Hizan Gezi Rehberi - Hizan Kaymakamlığı
Transkript
Hizan Gezi Rehberi - Hizan Kaymakamlığı
BİTLİS HİZAN Gezi Rehberi İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN PROJE ADI Hizan Gezi Rehberi MALİ DESTEK Konaklama İnternet Hizan Kaymakamlığı Kredi kartı PROJE SAHİBİ Otopark Hizan Kaymakamlığı Fotoğraf PROJE DANIŞMANI Yrd.Doç.Dr. Metin Çelik PROJE DİREKTÖRÜ Doğa Restaurant Sami İşleker Cami İLETİŞİM Kale Tatvan Caddesi Hükümet Konağı Kat: 2 Hizan / BİTLİS +90 434 611 20 01 Yürüyüş +90 434 611 21 51 [email protected] - www.hizan.gov.tr Kano FOTOĞRAFLAR Olta balıkçılığı Pozitif Görsel Yayınlar Reklamcılık Matbaacılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi TASARIM Pozitif Görsel Yayınlar Reklamcılık Matbaacılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Telefon: 0216 363 31 69 Bisiklet Motocross ATV www.nomapozitif.com | [email protected] “İçerikle ilgili tüm sorumluluk Hizan Kaymakamlığı’na aittir.” Rehberdeki QR kodları akıllı telefonunuza okutarak haritaya bağlanabilir gitmek istediğiniz noktaya kolaylıkla ulaşabilirsiniz. 4 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN ULAŞIM Kuzey Adilcevaz Muş Mutki Ahlat Güroymak Van Tatvan Bitlis Hizan Muş 55 km Tatvan 28 km Bitlis Hizan 53 km 136 km Van HAVA YOLUYLA ULAŞIM H izan’a gitmek için en sık tercih edilen güzergahlardan biri Van Havalanı’dır. Diğer bir güzergah ise Muş Havaalanı’dır. Muş’tan Hizan’a gitmek için havaalanından Tatvan’a giden servislerden yararlanılabilir. Tatvan’a servis veya otobüsle ulaşıldıktan sonra buradan Hizan minibüslerine binilebilir. Havayolu ile Van’a gelenler ise, buradan Tatvan minibüslerine binebilecekleri gibi, araç kiralama yoluyla da Hizan’a gidebilirler. Van’dan Tatvan’a minibüsle gitmek için havaalanından otogara taksi ile geçmek gerekiyor. Minübüslerle gitmeyi tercih edenler Van Gölü çevresinde yapacakları yaklaşık 3 saatlik bir yolculuğun ardından Bitlis’in göle kıyısı olan kasabası Tatvan’a ulaşabilirler. Tatvan’da göl kıyısında yeme, içme veya dinlenme molası verilebilir veya hemen Hizan minübüslerine binilip yola devam edilebilir. 18 km Edremit 24 km 136 km Araç kiralama yolu ile Hizan’a devam etmek isteyenler, Van’ın Edremit ilçesinde güzel bir Van Kahvaltısının tadını çıkardıktan sonra yola devam edebilirler... İsteğe göre mola verilip Edremit veya Gevaş gibi ilçelerde birçok noktada göle girilip yüzülebilir... Gevaş Hizan 94 km 5 6 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN BİTLİS Bitlis’in diğer şehirlere uzaklığı Muş 83 km Siirt 97 km Batman 138 km Van 168 km Bingöl 197 km Diyarbakır 210 km Erzurum 329 km Elazığ 337 km Gaziantep 527 km Adana 637 km Kayseri 778 km Ankara 1097 km İstanbul 1505 km Çok sayıda medeniyete ev sahipliği yapan Bitlis’te Selçuklulardan kalma mezar taşları adeta zamana meydan okuyor. B BİTLİS Nemrut, Türkiye’nin en büyük krater gölüdür. Soğuk göl 13 kilometrekare, 60 derecelik sıcak göl ise 3 kilometrekare büyüklüğündedir. Önemli din alimlerinin yetiştiği Bitlis’in önde gelen şahsiyetlerinden olan Emir Bayındır’ın kümbeti. itlis, Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat ve Yukarı Murat bölümlerinin sınırı üzerinde bulunur. edilen doğal camın yontucu, kesici, kazıyıcı olarak çevredeki yerleşim yerlerinde kullanıldığı anlaşılmaktadır. Bitlis tarihi Neolotik Çağ dönemine kadar uzanmaktadır. Bu dönem M.Ö. 3000 yıllarıyla 9000 yılları arasını kapsamaktadır. Bitlis ve yöresinin yazılı tarih öncesi oldukça karanlıktır. En önemli nedenleri yüzeydeki buluntuların az olması ve bugüne kadar gerçekçi bir arkeolojik çalışma yapılmamasıdır. Bitlis, inanç turizmi açısından oldukça zengin bir coğrafyadır. Anadolu Türk mimarisinin en eski örneklerinden Ulu Camii’nin yanı sıra Gökmeydan Camii, Şerefiye Külliyesi ve Camii, Zal Paşa Camii, İskender Paşa Camiileri ziyaret edilebilir. Bitlis ili sınırları içerisinde bulunan Süphan ve Nemrut dağlarındaki obsidyen (doğal cam yatakları), doğrudan olmasa bile dolaylı olarak bu yöre tarihinin Neolitik döneme kadar uzandığını göstermektedir. Obsidyen yataklarından elde Ayrıca Ulu Kümbet, Küfrevi Türbesi, Emir Bayındır Kümbeti, Çifte Kümbet, Emir Ali Kümbeti, Usta Şagirt Kümbeti, Üryan Baba Türbesi, Abdurrahman Gazi Türbesi, Hüseyin Timur Kümbeti, Bugatay Aka Kümbeti, Hasan Padişah Kümbeti ve Keşiş Kümbeti önemli ziyaret noktalarındandır. 7 8 YOL BOYUNCA / SAPUR ÇAYI İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN BAHÇEVAN LOKANTASI Van’dan Tatvan yönüne giderken mola verebileceğiniz tek tesis vardır. Kamyoncuların uğrak yeri Bahçevan Lokantası’nı kaçırmayın... T atvan’dan Hizan’a devam ederken doğanın zarafeti adeta büyülüyor. Dağlar, dereler, ormanlar muhteşem bir seyir imkanı sunuyor. Araba ile yola devam edenler Hizan yolu üzerinde bulunan Sapur Çayı’nda mola verip dere kenarında piknik yapabilir, balık tutan köylüler veya sürülerini güden çobanlarla sohbet edip fotoğraf çektirebilirler. Bitlis üzerinden Hizan’a gelenler de yine aynı şekilde araba kiralama veya minübüslerle ilçeye varabilirler. Tatvan’dan Hizan’a giderken doğa ile adeta dans eden Sapur Çayı’nda kısa bir dinlenme molası verilebilir... SAPUR ÇAYI’NDA ÇOBANLARLA SOHBET EDİN Sapur Çayı civarında sürülerini güden çobanlarla selamlaşabilir, güzel bir sohbetin keyfini çıkartabilirsiniz. Burada doğanın zarafeti benzersiz fotoğraflar sunuyor. 9 10 YOL BOYUNCA / SAPUR ÇAYI İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN SAPUR ÇAYI’NDA ALABALIĞIN TADINA BAKIN Hizan’da doğanın güzelliği yolculuğunuz boyunca her yerde karşınıza çıkacaktır. Sapur Çayı’nda alabalık tutan köylüler Hizan’da görecekleriniz için sadece bir başlangıç... Sapur Çayı üzerinde bulunan şelale, mola verip serinlemek için harika bir destinasyon... 11 12 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN HİZAN HİZAN İlim irfan diyarı Hizan... Doğası, insanı güzel Hizan... Hizan Adilcevaz Muş Ahlat Güroymak Mutki Gayda Kayalar Van Tatvan Bitlis Kolludere Nurs Ortaca Hizan Kuzey Bediüzzaman Said Nursi’nin, Gavs-ı Hizani’nin, Şeyh Muhammed’in, Şeyh Abdurrahman Tağ’ın ve Feqiyê Teyran’ın memleketi Hizan... Karakovan balı, cevizi, fındığı, narı, geveni, guzbezi, içli köftesi, sêvê çalêsi... meşhur Hizan... Döküktaş Hizan 10 km Gayda 5 km 55 km Kayalar Nurs 40 km 13 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN 15 Fotoğrafçı Adı Soyadı HİZAN HAKKINDA izan 1936 yılında ilçe yapılarak Bitlis iline bağlanmıştır. Bir belde belediyesi, ikisi eski bucak merkezi olmak üzere 69 köy ve 119 mezra bulunmaktadır. İlçe merkezi 10 mahalle, Kolludere Beldesi ise 5 mahalleden oluşmaktadır. İlçede hemen her yerde doğanın olağanüstü güzellikleri dikkat çekiyor. Fotoğrafçı Adı Soyadı H Fotoğrafçı Adı Soyadı 14 16 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN HİZAN HAKKINDA HİZAN TARİHİ H HİZAN COĞRAFYASI izan’ın yazılı tarih öncesi oldukça karanlıktır. Yöre M.Ö. 2000 yıllarında Anadolu Hititlerinin egemenliğine girmiştir. Yine M.Ö. 1400 yıllarına ait Asurlulardan kalma harabe kalıntılarına rastlanmaktadır. Hizan, M.Ö. 1000 yıllarından sonra Urartuların egemenliğine girmiştir. Yöre daha sonra sırasıyla Pers, Makedonya, Part, Roma ve Bizans devletlerinin egemenliğine girmiştir. Beyliklerinden Dilmaçoğulları yerleşmişlerdir. Dilmaçoğullarının merkezi Nevs-i Hizan (Kayalar)’dır. Yöre daha sonra sırasıyla Sökmenler Beyliği ve Eyyubiler Devletinin egemenliğine girmiştir. Hizan ve çevresi 7. yüzyıldan itibaren dört asır boyunca Arapların (Abbasiler ve Emeviler) egemenliğinde kalmıştır. Malazgirt Zaferinden sora Hizan ve çevresine Selçuklu Hizan, 19. yüzyılın ikinci yarısında Erzurum vilayetinin Muş sancağına bağlı Bitlis nahiyesinin bir köyü idi. 1936’da ilçe statüsüne kavuşan Hizan Bitlis İline bağlanmıştır. Hizan 1514 yılında Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Seferi sonucu Osmanlı Devletinin egemenliğine girmiştir. H izan, Van Gölü’nün güneyinde sarp bir bölgede yer almaktadır. Bitlis iline bağlı 971 kilometre karelik yüz ölçüme sahip şirin bir ilçedir. Bitlis il merkezine uzaklığı Tatvan üzerinden 75 kilometre, Bölükyazı üzerinden 45 kilometredir. Vanİran transit Yolu üzerinde yer alan Tatvan’a uzaklığı 47 kilometredir. Doğusunda Gevaş, güneydoğusunda Pervari, güneyinde Şirvan ilçeleri, batısında Bitlis il merkezi ve kuzeyinde Tatvan ilçesi ile çevrilidir. Hizan, fiziki olarak yüksek dağlarla çevrili engebeli bir alana sahiptir. Güneydoğu Toros sıra dağlarının uzantısı olan 2400 metre yüksekliğindeki Panor Dağı ilçenin batısında yer alır. Hizanın doğusunda yer alan 2950 metre yüksekliğindeki Sinegir Dağı ile İlçenin Güneyinde yer alan 2700 metre yüksekliğindeki Haşteri Dağı Hizan’ın en yüksek dağlarını oluşturur. Hizan, ilçe merkezi dahil olmak üzere yerleşim birimlerinin çoğunluğu vadi boylarına kurulmuştur. Arazinin engebeli olması, ekilebilir arazilerin vadi boylarında yoğunlaşması, su kaynaklarının çoğunluğunun vadilerde olması ve ulaşımın ancak vadilerde sağlanabilmesi gibi nedenlerden dolayı yerleşim birimleri buralara kurulmuştur. 17 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN 19 Fotoğrafçı Adı Soyadı HİZAN HAKKINDA lçede genel olarak karasal iklim hakim olmakla beraber birçok bölgesinde de mikro klima iklim özellikleri görülmektedir. İlçe denizden 1450 metre yüksekte olup yaz mevsiminde ortalama en yüksek ısı 32, kış mevsiminde ortalama en düşük ısı -15 derece civarındadır. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. İlkbahar ve son bahar ayları bol miktarda yağmur yağar. Kuzey ve güneyde yer alan yörelere göre daha fazla yağış alır. Kuzeydeki Tatvan ilçesine göre daha sıcak, güneydeki Şirvan ilçesine göre daha soğuktur. İlçenin 1000 mm’ye yakın yağış alması birçok bitki türünün yetişmesine zemin hazırlamıştır. İlçede çok sayıda doğal su kaynağı bulunmaktadır. Su kaynakları ilçenin içme suyu ve tarım arazilerinin sulama ihtiyacında kullanılmaktadır. Hizan’ın en önemli akarsuyu Nazar Çayı ve kollarıdır. İlkbahar mevsiminde karların erimesi ve yoğunlaşan yağmurla birlikte seviyesi yükselen Nazar Çayı ağustos ayında seviyesi oldukça düşmektedir. Bu durum yaz kuraklığından kaynaklanmaktadır. Çiçek çeşitliliği çok olan Hizan’ın yüzde yüz doğal olan balı da bu bereketin bir sonucu. Fotoğrafçı Adı Soyadı İ Fotoğrafçı Adı Soyadı HİZAN İKLİMİ Fotoğrafçı Adı Soyadı 18 Akar suları, dereleri, şelaleleri ve göletleri ile Hizan, hem görsel şölen, hem de bereket sunuyor... İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN HİZAN HAKKINDA Tarım arazilerinin tamamına yakını küçük işletmeler olarak kullanılmaktadır. İlçede yetişen başlıca ürünler; buğday, arpa, tütün, yem bitkileridir. Ailelerin kendi ihtiyaçlarını karşılamak üzere sebzecilik faaliyetleri de yapılmaktadır. Hizan’da yetiştirilen başlıca meyveler ceviz, fındık, üzüm ve elmadır. İlçenin ekonomik yapısı geçmişten günümüze benzerlik arz etmiştir. Başlıca ekonomik faaliyetler; hayvancılık, tarım, meyvecilik ve arıcılıktır. İlçe, gelişmişlik düzeyi bakımından ülke düzeyinde son sıralarda yer almaktadır. İlçenin 53 köyünde arıcılık yapılmaktadır. İlçede 6000 eski usul ve 13000 yeni usul kovandan 334 ton bal ve 13 ton bal mumu üretilmektedir. İlçede İlçenin bir diğer gelir kaynağı da ormancılıktır. İlçe topraklarının %38’ini ormanlık sahalar oluşturur. Ormanlık alanların hakim ağaç türü meşedir. İlçedeki ormanların bilinçsizce kesilmesi ve yakacak olarak kullanılması tahribata neden olmakta ve doğal dengeye zarar vermektedir. İlçede tarımsal faaliyatlerin yanı sıra ticaret de yapılmaktadır. Yapılan ticaret hayvan alım satımı ve ilçede üretilen ceviz, üzüm, nar, fındık, bal ve tütünün pazarlanması şeklinde gerçekleşmektedir. Fotoğrafçı Adı Soyadı izan’ın, 971 kilometre karelik alanı kullanım durumuna göre; %10’u tarım arazileri, %35’i mera ve yayla arazileri, %38’i ormanlık saha arazileri, %1’i yerleşim amaçlı kullanılan araziler ve %16’sı kayalık ve kullanılamayan diğer arazilerden oluşmaktadır. Tarım arazilerinin %88’inde sulu tarım ve %12’sinde ise kuru tarım yapılmaktadır. Mera ve yayla arazilerinde hayvancılık yapılmaktadır. Eldeki verilere göre ilçede 6200 büyükbaş, 75000 küçükbaş ve 1190 adet tek tırnaklı hayvan bulunmaktadır. Yüzde yüz doğal olan Hizan balı, gerçek bir lezzet vaat ediyor... Fotoğrafçı Adı Soyadı H Meyvecilik ilçe ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. İlçede 1300 ton üzüm, 680 ton ceviz, 460 ton fındık, 140 ton elma ve 110 ton armut üretilmektedir. Hizan’ın doğallığını kaybetmemiş köylerinde otantik bir yolculuğa çıkabilirsiniz... Otlaklarda yetişen hayvanlardan yüzde yüz doğal et ve süt elde ediliyor. Fotoğrafçı Adı Soyadı EKONOMİ ve TİCARET İlçemizde tarımsal faaliyetler, arazinin dağlık ve engebeli oluşu nedeni ile ancak vadi tabanlarında yapılabilmektedir. Tarımsa faaliyetlerle ilgili eldeki verilere göre ilçede l1260 ton buğday, 35 ton arpa, 13 ton kuru fasulye, 150 ton tütün, 40 ton patates, 3600 ton yonca ve 35 ton korunga üretilmiştir. 21 Fotoğrafçı Adı Soyadı üretilen kara kovan balı Türkiye piyasasında tanınmaktadır. Fotoğrafçı Adı Soyadı 20 İlçenin sarp doğal yapısı kağnı kullanımını gerektiriyor... Merkezdeki ve köylerdeki konutların çoğu kagirdir. Kagir yapıdaki konutlar ilçenin tarihinden izler taşımaktadır. Bitki çeşitliliği ve bereketli topraklarıyla bilinen Hizan ve köylerinde yemek çeşitliliği de bir hayli fazla. Dağlardan toplanan taze otlardan elde edilen yemeklerin tadına doyum olmuyor. Sınırlı sayıda ve kapasitede küçük sanayi işletmeleri vardır. Atölye şeklinde hizmet veren işletmelerdeyse geleneksel yöntemlerle üretim yapılmaktadır. Eski su değirmenleri, demirci atölyesi ve köylerde süt ürünlerinin işlenmesinde kulanılan tezgahlar bu işletmeler arasında sayılabilir. Fotoğrafçı Adı Soyadı Günümüzde birçok yerde artık kullanılmayan tandır, Hizan köylerinde halen kullanılmaya devam ediliyor ve tandır ekmeği eski usülllerle pişirilerek sofralara lezzet katıyor. İlçenin çeşitli yerlerinde teşvik amaçlı plastik sera inşa edilmiş ve bu seralarda sebze üretimi yapılmaktadır. İlçe nüfusunun % 70’i tarım ve hayvancılıkla iştigal etmekte olup, birinci derecede hayvancılık, ikinci derecedeyse tarla ziraatı ve meyvecilik temel geçim kaynağıdır. İlçenin önemli bir gelir kaynağı da tütünden elde edilmektedir. Fotoğrafçı Adı Soyadı İlçe merkezi 10.258 (toplam nüfusun %25.20’si), köyler ve Kolludere Beldesi 30.439 (toplam nüfusun %74.80’i), Toplam nüfus 40.697’dır. Ortalama nüfus yoğunluğu km. kareye 42 kişi olup, bu oran Türkiye ortalamasının altında yer almaktadır. Fotoğrafçı Adı Soyadı Fotoğrafçı Adı Soyadı DEMOGRAFİ 23 Fotoğrafçı Adı Soyadı İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN HİZAN HAKKINDA Fotoğrafçı Adı Soyadı 22 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN YÖRESEL LEZZETLER Fotoğrafçı Adı Soyadı 24 Türkiye’nin en leziz balllarından biridir Hizan balı... HİZAN BALI H izan’a gelmişken balından tatmak ve dönerken de mümkünse satın alıp öyle dönmenizi tavsiye ediyoruz. Birçok hastalığa şifa olan Hizan balı, lezzetini ve şifa kaynağını geven ve diğer çiçek çeşitliliğinden alıyor. Yüzde yüz doğal olan bal üretiminde özellikle kara kovan balı ilk sırada geliyor. Mide ve akciğer rahatsızlıkları gibi birçok hastalığa iyi gelen kara kovan balı, mumu ve kovanı da dahil olmak üzere arılar tarafından üretiliyor ve hiç insan eli değmiyor. Karakovan balı, insan eli değmeden kovanı ve bal mumu da dahil olmak üzere arılar tarafından üretiliyor... Karakovan balı birçok hastalığa iyi geliyor... 25 26 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN YÖRESEL LEZZETLER ŞİFA BALEVİ H izan merkezde bulunan Şifa Balevi, başta karakovan balı ve Guzbez olmak üzere yöreye özgü çok sayıda bal çeşidini bulabileceğiniz bir mekan. Hizan Bal Üreticileri Birliği her yıl Ekim-Kasım aylarında KaraŞİFA BALEVİ kovan Balı Festivali düzenliyor. Seyithan Ekinci Hizan Bal Üreticileri Birliği Başkanı 0536 830 23 25 Celal Yaldız 0507 763 37 00 GUZBEZ H izan’a özgü bir tatlı çeşidi olan Guzbez, Hizan’ın doğal balı ve yine Hizan’da yetişen cevizin karışımından elde ediliyor. Güçlü bir enerji depose olan Guzbez, lezzeti ile de damaklarda uzun sure devam eden bir tat bırakıyor. HİZANİ BALEVİ H izan’da üretilen bal çeşitleri ve Guzbez tatlısını bulabileceğiniz mekanlardan biri olan Hizani Bal, ilçe merkezinde çarşıda yer alıyor. Uğramadan geçmeyin. HİZANİ BALEVİ 0434 611 23 00 27 28 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN YÖRESEL LEZZETLER Ceviz yaprağı haşlanıp, suyu ile saçlar yıkanırsa kepeklenmeyi önlüyor. HİZAN CEVİZİ T amamen doğal olan Hizan cevizi ile ilgili şunlar söylenebilir; Ceviz ağaçlarının evlere çok yakın dikilmemesi ve etrafı kapalı ceviz bahçelerinde saatlerce şekerleme yapmanın sakıncalı olduğuna dikkat çekilse de, kökü, yaprakları, kabuğu ve meyveleriyle tam bir şifa kaynağı olduğu artık herkes tarafından bilinir. Bilimsel çalışmalar sonucunda cevizin damar koruyucu, ishal kesici, cildi temizleyici, siğil giderici, hipoglisemik ve tümör engelliyici özelliklerinin olduğu belirlenmiştir. Ceviz kan dolaşımını karaciğer fonksiyonlarını düzenler, serum kolesterolünün azalmasını sağlar ve Anormal Antikor oluşumunu engeller. Omega 3 ve 6’nın Mucizeleri Cevizi diğer sert kabuklu meyveler arasından öne çıkaran özellik; Omega 3 ve Omega 6 gibi çoklu doymamış yağ asitlerini yüksek oranda barındırmasıdır. Damar dostu antioksidan ve yaşlılık engelleyici cevizin içerdiği E vitamini şeker hastalığının gelişimini engeller. Kalp, damar, beyin ve sinir fonksiyonlarını düzenler, yaraların iyileşmesine faydalı olur, Prostat Kanserinden korur. Yapılan çalışmalarda, haftada toplam 2-3 avuç ceviz yiyenlerin kalp krizi geçirme riskinin yemeyenlere göre yüzde 50 daha az olduğu görülmüştür. Cevizde bulunan E vitamini, lif ve doymamış yağlar kalbi korur. Yaprağı haşlanıp, suyu ile saçlar yıkanırsa kepeklenmeyi önler. Yeşil ceviz meyvelerinin kabukları kaynatılarak içildiğinde de erkeklerde cinsel gücü artırmaktadır. 29 30 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN YÖRESEL LEZZETLER Karadeniz Bölgesi’nden sonra en çok fındık üretimi yapılan yöre “Hizan’dır.” HİZAN FINDIĞI F ındık üretiminin yaygın olduğu 15 köyde yılda 650-700 ton fındık elde ediliyor. İlçeye bağlı 15 köyde 5 bin dekarlık alanda fındık üretimi yapılıyor ve 400 aile fındık üretimi ile geçimini sağlıyor. Yaylacık, Çalışkanlar, Yolbilen ve Sarıtaş köylerinde yaygın olarak fındık üretimi yapılmaktadır. yapısı var ayrıca fındık, bölgenin meyilli arazilerini, yağmur ve rüzgar erozyonuna karşı koruyan en iyi kültür bitkisidir. Fındığın meyvesi, çerezlik olarak tüketilebildiği gibi, pasta, kek, helva, tatlı ve çikolata sanayisinde de kullanılmaktadır. Fındığın budama atıkları ve meyvenin sert kabuğu bölge halkının yakacak ihtiyacını karşılamaktadır. Fındık bu köylerin temel geçim kaynağını oluşturuyor. Fındık yetiştiriciliği bakımından Hizan’da uygun bir iklim ve toprak Karadeniz Bölgesi’nden sonra en çok fındık üretimi yapılan yöre “Hizan’dır.” Hizan’daki fındık üretimi giderek yaygınlaşmaktadır. 31 32 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN YÖRESEL LEZZETLER HİZAN NARI N ar taneleri ve suyu pek çok derdin devasıdır. Hizan’da tamamen doğal ortamda yetişen narın başlıca faydaları ve tüketimi; Yaz mevsiminde serin meyve suyu veya ferahlatıcı bir kokteyl olarak tüketilen nar, sağlık bakımından da özellikle kış mevsiminde bol bol tüketilmesi gereken bir meyvedir. Narın insan sağlığına olan faydalarını saymakla bitirmek mümkün değil. Adeta bir ‘ilaç’, hatta antibiyotik olan nar, özellikle bağışıklık sistemini güçlendirerek pek çok hastalıktan koruyor. Hizan’ın en leziz tatlarından biri de narıdır... İlçede yetişen nar pek çok hastalığa iyi geliyor... Bağışıklık sistemini güçlendiren ve adeta antibiyotik görevi gören nar, özellikle kış aylarında tüketiliyor... 33 34 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN KONAKLAMA HİZAN MERKEZE VARIŞ H izan’a varınca, öncelikle ilçe merkezinde bulunan Öğretmenevi’ne girişlerinizi yaptıktan sonra varış saatinize göre ilçe merkezinde bulunan restoranlardan birine giderek yöre mutfağının lezzetlerinin tadına varın. İlçede bulunan öğretmenevi güler yüzlü personeli ve nezih ortamıyla rahat bir konaklama imkanı sunuyor... HİZAN ÖĞRETMENEVİ H izan merkezde bulunan Öğretmenevi, 63 yatak kapasiteli olup toplam 30 odadan oluşmaktadır. Bu odaların 28 tanesi normal 2 tanesi suit oda şeklindedir. Öğretmenevinde hizmetler oda + kahvaltı şeklindedir. P HİZAN ÖĞRETMENEVİ www.ogretmenevine.com 0434 611 22 63 35 36 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN YEME - İÇME DARÜNÜS D arünüs İlçe merkezine yaklaşık 15 dakika mesafede olan alabalık tesislerinin bulunduğu ve ilçenin en popüler yeme içme makanlarından bir tanesidir. Buraya Bitlis, Van, Ahlat ve Adilcevaz gibi yakın yerlerden de insanlar sıklıkla balık yemeye geliyor. Dağların altından gelen buz gibi soğuk sularda yetiştirilen balıklar, lezzetlerini bu soğuk sulardan alıyor. Darünüs’te balık dışında işletmecilerin kendi yetiştirdikleri hayvanlardan elde ettikleri yüzde yüz doğal olan et ürünleri de bulunuyor. Darünüs, Hizan’ın doğal güzelliklere sahip yerlerinden... Darünüs’teki alabalığın tadını başka bir yerde bulamazsınız... Dağların altından gelen buz gibi sularda yetiştirilen alabalık ve yüzde yüz doğal et yemekleriyle kendinizi şımartın... DARÜNÜS İhsan Ekinci 0535 238 23 40 37 38 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN YEME - İÇME KIVILCIM RESTAURANT Geçmişle günümüze ait ne varsa Hizan’da var... Hizan’da nostaljinin tadını çıkartın... YÖREM ÇAY BAHÇESİ Ö zellikle öğrenci, memur ve gençlerin tercih ettiği geniş bir bahçe üzerine kurulu açık ve kapalı alanları bulunan nezih bir mekan. Adı her ne kadar tabelada çay bahçesi olarak geçse de, kafe tarzında hizmet veren Yörem’de canlı müzik eşliğinde sakin ve huzurlu bir zaman geçirebilir, sıcak bir kahve ile günün yorgunluğunu üzerinizden atabilirsiniz. YÖREM ÇAY BAHÇESİ Ercan Çelik 0507 033 61 05 Ö ğretmenevi’nin hemen yanında bulunan Kıvılcım Restaurant, özellikle et yemekleri yemek isteyenlerin tercih ettiği mekanların başında geliyor. Hizan’a yolunuz düşerse mutlaka Kıvılcım Restaurant’a giderek sac kavurmanın tadına bakın... KIVILCIM RESTAURANT Ercan Zorlu 0536 744 51 11 39 40 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN YEME - İÇME GÜVEN AKMAR PASTANESİ 0434 611 25 95 İlçe merkezinde çarşıda bulunan Güven Akmar Pastanesi, tatlı ve içecek seçenekleri ile hizmet veriyor. Tatlı molası ile kendinizi şımartabileceğiniz bir mekan. ŞİMŞEK ULUCAN PASTANESİ 0434 611 16 61 İlçe merkezinde çarşıda yer alan Şimşek Ulucan Pastanesi, zengin tatlı seçenekleri ile yörenin uğrak yerlerinden. TANTUNİ KÖZDE KEBAP Ö ğretmenevi’ne 5 dakikalık yürüme mesafesinde olan Közde Kebap, kebap, lahmacun ve pide çeşitleri gibi etli yemekleriyle ünlü. Hizan’da kebap, lahmacun veya pide gibi yemeklerin tadına varmak isteyenlerin beğenisine hitap edebilecek bir mekan. 0434 000 00 00 İlçenin en gözde yemek yeme yerlerinden biri de tantunici... Buradaki tantuninin tadı bitki çeşitliliği bol olan doğada yetişen hayvanlardan geliyor... Hizan’a gelmişken mutlaka tantunisini tadın... KÖZDE KEBAP 0531 582 04 34 41 42 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN HİZAN MUTFAĞI HİZAN MUTFAĞI H izan mutfağı hem çeşitlilik, hem de lezzet açısından taktire şayandır. Eti ve sütü tamamen doğal olan Hizan mutfağında, kullanılan sebzeler de bahçeden geliyor... Geçmişte pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Hizan’da bu medeniyetlerin izine yemeklerde de rastlamak mümkün... Adeta görsel şov sunan yemekler, lezzetleriyle de büyülüyor... 43 44 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN HİZAN MUTFAĞI Hizan’ın çok sevilen ayran aşı çorbası adeta bir lezzet pınarı... Hamarat Hizan kadınları Anadolu’nun binlerce yıllık lezzet geleneğini sürdürmeye devam ediyor. Hizan’a özgü kabak dolması, kabağın yaprakları incecik doğranarak sarma gibi yapılıyor. İlçeye özgü perde pilavının tadına başka hiçbir yerde rastlayamazsınız... Bahçeden toplanan doğal sebzelerden elde edilen turşu, Hizan’ın en önemli lezzetlerinden. Hizan mutfağı denince ilk akla gelen yemeklerden olan içli köftenin tadına doyum olmuyor... 45 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN ESKİ SU DEĞİRMENİ A Aşê Avê değirmenine giderek su değirmeninin çalışma şeklini yerinde görebilir, köylülerden bu yönde bilgiler alabilirziniz... şê Avê veya Aşê Kapanê olarak bilinen su değirmeni, Awani olarak bilinen bir Ermeni’den kalma oldukça eski bir değirmen. Tarih meraklısı olan, eskiyi yerinde görmek, o günleri gözünde canlandırmak isteyenlerin mutlaka görmesi gereken bir yer. Değirmene gittiğinizde şimdiki sahipleri olan köylülerden hikayesini yerinde dinleyebilir, eskiye dair hoş bir sohbetin tadına varabilirsiniz. 47 Fotoğrafçı Adı Soyadı AŞÊ KAPANÊ DEĞİRMENİ Fotoğrafçı Adı Soyadı 46 AŞÊ KAPANÊ Aşê Avê, Ermenilerden kalma en güzel su değirmeni örneklerinden... 48 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN GİTAR YAPIMI CEVİZ AĞACINDAN GİTAR YAPIMI H Hizan’ın ceviz ağacndan üretilen elekro gitarları birçok ülkeye ihraç ediliyor.... izan’da ceviz ağacından elektro gitar yapılıp İngiletere, Amerika, İsviçre, Avusturalya ve Norveç gibi ülkelere satışı yapılıyor. Üstelik burası dünyada ceviz ağacından elektro gitarın yapıldığı tek yer. Normalde ceviz ağacından silah kabzalarının üretildiği atolyede çalışan Faruk Yılmaz, müziğe olan tutkusunun da etkisiyle silahı sanata çevirmeye karar vermiş ve gitar yapımını biraz araştırdıktan sonra bu yola koyulmuş. Türkiye’nin birçok yerinden müzikle uğraşanların ziyaret ettiği ve çok olumlu şeyler söylediği ceviz ağacından elektro gitar yapımını yerinde görebilir ve bu konuda bilgi alabilirsiniz. Faruk Yılmaz, silah kabzası yapımında kullanılan ceviz ağacından elekro gitar yaparak tercihini sanattan yana kullanıyor... GİTAR YAPIMI Faruk Yılmaz 0535 286 32 51 0434 611 29 99 www.bitliselektrogitarfyz.com 49 50 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN KİLİSELER Hizan birçok medeniyete ev sahipliği yaptığı gibi, çok sayıda inancın da beşiği olmuştur. İlçede Kolludere Kilisesi, Yemişli Kilisesi gibi birçok kilise kalıntısını ziyaret ederek Hizan’ın tarihine yolculuk edebilirsiniz... DÖKÜKTAŞ KİLİSESİ D öküktaş, Bitlis ilinin Hizan ilçesine bağlı bir köydür. Köyün adının nereden geldiği ve geçmişi hakkında bilgi yoktur. Apranax Kilisesi, tarihi çeşme ve birden fazla kilise bulunmaktadır. Bitlis iline 119 km, Hizan ilçesine 68 km uzaklıktadır. DÖKÜKTAŞ KÖYÜ İlçede zamana meydan okuyan kiliselerden biri de Döküktaş Kilisesi. aynı zamanda ilçenin en çok bilinen kiliselerinden olan Döküktaş Kilisesi de Hizan’ın mutlaka görülmesi gereken yerlerinden... Yemişli Kilisesi 51 52 YAKIN YERLER / GAYDA İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN GAYDA H izan’a gelen herkesin mutlaka gitmesi gereken yerlerden bir tanesi de Gayda’dır. Muhteşem doğasıyla adeta büyüleyen Gayda’da başta Gavs-ı Hizan medresesi ve Şeyh Muhammed Türbesi’ni ziyaret etmek olmak üzere bisiklet safari, foto safari, motocross, Jeep safari, atv safari, avcılık, mantar safari, doğa gözlem gibi etkinlikler ile Gayda Göleti’nde kanoya binmek gibi çok sayıda aktivitede bulunmak mümkün. Gayda Göleti, civardaki köyler ve Gayda’nın doğası Hizan’ın mutlaka görülmesi gereken yerlerinden... 53 54 YAKIN YERLER / GAYDA İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN Gayda Göleti adeta doğanın fotoğrafını çekiyor... Yeşil ile mavi burada bir bütün oluyor... GAYDA GÖLETİ H izan’a yaklaşık 20 dakika mesafede bulunan Gayda Göleti ve çevresi birçok turistik aktivite için oldukça uygun. Burada gölet üzerinde kanoya binilerek güzel zaman geçirilebileceği gibi, bisikletle gölet çevresinde tur atılabilir masmavi gökyüzü ve yemyeşil ağaçların gölette bıraktığı yansımalar fotoğraflanabilir. Göletin çevresi, yürüyüş ve motocross gibi etkinliklerde bulunmak için de oldukça elverişli. GAYDA Gayda Göleti, doğal güzelliklerinin yanı sıra pek çok aktivite için de olanak sağlıyor... Gölet çevresinde bisiklet, motor ve atv safarileri yapabilirsiniz... Gölet çevresinde yürüyüş yapabilir, doğanın muhteşem güzelliklerini fotoğraflayabilir ve kanoya binerek keyifli zamanlar geçirebilirsiniz... 55 56 YAKIN YERLER / GAYDA İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN KANO Gayda Göleti’nde kano keyfi, Hizan’da güzal zaman geçirmek için yapılabilecek çok sayıda alternatif etkinliklerden biri... 57 58 YAKIN YERLER / GAYDA İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN BİSİKLET Hizan’ın doğası bisiklet turları için son derece müsait. Siz de bisikletinizle doğal ve tarihi güzellikler arasında Hizan‘ı keşfe çıkabilirsiniz... 59 60 YAKIN YERLER / GAYDA İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN MOTOCROSS Motorossçuların yeni alternatif rotalarından biri de Hizan. Burada onları keşfedilmemiş doğal rotalar bekliyor... 61 62 YAKIN YERLER / GAYDA ATV SAFARİ Atv tutkunları başta Gayda Göleti ve çevresi olmak üzere, ilçenin birçok farklı noktasında adrenalinin keyfini çıkartıyor... İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN 63 64 YAKIN YERLER / GAYDA İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN FOTO SAFARİ Çok sayıda tarihi eser, binbir çeşit bitki, doğal zenginlikler ve geçmişle günümüzün bir arada yaşandığı Hizan, fotoğraf tutkunları için adeta biçilmiş kaftan... 65 66 YAKIN YERLER / GAYDA İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN OLTA BALIKÇILIĞI Gayda’da bulunan Safter Bey Çiftliği’ndeki gölet, olta balıkçılığı tutkunlarının uğrak yerlerinden... 67 YAKIN YERLER / GAYDA İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN 69 SAFTER BEY ÇİFTLİĞİ / GAYDA G ayda’nın bir diğer güzelliği ise Gayda Çiftliği veya diğer adıyla Safter Bey Çiftliği. Muhteşem bir doğaya sahip olan çiftlikte yılkı halinde dolaşan Arap atları ve ceylanları görebilirsiniz. Çiftliğin içinde bulunan gölet üzerindeki nilüfer çiçekleri adeta büyülüyor. Gölet üzerinde kano keyfi yapıp, olta ile balık avlayabilirsiniz. Doğal güzellikleriyle fotoğraf tutkunları için inanılmaz fotoğrafik fırsatlar sunan çiftlik ve çevresi, Gayda’da mutlaka görülmesi gereken yerler arasındadır. Bereketli topraklarıyla bilinen Hizan’nın bereketine Gayda’da, Safter Bey Çiftliğinde de rastlayacaksınız. Dümdüz ovaları, tarlaları, yemyeşil ve çeşit çeşit meyve ağaçlarıyla dolu çiftlikte, doğanın kusursuz güzelliğine tanık olacaksınız. Eski evler arasında dolaşırken tarihi soluyacaksınız... Fotoğrafçı Adı Soyadı 68 Safter Bey Çiftliği’nin içinde bulunan gölet, üzerindeki nilüfer çiçekleriyle büyüleyici bir atmosfer sunuyor. İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN Safter Bey Çiftliği’nin içinde bulunan gölette balık tutarak güzel zaman geçirebilirsiniz... Çiftlikteki ağaçlardan taze meyvelerin tadına bakabilirsiniz... Fotoğrafçı Adı Soyadı YAKIN YERLER / GAYDA Doğanın bütün güzelliklerini bir arada bulabileceğiniz Hizan’da birbirinden güzel fotoğraflar elde edebilirsiniz... Çok sayıda meyve ağacından birçok doğal meyveyi tadabilirsiniz... Fotoğrafçı Adı Soyadı 70 SAFTER BEY ÇİFTLİĞİ Ağaçların gölgesinde verilen bir molada sohbetin keyfini çıkartın... Safter Bey Çiftliği Gayda’da mutlaka görülmesi gereken yerlerden... 71 72 YAKIN YERLER / GAYDA İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN Gavs-ı Hizani türbesini, yaşadığı evi ve Gavs-ı Hizani Camii’sini ziyaret edip buralarda dua edip huzur yolculuğuna çıkabilirsiniz... SEYYİD SIBĞATULLAH EL ARVASÎ (R.A) NAMI DİĞER GAVS-I HİZANİ B ediüzzaman Saidi Nursi’nin doğumunu önceden müjdelediği söylenen Gavs-ı Hizani veya diğer adıyla Seyyid Sıbğatullah el Arvasî (R.A), Nakşibendi Tarikatı’nın en önemli dini önderlerinden biridir. Gayda’da bulunan Gavs-ı Hizani Türbesi ve Gavs-ı Hizani Camisi her yıl yurt içi ve yurt dışından binlerce kişi tarafından ziyaret ediliyor. Gayda’da bulunan türbesine giderek dualar edebilir, bir zamanlar talebelerine ders verdiği Gavs-ı Hizani Camii’sini yerinde görebilirsiniz. Gavs-ı Hizani türbesinin çevresinde bulunan mezarlık da yine Gayda’nın en fazla ziyaretçi alan yerlerinin başında gelmektedir. Bu mezarlık bölge halkı için o kadar önemlidir ki, birçok insan Gavs-ı Hizani’den ötürü buraya gömülmek ister. Etrafı yeşillikler ve meyve ağaçlarıyla kaplı bu alanda bulunan eski evler arasında gezip, nostaljiyi fotoğraflayarak ölümsüzleştirebilirsiniz... GAVS-I HİZANİ TÜRBESİ Nakşibendi Tarikatı’nın en önemli şeyhlerinden biri olan ve Bediüzzaman said Nursi’nin doğumunu müjdeleyen Gavs-ı Hizani’nin türbesi Gayda’nın en fazla ziyaretçi alan yerlerinden... 73 74 YAKIN YERLER / GAYDA İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN Gavs-ı Hizani’nin yaşadığı evi ziyaret ederek, hayatı hakında bilgiler alabilirsiniz... GAVS-I HİZANİ KİMDİR? Y aşadığı devrin en büyük velisi evliyaların kutbu, Allah’ın isim ve sıfatlarının onların şahsında ortaya çıktığı Kutub makamının bir adım ötesindeki makama “Gavsiyet” makamı denir. Bu makam sahiplerinden ve yaşadığı dönemin Gavs-ı olan olan Gavs-ı Hizani Seyyid Sıbğatullah el Arvasî (R.A)’nin asılları Bağdat’tan gelmedir. Bitlis vilayetinin Hizan ilçesinde yaşadığından dolayı kendisine Gavs-ı Hizani denilmiştir. Yüce şahsiyetlerinin kısaca nesebi şöyledir. Babası Lütfullah (K.S.) babası Abdurrâhman-i Kutup (K.S.) babası Abdullah Veli (K.S.) babası Muhammed (K.S.) babası Muhammed (K.S.) babası Muhammed (K.S.) babası Şeyh İbrahim (K.S.) babası Muhammed-ul Kutup (K.S.) babası Seyyid Kasım-ı Bağdadi el Hüseyni (K.S.). Gavs (R.A.) bu şerefli ve pak sülâlenin içerisinde hicri 1245 (1829)’e kadar İslami ilimler ile meşgul oldu. Bu tarihte Van’da bulunan Şeyh Muhyiddin (K.S.)’in sohbetiyle müşerref oldu. Şeyh Muhyîddin (K.S.) -Sen artık vefat eden evliyaullahtan menfaat alma kabiliyetine ulaştın. buyurdu. Gavs-ı Hizani (K.S.)’ın oğlu Şeyh Bahaüddin (K.S.) ve halifesi Seyda-i Taği (K.S.) Gavs-ı Hizani’nin Hızır (A.S.) ile müşerref olarak ondan da istifade ettiğini bildirmişlerdir. (Gavs-ı Hizani’ye bu yüzden “üveysi” denilir). Tasarrufat ve kerametinin çokluğu ile anılan Gavs-ı Hizani (K.S.) 1287 (1870)de vefat etti. Hayatı boyunca insanların hidayeti ile uğraşırdı. Talebelerinin onun muhabbetinden kalpleri yanardı. Çok kişiler onun vasıtasıyla evliyalık derecesine ulaşmışlardı. Alimler onun yüce eşiğinde toplanıp grup grup onun kapısına gelirdi. Tasarrufunun alameti en küçük talebelerinde dahi görülürdü. Talebelerini görenler ilahi cezbe ve muhabbetten sarhoş sanırlardı. Bununla beraber istikametleri gayet çok idi. Hasılı kelam büyüklüğü tariflere sığmayıp güneş gibi apaçık idi. Gavslık makamında bulunduğundan dolayı Gavs-ı Hizani’nin tasarrufları ahirete intikalinden sonra da devam etmekte olup, bölge halkı sık sık kabrini ziyaret ederek feyz almaktadır. 75 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN 77 Fotoğrafçı Adı Soyadı YAKIN YERLER / KAYALAR KÖYÜ Fotoğrafçı Adı Soyadı Eski Hizan’ın merkezi olan bugünün Kayalar Köyü’ndeki huzur çocukların yüzüne yansıyor...... Doğanın en güzel yansımaları Kayalar Köyü’nde de kendini gösteriyor... KAYALAR KÖYÜ G ayda’ya 10 dakika mesafede bulunan Şeyh Muhammed’in türbesinin de bulunduğu Kayalar Köyü’nün eskiden Hizan’ın merkezi olduğuna inanılıyor. Doğa ile iç içe olan bu köyde, Bizans döneminden kalan kale duvarları tüm görkemiyle adeta zamana meydan okuyor. KAYALAR KÖYÜ Fotoğrafçı Adı Soyadı 76 Kayalar Köyü, gerek köydeki Bizans kale duvarları, gerekse de Şeyh Muhammed’in türbesinden dolayı Hizan’ın en fazla ziyaretçi alan yerlerinden... Köyün doğal güzellikleri de ziyaretçi çekiyor... YAKIN YERLER / KAYALAR KÖYÜ İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN 79 Fotoğrafçı Adı Soyadı 78 Bölgeden birçok aile ruh sağlığı bozuk çocuklarını ortası delik taşın içinden geçerek şifa bulsunlar diye Kayalar Köyü’ne getiriyor... ŞEYH MUHAMMED TÜRBESİ S Kayalar Köyü’ndeki sahabe olduğuna inanılan Şeyh Muhammed Tübesi’ne giderek dua edebilirsiniz... ŞEYH MUHAMMED TÜRBESİ Şeyh Muhammed Türbesi, Hizan’da en fazla ziyaretçi alan yerlerden... Gavs-ı Hizani’nin “Bana gelmeden ona gidin” dediği türbeye giderek dua edebilir iç huzura kavuşabilirsiniz... ahabe olduğuna inanılan Şeyh Muhammed’in türbesi Kayalar Köyü’nde bulunuyor. Mekke veya Medine’den geldiğine inanılan ve Gavs-ı Hizani’nin de “bana gelmeden önce onun türbesine gidin” dediği rivayet edilenn Şeyh Muhammed’in türbesi her yıl binlerce kişi tarafından ziyaret ediliyor. Buraya gelen ziyaretçiler dertlerine derman, hastalıklarına şifa için dualar ediyorlar. Türbenin önünde bulunan içi delik olan taşın, ruh sağlığı bozuk olan çocukların tekrar sağlıklarına kavuşmasını sağladığına inanılıyor. Bundan ötürü Türkiye’nin çeşitli yerlerinden çok sayıda aile, ruh sağlığı bozuk çocuklarını Kayalar Köyü’nde Şeyh Muhammed Türbesi’nin önünde bulunan delikli taştan geçirmek üzere buraya getiriyor. 80 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN YAKIN YERLER TAĞ MEDRESESİ T ağ medresesi, bir zamanlar çok sayıda talebenin yörenin en önemli din alimlerinden olan Şeyh Abdurrahman Taği’den ders aldıkları yerdir. Burası Hizan merkeze yaklaşık 30 dakikalık mesafede dağlarla çevrili yüksek bir tepede doğa ile iç içe bir konumda bulunuyor. Bir zamanlar ilim ve irfan merkezi olan, önemli din alimlerinin yetiştiği medrese ve çevresi günümüzde harabe konumundadır. Burada hala eskiden öğrencilerin eğitim aldıkları ve konakladıkları yerlerin kalıntılarını görebilirsiniz. Medrese yerleşkesinin hemen karşısında bulunan tepede ise, Bizans döneminden kalma kale kalıntıları bütün görkemiyle zamana meydan okuyor. Bediüzzam Said Nursi’nin de 7-8 yaşlarındayken gelip ders aldığı medresenin bulunduğu yerin üzerine şidilerde bir cami inşaa edilmektedir. Cami medresenin aslı korunarak mevcut kalıntıların üzerine inşaa ediliyor. Hizan’dan buraya görkemli dağlar ve dereleri aşarak yapacağınız yolculuğun ardından, eskinin önemli din alimlerinin yetiştiği bu medreseleri görebilir, buralarda dualar edip, kuran okuyabilirsiniz. Tağ medresesine kadar gelmişken burada hala demir dövmeye devam eden demirci ustasının atölyesini ve şifa kaynağı olarak kabul edilen karakovanları da görebilirsiniz. TAĞ MEDRESESİ Tağ Medresesi’nin bulunduğu alanın karşısındaki tepede bulunan Bizans Kalesi bütün görkemiyle adeta zamana meydan okuyor... Bediüzzaman Said Nursi’nin 7-8 yaşlarındayken Nurs Köyü’nden yürüyerek gelip Şeyh Abdurrahman Taği’den ilk derslerini aldığı Tağ Medresesi’ne giderek ibadet edebilir, eski medrese kalıntılarını görebilirsiniz... 81 82 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN YAKIN YERLER ŞEYH ABDURRAHMAN TAĞİ KİMDİR? O n dokuzuncu yüzyılın büyük velîlerinden. İsmi Abdurrahmân olup Tâgî, Tâhî ve Nurşînî nisbeleriyle bilinir. Üstâd-ı A’zam ve Seydâ lakaplarıyla meşhûr olmuştur. Babası, Molla Mahmûd Efendi, annesi Seyyid Molla Muhammed Efendinin kızı Meyâsin Hanımdır. 1831 (H.1247) senesinde Şirvân’da doğdu. 1886 (H.1304) senesinde Bitlis vilâyetine bağlı Güroymak (Nurşîn) ilçesinde vefât etti. Kabri Nurşîn’dedir. Asîl ve temiz bir âileden gelen Abdurrahmân Tâgî’nin bulunduğu ev, halk arasında Sûfî evi olarak şöhret buldu. Çünkü, babası Molla Mahmûd Efendi kemâlât, olgunluklar sâhibi, ilmiyle amel eden, Peygamber efendimizin yüce sünnetine uymakta titizlik gösteren sâlih biri idi. Önceleri Kâdiriyye yoluna girmişti. Sonra Nakşibendiyye yoluna da bağlandı. Aslen hazret-i Hüseyin efendimizin soyundan gelen ve seyyide olan annesi Meyâsin Hanım da sâliha bir kadındı. Babası Molla Mahmûd Efendinin erkek kardeşleri yoktu. Kâdiriyye yoluna mensûb kerâmeti ile meşhûr bir kız kardeşi vardı. Küçük yaşta tavrı ve hareketleri ile dikkat çeken Abdurrahmân Tâgî hakkında anne ve babası; “Cenâb-ı Allah’ın bize lutfettiği bu çocuk başka çocuklara benzemez. Bunun maddî bakımdan ziyâde mânevî yönden yetişmesine ihtimâm göstermeliyiz!” diyerek îtinâ gösterdiler. Dedesi Molla Muhammed’in de en büyük arzûsu onun ilimde ve mâneviyatta yetişmesiydi. Hattâ dedesi çocuğun omuzuna elini koyarak; “Bizim âilemizin ilmi, irsî olarak dededen oğula devâm eder. Halbuki benim oğullarımdan hiçbirisi bendeki ilmi taleb etmedi. İlmime vâris, mirasçı olacak sen varsın.” derdi. Âilesinin de teşvik ve desteğiyle küçük yaşta ilim öğrenmeye başlayan Abdurrahmân Tâgî, Kur’ân-ı Kerîm okumayı öğrendi. Anne terbiyesi ve yaratılışındaki temizlik sebebiyle akranları arasında farkedilir oldu. Oyunla ve boş işlerle meşgûl olmuyor, hep faydalı işlerle ve ilim öğrenmekle vakit geçiriyordu. Abdurrahmân Tâgî, çocukluğuyla ilgili olarak şöyle derdi: “Annemin güzel terbiyesi yüzünden rûhlar âlemiyle ilişkim kesilmezdi. Allah’tan gâfil olmazdım. Çocukların arasında kendimi devamlı kusurlu görürdüm.” Abdurrahmân Tâgî on yaşına basınca, annesi vefât etti. Annesinin vefâtından sonra babası onun terbiyesine ve okutulmasına önem verdi. Şâfiî fıkıh kitaplarından İmâm-ı Râfiî’nin Muharrer adlı eserini okudu. Arapça gramer ilmini öğrenip Hadâik-ud-Dekâik kitâbına kadar babasının yanında okudu. Daha sonra memleketinin meşhûr âlimlerinden Molla Abdüssamed’in yanına gitti. O vefât edince büyük âlim Molla Ziyâüddîn Arvâsî’nin yanına giderek ilim öğrendi. Ondan, Molla Câmî’ye kadar okudu. Molla Ziyâüddîn’in sevgisine kavuşup ondan hiç ayrılmadı. Molla Ziyâüddîn Arvâsî muhabbet ve yakınlıkla ona yöneldi. Bir defâsında; “Muhabbete denk olacak hiçbir şey yoktur.” buyurdu ve muhabbetin özelliklerini açıkladı, muhabbetin üstün olduğunu anlattı. Bu arada çevredeki diğer âlimlerden fıkıh, tefsîr, hadîs gibi dînî ilimleri tahsil etti. Bu ilimlerde yüksek ilim ve derece sâhibi oldu. Okuduğu hocalardan icâzet, diploma aldı. Sonra babasına vakfedilen Ispahart’taki medresede ders vermeye ve talebe yetiştirmeye başladı. Gerek ilim öğrendiği, gerekse ilim öğrettiği medreselerde en fazla yakınlık duyduğu kimseler, dünyâya gönül vermeyenlerdi. Bu sebeple kendisi, dünyâya meyl etmeyen, Allahü teâlânın rızâsına kavuşmayı asıl maksad kabûl eden bir zât idi. Medresede ders verdiği sırada, bâzan talebelerini akan suların kıyılarına, çiçekli bahçelere ve güzel manzaralı tepelere götürerek orada ders verirdi. Dersleri esnasında Allahü teâlânın varlığını ve birliğini gösteren tabîat hâdiselerini anlatırdı. Bâzan ders verdiği kitapta çözümü zor meselelerle karşılaşınca kitabı kapatır, talebelerinden ilâhî aşka dâir bir kasîde söylemelerini ister, sonra bu müşkillerin cevâbını Allahü teâlâdan kendisine bildirmesini dilerdi. “Annemin güzel terbiyesi yüzünden rûhlar âlemiyle ilişkim kesilmezdi. Allah’tan gâfil olmazdım. Çocukların arasında kendimi devamlı kusurlu görürdüm.” Asıl gâyesi, cenâb-ı Hakk’ın rızâsını kazanmaktı. Sevenlerinden birisine bu hususu şöyle anlattı: “Bana yol gösteren bir mürşid-i kâmil, yol gösterici rehbere bağlı olduğum bir tarîkat, yol olmadığı hâlde cenâb-ı Allah beni günahlardan koruyordu. Bir gece kötü bir yere gitmeye niyet ettim. Giderken çamurlu bir yerde ayağım kaydı ve yere düştüm. Eve dönüp elbisemi yıkamaya başladım. Temizliğimi sabah olduğunda bitirebildim.” 83 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN YAKIN YERLER DEMİRCİ ATÖLYESİ Fotoğrafçı Adı Soyadı 84 Tağ Medresesi’nin olduğu yerleşke üzerinde bulunan demirci atolyesi, zamana inat işlemeye devam ediyor. Atolyede eski tip ocaklarla ve eski usüllerle demir eritilerek bölge insanının günlük hayatta kullandığı orak, balta, kazma, keser gibi demirden aletler yapılıyor. Tağ Medresesi’nin görülmeye değer en otantik yerlerinden olan demirci atölyesinde demirden alet yapımını yerinde gözlemleme fırsatını kaçırmayın. DEMİRCİ ATÖLYESİ Demirci atölyesinde eski usüllerle demirden alet yapımını yerinde görebilir, demir dökümü ile ilgili bilgiler edinebilirsiniz... Tağ Medresesi’nin bulunduğu tepede eski usullerle demirden aletler yapan bir atölye bulunuyor... Kullanılan fırından, yapılan aletlere kadar tamamen eski usüllerin kullanıldığı atölye görülmeye değer... 85 86 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN YAKIN YERLER Tamamen doğal olan şifa kaynağı karakovan balı, lezzetini geven bitkisinden alıyor... KARAKOVAN BALI H izan hakiki karakovan balı, Türkiye’nin en kaliteli ve insan eli değmeden tamamen doğal ortamda peteği ve mumu arı tarafından yapılan balıdır. Türkiye ortalamasının üstünde çiçek çeşidinin olduğu ve zirai ilaçlardan uzak, yüksek rakımlı bölgede arılar tarafından yapılıyor. Türkiye’nin en kaliteli ve hakiki doğal karakovan balı, Hizan karakovan balıdır. Tağ Medresesi’nin bulunduğu yerde karakovanları da yerinde görüp bu konuda detaylı bilgi alabilirsiniz. KARAKOVAN BALI Seyithan Ekinci Bal Üreticileri Birliği Başkanı 0536 830 23 25 87 88 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN FEQÎYÊ TEYRAN Derler ki şu kürre-i arzda kuşların diline vakıf olmuş bir Hz Süleyman vardır, bir de Feqîyê Teyran... Sesi, sözü ve yazdıklarıyla bir döneme damgasını vuran ve yazdığı eserlerin günümüzde de büyük bir beğeniyle okunduğu Feqîyê Teyran’ın Dayılar Köyü’ndeki mezarı da edebiyat severlerin önemli ziyaretgahı konumunda... FEQÎYÊ TEYRAN TÜRBESİ F eqîyê Teyran veya Fakî-yi Tayran (1590 - 1660), asıl adı Muhamed olan Kürt şair, masal ve destan yazarı. En önemli eseri Hespê Reş’tir (Kara At). Bu eser 1965’te Moskova’da Kürtçe-Rusça olarak yayınlandı. nen eseridir. Anlamı; “Kuşların konuşması”dır. En çok bilinen ismi Feqîyê Teyra(n) olmakla beraber şiirlerinde; Feqê Têra, Feqîyê Gerok, Meksî, Xoce, Mîr Mihê, Mîm û Hê gibi isimler kullandığı saptanmıştır. Döneminde Van Eyaleti’ne bağlı Müküs’de (şimdilerde Van’a bağlı Bahçesaray ilçesi) doğdu. Medrese eğitimi alan Teyran’a Feqîyê ismi, ilimden/talebe kelimesinden; Teyr/kuş ise (Mantık et-Tayr) adlı eserden gelir. Bu, Ferîdüddîn-i Attâr’ın çokça bili- Feqîyê Teyran aslında bir Kürt emirinin oğludur... Nüfuz sahibi olmayı, emirlik yapmayı bir kenara iterek hayatını efsanevi bir kuşu görmeye adamıştır. Yıllarca mezopotamya da ayak basmadık yer bırakmaz. Ziyaret etmediği köy, kuşu bulmak için sorulmadık dengbêj bırakmaz yörede... Herkes bu anka kuşu hakkında bildiklerini söyler; birçok insan bu kuşu bulmak adına yola çıkmış, harap olmuş, kayıplara karışmıştır. Herkes en iyi dileklerini Feqî’ye sunarak azık verir, giyit verir, yatacak yer verir, ardından iyi dilek ederler... Feqî yıllarca bu kuşu bulmak adına gezinir, görülmedik kuş bırakmaz Mezopotamya’da. Günlerden bir gün mavi bir kuş görür, her yer maviye kesilir, sonra apak bir kuş daha görür. Bu kuş başının etrafında üç kez dolaşır, halka çizer, gözden kaybolur... Işıl ışıl parlayan, gözleri kör eden kuşları bulur, heybesine alır. Bu kuşlar Feqî’yi kör etmezler, Feqî’nin içini ışıkla doldururlar, mutluluk olur taşar Feqî’nin yüreği... İnsanüstü sabrı sayesinde kuşların aklına vakıf olur. Onları anlar, hisseder ve arkadaş olur kuşlarla. Sonunda anka kuşunun sesini duyar, öyle bir sestir ki, taş kesilir Feqî’nin yüreği dolar. Hayatında böyle ses duymamıştır ancak güneş doğarken duyulabilen kuşun sesini duymaya vakıf olur... Bu ermişlik mertebesi sonrasında dengbêj olur, kaval ve saz aranır, Bağdat’ta aradığını bulur. Gösterişsiz bir kaval kendisine layık bulunur. Bu sıralarda ünü, şöhreti tüm Mezopotamya’da duyulmuştur. Her gittiği yerde dengbêj Feqîyê Teyran diye bilinir. Kaval ile anka kuşunun sesinin etkisiyle dolan yüreği duyulmamış besteler çalar. Dinleyenler soluksuz kalır, kımıldayamaz adeta büyülenirler... 89 90 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN FEQÎYÊ TEYRAN Hizan merkezde Feqîyê Teyran anısına yapılan park, gençlerin ilgi odağı... Yıllar sonra babasının konağına döner Feqîyê Teyran, Mezopotaya’da adını duyan herkes kendisini dinlemeye gelir. Yıllarca Feqîyê Teyran’ın stranları söylenir, çalınır bu yörede. Bu sırada kendisi hırka giymiş, kemale ermiş, sakal uzatmış, nurlanmıştır... Ve sonunda ölüm vakti gelmiştir Feqîyê Teyran için de. Yer yüzünde ne kadar kuş varsa toplanır Feqîyê Teyran ölmeden önce. Sonunda kimsenin bakamadığı, ışıldamaktan bembeyaz kesmiş bir kuş Feqî’nin yanına gelir. Üç kez başının etrafında döner ve halka yapar. Feqîyê Teyran sonunda hakkın rahmetine kavuşur... FEQÎYÊ TEYRAN TÜRBESİ Kuşların dilinden anladığına inanılan Feqîyê Teyran’ın stranları hala bölgede çalınır ve söylenir... 91 ORTACA KÖYÜ İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN 93 Bediüzzaman Said Nursi’nin akrabalarının yaşadığı ortaca Köyü... ORTACA KÖYÜ Fotoğrafçı Adı Soyadı 92 O rtaca Köyü, Bediüzzaman Said Nursi’nin akrabalarının yaşadığı köydür. Bu köyde Mercan adındaki bacısının torunları yaşıyor. Dilerseniz uğrayıp onlarla da sohbet edebilirsiniz. ORTACA KÖYÜ Nurs Köyü’ndeki yolculuğunuzun ardından, dilerseniz bölgedeki tarihi kilise ve köprüleri de görerek Hizan’ın çok dilli, çok dinli tarihine tanıklık edebilirsiniz. Nurs Köyü’ne 5 dakika mesafede bulunan Ortaca Köyü, ziyaret edilmesi tavsiye edilen yerlerden... 94 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN NURS KÖYÜ NURS KÖYÜ Güzel gören güzel düşünür, güzel düşünen hayatından lezzet alır. Bediüzzaman Said Nursi 95 96 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN NURS KÖYÜ Haksızlığa karşı sükût etmek, hakka karşı bir hürmetsizliktir. Bediüzzaman Said Nursi NURS KÖYÜ Hizan’ın en fazla ziyaretçi alan yeri Nurs Köyü’dür. Bediüzzaman Said Nursi’nin doğup büyüdüğü köy olan Nurs’a her yıl yurt içi ve dışından binlerce ziyaretçi geliyor. Buraya gelen ziyaretçiler, Bediüzzaman Said Nursi’nin doğup büyüdüğü evi, ibadet ettiği camiiyi, dinlenme ve ibadet yeri olan Ent Köyü, aile mezarlığı, medrese, üzerinde namaz kıldığı hazine taşı ve yine gitmekten çok büyük keyif aldığı Ava Berxan Yaylası’nı ziyaret ediyorlar. 97 NURS KÖYÜ / ENT TEPESİ İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN NURS KÖYÜ H Fotoğrafçı Adı Soyadı 98 izan’dan hareketle yaklaşık 45 dadika sonra ulaşılan Nurs Köyü’nde adeta bir huzur karşılıyor insanı. Köyün hemen girişinden itibaren ellerinde kuran ve risaleler ile çeşitli dini kitapların bulunduğu çocuklar, ilk karşılayanlar oluyor. Yüzlerinden gülücüklerin eksik olmadığı birbirinden sevimli çocuklar size yardımcı olmak için adeta birbirleriyle yarışıyorlar. Son derece misafirperver olan köy halkının yardımseverliği ve hoşgörüsü imanla, sevgiyle dolduruyor kalpleri. Nurs Köyü’ne vardığınızda öncelikle üstadın dinlenme ve ibadet için sıklıkla uğradığı Ent tepesine gitmeniz tavsiye olunur. Nurs Köyü’nü tepeden gören Ent, manzarasıyla bütün yol yorgunluğunuzu alacak ve doğanın büyüleyici güzelliğiyle aklınızı başınızdan alacak. ENT TEPESİ Ent Tepesi, Nurs Köyü’nü tepeden en güzel açıyla görebileceğiniz nokta... 99 100 NURS KÖYÜ / MEDRESE İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN MEDRESE Nurs Köyü’nde medresede Kuran veya risaleler okuyabilirsiniz... Ent tepesi olarak da adlandırılan yerde biraz zaman geçirdikten sonra medreseye geçip bahçede abdest alabilir, kuran okuyabilir veya dinlenebilirsiniz. Ahirette seni kurtaracak bir eserin olmadığı takdirde, fani dünyada bıraktığın eserlere de kıymet verme... Bediüzzaman Said Nursi 101 102 NURS KÖYÜ / BEDİÜZZAMAN HAZRETLERİNİN CAMİİ Bediüzzaman Said Nursi’nin bir zamanlar namaz kıldığı eski cami... İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN Eski camiye giderek Kuran veya risaleleri okuyabilir, dualar edebilirsiniz... SAİD NURSİ CAMİİ Günümüzde eski caminin üzerine yeni bir cami inşaa edilmiş ancak üstadın namaz kıldığı cami aynen korunmuştur. Medreseden sonra şaşırtıcı güzellikteki köy yollarında şırıl şırıl akan serin ve berrak sular eşliğinde yürüyerek üstadın bir zamanlar namaz kıldığı camiye gelebilirsiniz. Günümüzde eski caminin üzerine yeni bir cami inşaa edilmiş ancak üstadın namaz kıldığı cami mevcut haliyle korunmaktadır. Buraya girip okuma yapabilir, dilediğiniz kadar kalıp dua ve ibadet edebilirsiniz. Üstadın ibadet ettiği camiide içiniz huzurla dolup taştıktan sonra aile mezarlığına doğru yürüyüşe devam edebilirsiniz. 103 104 NURS KÖYÜ / BEDİÜZZAMAN HAZRETLERİNİN AİLE KABRİSTANI İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN Dünya bütün şâşâsıyla ahirete nisbeten bir zindan hükmündedir. Bediüzzaman Said Nursi Bölgeye özgü taş ve kerpiç evler arasında yapacağınız otantik bir yürüyüşün ardından aile kabristanına varabilirsiniz. Üstadın anne, baba ve akrabalarının mezarlarının bulunduğu kabristanda dua edebilir, çıkışta kabristanın önünden Nurs hatıraları satın alabilirsiniz. SAİD NURSİ AİLE KABRİSTANI Nurs Köyü’nde bulunan Bediüzzaman Said Nursi’nin aile kabristanına gelen ziyaretçiler, burada dualar okuyor... Aile kabristanına giderken yol üzerinde hediyelik eşya dükkanına uğrayabilir, çay molası verip Nurs hatıraları satın alabilirsiniz. 105 106 NURS KÖYÜ / BEDİÜZZAMAN HAZRETLERİNİN EVİ İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN Köydeki aile kabristanını ziyaret ettikten sonra üstadın doğup büyüdüğü eve geçebilirsiniz. Türkiye ve dünyanın dört bir yanından her yıl binlerce ziyaretçinin geldiği turizme açık olan evde, üstadın eserlerinden veya kurandan okuma yapabilir, dualar edebilir, istediğiniz kadar kalıp o maneviyatı soluyabilirsiniz. Burada bulunan gönüllü köylülerden üstadın hayatına dair güzel anılar dinleyebilirsiniz. Üstadın evini de gördükten sonra isterseniz o gece medreselerde konaklayabilirsiniz. Erkek ve kadınların ayrı ayrı konaklayabildiği medreselerde, yaklaşık 40 erkek ile 40 kadının kalabileceği yerler mevcut bulunuyor. Bediüzzaman Said Nursi ve ailesinin bir zamanlar yaşadığı ancak şu anda ziyaretçilere açık olan ev... Nurs Köyü’nden ayrılırken köyün 2-3 km ilerisinde bulunan Ortaca Köyü’ne de uğrayabilirsiniz. SAİD NURSİ’NİN EVİ Bediüzzaman Said Nursi’nin doğup büyüdüğü evi ziyaretçilere açık... Burada istediğiniz kadar kalıp dualar edebilirsiniz... 107 108 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN BEDİÜZZAMAN SAİD NURSİ Elimizde nur var, topuz yok; nur, kimseyi incitmez, ışığıyla okşar. Bediüzzaman Said Nursi BEDİÜZZAMAN SAİD NURSİ KİMDİR? B ediüzzaman Said Nursî, 1878’de Bitlis vilayetine bağlı Hizan ilçesi Nurs köyünde dünyaya geldi. Çocukluğunda çevresindeki medreselerde eğitim gördü. Kendisinde görülen harikulade zeka ve hafıza sebebiyle önceleri Molla Said-i Meşhur diye tanındı. Daha sonra “Zamanın Harikası” anlamında “Bediüzzaman” ünvanıyla şöhret buldu. Talebelik yıllarında temel İslamî ilimlerle ilgili 90 kitabı ezberledi. Her gece bunlardan birini tekrar ediyordu. Bu tekrarlar O’nu, Kur’an ayetlerini derinlemesine anlamasına birer basamak oldu ve her bir Kur’an ayetinin bütün kâinatı ihata ettiğini gördü. 1900’lü yılların başında, doğuda Medresetü-z Zehra adında, din ve fen ilimlerinin birlikte okutulduğu bir İslam Üniversitesi kurmak fikriyle ülkenin yönetim ve hilafet merkezi olan İstanbul’a geldi ve hayatı boyunca bu fikrini gerçekleştirmek için gayret gösterdi. Doğrudan istediği şekilde bir üniversite kuramamakla birlikte dünyanın her tarafına uzanan ilim evleri açılması ile Bediüzzaman’ın hayalini kurduğu ilim yuvaları farklı bir şekilde vücud buldu. 1. Dünya Savaşı yıllarında doğu cephesinde gönüllü alay komutanı olarak hizmet etti. Savaş esnasında yaralanıp 2,5 yıl Rusya’da esir kaldı. 1917’deki Bolşevik İhtilali esnasındaki kargaşadan yararlanıp esaretten kurtuldu. Dönüşte, Genelkurmay’ın kontenjanından Osmanlı’nın en üst düzey dinî danışma merkezi olan Dar-ül Hikmet-il İslamiyye’de görev yaptı. İngiliz- 109 110 İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN BEDİÜZZAMAN SAİD NURSİ lerin İstanbul’u işgali yıllarında onların aleyhinde Hutuvat-ı Sitte adıyla bir risale neşretti. Anadolu’da başlatılan İstiklal mücadelesine destek verdi. 1925 yılında Van’da eğitim faaliyetlerinde bulunurken, o sırada meydana gelen Şeyh Said hareketi sebebiyle, bu harekete karşı çıktığı halde tedbir olarak önce Burdur’a, ardından Isparta ve Barla’ya gönderildi. Burada 8 yıl kaldı. Risale-i Nur isimli Kur’an tefsirinin çoğu bölümlerini burada yazdı. Eserleri ve fikirleri sebebiyle Eskişehir Mahkemesine sevk edildi. Sürgüne gönderildiği Kastamonu’da eserlerini yazmaya devam etti. 1943’te Denizli Mahkemesi’ne, 1948’de Afyon Mahkemesi’ne sevk edildi. Mahkemeler beraatla neticelendi. Ben ekmeksiz yaşarım, hürriyetsiz yaşayamam! Bediüzzaman Said Nursi 1950’de çok partili hayata geçildiğinde dini hak ve hürriyetler genişledi. Bu dönemde eserlerini matbaalarda bastırdı. Bediüzzaman Said Nursi, 23 Mart 1960’ta Hakk’ın rahmetine kavuştu. Eski Said 5 Ocak 1878 1887 1911 1915 1916 1917 1919 1922 Bitlis’in Hizan ilçesi Nurs köyünde dünyaya geldi. Dokuz yaşında Tağ Köyü’ndeki Molla Mehmed Emin Efendi’nin medresesinde öğrenim hayatına başladı. Şam, Emevîye Camii’nde okuduğu hutbe daha sonra Hutbe-i Şamiye adıyla kitaplaştırıldı. Gönüllü olarak albay rütbesiyle Kafkas Cephesi’nde Birinci Dünya Savaşı’na katıldı. Bitlis savunması esnasında yaralanarak Ruslara esir düştü. Sibirya esir kamplarında bir yıl geçirdikten sonra Kostroma Esir Kampından kaçarak İstanbul’a döndü. Cemiyet-i Müderrisîn’in kurucu üyeleri arasında yer aldı. Mustafa Kemal’in daveti üzerine Ankara’ya giderek kendisiyle görüştü. İkinci Said Üçüncü Said 1925 1935 1943 1948 1950 1953 23 Mart 1960 Şeyh Said hareketi sebebiyle, önce Burdur’a, ardından Isparta ve Barla’ya sürüldü. Burada sekiz yıl kaldı. Sürgüne gönderildiği Kastamonu’da eserlerini yazmaya devam etti. Rejime karşı olmaktan tutuklanıp Emirdağ’a sürüldü. “Rejimin temel düzenini yıkmak” iddiasıyla Afyon Cezaevine kapatıldı. Çok partili hayata geçilmesiyle birlikte eserlerini matbaalarda bastırdı. Emirdağ’a yerleşerek Risale-i Nur’un farklı kesimlerden insanlara ulaştırılmasıyla ilgilendi. Urfa’da Hakk’ın rahmetine kavuştu. 111 Vicdan kalp penceresinden bakar. Akıl gözünü kapasa da vicdanın gözü daima açıktır. Bediüzzaman Said Nursi Hizan Kaymakamlığı 0434 611 20 01 Hizan Devlet Hastanesi 0434 611 23 80 Hizan Emniyet Amirliği 0434 611 26 44 Hizan Müftülüğü 0434 611 20 49
Benzer belgeler
Bir Mekân Hizan: İlim ve Âlim Havzası A Place: Hizan: A Reservor of
1.1. Mir Davut Medresesi
Şeref Han, Şerefname’de bu medreseden ve kurucusundan övgüyle söz eder.
16.Yüzyılın başlarında kurulması muhtemeldir. Hizan’nın miri olan, Emir Davud
bin Emir Melik (veya k...
tıklayarak - Meb.k12.tr
Başta Müdürümüz İkram Özdemir, Müdür Başyardımcısı Erdoğan Özdemir olmak üzere tüm emeği geçenlere de teşekkür ederiz..
Resimlerin telif hakkı Mahmut Özdemire aittir.