ipekyolu kalkınma ajansı yönetim kurulu italya çalışma ziyareti

İPEKYOLU KALKINMA AJANSI
YÖNETİM KURULU İTALYA ÇALIŞMA ZİYARETİ
Milano
Bologna
27 – 30 Mayıs 2014
1
İÇİNDEKİLER
GENEL BİLGİLER
Ziyaret Programı Akışı
Ziyaretin Amacı ve Hedefleri
Ziyaret Edilen Kurum ve Kuruluşlar
Katılımcılar
LOMBARDIA
Milano
T.C. Milano Ticaret Ataşeliği
T.C. Milano Başkonsolosluğu
Euro-Med Development Centre (EMDC)
EMILIA ROMAGNA
Bologna
Ervet / Aster / Sprint-ER
Saha Gezisi: Interporto Bologna
BioAgriCoop
SONUÇ ve DEĞERLENDİRME
2
3
3
4
4
5
6
6
8
10
12
14
16
18
26
29
31
GENEL BİLGİLER
Lombardia Bölgesi, İtalya
Emilia Romagna Bölgesi, İtalya
İpekyolu Kalkınma Ajansı (İKA) 2014 yılı çalışma programı kapsamında, bölgesel
kalkınmanın başarılı örneklerinin teknik bağlamda incelenmesi amacıyla İtalya'nın kalkınmış
bölgelerine bir çalışma ziyareti gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Buna göre, İpekyolu Kalkınma
Ajansı Yönetim Kurulu üyelerinden 5 üye ile Ajans icra teşkilatından genel sekreter ve 2
uzmanın katılımı ile birlikte İtalya'da bulunan Emilia Romagna ve Lombardia bölgelerine bir
çalışma ziyaretinde bulunulmuştur. Çalışma ziyareti kapsamında Milano, Bologna kentleri
ziyaret edilmiştir.
Ziyaret Programı Akışı
ZAMAN
ŞEHİR
FAALİYET– ZİYARET NOKTALARI
27 MAYIS 2014, SALI
Gidiş
Gaziantep
09:30
09:30 – 10:00
Gaziantep – İstanbul 10:50 – 12:25
İstanbul – Milano
15:40 – 17:40
Milano
18:30 – 19:30
Milano'da konaklama
28 MAYIS 2014, ÇARŞAMBA
I.GÜN
10:00 – 10:45
11:00 – 11:45
Milano
12:00 – 14:30
15:00 – 17:00
Milano’da konaklama
29 MAYIS 2014, PERŞEMBE
Gaziantep Havaalanında Buluşma
Bagaj Teslim İşlemleri
Gaziantep – İstanbul Uçuşu
İstanbul – Milano Malpensa Uçuşu
Milano'ya gidiş ve otele yerleşme
Milano Ticaret Ataşeliği ile görüşme
Milano Başkonsolosluğu ile görüşme
Rehberli Milano Turu
Promos Yatırım Ajansı ziyareti
3
II.GÜN
Milano
Milano – Bolonya
07:00
07:00 – 09:30
09:30 – 10:00
Bolonya
10:00 – 13:00
14:30 – 17:00
Bolonya’da konaklama
30 MAYIS 2014, CUMA
III.GÜN
10:00 – 15:00
Bolonya
16:00 – 17:30
Bolonya’da konaklama
Otelden Çıkış (check– out)
Milano – Bolonya transferi
Otele yerleşme
ERVET, ASTER ve Sprint–ER ziyareti
Saha ziyareti
Rehberli Bolonya Turu
BioAgriCoop (Organik Tarım) ziyareti
Ziyaretin Amacı ve Hedefleri
Bölgesel kalkınma ve kümelenme literatüründe en başarılı bölgelerden kabul edilen
ve üretim yapısı ile sosyal yapısı TRC1 Bölgesi'ne oldukça benzeyen Lombardia ve Emilia
Romagna bölgeleri, İKA tarafından yerinde ziyaret edilerek bölgenin başarısının altında yatan
nedenler ilgili kurum ve kuruluşlarca yerinde görüşülmesi planlanmıştır. Bu bağlamda, yatırım
ve iş geliştirme alanında iyi bir potansiyele sahip bölgede yer alan kalkınma ajansları başta
olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşların, bölgesel kalkınma alanındaki deneyimlerinden
faydalanılması, Yönetim Kurulu üyeleri ve uzmanların kalkınma konusundaki perspektiflerine
katkı sağlanması ve bölgesel kalkınma hususunda Ajansı, kurumsal kapasitesinin artırılması
amaçlanmıştır. Sonuç olarak, gerçekleştirilen ziyaretler çerçevesinde ilgili kurum ve kuruluşlarla
işbirlikleri geliştirilerek, bölgemizde yer alan özel sektör temsilcileri ve diğer paydaşların
çalışmalarına katkı sağlanması planlanmıştır.
Ziyaret Edilen Kurum ve Kuruluşlar
1. Milano Ticaret Ataşeliği
2. Milano Türkiye Başkonsolosluğu
3. Avrupa-Akdeniz KOBİ Kalkınma Merkezi (EMDC)
4. Emilia-Romagna Bölgesel Gelişim A.Ş. (ERVET)
5. Emilia-Romagna Bölgesi Teknoloji Gelişme Ajansı (ASTER)
6. Emilia Romagna Bölge Hükümeti Tek Durak Ofisi (SPRINT-ER)
7. Interporto Bologna SPA
8. BioAgriCoop
4
Katılımcılar
1. Sn. Fehmi Hüsrev KUTLU, Adıyaman Belediye Başkanı, İKA Yönetim Kurulu Üyesi
2. Sn. Hasan KARA, Kilis Belediye Başkanı, İKA Yönetim Kurulu Üyesi
3. Sn. Mehmet Salih ŞAHAN, Adıyaman İl Genel Meclisi Başkanı, İKA Yönetim Kurulu Üyesi
4. Sn. Mehmet Metin KARAKUŞ, Kilis İl Genel Meclisi Başkanı, İKA Yönetim Kurulu Üyesi
5. Sn. Mustafa USLU, Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı, İKA Yönetim Kurulu Üyesi
6. Sn. Dr. Bülent ÖZKAN, İKA Genel Sekreteri
7. Sn. Sezen GENÇ, İKA Planlama, Programlama ve Koordinasyon Birim Başkanı
8. Sn. Vakkas KOCA, İKA Gaziantep Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü
9. Sn. Özlem OĞRAŞ, Tercüman-Rehber
5
LOMBARDIA
Kuzey Batı İtalya'da bulunan Alpler ve Po nehri üzerinde olan bölge, İtalya'nın 1948
Anayasası ile kısmi bölgesel özerklik almış 20 bölgesinden birisidir. Başkenti Milano olan bölge,
kuzey İtalya'nın en büyük şehrine sahiptir. Yüzölçümü 23.865 km2 olan bölgede 12 il
bulunmakla birlikte, bölgenin 2012 yılına ait toplam nüfusu 9.794.525' tir.
Milano
Milano, Lombardiya bölgesinin başkenti olmakla birlikte 2.370 km2'lik yüzölçümü ile
İtalya'nın en büyük ikinci kenti ünvanına sahiptir. 2012 yılı şehir merkezi nüfusu 1.353.882 olan
kentin metropolitan alan nüfusu yaklaşık 7,5 milyondur. Bu metropoliten bölgenin yüzölçümü
Italya'da en büyük metropolitan alan olmakla birlikte nüfus bakımından da Avrupa'nın en büyük
metropolleri arasında yer almaktadır. Ana gelir kaynakları otomotiv, tekstil ve moda sektörleri
olan şehir, Avrupa'nın en gelişmiş ve en zengin şehirlerinden biridir. Bununla birlikte şehir,
sahip olduğu dünyanın en büyük Gotik tarzdaki katedrali Duomo di Milano, dünyanın en eski
alışveriş merkezlerinden biri olan Galleria Vittorio Emanuele II , dünyanın en büyük tiyatro
binalarından La Scala ve UNESCO Dünya Kültürel Mirasları listesinde yer alan Dominiken Santa
Maria della Gracia Manastiri yemekhane duvari uzerindeki Leonardo Da Vinci'nin "Son Aksam
Yemegi Tablosu" ile turizm sektörü açısından da diğer İtalyan kentleri gibi önemli bir gelire ev
sahipliği yapmaktadır. Avrupa'da yer alan önemli ticaret merkezlerinden kabul edilen Milano,
uluslararası fuarlar kapsamında onbinlerce işadamını her yıl ağırlamakta ve geçmişten gelen
ticaret kültürü sayesinde finans sektöründe de oldukça gelişmektedir. Bununla birlikte, Expo
2015'e ev sahipliği yapacak olan Milano, dünyanın her yerinden gelecek olan onbinlerce firma ve
6
yüzbinlerce ziyaretçiyi başarılı bir şekilde ağırlamak için planlı bir şekilde hazırlıklarına devam
etmektedir.
Duomo Meydanı, Milano
Eski Alış Veriş Merkezi, Milano
7
T.C. Milano Ticaret Ataşeliği
Görüşme Tarihi
Görüşme Saati
Görüşme Adresi
Görüşülen Kişiler
: 28 Mayıs 2014 Çarşamba
: 10:00 - 11:00
: Via Cesare Battisti, 8 20122 Milano
: Sn. Semine UYGUN (Ticaret Ataşesi)
Sn. M. Burak YILMAZ
İtalya çalışma ziyaretinin ilk toplantısı olan söz konusu görüşmede Ticaret Ataşesi Sn.
Semine UYGUN tarafından bölgedeki ticari faaliyetler hakkında gelen heyete bilgi verilmiştir.
Aynı şekilde, İpekyolu Kalkınma Ajansı ve TRC1 Bölgesi hakkında genel bilgiler de Ajans
Yönetim Kurulu üyelerince görüşme esnasında ifade edilmiştir.
Milano Ticaret Ateşeliği, Milano
Yapılan görüşmede, Milano Ticaret Ataşeliği'nin, başkenti Milano olan Lombardiya
bölgesinde, Türkiye ile olan ticari faaliyetlerin izlenmesiyle birlikte Türkiye'nin ekonomik
çıkarlarının korunması doğrultusunda iki ülke arasında ticari anlaşmaların yapılmasında önemli
bir rol üstlendiği vurgulanmıştır. Lombardia bölgesinin ve genel itibarıyla kuzey İtalya'nın
gelişmiş sanayi, ticaret ve kentleşme altyapısının bölgenin gelişmesindeki en önemli faktörler
8
olduğu belirtilmiştir. Bununla birlikte ekonominin KOBİ'ler etrafında şekillendiği ve KOBİ'lerin
oldukça güçlü kurumsal yapılara sahip olduğu ifade edilmiştir. İtalya'da yer alan tüketicilerin
"Made in Italy" konseptine önem verdiği ve bu bağlamda firmaların İtalya'da üretimlerini
gerçekleştirmelerine özen gösterdikleri vurgulanmıştır. Türkiye ile ekonomik ve ticari ilişkilerin
son 20 yılda oldukça geliştiği ve günümüzde bazı İtalyan firmaların Türk firmalar tarafından
satın alındığı ve her geçen gün İtalyan ve Türk firmalar ile işbirliklerinin arttığı ifade edilmiştir.
Bu kapsamda, Arçelik, Beko, Vestel, Boru-san, bazı organik tarım ve tekstil firmalarının İtalya'da
üretim yapma amacıyla yer seçmeleri örnek olarak gösterilmiş ve 1000'e yakın İtalyan
firmasının da Türkiye'de yatırım yaptığı ifade edilmiştir.
Bölgede ayakkabı ve deri mamülleri, seramik, inşaat, mermer ve makine imalatı konusunda
ihtisaslaşma olduğu ifade edilerek Türkiye'den gelen yatırımcılara ofis, mağaza ve depo
yatırımları hususlarında teşvikler olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, Ataşelik tarafından bölgede
faaliyet göstermek ve gerçekleştirilen fuarlara katılım sağlamak isteyen Türk firmalara teknik
destek sağlandığı ve bilgilendirme yapıldığı ifade edilmiştir. Son olarak, işbirliklerinin artması
amacıyla firmaların fuarlara katılım sağlamasının önemli olduğu, özellikle mermer fuarı, mobilya
fuarı ve yenilenebilir enerji alanlarındaki fuarlara iştirak edilmesi gerektiği tavsiye edilmiştir.
Ataşelik İle Gerçekleştirilebilecek Muhtemel İşbirlikleri:
 TRC1 Bölgesi'nde yer alan ve İtalya'daki firmalarla işbirliği yapmayı planlayan firmaların
tespit edilmesi ve bu firmaların İtalya pazarına girmesi konusunda Ataşelik'ten
danışmanlık alınması,
 TRC1 Bölgesi'nde yatırım yapmayı planlayan İtalyan firmalarının tespit edilmesi ve bu
firmaların yatırımlarının yönlendirilmesi,
konularında birlikte çalışılabileceği düşünülmektedir.
9
T.C. Milano Başkonsolosluğu
Görüşme Tarihi
Görüşme Saati
Görüşme Adresi
Görüşülen Kişiler
: 28 Mayıs 2014 Çarşamba
: 11:00 - 12:00
: Via Fatebenefratelli No.3, Milano
: Sn. Aylin SEKİZKÖK (Başkonsolos)
İtalya çalışma ziyaretinin ikinci görüşmesi Milano Başkonsolosu Sn. Aylin SEKİZKÖK ile
28 Mayıs tarihinde gerçekleştirilmiştir. Görüşmede, tüm Kuzey İtalya’yı kapsayan
Başkonsolosluk görev alanı içinde toplamda 8 adet bölge yer aldığı (Lombardia, Emilia-Romagna,
Liguria, Friuli-Venezia-Giulia, Piemonte, Trentino Alto-Adige, Marche, Valle d’Aosta ve Veneto) ve
söz konusu bölgelerde varolan ticari ve sosyal faaliyetlerin koordinasyonunun Başkonsolosluk
tarafından gerçekleştirildiği ifade edilmiştir. Başkonsolosluğun faaliyet gösterdiği bölgenin
İtalya'nın en kalkınmış bölgesi olduğu ve sanayi, ticaret, lojistik, finans ve turizm sektörlerinde
rekabetçi bir yapıya sahip olduğu belirtilmiştir.
Başkonsolos ile gerçekleştirilen görüşmede Türkiye'nin artık bir onur ülkesi olarak
adledildiği ve bu vesileyle Türk-İtalyan ortaklığı hususunda aşağıdaki konular bağlamında
yapısal bir dönüşümün yaşandığı ifade edilmiştir:
 Türk-İtalyan şirketlerin orta ölçekli firmalarla ortaklık kurması,
 İtalyan yatırımcılar tarafından Türkiye'de gerçekleştirilen yatırımların artması,
 Türk sermayedarların İtalya'da gayri menkul sahipliliğinin artması (örneğin; Permak
Şirketler Grubu'nun bir İtalyan adasını satın alması)
 Türk firmaların İtalyan markaları satın alması ve sermaye akışının hızlanması.
Bununla birlikte, bölgede yaklaşık 30.000 vatandaşımızın yaşadığı ve ilgili vatandaşların
İtalya'da barınma ve çalışma hususunda ihtiyaç duydukları her konuda Başkonsoloslukla birlikte
çalıştıkları belirtilmiştir. Kuzey İtalya ile ilgili genel bilgiler öğrenildikten sonra, İpekyolu
Kalkınma Ajansı faaliyetleri ve TRC1 Bölgesi'nin yapısı hakkında bilgiler Ajans Yönetim Kurulu
üyelerince paylaşılmıştır.
Son olarak, Ağustos ayında gerçekleştirilmesi planlanan Cumhurbaşkanlığı seçiminin
gündemde olması dolayısıyla Başkonsolos Sn. SEKİZKÖK, gelen heyet ile bazı konuları istişare
etmiştir. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinin Avrupa'da gerçekleştirilmesi süreci
hakkında Sn. SEKİZKÖK, heyet içerisinde yer alan eski Yüksek Seçim Kurulu üyelerinden olan
Adıyaman Belediye Başkanı Sn. F. Hüsrev KUTLU'dan gerekli bilgileri bilgileri almıştır.
Başkonsolosluk İle Gerçekleştirilebilecek Muhtemel İşbirlikleri:
 TRC1 Bölgesi'nde yer alan ticaret ve sanayi odaları ile işbirliklerinin geliştirilmesi
konusunda Başkonsolosluk ile birlikte çalışılması,
10
 Yatırım yapmayı planlayan İtalyan firmalara yönelik TRC1 Bölgesi'nin tanıtımı ile ilgili
organizasyonlar düzenlenmesi
konularında birlikte çalışılabileceği düşünülmektedir.
Milano Başkonsolosluğu, Milano
11
Euro-Med Development Centre (EMDC)
Görüşme Tarihi
Görüşme Saati
Görüşme Adresi
Görüşülen Kişiler
: 28 Mayıs 2014 Çarşamba
: 15:00 - 17:00
: Piazza Mercanti, 2
: Sn. Andrea AGOSTINUCCI
İtalya çalışma ziyareti kapsamında planlanan üçüncü görüşme "Avrupa-Akdeniz KOBİ
Kalkınma Merkezi" temsilcisi Mr. AGOSTINUCCI ile Milano Ticaret Odası'nda gerçekleştirilmiştir.
Akdeniz'e kıyısı olan Avrupa ülkeleri ve diğer Akdeniz ülkeleri arasında işbirliği faaliyetleri
geliştirmek üzerine kurulan "Avrupa-Akdeniz KOBİ Kalkınma Merkezi", diğer bir ifadeyle EuroMed Development Centre (EMDC), 2013 yılının Haziran ayında bir vakıf olarak doğmuştur.
Merkezin kurucu üyeleri arasında İtalya Dış İşleri Bakanlığı, İtalya Ticaret Bakanlığı, Milano
Ticaret Odası, Intesa Sanpaolo Bankası ve Türkiye'de Yapı Kredi Bankası ile birlikte çalışan
UniCredit yer almaktadır. Merkezi Barselona'da olan kurum, 43 ülkede KOBİ'lere danışmanlık
hizmeti vermektedir.
EMDC, kamu kurum ve kuruluşları ile birlikte kamu niteliği taşıyan özel sektör
temsilcileri ile anlaşmalar imzalayarak, KOBİ'lere uluslararasılaştırma ve ekonomik gelişme
konularında finansal destek ve danışmanlık hizmeti sunmaktadır. Bununla birlikte, ilgili
firmalara kurumsal kapasite geliştirme ve firmalar arası teknoloji transferinin sağlanması
hususlarında da çalışmalar yürütülmektedir.
Söz konusu kurumun 4 ana faaliyeti mevcuttur:
1.
2.
3.
4.
Firmalara, olası potansiyel partnerler belirleyecek pazar araştırması yapılması,
İtalya ve partner ülkeler arasında önemli ortak ekonomik sektörlerin belirlenmesi,
Maksimum 10-15 firmanın gruplandırılması,
Gruplandırılan firmalar ile birlikte proje hazırlanması ve projeler kapsamında ihtiyaç
duyulan danışmanlık hizmetlerinin Promos ve Euro-Med tarafından sağlanması.
Hâlihazırda 19 ülkede yer alan toplamda 28 kurumla protokol imzalayan EMDC,
Türkiye'de TOBB, KOSGEB, Doğu Marmara Kalkınma Ajansı, İstanbul, Ankara ve İzmir Ticaret
Odaları ile görüşmeler yapmaktadır.
EMDC İle Gerçekleştirilebilecek Muhtemel İşbirlikleri:
 İtalya ile işbirliği yapma talebi olan firmalar ile TRC1 Bölgesi'ne yatırım yapmak isteyen
İtalyan firmaların belirlenerek bilgi paylaşımının gerçekleştirilmesi,
12
 Lombardia'da yer alan şirketler ile TRC1 Bölgesi'nde yer alan firmalar arasında
eşleştirme faaliyetlerinin yapılmasına destek olunması,
 Lombardia'daki sektörel birlikler ile TRC1 Bölgesi tanıtım faaliyetleri yapılması,
 Türkiye'de yapılması planlanan görüşmeler neticesinde EMDC ile bölgedeki Ticaret ve
sanayi Odaları İle Protokol İmzalanması
konularında birlikte çalışılabileceği düşünülmektedir.
Milano Ticaret Odası, Milano
13
EMILIA ROMAGNA
1970'lerden sonra değişen ve dönüşen dünya siyasal sistemi ve ekonomik yapı
itibarıyla bölgelerin çoğu ekonomik bağlamda çökme tehlikesi geçirirken bazı bölgeler oldukça
başarılı bir kalkınma portresi çizmiştir. Emilia-Romagna diğer bir ismiyle "üçüncü İtalya", bu
bölgelerden biri olarak kalkınma literatüründe kabul görmüştür. Adriatik Denizine kıyısı olan bu
bölge, sahip olduğu potansiyeller sayesinde doğal bir bölgesel endüstri kümesi olarak varlığını
sürdürmekte ve başarısını köklü üretim yapısına dayandırmaktadır. İtalya'nın 20 bölgesinden
olan ve yaklaşık 4,43 milyon nüfusa ve 20,447 km²'lik yüzölçümüne sahip bölgenin başkenti
Bologna'dır. 2008 verilerine göre kişi başına düşen GSYH değeri 31.900 Avro olan ve Avrupa'nın
en zengin bölgeleri arasında yer alan Emilia-Romagna'da tarım, sanayi ve turizm sektörleri
oldukça gelişmiştir. Bölgedeki başat sektörler; gıda sanayi, mekanik ve otomotiv, seramik ve el
sanatları, turizm tekstil, hazır giyim ve mobilya olarak sıralanmaktadır.
14
Bölgede Yer Alan Kentler: Piacenza, Parma, Reggio Emilia, Modena, Bologna, Ferrara, Ravenna, Forlì-Cesena, Rimini
El sanatları ve küçük işletmelerin yoğun olduğu ve İtalya'nın en gelişmiş bölgesi
kabul edilem Emilia Romagna, bölgesel kalkınmanın doğal olarak gerçekleştirildiği bir bölge
olarak kabul edilmektedir. Söz konusu bölgenin başarısının temelleri:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Toplumun genlerine işlemiş tarihsel ve köklü üretim yapısı,
Küçük ve orta ölçekli firmaların sayıca fazlalığı,
KOBİ'lerin esnek üretim yapısı,
Pazar ve tüketici odaklı üretim yapısı,
Sektörel uzmanlaşma,
Dinamik rekabet ortamı,
Yenilik kapasitesinin yüksekliği,
KOBİ'lerin ve kamu kurumlarının kurumsal kapasitelerinin yüksekliği,
İşletmeler arası işbirliği kültürünün gelişmiş olması,
Güven ortamının varlığı,
Bilginin paylaşıldığı bir ortamın varlığı,
KOBİ'lerin buluştuğu ortak bir platformun varlığı (başarılı odalar),
Kamusal yapının özel sektörün önünü açan uygulamaları olması,
Yönetişimin başarılı bir şekilde uygulanması,
olarak kalkınma literatüründe ifade edilmektedir. Kısacası, bölgede mevcut olan sosyal ve
olumlu politik faktörlerin ekonomik gelişmeyi tetiklediği ve sonuç olarak bölgenin kalkındığı
söylenebilir. Büyük ölçekli kamu ya da özel sektör yatırımlarından ziyade kalkınmanın iç
dinamiklerle ve küçük ve orta ölçekli işletmelerin kümelenme mantığı ve ortak stratejiler
geliştirerek bölgesel kalkınmayı sağladığı Kuzey İtalya bölgesel kalkınma ve kümelenme
konularında TRC1 Bölgesi'ne benzer yapısı ile de uygun bir destinasyondur.
Bölgede aşağıdaki sektörler ve kümelenmeler öne çıkmaktadır:
15
 Motorlu araçlar
 Kimya ve petrokimya
 Enerji
ve
elektrik
mühendisliği sistemleri
 Elektrikli ev gereçleri
 Uzay
ve
teknolojileri
savunma
 Ateşli silahlar
 Moda ve tekstil
 Gıda ürünleri
Bologna
Bologna, Emilia-Romagna bölgesinde yer alan merkezi şehirlerden biridir. 2012 yılı
şehir merkezi nüfusu 384.038 olan kentin metropolitan alan nüfusu yaklaşık 1 milyondur. Sahip
olduğu yapı kimliği ve rengi dolayısıyla "Kızıl Şehir" olarak da anılan Bologna, sahip olduğu
kırmızı tuğlalı binaları itibarıyla Orta Çağ mimarisinin örnekleriyle doludur. Avrupa'nın en eski
üniversitesine de sahip olan bu kentin ünlü öğrencileri Dante, Erasmus ve Kopernik'tir.
İtalya'nın en gelişmiş ve yaşam kalitesi yüksek kentlerinden olan Bologna sahip
olduğu bu kentsel ekonomiyi geçmişten gelen sanayi üretimi, oldukça gelişmiş sosyal donatı
alanları ve ülke genelinde yer alan karayolu ve demiryolu ulaşım ağlarının çapraz noktasında da
bulunmasından kaynaklandığı söylenebilir.
16
Kent Merkezi, Bologna
Piazza Maggiore Meydanı, Bologna
17
Piazza Maggiore Meydanı, Bologna
Ervet / Aster / Sprint-ER
Görüşme Tarihi
Görüşme Saati
Görüşme Adresi
Görüşülen Kişiler
: 29 Mayıs 2014 Perşembe
: 10:00 - 13:00
: Via Morgagni, 6 - 40122 Bologna
: Sn. Roberta Dall'olio (ERVET)
Sn. Gianandrea ESPOSITO (ERVET)
Sn. Viorika DISHNICA (ASTER)
Sn. Camilla BOSI (SPRINT-ER)
İtalya çalışma ziyaretinin dördüncü görüşmesi kapsamında ERVET (Emilia-Romagna
Bölgesel Gelişme A.Ş.), ASTER (Emilia-Romagna Araştırma ve Teknoloji Transferi Ajansı) ve
Sprint-ER (Emilia-Romagna Bölgesi Tek Durak Ofisi) kurumları ile mevcut kurumsal yapılar,
Emilia-Romagna Bölgesi ile TRC1 Bölgesi'nin genel özellikleri, bölgesel kalkınma alanındaki
18
deneyimler, bölgesel planlama faaliyetleri, yatırımcı yönlendirme faaliyetleri, destek
mekanizmaları ve kümelenme konuları görüşülmüştür.
ERVET
ERVET Avrupa Birliği, Uluslararası Bölgesel İşbirliği ve Sosyal Uyum Birim Yöneticisi ve
aynı zamanda EURODA'da yönetim kurulu üyeliği görevi olan Sn. Roberta Dall'olio, toplantıyı
yöneterek ERVET ve Emilia-Romagna hakkında bilgilendirmelerde bulunmuştur.
Emilia-Romagna Bölgesi’nde bölge planlama ve programlama, bölge içi işbirliği ve
bölgesel gelişmeye yönelik faaliyetleri yürüten ERVET, 1973 yılında bölge yasası ile yarı kamu
yarı özel statüde kurulmuş ve günümüzde kamu kurumu yapısına bürünmüştür. Ajansın görev
tanımı 10 yılda bir revize edilmiş ve kurumun günümüzdeki temel fonksiyonu, bölgesel
kalkınmanın gerçekleştirilmesi adına kümelenme çalışmalarını yürüten ve KOBİ'lere
danışmanlık veren bir yapı haline gelmiştir.
Bölgesel kalkınma ajansı statüsünde ve EURODA üyesi olan bu kurum aynı zamanda,
bölgede işgücü kalitesinin artırılması için yatırımları yönlendirmeye çalışmaktadır. Yıllık
bütçeleri ortalama 7-8 Milyon Avro olan kurumun bütçesi, sadece Ajans çalışmaları için
kullanıldığı ve bu çalışmalar kapsamında finansal destek mekanizmalarının olmadığı
belirtilmiştir. Kurumun, bölgenin düşünce kuruluşu olarak kalkınma alanında başarılı bir portre
çizdiği söylenebilir.
ERVET'in çalışma yapısına bakıldığında, kurumun 3 yıllık eylem planları yaparak tüm faaliyetleri
4 ana başlık altında uyguladığı görülebilir:
1.
2.
3.
4.
Bölgesel rekabet edebilirliğin artırılması
Ekonomik gelişmenin sağlanması
Turizm ve yeşil ekonomik büyümenin sağlanması
Avrupa Birliği bölgesel kalkınma fonunun güçlendirilmesi
Ayrıca, yakın zamanda yapılan aşağıdaki 2 ana çalışma ile 2014 yılı faaliyetlerini
sürdürmektedirler.
1. Emilia Romagna Bölgesi Refah Çalışması,
2. Kar Amacı Güden Firmalar ve Kar Amacı Gütmeyen Firmalar Arasında Sosyal Sorumluluk
Projelerinin Geliştirilmesi.
Söz konusu çalışmalar kapsamında özel sektör ve kamu ortaklığının yaygınlaştırılması ve
bölgenin refah seviyesinin artırılması amaçlanmaktadır.
Toplantı kapsamında gerçekleştirilen sunumlarda bölgenin gayrı safi yurtiçi hasılasının
141 Milyon Avro, kişi başına düşen gayrı safi yurtiçi hasılanın ise 32.000 Avro olduğu, bölgenin
2012 yılında 50 Milyar Avro ihracat gerçekleştirdiği ve bölgede işsizlik oranının % 5,7 olduğu
19
bilgisi paylaşılmıştır. Nüfusu 4,4 milyon olan Emilia-Romagna Bölgesi'nde toplamda 430.000
şirketin aktif olarak çalıştığı, bu şirketlerin 50.000 tanesinin üretim faaliyeti gösterdiği ve bölge
üretiminin nerdeyse %97'sinin, çalışan sayısı 20'den az olan KOBİ'ler tarafından yapıldığı ifade
edilmiştir. Bununla birlikte, firmaların sektör bazlı değil, değer zincirlerine göre kategorize
edildiği ve bu vesileyle bölgede kooperatifçilik ve kümelenme faaliyetlerinin yaygın ve başarılı
bir şekilde yürütüldüğü ifade edilmiştir. Örneğin tekstil makinaları makina sektörü yerine tekstil
sektöründe, gıda boyas iseı kimya sanayinde değil, gıda sanayinde değerlendirilmekte ve
çalışmalar bu kapsamda yürütülmektedir.
Bununla birlikte, bölgede ihtisaslaşmış 6 adet teknoloji platformu olduğu, 10
mükemmeliyet merkezi, 38 adet araştırma labaratuvarı, 11 adet inovasyon ve teknoloji transfer
ofisi, 23.000 araştırmacı ve sonuç olarak bölgenin ARGE yatırımlarında İtalya'da 3. sırada ve
patent sayılarında ise ülke genelinde 1. sırada olduğu ifade edilmiştir. Ayrıca 50 Milyar Avro
ihracat rakamı ile ihracat rakamlarında ülkede 2. sırada, kişi başına düşen ihracat rakamlarında
1. sırada, kişi başına düşen GSYİH'da ülkede 1. sırada, kadın istihdam oranında 1. sırada ve hane
halkı refah seviyesi sıralamasında 1. sırada olduğu belirtilmiştir. Söz konusu göstergeler
bölgenin gelişmişlik seviyesini ortaya koymaktadır.
Bölgede ön plana çıkan kümeler:




Bölgenin toplam İhracatının % 64'ünü karşılayan Mekanik & Otomotiv Kümesi
Bölgenin toplam İhracatının % 12'sini karşılayan Gıda Kümesi
Bölgenin toplam İhracatının % 10'unu karşılayan Moda Kümesi
Bölgenin toplam İhracatının % 8'ini karşılayan Seramik Kümesi
Bölgede ön plana çıkan markalar:
 Mekanik & Otomotiv Sektörü'nde: Ferrari, Maserati, Lamborghini, Ducati, Tetrapack,
GD, Sacmi, IMA, VM, Trevi
 Gıda Sektörü'nde: Barilla, Parmalat, Parmigiano Reggiano, Prosciutto di Parma
 Moda Sektörü'nde: Pollini, Furla, Piquadro, Testoni, Max Mara, Liu Jo
 Seramik Sektörü'nde: Marazzi, Iris, EmilCeramica
Üretim sektöründe dikey ilişkilere sahip üretim zincirleri:





Mekanik & Otomotiv
Tarım ve gıda sanayi
İnşaat
Moda
Sağlık, spa
Toplantıda ERVET ve çalışmaları ile ilgili gerçekleştirilen ikinci sunumda genel olarak
bölgedeki yatırım geliştirme faaliyetleri Sn. Gianandrea ESPOSITO tarafından katılımcılar ile
paylaşılmıştır. Bölgede yer alan büyük firma ve markaların genel olarak yerel halka ait olduğu ve
20
son yıllarda bölge dışından sermaye sahiplerinin bölgede yatırım yaptıkları belirtilerek "Invest
in Emilia-Romagna" isimli websitesi aracılığıyla da yatırımcılara ulaşıldığı ifade edilmiştir.
Yatırımların yönlendirilmesi hususunda ERVET tarafından gerçekleştirilen çalışmalar:
 Yatırım alanları ile ilgili analiz çalışmalarının yapılması
 Yeni üretim alanlarının belirlenmesi
 Krizlerin aşılması için şirketlere destek verilmesi
 Bölgesel ekonomik sistemin uluslararasılaştırılması
olarak özetlenmiştir. Bununla birlikte, ERVET tarafından ülke eşleşmeleri çalışmaları
gerçekleştirildiği ve bu kapsamda bölgelerde kurumsal kapasite oluşturulması amacıyla Türkiye,
Polonya, Macaristan ve Hırvatistan'a destek verildiği belirtilmiştir.
Son olarak, bölge vergisinden muafiyet gibi konuları kapsayan yatırımlar bağlamında
bölgesel bir yasa tasarısı çalışmasının olduğu ifade edilerek yatırım konusunda 2013 yılında en
fazla yatırım çeken bölge ünvanını alan Emilia Romagna'nın bu başarısının dünyaca ünlü
Financial Times dergisinde yayınlandığı bilgisi paylaşılmıştır.
SPRINT-ER
1996 yılında Kalkınma Bakanlığı, Dış İşleri Bakanlığı ve Ticaret Odaları bünyesinde kurulan
Sprint-ER, Emilia Romagna Bölgesi'nin kalkınması için üretilen bölgesel stratejileri ERVET ile
birlikte çalışmaktadır. Sn. Camilla BOSI tarafından gerçekleştirilen sunumda, Emilia-Romagna
bölgesi üretim yapısı, KOBİ destek mekanizmaları, yatırım tanıtım faaliyetleri, araştırma
faaliyetleri, uluslararasılaşma stratejileri ve çeşitli fuar faaliyetleri konularında bilgi alınmıştır.
Kurum faaliyetleri çerçevesinde ülke düzeyinde KOBİ'lere proje hazırlama, hükümet
faaliyetlerine katılım ve katkı sağlama, endüstriyel araştırma ağının uluslararasılaştırılması ve
Bölge üniversiteleri ile birlikte eğitim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinin yer aldığı
belirtilmiştir. Ağırlıklı olarak KOBİ'lerin uluslararasılaştırılması konusunda çalıştığı ifade edilen
SPRINT-ER'in faaliyetleri aşağıdaki gibi özetlenmiştir:





Bilgi ve danışmanlık hizmetleri sağlanması,
KOBİ'lere finansman sağlanması,
Yerel ve uluslararası ağ ve bağlantılar konusunda danışmanlık verilmesi,
Uluslararası yatırımcılara danışmanlık hizmetleri verilmesi,
Hedef ülke ve pazarlar konusunda tanıtım faaliyetleri gerçekleştirilmesi.
Banka, üniversite, odalar, uluslararası kurumlar ve sektör uzmanları ile çalışan kurumun
gerçekleştirdiği faaliyetlerin ana amacının firmalara sistem oluşturmak, büyümeyi ve iharacatı
artırmak, uluslararası pazarda pay artırmak, bölgesel rekabet edebilirliği artırmak ve bölge
girişimciliğini artırmak olduğu ifade edilmiştir.
21
Bununla birlikte promosyon ve tanıtım programları tasarlayan kurum şu ana kadar
önemli 2 adet strateji programı uygulamıştır. Bunlardan ilki olan "Bricst + 2011-2013" isimli
strateji programı ile Türkiye, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika ülkelerinde yer alan
firmalara danışmanlık ve girişimcilik konularında hizmet verilmiştir. "Bricst + 2013-2015" isimli
ikinci program kapsamında ise Kore, Endonezya, Vietnam, Meksika ülkeleri ile birlikte
çalışılmıştır.
"Bricst + 2011-2013" kapsamında Türkiye'de gerçekleştirilen çalışmalar, İstanbul,
Ankara, İzmir, Adana, Mersin, Bursa ve Gaziantep'te yer alan kurum, kuruluş ve firmalar ile
yürütülmüştür. İnşaat, mekanik, medikal, sağlık ve gıda sektörlerine yoğunlaşan bu program
kapsamında İzmir, Adana ve Mersin'de yer alan kalkınma ajansları ile ülke genelinde faaliyet
gösteren TOBB, TÜSİAD, ISPAT, Sabancı Üniversitesi, Yapı Kredi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi
ve Türk Hava Yolları ile birlikte çalışılmıştır.
ASTER
2002 yılında bölgesel araştırma ve inovasyon kanunuyla kurulan ASTER, bölgede sanayi
alanında araştırma, inovasyon ve teknoloji transferine yönelik çalışmalar gerçekleştirmektedir.
Sn. Viorika DISHNICA tarafından yapılan sunumda, bölgede gerçekleştirilen araştırma ve
yenilikçilik faaliyetleri, teknoloji transferi hizmetleri, makine ve gıda platformları, kümelenme ve
bölgesel yenilik stratejileri konuları görüşülmüştür.
1985'ten beri ARGE ve yenilik kapasitesinin artırılması konusunda bölgedeki kurum ve
kuruluşlara destek veren ASTER, özel sektör ve kamu işbirliği arasında arabuluculuk görevi
üstlenen kamu sermayeli bir yatırım olarak tasarlanmıştır. Yüksek teknoloji alanında network ve
destek sağlayan kurum, 600 adet araştırmacısı ile çalışmalarını sürdürmektedir. Ayrıca,
teknoloji geliştirilmesi ile üretim arasındaki bağın kuvvetlendirilmesi amacıyla faaliyetlerini
yürüten ASTER, bir nevi bölgenin inkübatör merkezi işlevini üstlenmektedir.
Gerçekleştirilen sunum kapsamında, Emilia Romagna bölgesinin ileri teknoloji ağının
yönetimi ve koordinasyonunun ASTER'de olduğu ve bölgenin akademi ve endüstriyel araştırma
hususlarında inovasyon merkezi olduğu ifade edilmiştir. Ayrıca, ASTER kapsamında sayısız
ARGE merkezi ve kurum odağında 6 adet üniversite bulunduğu belirtilerek firmalar arası
teknoloji transferi, ARGE kapasitesinin artırılması, inovasyon kabiliyetinin geliştirilmesi
amamcıyla faaliyetlerin yürütüldüğü ifade edilmiştir.
2002 yılında inovasyon konusunda ilk defa politika üreten Emilia Romagna bölgesinde
ASTER koordinasyonunda 2007-2013 yılı Bölgesel İnovasyon Strateji belgesi hazırlamış ve
Bölgesel Yenilik Stratejisi'nin uygulanmasına yönelik olarak 7 yıl süresince araştırma talepleri
toplanarak, üniversiteler ve firmalar arasında işbirliklerinin geliştirilmesi sağlanmıştır. Bu
kapsamda, bölgesel yenilik stratejisinde öngörülen çalışmalara yoğun destek sağlandığı
belirtilmiştir.
22
ASTER'in işleyişine bakıldığında, firmaların internet üzerinden ASTER'e başvuruda
bulunduğu ve talep edilen sektörlerde mevcut "know-how"dan yararlandıkları ifade edilmiştir.
Bölgede özellikle otomotiv, mekatronik, tarım ve iş makinaları, gıda, seramik, sağlık ve
biyomedikal sektörlerinde kümeler olduğu ve söz konusu sektörlerde ARGE faaliyetlerinin
geliştirilmesi ve inovasyon kapasitesinin artırılması konularında ASTER'e başvuru yapıldığı
bilgisi paylaşılmıştır.
Bölgelerin ARGE ve inovasyon kapasitelerinin ölçülmesi amacıyla kullanılan göstergeler
olan "ARGE personeli sayısı", "spinn-off sayısı" ve "alınan patent sayıları" na bakıldığı zaman,
ASTER tarafından yapılan tüm çalışmalar sonucunda Emilia Romagna Bölgesi'nin ARGE ve
inovasyon kapasitesinin oldukça güçlü olduğu ifade edilmiştir.
ERVET & ASTER & SPRINT-ER İle Gerçekleştirilebilecek Muhtemel İşbirlikleri:
 Bölge planlama ve küme yönetimi konusunda tecrübe ve bilgi paylaşımı,
 Uluslararası konferans ve çalışmalarda karşılıklı tanıtım yapılması,
 KOBİ'lere danışmanlık hizmetleri sağlanması,
 Teknoloji transferi ve inovasyon kapasitesinin artırılması hususunda tecrübe paylaşımı,
 Bölgesel kalkınma ve KOBİ'lerin kapasitesinin geliştirilmesi konularında yazılacak
projelerde ortaklıklar kurulması
 LET's MATCH konferansı kapsamında destek alınması
konularında birlikte çalışılabileceği düşünülmektedir.
23
ERVET, Bologna
24
ERVET, Bologna
25
Saha Gezisi: Interporto Bologna
İtalya çalışma ziyareti kapsamında Interporto Bologna SPA isimli lojistik merkeze bir
saha ziyareti gerçekleştirilmiştir. 1971'de yarı kamu yarı özel bir işletme yapısıyla 400 ha'lık bir
alanda kurulan Interporto Bologna Lojistik Merkezi, Avrupa'nın en büyük ve en önemli yük
taşıma sistemlerini yöneten bir merkezdir. Yaklaşık 22,5 Milyon Avro hisseye sahip merkezin
yönetim yapısında belirli hisse yüzdeleri bazında Bologna Belediyesi (%35), Bologna Valiliği
(%18), Bologna Ticaret Odası (%6), Bankalar (%22), Sigorta Şirketleri (%2), Ulaşım
Müdürlükleri (%1) ve Sanayi & Üretici Birlikleri (%10) yer almaktadır.
Taşıma-Nakliye-Lojistik faaliyetlerini birarada yürüten merkezin 4 temel çalışma hedefi
mevcuttur:
 Yerel lojistik ve ulaşım sistemlerinin rekabetçiliğinin artırılması,
 Demiryolu yük taşıma ağının desteklenmesi,
 Yük taşıma faaliyetlerinin entegre bir biçimde diğer kentlerle birlikte yapılması,
 Gayrimenkul planlama, yönetme ve ARGE faaliyetlerinin geliştirilmesi.
Lojistik Merkezin Yapısı
 Avrupa'da yer alan diğer ulaşım
ağlarına entegre
 Lojistik Merkezin Altyapısı
 Depolar (1.380.000 m2)
 Uluslararası firmalar (986.000 m2)
 Genişleme Alanı (1.165.000 m2)
 105 Adet Ulusal ve Uluslararası Firma
 2.500 Çalışan
 594.368 Giren Kamyon Sayısı (2013)
 584.699 Çıkan Kamyon Sayısı (2013)
 Gelişmiş Bilgi İşlem Teknolojisi
 Gelişmiş Trafik Bilgi Sistemi
 12 km optik fiber okuyucu
 2 Ana Geçiş, 45 Kamera Sistemi
 24 Saat Merkezi Güvenlik Hizmeti
26
Interporto Merkez Planı, Bologna
Araç Geçiş, Kamera ve Takip Sistemi, Interporto, Bologna
27
Depo, Interporto
Depo, Interporto
Interporto Bologna SPA, Bologna
28
BioAgriCoop
Görüşme Tarihi
Görüşme Saati
Görüşme Adresi
Görüşülen Kişiler
: 30 Mayıs 2014 Cuma
: 16:00 - 17:30
: Via dei Macabraccia, 8 - 40033 - Casalecchio di Reno (BO)
: Sn. Riccardo COZZO
İtalya çalışma ziyaretinin son görüşmesi Organik Tarım Kooperatifi olan BioAgriCoop ile
gerçekleştirilmiştir. Kooperatif başkanı Sn. Riccardo COZZO ile yapılan görüşmede organik tarım
ve üretim faaliyetleri, araştırma faaliyetleri, eğitim programları, iyi uygulama örnekleri, başarılı
projeler ve pazarlama faaliyetleri hakkında görüşülmüştür.
Avrupa Birliği ve İtalya Tarım Bakanlığı ortaklığında kurulan BioAgriCoop'un, tarım
sektöründe sürdürülebilir kırsal kalkınma politikalarının uygulanması bağlamında organik
tarım, organik gıda ve her türlü sektörde organik üretim ve hizmet faaliyetlerini yürüten bir
kooperatif olduğu belirtilerek söz konusu kurumun ulusal ve uluslararası düzeyde çalışmalar
yürüttüğü ifade edilmiştir.
Kooperatifin temel faaliyetleri aşağıda özetlenmiştir:
 Tarım firmalarının organik tarım uygulamasına geçişleri sürecinde sertifika almalarına
yardımcı olunması ve danışmanlık hizmetleri sunulması,
 Bölgelerin coğrafi işaret alması konusunda danışmanlık hizmetleri verilmesi,
 Ürün üretim standartları konularında üreticilere destek verilmesi,
 Organik ürün üretimin yagınlaştırılması konusunda projeler geliştirilmesi.
Toplantı kapsamında Kooperatifin en önemli projesinin "Organic Food Organic Mood" isimli
proje olduğu ve söz konusu projenin Çin ile birlikte geliştirildiği örnek olarak sunulmuştur.
Türkiye'den şu ana kadar Yaman Tekstil ve Çaykur ile birlikte çalışıldığı belirtilerek TRC1
Bölgesi'nden gelecek ortak çalışma talepleri doğrultusunda her konuda birlikte çalışılabileceği
ifade edilmiştir.
Son olarak, özellikle coğrafi etiket üretimi konusunda ilgili ürünün yöreye ait olması ve
ürünün kontrol edilebilir standartlara sahip olması gerektiğine dikkat çekilerek Türkiye'de konu
kapsamında çalışılması gerektiği görüşü paylaşılmıştır.
29
BIOAGRICOOP İle Gerçekleştirilebilecek Muhtemel İşbirlikleri:
 Coğrafi etiket üretimi konusunda birlikte çalışılması,
 Avrupa Birliği ve/veya diğer uluslararası finansal kuruluşlara yazılacak bir projede ortak
olunması ve birlikte çalışılması,
 Tarım sektöründe çalışan firmaların organik tarım üretimi sertifikasyonuna sahip
olunması konusunda danışmanlık hizmeti verilmesi
konularında birlikte çalışılabileceği düşünülmektedir.
BioAgriCoop, Bologna
30
SONUÇ ve DEĞERLENDİRME
İpekyolu Kalkınma Ajansı Yönetim Kurulu üyelerinden 5 üye ile Ajans icra
teşkilatından genel sekreter ve 2 uzmanın katılımı ile birlikte İtalya'da bulunan Emilia Romagna
ve Lombardia bölgelerine bir çalışma ziyaretinde bulunulmuştur. 4 gün boyunca süren çalışma
ziyareti kapsamında Türkiye Milano Ticaret Ataşeliği, Milano Türkiye Başkonsolosluğu ve EuroMed Development Centre (EMDC-Avrupa-Akdeniz KOBİ Kalkınma Merkezi), Emilia-Romagna
Bölgesel Gelişim A.Ş. (ERVET), Emilia-Romagna Bölgesi Teknoloji Gelişme Ajansı (ASTER),
Emilia Romagna Bölge Hükümeti Tek Durak Ofisi (SPRINT-ER) ve BioAgriCoop ile çeşitli
görüşmelerde bulunulmuştur. Görüşmeler sonrasında Interporto Bologna isimli lojistik merkez
yerinde ziyaret edilmiş ve bölgenin lojistik faaliyetleri ve altyapısı hakkında detaylı bilgi
alınmıştır.
Yapılan görüşmelerde, Türkiye’deki kalkınma ajansları sistemi, İpekyolu Kalkınma
Ajansı ve TRC1 Bölgesi hakkında sunumlar yapılarak İtalyan kurum yetkilileri bilgilendirilmiştir.
Söz konusu kurumlar da benzer şekilde kendi çalışma alanlarını ve kurumsal yapılarını
görüşmeler esnasında paylaşmışlardır. Genel olarak, bölgesel gelişme konularında başarılı
dünya örnekleri arasında yer alan İtalyan bölgelerinin bu başarıyı nasıl elde ettikleri yetkililerce
paylaşılmış ve Ajans Yönetim Kurulu üyelerinin bölgesel gelişme uygulamaları hakkında bilgisi
artmıştır. Özellikle Emilia-Romagna Bölgesi ve Gaziantep'in oldukça benzer üretim ve ihracat
yapısına sahip olmasından dolayı, ortak çalışmalar yapılabileceği sonucuna varılmıştır.
Gerçekleştirilen görüşmelerde, Milano Ticaret Odası ile birlikte çalışan "EMDC Foundation" ile
KOBİ'lerin kurumsal kapasitelerinin artırılmasıyla ilgili birlikte çalışılabileceği, ERVET ve İKA
arasında ortak çalıştaylar yapılabileceği, SPRINT-ER ile birlikte yatırımcı bilgilendirme
toplantılarının organize edilebileceği, BioAgriCoop ile organik tarım konusunda bir proje
yazılabileceği ve sektördeki ilgili firmaların organik üretime geçiş ile ilgili danışmanlık
hizmetleri alması konusunda birlikte çalışılabileceği kararına varılmıştır. Buna göre, söz konusu
kurum ve kuruluşlarla yapılacak işbirliklerinin ikinci adımı olarak ilgili kurumlar TRC1
Bölgesi'ne davet edilerek bu kapsamda, 2014 yılının Eylül ayı içerisinde bir çalışma programı
düzenlenmesi planlanmaktadır.
31