Temel JALv2 Kavramları

Transkript

Jalv2 ile PIC Programlama
1.BÖLÜM
Sercan TEK
Temmuz 2011
Temel JALv2 Kavramları
Not : Buradaki bazı komutlar jalv2 derleyicisinin 2.4o ve sonraki versiyonları için geçerlidir.
Temel programlama ve elektronik bilginizin olduğu varsayılarak hazırlanmıştır.
Bu Doküman Hazırlanırken Jalv2 derleyicisinin Daima son sürümü kullanılmıştır.
İÇİNDEKİLER
Bölüm: 1 – Temel Jalv2 Kavramları
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
1.8
JAL DİLİ VE SYNTAX DÜZENİ ………………………………………………………………………….
Jalv2'in Desteklediği PIC'ler ….………………………………………..……...........
Jalv2 Derleyicisindeki Yenilikler….……………………….……………………..
Jalv2 Dilindeki Syntax …………………………………………………………………
JALEDİT UYGULAMA GELİŞTİRME ORTAMI ……………...…………...……………………......……….
Jaledit Programının Üstünlükleri …………………………………………….…….....................
JALV2 KAVRAMLARI VE TEMEL KOMUTLARI .……………………………………………..…... ……...
Değişkenler … ……………………………………….……………………….…………..………..……….
Jalv2’ de Değişken Tanımlama Biçimleri ………………………….……………..……….
Jalv2 Gösterim Şekilleri ……………………………………………………........................……….
Sabitler …………………………………………………………………………...............................……….
Dizi Tanımlamaları ………………………………………………………….............................……….
Count Fonksiyonu……………………………………………………………........................……….
Include Komutu …………………………………………………………………..........................………
Açıklama Satırları ……………………………………………………..……………………………….
Takma İsim Kullanımı (Alias) ……………………………………………………..……………….
Adres Atama (Location) ………………………………………………………….....................……….
Operatörler ……………………………………….....………………………….............................……….
Matematiksel Operatörler………………………………………………………………………….
Mantıksal Operatörler……………………………………………………………………...……….
Karşılaştırma Operatörleri………..…………………………………………………….……….
İstenilen Bitlerin Maskelenmesi (Sıfırlanması) ………………………………...……….
İstenilen Bitlerin Setlenmesi (Birlenmesi) ………………………………………………..
Bitlerin Terslenmesi ……….…………….……………………………………………...........……….
İstenilen Bitlerin Terslenmesi……………………………………………….............……….
Tüm Bitlerin Terslenmesi………………………………………………………………………….
KARAR VERME YAPILARI,KOD BLOĞU VE RECORD YAPISI.……………………………................
Karar Verme Yapıları……………………………………………………………………...........………
İf..Then ……………………………………………………………………………....................……….
Case..Of ………………………………………………………………………………….............……….
Block..End Block………………………………………………………………………...........……….
Record Yapısı…………………………………………………………………………..............……..
DÖNGÜLER …………………………………………………………………………………………………….
Forever Loop Döngüsü……………………..………………………………………………….....………
For..Loop Döngüsü …………………………………………………………………………..……….
Using Komutu ……………………………………………………………………………….……….
While Loop Döngüsü…………………………………………………………………………..……….
Repeat Until Döngüsü ……………………………………………………………………...……….
ALT PROGRAM TANIMLAMALARI ………………………………………………………………………….
Procedure Tanımlaması………………………………………………………………………………….
Function Tanımlaması………………………………………………………………………………….
Pseudo Tipinde Alt Program Tanımlaması………………………………………….......………..
Pseudo Tipinde Procedure Tanımlama………………….……………………………...……….
Pseudo Tipinde Function Tanımlama………………………………….………………..……….
Alt Programların Global Olarak Kullanımı…...……………………………………………….
İç içe Alt Program Tanımlama……………………………………………………………………….
PIC ASSEMBLER KULLANIMI………………………………………………………………….....................
Tek Assembler Komutunun Kullanımı……………………………………………………...……….
Assembler Kod Bloğu Kullanımı(Assembler..end assembler) …………………………..
DAHİLİ FONKSİYONLAR……………………………………………………………………………………..
Count() Fonksiyonu………………………………………………………………………………………
Defined() Fonksiyonu…………………………………………………………………………………...
_usec_Delay() Fonksiyonu……………………………………………………………………………..
Tipler Arası Dönüşüm Fonksiyonları………………………………………………………….
1
1
1
2
2
2
3
3
3
4
4
5
5
6
6
6
7
7
8
8
9
9
9
9
9
10
10
10
10
11
12
12
13
13
13
14
14
15
15
16
17
18
18
19
19
20
21
22
22
23
23
23
24
24
1.9
1.10
Byte() Fonksiyonu…………………………………………………………………………………...
SByte() Fonksiyonu………………………………………………………………………………….
Word() Fonksiyonu…………………………………………………………………...………………
Sword() Fonksiyonu……………………………………………………………………….…………
Dword() Fonksiyonu……………………………………………………………………….…………
Sdword() Fonksiyonu………………………………………………………………………...………
PRAGMA KAVRAMI…………………………………………………………………………………………..…
Chip Konfigürasyon İfadeleri…………………………………………………………...………...
Alt Program Optimizasyon İfadeleri…………………………………………………………....
FRAME…………………………………………………………...…………………………………………..
INLINE………………………………………………………...…………………………………………...
INTERRUPT………………………………………………...…………………………………………........
JUMP_TABLE………………………………………………...…………………………………………......
KEEP………………………………………………...…………………………………………....................
NOSTACK………………………………………………...………………………………………….............
Kod Optimizasyon İfadeleri………………………………………………...………………………
EXPR_RECUDE………………………………………………...…………………………………………...
CEXPR_RECUDE………………………………………………...………………………………………….
CONST_DETECT………………………………………………...………………………………………….
LOAD_RECUDE………………………………………………...…………………………………………...
TEMP_RECUDE………………………………………………...…………………………………………...
VARIABLE_FRAME………………………………………………………………………………………...
VARIABLE_RECUDE………………………………………………...……………………………………..
Derleyici Konfigürasyon İfadeleri………………………………………………...…………...
BOOTLOADER………………………………………………...…………………………………………......
BLOADER………………………………………………...…………………………………………......
LOADER18………………………………………………...…………………………………………...
LONG_START………………………………………………...………………………………………..
RICKPIC………………………………………………...…………………………………………......
CLEAR………………………………………………...…………………………………………..................
EEDATA………………………………………………...…………………………………………...............
FUSE………………………………………………...…………………………………………....................
IDDATA………………………………………………...…………………………………………...............
MESAJ ÜRETME KOMUTLARI……………………………………………………………………………..….
_DEBUG…………………………………………………………………….…………………….……………..
_WARN…………………………………………………………………….…………………….………………
_ERROR…………………………………………………………………….…………………….……………...
24
25
25
25
25
25
26
26
26
26
26
28
28
29
29
29
29
30
30
30
30
31
31
31
31
31
31
32
32
32
32
32
33
33
33
33
34
KANAKÇA…………………………………………………………………….…………………….…………..
34
Bu Bölümde Jalv2 ile program yazarken kullanacağımız kodların ne işe yaradığını ve
nasıl kullanıldığını örnek ile öğreneceksiniz. Bu yüzden şuan için jalv2 kullanarak yazılmış
programlara yer verilmedi. Ama Yayınlanacak olan bölümlerde daha çok kod yazmaya ve
çevresel aygıtların kullanımına ağırlık verilecektir.
1.Bölüm: Temel Jalv2 Kavramları
1.1 JAL Dili ve Syntax Düzeni
JAL, Microchip ve Unicom Firmasının mikro derleyicileri için hazırlanmış olan ücretsiz,
yüksek seviyeli ve açık kaynak kodlu bir derleyicidir..JAL adını "Just Another Language"
Kelimelerinin Baş Harflerinden alır. Wouter van Ooijen tarafından 22 Haziran 1998 yılında ilk
versiyonu çıkmıştır ve şimdi GNU GPL lisanslı olup sourceforge.net tarafından geliştirilmeye
devam etmektedir.
Bir BASIC derleyicisi yazan Kyle York adındaki programcı, yazdığı derleyiciye JAL’ın
syntax düzenini uyarlayarak JALv2 Dilini türetti ve yayımlamaya başladı. Yayımlanan Bu
Dilde(Jalv2) dilinde küçük büyük harf hassasiyeti yoktur. Compiler kodu derlerken assembly
çıktısını da üretmektedir. Kodlama esnasında assembly ifadelerinin veya assembly bloklarının
kullanılmasına izin verir. Tamamen C dili ile geliştirilmiş açık kaynak kodlu olarak dağıtılmaktadır.
1.1.1 Jalv2 derleyicisindeki yenilikler
1) Değişken tipleri geliştirildi ve Daha yüksek bite sahip değişkenler ve dizi değişkenleri eklendi.
2) Hex dosyasının derlendikten sonra çalışma sırasındaki hatalarının giderilmesi sağlandı.
3) Tam kütüphane desteği sağlandı ve kütüphane dosyası olan her 8-bit PIC serisine destek
sağlandı.
4) Jalv2, sıfırdan yazıldığı için kaynak kodları daha sade hale getirildi ve okunabilirliği artırıldı.
5) Derleme esnasında kullanılmayan değişken ve alt programların derlenmemesi için geliştirilmeler
yapılarak, çıkan hex dosyasının daha sade ve kısa hal alması sağlandı
6) Tanımlanan değişkenler assembly komutlarında kullanılması sağlandı.
7) Daha önceden bulunmayan işlevsel komutlar ilave edildi.
8) Kod Optimizasyonunun en iyi şekilde olması sağlandı.
1.1.2 Jalv2'in Desteklediği PIC'ler
10f200
16f526
16f819
16lf1937
18f24j11
18f43k22
18f46j50
18f67j60
18lf13k22
10f202
16f610
16f84a
16lf1938
18f24j50
18f4410
18f46j53
18f67k22
18lf13k50
10f204
16f616
16f87
16lf1939
18f24k20
18f442
18f46k20
18f67k90
18lf14k22
10f206
16f627
16f870
16lf1946
18f24k22
18f4420
18f46k22
18f8310
18lf14k50
10f220
16f627a
16f871
16lf1947
18f2510
18f4423
18f46k80
18f83j11
18lf23k22
10f222
16f628
16f872
16lf707
18f2515
18f4431
18f47j13
18f83j90
18lf24j10
12f1822
16f628a
16f873
16lf720
18f252
18f4439
18f47j53
18f8410
18lf24j11
12f508
16f630
16f873a
16lf721
18f2520
18f4450
18f6310
18f84j11
18lf24j50
12f509
16f631
16f874
16lf722
18f2523
18f4455
18f63j11
18f84j90
18lf24k22
12f510
16f636
16f874a
16lf722a
18f2525
18f4458
18f63j90
18f8520
18lf25j10
12f519
16f639
16f876
16lf723
18f2539
18f448
18f6410
18f8527
18lf25j11
12f609
16f648a
16f876a
16lf723a
18f2550
18f4480
18f64j11
18f85j10
18lf25j50
12f615
16f676
16f877
16lf724
18f2553
18f44j10
18f64j90
18f85j11
18lf25k22
12f617
16f677
16f877a
16lf726
18f258
18f44j11
18f6520
18f85j15
18lf25k80
12f629
16f684
16f88
16lf727
18f2580
18f44j50
18f6527
18f85j50
18lf26j11
12f635
16f685
16f882
18f1220
18f2585
18f44k20
18f65j10
18f85j90
18lf26j13
12f675
16f687
16f883
18f1230
18f25j10
18f44k22
18f65j11
18f85k22
18lf26j50
12f683
16f688
16f884
18f1320
18f25j11
18f4510
18f65j15
18f85k90
18lf26j53
12hv609
16f689
16f886
18f1330
18f25j50
18f4515
18f65j50
18f8620
18lf26k22
12hv615
16f690
16f887
18f13k22
18f25k20
18f452
18f65j90
18f8622
18lf26k80
12lf1822
16f707
16f913
18f13k50
18f25k22
18f4520
18f65k22
18f8627
18lf27j13
16f1516
16f716
16f914
18f14k22
18f25k80
18f4523
18f65k80
18f86j10
18lf27j53
16f1517
16f72
16f916
18f14k50
18f2610
18f4525
18f65k90
18f86j11
18lf43k22
16f1518
16f720
16f917
18f2220
18f2620
18f4539
18f6620
18f86j15
18lf44j10
16f1519
16f721
16f946
18f2221
18f2680
18f4550
18f6622
18f86j16
18lf44j11
16f1823
16f722
16hv610
18f2320
18f2682
18f4553
18f6627
18f86j50
18lf44j50
16f1824
16f722a
16hv616
18f2321
18f2685
18f458
18f66j10
18f86j55
18lf44k22
16f1825
16f723
16hv785
18f2331
18f26j11
18f4580
18f66j11
18f86j60
18lf45j10
16f1826
16f723a
16lf1516
18f23k20
18f26j13
18f4585
18f66j15
18f86j65
18lf45j11
-1-
16f1827
16f724
16lf1517
18f23k22
18f26j50
18f45j10
18f66j16
18f86k22
18lf45j50
16f1828
16f726
16lf1518
18f2410
18f26j53
18f45j11
18f66j50
18f86k90
18lf45k22
16f1829
16f727
16lf1519
18f242
18f26k20
18f45j50
18f66j55
18f8720
18lf45k80
16f1933
16f73
16lf1823
18f2420
18f26k22
18f45k20
18f66j60
18f8722
18lf46j11
16f1934
16f737
16lf1824
18f2423
18f26k80
18f45k22
18f66j65
18f87j10
18lf46j13
16f1936
16f74
16lf1825
18f2431
18f27j13
18f45k80
18f66k22
18f87j11
18lf46j50
16f1937
16f747
16lf1826
18f2439
18f27j53
18f4610
18f66k80
18f87j50
18lf46j53
16f1938
16f76
16lf1827
18f2450
18f4220
18f4620
18f66k90
18f87j60
18lf46k22
16f1939
16f767
16lf1828
18f2455
18f4221
18f4680
18f6720
18f87k22
18lf46k80
16f1946
16f77
16lf1829
18f2458
18f4320
18f4682
18f6722
18f87k90
18lf47j13
16f1947
16f777
16lf1933
18f248
18f4321
18f4685
18f67j10
18f96j60
18lf47j53
16f505
16f785
16lf1934
18f2480
18f4331
18f46j11
18f67j11
18f96j65
18lf65k80
16f506
16f818
16lf1936
18f24j10
18f43k20
18f46j13
18f67j50
18f97j60
18lf66k80
Toplam: 378 Adet PIC Desteği vardır.
1.1.3 Jalv2 Dilindeki Syntax
Jalv2 dilinin söz dizilimi temel olarak Pascal diline daha yakındır. Bazı komutları C diline çok
benzemektedir. Önceden Pascal veya C kullanmış olanlar daha çabuk uyum sağlayacaklardır. Hiç
kullanmayanlar ise daha kısa sürede dilin kolaylılığı yüzünden hemen alışıp program
geliştirebileceklerdir.
Jalv2 için tüm herşeyi Bulabileceğiniz Tek adres : Jalv2 Compiler Download
1.2
Jaledit uygulama Geliştirme Ortamı
Jalv2 dilinde uygulama geliştirmek için öncelikle bir Editör Programına İhtiyaç duyulmaktadır.
Piyasada birçok editör yer almakla birlikte en iyi ve gelişmiş özelliklere sahip JALEDİT editörünü
kullanmanız işinizi kolaylaştıracaktır. Delphi Dili ile geliştirilmiş olup açık kaynak kodlu
yayımlanmaktadır.
1.2.1 Jaledit Programının üstünlükleri
- İçerisinde mini seri port terminal modülü bulunmaktadır. Böylelikle seri port ile ilgili uygulamalarda
seri port tan gelen verileri mini terminal ile görebiliriz.
- Jal syntax renklendirmesi yapmaktadır. Kodların okunabilirliği arttığı gibi kodları takip etmek
daha kolaylaşır.
- Derleyiciden gelen hata mesajlarını gösterir ve üzerine tıklandığında o satıra yöneltir.
- Kullanımı basit ve sade bir arayüze sahiptir.
- Seri port programlayıcılara bağlanarak hex dosyasını pic'e aktarabilir.
- İçerisinde basit araçlar ile birlikte gelir, program yazılmasını hızlandırır.
- Derleyici ayarları ve editör ayarları istenildiği gibi değiştirilmesine izin verir.
JALEDİT Programını ve gelişmeleri takip edebileceğiniz adres : Jaledit IDE Download
Piyasada bulabileceğiniz Serkan AYYILDIZ'ın JAL ile Programlama Kitabı eski JAL compiler
üzerine kurulu olduğu için jalv2 ile derleme yapamazsınız. Bu nedenle eğer o kitabı alacaksanız
yanında gelen CD'de bulunan Jal compiler ver jaledit programını kullanabilirsiniz.
-2-
1.3
Jalv2 Kavramları ve Temel Komutları
1.3.1 Değişkenler
Değişkenler her programla dilinin vazgeçilmez unsurlarıdır. Program içerisinde tanımlanan
değişkenler aslında birer hafıza alanından ibarettir. Yani program içerisinde değer yazıp
okuyabileceğimiz ve belirlediğimiz tipe göre hafızada alan kapsayan bölümlerdir. Değişkenler,
defalarca yazılıp okunabilmektedir. Tanımlanan her değişken PIC entegresinin RAM bellek
alanında yer kaplar. Bunun anlamı Elektrik Kesildiğinde değişkene yüklenmiş olan son değer
silinmektedir. Bundan dolayı değişken tanımlandığında başlangıçta bir işlemde kullanılacak ise
değişkene başlangıç değeri aktarılması doğrudur. Değişkenler var Deyimi ile Tanımlanır.
Jalv2 dilinde toplam 7 adet değişken tipi vardır. Bunlar aşağıdaki gibidir:
Değişken Tipi
bit
byte
sbyte
word
sword
dword
sdword
Açıklama
1 bit değer alabilir
8 bit işaretsiz değer alabilir
8 bit işaretli değer alabilir
Değer Aralığı
0..1
0..255
-128..127
0..65,535
-32,768..32,767
0..4,294,967,296
-2,147,483,648..2,147,483,647
Tabloda göründüğü gibi değişken tipleri bakımından jalv2 zengin bir dil. Ama genelde
programlarda sadece 3 tip değişken (bit, byte, word) kullanılır.
1.3.1.1
Jalv2’ de Değişken Tanımlama Biçimleri
Jalv2 Dilinde Değişken Tanımlarken Aşağıdaki Yazı Formatı Kullanılır:
var
Örnek:
<değişken tipi>
var bit deger
<değişken adı>
 Burada deger adında bit tipinde değişken
tanımlaması yapılmıştır.
Eğer değişkenimize Başlangıç Değeri Aktarmak İstiyor isek o zaman Şu Şekilde olmalıdır:
Var <değişken tipi> <değişken adı> = <Başlangıç değeri>
Örnek:
var byte deger = 250  Byte Tipinde Tanımlanan değer adındaki değişkene
başlangıç değeri olarak ‘250’ sayısı aktarılmıştır.
DEĞİŞKEN TİPİ
ÖRNEK TANIMLAMA
bit deger
bit deger = 1
byte dd
byte dd = 23
sbyte deneme
sbyte deneme = -100
word ornek
word ornek = 11991
sword cok
sword cok = -11991
dword cokdeger
dword cokdeger = 4000000000
Dword
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Sdword
Var sdword cokcokdeger
Var sdword cokcokdeger = -1147483648
Bit
Byte
Sbyte
Word
Sword
-3-
Değişkenler araya ,(virgül) Koyulmak Şartı ile yanyana da Tanımlanabilirler.
Örnek: var byte saat,masa,sandalye,lcd
 Burada saat,masa,sandalye,lcd isimli
Değişkenler byte tipinde tanımlanmıştır.
1.3.2 Jalv2 Gösterim Şekilleri
Desimal Sayı Gösterimi: Başında veya sonunda herhangi ek bir işaret olmaksızın sadece sayının
yazılması şeklindeki gösterimdir.
Örnek: var byte ornekdec = 65
 Burada ornekdec isimli değişkene Desimal 65 sayısı atanmıştır.
Hexadesimal Sayı Gösterimi: Hexadesimal sayı gösteriminde dikkat edilecek husus sayının
başına “0x” koyulması gerektiğidir.
Örnek: var byte ornekhex = 0x41  Burada ornekhex isimli değişkene Hexadesimal 41
sayısı atanmıştır. (0x41 = 65)
Octal Sayı Gösterimi: Octal sayı gösteriminde dikkat edilecek husus sayının başına “0q”
koyulması gerektiğidir.
Örnek: var byte ornekoct = 0q12  Burada ornekoct isimli değişkene Octal Tabanda
12 sayısı atanmıştır.
Binary Sayı Gösterimi: Binary sayı gösteriminde dikkat edilecek husus sayının başına “0b”
koyulması gerektiğidir.
Örnek: var byte ornekbin = 0b01000001  Burada ornekbin isimli değişkene binary
01000001sayısı atanmıştır. (0b01000001 = 0x41 = 65)
Not: Binary Sayı Gösteriminde aşağıdaki Formatta Kullanılabilir:
Örnek:
Örnek:
var byte ornekbin = 0b01000001
var byte ornekbin = 0b_0100_0001  Burada aralara konan “_” işareti önemsizdir.
Göz Karışıklığını Önlemek İçin Konulmuştur.
ASCI Gösterim: ASCI rakam, harf ve bazı özel işaretlerden oluşan karakterlerin sayısal
karşılıklarının standardına verilen isimdir. Bilgisayar Ortamında Tüm Her şey sayılar ile
saklanmaktadır. Örneğin ab = “A” tanımlaması Yapıldığında ab değişkenine A ‘ nın ASCI karşılığı
yüklenmektedir.
Örnek:
var byte ab = “A”
 Burada ab isimli değişkene A Harfinin ASCI
Karşılığı Yüklenmiştir.
1.3.3 Sabitler
Sabitler Program Çalışırken Sadece Okunabilen Hafıza alanları Olarak Nitelendirilebilirler.
Değişkenlerden Farklı olarak Tanımlandıkları esnada içerisine değer aktarılır ve bu değer sadece
okunabilir. Değişiklik Yapılamaz.
Jalv2 Dilinde Sabit Tanımlama Formatı Aşağıdaki Gibidir:
Const <Sabitin Tipi> <sabitin adı> = <aktarılacak değer>
-4-
Örnek:
Const
Const
Const
Const
Const
Const
Const
bit
byte
sbyte
word
sword
dword
sdword
led
deg
ges
dk
sn
snn
san
= 0
= 100
= -100
= 5000
= -5000
= 4000000000
= -1147483648







bit
byte
sbyte
word
sword
dword
sdword
Tipinde
Tipinde
Tipinde
Tipinde
Tipinde
Tipinde
Tipinde
Sabit
Sabit
Sabit
Sabit
Sabit
Sabit
Sabit
Bu tanımlamaların yanında sabitlerde ekstradan üniversal tip tanımlamada mevcuttur.
Genellikle PIC ’in çalışma frekansı gibi tanımlamalarda kullanılırlar. Herhangi bir tipleri
bulunmamaktadır. Derleyici sadece derleme esnasında bu üniversal tipi kullanır ve derlendikten
sonra ulaşma imkânı yoktur.
Örnek:
Const devir = 600
 Üniversal Tip Sabit Tanımlaması
1.3.4 Dizi Tanımlamaları
Dizi tanımlamaları tek türde birçok elemanı bünyesine alabilen tanımlamalardır. Tanımlama
esnasında dizinin sayısı belli ise bu dizelere statik diziler, dizi sayısı belli değil ise bu dizilere ise
dinamik dizeler denir. Diziler hem değişken diziler hem de sabit diziler olarak tanımlanabilir.
Dizilerin ilk Elemanları daima 0(sıfır)’dan Başlamaktadır.
Örnek: Değişken Diziler
Var byte dizi[3] = {245,123,253}
 statik dizi
Yukarıdaki örnekte dizi elemanları “değişken” olan statik bir dizi tanımlaması yapılmıştır. Burada
dizi[0] = 245 , dizi[1] = 123 , dizi[2] = 253 olmaktadır.Aynı Dizi dinamik olarak tanımlanmış olsa idi o
zaman şu şekilde yazılması gerekmektedir.
Var byte dizi[] = {245,123,253}
Var byte dizi[] = {“S”,2,1,”V”}
 dinamik dizi
 dinamik dizi
Sabit Diziler
Const byte mesaj[] = “SsEeRrCcAaNn”
 dinamik dizi
Yukarıdaki örnekte dizi elemanları “sabit” olan dinamik bir dizi tanımlanmıştır. Burada diziye
yüklenen ASCI değer sayısı kadar bir dizi oluşmaktadır. Aynı Diziyi birde statik olarak tanımlarsak
aşağıdaki gibi yazılması gerekmektedir.
Const byte mesaj[12] = “SsEeRrCcAaNn”  statik dizi
Dizi Tanımlamalarında; eğer dizi değişken olarak tanımlandı ise o zaman dizi elemanları
sonradan değiştirilebilir ama sabit olarak tanımlandı ise daha sonra bir değişiklik yapılamaz. Ayrıca
bit tipinde dizi tanımlaması yapılmamaktadır.
1.3.4.1
Count( ) Fonksiyonu
Tanımlanan dizilerin eleman sayılarını bulmak için Kullanılan Fonksiyondur. Genellikle
dinamik dizilerin eleman sayılarını bulmak amacı ile kullanılır. Eleman Sayısını bir değişkene
aktararak ya da direkt bu fonksiyon üzerinden kullanılarak gerekli işlemler yapılabilir.
Kullanım Formatı :
Count(dizi_adi)
<degisken> = Count(dizi_adi)
 Fonksiyon Üzerinden Kullanılması
 Değişkene aktarılması
-5-
1.3.5 Include Komutu
Jalv2 Dili Kütüphanelere dayalı bir dildir. Tüm Her şey Kütüphaneler Üzerinden Yönetilir.
Projenize Başlarken bile öncelikle kullanmanız Gereken PIC entegresini tanıtmanız gerekmektedir.
Bunu Yapabilmek İçin İse Kullanılacak Entegrenin adreslerinin tanımlı olduğu kütüphane Dosyasını
Projenize Dâhil Etmeniz Gerekmektedir. Bunun Haricinde özel bir kütüphane Dosyasını projenize
dâhil etmek için kullanılmaktadır.
Yazım Formatı: include
Örnek:
include
<Dahil Edilecek Kütüphane Dosyasının adı>
16F628A
Jalv2 Compileri derleme yaparken kütüphane Dosyalarını Sadece bir Dizinde aramaktadır.
Genellikle Derleyicinin Bulunduğu Dizinde “Lib” klasörü Kullanılmaktadır. Bu yüzden özel bir
kütüphane kullanmak istiyorsanız, kütüphane Dosyasını “Lib” klasörü içerisine kopyalamanız
Gerekmektedir.
Compiler C sürücüsünde olduğu varsayılır ise;
C:\compiler\jalv2.exe
C:\Lib
 Derleyici
 Kütüphane Klasörü
1.3.6 Açıklama Satırları
Jalv2 Dilinde Açıklamalar iki işaret ile gerçekleşir. Bunlar:
1) “-- “ Yan Yana iki adet eksi işareti ile
2) “;” Noktalı Virgül ile
Derleyici bu işaretlerin sağında kalan kısımları derlemez ve göz ardı eder. Açıklama
satırlarının kullanım amacı yazılan programda hatırlatıcı veya bilgilendirici yazılar
yazmaktır. Programda istenmeyen bir kod olduğunda deneme amaçlı o kodu pasif hale
getirmek için bu işaretlerde kullanılabilir.
Açıklama sadece tek satır için geçerlidir. Çoklu satır açıklama yazmak istenirse her
satırın başına bu işaretlerden konulması gerekmektedir.
Örnek:
; ----------------------------------------------------- Programın Adı : Açıklama Satırı Örnek Kod
-- Yazan
: SsEeRrCcAaNn
-Tarih
: 14.12.2010
; ---------------------------------------------------include 16F628A
Yukarıdaki örnekte açıklama satırı program hakkında bilgi vermek için yazılmıştır. Burada başında
“--” ve “;” olan satırlar dikkate alınmayacak ve derlenmeyecektir.
1.3.7 Takma İsim Kullanımı (Alias)
Takma İsimler Daha Önce Tanımlanmış bir Değişkene Akılda Kalıcı bir isim vermek için
kullanılmaktadır. Derleme Esnasında Hafızada yer Kaplamazlar. Kullanımı derleme sonrası çıkan
hex kodunda herhangi bir değişiklik yaratmaz.
-6-
Kullanım Formatı:
Var volatile <Asıl Değişkenin tipi> <Verilecek Takma isim> is <Asıl Değişken>
Örnek:
var byte Sercan = 250
var volatile byte Seco is Sercan
Bu Örnekte byte tipinde tanımlanmış olan “Sercan” isimli değişken yerine artık “Seco”
takma adı kullanılabilmektedir.
1.3.8 Adres Atama (Location)
Jalv2 dilinde adres atama sayesinde kullanılacak olan pıc entegresinde bulunan adresleri
değişkenlere aktarılabilmektedir. Bu sayede değişkenler aracılığı ile pıc’in kaydedicilerine ve
kullanıcı ram’ına ulaşılabilinir.
Adres atamada iki tip kullanılmaktadır:
1) - byte tipi
2) - bit tipi
Örnek:
var volatile byte <adrese verilecek isim>
var volatile bit <adrese verilecek isim>
var volatile byte portb at 0x86
at
at
<adres>
<adres>
 Program İçerisinde PIC’in 0x86 adresine artık
“portb” olarak erişilebilinecektir.
var byte sayi = 0b_1111_1010
var volatile bit sayi_bit at sayi: 3
 Burada sayi değişkeninin 3.bitini
sayi_bit değişkenine aktarmaktadır.
Aynı görevi gören başka bir kod yazarsak şu şekilde olacaktır:
var byte sayi = 0b_1111_1010
var bit sayi_bit at sayi: 3
 Burada sayi değişkeninin 3.bitini sayi_bit değişkenine
aktarmaktadır.
1.3.9 Operatörler
Operatörler Programlama Dillerindeki Çeşitli matematiksel, mantıksal ve karşılaştırma işleri
yapmakta olan özel karakterlerdir. Jalv2 dili operatör yapısını C dilinden almıştır. Operatörler
Yanyana yazıldıklarında işlem önceliğine göre hesaplanırlar.
Operatör
!
*
/
%
+
<<
>>
<
<=
>
>=
!=
==
&
|
^
Öncelik
0 (Yüksek)
0 (Yüksek)
1
1
1
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
4 (Düşük)
4 (Düşük)
4 (Düşük)
Açıklama
Kullanıldığı Tipler
Negatif işareti
Sbyte,sword,sdword
Değil(Not)
Genel Tipler
Çarpma
Genel Tipler
Bölme
Genel Tipler
Mod Alma
Genel Tipler
Toplama
Genel Tipler
Çıkartma
Genel Tipler
Sola Kaydırma
Byte
Sağ Kaydırma
Byte
Küçük
Genel Tipler
Küçük Eşittir
Genel Tipler
Büyük
Genel Tipler
Büyük Eşittir
Genel Tipler
Eşit Değil
Genel Tipler
Eşit
Genel Tipler
Ve
Genel Tipler
Veya
Genel Tipler
Xor
Genel Tipler
En yüksek Öncelik = 0
En Düşük
Türü
Matematiksel
Mantıksal
Matematiksel
Matematiksel
Matematiksel
Matematiksel
Matematiksel
Matematiksel
Matematiksel
Karşılaştırma
Karşılaştırma
Karşılaştırma
Karşılaştırma
Karşılaştırma
Karşılaştırma
Mantıksal
Mantıksal
Mantıksal
Öncelik = 4
-7-
1.3.9.1 Matematiksel Operatörler
Jalv2 işlemleri 8 bit olduğu için işlemlerin sonuçları 255 sayısını geçemez. Eğer Geçtiği
Takdirde mod 256 işlemi yapılır ve sonuca aktarılır.
Toplama İşlemi(+),Çıkartma İşlemi (-),Çarpma İşlemi (*),Bölme İşlemi(/) : 4 Temel İşlemin
Yapıldığı Operatörlerdir.
Mod Alma İşlemi (%): Bölme İşlemi Yapıldığında kalanı elde etmek için kullanılan operatördür.
Genellikle bir sayının belirli bir aralıkta kalması istenildiği durumlarda kullanılır.
Örnek : sayi = (sayi + 1) % 15  Burada sayı değişkeni 1 arttırılıyor. Bunu Bir döngü aracılığı
ile yaparsak sürekli artacak ve 15 ‘e kadar gelecektir. 15’te mod 15 alındığında sonuç tekrar 0
olacaktır. Böylelikle sayi değişkeni sürekli 0..14 arasında değer almış olacaktır.
Sola kaydırma(<<) ve Sağ Kaydırma(>>) operatörleri: Bir sayıyı İstediğimiz basamak kadar sağ
veya sola kaydırmak için kullanılan operatörlerdir.
Örnek :
var
byte sayi = 0b_1111_0101
Sayi = sayi >> 2
Yukarıdaki Örnekte sayi değişkeni tanımlanıp binary 0b_1111_0101 sayısı aktarılıyor. Daha
sonra tekrar sayi değişkenine, sayi değişkeni 2 sağ kaydırıp aktarılıyor. Sonuç olarak sayi
değişkeninin Son hali aşağıdaki gibi olur:
Sayi = 0b_0011_1101
Eğer sayi = sayi << 2
olsaydı o zamanda ;
sayi = 0b_1101_0100
olurdur.
1.3.9.2
Mantıksal Operatörler
Tablodan da görüleceği gibi mantıksal operatörler Ve(And), Veya(Or), Değil(Not), özel
Veya(Xor) Operatörlerinde Oluşmaktadır. Mantıksal İşlemlerin Yanında aynı Zamanda Bitlerin
maskelenmesi, setlenmesi ve terslenmesi gibi durumlarda kullanılmaktadır.
Ve(And) : Boolean matematiğine göre verilen, en az iki sayının çarpma işlemini yapar.
Operatör olarak “&” Sembolünü Kullanmaktadır. Örneğin: En az iki veya daha fazla buton
olduğunda, hangilerinin aynı anda basılı olup olmadığını anlamak için genellikle “&”(ve) operatörü
kullanılır.
Veya(Or) : Boolean matematiğine göre verilen, en az iki sayının toplama işlemini yapar.
Operatör olarak “|” sembolünü kullanmaktadır. Örneğin: iki butondan sadece birinin basıldığını
diğerinin ise basılmadığını anlamak için “|” operatörü kullanılmaktadır.
Özel-Veya(Xor) : Boolean matematiğine göre en az iki sayının özel toplama işlemi yapan
ve binary sayı formatına göre aynı durumlarda “0” farklı durumlarda ise “1” olarak sonuç alan
işlemdir. Operatör olarak “^” sembolünü Kullanmaktadır. Genellikle bir sayıda istenilen bitlerin
terslenmesi amacı ile kullanılmaktadır.
Değil(Not) : Boolean matematiğinde bir sayının binary formatına göre tersini alma işlemini
yapar. Yani “1” ler “0” , “0” lar “1” olur. Operatör olarak “!” sembolünü kullanır. Genellikle sayıları
terslemek için kullanılır.
-8-
1.3.9.3
Karşılaştırma Operatörleri
En az iki değerin karşılaştırılması için kullanılan operatörlerdir. Karşılaştırma operatörleri
şunlardır;
Eşit (==)
: İki değerin eşit olup olmadığını anlamak için kullanılır.
Eşit Değil (!=) : Verilen ilk değerin, ikinci değere eşit olmadığını anlamak için kullanır.
Büyük (>)
: Verilen ilk değerin, ikinci değerden büyük olup olmadığını anlamak için kullanır.
Küçük (<)
: Verilen ilk değerin, ikinci değerden küçük olup olmadığını anlamak için kullanır.
Büyük Eşit (>=) : Verilen ilk değerin, ikinci değerden Büyük veya eşit olup olmadığını anlamak için
kullanır.
Küçük Eşit (<=) : Verilen ilk değerin, ikinci değerden küçük veya eşit olup olmadığını anlamak için
kullanır.
1.3.10 İstenilen Bitlerin Maskelenmesi (Sıfırlanması)
Programlama esnasında bazı durumlarda değişken veya bir register içerisinde bulunan bazı
bitler binary olarak sıfırlanması gerekir. Bu işlemi yapmak için değişken “&” operatörü ile
maskelenmelidir. Boolean matematiğine göre 0 ile and işlemine tabi tutulan değerin sonucu 0’dır. 1
ile and işlemine tabi tutulursa sonucu kendisine eşittir. Buna göre maskelemek istediğimiz bitleri 0,
değerinin değişmesini istemediğimiz bitleri ise 1 ile and işlemine tabi tutmamız gerekmektedir.
Örnek: Verilen 0b_1010_1110 binary değerinin 2. ve 3. bitlerini maskeleyiniz.
var byte deger = 0b_1010_1110
deger = deger & 0b_1111_0011
 deger değişkeninin içeriği: 0b_1010_0010
Yukarıda verilen değerin 2. ve 3. bitleri 0 ile and işlemine tabi tutulmaktadır. Ve diğer bitlere
1 ile and işlemi uygulanmaktadır. Böylece 2. ve 3. bitler maskelenmiş diğer bitler değiştirilmemiştir.
1.3.11 İstenilen Bitlerin Setlenmesi ( Setlenmesi)
Programlama esnasında bazı durumlarda değişken veya bir register içerisinde bulunan bazı
bitler binary olarak Birlenmesi gerekir. Bu işlemi Yapmak İçin “|” operatörü kullanılır. Boolean
matematiğine göre 1 ile or işlemine tabi tutulan değerin sonucu 1, 0 ile or işlemine tabi tutulursa
sonucu kendisine eşittir. Buna göre setlemek istediğimiz bitleri 1, değerinin değişmemesini
istediğimiz bitleri ise 0 ile or işlemine tabi tutmamız gerekmektedir.
Örnek: Verilen 0b_1010_1110 binary değerinin 0. ve 6. bitlerini maskeleyiniz.
deger = deger | 0b_0100_0001
Yukarıda verilen değerin 0. ve 6. bitleri 1 ile or işlemine tabi tutulmaktadır. Ve diğer bitlere 0
ile or işlemi uygulanmaktadır. Böylece 0. ve 6. bitler setlenmiş diğer bitler değiştirilmemiştir.
1.3.12
Bitlerin Terslenmesi
Bazı Durumlarda Bitlerin tamamının terslenmesi ya da istenilen bitlerin terslenmesi
gerekebilmektedir. Böyle Durumlarda Xor ve NOT kapıları kullanılmaktadır.
1.3.12.1 İstenilen Bitlerin Terslenmesi
İstenilen bitleri terslemek için “^” operatörü kullanılmaktadır. Boolean matematiğine göre bir
değer 1 ile xor işlemine tabi tutulursa sonuç tersi, 0 ile xor işlemine tabi tutulursa sonuç kendisine
eşittir.
-9-
Örnek: Verilen 0b_1010_1110 binary değerinin 1,2,3,5,6. bitlerini tersleyiniz.
deger = deger ^ 0b_0110_1110  deger değişkeninin içeriği: 0b_1110_0000
Yukarıda verilen değerin 1,2,3,5,6. bitleri 1 ile xor işlemine tabi tutulmaktadır. Ve diğer
bitlere 0 ile xor işlemi uygulanmaktadır. Böylece 1,2,3,5,6. bitler terslenmiş diğer bitler
değiştirilmemiştir.
1.3.12.2 Tüm Bitlerin Terslenmesi
Tüm bitleri Terslemek için “!” operatörü kullanılır. Bir değer NOT işlemine tabi tutulur ise tüm
bitlerin tersi alınır.
Örnek: Verilen 0b_1010_1110 binary değerinin tüm bitlerini tersleyiniz.
deger = !deger
Yukarıda verilen değer not işlemine tabi tutulmuştur ve sonuç tüm bitlerin tersi olmuştur.
1.4
Karar Yapıları, Kod Bloğu ve Record Yapısı
1.4.1 Karar Verme Yapıları
Karar verme yapıları bir programlama dilinin temel yapılarıdır. Programın gidişatına yön
vermek için bazı değerlere göre karar vermek gereklidir. Bu yapılar sayesinde karar verme
işlemleri uygulanır.
1.4.1.1 İF… THEN Deyimi
IF…Then Deyimi Tüm programlama dillerinde bulunmaktadır. Jalv2 dilindeki görevi ise
diğer programlama dillerinde olduğu gibi karşılaştırma işlemi yapmaktır. İF… THEN ile başlayarak
End if komutu ile biter.
Değişik Formatlarda Kullanılabilir:
1)- Tek şart için kullanım Formatı:

if <şart> then
<işletilecek komut veya komutlar> -- Şart Gerçekleşir ise bu satır işler.
end if
2)- İki Şart için kullanım Formatı:
 if <şart> then
<işletilecek komut veya komutlar> -- Şart Gerçekleşir ise bu satır işler.
else
<işletilecek komut veya komutlar> -- Şart Gerçekleşmez ise bu satır işler.
end if
3)- Çoklu şartlar için kullanım formatı :
 if <şart> then
<işletilecek komut veya komutlar>
elsif <şart> then
-- Şart Gerçekleşirse bu satır işler.
-- 2.Şart
-- 2.şart gerçekleşirse bu satır işler.
- 10 -
elsif <şart> then
elsif <şart> then
elsif <şart> then
.
.
.
.
.
.
.
end if
3)- Aynı anda birden fazla şart için Kullanım Formatı:
 if (<şart>) <operatör> (<şart) <operatör> ...... then
End if
İF…THEN Deyimi Kullanılırken şartlar arasında operatörler kullanılmaktadır. Tüm
operatörlerin yazım biçimi aynı iken sadece, eşittir operatörü (=) yerine iki adet eşittir (==)
operatörü kullanılmaktadır.
Eğer birden Fazla Şart aynı anda kullanılacak ise o zaman şartlar ayrı ayrı parantez içine
alınmalıdır. Ve her şart And(&) , OR(|) operatörleri ile bağlanmalıdır.
Karşılaştırma işlemi sırasında şart sağlandığında ilk komutlar bloğu işler. Eğer şart
sağlanmaz ise ikinci kod bloğu işler.
 if <şart> <mantıksal Operatör> <şart> then
<işletilecek komut veya komutlar> -- Şart doğru İse
else
<işletilecek komut veya komutlar> -- Şart Yanlış İse
end if
Örnek : deger1 değişkeninin değeri 20’den küçük ve deger2 değişkeninin değeri 10’a eşit ise
sonuc değişkenine 100 değerini her iki şart sağlanmıyor ise 50 değerini aktarınız.
var byte deger1,deger2,sonuc
if (deger1>20) & (deger2==10) Then
Sonuc = 100
Else
Sonuc = 50
end if
1.4.1.2
CASE...OF Deyimi
Case..OF deyimi; Çok fazla Şart olduğunda, çok sayıda İF..THEN deyimi kullanmak
gerektiğinde kullanılır. Kullanımı Kolay ve Pratiktir. Case..OF deyimi sayesinde çok fazla kod
karışıklığı olmaz ve hafızada çok fazla yer tutmaz. Her şarttan sonra sadece bir komut yazılır. Eğer
birden fazla komut yazılması gerekirse o zaman BLOCK..END BLOCK deyimi ile kod Bloğu
oluşturmak Gereklidir.
Kullanımı ve Formatı Aşağıdaki Gibidir :
Case <deger> Of
<Şart Değeri>
<Şart Değeri>
<Şart Değeri>
<Şart Değeri>
<Şart Değeri>
<Şart Değeri>
:
:
:
:
:
:
<Komut>
<Komut>
<Komut>
<Komut>
<Komut>
<Komut>
- 11 -
<Şart Değeri> : <Komut>
.
.
.
End Case
Yukarıda da görüldüğü gibi deger değişkeni case..of deyimi arasına alınmaktadır. Hangi
Şart Değeri , Deger değişkeni ile aynı ise onu takip eden Komut işleyecektir. Buradan da
anlaşılacağı gibi sadece tek bir komut işletilmektedir. Bunun Önüne geçilmek için Block..end
block deyimi oluşturulmuştur.
1.4.2
BLOCK…END BLOCK Deyimi
Block…End Block Deyimi Kod Bloğu oluşturmak için Kullanılmaktadır. Oluşturulan Blok
içerisinde Tanımlanan Değişkenler ve sabitler sadece blok içerisinde kullanılabilir. Genellikle
case..of deyiminde çoklu komut bloğu işletmek için kullanılmaktadır.
Genel Formatı :
Block
<komut veya komutlar>
End Block
Case…of deyimi ile Kullanım Formatı :
Case <deger> Of
<Şart Değeri> : Block
End block
End block
End block
.
.
.
End case
Yukarıdaki Kullanım Şeklinde Gördüğünüz Gibi case...of deyiminde şart değerini takip
eden yerde block…end block deyimi kullanılmıştır. Böylelikle Birden Fazla Komut ve Kod parçası
işletilebilir.
1.4.3
RECORD Yapısı
Farklı veri özelliklerini tek bir tipte toplamak için kullanılır. Kullanımı Sanılanın aksine
basittir. Programlama esnasında kodlamayı kolaylaştırır. Tanımlanan Özelliği göstermek için araya
nokta ”.” koyulmaktadır. (Jalv2 derleyicisinin 2.4o sürümü veya üst sürümlerinde kullanılabilir.)
- 12 -
Record Yapısının Genel Formatı :
Record <tanımlayıcı> is
<tip> ozellik1
<tip> ozellik2
.
.
End Record
Var <tanımlayıcı> <degiskenadi>
-- Record tipteki değişken atanıyor
<degiskenadi>.ozellik1
<degiskenadi>.ozellik2
Örnek :
Record Boyut is
Byte En
word Boy
End Record
-- “Boyut” adında record tanımlanıyor
-- “En” adında özellik byte tipinde tanımlanıyor
-- “Boy” adında özellik word tipinde tanımlanıyor
var Boyut dortgen
-- Tanımlanan record, dortgen değişkenine aktarılıyor
dortgen.en = 50
dortgen.boy = 1000
-- “dortgen” değişkeninin “en” özelliğine “50” aktarılıyor
-- “dortgen” değişkeninin “boy” özelliğine “100” aktarılıyor
Yukarıdaki örnek kod bloğunda “Boyut” isimli “En” ve “Boy” özelliklerine sahip Record
Yapısı tanımlanmaktadır. “Boyut” record yapısı ile tanımlanmış olan “dortgen” değişkeni, “En” ve
“Boy” özelliklerini kullanabilmektedir. Kullanılması için “dortgen” değişkeninden sonra nokta
konularak ilgili özellik yazılır. Tanımlanan Özelliğin değeri değiştirilebilindiği gibi değeri de
okunabilir.
1.5
Döngüler
1.5.1 Forever Loop Döngüsü
Ana programda sonsuz döngü kurmak amacı ile kullanılır. Sonsuz döngü sayesinde yazılan
program kodları sürekli çalışmaktadır. Program kodları yazılırken genel olarak sonsuz döngü
deyimi ana programı teşkil edecek şekilde bir defa yazılmaktadır. Forever Loop Deyimi her zaman
programın kodunun en altında yer almak zorundadır. Bir defa çalışmasını istediğimiz kodları ve
diğer alt program kodları daima Forever Loop deyiminin üst kısmında yer alır. Alt kısma yazılacak
olan kodlar Exit Loop ile sonsuz döngüden çıkılmadığı sürece kesinlikle işletilmeyecektir. Forever
Loop deyimi içerisinden diğer alt programlar çağırıldığında çalışmasını bitiren alt program tekrar
Forever Loop içerisine geri döner. Döngünün sonunu End Loop ile bitmektedir. Eğer Kasıtlı
olarak döngüden çıkılmak istenirse Exit Loop kodu kullanılır.
Forever Loop Döngüsünün Genel Formatı :
Forever Loop
<Komut veya Komutlar>
End Loop
1.5.2 For..Loop Döngüsü
Genel Olarak For döngüsü tüm programlama dillerinde kullanılmaktadır. Tekrar Sayısı
Önceden bilindiği için Sınırlı Döngü oluşturmak için kullanılır. Tekrar sayısı; sabit, değişken veya
herhangi bir formatta sayı olarak verilebildiği gibi matematiksel işlem olarak da verilebilir. Tekrar
- 13 -
sayısı byte olarak tanımlandığı zaman en yüksek 255 olarak verilebilmektedir. Word tipinde
tanımlandığında ise en yüksek 65535 olarak verilmektedir. Daha fazla tekrar sayısı elde edebilmek
için iç içe For Döngüsü Kullanılmalıdır. Eğer Kasıtlı olarak döngüden çıkılmak istenirse Exit Loop
kodu kullanılır.
For Döngüsünün Genel Formatı :
For <Tekrar adeti> Loop
End Loop
Örnek : 5 sayısının 3 üssünü hesaplayarak sonucu, sonuc değişkenine aktaran program kodunu
yazınız.
var byte ussu = 3
var byte deger = 5
var word sonuc = deger
for ussu-1 loop
-- Sonuc Değişkeni deger değişkenine eşit olduğu
sonuc * deger
-- için tekrar sayısı ussu-1 olmalıdır.
end loop
sonuc =
1.5.2.1 Using Komutu
Bazı durumlarda For..Loop döngüsü işler iken o anki tekrar sayısının ne olduğunu bilmek
gerekebilir. Böyle durumlarda Using Komutu Kullanılmaktadır. Using komutu önceden
tanımlanmış bir değişkene o anki döngü değerinin 1 eksiğini aktarmaktadır. Using Komutu
Kullanırken dikkat edilecek en önemli husus, tekrar sayısı değil, tekrar sayısının 1 eksiğini
aktarmasıdır. Bunun Nedeni Dijital Sayıların 0’dan başlamasıdır. Aynı Dizelerde olduğu gibi for
döngüsünün de başlangıç sayısı 0 olarak gözükmektedir. Tekrar sayısı 5 verildiği zaman 5 kez
tekrar eder ama tekrar sayıları adım adım alındığı zaman 0-1-2-3-4 şeklinde gözükmektedir.
Örnek : 7 faktöriyeli hesaplayan Kod bloğunu For Döngüsü ve Using Komutunu Kullanarak
Yazınız.
var word sonuc = 1
var byte dongu
-- sonuc değişkeni başlangıcı atandı
-- Tekrar sayısı atanacak değişken
for 7 using dongu loop
-- Tekrar sayısı dongu değişkenine atandı
sonuc = sonuc * (dongu+1) -- İşlem Yapılıyor
end loop
-- Sonuc Değişkenin içeriği 5040 olmaktadır.
1.5.3 While..Loop Döngüsü
While Döngüsü Genel olarak tüm programlama dillerinde bulunmaktadır. Önceden tekrar
sayısı bilinmeyen işlemlerde bir veya birden fazla şarta bağlı olarak devam eden döngüdür. Şart
Sağlandığı, yani şart sonucu Lojik 1 olduğu sürece çalışmasına devam eder. Lakin Şart Sonucu
Lojik 0 olursa döngüden çıkar ve sonraki kod blokları işletilir. Eğer Kasıtlı olarak döngüden çıkılmak
istenirse Exit Loop kodu kullanılır. Yapısı gereği önce şartı veya şartları kontrol eder. Duruma göre
kod bloğunu işletir veya döngüden çıkar.
While..Loop Döngüsünün Genel Yazım Formatı :
While <Şart veya Şartlar> Loop
- 14 -
End Loop
Eğer Birden Fazla Şartta Bağlanacak ise şartlar Parantez içinde yazılarak Or(|) veya And
(&) operatörleri ile Bağlanmalıdır.
Örnek : İsim değişkenin değeri 10 ‘ dan küçük , esya değişkenin değeri ise 20 ‘ den büyük iken
sonuc değişkenine 30 , her iki değişkeninde değeri değişip şartı karşılamadığı zaman ise sonuc
değişkeninin değerine 10 aktaran program kodunu yazınız.
Var byte isim
= 9, esya
Forever Loop
While (isim < 10)
Sonuc = 30
End loop
Sonuc = 10
End Loop
&
= 30, sonuc
(esya > 20) loop
1.5.4 Repeat .. Until Döngüsü
Repeat .. Until Döngüsü Genelde Tüm programlama Dillerinde Kullanılmaktadır. Until’den Sonra
Yazılacak olan Şart veya Şartlar Sağlanana kadar sürekli çalışmaktadır. Çalışma mantığı olarak
While..Loop döngüsüne benzemektedir. Birbirlerinden tamamen farklı yapılara sahiptir.
Repeat..Until döngüsünde; önce komutlar işlenir ve daha sonra şart veya şartlara bakılmaktadır.
Kasıtlı olarak döngüden çıkmak için Exit Loop Komutu Kullanılmaktadır.
Repeat .. Until Döngüsünüm Genel Yazım Formatı :
Repeat
Until <şart veya Şartlar>
Eğer Birden Fazla Şartta Bağlanacak ise şartlar Parantez içinde yazılarak Or(|) veya And (&)
operatörleri ile Bağlanmalıdır.
Örnek : 7 faktöriyeli hesaplayan Kod bloğunu Repeat .. Until Döngüsü Kullanarak Yazınız.
var word sonuc = 1
var byte dongu = 0
-- Değişkenler ve başlangıç değerleri
repeat
dongu = dongu + 1
sonuc = sonuc * (dongu)
-- Döngü adetini Bulma
-- İşlem Sonucu Sonuc Değişkenine aktarılacak
until (dongu == 7)
-- Faktöriyeli alınacak Sayı
-- Sonuc Değişkenin içeriği 5040 olmaktadır.
1.6 ALT PROGRAM TANIMLAMALARI
Jalv2 dilinin yapısı Pascal diline benzemektedir. Pascal dilindeki procedure ve function alt
programları jalv2 dilinde de kullanılmaktadır. Yazılan programlar uzadıkça programı takip etmek ve
- 15 -
hata ayıklamak oldukça zahmetli bir iştir. Bu yüzden alt programlar sayesinde Kodlar modüller
halinde sade ve anlaşılır olarak yazılmaktadır. Yazılan bir alt program farklı programlarda
rahatlıkla defalarca kez kullanabilinmektedir.
Alt programlar parametreli olduğu gibi parametresizde yazılabilmektedir. Bu sayede amaca
uygun ister parametreli, isterse parametresiz alt programlar oluşturulabilmektedir. Jalv2 dili iki alt
Program (Procedure - Function) Kullanımına izin vermektedir. Bununla beraber Pseudo Tipinde
tanımlama sayesinde, alt programların isimleri ile hem değer alınabilinmekte hem de değer
verilebilmektedir. Giriş Parametresi daha önce tanımlanmış bir dizede olabilir.
1.6.1 Procedure Tanımlaması
Procedure tanımlaması geriye değer döndürmeyen alt programlardır. Parametreli
tanımlandıklarında geriye değer döndürmezler ama tanımlanan parametreye değer
aktarabilmektedirler.
Parametresiz tanımlanan bir procedure alt programını kullanmak için sadece ismini yazmak
yeterlidir. Ama parametreli bir procedure alt programı kullanıldığı zaman isim ile beraber parantez
içerisinde sırası ile parametreleri belirtmek zorunludur.
Procedure alt programının içerisinde diğer tüm komutlar, deyimler, değişkenler ve sabitler
kullanılmaktadır. Fakat tanımlanan sabitler ve değişkenler yerel olacakları için procedure dışından
ulaşılamazlar.
Parametresiz Procedure Alt Programı Tanımlamasının Genel Formatı :
Procedure <procedure ismi> is
<Yerel tanımlanacak değişkenler veya sabitler>
<Deyimler veya döngüler>
end procedure
Parametreli Procedure Alt Programı Tanımlamasının Genel Formatı :
Procedure <procedure ismi>(<parametre>,<parametre>)
end procedure
Parametre Tanımlaması
Giriş Parametresi
Çıkış Parametresi
Giriş ve çıkış Parametresi
Giriş Parametresi Dize ise
:
:
:
:
Genel Formatı
<tipi> in <ismi>
<tipi> out <ismi>
<tipi> in out <ismi>
<tipi> in <dizi adı>[ ]
is
Örnek
byte in v_deger
byte out v_deger
byte in out v_deger
byte in v_dizi[ ]
Parametreli procedure tanımlamasında procedure isminden sonra parantez içerisinde
tipleri, giriş mi çıkış mı oldukları ve isimleri aralara virgül konularak yazılmalıdır. Eğer parametre
giriş parametresi ise “in” , çıkış parametresi ise “out”, Hem giriş hem de çıkış parametresi ise
“in out” komutları değişken tipinden sonra yazılmalıdır. Çıkış olarak tanımlı parametrelerde ve
hem çıkış hem de giriş olarak tanımlı parametrelerde, parametre muhakkak bir değişken olarak
gösterilmelidir. Aksi takdirde derleme esnasında derleyici hata verecektir.
- 16 -
Örnek : Parametreli bir Alt Program Tanımlama ve Kullanma
procedure deger_aktar(byte in veri1,byte out veri2, byte in out veri3) is
for veri1 loop
veri2 = veri1 + 3
end loop
if veri2 < 25 then veri3 = veri3*veri2 else veri3 = 100 end if
end procedure
var byte v_deger = 20, v_sonuc = 15
Forever loop
Deger_aktar(10,v_deger,v_sonuc)
End loop
Örnek : Parametresiz bir Alt Program Tanımlama ve Kullanma
var byte v_deger1 = 20,v_deger2 = 10,v_sonuc
procedure islem_yap is
v_sonuc = v_deger1 * v_deger2
End procedure
Forever loop
islem_yap
End loop
1.6.2 Function Tanımlaması
Function alt programları procedure alt programlarının tüm özelliklerini taşımakla birlikte
geriye değer döndürebilmektedirler. Function alt programların isimleri birer değişken gibi
görülmektedir. Parametreli ve parametresiz olarak tanımlama yapılabilmektedir. Matematiksel
işlemlerde function ismi direkt kullanılabilmektedir. Procedure tanımlamalarında olduğu gibi
parametrelerinin giriş mi çıkış mı olacağı “in” ve “out” komutları ile belirtilmektedir. Aynı zamanda
geri dönüş tipinin tanımlanması gerekmektedir. Geri dönüş tipi mevcut değişken tipleri olarak
tanımlanmalıdır. Geri dönüş değeri return komutu ile aktarılmaktadır.
Parametresiz Function Alt Programı, Tanımlamasının Genel Formatı:
Function <Function İsmi> return <Geri Dönüş Tipi> is
Return <Geri Dönüş Değeri>
end function
Parametreli Function Alt Programı, Tanımlamasının Genel Formatı:
Function <procedure ismi> (<parametreler>……) return <geri Dönüş tipi>
end function
is
- 17 -
Parametre Tanımlaması
Giriş Parametresi
Çıkış Parametresi
Giriş ve çıkış Parametresi
Giriş Parametresi Dize ise
Örnek :
:
:
:
:
Genel Formatı
<tipi> in <ismi>
<tipi> out <ismi>
<tipi> in out <ismi>
< tipi> in <dizi adı>[ ]
Örnek
byte in v_deger
byte out v_deger
byte in out v_deger
byte in v_dizi[ ]
Parametresiz bir Function Alt programı Tanımlama
Var byte carpim = 10,carpan = 5 ,sonuc
Function hesapla return byte is
Return carpim*carpan
End function
Forever loop
Sonuc = hesapla
End loop
Örnek : Yukarıdaki Örnek Kodu Parametreli bir function tanımlaması ile yapınız
Var byte sonuc
Function hesapla(byte in carpan,byte in carpim) return byte is
Return carpim*carpan
End function
Forever loop
Sonuc = hesapla(10,5)
End loop
1.6.3 Pseudo Tipinde Alt Program Tanımlaması
Pseudo tipi tanımlama Jal/Jalv2 diline has bir biçimdir. Türkçe olarak Sözde tanımlama
olarak çevrilebilir. Tanımlanan Alt Programın ismi ile hem değer almak hem de değer vermek için
kullanılmasına olanak tanır. Yani Tanımlanan Alt Program function ise kendi ismi ile dışarıya değer
aktarabilir. Procedure ise Kendi ismi ile içeriye değer alabilmektedir.
1.6.3.1 Pseudo Tipinde Procedure Tanımlama
Procedure <ismi>’put (<parametre>,<parametre>) is
end procedure
Procedure için Pseudo tanımlamada isminden sonra ‘put ifadesi yer almaktadır. Burada
Dikkat edilecek husus tanımlı olan parametresinin daima giriş olması ve tanımlı olan parametrenin
1 veya 2 adet olmasıdır. Eğer parametre 1 tane ise Pseudo tanımlamada procedure ismine direkt
değer eşitlendiğinde aslında değer parametreye gitmektedir. Ama 2 adet parametre varsa dizi
tanımlamasında olduğu gibi “[ “ “]” köşeli parantez ile ilk parametre verilirken, direkt procedure
ismine olan eşitlemede değer 2. parametreye gitmektedir.
Örnek : 1 parametreli Pseudo tanımlama
Var byte xx
Procedure hesaplama’put(byte in yy) is
xx = yy + 5
End procedure
- 18 -
Forever loop
Hesaplama = 25
End loop
Örnekten de anlaşılacağı gibi Pseudo tanımlama sayesinde yy giriş parametresine direkt
procedure ismi ile ulaşılabilmektedir.
Örnek : 2 parametreli Pseudo tanımlama
Var byte xx
Procedure hesaplama’put(byte in yy,byte in cc) is
xx = yy * 2 + cc
End procedure
Forever loop
Hesaplama[10] = 25
End loop
Procedure alt programında, ilk parametreyi köşeli parantez ile ulaşırken, ikinci parametreye
direkt eşitleme ile ulaşılabilmektedir. Bu sayede bit dizisi oluşturma gibi işlemlerde Pseudo
tanımlama çok işe yaramaktadır. İleriki Bölümlerde Pseudo tanımlama kullanılarak çeşitli
algoritmalar gösterilecektir.
1.6.3.2 Pseudo Tipinde Function Tanımlama
Function <ismi>’get return <geri dönüş tipi> is
end function
Pseudo tipinde Function tanımlaması yaparken function isminden sonra ’get ifadesi yer
almaktadır. Burada Dikkat edilecek Husus tanımlanan function alt programının giriş parametresinin
olmamasıdır. Pseudo tipindeki Procedure tanımlaması giriş parametresi olabilirken function
tanımlama almamaktadır. Alt programda işletilen komutlar sonucu geri dönen değer Pseudo
tipindeki function tanımlamanın ismi ile dönmektedir.
Örnek : Pseudo Tipinde Function Tanımlaması
Var byte sonuc
Function hesapla'get return byte is
return 10 * 2
End function
Forever loop
Sonuc = hesapla – 5
End loop
-- sonuc değişkeninin değeri 15 olur
1.6.4 Alt Programlarının Global Olarak Kullanımı
Jalv2 dili yapı bakımından Pascal programlama diline benzediği daha önceden söz edilmişti.
Pascal Dilinde olduğu gibi alt programlar yazıldığında, önce tanımlanan alt program kendisinden
sonra tanımlanan alt programlara ulaşamazlar. Bunun önüne geçilmek için kodlarımızı yazarak tüm
alt programları global olarak tanımlarsak; Program içerisinde herhangi bir yerde global olarak
tanımlanan alt programları kullanabiliriz.
- 19 -
Örnek :
var word islem_sonucu
function faktoriyel(word in faktoriyeli) return word
function karesi(word in deger) return word
procedure hesaplama(word in deger)
procedure hesaplama(word in deger) is
islem_sonucu = faktoriyel(deger) + karesi(deger)
end procedure
function karesi(word in deger) return word is
return deger*deger
end function
function faktoriyel(word in faktoriyeli) return word is
var word sonuc = 1
var byte dongu = 0
repeat
dongu = dongu + 1
sonuc = sonuc * (dongu)
until (dongu == faktoriyeli)
return sonuc
end function
forever loop
hesaplama(7)
end loop
-- islem_sonucu değişkenin içeriği 5089 olacaktır
Alt programlar yukarıdaki gibi bir tanımlama yapıldığında programın herhangi bir yerinden
çağırılabilmektedirler.. Dikkat edilecek Husus tüm alt programların isimlerinin sonlarda bulunan
“is” ifadesi, global tanımlama yapıldığında kullanılmaması gerektiğidir. Eğer yukarıdaki programda
global tanımlama yapılmamış olsaydı o zaman hesapla alt programı, karesi ve faktoriyel alt
programlarına ulaşamazdı.
1.6.5 İç İçe Alt Program Tanımlama
Bazı Durumlarda Tanımlanan Bir Alt Program sadece başka bir alt program tarafından
kullanılır. Diğer alt programlar tarafından erişilmesi istenmez. Yerel Değişken tanımlamasında
olduğu gibi alt program, hangi alt programın içerisinde tanımlandı ise sadece orada
kullanılmaktadır.
Genel Kullanım Formatı :
Procedure içerisinde Function Tanımlama :
Procedure <procedure İsmi> is
end function
.
.
end procedure
- 20 -
Yukarıda görüldüğü gibi procedure içerisinde function tanımlanmıştır. Tanımlanan Function
sadece Procedure içerisinde kullanılmaktadır. İç içe tanımlamalarda iç içe istenildiği kadar
tanımlama yapılabilmektedir.
Function içerisinde Procedure Tanımlama :
Function
<Function İsmi> return <Geri Dönüş Tipi> is
end procedure
.
.
end function
Procedure içerisinde Function, Function içerisinde procedure tanımlaması yapılabildiği gibi
Function içerisinde function, procedure içerisinde procedure tanımlaması da yapılmaktadır.
Function içerisinde Function Tanımlaması:
Function
<Function İsmi> return <Geri Dönüş Tipi> is
end function
.
.
end function
Proceudre içerisinde Procedure Tanımlaması :
end procedure
.
.
end procedure
1.7 PIC ASSEMBLER KULLANIMI
Gelişmiş uygulamalar yazarken jalv2 komutlarının yanı sıra hassas ölçüm ve çok küçük
bekleme süreleri gibi işlemlerde pic assembler komutları kullanmak gerekebilmektedir.jalv2
- 21 -
derleyicisi, içerisinde assembler komutlarının kullanımına izin veren bir yapıda yazılmıştır. Tek
komut kullanımının yanı sıra assembler kod blokları da kullanılabilmektedir. Kullanılan Assembler
komutlarında program içerisinde tanımlanan değişkenler veya sabitler direkt kullanılabilmektedir.
1.7.1 Tek Assembler Komutunun Kullanımı
Jalv2 dilinde tek Assembler komutu kullanmak için komutun önüne “asm” ifadesi
eklenmelidir.
Genel Formatı :
Asm <Assembler komutu>
Örnek : 1 komut işleme süresi kadar gecikme süresini Assembler komutu kullanarak yapınız.
Procedure mikrosaniye is
Asm nop
-- 1 mikrosaniye gecikme yapan Assembler komutu (nop)
End procedure
Forever loop
mikrosaniye
End loop
1.7.2
Assembler Kod Bloğunun Kullanımı (ASSEMBLER…..END ASSEMBLER)
Bazı Durumlarda birden fazla Assembler komutu veya Assembler kod bloğu kullanmak
gerekebilmektedir. Böyle durumlarda Assembler komutları Assembler … end Assembler bloğu
arasına yazılmalıdır.
Genel Format :
Assembler
<Assembler komutları>
.
.
End Assembler
Örnek : Assembler kod bloğu kullanımı
Procedure asm_blok (byte in veri) is
Var byte say = 10
Assembler
Local basla , devam
Basla :
btfsc
port_a,0
Goto
Basla
Movfw
0x25
Movwf
veri
Devam :
Decfsz
say, f
Goto
Devam
End Assembler
End procedure
Forever loop
Asm_blok(50)
End loop
- 22 -
Yukarıdaki örnekte görüldüğü gibi bir Assembler kod bloğu direkt jalv2 komutları arasında
kullanılmıştır. Yazılan Assembler komutlarındaki etiketler öncelikle Local deyimi ile Assembler
komutları yazılmadan önce tanımlanmıştır. Böylece goto - call Komutları ile program istenilen
etikete dallandırılabilmektedir.
Jalv2 derleyici tarafından desteklenen Asm komutları şunlardır :
Kodlarda Kullanılan Kısaltmaların anlamları :
B – Bit tipinde deger (0 <= b <= 7)
D – Hedef (’f’ veya ’w’)
F – File register veya Değişken
N – Gerçek Değer, 0 <= n <= 255 (Aksi Belirtilmediği Sürece)
K – Etiket veya Sabit
Aşağıda verilecek olan jalv2 derleyicisi tarafından desteklenen komutların tüm işlemciler
tarafından destenmediğini unutmayın. Derleyici kodu derlerken bunu göz önünde
bulundurmaktadır. Tam açıklama edinmek istiyorsanız işlemcinin Datasheet’ini kontrol edebilirsiniz.
ADDWF
ADDWFC
ANDWF
CLRF
CLRW
COMF
DECF
DECFSZ
INCF
INCFSZ
IORWF
MOVF
MOVW
NOP
RLF
F,D
F,D
F,D
F
F,D
F,D
F,D
F,D
F,D
F,D
F,D
FF
F,D
RLCF
RLNCF
RRF
RRCF
RRNCF
SUBWF
SWAPF
XORWF
BCF
BSF
BTFSC
BTFSS
ADDLW
ANDLW
CALL
F,D
F,D
F,D
F,D
F,D
F,D
F,D
F,D
F,B
F,B
F,B
F,B
N
N
K
CLRWDT
GOTO
K
IORLW
N
MOVLW N
RETFİE
RETLW
N
RETURN
SLEEP
SUBLW
N
XORLW
N
TBLRD { * | *+ | *- | +* }
TBLWT { * | *+ | *- | +* }
RESET
OPTION
TRIS N (5 <= N <= 9)
1.8 DAHİLİ FONKSİYONLAR
1.8.1 Count( ) Fonksiyonu
Count Fonksiyonu, tanımlanan sabit veya değişken dizilerin eleman sayılarını veren
fonksiyondur. (Bknz : 1.3.4.1 Count Fonksiyonu)
1.8.2 Defined( ) Fonksiyonu
Bir değişken ya da sabitin daha önceden tanımlanıp tanımlanmadığını kontrol eden
fonksiyondur. Eğer tanımlanmış ise geriye “true” eğer tanımlanmamış ise geriye “false” değeri
döndürür.
Defined(<sabit yada değişken adı>)
Örnek Kullanım :
Var byte sonuc
- 23 -
function hesapla return byte is
if defined(sutun) == false then
var byte sutun = 253
end if
return sutun*5
end function
-- sutun değişkeni var mı ?
-- Yok ise sutun değişkeni tanımla
Forever loop
Sonuc = hesapla
End loop
1.8.3 _usec_delay( ) Fonksiyonu
Genellikle küçük zaman gecikmesi sağlamak için kullanılan fonksiyondur. Verilen sayı
kadar 1us cinsinden kesin olarak bir gecikme yaratır. Örneğin _usec_delay(500) olarak kullanılırsa
500 us zaman gecikmesi oluşturmaktadır. Gecikme verilen sayıya göre bir veya daha fazla döngü
ve “nop” komutu kullanılarak oluşturulmaktadır. Kullanılacak döngü ve nop komutunun adeti
tanımlanan kristal frekansına göre derleyici tarafından hesaplanmaktadır.
_usec_delay() fonksiyonu en az 1us, en fazla ise 4.294.967.295 saniye (~71.5 dk)
gecikme üretebilmektedir. Ama büyük boyutlu gecikmelerde kullanılması pek tavsiye
edilmemektedir. Daha çok küçük gecikmelerde (10us – 100 us gibi..) kullanılmaktadır. Büyük
gecikme yapılması isteniyorsa delay.jal kütüphanesi kullanılabilir.
Genel Kullanım Formatı
_usec_delay(<gecikme sayısı>)
Örnek : 253 milisaniye gecikme yapınız.(1s = 1000ms = 1000000us)
_usec_delay(253000) -- 253000 sayısı verilirse 253 milisaniye gecikme üretecektir.
1.8.4 Tipler arası Dönüşüm Fonksiyonları
Farklı veri tiplerinde tanımlanan değişkenleri birbirlerine aktarmak istediğimiz zaman
derleyici bize aşağıdaki gibi uyarı mesajları verecektir.
Yüksek bitli bir değeri Düşük bitli bir değere aktarıldığındaki verilen uyarı Şu şekildedir:
warning: assignment to smaller type; truncation possible
İşaret farkından dolayı verilen uyarı ise şu şekildedir.
warning: signed/unsigned mismatch
Bunun önüne geçmek için aşağıdaki fonksiyonlar kullanılmaktadır. İsteğe
kullanılmayabilir. Sadece derleme aşamasında derleyici tarafından kullanılmaktadır.
1.8.4.1
bağlı
Byte( ) Fonksiyonu
Byte tipinden farklı bir değişken ya da sabit değeri byte tipine aktarıldığında kullanılan
fonksiyondur. Normalde böyle bir işlemde derleyici sadece uyarı mesajı verecektir. Byte fonksiyonu
kullanıldığında ise uyarı mesajı vermeyecektir. Böyle bir atamada word değişkeninin ilk sekiz biti
byte değişkenine aktarılmaktadır.
Örnek :
var word xx
var byte yy
yy = Byte(xx)
- 24 -
1.8.4.2
SByte( ) Fonksiyonu
Sbyte tipinde tanımlanan bir değişken -128..127 arası değer alabilmektedir. Diğer tiplerde
tanımlı olan bir değişkeni sbyte tipindeki bir değişkene aktarılması gerekirse sbyte() fonksiyonu
kullanılmaktadır. Kullanılmadığı takdirde tip uyumsuzluğu veya işaret farkı ile ilgili uyarı mesajı
verecektir.
Örnek :
var sbyte xx
var byte yy
xx = sByte(yy)
1.8.4.3
Word( ) Fonksiyonu
Word tipinden büyük bir değerden veya işareti farklı olan bir değer, word tipine aktarılmak
istenilirse yada işlem sonucu word tipinden büyük olup word tipine aktarılmak istenirse kullanılan
fonksiyondur.
Örnek :
var sdword xx
var word
yy
yy = word(xx*xx)
1.8.4.4
Sword ( ) Fonksiyonu
Sword tipi işaretli değer alabilen tiptir. Bu nedenle değer aktarıldığında işaret sorunu ve
daha büyük bir değer aktarıldığında ise tip sorunu oluşması istenmeyen durumlarda sword
fonksiyonu kullanılır.
Örnek :
var sword xx
var word
yy
xx = sword(yy)
1.8.4.5
Dword( ) Fonksiyonu
Dword tipi 32 bit işaretsiz değer alabilen en büyük tiptir. Bu nedenle daha yüksek bir değer
olmadığından dolayı dword tipine daha büyük değer aktarılamaz. Dword fonksiyonunun
oluşturulma sebebi sadece sdword tipindeki işaretli bir değeri dword tipindeki bir değere işaretsiz
olarak aktarmaktır.
Örnek :
var sdword xx
var dword yy
yy = dword(xx*xx)
1.8.4.6
Sdword( ) Fonksiyonu
Sdword tipi 32 bit işaretli değer alabilen tiptir. Sdword tipine İşaretli değer aktarıldığından
dolayı sdword fonksiyonu kullanılır. Bu sayede derleyici uyarı mesajı vermez.
Örnek :
var sdword xx
var dword yy
xx = sdword(yy)
- 25 -
1.9
PRAGMA KAVRAMI
Pragma kavramı komut veya deyim olmayıp derleyiciye direktif vermek amacı ile kullanılan
ifadedir. Bazı kütüphane dosyalarında ve ileri düzey uygulamalarda kullanılmaktadır.
1.9.1 Chip Konfigürasyon İfadeleri
Pragma İfadesi
Target
Target Chip
Target Clock
Target Fuses
Target Page
Target Bank
Target CPU
Code
Stack
fuse_def
ID
Shared
Eeprom
Açıklama
Bu ifade kullanılacak chip’i temsil etmektedir.
Kullanılacak Chip’in adını belirler
Kristal Frekansını belirler
Sigorta ayarlarını belirler
Kod sayfalarının uzunluğunu belirler
Ram’in Bank uzunluğunu belirler
Chip’in ailesini belirler(Pic_14, Pic_12..)
Word tipinde en çok alabileceği kod uzunluğu
Donanım Yığının seviyesini belirler
Sembolik sigorta tanımlamalarını belirler
Chip’in ID adresini ve uzunluğunu belirler
Değişkenlere verilen alanı belirler
Chip’in Eeprom adresini Belirler
Sonradan Erişim Adı
target_chip
target_clock
target_page_size
target_bank_size
Target_cpu
-
Tabloda verilen pragma ifadeleri normal program geliştiren kişilerin gerek duymayacağı
ifadelerdir. Genellikle bir pic için geliştirilen aygıt kütüphanesi yazılırken kullanılmaktadır.
1.9.2 Alt program Optimizasyon İfadeleri
Alt program Optimizasyon ifadeleri; Genellikle ileri düzey programlar yazılırken veya kesme
ya da sıralı liste oluştururken kullanılmaktadırlar.
1.9.2.1
FRAME
Procedure ve Fonksiyon alt programlarında kullanılmaktadır. Derleme yapılırken alt
programlarda tanımlanan değişkenleri ram’in bir alanda toplamaktadır. Derleyici derleme işlemini
gerçekleştirir iken değişkenleri ram’in en düşük adresinden itibaren yerleştirmeye başlamaktadır.
Bu ifade kullanılırsa derleyici bu sefer yerel değişkenleri ayrı bir ram bank’ına ya da farklı alanlara
tahsis etmektedir.Basit uygulamalarda kullanılması hiçbir anlam ifade etmemektedir.
Kullanım Örneği :
Pragma Frame
end procedure
1.9.2.2
INLINE
Jalv2 derleyicisi derleme işlemi yapıldığında hex kodunun hemen yanında assembly
kodunu da üretmektedir. Tanımlanan alt programların hepsi derlenirken asm kodunda da
görüldüğü gibi etiket haline getirilir ve alt program çağırıldığında program akışı o etikete
yönlendirilir. Ama bazı durumlarda alt program içeriği birkaç satır olduğunda alt programa INLINE
ifadesi eklenirse derleme esnasında o alt program için etiket oluşturulmaz ve çağırıldığı yere
komple alt programın içeriği eklenmektedir.
- 26 -
Örnek Kullanım :
var byte deger = 0
procedure hesaplama(byte in out islem) is
islem = ( 2+2*2 + 4 /5) + islem
end procedure
forever loop
hesaplama(deger)
end loop
Eğer Program yukarıdaki gibi yazıldığında derlendikten sonra Asm kodu aşağıdaki gibi olacaktır.
l_hesaplama –- hesaplama alt programı
movwf
v___islem_1
movlw
6
addwf
v___islem_1,f
movf
v___islem_1,w
return
l__l440 -- Forever Loop
movf
v_deger,w
call
l_hesaplama
datalo_clr v_deger
movwf
v_deger
goto
l__l440
Eğer Alt programdan sonra INLINE ifadesi kullanılsaydı O zaman yukarıdaki asm koduda daha az
olacaktı. Aşağıda INLINE ifadesinin kullanılmış Hali yer almaktadır.
var byte deger = 0
procedure hesaplama(byte in out islem) is
pragma inline
islem = ( 2+2*2 + 4 /5) + islem
end procedure
forever loop
hesaplama(deger)
end loop
INLINE ifadesi Kullandıktan sonra, Asm kodu aşağıdaki gibi olacaktır.
l__l440
movlw
addwf
goto
end
6 -- hesaplama(deger)
v_deger,f
l__l440
Görüldüğü gibi INLINE ifadesi eklendiğinde kodun asm çıktısı daha azalmış oldu. Aynı
şekilde de hex kodu azalmış olacaktır. INLINE ifadesinin kodu azalttığı söylene bilir ama sık sık
kullanılan alt programlarda INLINE ifadesi kullanılırsa ASM kodu azaltmaktan ziyade daha
arttıracaktır. Bu yüzden INLINE ifadesini kullanırken mutlaka bunu göz önünde bulundurmanız
gerekmektedir. Bir veya iki kez kullanılacak olan alt programlarda kullanmanız daha doğru
olacaktır.
- 27 -
1.9.2.3
INTERRUPT
Hazırlanan alt programın kesme alt programını olduğunu programa bildirmek için
kullanılmaktadır. INTERRUPT ifadesi yer alan alt programın adresi, derleyici tarafından PIC’in
kesme vektörü olan adresine yazılmaktadır. İleriki Bölümlerde Kesme oluşturma ve kullanma ile
ilgili bilgiler verilecektir.
Procedure <Kesme Alt programının İsmi> is
Pragma INTERRUPT
<Hangi kesme kullanıldı ise Bayrağını sıfırlanması>
end procedure
INTERRUPT ifadesi kullanırken aynı zamanda iki adette parametre alabilmektedir.
INTERRUPT ifadesinden sonra yazılan bu parametreler kesme oluştuğunda PIC ’in nasıl tepki
vereceğini ayarlamaktadır.
NORMAL: Parametre Belirtilmez ise Normal parametresi geçerlidir. Normal parametresinde
PIC kesme oluştuğu anda aşağıdaki işlemleri sırası ile yapmaktadır:
1)
2)
3)
4)
Kesme işlemi gerçekleştiğinde işlemekte olan komut işletilir
Sonraki komutun adresi yığın saklayıcıya yazılır
Kesme Alt programı çalıştırılır
Kesme Alt programının sonuna gelince yığın saklayıcıdan adres alınır ve program akışı
o adrese yönlendirilir.
INTERRUPT ifadesinin Normal parametresi ile kullanımı:
Pragma INTERRUPT NORMAL
FAST: Basit programlarda yani sadece tek kesme oluştuğunda çalışan uygulamalarda
kullanılmaktadır. Normal parametresinde olduğu gibi kesme oluştuğunda işletilmesi gereken
adımları es geçerek direkt kesmeye yönelmektedir. İleri düzey uygulamalarda kullanılması
önerilmemektedir.
INTERRUPT ifadesinin Fast parametresi ile kullanımı:
Pragma INTERRUPT FAST
Eğer Hiç parametre kullanılmıyor ise derleyici normal parametresini baz almaktadır.
1.9.2.4
JUMP_TABLE
Tanımlanan alt programın sıralı liste olacağını belirten ifadedir. Ama jalv2 derleyicisinde
programa hiçbir katkısı yoktur. Geriye uyumluluk için kullanılmaktadır. Kullanıldığında aşağıdaki
gibi bir uyarı oluşturmaktadır.
Pragma jump_table
warning : pragma jump_table has no effect. Use lookup tables instead.
- 28 -
1.9.2.5
KEEP
Eğer Alt programın tamamı assembly komutlarından oluşuyorsa; Bank sayfasını veya Page
Sayfasının değiştirilmesini engeller ve o sayfada kalmasını sağlar. Page istenilen etiket atanabildiği
gibi Bank’ta istenilen Bankta kalması sağlanabilir. Pek kullanılan bir ifade değildir.
Örnek Kullanım :
Procedure ornek_altprogram is
Pragma KEEP BANK,PAGE
-- bank ve page sabitleneceği bildiriliyor
Assembler
local bekle1,bekle2,basla
page basla
bank 1
-- page basla etiketi olacak
-- bank 1 de kalacak
goto basla
bekle1:
return
bekle2:
return
basla:
call bekle1
call bekle2
End assembler
end procedure
1.9.2.6
NOSTACK
Kullanıldığı takdirde alt programlar normal çağırma yönergesince çağırılmazlar. Onun
yerine kullanılan yerel değişkenler ve alt programların adresleri yığın üzerinden işletilir. Genellikle
kullanılan bir ifade değildir.
Pragma Nostack
end procedure
1.9.3 Kod Optimizasyon İfadeleri
Yazılan kodların optimizasyon ayarlarının yapıldığı ifadelerdir. Kod optimizasyon ifadelerin
aynı zamanda YES ya da NO parametrelerini almaktadırlar. Bu ifadeleri kullanmasak bile derleyici
varsayılan parametre ile derleme esnasında kod optimizasyon ifadelerini kullanmaktadır.
Not : Varsayılan parametre yanına “ * ” işareti koyulacaktır.
1.9.3.1
EXPR_REDUCE
EXPR_REDUCE ifadesi yazılan matematiksel ya da mantıksal ifadelerde sadeleştirme
yapmaktadır. Örneğin “y * 1” gibi bir ifade yer aldığında derleyici onu “y” şekline getirmektedir.
PRAGMA OPT EXPR_REDUCE <parametre>
- 29 -
*YES : İfade Sadeleştirme Açık
-- PRAGMA OPT EXPR_REDUCE YES
NO : İfade Sadeleştirme Kapalı -- PRAGMA OPT EXPR_REDUCE NO
1.9.3.2
CEXPR_REDUCE
CEXPR_REDUCE ifadesi yazılan sabit değerli ifadelerde azaltma yapmaktadır. Buda
derleme esnasında hem zaman kazandırır hem de hafıza için verimli olmaktadır.
PRAGMA OPT CEXPR_REDUCE <parametre>
*YES : Sabit ifade Sadeleştirmesi Açık
NO : Sabit ifade Sadeleştirme Kapalı
1.9.3.3
-- PRAGMA OPT CEXPR_REDUCE YES
-- PRAGMA OPT CEXPR_REDUCE NO
CONST_DETECT
CONST_DETECT ifadesi kodlama esnasında değişkenleri tarayarak değeri değişmeyen
değişkenleri sabit ifadeye dönüştürmektedir. Kullanılması pek tavsiye edilmez.
PRAGMA OPT CONST_DETECT <parametre>
YES
*NO
1.9.3.4
: Sabit tespiti Açık
: Sabit tespiti Kapalı
-- PRAGMA OPT CONST_DETECT YES
-- PRAGMA OPT CONST_DETECT NO
LOAD_REDUCE
LOAD_REDUCE ifadesi w registeri üzerindeki yükü azaltmak için kullanılmaktadır.
Karmaşık uygulamalarda kullanıldığında kodlar üzerinde kısaltma yapmaktadır. Ama genellikle
kullanılmamakla birlikte derleyici varsayılan olarak kullanmamaktadır.
PRAGMA OPT LOAD_REDUCE <parametre>
YES
*NO
1.9.3.5
: Yük azaltma işlemi devrede
-- PRAGMA OPT LOAD_REDUCE YES
: Yük azaltma İşlemi Devre Dışı -- PRAGMA OPT LOAD_REDUCE NO
TEMP_REDUCE
Derleyici derleme esnasında kodları daha hızlı ve kolay bir biçimde derlemek için geçici
değişken kullanabilmektedir. TEMP_REDUCE ifadesi kullanıldığında derleyici geçici değişkenleri
olabildiğince az kullanmaktadır.
Örneğin :
a=b+c*d+e
matematik işlemi, derlenirken üç adet geçici değişken
kullanmaktadır. TEMP_REDUCE ifadesi kullanıldığında ise bir adet geçici değişken kullanır.
PRAGMA OPT TEMP_REDUCE <parametre>
YES
*NO
: Geçici değişken sadeleştirme devrede
: Geçici değişken sadeleştirme devre dışı
-- PRAGMA OPT TEMP_REDUCE YES
-- PRAGMA OPT TEMP_REDUCE NO
- 30 -
1.9.3.6
VARIABLE_FRAME
Normalde Değişkenler ram alanına ayrı ayrı tahsis edilmektedir. Buda ram’i optimum
kullanılmasını sağlamaktadır. VARIABLE_FRAME ifadesi kullanılırsa değişkenler tek bir ram
bank’ında olacaktır.
PRAGMA OPT VARIBLE_FRAME <parametre>
YES
*NO
1.9.3.7
: Değişken Tahsisi devrede
: Değişken Tahsisi devre dışı
-- PRAGMA OPT VARIBLE_FRAME YES
-- PRAGMA OPT VARIBLE_FRAME NO
VARIABLE_RECUDE
VARIABLE_RECUDE ifadesi kullanıldığı zaman tanımlanan ancak kullanılmayan
değişkenler derlenmemektedir. Derleyici varsayılan olarak YES parametresini kullanmaktadır.
PRAGMA OPT VARIBLE_RECUDE <parametre>
*YES : Değişken Sadeleştirme devrede
NO : Değişken Sadeleştirme devre dışı
-- PRAGMA OPT VARIBLE_RECUDE YES
-- PRAGMA OPT VARIBLE_RECUDE NO
1.9.4 Derleyici Konfigürasyon İfadeleri
Derleyici kod üretme ayarlarını değiştirme imkânı tanımaktadır. Derleyici Konfigürasyon
ifadelerinin bazılarını derleyiciye parametre olarak verebileceğimiz gibi yazdığımız kodlar aracılığı
ile de direktif şeklinde verebiliriz.
1.9.4.1
BOOTLOADER
Yazılan Programın PIC ’e Bootloader(Önyükleyici) aracılığı ile yükleneceğini Bildiren
İfadedir. Kullanılacak Bootloader tipine göre 4 adet parametre almaktadır.
1.9.4.1.1 BLOADER
Screammer/Bloader PIC Bootloader kullanılacağını Bildirmektedir.
PRAGMA BOOTLOADER BLOADER
1.9.4.1.2 LOADER18
Özel tasarlanmış bir Bootloader kullanılacaksa; 18F serisi(16Bit Core) Chip’lerde Başlangıç
adresini manual olarak belirlemek için kullanılmaktadır.
PRAGMA BOOTLOADER LOADER <adres>
Örnek
:
PRAGMA BOOTLOADER LOADER 25
- 31 -
1.9.4.1.3 LONG_START
Derlenecek kod Bloğuna aşağıdaki asm kodunu ilave ederek derler.
ORG 0x0000
BSF/BCF _pclath, 4
BSF/BCF _pclath, 3
GOTO _pic_pre_user
NOP
1.9.4.1.4 RICKPIC
Rick Farmer Bootloader kullanılacağını belirtir ve kodu ona göre derler.
PRAGMA BOOTLOADER RICKPIC
Örnek
1.9.4.2
:
PRAGMA BOOTLOADER RICKPIC
CLEAR
Kullanıcı veri seti oluşturur. Bu ifadenin kullanılması derlendikten sonra ortaya çıkan hex
kodunun boyutunu arttırır. Varsayılan olarak kullanılmaz.
PRAGMA CLEAR <parametre>
YES
*NO
1.9.4.3
: Kullanıcı veri seti oluştur
-- PRAGMA CLEAR YES
: Kullanıcı veri seti oluşturma -- PRAGMA CLEAR NO
EEDATA
PIC programlanırken PIC ’in dâhili Eeprom’una veri yazmak amacı ile kullanılır. Başlangıç
ayarı olarak Eeprom’a yazılacak verileri Pic’i programlama esnasında yazması gerektiği
durumlarda kullanımı uygundur. Yazılacak bilgi Eeprom’un 0. adresinden başlayarak yazmaya
başlar. Aralara virgüller koymak şartı ile sayı veya çift tırnak içinde ascii ifadeler yan yana
yazılabilir.
PRAGMA EEDATA <veri>, <veri2> .. .. .. ..
Örnek : “JALv2” Kelimesini dâhili Eeprom’a pragma ifadesini kullanarak yazınız.
PRAGMA EEDATA "J","A","L","v","2"
1.9.4.4
FUSE
Kodlama esnasında yapılan sigorta ayarlarının(fuse config) geçerli olup olmadığını belirten
ifadedir. Varsayılan olarak YES parametresindedir.
PRAGMA FUSE <parametre>
*YES
NO
: Yapılan sigorta ayarları geçerli
-- PRAGMA FUSE YES
: Yapılan sigorta ayarları geçersiz -- PRAGMA FUSE NO
- 32 -
1.9.4.5
IDDATA
Aygıt Kütüphanesi yazılırken belirtilen ID adresine, belirtilen uzunluk kadar ID veri yazmak
için kullanılır. 16F877A mikrodenetleyicisinin aygıt kütüphanesini incelediğimizde şöyle bir ifade yer
almaktadır :
Pragma ID 0x2000,4
Burada ifade edilen; ID alanı 0x2000 adresinden başlayacağı ve uzunluğunun 4 olacağıdır.
Eğer biz 4 ten büyük bir ID yazarsak o zaman derleyici aşağıdaki gibi bir hata mesajı verecektir.
Error : id0 is full
PRAGMA IDDATA <veri>, <veri2> .. .. .. ..
Örnek
: PRAGMA iddata “1”,”B”,”3”,”A”
1.10 MESAJ ÜRETME KOMUTLARI
Bazen derleyici ile programcıya mesaj iletmek gerekebilir. Örneğin bir sabit yanlış verildiği
bir durumda bunun yanlış olduğunun belirtilmesi ya da bilgilendirmek amacı ile bilgi mesajı
iletilmesi gerekebilir. Böyle durumlarda jalv2 derleyicisinin 3 adet mesaj üreten komutu
bulunmaktadır.
Bu komutları kullanırken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar mevcuttur.
1) Bu komutlar derlenmez. Sadece derleme aşamasında kullanılır. Bu yüzden değişkenler
gibi içeriği değişen değerleri denetleyip duruma göre bu tür mesajlar kullanılamaz.
2) Bu mesajlar sabit değerlerin derleme esnasındaki durumları baz alınarak kullanılması
için yapılmıştır.
3) İletilecek mesajlar yazılırken Türkçe Karakter kullanılmamalıdır.
4) Mesaj Komutu yazıldıktan sonra iletilecek mesaj çift tırnak içerisinde yazılmalıdır.
1.10.1 _DEBUG
Eğer derleyici derleme esnasında –debug parametresi ile başlatıldı ise _DEBUG ile
belirttiğimiz mesajlar derleme esnasında gözükür. Genellikle Hata ayıklama işleminde bilgi vermek
için kullanılmaktadır.
_DEBUG “<iletilecek Mesaj>”
Örnek Kod : _DEBUG “Hata Ayiklama islemi Baslatildi”
1.10.2 _WARN
Kodlama esnasında programcıya uyarıları iletmek için kullanılmaktadır. Uyarılar sadece
derleme esnasında gözükmektedir. Derlemeye herhangi bir etkileri olmaz.
_WARN “<iletilecek Mesaj>”
Örnek Kod : _WARN “Sabitin degeri 100 oldugu icin hiz dusuk olacak.”
- 33 -
1.10.3 _ERROR
Kodlama esnasında programcıya hata mesajlarını iletmek için kullanılmaktadır. Hata
mesajları derleme esnasında derleme işlemini keserek derleyici tarafından hatanın olduğu satıra
yönlendirilir.
_ERROR “<iletilecek Mesaj>”
Örnek Kod :
_ERROR “Sabitin degeri 50 olmalidir.”
______________________________________________________________________________
KAYNAKÇA
AYYILDIZ Serkan(2006), Jal ile PIC Programlama
AYYILDIZ Serkan(2009), Kendi Robotunu Kendin Yap
ALTINBAŞAK Orhan(2009), PicBasic Pro ile PIC Programlama
ÇİÇEK Serdar(2009), CCS C ile PIC Programlama
WEB KAYNAKLARI
http://www.casadeyork.com/jalv2/ - Jalv2 Compiler web sitesi
http://code.google.com/p/jallib/
- Jallib web sitesi
http://jallib.blogspot.com/ - Jallib Blog
http://www.casadeyork.com/jalv2/jalv2/jalv2.pdf - Jalv2 Language Reference
http://www.casadeyork.com/jalv2/jalv2opt/jalv2opt.pdf - Jalv2 Compiler Options
http://www.casadeyork.com/jalv2/jalv2pragma/jalv2pragma.pdf - Jalv2 Pragma’s
http://sourceforge.net/projects/jalturk/ - JALTURK Help Dosyası
http://code.google.com/p/jallib/downloads/detail?name=Tutorial_Book_0.4.pdf – Tutorial Book
LİNKLER
http://www.elektrobilim.org
http://320volt.com/
http://www.picproje.org
http://www.kontrolkalemi.com
http://code.google.com/p/jalv2-kaynak/
- 34 -

Temel JALv2 Kavramları

Transkript

Benzer belgeler

Temel Jalv2 Kavramları

Komut İstemi - Tolga Elbir

08 - Sufizm ve İnsan

pp154 - MaviDevreler.com

HUNRobotX - Makaleler - PIC ile LED Yakıp Söndüren Devre

Deney 1 - WordPress.com

pdf dosyayı incelemek için tıklayın

Test Çalışma Notları

MATEMATİK BİLGİSAYAR BÖLÜMÜ