük öneme sahip olduğu vurgulanmaktadır. Çalışma kapsamında sayısal ve oransal değerlerle aydınlatmanın kazaları önlemedeki payından bahsedilmiştir. Aydınlatmanın bu önemine rağmen aydınlık düzeyi ölçümüyle ilgili yapılan çalışmalarla işyerlerinde aydınlatma koşullarının yetersizliği tespit edilmiştir. Piyasadaki aydınlatma ile ilgili programların uzmanlık ve teknik bilgi gerektiren yapısından dolayı daha anlaşılır, kolay ve aydınlatma terminolojisi hakkında bilgisi olmayan bir kullanıcının bile kolaylıkla tasarım yapabileceği bir program yazılması amaçlanmıştır. Ayrıca bu programın herhangi bir kurulum dosyası gerektirmeden web arayüzü sayesinde internet olan her yerden erişilebilir olması sağlanmıştır. Abstract: In this study it is discussed in terms of lighting issue of Occupational Health and Safety. As it is emphasized in both national and international sources, lighting has a great importance in preventing accidents. Lighting’s share for preventing accidents is mentioned with numerical and proportional values. Despite the importance of lighting the lack of lighting conditions in businesses were determined via illuminance measurement practices. Lighting-related programs on the market require technical knowledge and expertise on lighting design. It is intended to write easier software for a user who has no information about lighting terminology. Moreover, thanks to the web interface without requiring any setup files the program is provided to be accessible from anywhere with Internet. Key Words: Lighting, Lighting Design, Occupational Health and Safety Anahtar Kelimeler: Güneş Enerjisi, Düzlem Kollektör, Aktinograf Doi: 10.17364/IIB.2015412618 (1) Sorumlu Yazar: Gonca BAYRAKDAR, Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Ankara / Türkiye [email protected] Geliş Tarihi / Received: 11.06.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 23.07.2015 Makalenin Türü: Type of Article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest: Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok) “YOK” “The Research Council Permit Yes / No” “NO” 32 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) 1. GİRİŞ SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Dalga teorisine göre elektromanyetik İNCELENMESİ ışınlama enerjisinin gözle görülebilen şekli olarak tanımMurat KORKMAZ, İnsanın çevresindekileri algılamasında ihtiyaç Hakan AÇIKGÖZ lanmaktadır ve belirli bir dalga boyuna sahiptir. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni duyduğu en önemli unsur ışıktır. Görsel algılama Elektromanyetik tayf içinde insanın görebileceği 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, da görme ve ışık aracılığıyla oluşmaktadır. Gü- Elektrik-Enerji Bölümü dalga boyu seviyeleri 380nm ile 780nm arasında neş, yıldızlar ve lambalar gibi ışık kaynaklarının vehazırlanan renk olarak tanımlanan seviyelerdir Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilerideğişen kullanılarak bu çalışma, sanayi dışında kalan nesnelerin görünebilir olmaları için ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi (Dokuzcan, 2006:4-5). Farklıgerekmektedir. analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli yeterli derecedeşeklindedir. ışık almaları Işık uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Şekil 1. Görünür Işığın Elektromanyetik Spektrumdaki Yeri yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices (Anonim-1,2015) Elektromanyetik spektrum içinde insanların görebileceği kısım mor ile başlayan ve kırmızı ile biten bölümdür ve çok küçüktür. Renk, farklı dalga boylarındaki ışığın insan beyninde yaptığı çağrışımlardır. Görsel algılamanın ana öğeleri ise ışık, nesneler ve görme organı olarak tanımlanmaktadır (Ünver, 1984; Dokuzcan, 2006:4-5). Kişinin sağlıklı bir şekilde görerek çevresindekileri fark edebilmesinde görsel algılamanın ve dolayısıyla ışık ve aydınlatmanın önemi büyüktür. Aydınlatma, güvenli bir ortam ve görüş alanının sağlanmasında, görsel işlerin kolaylıkla yapılmasında gündelik yaşamın yanı sıra çalışma yaşamında da önemli bir etkendir. Aydınlatma öncelikle, yapılan iş ve işlemlerde tüm detayın görülebilmesi için gereklidir. İşyerlerinde aydınlatma iş verimini de çok büyük ölçüde etkilemektedir. Çalışma yaşamında verimlilik ve etkinlik, çalışma ortamının ve koşulların iyileştirilmesini gerekli kılmaktadır. Aydınlatmanın işin uygulanan kalite standartlarının gerektirdiği şekilde yapılmasını ve hata oranlarının 33 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 3. AYDINLATMA VE GÜVENLİK azaltılmasını da sağlar. İşyerlerinde verimlilik ve İNCELENMESİ İLİŞ- kaliteye etkisinin yanında aydınlatmanın kazaları KİLERİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ önlemekteki payı çok büyüktür. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni kişinin görme duyusuna etki eden Aydınlatma 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Yeterli aydınlık düzeyini sağlamak aydınlatma en önemli Bölümü faktördür. Bir kişinin algılamasının koşullarının başında gelmektedir. Çalışma kap%80-90’ının görme duyusu ile gerçekleştiği Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi samında aydınlatma ölçümü ile doğalgaz ilgili yapılan düşünüldüğünde aydınlatmanın ve konutlarda kullanılan ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesine derece önemli şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA güncel çalışmalar araştırılmış ve sonuçları değerolduğu ortaya çıkmaktadırmodeli (Orkunt ve Altuncu, uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. lendirilmiştir. Aydınlatma yetersizliği nedeniyle Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 2011:169). yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde oluşan kazaların oranlarına yapılan araştırma edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Kişinin işini yaparken detayları konforlu bir şekilde fiyatlarının seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim ve değerlendirmeler ile genel yer verilmiştir. Çalışma aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. görebilmesi, tehlikeleri fark edebilmesi ve görsel kapsamında yanlış aydınlatmaya sahip yerlerde Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,yetersizlik Sanayi, Konut,sebebiyle Anova, TUİK, Fiyatgeçirmemesi için tüm kaza aydınlatma koşullarının iyileştirilmesi sonucu mekanlarda aydınlatma değerleri standartlarda kaza oluşumunda yaşanan azalmalardan da belirlenen minimum düzeyleri ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES sağlamalıdır. bahsedilmiştir. ECONOMETRIC ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Ortamdaki aydınlık düzeyi değeri arttıkça yaMevcut durumda kullanılan tasarım programları işin ince fark edilmesinin Abstract: In this studyaydınlatma prepared by using TSI belonging to the detaylarının years of 2012-2014, araştırılmış ve bu programların ko-data ofpılan the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically kolaylaştığı düşünülmektedir. ANOVA model was kullanıapplied to the study prepared with the use of differentBu çalışmada iş nusunda bilgisi analyzed. olmayan biri açısından techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was sağlığı ve güvenliği konusunda aydınlatma komının zorluklarından bahsedilmiştir. Bu purpose nedenle made more comprehensive. The was to determine electricity and natural gas prices şullarının etkisi araştırılmış ve farklı bulgulara gerçekleştirilen daha pratik bir yazılımın detayları yer verilmiştir. Yapılan araştırmalarda yüksek anlatılmış ve örnek bir uygulamaya yer verilmiştir. aydınlık düzeyinin konsantrasyon ve motivas2. YAPAY AYDINLATMA KAYNAKLARI yonu arttırdığı ve çalışan performansını %50 arttırdığı ortaya koyulmaktadır. Amerikan Ulusal Akkor telli lambalar Güvenlik Konseyinin raporuna göre kötü aydın Floresan lambalar latmanın iş kazalarının %5’ine sebep olduğu ve kötü aydınlatma koşulları nedeniyle oluşan göz Yüksek basınçlı cıva buharlı lambalar yorgunluğunun bu oranı %20’ye çıkardığı ifade Metal halojen lambalar edilmektedir. Amerika’da ağır sanayi endüstrisinde bir fabrikada montaj hattında aydınlık düzeyi Yüksek basınçlı sodyum buharlı 200 lükse yükseltildikten sonra kaza oranında Alçak basınçlı sodyum buharlı lambalar %32’lik bir düşüş sağlanmıştır. Kontrastı azalt Led Lambalar mak ve dengeli aydınlatmayı sağlamak amacıyla 34 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN duvarların açık rengeELEKTİRİK boyanmasıyla %16,5’lik ek ise kazaların %23,8’inin aydınlatma koşulları ile İNCELENMESİ bir azalma gözlenmiştir (National Safety Council bağlantılı olduğu sonucuna varılmıştır. Diğer bazı Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ akt: Kürkçü vd. 2009:5).Uluslararası Aydınlatma araştırmalara göre ise aydınlatmanın kazalardaGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Komisyonu (CIE) tarafından 1yapılan bir araşki payının %30 ile %50 arasında olduğu ifade Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü tırmaya göre de daha önceden aydınlatılmamış edilmektedir (Völker, 1998; Kruger and Gorner). veya aydınlatması olmayan yolların, Özetiyi : 2012-2014 Yılları arasındakiaydınTUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ILO’nun (Uluslarası Çalışma Örgütü) görsel ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi latma tekniğine göre aydınlatılmasının yapılması şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakişler hazırlanan çalışmada ANOVA modeli ve aydınlatma ile ilgili çalışmalarına göre halinde ölümle sonuçlanan kazalarda uygulanmıştır. Ayrıca hipotez%50, testleri ciddi uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. de gözün ayırt etme tespit yeteneği çalışılan parçanın ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının edilmesi hasar meydana Sanayi getiren kazalarda %67 ve hafif yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde büyüklüğü, görev yeri ile çevreleyen bölge edilenbir bulgular sonucunda; sanayi geldiği sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz kazalarda %84’lük azalma meydana kontrastı ve kişinin yeteneği ile ilişkilifiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç görme olarak tüketim tespit edilmiştiraralığı (International Commission onda azalma meydana gelmektedir. Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda dir. Şekil 2’de aydınlık düzeyinin kişinin görsel Illumination akt: Şahin, 2012:7-8). 1910 yılınAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat keskinliğine etkileri gösterilmektedir (Juan, G.,F. da 200 Amerikan kaza araştırmacısının 91000 ve Stellman, J.,M., 2011). kazayı analiz ettiği başka bir araştırmaya göre ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Şekil 2. Görsel Keskinlik ve Aydınlık Düzeyi İlişkisi HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices (Juan, G.,F. ve Stellman,J.,M., 2011) Bir işin hızlı ve doğru yapılması görsel performans olarak tanımlanmaktadır. Şekil 3 aydınlık düzeyinin görsel performansa olan etkisini göstermektedir (Juan, G.,F. ve Stellman, J.,M., 2011). 35 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Şekil 3.VE Görsel Performans Aydınlık Düzeyi İlişkisi İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat (Juan, G.,F. ve Stellman,J.,M., 2011) ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION IN TERMSve OFsinirli INDUSTRY AND Aydınlatma seviyelerinin homojen bir şekilde RANGES bozukluğu davranışlara neden olmakHOUSES dağılmasının keskinliği arttırarak görme zayıftadır. Bu yönüyle iyi bir ışıklandırma, erken lığı olan çalışanlara yardım düşünülinsanları etkileyerek Abstract: In thisedeceği study prepared by using data ofyorulmayı TSI belongingönlemesi to the years ve of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically mektedir (Stoneanalyzed. vd., 1990:63-66). iş verimini ANOVA model Işık was renapplied to the study prepared arttırması with the usenedeniyle of different önemsenmesi techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was gindeki ve seviyesindeki değişim ruhThehali ve was to determine gerekenelectricity bir araçtır (Şahin, made more comprehensive. purpose and natural gas 2012:7-8). prices duyguları etkiler. Yetersiz ışık olan mekânlarda Çalışmada yer verilen tüm bilgiler ışığında işkullanıcılar daha rahatsız, yorgun ve uykulu yerlerinde yeterli aydınlık düzeyi değerlerinin hissederken, aydınlık mekânlar ferahlık ve zinsağlanmasıyla kazalarda azalma yaşanacağı ve de olma hissi verir (Şahin, 2012:7-8). Bu etkiiş veriminin de olumlu yönde etkileneceği düşüleriyle iyi aydınlatma, işin daha rahat yapılmanülmektedir. Bu sebeple işyerlerinde aydınlatma sına katkı sağlayarak iş veriminin arttırılmasını ölçümlerinin yapıldığı çalışmalar araştırılarak da kolaylaştırır. Yapılan araştırmalar aydınlık bulgular elde edilmiş ve yorumlanmıştır. İşyerdüzeyinin arttırılmasına paralel olarak üretimin lerinde aydınlatma kalitesinin araştırıldığı bir tez %8-27 yükseldiğini ortaya koymaktadır. Kötü çalışmasında yapılan ölçümlerde 43 işyerinden aydınlatma ise sıkıntılı bir çalışma ortamı ya30’unda (%69) kabul edilir aydınlık seviyelerinin ratmakta; göz sinirlerini yıpratmakta, zayıflataltında sonuçlar elde edilmiştir (Dove, 1996:21). makta ve geçici ya da daimi körlüklere neden İlaç endüstrisinde aydınlatma tasarımının araştıolabilmektedir. Kötü aydınlatmanın neden rıldığı bir diğer çalışmada ise gerçekleştirilen 54 olduğu yorgunluk; dikkati dağıtmakta, moral 36 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ölçümün 12‘sinin (%22) yetersiz olduğu sonucu kin Yönetmelikte ve TS EN İNCELENMESİ 12464_1 Işık ve elde edilmiştir (Yetiş, 60-61). Bir işletmede işyeri Aydınlatma - Çalışma Yerlerinin Aydınlatılması Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ fiziksel risk etmenlerinin çalışanların sağlığına standardında gerekli aydınlık düzeyi değerleri Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni olan etkisinin saptandığı ve değerlendirildiği bir düzenlenmiştir. 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü çalışmada ise 56 ölçümün 42’sinin (%75) minimum 4.2.Kamaşma değerleri karşılamadığı görülmüştür (Dedeler, Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi konutlarda doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak edilmesi 2008:64-75). İşçivesağlığı vekullanılan iş güvenliği açısından Kamaşma ışığın çokanaliz yüksek olmasından yada şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli aydınlatma konusunun araştırıldığı birtestleri başkauygulanarak çaışık kaynağından yayılan ışığın direk olarak uygulanmıştır. Ayrıca hipotez araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi lışmada ise 75 ölçümden 65’inin yetersiz olduğu göze gelmesinden kaynaklanır. Kamaşma görüşü yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik veveya doğalgaz (%86) sonucunaedilen varılmıştır (Onur,2012:38-40). doğrudan etkileyebilir rahatsızlık vererek fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Bu bulgular işyerlerinde aydınlatma koşullarıdikkat dağınıklığı, aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.hassasiyet oluşturarak görsel nın mevzuat veAnahtar standartlarda değerleri ve bunların sonucunda ise kazalara Kelimeleristenilen : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,yorgunluğa Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat karşılayamadığını göstermektedir. Bu durumun sebep olabilir. Çalışılan ortamdaki yansıtıcı yüzeyler işyerlerinde aydınlatma tasarımında yapılan azaltılarak ya da armatürlere perdeleme yapılarak ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION IN TERMS OF INDUSTRY AND (Health and Safety yanlışlardan kaynaklandığı düşünülmektedir. BuRANGES kamaşmanın önüne geçilebilir HOUSES araştırmada yer verilen bütün sonuçlar, iş kazaları Executive, 1997). Kamaşmayı önlemenin diğer ve kişinin göz Abstract: sağlığını etkileyen aydınlatma ise togözün görme seviyesi ile armatürün In this study prepared by using data ofbir TSIyolu belonging the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically konusunun dahaanalyzed. ciddi ANOVA bir şekilde alt çizgisi doğru ayarlamaktır. modelele was alınması applied to the study preparedarasındaki with the use açıyı of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was gerektiği sonucunu ortaya koymaktadır. Şekil 4’de görüldüğü gibi armatürün alt çizgisi made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices birinci çizginin altında veya ikinci çizginin üze4. AYDINLATMA TASARIMINDA GÜrinde bulunmalıdır. VENLİK AÇISINDAN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Şekil 4. Kamaşma Önleme Aydınlık düzeyi, kamaşma, ışığın titreşmesi (flicker efekti), renk sıcaklığı, renksel geri verim ve koruma sınıfları gibi kriterler güvenli bir ortamın sağlanmasında aydınlatma tasarımında dikkate edilmesi gereken en önemli kriterlerdir. 4.1.Aydınlık düzeyi Aydınlık düzeyi birim yüzeye düşen ışık akısıdır. Birimi lüks’dür. İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İliş- (Onur, 2012:13) 37 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) 4.3.Renksel Geri SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK Verim 4.5. Flicker Etkisi AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, AÇIKGÖZ manyetik balastlı armatürlerde Işık kaynaklarının aydınlattıkları cisimlerin renk- Hakan Çoğunlukla Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmenibir sorundur. Gerilim düşümü gibi lerini ayırt ettirebilme kabiliyetleri renksel geri gözlenen 1 Kilis 7 Aralık Bölümü verim (Ra) olarak tanımlanmaktadır. En Üniversitesi, büyük Elektrik-Enerji dalgalanmalar sonucu oluşan yanıp sönmeler değeri 100’dür. Renk ayrımının birincil faaliyet görünür hale geldiğinde titreşim oluşturur ve Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi olduğu işlerde Ra>90 olan 1A kademe lambalar flicker olarak tanımlanır (The Society of Light ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. analizveteknikleri kullanılarakand hazırlanan çalışmada ANOVA Bu modeli kullanılmalıdır. Büro, okul,Farklı hastane endüstriyel Lighting, 2009:41). durum hem gözü uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. tesisler gibi renkSanayi ayrımın birincil tüketim faaliyet olmadığı yorar hem defiyatlarının şiddetlitespit başedilmesi ağrılarına sebep olur. ve konutlarda aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde de neden olur. ama yine de önemli olduğu yerlerde 1B, diğer Aynı zamanda stroskobik etkiye edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz endüstriyel işlerde 2A-2B, endüstriyel iş- sonucuna Aynı varılmaktadır. frekansta dönen makinelerin duruyormuş fiyatlarının genelkaba seviyesinde düşüş gözlendiği Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. lerde 3 ve renk ayrımın önemli olmadığı işlerde gibi algılanmasına, daha yüksek frekansta dönen Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 4’üncü kademede lambaların kullanılması tavsiye makinelerin ise ters dönüyormuş gibi algılanedilmektedir (Özkaya ve Tüfekçi, 2011:324-325) masına neden olur. Bu da büyük iş kazalarına ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL PRICES sebebiyet verebilir. GAS Bu sorunların önüne geçmek 4.4.Renk SıcaklığıACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND için çalışma frekansı yüksek elektronik balastlı HOUSES armatürler kullanmak gerekir. Renk sıcaklığının kazaları önlemek açısından Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, önemi büyüktür.theRenk sıcaklığı geneldeand3300K consumption of electricity natural gas used in industry and houses is statistically 4.6.Koruma Sınıfı analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different altı sıcak beyaz,techniques 3300-5300K aralığı doğal (orta for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices sıcak) beyaz, 5300K üzerini de soğuk beyaz Armatürlerin ortam koşullarına olan koruma olarak tanımlanmaktadır (Özkaya ve Tüfekçi, derecelerini belirtir. Endüstriyel tesislerde ortam 2011:324-325; Rea, 2000). Sıcak beyaz aydınkoşullarından armatürü korumak ve armatürün latmanın psikolojik olarak rahatlama sağlayarak sağladığı aydınlık seviyelerinin düşmesini endikkati düşürdüğü ve iş kazası riskini arttırdığı, gellemek açısından önemlidir. Koruma sınıfı, soğuk beyazın ise dikkati arttırarak kaza riskini IP (Ingress Protection) ile başlar ve iki rakam azalttığı düşünülmektedir. Yüksek derecede (IP XX) ile devam eder.Katı cisimlere karşı kokonsantrasyon ve dikkat gerektiren işlerde soğuk rumayı ifade eden ilk rakam aşağıdaki şekilde beyaz aydınlatma kullanılması çalışanların kaza açıklanmaktadır. geçirme olasılığını düşürebilir. 38 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 1. Katı Cisimlere Karşı Koruma Değerleri İNCELENMESİ İlk Karakter Tanım 0 Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Korumasız Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Açıklama - 1 50 mm çapında ya da daha büyük katı 50 mm ve üzeri çapta katı cisimler cihazın içine cisimlereYılları karşı arasındaki koruma TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bugiremez Özet : 2012-2014 çalışma, sanayi 2 12.5 mm çapında ya da daha büyük katı 12.5 mm ve üzeri çapta katı cisimler cihazın içine şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli cisimlere karşı koruma giremez uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. 3 Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 2.5 mm çapında ya da daha büyük katı 2.5 mm ve üzeri çapta katı taneler cihazın içine yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde tanelere karşı koruma giremez 4 genel ya seviyesinde gözlendiği varılmaktadır. tüketim cihazın içine 1fiyatlarının mm çapında da dahadüşüş büyük katı sonucuna 1 mm ve üzeri Sonuç çapta olarak katı zerreler aralığı Kw cinsindenkarşı yükseldikçe, zerrelere korumafiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. giremez ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz 5 6 (Anonim-2,2015) Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Toz zerreleri, cihazın normal işleyişini engelleyecek, güvenliğini bozacak şekilde cihazın içine giremez Toza karşı koruma Toz geçirmez Toza karşı koruma ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS tam PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Sıvılara karşı korumayı ifadeofeden ikinci the consumption electricity andrakam natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır. techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 39 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ EKONOMETRİK Tablo 2. SıvılaraFİYATLARININ Karşı Koruma DeğerleriAÇIDAN İNCELENMESİ İlk Karakter 0 1 2 3 4 Tanım Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ KorumasızGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Açıklama - 1 Kilis 7karşı Aralıkkoruma Üniversitesi, Elektrik-Enerji Düşey su damlalarına DüşeyBölümü su damlaları cihaza zarar vermez Cihazın gövdesi 15º’lik bir açıda Cihazın gövdesi düşey ile her iki yönde de 15º’lik Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi duruyorken düşey su damlalarına bir açı yaparken dahi düşey olarak gelen su damlaları ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi karşı analiz koruma cihazaANOVA zarar vermez şeklindedir. Farklı teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. İnce su damlacıkları serpintisine karşı İnce su damlacıkları düşey ile her iki yönde de 60º’lik Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi bir açı ile cihaza gelseler dahi cihaza yönünde hareket koruma edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde zarar vermez edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığıgövdesine arttıkça, elektrik ve doğalgaz Cihazın herhangi bir yönden gelen su Sıçrayan karşı koruma fiyatlarının genelsuya seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim sıçramaları cihaza zarar vermez aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 5 Cihazın gövdesine herhangi Anahtar Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyatbir FışkıranKelimeler suya (su: jeti) karşı koruma 6 Güçlü su fışkırmalarına (su jeti) karşı Cihazın gövdesine herhangi bir yönden gelen ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES koruma kuvvetli su fışkırmaları cihaza zarar vermez 7 8 yönden gelen su fışkırmaları cihaza zarar vermez ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSESCihaz, Standard basınç ve zaman şartlarında suyun Geçici olarak suya batırılmanın altında 1 metre mesafeye kadar geçici olarak batırılsa etkilerine karşı koruma Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to thecihaza years ofzarar 2012-2014, bile gelmez the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with ile theüretici use of arasında different daha önceden Cihaz, kullanıcı techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was Sürekli suya batırılmanın -kigas buprices şartlar 7 numara için made more olarak comprehensive. The purpose was to anlaşma determine yapılan electricityşartlarda and natural etkilerine karşı koruma olan şartlardan daha ağırdır- sürekli olarak suyun altına batırılsa bile cihaza zarar gelmez (Anonim-2,2015) 5. Aydınlatma Tasarım Programları yıları ve seçilecek armatür özellikleri hakkında kullanıcının bilgi sahibi olması gerekmektedir. Armatür üreticilerinin sağladığı tasarım programlarının ise yalnızca kendi ürünlerine yönlendirme yapmaları nedeniyle kullanıcının ürün seçimini kısıtlamaktadır. Çalışma kapsamında aydınlatmanın teknik hesaplamaları ve değişkenleri hakkında bilgi sahibi olmayan birinin bile sadece kendi işyeri özelliklerini sisteme girerek iş mahalinde gerekli aydınlatma tasarımını, lamba dizilimini Yapılan araştırmalarda aydınlatma tasarımını planlamak amacıyla kullanılan programlar incelenmiştir. İncelenen programların küçük işletme olarak tarif edilen işyerlerinde kullanılamayacak seviyede uzmanlık gerektirdiği ve sadece aydınlatma konusunda profesyonel çalışmalar yapanlar tarafından kullanılabileceği görülmüştür. Piyasada kullanılan bu programlarla tasarım yapılırken mekanın zemin, duvar, tavan yansıtma katsa40 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN gereken lamba özelliklerini İNCELENMESİ ve kullanılması ekrana getiren bir program yazılması amaçlanMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ (1) mıştır. Programda istemci makinalarda herhangi Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni bir kurulum gerektirmeyen, her yerden ve her 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü zaman ulaşım imkânı olan web tabanlı yazılım Bulunan oda indeksi ile birlikte tavan, duvar, dilleri kullanılmıştır. Yerel sistem üzerindeTUİK phpverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki zemin, yüzey yansıtma katsayısı değerleri kullave konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi kodunun çalıştırılabilmesi amacıyla bir program şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılaraknılarak hazırlanan modeli oda verimi (h) Odaçalışmada verimi ANOVA çizelgelerinden paketi kullanılmıştır. PaketAyrıca ile PHP Apache uygulanmıştır. hipotezve testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. bulunur. Mekan için gereken aydınlık düzeyi (E) Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi web sunucusunun kurulumu ve ayarlarının tayönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde en az aydınlık düzeyleri tablosundan seçilerek, edilen bulgularKullanıcının sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz mamlanması sağlanmıştır. mekânın alan (A) ve kirlenme fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç faktörüyle olarak tüketim(d) çarpılır. Çıkan en, boy ve çalışma yüksekliği uygunda azalma meydana gelmektedir. aralığı Kw cinsindendeğerlerini, yükseldikçe, fiyatlarda sonucun oda verimine (h) bölünmesiyle toplam aydınlık düzeyini girdiği ya da gerçekleştirilen Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,ışık Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ve Nacar, 2006:98). akısı hesaplanır (Doğru faaliyeti ve yüzey özelliklerini seçtiği program kullanıcının uygulaması gereken tasarım öneECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES (2) ACCORDING TO CONSUMPTION rilerini ekrana getirmektedir. Program en, boyRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES yükseklik ve yüzey yansıtma özelliklerinden oda Toplam ışık akısı, armatür ışık akısına bölünerek veriminin hesaplanması değerlerden Abstract: Inve thistüm studybu prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, gereken armatür sayısı hesaplanır. the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically ortam için gerekli ışıkANOVA akısı bulunarak lamba analyzed. model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was sayısı ve yerleşiminin tasarlanması prensibine made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices (3) göre çalışmaktadır. 5.1. Program Hesaplama Yöntemi Aydınlatma sisteminin tekdüze olmasını sağlamak amacıyla hesaplanan armatür sayısı mahalin en ve boyuna oranlanarak homojen olarak dağılması sağlanmıştır. Hesaplamada kullanılacak değişkenler: Mahal en uzunluğu (m): a, Boy uzunluğu (m): b, Çalışma düzlemi yüksekliği (m): h Oda indeksi: k, Oda verimi: h , Gerekli aydınlık düzeyi: E, Alan ( a x b): A, Toplam ışık akısı: Qt, Armatür ışık akısı: Qa, Armatür sayısı: N. En, boy ve çalışma düzlemi yüksekliği değerlerinden oda indeksi (k) hesaplanır. 5.2. Program Basamakları Kullanıcının aydınlatma tasarımı yapacağı mekanın en, boy ve çalışma yüksekliği girmesi istenir. Kullanıcının gerçekleştirilen faaliyete uygun mekan seçmesi ya da uygun aydınlık düzeyini seçmesi istenir. 41 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK 5.3. Örnek SenaryoAÇIDAN Kullanıcının tavan-duvar-zemin özelliklerini İNCELENMESİ seçmesinden sonra tavan yüksekliği de girilir Murat KORKMAZ, Hakan EniAÇIKGÖZ 10 m, boyu 20 m, çalışma düzleminden ve mekan için uygun tasarım önerileri ekrana Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 4 m olan bir metal atölyesi için geryüksekliği gelir. 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü çekleştirilen tasarım: Mekan tanımı için gerekli aydınlık düzeyi E=300 lux Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistikselçıktısı olarak analiz edilmesi 5.3.1. Ekran şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Şekilaralıklarına 5. Tasarım sonucu ekranı Sanayi ve konutlarda tüketim göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 6.SONUÇ Program çıktısı ile tanımlanan mekân için 4300 lümenlik 32 adet armatürün 4 x 8 lik bir dizilimle elde edileceği sonucu ekranda görülmektedir. Yazılan program ile yer verilen örnekteki gibi kullanıcının girdiği ya da seçtiği mekân özelliklerine göre tasarım tavsiyeleri ekrana gelmektedir. Bu çalışmada aydınlatma koşulları ve güvenlik ilişkisinden bahsedilmiş ve yeterli aydınlatmanın kazaları önlemedeki payına vurgu yapılmıştır. İyi aydınlatma koşullarının daha rahat bir ortam oluşturması sebebiyle çalışanların motivasyonunu 42 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN iş ELEKTİRİK verimi bakımından olumlu Aydınlatmanın kazaları engellemedeki İNCELENMESİ arttıracağına ve etkiler sağlayacağına da yer verilmiştir. payı düşünüldüğünde aydınlatma tasarımı konusuna Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ daha büyük önem gösterilmesi gerektiği düşüGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Çalışmada yer verilen ulusal ve uluslararası nülmektedir. İşyerlerinin aydınlatma koşullarını 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü çalışmalardaki veriler ışığında1Kilis yeterli aydınlık tekrar gözden geçirerek, gerekli olan durumlarda düzeyi değerlerinin sağlanmasıyla kazalarda tasarımı aydınlatma sistemÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriaydınlatma kullanılarak hazırlanan bu yaparak, çalışma, sanayi azalma yaşanacağı düşüncesine varılmıştır. Bu ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarakgerekmektedir. analiz edilmesi lerini yenilemeleri şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli nedenle işyerlerinde güvenli çalışma koşullarının uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. sağlanmasında büyük sahiptüketim olan aralıklarına aydınlatma Çalışmada örneklerine yer verilen Sanayi öneme ve konutlarda göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi program benzeri, yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde kriterlerinden ilki olan aydınlık düzeyi ölçümü kullanımı kolay ve anlaşılır programların sayısının edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz ile ilgili yapılanfiyatlarının güncel çalışmalar araştırılmıştır. arttırılması, aydınlatmanın güvenlik açısından genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Aydınlık düzeyi değerinin bu çalışmada yer verigerekliliklerini karşılayan yeni programların Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat len araştırmalarda standartta belirlenen minimum geliştirilmesinin gerektiği düşünülmektedir. seviyeleri sağlayamadığı görülmüştür. Yeterli KAYNAKLAR ECONOMETRIC ANALYSIS ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES aydınlık düzeyi değerlerini sağlanması ve OF aydınACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND latma koşullarının iyileştirilmesi ile işyerlerinde ANONİM-1 (2015). http s://tr.wikip edia.org/ HOUSES yaşanan iş kazalarının önleneceği düşünülmüş ve wiki/Dosya:Eletromanyetik_dalga_tayf % Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, bu aydınlatma koşullarının %B and 1.png , (Erişim Tarihi: 23.06.2015) the consumptionsağlanması of electricity amacıyla and natural gas used inC4 industry houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different aydınlatma tasarımı yapılan program yazılmıştır. techniques forbir analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was ANONİM-2 (2015). http://www.ledgogroup. made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Çalışma kapsamında aydınlatma tasarım programları com/haberler/ip-koruma-siniflari-neler di r incelenmiştir ve bu programların kullanımı esna/, (Erişim Tarihi: 23.06.2015 ) sında aydınlatma tasarım kriter ve hesaplamaları DEDELER, H., (2008). Bir İşletmede İşyeri hakkında kapsamlı bilgilere ihtiyaç duyulduğu, Fiziksel Risk Etmenlerinin Çalışanların küçük işletme olarak tarif edilen işyerlerinde Sağlığına Olan Etkisinin Saptanması ve kullanılamayacak seviyede uzmanlık gerektirdiği Değerlendirilmesi Yüksek Lisans Tezi, ss.64ve sadece aydınlatma konusunda profesyonel 66-69-72-73-75 çalışmalar yapanlar tarafından kullanılabileceği kanaatine varılmıştır. Bir diğer tasarım yöntemi DOKUZCAN, H., (2006). Işık Kirliliği Açısından olan armatür üreticilerinin sağladığı tasarım progKent Aydınlatması ve Taksim Meydanı Örneği ramlarını kullanırken ise yalnızca kendi ürünlerine Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi yönlendirme yapmaları nedeniyle kullanıcının Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim ürün seçiminin kısıtlandığı düşünülmektedir. Dalı Çevre Tasarımı Programı.ss.4-5 43 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) DOĞRU, A,. & SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN NACAR, M., (2006). Meslek ORKUNT, T., & ALTUNCU, İNCELENMESİ D., (2011). İç Mekanda Kullanılan Yapay Aydınlatmanın Yüksekokulları Teknik Eğitim veMurat Mühendislik KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Kullanıcı Açısından Etkileri, Çankaya UniFakülteleri Elektrik Elektronik Bölümleri için Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni versity Journal of Science and Engineering 1 Elektrik Tesisat Planları Sözleşme Keşif ve Elektrik-Enerji Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Bölümü Volume 8 (169) Planlama,Color Ofset,İskenderun s.98 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriÖZKAYA, kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi M., & TÜFEKÇİ, T., (2011). Aydınve konutlarda kullanılanof doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi DOVE, M., (1996). Measurement Illumınatıon latma çalışmada Tekniği,ANOVA Birsenmodeli Yayınevi, İstanbul. şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan Levels and Workers’ Perceptıons Lighting uygulanmıştır. Ayrıca hipotezof testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. ss.324-325 Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Quality in Offıce and Non-offıce Settings, yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde REA, S. Mark., (2000). THE IESNA (Illuminaedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Medical College of Ohio ss.21 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucunating varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Engineering Society of North America) aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Lighting Handbook Reference and Application HEALTH AND SAFETY EXECUTİVE, Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Ninth Edition (1997). Lighting at Work STONE, M.A.; STONE, H.S.; GİFFİN, K.S.; ECONOMETRICJ.M., ANALYSIS OF GeELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES JUAN, G.F., & STELLMAN, (2011). ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN(1990). TERMS OF INDUSTRYof AND Psychology Office Design, Texas neral Lighting Conditions, ILO Encyclopaedia HOUSES Medicine. 86 (63- 66) of Occupational Health and Safety http:// Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, ŞAHİN, D., (2012). Aydınlatma Tasarımının the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically www.ilo.org/iloenc/part-vi/lighting/item/286analyzed. ANOVA model was applied to the study Kullanıcı prepared with the use of different Üzerindeki Fizyolojik ve Psikolotechniques for analysis.(Erişim Moreover,Tarihi: tests of hypothesis were applied and the research was general-lighting-conditions, made more comprehensive. The purpose was to determine natural gas İncelenmesi, prices jik electricity Etkileriand Açısından Yüksek 23.06.2015) Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim KRUGER, J., & GORNER,B., (2015). Lighting, Dalı Çevre Kontrolü ve Yapı Teknolojisi Federal Institute for Occupational Safety Programı, İstanbul, ss.7-8 and Health (BAuA), http://oshwiki.eu/wiki/ THE SOCİETY OF LİGHT AND LIGHTING, (2009). The SLL Lighting Handbook ss. 41 Lighting (Erişim Tarihi: 11.03.2015) KÜRKÇÜ, E., ÇAKAR, İ.,ZEYREK S., (2009). ÜNVER , R., (1984). Yapıların İçinde Işık- Renk İlişkisi, Yıldız Üniversitesi Doktora Tezi İşyerlerinde Aydınlatma, İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Müdürlüğü ,(5) VÖLKER, S., (1998). Eignung von Methoden zur Ermittlung eines notwendigen Beleuchtungsniveaus, Dissertation, TU Ilmenau, Fakultät Maschinenbau, Fachgebiet Lichttechnik, Ilmenau, pp. 1-190 ONUR, B., (2012). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Açısından Aydınlatma Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, ss.13-38-40 44 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN YETİŞ, E., (2010). İlaç Endüstrisinde Aydınlatma İNCELENMESİ Tasarımı Yüksek Lisans Tezi, Sakarya ÜniverMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ sitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Elektrik-ElektGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni ronik Mühendisliği Anabilim Dalı, ss:60-61 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 45 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ EXTENDED ABSTRACT Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Lighting, has a very important role in creation of a safe environment, ensuring a good view and Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi realization of details around us both in our daily life and in our working lives. Correct and good ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklıare analiz teknikleri hazırlanan modeli which is carried designed lighting conditions required in kullanılarak order to see all theçalışmada details ANOVA of the work uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. out. Seeing a healthy way and realizing hazardsgöre areelektrik beeing conducted by visual perception. The share Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. of the lighting conditions in the prevention of accidents which have an importantElde place in the visual edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz perception is important. has beendüşüş a lotgözlendiği of research onvarılmaktadır. illumination andolarak accidents. fiyatlarınınThere genel seviyesinde sonucuna Sonuç tüketim In this study the aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. effect of lighting conditions on occupational health and safety issue has been researched and different Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat findings obtained. A research reveals that improving lighting techniques on lighting systems at the roads resuls in a 50% reduction in fatal accidents and a reduction of 67 % in accidents with serious ECONOMETRIC OF accidents ELECTRICITY NATURAL GASIn PRICES effect. Besides, 84 % reductionANALYSIS in minor hasAND been observed. 1910, 91000 accidents ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND was analized and 23,8 % of the accidents were found to be associated with the lighting conditions. HOUSES According to the report of American National Safety Council, improper lighting brings about 5% Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, of occupational the accidents andof itelectricity is observed that gas theused eyestrain caused by poor lighting increases this consumption and natural in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different ratio up to 20%.techniques A reduction of 32% in accidents was achieved by and raising the illuminance value to for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 200 lux in a plant operating in American heavy industry. An additional 16.5% decrease is seen by painting the walls to light color for reducing the contrast and providing a balanced lighting. There have been also many studies about illuminance measurements. In this study many illuminance measurement results have been researched and compared with the relavant standarts and legislations. All the findings have been mentioned and evaluated in this article. In a study that investigating the quality of lighting at workplaces, lighting measurements was made and 30 of 43 (69%) measurement results were under accepted levels. In another study investigating the lighting design in the pharmaceutical industry 12 of 54 (22%) measurement results found insufficient. In a study aiming to determine and evaluate the effects of the physical risk factors on the workers’ health; it is observed that 42 of the total 56 measurements (75% of the measurements) fulfill the minimum values. In another study exploring the lighting on occupational health and safety, 86 % of measurements taken (65 measurements over totally 75 measurements) indicate insufficient lighting These findings show that the lighting conditions in the workplaces are insufficient to meet the requirements of the related legislations and standards. It is thought to arise from mistakes made in the lighting design in 46 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:91 (Economy) ID:35 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN this ELEKTİRİK study it is discussed in terms of lighting issue of Occupational İNCELENMESİ workplaces. In Health and Safety. As it is emphasized in both national and international sources, lighting has a great importance in Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ preventing accidents. Lighting’s share for preventing accidents is mentioned with numerical and Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni proportional values. Despite the importance of lighting the lack of lighting conditions in businesses 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü were determined via illuminance measurement practices. All these reasons led to the development of lighting design In this study TUİK lighting design programs market Özetprograms. : 2012-2014 Yılları arasındaki verileri kullanılarak hazırlananinbuthe çalışma, sanayiwas investigated ve konutlarda kullanılan ile elektrik tüketiminin analiz edilmesi and evaluated. There has been a lotdoğalgaz of design program aboutistatistiksel lightingolarak in the field. But these programs şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli require technicaluygulanmıştır. information about lighting and havearaştırma a difficult usagehale forgetirilmiştir. a person who has no inAyrıca hipotez testleri uygulanarak daha kapsamlı Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi formation aboutyönünde lighting techniques. It is intended to write an easier software for a user who has no hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular terminology sonucunda; sanayiand sektörü için tüketim aralığıthe arttıkça, elektrikfailures. ve doğalgaz information about lighting wants to correct lighting Moreover, thanks fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim to the web interface requiring any setupdafiles the program is provided to be accessible from aralığı without Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda azalma meydana gelmektedir. anywhere with Anahtar Internet. Unlike: Elektrik, other programs, in this program ceiling, wall Kelimeler Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyatand floor features are being selected by the user and the user does not need to know the value of this coefficient. In addition, different arrangement recommendations for three different lamp type are presented. If a user ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION TERMS INDUSTRY AND wants to use a different lamp type, arrangementsRANGES can beINmade byOF entering lamp luminous flux. Thus, HOUSES it eliminates the need to know the lamp code for each brand. Furthermore unlike other programs, this program is Abstract: not directed to any brand. Style allbelonging of the tocoding In this study prepared by using datafile, of TSI the yearscontained of 2012-2014,in the JavaScript the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically file and the HTML page can bemodel exported according to selected with this program. In order analyzed. ANOVA was applied to the study prepared features with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was to execute a phpmade code on the local system a package program is used. PHP and Apache web server more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices installed and arranged by this package program. A sample design conducted and program results shared in this study. Regarding the ration in preventing the accidents, a required importance should be given to the lighting design. It is concluded that performing more studies on proper lighting systems design and developing new software will be beneficial to prevent occupational accidents. Increasing the number of user friendly and easily understandable software will provide improvement in great number of workplaces. 47 A CED UHMFD ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ International Refereed Journal of Engineering And Sciences HYDROGEOLOGICAL PROPERTIES OF THE DRINKING WATER AQUIFERS IN KAYSERİ CITY(1) KAYSERİ KENTİNDEKİ İÇME SUYU AKİFERLERİNİN HİDROJEOLOJİK ÖZELLİKLERİ Mustafa DEĞİRMENCİ1, Mustafa YAZICI1, Levent TEZCAN2, Mehmet EKMEKÇİ2, Onur SÖZÜDOĞRU3, Otgonbayar NAMKHAİ2, Eyup ATMACA1 Cumhuriyet University, Engineering Faculty, Environmental Engineering Department, Sivas / Turkey International Research and Appl. Center for Karst Water Resources, Hacettepe University, Ankara / Turkey 3 Ataturk University, Engineering Faculty, Environmental Engineering Department, Erzurum / Turkey 1 2 Öz: Kayseri kenti bir milyon dolayındaki nüfusu ile Orta Anadolu’nun merkezinde yer alan Türkiye’nin önemli kentlerinden birisidir. Kentin içme ve kullanma suyunun tamamı yer altı sularından karşılanmakta olup, bunun beşte bir kadarı kaynak suyundan, geri kalanı ise sondaj kuyularından alınmaktadır. İçme ve kullanma suyunun alınmakta olduğu akifer, volkanik kaya türünden çatlaklı kaya akiferi olduğu için suyun sertliği düşük ve kalitelidir. Ancak söz konusu akifer kent yerleşkesi altında kaldığı için antropojenik kirlenmeler açısından risk altında bulunmaktadır. Bunun bilincinde olan yerel yönetim, 2050 yılına kadarki süreçte artan nüfusa yetebilecek miktar ve kalitedeki suyun temini ve sürdürülebilir kullanımı için planlama çalışmalarına başlamıştır. Kayseri kenti içme suyu havzasında iki ayrı akifer sistemi mevcuttur. Biri, kentin içme suyunun karşılandığı, Erciyes dağının yüksek kotlarından beslenen, dolayısıyla basınçlı akifer niteliğindeki alt akifer, diğeri ise bunun üzerinde yer alan sığ/serbest akiferdir. Üstteki bu sığ akifer, özellikle kent altyapı sisteminin tamamlanmadığı yıllarda, kentsel yapılaşma ve bununla ilişkili pek çok kirletici kaynağın doğrudan etkisi altında kaldığı için önemli ölçüde kirlenmiş durumdadır. Basınçlı akiferin üst geçirimsiz/yarı geçirimli örtü tabakasını oluşturan bazalt tabakalarını, volkanik arazilerin tipik özelliği gereği, her yerde istenilen kalınlık ve yayılımda görebilmek mümkün değildir. Bu nedenle, anılan örtü tabakasının yeterli kalınlıkta bulunmadığı bölgelerde, alttaki basınçlı akifer sistemi, üst akiferin kirlenmiş sularından olumsuz yönde etkilenebilmektedir. Öte yandan, bu iki akifer sistemi arasında kritik sayılabilecek düzeyde bir hidrolik ilişki mevcuttur. Alt akiferden kuyularla su çekilmesi sırasında bu mevcut ilişkinin mutlaka dikkate alınması gerekmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’deki bir büyükşehir belediyesinin su temini ve sürdürülebilir su kullanımı planlamasında, hidrojeolojik amaçlı çalışmaların etkinliği gösterilmiştir. Abstract: Kayseri is a metropolitan city located in central Turkey with an ever growing population around one million. About one fifth of the total amount of domestic water supplies is provided by a spring while the rest is pumped out through boreholes. The groundwater abstracted for use is of high quality owing to the volcanic rock aquifer. However, the aquifer extends beneath the settlement area of the metropolitan city. Being aware of the risk of groundwater pollution, municipality implemented a plan to maintain high quality and sufficient water supply to the inhabitants in 2050. The groundwater system is modeled to provide a sound basis for a sustainable use of the groundwater resources. A major part of the volcanic rock aquifer is overlain by a moderately thick alluvial deposits which form a secondary aquifer in the region. However, the shallow groundwater in the alluvial aquifer is already contaminated by Agrochemicals, fertilizers and waste waters during the period before the sewage system had been constructed. There is a delicate hydraulic balance between the contaminated upper aquifer and the lower volcanic aquifer. The two aquifers are separated by massive but slightly fractured basalt which acts as a semi-pervious layer. Therefore, it is essential to consider this hydraulic balance and the possible interaction between these two aquifers during the exploitation of the volcanic aquifer. This paper demonstrates the efficiency of the use of hydrogeological studies as a basis for an efficient plan of water supply infrastructure of a metropolitan municipality in a semi-arid region in Turkey. Key Words: Groundwater Pollution, Hydrogeological Studies, Alluvial–Deep Aquifer Anahtar Kelimeler: Yer Altı Suyu Kirliliği, Hidrojeolojik Çalışmalar, Sığ-Derin Akifer Doi: 10.17364/IIB.2015412622 (1) Sorumlu Yazar: Mustafa DEĞİRMENCİ, Cumhuriyet University, Engineering Faculty, Environmental Engineer- ing Department, Sivas / Türkiye [email protected] Geliş Tarihi / Received: 19.06.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 11.08.2015 Makalenin Türü: Type of Article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest: Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok) “YOK” “The Research Council Permit Yes / No” “NO” 48 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) 1. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN INTRODUCTION Groundwater vulnerability İNCELENMESİ can be subdivided into two classes called specific vulnerability Murat KORKMAZ, About 70 % of the total water consumed in Hakan AÇIKGÖZ and intrinsic vulnerability. (National ReseGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Turkey for domestic use is supplied from groarch Council, 1993). Intrinsic vulnerability of 1 Kilis 7 to Aralık Üniversitesi, undwater resources. It is worthy note that Elektrik-Enerji Bölümü an aquifer is defined as the accessibility of a large cities such as Istanbul, İzmir and Ankara on the groundsanayi surface and its difÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilericontaminant kullanılarak hazırlanan bu çalışma, rely on surfacevewater resources which requikonutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarakgroundwater analiz edilmesi (Vrba and Zafusibility into the şeklindedir. Farklı analiz teknikleriresokullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli res treatment before use. Groundwater 1994). Specific vulnerability, on the uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakporozec, araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. urces are preferred because doaralıklarına not need Sanayi ve konutlardathey tüketim göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi other hand, is used for defining the groundyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde treatment, a costly process, as surface waters edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim arttıkça, elektrik wateraralığı vulnerability toveadoğalgaz specific contaminant do. Groundwater is regarded as an düşüş important fiyatlarının genel seviyesinde gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim or ameydana groupgelmektedir. of contaminants considering the cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma source of wateraralığı by Kw virtue of its lower vulneproperties and relationships Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,physico-chemial Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat rability compared to surface waters and vast of these contaminants (Gogu and Dassargues, water storage capacity (US EPA, 1985). Ho2000). OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES wever, this does ECONOMETRIC not mean thatANALYSIS the groundwaACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND ter is exempt of contamination. Vulnerability Stresses on groundwater due to the ever increHOUSES of groundwater is defined as the tendency of asing population and industrial development Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the contaminants that enterofthe upperandaquifer overin groundwater the consumption electricity natural gas used industry and housescatchment is statisticallyareas are threaanalyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different and then move techniques into the for groundwater system tenedwere by applied severe analysis. Moreover, tests to of hypothesis andpollution the research and was other adverse made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices some extent. (Worrall and Besien, 2005; Rah- consequences. Therefore, it is essential to esman, 2008; Bai et al., 2011). Both concentra- tablish a management strategy based upon a ted and diffuse contaminants that arise from thorough understanding of the recharge-discsoil usage, especially from agricultural prac- harge mechanism, hydraulic characteristics, tises, are significant sources of contamination interactions between aquifers. The hydrogeofor the groundwaters. (Melloul and Collin, logical setting should be considered together 1994). Scientists have developed techniques with the daily water consumption scheme as in order to estimate possible contaminations the stress on the groundwater reservoir. Resdue to pesticides and fertilizers, and this noti- toration of polluted aquifers and cleaning-up on is usually referred to as “groundwater vul- of polluted groundwater are very costly and nerability” (Yin et al., 2013). Groundwater technically very difficult. Due to the very low contamination and vulnerability maps comp- flow velocity of groundwater, in most cases it rise powerful tools for groundwater manage- takes long time to identify the pollution befoment and preservation. (Patrikaki et al., 2012). re the pollutants groundwater in the producti- 49 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN wells exceed the detection ficient way in terms of quality İNCELENMESİ on or monitoring and quantity limits. Once the pollutant is detected in the to assure its sustainability. This, essentially Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ groundwater, it is too late to prevent it, whenrequired a detailed hydrogeological study of Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni ce the clean and low cost resource may get the aquifers to reveal their extension, thick1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü out of hand. ness, the interactions and their current quality thathazırlanan will enable us sanayi to assess the risk of Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileristatus kullanılarak bu çalışma, Kayseri is a developed industrial city located ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel analiz edilmesi pollution in theolarak future. şeklindedir. Farklı analiz teknikleri hazırlanan çalışmada ANOVA modeli in the central part of Anatolia having a kullanılarak pouygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. pulation of about million. Allaralıklarına domestic 2. PERFORMED Sanayione ve konutlarda tüketim göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarınınWORKS tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde and industrial and partly the irrigation water edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, ve doğalgaz To achieve theelektrik objectives outlined a sampneed of the cityfiyatlarının is supplied from groundwater genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim lingmeydana and observation network was established aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma gelmektedir. (Fig.1). The drinking water is supplied from a the Konut, area Anova, where groundwater is exploited. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,in Sanayi, TUİK, Fiyat single orifice spring of a discharge of 300 L/s The network included some 50-75 sampling issuing at the foot plain of the Erciyes mounpoints of private wells representing shallow ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES tain and from a ECONOMETRIC well field of ANALYSIS about 50OF boreACCORDING TO CONSUMPTION RANGES TERMS OF INDUSTRY ANDand rivers (Fig.2). andINdeep aquifers, springs holes drilled at the plain over which the city HOUSES Water samples were collected on monthly batakes place. The recharge area of the plain one year analyzed for chemical Abstract: In this study prepared by using data ofsis TSI along belonging to the yearsand of 2012-2014, aquifer where the water supply boreholes are gas used in industry and houses is statistically the consumption of electricity and natural constituents (Ca, K, Cl, SO4, HCO3, analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the Mg, use ofNa, different located extendstechniques to theforErciyes mountain analysis. Moreover, tests to of hypothesis were applied and the research was CO3, F,electricity Br, NH , NO2, NO , PO4) Organic comprehensive. The purpose was to determine and4natural gas prices3 (Degirmenci atmade all, more 2006). In the year of 2010, Material, microorganisms (Total coliform), the total amount of groundwater that fed the heavy metal (Sr, Ni, Fe, Mn, Cu, Pb, Cr, Co, water supply network of the Kayseri MuMn, Rb, Li, Zn) and other trace elements Ag, nicipality is recorded to be 57,482,766 m3, Al, As, Au, B, Ba, Be, Bi, Br, Ca, Cd, Ce, Co, excluding the groundwater amount extracted Cr, Cs, Cu, Dy, Er, Eu, Fe, Ga, Gd, Ge, Hf, from the private wells and by the irrigation Hg, Ho, In, Ir, K, La, Li, Lu, Mg, Mn, Mo, boreholes of the State Hydraulic Works. It is Na, Nb, Nd, Ni, Os, P, Pb, Pd, Pr, Pt, Rb, Re, of utmost importance to maintain and manaRh, Ru, S, Sb, Sc, Se, Si, Sm, Sn, Sr, Ta, Tb, ge this groundwater resource in the most efTe, Th, Ti, Tl, Tm, U, V, W, Y, Yb, Zn, Zr). 50 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK Figure 1. Location Map of the Study AreaAÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA modelwater was applied to the study with to the identify use of different In addition to chemical analysis, samp680 prepared m coring the techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made twice more comprehensive. Thethe purpose was to determine and natural gas les were collected to represent high tensionelectricity and thickness of prices the subsurface exaquifers in the area. The boreholes were drilled both in the shallow alluvium aquifer and into the deeper volcanic rock aquifer. 12 of the bore holes was drilled as couples, 3-4 meters apart, one tapping the shallow aquifer and the other the deep aquifer. This allowed to quantify the interactions between the shallow and deep aquifers, if any. Falling head permeability tests in alluvium aquifer and lugeon test in a deep volcanic aquifer were performed at intervals of 5 meters to determine the hydraulic conductivity of the media. water level and low water level seasons respectively, and were analyzed for environmental isotopes (Oxygen-18, Deuterium and Tritium). During the monthly sampling campaigns, in situ measurements at each sampling point were performed to obtain information about some physical-chemical properties, namely, temperature, electrical conductivity, pH, redox potential, salinity, dissolved oxygen and dissolved carbon dioxide. The boreholes in the network (31 ea) were also used to measure the monthly groundwater level by a contact gage. Within the framework of the project, 16 boreholes were drilled to a total of 51 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Figure 2. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VEof DOĞALGAZ FİYATLARININ AÇIDANPumping Location Map The Sampling Point EKONOMETRİK and Groundwater İNCELENMESİ Well Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 3. DEFINITION OF AQUIFER UNITS aternary alluvium that overlies the volcanic rock aquifer forms the second (upper) aquifer. The volcanic rock series is composed of volcanic slug, basalt, andesite, tuff and agglomerates. The series thus includes litological units having both intergranular and fracture porosities. In some places the upper parts of the basalt and the andesite are massif and unfractued forming a confining layer overlying the main aquifer, making it confined or leaky. The continuity of this confining layer is not easy to determine, partly because the hetero- Two aquifers were differentiated at the Kayseri City groundwater basin. The volcanic rock confined lower aquifer, which is recharged from remote areas in the highlands of the Erciyes mountain, defined as the main aquifer and the upper shallow alluvium unconfined aquifer (Fig.3). The volcanic rock series that constitutes the lower aquifer are the products of the Erciyes volcanism that started in Neogene and lasted at Quaternary. The Qu- 52 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 4. RECHARGE-DISCHARGE volcanic rocks. This massif layer İNCELENMESİ MECHAgeneity of NISM OF THE AQUIFERS functions as a protective cover for the confiMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ ned aquifer against pollution. The Beştepeler Güven Grup A.Ş. Finans TheYönetmeni main aquifer, which is utilized in suppspring and the area underlying1 the Abandoned Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü lying water for domestic use in the region is Waste Disposal Site exhibit the best example mainly recharged from precipitation falling for the confined aquifer under Inverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Özet : 2012-2014 Yıllarıprotection. arasındaki TUİK on the high elevations of the Erciyes mountakonutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik areas where thisve layer is lacking the aquifer is tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakin, hazırlanan çalışmada modeli particularly in ANOVA the form of snow. The contmuch more vulnerable toAyrıca pollution. The uygulanarak grouygulanmıştır. hipotez testleri araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. ribution of local rainfall is almost negligible . konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi undwater in theSanayi deepve confined aquifer is proyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde sonucunda; sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz ved to be still edilen cleanbulgular owing to thesanayi protective fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim cover overlyingaralığı theKw aquifer. cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Figure 3. Schematic Hydrogeological Section of The Study Area ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices To the recharge of the main aquifer. The average annual precipitation is calculated from a record of 72 years long data recorded at the Kayseri meteorological station. The annual potential evapotranspiration (ETP) is calcula- ted as 496,9 mm, and the actual evapotranspiration (ETa) is 315.4 mm. These figures suggest that the effective precipitation is 374,6315,4=59,2 mm. Assuming that all effective precipitation is infiltrated (although some is 53 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN runoff and taking the catcthe area where the KASKİ İNCELENMESİ known to form well field is locahment area of the wells and springs tapping ted is depicted in Figure 5. The map reveals Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ the aquifer as 190 190 km2 the total potential that the recharge of the system is from the Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 6 recharge is calculated as 190.10 x 0,0592 = Erciyes mountain in general and the ground1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 3 11.248.000 m /year). And as noted above, in water flow direction is from south-southeast 2010 the waterÖzet that: 2012-2014 was delivered to theTUİK wa-verileritokullanılarak north to northwest. Assanayi depicted in Figure Yılları arasındaki hazırlanan bu çalışma, ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik olarak analiz edilmesi ter supply network by KASKİ was about five tüketiminin 5, the istatistiksel Keykubat and Karpuzatan well fields şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli folds (57.482.766 m3/year) thistestleri amount. wells producing 27 % of the total uygulanmıştır. Ayrıcaof hipotez uygulanarak(with araştırma17 daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi There are threeyönünde largehareket scaleedilmiş troughs (glacier abstracted amount) are located at the lowest olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim elektrik ve doğalgaz trough valleys)edilen in northern and northeastern part aralığı of thearttıkça, groundwater system. fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim sides of the Erciyes mountain peak (Fig.4). Ada azalma meydana gelmektedir. aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda 5. WATER USE AND REGIONAL GRO700 m long, 200 m wide and :20 to 50Doğalgaz, m thick Anahtar Kelimeler Elektrik, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat UNDWATER LEVEL FLUCTUATION glacier occupies one of these troughs. These troughs are filled with snow every winter and The annual water amount that has been absECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES CONSUMPTION IN TERMS INDUSTRY AND as air temperatureACCORDING rises this TO snow pack meltsRANGES tracted andOFdistributed to the city by the HOUSES slowly for a long part of the year. The melt KASKİ water supply network between 1998 water infiltratesAbstract: and feeds 2010 isto shown the graph in Figure 6, In thisthe studyaquifer prepared underlby using data ofand TSI belonging the years on of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically ying the Kayseri city.ANOVA The outflow depicted together with energy consumpanalyzed. model wasfrom appliedthe to the study prepared with the use of the different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was aquifer occurs made through springs and wells that tion and the energy cost. The shares of diffemore comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices are utilized by KASKİ for supplying water to rent springs and wells in the total consumed the city. The groundwater flow direction in amount is plotted as percentage in Figure 7. 54 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN views of the VE Erciyes Mountain Peak (There are large scale İNCELENMESİ Figure 4. The troughs (glacier trough valleys) with important functions in the main aquifer feeding) Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices It is also known that groundwater is abstracted in certain amounts through wells drilled by people in and region and by the State Hydraulic Works. As seen from the graph given in Figure 8 where the drawdowns due to these abstractions are depicted, the draw- down in the Mahrumlar well field is 1 m and 1.5 m at the Yeşilmahalle well field for the first 7 years after 1967; for a period of 24 years between 1973 and 1997, on the other hand, is only 0.75 m in the Yeşilmahalle well field and 0.2 m in the Mahrumlar well field. 55 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN drawdowns in the order of 1.5-2 dynamic level with a drawdown İNCELENMESİ Significant m, occurred after 1998. of only 10 cm in these wells is attained in 1 minute after Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ pumping starts. The Beştepeler spring issues Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Apparently, the deep aquifer thatGüven provides where a deep subvertical fracture connects 7 Aralık Üniversitesi, water to the Kayseri city has1Kilis a very high rec- Elektrik-Enerji Bölümü the 50-55 m deep confined aquifer to the surharge rate. In the Beştepeler groundwater The hazırlanan spring water is conveyed to storage Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriface. kullanılarak bu çalışma, sanayi production field, there exist one spring of 300 ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel analizThe edilmesi tanks by three olarak pumps. shallow alluvium şeklindedir. teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli L/s discharge rate and Farklı threeanaliz production bois ofkapsamlı low yield because their extension uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakaquifer araştırma daha hale getirilmiştir. reholes in a circle 130 m tüketim diameter; each Sanayi of ve konutlarda aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi and particularly their thickness are small. hareketrate edilmiş yapılanThe istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde of which has ayönünde pumping of olup, 83 L/s. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 56 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Figure 5. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VELevel DOĞALGAZ EKONOMETRİK AÇIDAN Groundwater MapFİYATLARININ of The Kayseri Metropolitan City İNCELENMESİ Drinking Water Basin Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 6.WATER QUALITY AND POLLUTION RISK properties make the groundwater in the volcanic rock aquifer is of high quality. Whereas, the shallow unconfined alluvium aquifer is directly exposed to several pollution sources of urbanization and agriculture. As a consequence the groundwater of this shallow aquifer has varying and higher dissolved solids (400 -3000 µS/cm) with a high risk of pol- The total dissolved solid content (EC 150450 µS/cm), and therefore hardness (6-14 F) of the groundwater in the lower, deep aquifer because of the low solubility of the volcanic rock units that compose the aquifer. These 57 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN nitrateELEKTİRİK content of the groundwawhen the infrastructure of İNCELENMESİ lution. The the city was far ter of the upper alluvium aqufer is 240 mg/L, from adequate. Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ due to the seepage from the abandoned waste Güven Grup A.Ş. Finans TheYönetmeni deep volcanic rock aquifer is protected disposal site. The chloride is1 recorded to be Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü because the massif-unfracagainst pollution as high as 705 mg/L. Similar pollution probtured upper confining layer forms a barrier to lem in the alluvium aquifer Yılları is encountered inverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Özet : 2012-2014 arasındaki TUİK pollutant movement. For instance, the Beştekonutlarda ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi the Karpuzatanvewell fieldkullanılan where doğalgaz uncontrolled şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakpeler hazırlanan ANOVA modeli which supplies wellçalışmada field and the spring and unplanneduygulanmıştır. urbanization. upper AyrıcaThe hipotez testleri aquuygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. 18 ve %doğalgaz of thefiyatlarının total water abstraction, no trace ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik tespit edilmesi ifer is pollutedSanayi by cesspools and waste water yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde of pollution was detected although the abanedilen bulgular sanayiperiods sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz seepages to a great extentsonucunda; during the donedvarılmaktadır. waste disposal sitetüketim is located only 500 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna Sonuç olarak aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. m upstream. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Figure 6. The Annual Amount of Water Production, Energy Consumption and Energy Cost (KASKİ Drinking Water Department) ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 58 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ EKONOMETRİK AÇIDAN Figure 7. The Annual WaterFİYATLARININ Amount Supply from Different İNCELENMESİ Well Murat KORKMAZ, Hakan Groups in 2010 byAÇIKGÖZ KASKİ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices However, this impermeable upper layer is not extensive over the whole area and is lacking in some places. In areas where the alluvium rests directly on the volcanic aquifer without the barrier layer in between the pollution risk is high. It is also the case where the upper layer is fractured to some extent forming an aquitard, particularly when the piezometric level of the lower aquifer is lowered below the water table of the upper alluvium aquifer (Fig. 9). asured to be very shallow (1.5-4.5 m). These wells produce about 27 % of the total abstracted groundwater. These areas are under higher risk of groundwater pollution. A total of 8 boreholes, 4 in the Keykubat area (SK1AL, SK-2, SK-3AL, SK-4), and 4 in the Karpuzatan area (SK-5, SK-7AL, SK-6, SK8AL) were drilled to elucidate the hydraulic relations between the alluvium aquifer and the deep volcanic rock aquifer. All boreholes were also cored, sampled and tested for two years. Figure 10 depicts some results of these studies. The boreholes were drilled in couples and each couple were drilled about 5-10 m far There exist 17 production wells of KASKİ at the Keykubat and Karpuzatan well fields in the area where the groundwater level is me59 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN production wells. Groundifer. However, when pumping İNCELENMESİ from the KASKİ particularly in water level measurements were made when the Karpuzatan well field causes a drawdown Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ production wells stopped pumping. As can that lowers the piezometric level down to the Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni be noticed in the figure, the piezometric level water table (about 115 cm) the polluted wa1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü of the lower aquifer is only 15-20 cm higher ter of the upper aquifer seeps downward to than the water table of the upper aquifer.TUİK Thisverileripollute the lowerbuaquifer whose water is utiÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki kullanılarak hazırlanan çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesiTherefore, it is hydraulic condition assures the doğalgaz upwardileflow lized for drinking purposes. şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli and therefore no leakageAyrıca from thetestleri polluted tokapsamlı strictly pumping rates in uygulanmıştır. hipotez uygulanarakessential araştırma daha halecontrol getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi upper aquifer occurs to pollute the lower aquthis area. yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Figure 8. Annual Level Variation in The Kayseri Metropolitan City fiyatlarının Groundwater genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Drinking Water Basin (DSİ Groundwater Level Observation Wells, with limnigraph) Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 60 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİKStructural VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Hydrodynamic Effect On Pollutant Transport: A) Uncontaminated İNCELENMESİ Figure 9. Aquifer System, B) Contaminated Aquifer System, C) Groundwater Flow Direction is Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ From A Confined Aquifer To An Unconfined Aquifer, Water Quality is Good D) GroundGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni water Flow Direction is From An Unconfined Aquifer To Confined Aquifer, Water Qua1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü lity is Poor Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 61 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Borehole LogsVE And Measured Water Table And Piezometric İNCELENMESİ Figure 10. Level In The Shallow And Deep Wells İn Keykubat And Karpuzatan Well Fields Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 7. WATER USE SCHEME In addition to the ever increasing demand for water due to the increasing population, adverse effects of climate change on water resources lead KASKİ to search for new water resources for the projected future needs. In this framework, KASKİ has initiated a project in 2009 entitled “The Dokuzpınarlar Drinking Water Project”. A total of 24 boreholes were drilled in the Dokuzpınarlar area with a capacity of 60 l/sec each. The new well field is located about 10 km to the west of the city and construction of pipeline that will connect the well field to the existing water supply network still continues. KASKİ has installed a SCADA by which the groundwater abstraction scheme from 50 wells with the most efficient energy consumption. Pumps are replaced by the new 62 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN pumpsELEKTİRİK to minimize energy costs groundwater does not contain İNCELENMESİ technology and maximize the yield (Fig.6). 8. CONCLUSIONS arsenic above the allowable limits. Well construction may Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ require a special attention in this regard. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 9. ACKNOWLEDGEMENTS The hydrogeological studies that we conducted in the area revealed that Yılları the upper shallow Özet : 2012-2014 arasındaki TUİK verileriFinancial kullanılarak hazırlanan çalışma, supportbufor thissanayi project was made ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi aquifer is already polluted particularly in the Scientific andmodeli Technological Reşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakthrough hazırlananthe çalışmada ANOVA uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Keykubat and Karpuzatan sites, the lowest search Council of Turkey (TUBİTAK) and Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi area in the region; that theolup, head diffeyönündeand hareket edilmiş yapılan istatistik bulgulara de sonuca gidilmiştir. Elde Kayserigöre Metropolitan Municipality Water Seedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz rence of 15-20fiyatlarının cm between the piezometric werage Directorate (KASKİ). genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. level of the lower aquifer and the water tabREFERENCES Kelimeler : Elektrik, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat le of the upperAnahtar aquifer is critical in Doğalgaz, terms of pollution risk of the lower aquifer. The stress BAI, L., WANG, Y., and MENG, F., (2011). of the aquifer inECONOMETRIC these sites should be OF reduANALYSIS ELECTRICITYApplication AND NATURALof GAS PRICES DRASTIC and extension ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND ced gradually by introducing new alternative HOUSES theory in the groundwater vulnerability sources. Furthermore, the impact of climaevaluation. Water Environ. J. 26 (2012), Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, te change is projected to cause a change in gas used in381–391 the consumption of electricity and natural industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different the type of precipitation if not the amount. techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was DEGIRMENCI, M., gas EKMEKCI, M., ALmade moreof comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural prices A significant portion the snowfall is proTIN, A., ve ATMACA, A., (2006). Imjected to turn into rainfall. This will reduce pacts Of Leachates From Abandoned Sothe recharge to the deep aquifer. An increase lid Waste Disposal Sites On The Groundin rainfall will cause a rise in the water table water Basin Of Kayseri And Delineation of the polluted upper aquifer, which conseOf Protection Zones For Drinking Water quently increase the risk of pollution of the Reservoirs Of The City), (T.R. Prime Milower aquifer. nistry State Planning Organization. ProThe arsenic content of the groundwater, a ject final report, 244p, Sivas, TURKEY common problem in volcanic rock aquifers is GOGU, R.C., HALLET, V., and DASSARanother issue that should be taken in consiGUES, A., (2003). Comparison of aquderation. Currently, this problem is not addifer vulnerability assessment techniques. ressed in the Kayseri city water supply case. Application to the Ne’blon river basin However, detailed research should be conducted in the new well field to assure that the (Belgium). Environ. Geol. 44, 881–892. 1 63 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:94 (Economy) ID:36 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDANProtection Agency), US EPA (Environmental http://dx.doi.org/10.1007/s00254-003İNCELENMESİ (1985). DRASTIC: a standard system for evaluating groundwater potential using Güven(1994). Grup A.Ş. Finans Yönetmeni MELLOUL, A., and COLLIN, M., hydrogeological settings, Ada, Oklaho1 Kilis 7 Aralık by Üniversitesi, Water quality factor identification the Elektrik-Enerji Bölümü ma WA/EPA Series; 1985. 163 dPrincipal ComponentsT statistical metÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi VRBA, J., and ZAPOROZEC, A., (1994). hod. WaterveSci Technol 1994;34:41–50 konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada on ANOVA modeli Guidebook mapping groundwater NATIONAL uygulanmıştır. RESEARCH COUNCİL, Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. International Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik vevulnerability. doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi contributions (1993). Groundwater Vulnerability Asyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde to hydrogeology, International associatibulgular sonucunda; sanayi sektörü sessment, edilen Contaminant Potential underiçin tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz of hydrologists, Verlag Heinz Heise, fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucunaon varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Conditionsaralığı of Uncertainty. National Aca-da azalma meydana gelmektedir. Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda Hannover, vol 16 demy Press, Washington Anahtar Kelimeler :DC Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat WORRALL, F., and BESIEN, T., (2005). PATRIKAKI, O., KAZAKIS, N., and VOUThe vulnerability of groundwater to pesECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES DOURIS, K., (2012). Vulnerability map: ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INticide TERMScontamination OF INDUSTRY ANDestimated directly a useful tool for groundwater protection: HOUSES from observations of presence or absence an example from Mouriki Basin, North in wells. J. Hydrol. 303 (1–4), 92–107 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Greece. Fresenius Environ. Bull.and 21natural (8c), gas used in industry and houses is statistically the consumption of electricity analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different YIN,were L., applied ZHANG, E.,research WANG, 2516–2521techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis and the was X., WENNINmade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices GER, J., DONG, J., GUO, L., and HURAHMAN, A., (2008). A GIS based DRASANG, J., (2013). A GIS based DRASTIC TIC model for assessing groundwater model for assessing groundwater vulnevulnerability in shallow aquifer in Alirability in the Ordos Plateau, China. Engarh, India. Appl. Geograp. 28 (2008), viron. Earth Sci. 69, 171–185 32–53 0842-x Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ 64 A CED UHMFD ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ International Refereed Journal of Engineering And Sciences SPATIAL ANALYSIS OF SOME HEAVY METALS (NI, MN, CU) IN DRINKING WATER WITH GIS: A CASE STUDY FROM THE CENTRAL ANATOLIA REGION IN TURKEY(1) İÇME SULARINDAKI BAZI AĞIR METALLERİN (NI, MN, CU) CBS YARDIMIYLA MEKANSAL ANALİZLERİ: TÜRKIYE’NİN ANADOLU BÖLGESİNDEN ÖRNEK BİR ÇALIŞMA Serpil SAVCI1, M. Cüneyt BAĞDATLI2 1 2 Department of Biosystem Engineering, Faculty of Engineering-Architecture, Bozok University, Yozgat / Turkey Department of Biosystem Engineering, Faculty of Engineering-Architecture, University of Nevsehir Haci Bektas Veli, Nevşehir / Turkey Öz: Bu çalışma Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesinde yeralan Yozgat il merkezindeki bazı içme suyu kaynaklarında ağır metal içeriklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Su örnekleri yedi farklı içme suyu kaynaklarından temin edilmiş ve bu örneklerde Nikel (Ni), Bakır (Cu) ve Mangan (Mn) analizleri yapılmıştır. Bu çalışmada asıl amaçlanan Yozgat il merkezindeki bazı önemli içme suyu kaynaklarındaki ağır metal kirliliğini iki farklı dönemdeki (Mart ve Temmuz 2014) değişim seyrini ortaya koymaktır. Su örneklerinde ağır metal derişiminin belirlemek için standart metod kullanılmış ve Nikel, Bakır ve Mangan değerlerinin belirlenmesinde atomik adsorbsiyon spektrometresinden faydalanılmıştır. Mart ve Temmuz dönemlerinde alınana örneklerde ayrı ayrı olmak üzere yapılan analizler sonucunda ortalama Cu: 0.0021 mg/L, Mn: 0.048 mg/L, Ni: 0.0016 mg/L tespit edilmiştir. Örnek alınan tüm içme sularındaki Ni, Mn ve Cu değerleri belirlenen sınırların altında tespit edilmiştir. Elde edilen tüm değerler Dünya Sağlık Örgütü, Çevre Koruma Ajansı ve Avrupa Komisyonu ile Türk İçme Suyu Standartları (TS-266)’nın belirttiği sınırlar dahilinde yer almaktadır. Elde edilen tüm değerler mekansal olarak faklı iki dönemde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yardımıyla analiz edilmiş ve mekansal dağılım haritaları ortaya konulmuştur. Abstract: This study was conducted to determine some of the heavy metals in some drinking water sources in Central Anatolia Region (Yozgat District) in Turkey. Water samples were taken from seven drinking water supplies. In the water samples, nickel (Ni), Manganese (Mn) and copper (Cu) analysis were performed in Centrum of Yozgat City. The aim of this work is based on the research of heavy metal pollution in important water resources indifferent periods (March-June 2014). Standard methods were used for determining of chemical characteristics of the water samples. Ni, Mn and Cu contents of the drinking water samples were determined by atomic absorption spectrometry. The data showed the variation of the investigated parameters in water samples as follows: Cu: 0.0021 mg/L, Mn: 0.048 mg/L, Ni: 0.0016 mg/L in average for March-June periods. Ni, Mn and Cu concentrations in all the drinking water samples from Yozgat were below the detection limit. The concentrations of investigated parameters in the drinking water samples from Yozgat were within the permissible limits of the World Health Organization drinking water quality guidelines, Turkish drinking water standards (TS266), US Environmental Protection Agency (EPA) and Europen Comission (EC). Obtained some heavy metals levels in drinking water samples are evaluated as spatial with Geography Information Systems (GIS). Change periods of some heavy metal levels in drinking water have been mapped spatially in two different periods. Anahtar Kelimeler: İçme Suyu Kalitesi, Ağır Metal, CBS, Yozgat, Türkiye Key Words: Drinking Water Quality, Heavy Metal, GIS, Yozgat Province, Turkey Doi: 10.17364/IIB.2015412620 (1) Sorumlu Yazar: Cüneyt BAĞDATLI, Department of Biosystem Engineering, Faculty of Engineering-Architecture, University of Nevsehir Haci Bektas Veli, Nevşehir / Turkey [email protected] Geliş Tarihi / Received: 13.05.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 10.08.2015 Makalenin Türü: Type of Article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest: Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok) “YOK” “The Research Council Permit Yes / No” “NO” 65 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:41 (Economy) ID:34 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) 1. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN INTRODUCTION no adequate human or animal İNCELENMESİ cancer studies. Nicel is a shiny white metal in the water. MaMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ There is growing interest in metal contamijor source is leaching from metals in contact Güven Grup A.Ş. nation in the aquatic environment. Input of Finans Yönetmeni with drinking water such as pipes and fittings. 1 Kilis 7 Aralık metals into to aquatic environment isÜniversitesi, often Elektrik-Enerji Bölümü Even though nicel for drinking water can accompanied by other environmental polserious lung and kidney Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilericause kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi problems; the lutants such asve macronutrient, aquatic flora konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin analiz edilmesi major istatistiksel concern olarak about nicel is its carcinogenic şeklindedir. Farklı analiz teknikleri hazırlanan çalışmada ANOVA modeli and fauna which, in turn, may enter into kullanılarak the et getirilmiştir. al., 2014). Manganese uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakproperties (Maher araştırma daha kapsamlı hale human food chain resulttüketim in health probSanayi and ve konutlarda aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi (Mn) occurs naturally in many surface water yönündeenter hareketan edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde lems. Heavy metals aquatic environedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz and groundwater sources. It is often present ment from a variety sources both fiyatlarınınof genel seviyesinde düşüşnatural gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim in drinking water sources in the reduced Mn aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. and anthropogenic. The main anthropogenic or Konut, oxidized (IV) Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,(II) Sanayi, Anova,Mn TUİK, Fiyat form. However, husources of heavy metal contamination are man activities are also responsible for much mining, smelting activities and use of heavy of the manganese contamination in water in ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES metal-containingECONOMETRIC fertilizer and pesticides in ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND some areas. Manganese in drinking water can agricultural fields. The concentration of most HOUSES cause neurotoxic effects in children (Hoyland of the metals in rivers is mostly derived from al., 2014).to the years of 2012-2014, Abstract: In this study prepared by using data ofet TSI belonging rock and soil the(Nouri et al.,2008;. Reza etgas used in industry and houses is statistically consumption of electricity and natural analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different al.,2006; Macklin et al.,for2006).The evaluation In this study, manganese and nickel in techniques analysis. Moreover, tests of hypothesis were appliedcopper, and the research was more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices of water qualitymade in most countries has become drinking water samples from the water sourca critical issue in recent years. Water quality es in Yozgat. They were determined by atomic monitoring is a helpful tool both evaluate the absorption spectrometry. Chemical properties impacts of pollution sources and to ensure an of the samples were also determined by using efficient management of water resources and standard analytical methods. Obtained some the protection of aquatic life (Strobl et al., heavy metals levels in drinking water samples 2008). Copper is very common metal that oc� - are evaluated as spatial with Geography Incurs naturally in the environment. It is applied formation Systems (GIS). Change periods of both industries and agriculture. Copper can be some heavy metal levels in drinking water released into the environment by both natural have been mapped spatially in two different sources and human activities. High intakes periods. The present study is designed to inof copper can cause liver and kidney damage vestigate the concentration of heavy metals in and even death. EPA does not classify cop- drinking water, possible sources of contamiper as a human carcinogen because there are 66 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:41 (Economy) ID:34 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN respective potential health runs. Like much of the Anatolian İNCELENMESİ nation and their risks in Yozgat in Turkey. Plateau, the lands around Yozgat have been deforested Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ over thousands of years of human habitation. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 2. MATERIALS and METHODS 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji AccordingBölümü to 2009 census, population of the 2.1. Study Area district is 113,614 of which 73,835 live in the Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi city of Yozgat (Anonymous, 2012). The main Yozgat is a city in the Middle Anatolia Reve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Farklı analiz teknikleri hazırlananis çalışmada ANOVA modeli income agriculture in the city. The location gion of Turkey.şeklindedir. The city is located at ankullanılarak eluygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. of the studyfiyatlarının area shown on the map given in evation of 4,380 ft (1,335m), situated 170km Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde figure 1. east of Ankara, near the head of a narrow edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz valley through fiyatlarının which the road sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim genelAnkara–Sivas seviyesinde düşüş gözlendiği aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Figure 1. The Location TheKonut, Study Area Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, of Sanayi, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 67 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:41 (Economy) ID:34 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) 2.2. Sampling SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Points water resources in Yozgat İNCELENMESİ Centrum. These points are Asagi Nohutlu District, Camlik Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ This research was carried out Central Anatolia Place, Eski Bazar District, Fatih District, Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Region in Yozgat Province of Turkey. SamGolet Cesmesi District, Karayollari Disctrict 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü ples were taken seven points1Kilis from drinking and Ofis Ustu District (Figure 2). Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Figure 2. Sample Points of Drinking Water ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 2.3. Analysis of Drinking Water pling periods. The samples were obtained directly from the water pump after allowing the water to run for at least twenty minutes. The samples for metal determinations were stored in 1 liter polyethylene bottles and acidified to %1 with nitric acid. The drinking water samples were collected in pre-washed (doubly de-ionised distilled water, diluted HNO3 and doubly de-ionised distilled water, respectively) polyethylene bottles from 7 stations in Yozgat in MarchJune 2014. One liter of each water sample was taken in duplicate at two different sam- These samples were subsequently stored at 4 0 C for as short a time as possible before anal68 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:41 (Economy) ID:34 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN physicochemical changes. metod (SM) 3111B and nickel İNCELENMESİ ysis to minimize (Ni) were deThe analysis for the chemical parameters of termined SM 3113B [Anonymous, 1998a). Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ the samples were carried out following the Drinking water standards of heavy metals for Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni established analytical methods. Copper (Cu), WHO, TS-266, EPA and EC are summarized 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü manganese (Mn) were determined Standard in Table 1. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Table 1. Drinking Water Standards (Anonymous, 1999; 2005; 2002; 1998b) ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 2.4. Spatial Analysis with GIS od creates a resilient surface as if stretching ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND along the surface of known points. The methHOUSES The spatial analysis within a geographic inod would be made available to estimate low formation system (GIS) environment makes Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, and high value-added data. Spline Interpolaconsumption ofevaluation electricity and of natural gas used in industry and houses is statistically it possible to bethe more visual the analyzed. ANOVA model was applied to the study with the use of different tion prepared generates more apropriate surface than analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was data. Each kindtechniques of dataforobtained is extremely made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices IDW interpolation method. Spatially smooth important to assess, depending on the venue. surfaces produced by the data obtained in this The data is presented graphically as a secondmethod. Spline is preferred for spatial analyplace throw the concept plan. Evaluation of sis in this study. (Franke, 1982; Mitas et. al., the data may be provided as well as spatial es1988; Wahba, 1980; Naoum, 2004 timation of the unknown point. In this study, where the drinking water samples were taken 3. RESULTS for spatial analysis get the coordinates with This research has maked to evaluate copper, GPS. Get the coordinates are transferred to nickel and manganese amounts of drinking the GIS software (Arc GIS 10.3 ). There are water in March–June 2014 periods as spatial many methods used in the evaluation of the with GIS in Yozgat centrum. For this purpose, data obtained spatially. Such as IDW, Kriging seven water samples taken from the drinkand Spline interpolation method. To evaluaing water source. The Ni, Cu, Mn elements tion as spatial of samples water drinking is amount in water samples collected March used spline interpolation method. This methperiod are given in the table 2. 69 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:41 (Economy) ID:34 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Table SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK EKONOMETRİK 2. AnalysisVEofDOĞALGAZ DrinkingFİYATLARININ Water Samples Taken InAÇIDAN March İNCELENMESİ 2014 Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim concentration drinking water sam-da azalma concentrations were determined aralığı Kw in cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda meydana gelmektedir. Copper in Ofis Ustu ples taken up Anahtar to Ofis Ustu: Elektrik, District (0.007 (0.004 mg/L). it is seen that the miniKelimeler Doğalgaz, Tüketim,District Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat mg/L) is the highest values and the lowest valmum nickel concentration in Asagi Nohutlu ue observed in the Fatih District (0.001 mg/L) District (0.001 mg/L). As a result, the average ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES TOin CONSUMPTION IN TERMS taken OF INDUSTRY AND different sources in March period. ACCORDING The highest the manga’sRANGES of samples from seven HOUSES concentration on Asagi Nohutlu district (0.04 of water drinking water, copper, manganese, Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, mg/L) and the lowest value calculated in nickel ration was found respectively (0.0028 the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model As was aapplied to the study prepared the use of different Ofis Ustu District (0.030 mg/L). result mg/L, 0.034with mg/L, 0.0017 mg/L). techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was of analysis performed at the highest nickel made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Table 3. Analysis of Drinking Water Samples Taken In June 2014 As a result, the average of samples taken from seven different sources of water drinking water, copper, manganese, nickel ratios was found respectively (0.0014 mg/L, 0.063 mg/L and 0.0015 mg/L). Spatial distribution maps of Cu in the urban areas of Yozgat are 70 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:41 (Economy) ID:34 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Figure 3-4 for March and June. concentration has remained İNCELENMESİ presented in at 0.0028 mg/L. According to the results of the spatial analyThe reason for more in the northern parts of Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ sis of copper, concentrations of copper shothe copper concentration are six and seven Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni wed an increasing trend towards the northerly sources fed from different places 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü points (6 and 7 points). The average copper Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Figure 3. Copper’s Spatial Analysis In Drinking Water Samples Taken During March ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 71 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:41 (Economy) ID:34 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Figure 4. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Copper’s Spatial Analysis In Drinking Water Samples Taken İNCELENMESİ During June Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Spatial distribution maps of Mn in the urban areas of Yozgat are presented in Fig. 5-6. Manganese levels were found to be in the range of 0.03-0.04 mg/L. The highest man- ganese level was found in Ofis Ustu as 0.031 mg/L The concentrations of Mn for Ofis Ustu were above the permitted levels of the EPA. 72 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:41 (Economy) ID:34 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Figure 5. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Manganese’s Spatial Analysis In Drinking Water Samples İNCELENMESİ During March Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 73 Taken UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:41 (Economy) ID:34 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Figure 6. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ EKONOMETRİK AÇIDAN Manganese’s Spatial AnalysisFİYATLARININ In Drinking Water Samples Taken İNCELENMESİ During June Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices The spatial distributions of Ni are shown in the maps (Fig 7-8). The lowest and highest levels of elements detected ranged between 0.001-0.004 mg/L for nicel. In this situration, Ni concentrations were found to be 0.0010.0019 mg/L in June 2014 below the limit of detection. 74 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:41 (Economy) ID:34 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Figure 7. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VEAnalysis DOĞALGAZIn FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Nickel’s Spatial Drinking Water Samples Taken İNCELENMESİ During June Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 75 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:41 (Economy) ID:34 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Figure 8. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK DOĞALGAZ EKONOMETRİK Nickel’s SpatialVEAnalysis InFİYATLARININ Drinking Water SamplesAÇIDAN Taken İNCELENMESİ During March Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 4. CONCLUSIONS AND RECOMMENDATIONS gat City were analyzed for Cu, Mn and Ni. None of the drinking water samples analyzed exceeded the limit permitted by WHO, EPA, TS-266 and EC. Hence, frequent monitoring of heavy metal levels will be needed for the study area. Spatial analysis with GIS performed is extremely important in determining the distribution’s variability. Made this a result of spatial analysis, distribution at diffe- In this paper we studied the spatial distributions of Yozgat of heavy metals. It was found that there was no remarkable variation in the contents of heavy metals among the two months. A total of 14 water samples collected from seven different functional areas in Yoz- 76 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:41 (Economy) ID:34 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) rent points of the trated visually. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN variability can be demonsSplines, Journal of Computation İNCELENMESİ 5.ACKNOWLEDGEMENTS and Mathematics with Applications, 8, 273Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ 281 Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni KNOCKE, W. R., FALKİNHAM III J. O., PRUDEN, A., Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi SİNGH, G., (2014). Effect of d r i n ANONYMOUS, (1998a). Standart Methods, ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan ANOVA modeli king çalışmada water treatment process parameA.P.H.A.-A.W.W.A.W.P.C.F. Standart uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. on fiyatlarının biological of manganeMethods For The Examination Of Water Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik veters doğalgaz tespitremoval edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde se from surface water. Water research and Wastewater. Washington, D.C edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna(66)31-39 varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim ANONYMOUS, aralığı(1998b). Kw cinsindenCouncil yükseldikçe,Directifiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. M.G., P.A., HUDve 98/83/EC of 3Kelimeler November 1998 on the Anahtar : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,MACKLİN, Sanayi, Konut, Anova, TUİK,BREWER, Fiyat SON-EDWARDS K.A., BİRD, G., COquality ULTHARD, T.J., DENNİS, I.A., ECONOMETRIC OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES of water intended for humanANALYSIS consumption, ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INLECHLER, TERMS OF INDUSTRY AND P.J., MİLLER, J.R., TURofficial journal of the European CommuHOUSES NER, J.N., (2006). A geomorphologinities L 330/42. Anonymous 1999. Guical approach of 2012-2014, to the management of Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years delines forthedrinking-water quality consumption of electricity andWorld natural gas used in industry and houses is statistically contaminated by metal mining. analyzed. ANOVA model was applied to the study rivers prepared with the use of different Health Organization, GenevaMoreover, tests of hypothesis were applied and the research was techniques for analysis. Geomorphology, pp. (79) 423-447 made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices ANONYMOUS, (2002). Ground water and MAHER, A., SADEGHİ, M., MOHEB, A., drinking water, Environmental Protecti(2014). Heavy metal elimination from on Agency, U.S drinking water using nanofiltration membrane technology and process optiANONYMOUS, (2005). Türk Standardı 266, mization using response surface methoinsani tüketim amaçlı sular hakkında yödology. Desalination 352:166–173 netmelik, sular içme ve kullanma suları, Türk Standardları, Ankara. (in Turkish) MITAS L. and MITASOVA, H., (1988). General Variational Approach to the InterpoANONYMOUS, (2012). Wikipedia, The Free lation Problem, Journal of Computation Encyclopedia. http://en.wikipedia.org/ and Mathematics with Applications, 16, wiki/Yozgat Access: 29.07.2012 983-992 FRANKE R., (1982). Smooth Interpolation of Scattered Data by Local Thin Plate REFERENCES 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü HOYLAND, V.W., 77 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:41 (Economy) ID:34 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK I. VEK., DOĞALGAZ EKONOMETRİK AÇIDAN and TSANIS, (2004). FİYATLARININ ring of surface freshwaters: İNCELENMESİ NAOUM, S., a review. Ranking spatial interpolation techniques Journal of Environmental Management, Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ using a GIS- based DSS. Global pp. (87) 639-648 Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Nest. Vol. 6, No. 1. pp. 1-20 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü WAHBA G., (1980). Spline bases, regularizaNOURİ, J., MAHVİ, A.H., JAHED, G.R., tion and generalized cross validation for Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi BABAEİ, A.A.,( 2008). Regional distribusolving approximation problems with ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Farklı analizheavy teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modelidata. University tion patternşeklindedir. of groundwater metals large quantities of noisy uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. resulting from activities. ofdoğalgaz Wisconsin, Madison: Statistics DepartSanayi agricultural ve konutlarda tüketim aralıklarınaEngöre elektrik ve fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde vironmental Geology, pp. (55)1337–1343 ment Technical Report 597 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim SİNGH, G.,( 2010). Heavy metalda azalma Themeydana authors are grateful to University aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda gelmektedir. REZA, R., of Bocontamination and its indexing approach zokKonut, TheAnova, Resource Project Unit for finanAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, TUİK, Fiyat for river water. International Journal of cial support of this study. (Project no: Environmental Science and Technology, 2014MMF/A78) ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES (7), pp. 785–792 ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES STROBL, R.O., ROBİLLARD, P.D., (2008). Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Network design for water qualityandmonitothe consumption of electricity natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 78 A CED UHMFD ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ International Refereed Journal of Engineering And Sciences KIZARTMA SÜRESİ VE YAĞ ASİDİ KOMPOZİSYONU ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ(1) DETERMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN DURATION OF FRYING AND FATTY ACID COMPOSITION Gülcan KOYUNCU1, Belkıs TEKGÜLER2 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Meslek Yüksekokulu, Gıda İşleme Bölümü, Kilis / Türkiye Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Samsun / Türkiye 1 2 Öz: Kızartma işlemi, gıda maddesinin sıcak yağ içine atılması ve pişirilmesi olarak tarif edilmektedir. Kızartma işlemi gıda işlemede yaygın olarak kullanılan ve son yıllarda üzerinde en çok araştırma yapılan konulardan biridir. Yağların özelliklerini içerdikleri yağ asitlerinin miktarı ve kompozisyonu belirlemektedir. Bu çalışma derin yağda kızartma işleminde yağ asidi kompozisyonunun nasıl değiştiğini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Kızartmada rafine fındık yağı kullanılmış ve esterleştirilmiş yağ asitleri Gaz Kromatografisi (GC) ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak kızartma işlemi ile doymuş yağ asitlerinin ve tekli doymamış yağ asitlerinin miktarı artarken, çoklu doymamış yağ asitleri azalmıştır. Fındık yağına kızartma işlemi uygulandığında trans yağ formu meydana gelmiştir. Abstract: Frying process is defined as putting the foodstuff into hot oil and cooking. Frying process is commonly used in food processing and it is one of much more investigated issues in recent years. The properties of the oils are defined by the fatty acid amounts and composition of the oils. This study is made to define how to change the fatty acid composition at the deep frying process. At the frying process, rafined hazelnut oil is used and it is analysed with esterified fatty acid Gas Chromatography (GC). To conclude, at the frying process, while the amount of saturated fatty acids and monosaturated fatty acids are increasing, polyunsaturated fatty acid amounts are decreasing. When hazelnut oil is fried, trans oil form occurs. Anahtar Kelimeler: Kızartma, Yağ asitleri, Fındık Yağı, Gaz Kromatografisi Key Words: Frying, Fatty Acids, Hazelnut Oil, Gas Chromatography Doi: 10.17364/IIB.2015412621 (1) Sorumlu Yazar: Gülcan KOYUNCU, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Meslek Yüksek Okulu, Gıda İşleme Bölümü, Kilis / Turkey [email protected] Geliş Tarihi / Received: 11.04.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 07.08.2015 Makalenin Türü: Type of Article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest: Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok) “YOK” “The Research Council Permit Yes / No” “NO” 79 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:90 (Economy) ID:38 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) 1. GİRİŞ SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN tek düze olarak gerçekleşmektedir. İNCELENMESİ Derin yağda kızartma, 150-200 °C sıcaklık derecelerindeki Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Kızartma işlemi ısı ve kütle transferini kapsayan, yenebilir katı veya sıvı yağa gıdaların daldırılması Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni fiziksel, kimyasal ve duyusal değişimlerle sonuçlanan prensibine dayanan bir pişirme yöntemi olarak 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, bir işlemdir. Bu değişimlerin çoğu kullanılan yağın Elektrik-Enerji Bölümü tanımlanabilir (Stevenson ve diğ., 1984; Rossi ve sıcaklığına, ürünün su ve yağ içeriğiyle ürünün 2007;hazırlanan Karakaya ve Şimşek, Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileridiğ., kullanılarak bu çalışma, sanayi 2011; Mosavian kızartıcıda bulunma süresine bağlıdır. Isı transferi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarakMir-Bel analiz edilmesi ve Karizaki, 2012; ve diğ., 2012). şeklindedir.doğru Farklı gerçekleşmektedir. analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli yağdan gıda maddesine uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Bu sırada gıdadaSanayi nişasta jelatinizasyonu, protein Bitki ile Anılan Yağlar Tebliği’ne göre; fındık ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik veAdı doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. denatürasyonu, su buharlaşması ve kabuk olu- ağacının (Corylus avellana L.,Elde Corylus maksima ve edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz şumu gibi birçok değişim söz konusudur. Kütle sonucuna Corylus colbina)Sonuç meyvelerinden fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği varılmaktadır. olarak tüketim elde edilen yağa aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. transferi ise yağın ürün içerisine hareketi ve ürün fındık yağı denilmektedir. Fındık bitkisi yapısal Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat yapısındaki suyun buhar formuna dönüşüp yağa özellik olarak, peryodisiteye (bir yıl normal, ertesi geçişi ile gerçekleşir (Stevenson ve diğ. 1984; yıl az ürün vermeye) eğilimlidir. Üretimin fazla ECONOMETRIC ANALYSIS ELECTRICITY AND GASihracatın PRICES gerçekleşmediği Kayahan, 2003; Rossi ve diğ., 2007; Okur,OF 2008; olduğu yaNATURAL da yeterli ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Wu ve diğ, 2013). Isı transferindeki farklılıklar yıllardan, ertesi yıla kalan fındıkların gereği gibi HOUSES esas alındığında, kızartma yöntemleri temaslı ve muhafazası önemli bir sorun oluşturmaktadır ve Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, derin kızartma olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. bu fındıklar işlenmek üzere yağ fabrikalarına the consumption of electricity and natural gas used in industry yağa and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different Temaslı kızartma yönteminde ısıtma yüzeyinden gönderilmektedir techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and(Çetintaş, the research 2005). was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices gıda yüzeyine olması gereken ısı transferi, ince bir Sürekli veya tekrarlayan şekilde yüksek ısılarda yağ tabakası aracılığıyla sağlansa da, ortamdaki kullanılan yağlar bir seri bozulma reaksiyonlarıısı transferinin hemen hemen hepsi kondüksiyon na ve birçok bozulma bileşiklerinin oluşumuna yolu ile oluşmaktadır. Ayrıca ısı transfer miktarı maruz kalmaktadır. Bu bozulma bileşiklerinin kızartmada kullanılan yağ tabakasının kalınlığına, kızartmada kullanılan yağın kalitesine ve kızarkızartılacak materyal yüzeyinin ısıtıcı yüzeyle mış ürünün tadı ve besin değerine de olumsuz yapabildiği temas oranına bağlı olarak değişir etkileri bulunmaktadır. Bu bileşiklerin bazıları (Stevenson ve diğ. 1984; Rossi ve diğ., 2007; insan sağlığına zararlı olabilmektedir (Xu, 2000, Karakaya ve Şimşek, 2011). Derin kızartma Zhang ve diğ., 2012). Yağlar, stabil ürünler olyönteminde ise, ısı transferinin yağ içinde konmayıp çeşitli dönüşümlere uğramaktadır. Sıcakveksiyon ve gıda maddesinde kondüksiyon yolu lık, ışık, oksijen varlığı, doymamışlık derecesi, ile oluşmaktadır. Bu yöntemde kızartılan gıda antioksidan içerip içermemesi gibi birçok faktör yüzeyi, yağ tarafından tümüyle sarıldığı için, ısı yağların kalitesini ve meydana gelen değişimleri transferi her noktada eşittir ve kızartma işlemi etkilemektedir. Bu reaksiyonlar sırasında ve so80 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:90 (Economy) ID:38 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN parçalanma ürünleri, uçucu ve No: F-230711V2T10). Kızartmada İNCELENMESİ nucunda oluşan kullanılacak uçucu olmayan bileşikleri ihtiva ederler. Kızartma patates Sante cinsi (Kuru madde: % 20.17, yağ: Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ sırasında buhar distilasyonu aracılığı ile uçucu %0.08, protein: %3.83) olup Adana’dan temin Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni bileşiklerin büyük bir kısmının yok olmasına edilmiştir. Kızartma yapılan yağ örnekleri am1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü karşın, bir kısmı yağda kalmakta ve kızartılan ber renkli cam şişelere konularak buzdolabında gıda tarafından Özet alıkonmaktadır. Uçucu olmayan Denemede tipi 2 adet (Sinbo : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileridepolanmıştır. kullanılarak hazırlanan bu çalışma, ev sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgazmevcut ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analizcm edilmesi parçalanma ürünleri, kızartma ortamında 3827) fritöz ve 0.9x0.9x8 boyutlarında parmak şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli doymamış yağ uygulanmıştır. asitlerininAyrıca polimerize olmaları patates dilimleyici kullanılmıştır. hipotez testleri uygulanarakpatates araştırmayapabilen daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi ve termik oksidasyonu sonucu şekillenirler. Bu yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde 2.2. Metot edilen bulgular sonucunda; sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz bileşikler sadece kızartma yağındasanayi kalmayıp, fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aynı zamanda kızartılan gıda tarafından da ab-da azalma Kızartma aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda meydanaişlemleri, gelmektedir.Sante cinsi patates kullanılarak sorbe edilerek tüketicinin diyetine dahil olurlar. yağında evFiyat tipi kapaklı ve termostat Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,rafine Sanayi, fındık Konut, Anova, TUİK, Kızartma yağının üst üste kullanılması kızartılmış kontrollü elektrikli fritözde gerçekleştirilmiştir. gıdanın lezzetini, rengini ve tekstürünü hissedilir Kızartma işlemi için iki adet fritöz kullanılmış, ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO Aynı CONSUMPTION IN TERMS OF INDUSTRY bir şekilde etkileyebilmektedir. zamandaRANGES ikisine de 3750 ml yağAND konulmuş ve toplam HOUSES yağda, dumanlanma noktası düşer, serbest yağ 7500 ml yağ kullanılmıştır. Patatesler, el ile asitleri, viskozite ve köpüklenme artar, renkdata ofsoyulmuş, dilimleme aleti ile 0.9×0.9×8 Abstract: In this study prepared by using TSI belongingpatates to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically koyulaşır, hidroperoksitler, karbonil cm boyutlarında dilimlenmiş, yaklaşık 30 dakika analyzed. ANOVA model wasbileşikler applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was ve yüksek molekül ağırlıklı polimerize bileşikler boyunca suda bekletilmiş, suyu süzüldükten sonra made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices meydana gelir (Stevenson ve diğ., 1984; Zhang kağıt havlu ile kurulanmıştır. Her defasında iki ve diğ., 2012). fritöze de 100±3 g patates 180±5 °C’de 5 dakika kızartılmış, kızartılan ürün yağ içerisinden Bu çalışmada, derin yağda kızartma işleminde, ev çıkartılmıştır. Fritöz sıcaklığı değiştirilmeden tipi fritöz ve parmak patates kullanılarak fındık 10 dakika sonra 2. kızartma yapılmış, böylece yağının kızartma süresince yağ asidi kompozissaatte 4 kızartma gerçekleştirilmiştir. Kızartma yonunun değişiminin belirlenmesi amaçlanmıştır. işlemi 24 saat (1440 dakika) (6 saat/gün) devam 2. MATERYAL ve METOT ettirilmiş ve 3 saat (180 dakika) aralıklarla her iki fritözden 125’er ml olacak şekilde toplam 2.1. Materyal 250 ml yağ örneği bir beher içerisine alınmış, 30 dakika ağzı açık olarak soğuduktan sonra amber Kızartma sisteminde yağ olarak Samsun pirenkli cam şişelere aktarılarak buzdolabında yasasından elde edilen rafine fındık yağı kulanalize kadar depolanmıştır. Ayrıca ısıl işlemin lanılmıştır (Marka: Çotanak, Üretim Tarihi: ilk andaki etkisinin ne olduğunu görmek üzere 23/07/11, Son Kullanma Tarihi: 23/07/13, Parti 81 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:90 (Economy) ID:38 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN sonunda (12. dakika) da yağ Derin yağda kızartma işlemi İNCELENMESİ 1. kızartma işlemi uygulanmış olan örneği alınmıştır.. Çalışma 3 tekerrürlü olarak fındık yağı örnekleri yağ asidi kompozisyonu Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ yürütülmüştür. Kızartma işleminde kullanılan analizine tabi tutulmuştur. Analiz sonuçları istaGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni parametreler Tablo 1’de toplu olarak verilmiştir. tistiksel olarak da değerlendirilmiştir. 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Tablo 1. Kızartma İşleminin Parametreleri Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Parametreler Değerler şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotezyöntemi testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Kızartma Derin yağda kızartma Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Yağ olup, çeşidi Rafine Elde fındık yağı yönünde hareket edilmiş yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Kızartma sıcaklığı (°C) 180±5 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı süresi Kw cinsinden yükseldikçe, azalma meydana Kızartma (dakika, her birfiyatlarda patatesdapartisi için) gelmektedir. 5 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Kızartma sayısıDoğalgaz, (toplam) Kızartılan ürün miktarı (her defasında) (g) 100 100±3 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES Yağ miktarı (her bir fritözde) (ml) 3.750 ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Alınan yağ örneği miktarı 250 (her defasında) (ml) Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Kullanılan patates cinsi gas used in industry and houses is statistically Sante the consumption of electricity and natural analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different Patates boyutları (cm) 0.9×0.9×8 techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Ev tipi tel sepetli fritöz, Sinbo 3827 Kızartma aracı 2.3. Yağ Asidi Kompozisyonunun Belirlenmesi enjekte edilerek yağ asidi bileşimlerini gösteren kromotogramlar elde edilmiştir. Yağ asitleri, standart 37 bileşenden oluşan FAME karışımının (Supelco 37 Components FAME Mixture, Cat. No. 18919-1AMP, Bellefonte PA, USA) gelme zamanlarına bağlı olarak karşılaştırılmasıyla tanımlanmıştır. Değerler % FAME (yağ asidi metil esterleri) olarak tanımlanmıştır. Analizde kullanılan GC’nin analiz şartlarından bazıları aşağıda verildiği gibidir. Fındık yağının yağ asitleri, Ichihara ve diğ. (1996)’nin belirttiği yönteme göre esterleştirilip Gaz Kromatografisi (GC) ile analiz edilmiştir. Yağ asidi metil esterlerinin elde edilmesi için bir tüpe 20-60 mg fındık yağı örneği tartılmış, üzerine 2 ml hekzan ilave edilmiştir. Daha sonra 2 M metanollü potasyum hidroksit çözeltisinden 0.2 ml eklendikten sonra tüp içeriği 2 dakika vortekste karıştırılmıştır. Faz ayrımı gerçekleştikten sonra üst faz alınmış ve bir viale aktarılmıştır. Yağ asidi metil esterleri cihaza 1µl hacminde Gaz-likit kromatografisi : Shimadzu (Model GC-2010, Japan) 82 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:90 (Economy) ID:38 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Dedektör : Alev ELEKTİRİK iyonizasyonVEdedektörü (FID) diğer araştırmacıların tespit İNCELENMESİ ettiği rafine fındık yağının yağ asidi kompozisyonuda Tablo 2’de KORKMAZ, Kolon : TR-CN100 kolonu (60 mMurat x 0.25 mm Hakan AÇIKGÖZ belirtilmiştir. Rafine fındıkyağında bulduğumuz Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni I.D., 0.20 µm) sonuçlar Bitki Adı ile Anılan Yağlar Tebliği’nde 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü belirtilen değerler arasında bulunmuştur. Ayrıca Split oranı : 1:100 araştırmacıların buldukları Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileridiğer kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi sonuçlar ile de Sıcaklıklar; ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi uyum göstermektedir. Sonuçlar ortalama±standart şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli birlikte verilmiş, istatistiksel Dedektör : 250 °C uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanaraksapma araştırmadeğerleriyle daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi olarak önem düzeyleri belirtilmiştir. Tüm kızartma yönünde:hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Enjeksiyon bloku 250 °C edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığıfındık arttıkça, elektrik yağ ve doğalgaz süresince yağının asidi kompozisyonunda fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim önemli derecede değişim (p<0.05) belirlenmiş ve Sıcaklık programı : 90 °C deyükseldikçe, 7 dk., 240fiyatlarda °C’yeda azalma aralığı Kw cinsinden meydana gelmektedir. Tablo 3’de verilmiştir. kadar 5 °C/dk.lık artış, 240:°C’de dk. Tüketim,sonuçlar Anahtar Kelimeler Elektrik,15 Doğalgaz, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 2.4. İstatistiksel Analiz C18:2 ve C16:0 genellikle yağ bozulmasının ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES derecesini belirlemek için kullanılır. Çünkü ACCORDING TO CONSUMPTION Kızartma işleminin belirli noktalarından alınanRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND C16:0 daha stabilken C18:2 oksidasyona daha HOUSES örneklerin özellikleri arasında fark olup olmadığı yatkındır. Bu yüzden C18:2/C16:0 kızartma SPSS 16.0 Bilgisayar Paket Programı kullanılarak Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, yağinörneklerinde oksidatif bozulma derecesini the consumption of electricity and natural gas used industry and houses is statistically tek yönlü ANOVA (Varyans Analizi) ve Duncan analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different göstermek için and de kullanılabilmektedir (Alireza techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied the research was çoklu karşılaştırma testleri ile değerlendirilmiştir. made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices ve diğ., 2010). Yapılan bu çalışmada da linoleik Korelasyon analizi ise Pearson Karesi metoduyla asit (C18:2) miktarı düşmüş palmitik asit (C16:0) yapılmıştır. oranı ise artmıştır. Dolayısıyla bozulmuşluğun göstergesi olan C18:2/C16:0 oranı azalmıştır. 3. BULGULAR ve TARTIŞMA Kayahan (2002)’ın bildirdiği gibi, kızartma işleBu çalışmada, 24 saatlik kızartma süresince 3 mi sırasında bir yandan bileşimdeki doymamış/ saatte bir (0., 12., 180., 360., 540., 720., 900., doymuş yağ asitleri oranı düşerken, diğer yandan 1080., 1260., 1440. dakikalarda) örnekler alınoksidasyon derecesine bağlı olarak, linoleik asit mıştır. Hem rafine fındık yağının hem de kıgibi biyolojik aktivitesi yüksek esas yağ asitleri zartma işleminden geçen yağlar analiz edilerek miktarında, tümüyle yok olacak derecede büyük yağ asidi kompozisyonu belirlenmiştir. Ayrıca kayıplar ortaya çıkabilmektedir. 83 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:90 (Economy) ID:38 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ AÇIDAN Tablo 2. Rafine Fındık FİYATLARININ Yağının Yağ EKONOMETRİK Asidi Kompozisyonu İNCELENMESİ Palmitik (C:16:0) Palmi-toleik (C:16:1) 4.85 0.16 4.48 4.48 4.79 6.00 9.5 4.2-8.9 KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Stearik Murat Oleik Linoleik Lino-lenik (C:18:0) Güven (C:18:1) (C:18:3) Grup A.Ş.(C:18:2) Finans Yönetmeni 1 2.73 82.72 Kilis 7 Aralık Üniversitesi,8.89 Elektrik-Enerji0.10 Bölümü - 1.69 84.16 11.17 - Kaynaklar Alasalvar ve diğ., 2003 Çetintaş, 2005 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Seydim ve Ertekin, 2006 1.69 84.16 11.17 ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri ANOVA modeli Kaya, 2008 2.35 82.14 kullanılarak 10.71hazırlanan çalışmada uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Dıraman ve Hışıl, 2009 74.94 15.29 0.16 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz ve diğ., 2010 0.2 4.1 75.5 10 0.2 Sonuç olarakKim fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. - 7.9 80.7 11.4 - Guillen ve Uriarte, 2011 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat TED-0.5 TED-3.2 71-91 5.2-22.3 TED-0.3 Tebliğ, 2012 TED: Tespit edilemeyen düzey ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 84 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:90 (Economy) ID:38 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Tablo Kızartma süresi 0 dakika 12dakika 180dakika 360dakika 540dakika 720dakika 900dakika SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE DOĞALGAZ% FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Değişim 3.ELEKTİRİK KızartmaVESüresince Yağ Asidi Kompozisyonundaki İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Palmitik 4.732f (±0.04) 1 Stearik Elaidik Oleik Linoleik Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Linolenik Diğerleri** 2.14g 0.00h Elektrik-Enerji 80.11j 12.39a Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Bölümü 0.01a (±0.00) 0.05de (±0.00) (±0.02) (±0.00) (±0.07) (±0.07) 4.70f 2.14g 0.00hverileri kullanılarak 80.24i hazırlanan 12.30abu çalışma, 0.01a Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK sanayi (±0.02)kullanılan (±0.01) (±0.04)istatistiksel (±0.01) (±0.00) ve konutlarda doğalgaz ile(±0.00) elektrik tüketiminin olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli 4.74ef Ayrıca 2.16fg 80.52h daha kapsamlı 11.97b hale getirilmiştir. 0.009 b uygulanmıştır. hipotez testleri 0.00h uygulanarak araştırma (±0.00) (±0.00) (±0.00) (±0.03) (±0.03) (±0.00) Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde 4.797 e 2.182f 0.007g 80.68g 11.65c 0.009 b edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz (±0.13) (±0.01) (±0.00) (±0.04) (±0.06) (±0.00) fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı4.880 Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. d 2.21e 0.010f 80.98f 11.22d 0.008c (±0.43) (±0.00) (±0.11)Konut, (±0.04) (±0.00) Anahtar Kelimeler : (±0.01) Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Anova, TUİK, Fiyat 4.94d (±0.41) 2.26d (±0.01) 0.013e (±0.00) 81.15e (±0.02) 10.91e (±0.04) 0.008c (±0.00) ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES 5.01c 0.018d 81.50d 10.41f ACCORDING TO2.28d CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY0.007d AND HOUSES(±0.02) (±0.44) (±0.01) (±0.00) (±0.06) (±0.00) 0.05e (±0.00) 0.05de (±0.00) 0.05cde (±0.00) 0.05bcd (±0.00) 0.05cde (±0.00) 0.05abc (±0.00) 5.07c 2.31c 0.022c 81.69c 10.10g 0.007d 1080dakika Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, (±0.18) (±0.02) (±0.00) (±0.01) (±0.06) (±0.00) the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically 0.05ab (±0.00) 5.18b 2.35b 0.028b 82.01b 9.58h 0.006e 1260dakika techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was (±0.16) (±0.01) (±0.00) (±0.03) (±0.05) (±0.00) made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 0.05a (±0.00) analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different 1440dakika 5.25a (±0.07) 2.40a (±0.02) 0.033a (±0.00) *Aynı sütunda aynı harfle gösterilen ortalamalar arasında istatistiksel olarak fark yoktur (p<0.05). 82.25a (±0.07) 9.17i (±0.16) 0.005f (±0.00) 0.05ab (±0.00) Şekil 3’de görüldüğü gibidir. Kromotogramlarda da görüldüğü gibi rafine fındık yağında trans yağ aside bulunmazken kızartma süresi uzadıkça trans yağ aside miktarı artmıştır. ** Diğerleri (C14:0, C16:1, C17:0, C17:1, C20:0, C20:1) Kızartma süresince linoleik ve linolenik asit içeriği düşerken, palmitik ve stearik asit miktarları artmış ve 6. saatten itibaren elaidik asit meydana gelmiştir. Elaidik asit oleik asidin trans formudur ve bu sonuç kızartma işlemi ile trans formda yağ asitlerinin oluştuğunu göstermektedir. Bu yağ asitlerine ait kromotogramlar Şekil1, Şekil 2 ve 85 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:90 (Economy) ID:38 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Şekil 1. Rafine SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Fındık Yağının Yağ Asidi Kompozisyonuna Ait Kromotogram İNCELENMESİ uV(x1,000) 2.0 8 2 6 7 Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 3 0.0 9 11 10 1.0 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli -3.0 uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi -4.0 2.5 yönünde 5.0 7.5 hareket 10.0 12.5edilmiş 15.0 olup, 17.5 20.0 22.5 istatistik 25.0 27.5 bulgulara 30.0 32.5 göre 35.0 de37.5 40.0 gidilmiştir. 42.5 45.0 47.5 yapılan sonuca Elde 50.0 min edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz (1:miristik asit,fiyatlarının 2:palmitik asit, 3:palmitoleik asit,6:stearik asit, 7:oleik asit, 8:linoleik asit, genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana asit, gelmektedir. asit, 4:heptadekanoik asit, 5:cis-10-heptadekanoik 9:araşidik 10:gadoleik asit, 11:linolenik asit) 1 4 5 -1.0 -2.0 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Şekil 2. 12 Saat Kızartma İşlemine Tabi Tutulmuş Fındık Yağının Yağ Asidi Kompozisyonuna Ait Kromotogram 9 2 6 8 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES uV(x1,000) 6.0 5.0 3.0 1 4 5 1.0 7 3 2.0 10 11 12 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 4.0 0.0 2.5 5.0 7.5 10.0 12.5 15.0 17.5 20.0 22.5 25.0 27.5 (1:miristik asit, 2:palmitik asit, 3:palmitoleik asit, 4:heptadekanoik asit, 5:cis-10-heptadekanoik asit,6:stearik asit, 7:elaidik asit, 8:oleik asit,9:linoleik 30.0 32.5 35.0 37.5 40.0 42.5 45.0 47.5 50.0 min asit, 10:araşidik asit, 11:gadoleik asit, 12:linolenik asit) 86 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:90 (Economy) ID:38 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Şekil 3. 24 Saat SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİKİşlemine VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Kızartma Tabi Tutulmuş Fındık Yağının Yağ Asidi İNCELENMESİ Kompozisyonu- na Ait Kromotogram Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ 5.0 1 9 2 6 8 Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni uV(x1,000) 6.0 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 4.0 0.0 11 10 12 1 4 1.0 5 3 2.0 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde olup, yapılan sonuca Elde 50.0 min 2.5 5.0 7.5 hareket 10.0 12.5edilmiş 15.0 17.5 20.0 22.5 istatistik 25.0 27.5 bulgulara 30.0 32.5 göre 35.0 de37.5 40.0 gidilmiştir. 42.5 45.0 47.5 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim asit,fiyatlarının 2:palmitik asit, 3:palmitoleik artış ve linoleik asitte önemli azalış aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 7 3.0 (1:miristik olduğunu asit, 4:heptadekanoik asit, 5:cis-10-heptadekanoik kaydetmiştir. Kızartma işlemlerinin, linoleik ve Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat asit,6:stearik asit, 7:elaidik asit, 8:oleik asit,9:linoleik linolenik asitlerin trans izomerlerinde artışa neasit, 10:araşidik asit, 11:gadoleik asit, 12:linoleden olmadığını,trans oleik asit içeriğinin ise az ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES nik asit miktarda arttığını bildirmiştir. ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Bu sonuçlar bizim HOUSES bulgularımızla uyumlu olup istatistiksel açıdan Alireza ve diğ. (2010) kızartma işlemiyle palmiAbstract: In this study prepared by using data ofönemlidir TSI belonging(p<0.05). to the years of 2012-2014, tik asitin arttığını linolenik asitin gas used in industry and houses is statistically the (C16:0), consumptionhem of electricity and natural model was applied to the study prepared with the use of different (C18:3) hem deanalyzed. linoleikANOVA asitin (C18:2) azaldığını Kızartma süresince doymuş, tekli ve çoklu doytechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. purposekıwas to determine electricity and natural değişim gas prices Tablo 4’te verilbelirtmişlerdir. Chatzilazarou ve diğ.The (2006) mamış yağ asitlerindeki zartmayla farklı yağların çoklu doymamış yağ miştir. Tabloda görüldüğü gibi kızartma işlemi ile asidi miktarlarının azaldığını, doymuş yağ asidi doymuş yağ asitlerinin (SFA) ve tekli doymamış miktarlarının ise arttığını tespit etmişlerdir. Okur yağ asitlerinin (MUFA) miktarı artarken, çoklu (2008), kızartmada çalışılan tüm yağ çeşitlerinin doymamış yağ asitleri (PUFA) azalmıştır. yağ asidi bileşimlerinde, palmitik asitte önemli 87 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:90 (Economy) ID:38 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) Tablo 4. SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Kızartma Süresince Doymuş, Tekli Ve Çoklu Doymamış Yağ Asitlerindeki İNCELENMESİ Değişim Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Kızartma süresi 0 dakika 12 dakika 180 360 540 720 900 1 Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni ∑SFA ∑MUFA ∑PUFA Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 6.888±0.04h 80.148±0.07j 12.400±0.07a 6.851±0.02h 80.280±0.04i 12.312±0.01a Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi dakika 11.978±0.03b 6.914±0.05h 80.555±0.03h ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli dakika 11.664±0.06c 6.996±0.02g 80.723±0.04g uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi dakika 11.231±0.04d 7.105±0.05f 81.024±0.11f yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde dakika 10.920±0.04e 7.217±0.05e edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim81.195±0.02e aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim dakika 10.415±0.06f 7.313±0.06d aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma 81.555±0.02d meydana gelmektedir. 1080 dakika 7.402±0.03c 81.746±0.02c Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 10.105±0.06g 1260 dakika 7.550±0.03b 82.072±0.03b 9.582±0.05h 1440 dakika 7.669±0.09a 82.320±0.75a 9.180±0.16i ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES *Aynı sütunda aynı harfle gösterilen ortalamalar arasında istatistiksel olarak fark yoktur (p>0.05). 5. SONUÇ Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, gerekliliği belirlenmiştir. Bulunan sonuçlarla the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared savları with thedesteklenmiştir. use of different Ayrıca yapılan uzmanların techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was rafine fındık yağının derin yağda made more comprehensive. The purpose was to determine and natural gasda prices analizdeelectricity FDA tarafından desteklenen fındık Bu çalışmada, kızartma performansını belirlemek amacıyla işlem süresince yağların yağ asidi kompozisyonunda meydana gelen değişimler incelenmiştir. Yağda yapılan analizlerde değişim istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (p<0.05). Pek çok beslenme uzmanı yağların mümkün olduğunca ısıl işlem görmeden tüketilmesini önermektedir. Çalışmamızda da uygulanan kızartma şartlarında (180 °C, 100 g, 5 dk, 100 kızartma) 6. Satten itibaren trans bir yağ olan elaidik asit tespit edilmiş ve kızartma süresi uzadıkça asidin miktarı da artmıştır. Sağlıklı bir beslenme için kızartılan ürünlere günlük diyette fazlaca yer verilmemesi gerektiği ve kızartma yağlarının sıklıkla değiştirilmesi yağının sağlıklı bir yağ olduğu, yüksek miktarda doymamış yağ asidi içerdiği ve tüketimine önem verilmesi gerektiği de tespit edilmiştir. KAYNAKLAR ALASALVAR, C., SHAHİDİ, F., OHSHİMA, T., WANASUNDARA, U., YURTTAŞ, H.C., LİYANAPATHİRANA, C.M., RODRİGUES, F.B., (2003). Turkish Tombul Hazelnut (Corylus avellana L.) 2. Lipid Characteristics and Oxidative Stability. J. Agric. Food Chem. (51), 3797-3805 88 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:90 (Economy) ID:38 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ALİREZA, S., TAN,ELEKTİRİK C. P., HAMED, M., MAN, method for rapid analysis İNCELENMESİ of fatty acids of glycerolipids. Lipids, (31), 535-539 Y.B., (2010). Effect of frying process on fatty Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ acid composition and iodine value of selected Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni KARAKAYA, S., ŞİMŞEK, Ş., (2011). Chanvegetable oils and their blends. International 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji ges in Bölümü total polar compounds, peroxide Food Research Journal (17), 295-302 value, total phenols and antioxidant actiÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi CHATZİLAZAROU, A., GORTZİ, O., LALAS, vity of various oils used in deep fat frying. ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan ANOVA S., ZOİDİS, E., TSAKNİS, J., (2005). J Am çalışmada Oil Chem Soc., modeli (1007), 11746-011uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Physicochemical of olive oil and Sanayi vechanges konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve1788 doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde selected vegetable oils during frying. Journal edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı elektrik ve doğalgaz KAYA, S.,arttıkça, (2008). Fındık ve zeytinyağlarının of Food Lipids, (13), 27–35 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim oksidatif stabilitelerinin belirlenmesi. Yüksek aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. ÇETİNTAŞ, G.,Anahtar (2005). Fındık yağı işleme aşaLisans Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut,Tezi, Anova,Yüzüncü TUİK, Fiyat Yıl Üniversitesi, Fen malarında kalite kriterlerinde ve aflatoksin Bilimleri Enstitüsü, Van, s.31 konsantrasyonunda olan değişimler. Yüksek ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES KAYAHAN, M., (2002). Modifiye yağlar ve Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi,RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND ACCORDING TO CONSUMPTION üretim Teknolojileri. ODTÜ Geliştirme Vakfı HOUSES Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta, s.75 Yayıncılık ve İletişim A.Ş. Ankara, s.263 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, DIRAMAN, H.,theHIŞIL, Y., (2009). Bazıandbitkisel consumption of electricity natural gas used in industry and houses is statistically KAYAHAN, M.,the(2003). Yağ Kimyası. ODTÜ analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with use of different (zeytin, fındık ve karışım) yağlara baharat techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was Yayıncılık, Ankara, s.220 made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices ilavesinin oksidatif stabilite ve yağ asitleri bileşenleri üzerine etkisi, http://gidadernegi.org/ KİM, J., KİM, D.N., LEE, S.H., YOO, S.H., TR/Genel/dg.ashx?DIL=1&BELGEANAH. LEE, S., (2010). Correlation of fatty acid pdf (Erişim Tarihi: 11.12.2012) composition of vegetable oils with rheological behaviour and oil uptake. Food Chemistry GUİLLEN, M.D., URİARTE, P.S., (2011). A (118), 398–402 very simple, fast, and non-destructive approach to predict the time at which edible MİR-BEL, J., ORİA, R., SALVADOR, M.L., oils submitted to high temperature reach the (2012). Influence of temperature on heat established limitsof safety. Food Chemistry, transfer coefficient during moderate vacu(127), 802–806 um deep-fat frying. J. of Food Eng., (113), 167–176 ICHIHARA, K., SHIBAHARA, A., YAMAMOTO, K., NAKAYAMA, T., (1996). An improved MOSAVİAN, M.T.H., KARİZAKİ, V.M., (2012). Determination of mass transfer parameters 89 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:90 (Economy) ID:38 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN during deep fatELEKTİRİK frying of rice crackers. Rice TEBLİĞ, (2012). Bitki Adı İNCELENMESİ ile Anılan Yağlar Science, (19), 64-69 Tebliği, Tebliğ No: 2012/29, YayımlandığıR. Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Gazete:12.04.2012/28262.http://www.resmiGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni OKUR, A., (2008). Derin yağda kızartma işleminin gazete.gov.tr/eskiler/2012/04/20120412-7. Kilis asiti 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü bazı bitkisel sıvı yağların 1yağ bileşimhtm (Erişim Tarihi: 10.01.2013) leri ile oksidatif stabiliteleri üzerine etkileri. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen WU, H., TASSOU, S.A., KARAYİANNİS, T.G., ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Edirne, Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmadaH., ANOVA modeli Bilimleri Enstitüsü, s.104 JOUHARA, (2013). Analysis and simuuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. offiyatlarının continuous food frying processes. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik velation doğalgaz tespit edilmesi ROSSİ, M., ALAMPRESE, C., RATTİ, S., yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Applied Thermal Engineering, (53), 332-339. edilen bulgular sonucunda; sanayi as sektörü (2007). Tocopherols and tocotrienols freeiçin tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim radical-scavengers inrefined vegetable oilsda azalma XU,meydana X.Q.,gelmektedir. (2000). A new spectrophotometric aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda and their stability during: deep-fat frying. method for the rapid Anahtar Kelimeler Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat assessment of deep Food Chemistry, (102), 812–817 frying oil quality. JAOCS, (77), 1083–1086 ECONOMETRIC ELECTRICITY AND NATURAL GASA.S.M., PRICES CHEN, J., SHEN, SEYDİM, A.C., ERTEKİN, B.,ANALYSIS (2006). OF Farklı ZHANG, Q., SALEH, ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND ambalaj kullanımının fındık yağının depolama Q., (2012). Chemical alterations taken plaHOUSES stabilitesi üzerine etkisi. Süleyman Demirel ce during deep-fat frying based on certain Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Üniversitesi,theFen Bilimleri Dergisi, products: review. Chemistry and consumption of Enstitüsü electricity and natural gas used inreaction industry and houses is A statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different 10-3 : 341-345 of and Lipids, (165),was 662– 681 techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis Physics were applied the research made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices STEVENSON, S.G., GENSER, M.V., ESKİN, N.A.M., (1984). Quality control in the use of deep frying oils. JAOCS, (61), 1102-1103 90 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:90 (Economy) ID:38 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ EXTENDED ABSTRACT Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü In this study, it has been aimed to determine the change of oil acid composition during the frying of Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi hazelnut oil using french fries and domestic style fryer at the deep frying process. In the process of ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir.oil, Farklı analizwas teknikleri kullanılarak hazırlanan was çalışmada modeli frying refined hazelnut which bought from Samsun, usedANOVA (Brand:Çotanak, Production uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Date:23/07/11, Sanayi Expiration Date:23/07/13, The Party’s No:F-230711V2T10). The potatoes, which ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. EldeProtein: % 3.83) were used in the frying process, are Sante type (Dry Matter: % 20.17, Fat: % 0.08, edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz and they were fiyatlarının bought from Adana. düşüş Frying oil samples were stored in olarak the refrigerator, putting in genel seviyesinde gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. ambergris colored glass bottle. Frying process’ were carried out using Sante type potatoes, rafined Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat hazelnut oil; domestic style, lidded, thermostat controlled, electrical fryer. Two fryers were used for frying process, both of them were filled with 3750 ml oil and a total of 7500 ml oil was used. ECONOMETRIC ANALYSIS ELECTRICITY ANDwith NATURAL GAS slicing PRICES tool and potatoes Potatoes were peeled with hands, sliced OF 0.9x0.9x8 cm size a potato ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND were kept in water about 30 minutes, after filtering HOUSES they were dried with kitchen towel. 100±3 g potatoes were fried at the 180±5 °C for 5 minutes in the two fryers, after that fried potatoes were Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, taken from the oil. 10 minutes later theand second without changing the the consumption of electricity natural frying gas usedprocess in industrywas and carried houses is out statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different fryer temperature thus, 4forfrying process’ out were in one hour. process techniques analysis. Moreover,were tests carried of hypothesis applied andFrying the research was was continued made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices for 24 hour (1440 minutes, 6 hour/day) and 125 ml oil samples were taken from the two fryers, total 250 ml oil samples, with 3 hours (180 minutes) interval and they were put in a beaker, after cooling process for 30 minutes they were put ambergris colored glass bottle and stored in a refrigerator until analysis. To observe the first step effect of heat treatment, oil sample was taken at the end of the first frying process (12 minutes). This process was repeated three times. Oil samples which were used in the deep oil frying process, were analysed in the aspect of oil acid composition. Results of analysis were evaluated statistically. Oil acids of hazelnut oil were esterified as, Ichihara and others (1996) pointed out and they were analyzed with Gas Chromatography (GC). To obtain oil acid methyl esters, 20-60 mg hazelnut oil sample was put in a tube and then 2 ml hexane was added. After that, 2 M methanol potassium hydroxide solution was added and tube content was mixed in the vortex for two minutes. After the phase separation, upper phase was taken into a vial. 1 µl volume fatty acid methyl esters were injected into the device; SO, chromatograms which showed fatty acid components were obtained. Fatty acids were defined according to comparing the coming time of FAME mixture which consist of standard 37 items (Supelco 37 Components FAME Mixture, Cat. 91 UHMFD www. hmfdergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ International Refereed Journal of Researches Management Uluslararası Hakemli Mühendislik ve on FenEconomy Bilimleri Dergisi Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: Yaz 02 Cilt: 01 Sonbahar Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Dönemi Sayı: 4 Kış Yıl:2015 OctoberInternational / November / Refereed December 2014 Issue: 02 Volume:And 01 Autumn Journal of Engineering SciencesWinter ID:13 K:02 Issue: 4 Year: 2015 May / June / July / August Summer (Ekonomi) & K:90 (Economy) ID:38 www.uheyadergisi.com PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (ISO(MARKA 9001-2008ve Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 No: 12880) PATENT / TRADEMARKS andBelge PATENTS) (2015/04066 / 2015-GE-17837) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 1AMP,ELEKTİRİK BellefonteVE PA, USA). The values were defined as % FAME İNCELENMESİ No. 18919(fatty acid methyl esters). In this study, during the 24 hour frying samples were taken per 3 hours (0., 12., 180., 360., Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ 540., 720., 900., 1080., 1260., 1440. Minutes). Both refined hazelnut oil and fried oils were analyzed, Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni thus their fatty acid compositions were defined. The results obtained from refined hazelnut oil were in 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü the range of Oil Communique referred by the name of plant. In addition, the results were in harmony with the results Özet of other researchers. Results were given with hazırlanan averagebu± çalışma, standards : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak sanayideviation values, ve konutlarda kullanılan doğalgaz elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesiwas found at the and they were defined statistically. Duringilethe frying process, an important change şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli fatty acid composition of hazelnut oiltestleri (p<0.05). Generally, and hale C16:0 are used to determine uygulanmıştır. Ayrıca hipotez uygulanarak araştırma C18:2 daha kapsamlı getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi the level of oil degradation. Because, C16:0 is more stable and C18:2 is more prone to oxidation. For yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; için tüketim arttıkça, elektrik ve doğalgaz this reason, C18:2/C16:0 are used tosanayi showsektörü the degree of aralığı oxidative degradation of frying oil samples fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim (Alireza and others In this study,fiyatlarda linoleicda acid (C18.2) decreased and palmitic acid aralığı 2010). Kw cinsinden yükseldikçe, azalmaamount meydana gelmektedir. amount (C16:0)Anahtar increased. Hence, degradation indicator C18:2/C16:0 decreased. During the frying Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat process while unsaturated/saturated fat acid rate combination is decreasing, depending on the degree of oxidation, high biological activity based fatty acid amount, like linoleic acid, can be destroyed ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES TO CONSUMPTION IN TERMS OF INDUSTRY AND totally. During theACCORDING frying process, while linoleicRANGES and linolenic acid content was decreasing, palmitic HOUSES and stearic acid amounts were increasing, thus starting from the 6. hour elaidic acid is trans form of the oleic acid and this result shows that by fatty trans formto occur frying process. Alireza Abstract: In this study prepared usingacids data ofin TSI belonging the yearswith of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically and others (2010) pointed out model that, while palmitic increasing (C16:0), both linolenic acid analyzed. ANOVA was applied to the acid study was prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was (C18:3) and linoleic acid (C18:2) were decreasing with frying process. Chatzilazarou and others made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices (2006) pointed out that, polyunsaturated fatty acid amounts of different oils decreased and saturated fatty acid amounts increased with frying process. Okur (2008), pointed out that, at the all kinds of oil’s fatty acid combination, palmitic acid increased and linoleic acid decreased significantly. Frying process didn’t cause an increase in the trans isomers of linoleic and linolenic acids, but there was a little increase in the trans oleic acid content. These results are in accordance with our results, and this is important statistically (p<0.05). While saturated fatty acids (SFA) and monounsaturated fatty acids’ amounts (MUFA) were increasing with frying process, polyunsaturated fatty acids (PUFA) were decreasing. To conclude, at our frying conditions (180 °C, 100 g, 5 min 100 frying) starting from the 6th hour elaidic acid, a trans oil, was detected and the longer the duration of frying the more acid amount occurred. For a healthy nutrition, people don’t eat much more fried food in a daily diet and frying oils must be changed often. The results were in accordance with the experts’ thesis. In addition, hazelnut oil is healthy oil, it contains a large amount of unsaturated fatty acid and it must be consumed much more. 92 DERGİ HAKKINDA UHMFD “Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi” 2014 yılı itibariyle yayın hayatına girmiştir. Dergimizde literatüre kaynak sağlayacak nitelik ve değerde olan yayınlara yer verilmektedir. Dergimiz uluslararası hakemli bir dergi olup, yılda ÜÇ sayı çıkarmaktadır. Dergimizin sayıları NİSAN, AĞUSTOS ve ARALIK aylarında sistem üzerinden yayınlanmaktadır. Dergimiz gerek basılı, gerekse de internet üzerinden ulaşılabilen bir dergidir. Dergimizde Mühendislik ve Fen Bilimleri alanı içerisinde değerlendirilebilecek her türlü yayına yer verilebilmektedir. Dergimizin baş editörü Prof.Dr.Mümin ŞAHİN olup, dergi yönetim kurulunun aldığı kararlar doğrultusunda faaliyetlerini gerçekleştirilmektedir. Yönetim kurulu başkanı derginin o anki en üst unvana sahip hocamız olup yönetim kurulunun %51’ inin aldığı kararlar uygulanmaktadır. Gönderilen her yayın kendi alanında uzman iki hakemin onayından geçmeli ve hakemler tarafından yayınlanabilir görüşüne sahip olmalıdır. Aynı sayı içerisinde yazarın bir yayınına yer verilir. Birden fazla hakem ve yönetim kurulu onayından geçen çalışmalar sıraya alınarak ilerleyen sayılarda yayınlanır. Hiçbir yazar hakem ve yönetim kurulu üyeleri üzerinde etkili değildir. Dergimizde yayınlanmak üzere sisteme yüklenen çalışmalar için yayın telif hakkı sözleşmesi istenmez. Sisteme yüklenen çalışmalar dergiye devredilmiş olarak kabul edilir. Yazar ya da yazarlar bu durumu kabul etmiş ve derginin yayın kabul şartlarına uygun hareket etmeyi teyit ederek bu sisteme dahil olmuştur. Dergimiz hakem ve bilim kurullarında yer almak isteyen akademisyen ve bilim araştırmacılarının mutlaka Dr. unvanı almış ve alanında uzman olması gerekmektedir. Ayrıca bilimsel çalışmalar yapmış olması şartı aranır. Dr. ya da Uzman unvanına sahip olmayan ve alanında yayın yapmayan hiç kimse bilim, danışma ve hakem kurullarında yer alamaz. Dergi yönetim kurulu derginin en üst karar ve yürütme mekanizmasını oluşturur. Yönetim kurulunun aldığı her türlü karar kesin ve değiştirilemez niteliktedir. Yönetim kurulu kararı olmaksızın hiçbir koşul ve şartta dergi üzerinde işlem gerçekleştirilemez ve uygulamaya gidilmez. Dergi baş editörü hakem onayına gönderilmeyen çalışmaların dergide kabul edilip edilmeyeceğine, hakem sürecine gönderilip gönderilmeyeceğine karar verebilir. Bu karar sürecinde yönetim kuruluna bilgi vermek zorunda değildir. Dergimiz bünyesinde hakem, bilim ve danışma kurulunda yer almak isteyen bilim insanlarının katılımına ancak yönetim kurulu karar verebilir. Dergimizde bazı ulusal ya da uluslararası kongrelerde yayınlanmış sözlü ve hakem onayından geçmiş çalışmalar için özel sayılar şeklinde çalışmalar da gerçekleştirilmektedir. Bu tip özel sayılar ancak anlaşma yapılan kongrelerde sunulmuş sözlü bildiriler için geçerlidir. Bu bildirilerin mutlaka kongre bilim kurulundan onay almış hakem değerlendirmesi yapılmış olmalıdır. Hakem değerlendirilmesi yapılmamış hiçbir çalışma yayına alınmaz. Yayınlanmak için gönderilen çalışmalar dergi hakem onayına gönderilir. Her iki hakemden olumlu dönüş alan çalışmalar ancak yayına alınır. Ayrıca sözlü sunulan bildirilerin mutlaka basılı materyali ile hakem onay raporları dergimiz yönetim kuruluna ve baş editörüne sunulmuş olmalıdır. Bu bilgi ve materyallere sahip olmayan bildirilere dergimizde yer verilmez. Dergimizde işlem sürecine dair bilgiler yazar ve yazarlara yazılı olarak dergi internet adresinden bildirilir. Ayrıca dergimize üye olup sisteme giriş yapan her bir yazar süreç ile ilgili bilgileri derginin web sayfasından kendisi izleyip gelişmeleri takip edebilir. Dergimizdeki koşul ve şartlar her bir yazar ve yazarlar için aynıdır. Hiçbir kimse için bu kurallar ve koşullar değiştirilmez. Farklılık sağlanması istenemez talep edilemez. Dergimiz bünyesinde yayınlanması istenen eserlerin mutlaka derginin yayın kabul ettiği alanlardan olması şartı aranır. Bu özellikleri taşımayan hiçbir yayına dergimizde yer verilemez. Hakem sürecine dair işleyiş baş editör kontrolünde gerçekleştirilir. Baş editör yayının dergide hakem sürecine dair işleyişine yönelik bilgi ve karar verme yetkisine sahip bulunur. Baş editörün uygun bulmadığı ya da kabul etmediği bir yayın dergide sürece dahil edilmez. Bu konuda yazar ya da yazarlar dergi ile diğer organlar üzerinde bir yükümlülük oluşturamaz. Hakem onayından geçse bile editörler ya da yönetim kurulu mevcut çalışmanın yayınlanmasına olumlu görüş bildirmemesi veya makale sistemde yayına alınsa bile kurulların kararı ile iptal edilebilir. Böyle bir durumda yazar ya da yazarlar dergiye bir yaptırım uygulamaz. Her türlü yetki tek taraflı olarak dergi yönetim ve editörler kuruluna aittir. Dergimiz T.C. hukuk kuralları çerçevesinde “5846” sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanun ve Hükümleri’ne tabi hareket eder. Bu kanunun gerekliliklerini yerine getirmeyen yazar ya da yazarlar hakkında dergimiz tek taraflı olarak hukuki haklarını korumaya sahiptir. Dergimizde yayınlanması amacıyla gönderilen çalışmalarda yapılan ilgili kanunlara uygun olarak gerçekleştirilmeyen alıntılar, intihal gibi konularda yazar ya da yazarlar tek taraflı olarak sorumludur. Dergimiz basılı ve online olarak hareket eden bir yayın organıdır. Akademik alanda hazırlanan çalışmaların yer aldığı bir materyal olarak bilimsel araştırma yapan kurum ve kişilere fayda sağlamak amacıyla toplumsal hizmet sunan sosyal bir organdır. Dergimiz paralı bir dergi olmayıp, hiçbir yazara ya da yazarlara basılı materyal göndermek zorunda değildir. Dergimizde kabul edilen ve basıma hak kazanan çalışmalar dergi yayın kabul şartları ve yazım kurallarına uygun olarak mizanpajı yapılır ve sisteme yüklenir. İhtiyacı olan yazar ya da yazarlar ile okuyucular sistemden bu sayıyı indirerek ihtiyacını giderebilir. Mizanpaj yazar tarafından örnek makale baz alınarak yapılmaktadır. ABOUT THE JOURNAL “International Refereed Journal of Engineering and Natural & Applied Sciences” (UHMFD) has started to publish articles as of 2014. Our journal includes valuable and qualified articles which will provide sources for the literature. Our journal is an international refereed journal, and published three times in a year . The issues of our journal are published in APRIL, AUGUST and DECEMBER. Both online and hard versions of the journal are available. Our journal welcomes all types of articles with respect to Engineering and Natural & Applied Sciences. Editor-in-Chief of the journal is Prof. Mümin ŞAHİN (Ph.D.) who carries out their activities in accordance with the decisions taken by the Executive Board of the journal. Editorin-Chief is the member of the board who has the highest rank, and decisions taken by 51% of executive board are implemented. Each submitted article is approved by two referees who are experts in their fields, and is expected to be granted with positive opinions of referees as to being eligible for publishing. Within the same issue, single article of the author is published. If the author has more than one article which is approved by referees and the executive board, those are lined up for the following issues. No author has any kind of power on referees and executive board. Copy right agreement is not demanded for articles which have been uploaded to the system for publishing. Rights of articles which have been uploaded to the system are considered to be transferred to the journal. Author or authors are regarded to have agreed on this and have been included in this system by committing to act in accordance with the publishing conditions of the journal. Academicians and researchers who would like to become a member of referees and scientific boards of the journal are required to hold Ph. D. degree and be granted with the title of Doctor and to be experts in their fields. In addition, one of the conditions is to have carried out scientific studies. No one who has not published works in his/her field and does not have the titles of Doctor or Expert cannot become a member of referees and advisory boards. Executive board of the journal is the senior decision and executive mechanism of the journal. Each and every decision of the executive board is absolute and irreversible. Without the decision of the executive board, nothing can be carried out or performed under no circumstance. The Editor-in-Chief of the journal can decide on whether works which have not been sent to the approval of referees can be accepted or not, whether they can be included in the process of referees’ approval. Editor-in-Chief does not have to inform the executive board on this process. Executive board is the single body which takes decisions regarding the participation of scientists in the referees, scientific and advisory boards of the journal. In our journal, special issues can be prepared for works which have been presented orally in some national or international congresses and which have been approved by a referee. Such special issues are just valid for oral presentations in agreed congresses. Such works have to be approved by scientific board of the congress and evaluated by referees. No work can be published without referee assessment and approval. Works which are sent for publishing are submitted to referees for their approvals. Works which are evaluated positively by the two referees are published. In addition, printed versions of the orally-presented works and their referee approval reports should be submitted to executive board of the journal as well as editor-in-chief. Works lacking this information and printed material cannot be accepted for our journal. Information regarding the process are provided for author and authors in a written format in the web page of the journal. Each author who registers to our journal and logins the system can follow up the process on the web page of the journal. All conditions and principles are eligible and same for each and every author. These conditions and rules cannot be changed for anyone. Any change or difference cannot be requested. Works sent to be published in the journal have to be related to the fields that the journal accepts. If a work does not hold such features, it is not published in the journal. Procedure regarding refereeing process is under the control of editor-in-chief. Editorin-chief has the authority to decide on the procedure of refereeing process for a work. A work which has not been found appropriate or not been accepted by the editor-in-chief cannot be included in the refereeing process of the journal. Under such circumstances, author or authors cannot form any liability for the journal and other bodies. Even if a work is approved by a referee or accepted in the system to be published, its publication can be cancelled due to negative opinion of editors or executive board regarding the publication of the work or related decision of the boards. Under such cases, author or authors cannot impose sanctions on the journal. Any kind of authority belongs unilaterally to the executive and executive boards of the journal. Our journal acts in accordance with Law numbered “5846” on Intellectual and Artistic Works and its provisions within the frame of Turkish Republic legal rules. Our journal has the right to protect its legal rights unilaterally against author or authors who do not fulfil the necessities of this law. Author or authors are held responsible unilaterally regarding quotations which are not in accordance with related rules, and plagiarism. Our journal does not charge any fee thus does not have to send printed material to author/authors. Page-setting of the works which have been accepted and granted to be published in our journal is carried out according to the journal’s publication and writing rules, and then uploaded to the system. Works can be downloaded from the system by author/authors and readers so that their needs are met. Page-setting is performed by authors based on the sample work provided for them. YAYIN İLKELERİ 1. UHMFD “Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi” 4 ayda bir yayınlanan akademik ve bilimsel nitelikli uluslararası hakemli bir dergidir. Ancak derginin özel durumlarda ara dönem içerisinde de yayın çıkarma hakkı bulunmaktadır. 2. Dergimizde Mühendislik ve Fen alanından hazırlanan araştırma ya da sorunları ele alıp inceleyen, bilimsel ve özgün nitelikli çalışmalar yer almaktadır. Çalışmaların bilimsel kaygılarla yazılmış olması, alana katkıda bulunacak nitelikte olması, alandaki önemli kaynakları referans göstermesi, önyargı ile yazılmamış olması, slogan niteliğinde cümleler içermemesi, gelişkin bir dile sahip olması beklenir. Ayrıca tarama, araştırma, bildiriden geliştirilme vb. niteliklerinden birine sahip olmalıdır. 3. Derginin yazım kurallarına uymayan, kaynakçasız, ön sözsüz ya da özetsiz yazılar için hakem süreci başlatılmaz. 4.Birden fazla yazarın bulunduğu çalışmalarda ilk sırada yer alan 1. yazar muhatap kabul edilir. 5. Kullanılan kaynaklar dergimiz yayın kurallarına uygun şablona göre hazırlanmalıdır. 6. Düzenleme ve çalışmanın dizgisi derginin web sitesinde yüklü örnek makale formatı dikkate alınarak hazırlanmalıdır. 7. Yazıların değerlendirilmesi aşamasında öncelikle hakem ve yazarların aynı kurumdan olmamasına özen gösterilir. Hakem ve yazarların isimleri titizlikle saklanır ve hiçbir şekilde açıklanmaz. Hakem Kurulu her sayıda değişir ve yazıların konusuna göre oluşturulur. İnterdisipliner nitelikli yazıların hakemleri ilgili oldukları alanlara göre belirlenir. 8. Her yazının alanına göre ilk aşamada iki hakem tayin edilir. Hakem raporlarından birinin “Yayınlanamaz”, diğerinin “Düzeltilerek Yayınlanabilir” ya da “Yayınlanabilir” olması durumunda ilgili alandan 3. hakem tayin edilebilmekte ve onun raporu beklenebilmektedir. Yazardan sadece üç defa düzeltilmesi istenir. Her üç düzeltmede de istenilen düzeltmeler gerçekleştirilmemiş ise yayın sistem tarafından reddedilir. 9. Yazarların, kendilerinden istenen düzeltmelere titizlikle ve ivedilikle uymaları, yazının son şeklini düzeltilmiş haliyle dergiye 15 gün içinde göndermeleri beklenir. Düzeltmeler konusuna yeterince uyulmadığı anlaşılırsa bu durum yazara bildirilir. Belirtilen sürede düzeltilmiş olarak geri gönderilmeyen yazılar yayınlanacaklar listesine alınmaz. 10. Dergimizin yayın dili Türkçedir. Fakat farklı durumlarda ve prensiplerde hazırlanan çalışmalar İngilizce olarak da kabul edilmektedir. Bu durumda yayın kurulu insiyatif kullanma hakkına ya da ret hakkına tek taraflı hakka sahiptir. İlgili yazar bu konuda dergimiz üzerinde etkili olamaz. 11. Dergiye yayınlanmak üzere gönderilen yazıların, daha önce başka bir yayın organında yayınlanmamış olması ya da yayın için değerlendirme aşamasında bulunmaması gerekmektedir. 12. Daha önce akademik alanda ulusal ya da uluslararası nitelikli bilimsel toplantı, kongre, konferans ya da sempozyumda sunulmuş olan bildiriler, başka bir dergi ya da yayında yayınlanmamış olması ve makale formatına ve içeriğine dönüştürülmesi koşulu ile kabul edilebilir ve hakem sürecine alınır. 13. Çeviri metinler, eğer o metin Türkçe’de ender bulunabiliyorsa, çevirisinin alana katkı sağlayacağı düşünülüyorsa editör ve yayın kurulunun onayı ile kabul edilir ve hakem süreci başlatılır. Ancak her sayıda yayınlanacak çeviri sayısı sınırlıdır. Özgün metinler tercih nedenidir. 14. Dergiye gönderilecek yazılar, MS Word Programı kullanılarak, Times New Roman karakterinde, 12 Punto ve 1 satır aralığında yazılmalıdır. Sayfanın üst, alt, sol ve sağ taraflarında 3’er cm’lik boşluklar olmalıdır. 15. Yazılar 15-20 sayfa aralığında olmalı, toplam 20 sayfayı geçmemeli ve alt ortada sayfa numarası verilmiş olmalıdır. Yazıdaki paragraflar 1 cm girintili olabilir. 16. Türkçe yazılarda 100-150 kelimeyi geçmeyen İngilizce özet, özetin altında 3-7 anahtar sözcük(ler) yer almalıdır. Özetin, yazıldığı yabancı dilde başlığı ve anahtar kelimeleri (keywords) de bulunmaktadır. 17. İngilizce yazılarda 100-150 kelimeyi geçmeyen Türkçe özet, başlık ve anahtar kelimeler bulunmalıdır. Ayrıca Türkçe hazırlanan çalışmalarda kaynakçadan sonra 750 ile 1000 kelimeden oluşan genişletilmiş ingilizce özet bulunmalıdır. Genişletilmiş özet giriş, amaç, kapsam, yöntem, bulgular, tartışma ve sonuç şeklinde hazırlanmalıdır. İngilizce hazırlanan çalışmalardan genişletilmiş özet talep edilmez. 18. Özette araştırmanın kapsamı, amacı, yöntemi, ulaşılan sonuçlar ve konudan kısaca söz edilmelidir. 29. Yazar adı ya da adları, kapak sayfasında yer almalıdır. Kapak sayfasında ayrıca, yazarın akademik ünvanı ve çalıştığı kurumun adı, adresi, iş ve cep telefonu, faks numarası ve e-posta adresi de bulunmalıdır. 20. Yazıların yayınlanması konusunda son karar baş editöre aittir. Baş editörün yazı hakkındaki değerlendirmesi, yazar(lar)a en kısa zamanda hakem raporlarıyla birlikte iletilir. 21. Dergiye gönderilen yazılar, yayınlansın veya yayınlanmasın geri gönderilmez. 22. Yazıların tüm sorumluluğu yazar(lar)ına aittir. 23. Yayımlanan çalışmaların yayın ve telif hakkı dergimize aittir. Sisteme yüklenen her bir çalışmanın yayın hakkı yazar tarafından otomatik olarak dergiye devredilir. Bu işlem için hiçbir yazardan telif hakkı sözleşmesi imza etmesi istenmez. Sisteme yüklenen çalışma için yazar bu şartları peşinen kabul etmiştir. İtiraz hakkı bulanmamaktadır. 24. Yazar(lar) ulusal ve uluslararası akademik bilgi paylaşımını desteklemek amacıyla yazılarının tam metin olarak ticari niteliği bulunmayan elektronik veri tabanlarında yer almalarını onaylarlar. 25. UHMEFD “e” elektronik sistemle çalışan bir dergi olup, basılı olarak da yayınlanmaktadır. Basılı yayın almak isteyen kişilerin dergi bedelini ilgili basım yapan firmaya ödemesi karşılığında temin etme hakkı bulunmaktadır. Dergimiz hiçbir yazara veya bireye, kuruma basılı dergi vermek zorunda değildir. Yine dergimize gönderilen çalışmalar için yıllık üyelik ücreti ilgili basım firmasına ödenmelidir. Bu ücret sadece derginin yıllık basım ve diğer giderleri için basım evimin yaptığı harcamalara istinaden alınır. Ayrıca dergi giderleri için yazarlardan ücret talep edilebilir. 26. Sisteme yüklenen çalışmaların değerlendirme süresi iki aydır. Bu süre içerisinde değerlendirilmeyen ve hakkında ilgili bilgi rapor alınmayan çalışmalar farklı bir hakeme daha gönderilir. YUKARIDA BELİRTİLEN 26 MADDELİK YAYIN İLKESİ VE BİLGİLERİ SİSTEME DÂHİL OLAN YAZAR veya YAZARLAR TARAFINDAN KABUL EDİLMİŞ SAYILIR. HİÇ BİR YAZARIN BU YAYIN İLKELERİNE İTİRAZ ETME HAKKI YOKTUR. DERGİMİZ YAYIN İLKELERİ ve ÇALIŞMALARIN YAYINLANMASI, DEĞERLENDİRİLMESİ veya RED EDİLMESİNDE TEK TARAFLI HAKKA SAHİPTİR. BU HAK HİÇ BİR KOŞUL ve ŞARTA BAĞLI OLMAKSIZIN DEĞİŞTİRİLEMEZ. İLGİLİ İLKELER veya KURALLAR ÇERÇEVESİ DIŞINDA HAREKET EDEN YAZAR/YAZARLAR HAKKINDA DERGİMİZ İLGİLİ KANUN VE YÜKÜMLÜKLER ÇERÇEVESİNDE KANUNİ HAKKINI TEK TARAFLI OLARAK KULLANMA HAKKINA SAHİPTİR. SİSTEME DÂHİL OLAN HERKES BUNLARI PEŞİNEN KABUL ETMİŞTİR. PUBLICATION PRINCIPLES 1. UHMFD “International Refereed Journal of Engineering and Sciences” is an international refereed journal with an academic and scientific attributions published in every 4 months. However, the journal holds the right to publish interim issues on special occasions. 2. Scientific and original studies from the fields of Engineering and Sciences are included in the journal. The papers must be written with scientific concerns, should contribute to the field, indicate the important resources as references, not be written with prejudice, not include mottolike sentences, and have an advanced language. They should also have one of the qualities of scanning, research and developing from a notice. 3. Referee evaluation process isn’t initiated for the studies not complying with the publication principles of the journal, without references, prefaces or abstracts. 4. In studies where there is more than one author, the author being in the first place is seen as addressee. 5. Sources used should be prepared in accordance with the publication template of our journal. 6. Regulation and installed in the string magazine website article format should be prepared taking into account the working example. 7. Referees and authors shouldn’t be from the same institution regarding the stage of evaluation. Names of referees and authors are kept confidential and announced by no means. Referee Board changes in every volume and it is constituted according to the subject of studies. Referees of interdisciplinary studies are ascertained according to their expertise. 8. Two referees are assigned according to the field of study in the first place. If one of the referee evaluations is “Unpublishable” and the other one is “Publishable with editing” or “Publishable”, a third referee from the related field can be assigned and her/his evaluation is demanded. Only three editing can be requested from the author. If the requested editing fails to be done in three times, the submission is rejected by the system. 9. Authors are expected to do the requested editing delicately and to send the edited version of the paper to the journal within 15 days. If it is noticed that editing hasn’t been conducted properly, the author is informed. The edited version of submissions not sent back within the prescribed time are not taken into the publication list. 10. The publication language of our journal is Turkish. However the studies prepared in different conditions and principles can be accepted in English. In this case, the publication board unilaterally bears the right to use initiative or reject. The author in question cannot be effective on our journal. 11. The studies demanded to be published in our journal should bear the feature that they weren’t published in another place or not in evaluation process for publication at that time. 12. Papers presented in national and international academic scientific meetings, congresses, conferences and symposiums can be accepted and taken into referee evaluation process on condition that they weren’t published in another journal before and they comply with the article formats and contents. 13. Translated texts are accepted with the approval of editorial and publication board and referee evaluation process is initiated if the related text is rarely found in Turkish and if its translation is thought to contribute to the field. But there is a limited number of translations allowed for each volume. Original texts are preferred. 14. Submissions to the journal must be written in MS Word Program, with 12 pt Times New Roman and single line spacing. There must be 3 cm margins in all sides of the page. 15. Papers should be between 15-20 pages and not exceed 20 pages; page number must exist at the bottom of the page as centered. Paragraphs in the text can be 1 cm indented. 16. For papers in Turkish, there must be an English abstract no more than 100-150 words and 3-7 key words below the abstract. 17. For papers in English, there must be a Turkish abstract no more than 100-150 words, title and key words. In papers prepared in Turkish, an extended English abstract of 750-1000 words must be placed after the references. Extended abstract must be prepared including the parts of introduction, purpose, scope, method, findings, discussion and conclusion. Extended abstract isn’t requested for papers in English. 18. The scope of research, its purpose, method, results obtained and subject should be shortly indicated in the abstract. 19. Name(s) of the author must be indicated on the cover page. Academic title of the author, name of the institution where s/he works, address, work and mobile phone, fax number and e-mail must exist on the cover page. 20. The decision to publish the papers belongs to editor-in-chief. The evaluation of editor-inchief about the paper are sent together with the referee report within the shortest time. 21. Submissions sent to the journal are not sent back whether or not it is published. 22. The whole responsibility of the submissions belongs to the concerned author(s). 23. Publication and copyrights of the published papers belong to our journal. The copyright of the each study uploaded to the system is automatically transferred to the journal. No sign for the copyright agreement is requested from the authors for this operation. The author accepts these conditions in advance for the paper uploaded to the system. The person reserves no right of opposition. 24. Author(s) approve(s) the placement of the full texts of their papers on electronic databases bearing a non-commercial character with the purpose of supporting national and international academic knowledge sharing. 25. UHMEFD “is operated through an “e” electronic system, and also published in a printed version. Those who wish to have the journal as hardcopy have the right to do so by paying the cost of the journal to the printing company. Our journal is not obliged to give the printed version to any institution or individual. Annual fees for the studies sent to our journal should also be paid to the printing company. The fee is received as based on only the expenses paid by the journal to the printing company for the annual printing and other expenditures. Authors can also be demanded fees for journal expenditures if necessary. 26. The evaluation period of the studies uploaded to the system is two months. Studies not evaluated within this period and not provided with an evaluation report are sent to a different referee. 26-ITEM PUBLICATION PRINCIPLES AND INFORMATION STATED ABOVE ARE CONSIDERED AS ADOPTED BY THE AUTHOR OR AUTHORS INCLUDED IN THE SYSTEM. NONE OF THE AUTHORS HAVE THE RIGHT TO OBJECT THESE PUBLICATION PRINCIPLES. OUR JOURNAL HOLDS THE UNILATERAL RIGHT IN PUBLICATION, EVALUATION or DENIAL OF THE PUBLICATION PRINCIPLES and PAPERS. THIS RIGHT CAN NOT BE CHANGED NOTWITHSTANDING ANY CONDITION. OUR JOURNAL HAS THE RIGHT TO USE ITS LEGAL RIGHTS UNILATERALLY WITHIN THE FRAMEWORK OF RELEVANT RULES AND LIABILITIES AGAINST THE AUTHOR/AUTHORS ACTING OUT OF THE FRAMEWORK OF THE RELEVANT PRINCIPLES or RULES. EVERYBODY INCLUDED IN THE SYSTEM ACCEPTS THESE RULES IN ADVANCE. YAZARLARA BİLGİ 1.Dergimizin yazım dili Türkçe ve İngilizcedir. 2. Farklı dillerde hazırlanan yayınlar ve çalışmalar editör başta olmak üzere derginin yönetimi onay vermesi durumunda kabul edilir. Bu durum tek taraflı olarak dergimize aittir. 3. Dergimiz basılı olarak çıkarılmakta olup, internet ortamında sadece İngilizce özet ve Türkçe özet şeklinde yer alır. 4. Dergimiz sistemine üye olmadan yayın kabul edilmez. 5.Hiçbir yazar dergimiz üzerinde bir hak iddiasında bulunamaz. 6. Yapılan her bir çalışmanın sorumluluğu tek taraflı olarak yazara aittir. Dergimiz bu konuda bir yükümlülük altına alınamaz sokulamaz. 7. Dergimiz bünyesinde değerlendirilmek koşulu ile gönderiler çalışmaların, her hangi bir nedenle bir başka yerde kullanılmamış veya değerlendirmeye gönderilmemiş olması gerekir. Böyle bir olumsuzluk ile karşılaşılması durumunda tekzip yayınlanması koşulu ile çalışma reddedilir ve yazar hakkında hukuki işlem başlatılır. 8. Her bir çalışma alanında uzman iki hakem tarafından değerlendirilip, iki hakemden olumlu görüş alan çalışmalar sıraya alınmak koşulu ile yayına alınır. 9. Hiçbir çalışmanın bir başka çalışmadan farklılığı veya üstünlüğü yoktur. Her bir yazar ve çalışma aynı hak ve eşitliğe sahiptir. Her hangi bir ayrıcalık tanınmaz. 10.Yazarlar çalışmalarının hangi hakemler tarafından değerlendirildiğini bilemez ve bilmek isteme hakkına sahip olamaz. Bu durum sadece sistem yönetici ve editör tarafından bilinir ve gizli tutulur. 11. Düzeltmeler majör ve minör şeklinde yapılır. Her bir düzeltme sadece iki hakka sahiptir. İki talep doğrultusunda istenen düzeltmenin yapılmaması durumunda çalışma otomatik olarak ret alır. 12. Tez, sunum ve bildiri şeklinde daha önce kullanılmış çalışmalar makaleye dönüştürülüyor ise mutlaka daha önceki kullanımına yönelik bilgi makalenin dipnotunda bulundurulmalı ve açıklanmalıdır. Aksi durumda intihal olarak kabul edilir ve dergimiz bu yükümlülüğü kabul etmez. 13. Dergimizin yayın kabul ettiği alanları dışında yapılan çalışmalar ilgili yönetim veya editör tarafından tek taraflı olarak kabul edilir veya red edilir. Bu durumda yazar bir hak iddiasında bulunamaz. 14. Dergimize yüklenen çalışmaların her türlü hakkı yazar tarafından dergiye verilmiştir. Bu işlem için yazardan bir imza ve onay bilgisi istenmez. Sisteme yüklenen çalışmalar her hakkı ile dergimize devredilmiş olur. 15. Dergimizin yayınları değerlendirme süresi hakemlerden gelen dönüşlere göre iki aydır. İki ay içerisinde dönüş alınamayan çalışmalar bir başka hakeme yönlendirilir. Bu durumda süre uzayabilir ve bir talep oluşturulamaz. Yazar bu durumda hiçbir hak iddiasında bulunamaz, makaleyi sistemden çekemez. 16. Dergimiz bünyesinde değerlendirmeye alınan çalışmalarda dergimiz ilk sırada yer alan sorumlu yazarı muhatap alır, diğer yazarlarla bir ilişki içerisinde bulunmaz ve birinci yazar dışındaki kişilere bilgi vermez, vermek zorunda değildir. 17.Çalışmaları değerlendiren hakemler tamamen bağımsız hareket ederler. Bu konuda dergimizin hakemler üzerinde bir yaptırımı ve özel talebi oluşmaz oluşturulamaz. 18. Dergimizin yayın süresi yılda üç defa olmak üzere; Nisan, Ağustos ve Aralık aylarına gelen süredir. Bu süreler derginin yayın sistemine bağlı olarak kaymalar oluşturabilir. Bu nedenle dergimiz hiçbir talep ve sorumluluk altında bulunmaz. 19.Yayın değerlendirmesine ilişkin hakem görüş bildirir raporu ilgili birinci yazara gönderilir. Düzeltme istenen çalışmaların düzeltme süresi 15 gündür. Bu süre içerisinde düzeltmesi yapılmayan çalışmalar sistemden çıkarılıp reddedilir. Bu durumda yazar dergimiz hakkında bir yaptırım hakkına sahip olamaz. 20.Türkçe dışında hazırlanan çalışmalarda mutlaka Türkçe Özet bulunmalıdır. Anahtar kelime sayısı 3 ile 7 tanedir. Her bir çalışma en fazla 20 sayfa olmalıdır. Özet Türkçe ve İngilizce olmak üzere 100 ile 150 kelimeden oluşturulmalıdır. Dergimizin yazım şekli TIMES NEW ROMAN olup 12 puntodur. Satır aralığı 1 tir. Çalışmanın konu başlığı 14 punto ve kalındır. Yazar isim ve bulunduğu kurum bilgileri 12 punto kalın ve italik şeklindedir. Türkçe ve İngilizce özet 10 punto özetler alt alta gelecek şekilde hazırlanmalıdır. ÖNEMLİ UYARI !!!! Yapılan çalışmanın kaynaklar kısmından sonra Genişletilmiş İNGİLİZCE Özet kısmı eklenmelidir. İNGİLİZCE özet kısmı 750 ile 1000 kelime arasında olmalı ve İNGİLİZCE özet; makalenin amacını, kapsamını, bulgularını ve sonuç kısımlarını kapsayacak şekilde olmalıdır. Genişletilmiş İNGİLİZCE özet sadece Türkçe yazılan çalışmalar için gereklidir, İngilizce yazılmış çalışmalarda bu kısım gerekmemektedir. GUIDELINES FOR THE AUTHORS 1. Publication language of our journal is TURKISH and INGLISH. 2. Articles and works prepared in other languages can be accepted with the approval of particularly editor-in-chief and management of the journal. The right to accept such works belongs unilaterally to our journal. 3. Our journal has printed version, only English and Turkish abstract can be provided in online format 4. No publication is accepted without registering to the system. 5. No author can claim any rights over our journal. 6. Responsibility of any work belongs unilaterally to the author. Our journal is not put under obligation on this matter. 7. Works submitted to our journal for evaluation for publication have to be authentic and have not been used somewhere else for any reason or sent for evaluation to anywhere else. Otherwise, works are refused on condition that disclaimer is published, and legal procedure about the author is initiated. 8. Each and every work is evaluated by two referees who are experts in the field, then published on condition that works approved by both referees are lined up. 9. No work has superiority or privilege over another work. Each and every author and work is equal and has the same rights. Any kind of privilege is not provided. 10. Authors do not know which referees have evaluated their works, they do not have the right to ask for it. Only system manager and editor-in-chief do have such information and it is kept secret. 11. Corrections are made in major or minor way. Each work has only two chances for corrections. If necessary corrections are not made based on two requests, Works are automatically refused. 12. If previously used works such as thesis, presentation and conference proceeding are turned into articles, then the information of previous use of the work should be provided and explained in the footnote. Otherwise, it is regarded as plagiarism and our journal does not accept any liability stemming from this situation. 13. Works on fields other than our journal accepts are accepted or refused unilaterally by the management of the journal or editor-in-chief. In such cases, authors cannot claim any rights. 14. Every right of the works uploaded to our journal is granted to the journal by the author. Signature and consent form are not asked from the author for this, any written document is not required. Rights of works uploaded to the system are automatically transferred to the journal. 15. Evaluation process of works submitted to our journal is two months depending on the feedback from referees. If no feedback is received within two months, works are directed to another referee. In this case, the time may extend. Under such circumstances, author cannot claim any right and cannot withdraw the article from the system. 16. In the case of works with more than one author, journal management regards the first name written in the work as addressee if it is not stated precisely in the work, and acts accordingly. The journal does not have any contact with other authors and does not and does not have to inform them except for the first author. 17. Referees who evaluate works act totally independently. Our journal does not impose any sanction on referees and does not ask special treatment. 18. Our journal is published quarterly in a year; April, August and December. These periods may change depending on the publication system of the journal. For this reason, our journal is not liable for any demand and obligation. 19. Referees present their opinions regarding the evaluation of the works; their reports are sent to the related author. Correction period is 15 days for each work. Works whose corrections are not completed within this period of time are removed from the system and refused. In this case, author(s) do not have the right to sanction on our journal. 20. An abstract in Turkish is mandatory for works which are prepared in other languages. The number of key words can vary between 3 and 7. Maximum page number for each work is 25. Abstract both in Turkish and English should be between 100-250 words. TIMES NEW ROMAN should be used in the articles, type size should be 12. Article should be written in single space. Title of the work should be written bold in 14 pt. Name of authors and their affiliated institutions should be bold, italicized and in 12 pt. Turkish and English abstracts should be written in 10-type size and placed one after the other. IMPORTANT NOTICE !!! An Extended ENGLISH Abstract must be added after the references. ENGLISH abstract must be between 750 and 1500 words and the ENGLISH abstract must include the purpose of the article, its scope, findings and conclusion part. Extended ENGLISH abstract is required only for papers in Turkish, this part isn’t requested for the articles prepared in English. HAKEM LİSTESİ ÜNVANI ADI SOYADI BAĞLI OLDUĞU KURUM DR. Peter CHILDS IMPERIAL COLLEGE LONDON DR. Abdullah KEÇECİLER DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ DR. Abdullah KELKİT ÇANAKKALE 18 MART ÜNİVERSİTESİ DR. Adam M. FINCHAM UNIVERSITY OF SOUTHERN CALIFORNIA DR. Ahmet GÜNDOĞDU BATMAN ÜNİVERSİTESİ DR. Anıl AKIN BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DR. Arvind ATREYA UNIVERSITY OF MICHIGAN DR. Aylin YILDIZ NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ DR. Ayşegül AKDOĞAN EKER YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DR. Ayşegül ÜNAL MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ DR. Bahattin GÜLLÜ AKSARAY ÜNİVERSİTESİ DR. Bedia ŞİMSEK SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ DR. Beşir DANDIL FIRAT ÜNİVERSİTESİ DR. Bilge Hilal ÇADIRCI GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ DR. Blaine K. RAWDON UNIVERSITY OF SOUTHERN CALIFORNIA DR. Bülent EKER NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ DR. Çağatay PAMUKÇU DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ DR. Cafer BAL FIRAT ÜNİVERSİTESİ DR. Cem ÇETİNARSLAN TRAKYA ÜNİVERSİTESİ DR. Costas SIOUTAS UNIVERSITY OF SOUTHERN CALIFORNIA DR. Costas SYANOLAKIS UNIVERSITY OF SOUTHERN CALIFORNIA DR. Daniel ERWIN UNIVERSITY OF SOUTHERN CALIFORNIA DR. Deniz KORKMAZ FIRAT ÜNİVERSİTESİ DR. Derya USTAÖMER KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DR. Elif TOPALOĞLU GİRESUN ÜNİVERSİTESİ DR. Ellen ARRUDA UNIVERSITY OF MICHIGAN DR. Elmas ERDOĞAN ANKARA ÜNİVERSİTESİ DR. Erdoğan ÖZBAY MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ DR. Erkan KANTAR CELALBAYAR ÜNİVERSİTESİ DR. Erol TÜRKEŞ KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİ DR. Eylem DİZMAN TOMAK BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DR. Fatih CANAN SELÇUK ÜNİVERSİTESİ DR. Fazlı ÇOBAN BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ DR. Feryal ÇUBUKÇU DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ DR. Gülcan KOYUNCU KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ DR. Güler YALÇIN OSMANİYE KORKUT ATA ÜNİVERSİTESİ DR. Gülsade KALE KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ DR. Gökşen ARAS ATILIM ÜNİVERSİTESİ DR. Hadaan TABAN KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ DR. Hakan AÇIKGÖZ KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ DR. Hidayet TAKCI CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ DR. Hülya KALAYCIOĞLU KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DR. Hüseyin YALÇIN CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ DR. Hüseyin İNCE TRAKYA ÜNİVERSİTESİ DR. Joseph KUNC UNIVERSITY OF SOUTHERN CALIFORNIA DR. Korhan KAYIŞLI GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ DR. M.Cüneyt BAĞDATLI NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ DR. Mahit GÜNEŞ KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ DR. Mahmut POLAT ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ DR. Mark A. PAGE UNIVERSITY OF SOUTHERN CALIFORNIA DR. Mark ACKERMAN UNIVERSITY OF MICHIGAN DR. Mehlika ALPER MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ DR. Mehmet BAKİ KARAMIŞ ERCİYES ÜNİVERSİTESİ DR. Mehmet ÜSTÜNDAĞ BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ DR. Mehtap ERŞAN CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ DR. Menumi KAWASAKI UNIVERSITY OF SOUTHERN CALIFORNIA DR. Murat ARI ÇANKIRI KARATEKİN ÜİVERSİTESİ DR. Murat BAYAZİT BATMAN ÜNİVERSİTESİ DR. Murat ORAL SELÇUK ÜNİVERSİTESİ DR. Murat ÖZYAVUZ NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ DR. Mustafa DEĞİRMENCİ CUMHURİYET UNİVERSİTESİ DR. Mustafa KUMRAL İTÜ DR. Mustafa ŞEKKELİ K.MARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ DR. Mümin ŞAHİN TRAKYA ÜNİVERSİTESİ DR. Nazım ŞEKEROĞLU KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ DR. Oktay ERDOĞAN NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ ÜNİVERSİTESİ DR. Olcay EKŞİ KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİ DR. Orhan ÇAKIR YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DR. Osman KARA GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ DR. Osman ÜNAL AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ DR. Oya PAMUKÇU DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ DR. Petros LOANNOU UNIVERSITY OF SOUTHERN CALIFORNIA DR. Rasim İPEK EGE ÜNİVERSİTESİ DR. Recep BENZER GAZİ ÜNİVERSİTESİ DR. Resul ÇÖTELİ FIRAT ÜNİVERSİTESİ DR. Sakine UĞURLU KARAAĞAÇ KARABÜK ÜNİVERSİTESİ DR. Sami MASRI UNIVERSITY OF SOUTHERN CALIFORNIA DR. Seda HATİPOĞLU GAZİ ÜNİVERSİTESİ DR. Selim DEMİRTÜRK UŞAK ÜNİVERSİTESİ DR. Sema ARIMAN ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ DR. Steven R. NUTT UNIVERSITY OF SOUTHERN CALIFORNIA DR. Tamer EREN KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ DR. Veli SÜME RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ DR. İbrahim TANER OKUMUŞ KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ DR. Ülker Aslı GÜLER CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ DR. İnan KESKİN KARABÜK ÜNİVERSİTESİ DR. İPEK ATİK KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ DR. İrfan DELİ KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ DR. İsmail GÜL KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ DR. İzzettin TEMİZ GAZİ ÜNİVERSİTESİ DR. Ö.Fatih KEÇECİOĞLU KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ DR. Ömer YILDIRIM GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ DR. Ömür BAYSAL MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ DR. Öner DEMİREL KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DR. Şerafettin ÇELİK HARRAN ÜNİVERSİTESİ ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ Adres Atakent Mah. Akasya 1 Evlerr C2/23 Blok Kat 4 Daare 17 Halkalı Küçükçekmece İstanbul Web: http://www.hmfderggss.com E-maal: [email protected]
Benzer belgeler
Sayı 06 - Uluslararası Hakemli Müzik Araştırmaları Dergisi (UHMAD)
gösterilir. Tüm yazarlar dergimizin son güncel sayılarını takip ederek ilgili sayılarda yayınlanan makalelerdeki yazım formatını kendi çalışmalarında uygulayabilir. İnternet kaynaklarında
mutlaka e...
Ekonomi Araştırmaları 05 - Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi
Cilt: 3, ss.1-2 şeklinde gösterilir. Tüm yazarlar dergimizin son güncel sayılarını takip ederek
ilgili sayılarda yayınlanan makalelerdeki yazım formatını kendi çalışmalarında uygulayabilir.
İnterne...