Karapara Aklama ve Terörün Finansmanı ile Mücadelede

Karapara Aklama ve Terörün Finansmanı ile Mücadelede

Bankacılar Dergisi, Sayı 65, 2008
Karapara Aklama ve Terörün Finansmanı ile Mücadelede
Uluslararası Girişimler ve Araçlara Toplu Bakış
Oktay ÜSTÜN*
I. Giriş
Uluslararası boyutu ve sınıraşan özelliği bulunan karapara aklama, sadece bir ülkenin
kendi imkân ve gayretleri ile önleyebileceği bir tehlike olmamasından dolayı uluslararası ölçekte sorumluluk sahibi olan kuruluşlar, karapara aklama ile mücadele kapsamında tedbirler
geliştirerek devletlere bu konuda yol gösterme ihtiyacı duymuşlar ve bu mücadeleye münhasır özel organlar ihdas etmişlerdir.
Bugün birçok ülkede müstakil bir suç olarak kabul edilen karapara aklama konusundaki önleyici ve bastırıcı tedbirler, uluslararası girişimler tarafından getirilen ilke ve standartlar
sayesinde gelişmiş ve mücadele araçları bu katkılar doğrultusunda zenginlik kazanmıştır.
Bu arada vurgulanması gereken en önemli husus karapara aklama kavramına terörün
finansmanı kavramının da eşlik ediyor olmasıdır. 1999 tarihli Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin konusunu teşkil eden “terörün finansmanı”
kavramı, ABD’de meydana gelen 11 Eylül 2001 olaylarından sonra karapara aklama ile mücadelede yer alan bütün uluslararası kuruluşların faaliyet alanına dahil olmuş ve karapara
aklama ile mücadele yaklaşımı, “karapara aklama ve terörün finansmanı ile mücadele” şeklinde ikili bir yapıya dönüşmüştür.
Karapara aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede uluslararası gayretler;
ƒ
ƒ
ƒ
Kronolojik olarak tarihi gelişim,
Araçlar olarak sözleşme, tavsiye, direktif ve prensipler,
Organlar itibariyle Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği (AB), Avrupa Konseyi (AK),
Mali Eylem Görev Gücü (FATF) gibi kuruluşlar
açısından tasniflere tabi tutulabilir.
Bu çalışmada, kendi içindeki tarihi seyir de dikkate alınarak uluslararası kuruluşlar itibariyle ihdas edilen hukuki araçlar açısından bir sınıflandırma yapılması tercih edilmiştir.
Çalışmada;
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
BM bünyesi içinde hazırlanan Viyana, Palermo ve Newyork Sözleşmeleri ile 1373 sayılı
BMGK Kararı.
AB tarafından çıkarılan 91/308, 2001/97, 2005/60 sayılı Direktifler,
AK bünyesinde hazırlanan 141 ve 198 sayılı Sözleşmeler,
FATF bünyesinde yayınlanan tavsiyeler ve metodoloji,
FATF benzeri kuruluşlar kapsamında ihdas edilen oluşumlar ve
Diğer girişimler kapsamında Basel Komite, IOSCO, IAIS, Wolfsberg ve EGMONT Grup
gibi organların faaliyetleri
konularında genel açıklamalar yapılmıştır.
*
TC Maliye Bakanlığı, Mali Suçları Araştırma Kurulu, Daire Başkanı.
19