Eğitimde İyi Örnekler Konferansı 2004 Sunuş Özetleri

Eğitimde İyi Örnekler Konferansı 2004
Sunuş Özetleri
Adnan Baki, Osman Birgin, Bülent Güven, İlhan Karataş: Bilgisayar Destekli Bireysel Gelişim
Dosyası (Portfolyo) Uygulaması
Eğitim sistemi içerisinde öğrenciyi tüm yönleriyle tanımak ve değerlendirmek amacıyla kullanılan portfolyo
(bireysel gelişim dosyası) uygulamaları bilinmektedir. Burada tanıtılan elektronik ortamda kullanılabilecek
“bilgisayar destekli bireysel gelişim dosyası (BDBGD)” uygulaması ilköğretim matematik dersine yönelik
olup öğrencilerin değerlendirilmesinde kullanılmıştır. Uygulama öğrencinin matematik dersiyle ilgili çeşitli
yönlerinin değerlendirilmesini kapsamaktadır. Uygulamanın amacı, geliştirilen BDBGD’nın eğitim
sistemimiz içinde uygulanabilirliğini araştırmak ve öğretmenler için kolay kullanılabilir çok amaçlı esnek bir
elektronik portfolyo geliştirmektir.
Ali Yıldırım, H anife Akar: Oluşturmacı Öğretim Etkinliklerinin Sınıf Yönetimi Dersi’nde
Kullanılması: Bir Eylem Araştırması
Eğitim felsefesi açısından, oluşturmacılık, nesnelliği öne çıkaran pozitivist paradigmanın aksine, bilginin
yorumlandığını ve karşılıklı yansıtmalar ve tartışmalar sonucunda oluşturulduğunu savunur. Oluşturmacılık
bir öğretme kuramı değil, öğrenme kuramıdır. Yapılan çalışmanın önemi, oluşturmacı etkinliklerin
öğretmen adaylarının yetiştirilmesi sürecine katkısını görmek ve bu bağlamda uygulamaları artırmak
açısından ve Sınıf Yönetimi dersinde oluşturmacı etkinliklerin sürece etkisi ve bunların bireylerin öğrenme
sürecine katkısı ya da ortaya çıkan potansiyel güçlüklerin öğretmen eğitimcilerinin uygulamalarına ışık tutar
nitelikte olması açısından ele alınabilir.
Arzu Yüksel, Derya Çölaşan Marangoz, Nurhayat Tükel Canaran: Farklılaştırılmış Öğretim
Stratejileri
Farklılaştırılmış öğretim, öğrencilerin programın içeriğini keşfetmeleri için çeşitli yolların kullanıldığı,
aktivitelerin öğrencilerin kendi bilgi ve fikirlerine ulaşmalarına yönelik yapıldığı ve öğrencilerin
öğrendiklerini sergilemek için seçimlerini yapabildikleri bir öğrenme yaşantısıdır. Sunumda öğretim
farklılaştırılması, farklılaştırılmış öğretim stratejileri, farklılaştırılmış öğretim için nasıl plan yapılabileceği ve
etkin kullanımın nasıl sağlanabileceğine ilişkin öneriler ele alınmaktadır.
Asiye Yetkiner: Ergenlerin Sağlık Bilincinin Geliştirilmesi Projesi: Öğretmenler İçin H izmet-İçi
Eğitim Semineri
İlköğretim okullarında öğretmenlerin ergenlikte değişim ve yaşama etkileri konusunda bilgilerini geliştirip,
duyarlılık kazanmaları amacıyla hazırlandı ve uygulandı. Fen Bilgisi, Beden Eğitimi, Ev Ekonomisi, Trafik
ve İlk Yardım, Zihinsel Engelliler, Rehberlik, Sınıf Öğretmeni branşlarında verilen eğitim seminerleri,
ergenliği tanıma ve ergen eğitimi, büyüme ve gelişme, ergenlikte değişim, sağlığa bütüncül yaklaşım, cinsel
gelişim ve cinsel yakınlıklar, ergen ruh sağlığı ve güvenli davranış geliştirme gibi konuları kapsamaktadır.
Aslıhan Erman Aslanoğlu: Dereceli Puanlama Anahtarı (Rubric)
Performansa dayalı durum belirleme, öğrencinin öğrendiği temel bilgiyi gerçekçi koşullarda ne kadar iyi
kullandığını ölçmeye çalışır. Bu bir ürün oluşturarak ya da buna benzer bir uygulama yaparak
gerçekleştirilebilir. Elde edilen verilerle bir karara varma ve bunun analizini planlama vb. bir çok şeyi içeren
performans dayanaklı durum belirlemenin iki kritik bölümünden biri olan dereceli puanlama anahtarı
(rubric), öğrencilerin kurgulanmış yanıtları olan yazılı kompozisyonların, sözel sunumların veya bilimsel
projelerin özelliklerinin değerlendirilmesinde her bir çalışma için listelenmiş ölçütleri göstermekte ve
durum belirlemenin objektifliğini arttırmaktadır. Pilot çalışma, 6. sınıfta yürütülmüş, öğrencilerin Fen
Bilgisi dersi kapsamında kendi seçtikleri performans göreviyle birlikte sunularının hangi ölçütlere göre
puanlanacağını gösteren dereceli puanlama anahtarı verilmiştir. Anket sonuçları öğretmen ve öğrencilerin,
dereceli puanlama anahtarı kullanmanın eğitime katkı getirdiğine inandıklarını ortaya koymaktadır.
Aynur Karakaya, Ganime Parim: Mitoz Bölünme İçin Geliştirilen Aktif Öğrenme Materyalleri
Bu çalışma lise 1. sınıflarda “hücre bölünmesi” konusunda aktif öğrenmeye yönelik, problem çözmeye
dayalı ders notlarımızın ve aktivitelerin derlenmiş halidir. Ders notlarımız, her dönem yeni sorularla,
aktivitelerle , kavram haritalarıyla ve kısa anlatımlarla geliştirdiğimiz organik bir materyaldir. Aynı zamanda
öğretmeni dersin uygulamasına da yönlendirecek bir rehberdir. Sürekli çeşitlendirilip, zenginleştirilme
özelliğinden dolayı kesinlikle öğretmeni sınırlayıcı bir özellik taşımamaktadır.
Sunuş Özetleri
-1-
Adlara göre alfabetik sıralıdır
Ayla Oktay, Ebru Aktan Kerem: Okul Öncesi Dönem (5-6 Yaş) Çocuklarına Yönelik Okumaya
H azırlık Programı
Araştırmamızda öncelikle okulöncesi eğitimi öğretmenlerinin, okulöncesi dönemde çocuklardaki okuma
gelişimi; başka bir deyişle, okumaya hazırlıkları konusundaki görüşleri alınmış ve bu gelişimi desteklemek
için neler yaptıklarına ilişkin durum saptaması yapılmıştır. Daha sonra ise, bu cevaplardan elde edilen
ipuçlarına dayalı olarak mevcut okulöncesi programını zenginleştirecek bir Okumaya Hazırlık Programı
hazırlanarak, bu programın etkililiği ölçülmüştür.
Aysel Özfırat, H . Metin Yıldız: Psikolojik Destek Projesi (Görsel/İşitsel Eğitim Programları ile
Tanıtım ve Kullanım Kitapçığı)
Bu çalışmada, eğitim kurumlarımızda sürdürülen Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık hizmetlerini eğitim
teknolojisinin sunduğu olanaklardan daha etkili yararlanarak desteklemek amacıyla MEB Eğitim
Teknolojileri Genel Müdürlüğünce hazırlanan Psikolojik Destek adlı proje kapsamında üretilen Görsel
Eğitim Programları (televizyon programı/video kaseti), İşitsel Eğitim Programları (radyo programı/ses
kaseti) ile Tanıtım ve Kullanım Kitapçığı’ndan oluşan Eğitim Seti tanıtılmıştır.
Behiye Ubuz, Asuman Dumantepe: Drama Temelli Geometri Ders Planlarının Geliştirilmesi ve
Uygulanması
Bu çalışmada, 7. sınıf geometri konularının öğretilmesi ve öğrenilmesinde dramanın kullanılmasını
amaçlayan ders planlarının geliştirilmesi ve uygulanması örnekler verilerek sunulmaktadır. Ayrıca, bazı
deneysel sonuçlar da kısaca verilmektedir.
Bora Esin, Tuba Karlıdağ: ARF Matematik Laboratuvarı
ARF Matematik Laboratuvarı, ilköğretim öğrencilerinin klasik matematik eğitiminden kaynaklanan
öğrenme güçlüklerini ortadan kaldırmak ve öğrenilmiş bilgilerin kalıcı olmasını sağlamak üzere tasarlanmış
etkinliklerin gerçekleştirildiği, amaca ve etkinliğe özgülenmiş materyal topluluğudur. Bu malzemeler
özgülendiği etkinliğe en uygun basit maddelerden üretilmiştir. Dokunma, görme, işitme duyularını
kullanarak yaşamak, matematiğin soyutluğunu ortadan kaldırıp, somut hale getirmek, böylece algıda
kolaylık ve yaşamda işe yararlılık, gereklilik hissettirerek çocukların aslında sosyal hayatın dışına itildiği bir
ortamda matematiğin yaşadığı hayatla bağlarını yeniden kurmak amaçlanmaktadır.
Bülent Ağsakal, Feyza Demir, Sema Cömert: 6. Sınıf Matematik Müfredatının, Sanal Ortam
Alternatif Ders Kitabı ve Yaratıcı Materyallerin Senkron Çalışmasıyla İşlenmesi ve Laboratuar
Oryantasyonu
Hayatımızın en önemli parçalarından biri olan teknolojik gelişmenin günlük hayattaki uygulamaları gün
geçtikçe artmaktadır. Bu çalışmanın hedefi; bu teknolojik gelişmeler yardımı ile 6.sınıf öğrencilerinin,
öğrenim zorluğu çektiği konuları ortadan kaldırmak ve matematik dersine olan ilgilerini yükseltmektir. Bu
amaçla ;“Macromedia Flash MX” ve “Macromedia Dreamweaver MX” yazılımları kullanılarak matematik
müfredatının tamamı hazırlanmıştır. Çalışma her biri 20 kişiden oluşan iki ayrı gruba uygulanmıştır.
Gruplardan biri sınıf içerisinde klasik eğitim alırken, diğeri klasik eğitimin yanında internet üzerinden
hazırlanan dersi takip etmiştir. Çalışmanın başında bir ön test ve sonunda bir son test uygulanmıştır.
Bünyamin Yurdakul, Özcan Demirel: Yapılandırmacı (Constructivist) Öğrenme Yaklaşımının
Öğrencilerin Düşünme Becerilerine ve Derse Yönelik Tutum Düzeylerine Etkisi İle
Yapılandırmacı Öğrenme Sürecine İlişkin Öğrencilerin Tepkileri
Hedeflerden içerik, eğitim durumları ve değerlendirmeye kadar eğitim programlarının yapısı bireylerde
istendik özellikleri geliştirmede yetersizlikler göstermektedir. Programlar, nesnelci bakış açısını yansıtmakta,
sonuçta mekanik (ezber) öğrenmelere neden olmaktadır. Bu nedenle MEB, eğitimde farklı öğrenme
yaklaşımları arayışlarında bulunmakta ve 2004-2005 öğretim yılından başlayarak eğitimde yapılandırmacı
(constructivist) yaklaşım uygulamalarına geçmek üzere hazırlıklar yapmaktadır. İlköğretim okullarında
yapılandırmacılığın uygulanabilirliği, öğrencilerin öğrenme sürecine ilişkin olumlu tepkilerini oluşturulup
oluşturamayacağı, öğrenme süreçlerinde süregelen mekanik (ezber) anlayışı engellemede ve üst düzey
düşünme becerilerini geliştirmede bir seçenek olup olamayacağı “İnsan Hakları ve Vatandaşlık Eğitimi”
dersinde yapılandırmacı yaklaşım uygulanarak test edilmiştir. Araştırmada ünite ile kazandırılabilecek olası
düşünme becerilerinde gözlenebilir bir artış belirlenmiştir. Yapılandırmacı öğrenme süreci, öğrencilerin
derse yönelik tutumlarını olumlu yönde etkilemiştir.
Sunuş Özetleri
-2-
Adlara göre alfabetik sıralıdır
Cemal Candaş: Yaratıcı Dramanın Sosyal Bilgiler Dersinde Uygulanışı ile İlgili bir Örnek
Çalışma
Öğrencilere beceriler kazandırma ve öğrenme sürecine katkı açısından etkili bir öğretim yöntemi olan
yaratıcı drama uygulamasında, konunun hedeflerine uygun bir öykü oluşturulur, öykü konusuna ve
öğrencilerin özelliklerine göre rol kartları hazırlanır ve dağıtılır, öğrenme - öğretme etkinliği uygulanır ve
sonrasında değerlendirilir. Kalıcı öğrenme, motivasyon, sınıf yönetiminin kolaylaşması, etkin katılım gibi
sonuçlar sağlayan yaratıcı drama, uygun konular seçildiğinde her düzeyde ve her derste uygulanabilir.
Dilek Taygun, Bahadır Dilber: Basit Makineler H akkında Ders Planı
Bu dersi başarıyla tamamlayan her öğrenci; nesnelerin kuvvet, kuvvet kolu, destek noktası, yük ve yük
kolunu yardım almadan tanımlar ve yerlerini bulabilir; işbirlikçi öğrenmenin temel elementlerini göz
önünde bulundurarak işbirlikçi çalışmayı uygular. İlk aktivitede hafıza oyunu konuya entegre edilmiştir ve
terimlerle bu terimlere ait tanımları doğru olarak eşleştirmeyi amaçlar. Ana aktivite de öğrenci merkezlidir
ve nesnelerin seçimi ve kullanımı öğrencilerin günlük yaşantımızda karşılaştığımız olayları fen bilimleriyle
ilişkilendirebilmelerine, bilimin hayatımızdaki önemini kavramalarına, bilimin statik değil dinamik bir
yapıya sahip olduğunu anlamalarına yardımcı olmaktadır.
Emine Yıldırım: Okulun Bölümleri Maketi
Grup çalışması yapabilme, bunu yaparken iletişim kurma ve çalışma kurallarına uyabilme ve kazanılan
bilgileri uygulamalı olarak gösterebilme amaçlarıyla 1. sınıflarda okulun sınıf, tuvaletler, okul bahçesi,
yemekhane, basketbol ve atletizm sahaları gibi bölümlerinin maketi yapıldı. Uygulamada drama ve sunuş
yoluyla anlatım gibi yöntem ve teknikler kullanılırken, sunuşlar sırasında “Bu bölümlerde nasıl
davranmalıyız?” sorusu ile öğrenilen bilgiler pekiştirildi ve hatırlandı, sunum yapan her öğrenci grubu
kendini ve diğer grupları değerlendirdi ve uygulamanın sonunda yapılan maketler sergilendi.
Evrim Baran: Gizemli Kasaba
ODTÜ Bilgisayar Öğretmenliği ve Öğretim Teknolojileri bölümü 4. sınıf öğrencileri tarafından Eğitim
Yazılımları Tasarlama, Geliştirme ve Değerlendirme (CEIT 420) dersi kapsamında hazırlanmış olan bir
interaktif multimedya eğitim yazılımıdır. Projenin temel amacı üç boyutlu simülasyon ortamı, web ve
sohbet platformunda öğrenciye temel donanım bilgisini internet üzerinden interaktif bir biçimde
sunmaktır.
Evrim Kaban, Zeynep Evliyaoğlu, Matematik Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar
Matematik öğretiminin amacı genel olarak kişiye günlük hayatın gerektirdiği matematik bilgi ve becerileri
kazandırmak, en büyük kaygı kaynağı ise öğretmenin otoriter tutumudur. Bu uygulamanın amacı
matematikte aynı sonuca ulaşan yöntemlerin çokluğunu sezdirmek ve öğrencilerin bulduğu farklı çözümleri
önemseyerek matematiğin eğlendirici, dinlendirici yanını öğrencilere tanıtmak, matematik öğretiminde
oyunlaştırılmış etkinliklere yer vermektir.
Fatih Akyüz: www.fenokulu.com Adlı Fen Sitesi
Sitenin amaçları, bilgisayar destekli eğitime kaynak üreterek, eğitim ortamlarındaki bilgisayarların, daktilo
vazifesinden kurtularak eğitim teknolojilerindeki amaçlanan hedefleri gerçekleştirmesine yardımcı olmak,
ziyaretçilere bilimsel düşünme kabiliyeti kazandırmak, fen bilgisi dersine olan ilgiyi arttırmaktır. Sitenin
içeriği Deneyler, Eğitim yöntemleri, Sunular ve Flash eğitim yazılımları, Eğitim içerikli program, plan ,
üniteleştirilmiş yıllık plan, ders notu, Testler, Konu anlatımı, Clip Art, Drama, Rehberlik, Bulmaca, Kitap
tanıtımı bölümlerinden oluşmaktadır.
Filiz Kabapınar: Oluşturmacı (Constructivist) Öğrenme Ortamı İçin Fen Ders Kitabı ve
Öğretmen Kılavuzu Modeline Örnek Bir Materyal
Bilginin aktif olarak öğrenci tarafından yapılandırıldığını savunan oluşturmacı (constructivist) anlayışın ön
gördüğü bir ders kitabı, öğrenciyi bilginin pasif alıcısı konumunda gören geleneksel ders kitabından dizayn,
içerik ve bilgi sunumu noktalarında önemli farklılıklar gösterecektir. Bu nedenle bu çalışmada, oluşturmacı
anlayışı benimsemiş olan bir fen ders kitabının temel özellikleri “çözünme ve çözünürlük” konusundan
seçilmiş örnekler eşliğinde tanıtılacaktır. Çalışmada ayrıca, oluşturmacı fen ders kitabının öğretmen
kılavuzuna örnek bir materyal de sunulacaktır.
Sunuş Özetleri
-3-
Adlara göre alfabetik sıralıdır
Gökhan Atmaca: Tarih Eğitiminde Aktif Katılım ve Gösteri Yolu İle Öğrenme
Demokratik bir tarih eğitiminin amacı öğrencilerde, çoğul-perspektiflilik temelinde açık-görüşlü
tartışmalar, diyalog ve tarihsel kanıtların araştırılması yoluyla bilgiyi eleştirel ve sorumlu bir biçimde analiz
etme ve yorumlama gibi entelektüel yeteneklerin gelişmesine olanak vermek olmalıdır. İşte buradan
hareketle ders programı içeriğini ve eğitim yardımcı malzemelerini değiştirmekten çok öğretim yöntem ve
tekniklerinin değiştirilmesi amaçlanmıştır. 2002-2003 Eğitim- Öğretim yılının başından itibaren Demokrasi
ve İnsan Hakları dersinde, 2003-2004 Eğitim- Öğretim yılından itibaren de Deniz Lisesi Komutanlığı’nda
Tarih dersinde yeni bir yaklaşımla “Aktif Katılım ve Gösteri Yolu ile Öğrenme” yöntemi ders işleme
biçiminde uygulanmaktadır. Sınıf içi performansın sınav anına da yansımasının yanı sıra, olumlu davranış
değişiklikleri sürekli artan bir grafikle seyretmiş, öğrencilerin sözel yeteneklerini daha çok gösterdikleri
Edebiyat ve Kompozisyon derslerine de bu durumun yansıdığı ilgili ders öğretmenleri tarafından
paylaşılmıştır.
Günseli Oral: Toplum H izmetleri Programı
Toplum Hizmetleri Programı, ilköğretim 2. basamak öğrencilerinin yardım etme davranışlarını, buna bağlı
olarak empati, inisiyatif kullanma, iletişim, fedakarlık etme gibi psikolojik ve sosyal becerilerini artırmaya
yöneliktir. Bir özel okulun 6, 7 ve 8. sınıflarına devam eden 150 öğrenci üzerinde uygulandı. Analiz
sonucunda, programın deney grubu üzerinde etkili olduğu, 7. sınıf (13 yaş) ve 8. sınıf (14 yaş)
öğrencilerinin programdan daha fazla etkilendikleri, ön ölçümlerdeki kızlar lehine cinsiyet farklılığının, son
ölçümlerde de gözlendiği saptandı.
Gülsün Özakın: Yaratıcı Türkçe Eğitimi İçin Malzeme Örnekleri ve Uygulama
Türkçe eğitimi, çocuğa okuma, anlama, anladığını sözlü ya da yazılı olarak anlatabilme becerisi
kazandırmayı amaçlayan bir süre olup, öğrenciyi yaşama hazırlamalı, içinde yaşadığı toplumu, dünyayı daha
iyi algılamasını, sorgulamasını sağlamalı, yeniyi yaratmak için gereksineceği özgüveni geliştirmelidir. Çünkü
dil, düşünme ve iletişim kurmanın temel aracıdır. Sorgulayan, doğru düşünen, tutuculuktan uzak,
hoşgörülü, yaratıcı bireyler yetiştirme hedefini gerçekleştirmenin araçlarını ve yöntemini yaratmak ülkemiz
öğretmenlerinin temel gereksinimlerindendir. Bu gereksinimi duyan Darüşşafaka Lisesi Türkçe Bölümü
öğretmenleri, Türkçe öğretimi v eğitimi üzerine yapılmış çalışmaları gözden geçirdi. ÇYDD Beyoğlu Şubesi
yayınlarından “Bir Kitap Hazırlıyoruz”, “Yaratıcı Okuma I-II”, “Nasıl Bir Edebiyat Eğitimi” kitaplarıyla
TED Vakfı’nın 6 ve 7.sınıf Türkçe ve Emin Özdemir “Türkçe Öğreniyorum” kitaplarını hareket noktası
olarak belirledi. Bu kaynaklardaki yöntem, teknik ve malzemelerden yararlanarak geliştirdikleri, yeni
malzeme ve etkinliklerle zenginleştirdikleri malzemeler şu anda Darüşşafaka Lisesi’nde 6 ve 7. sınıfların
Türkçe eğitiminde kullanılmaktadır. Her ünitenin hedef ve davranışlarını gerçekleştirmeye yönelik metinler,
kitap, film, kaset, resim, karikatür, gazete, dergi, bulmaca, vb. malzemeler bir araya getirilmiş, hazırlanan
kitapçıklar, müfredat programları doğrultusunda bir düşünce dizgesi oluşturacak izlekleri içeren üniteler
biçiminde düzenlenmiştir.
H alil Berktay: Alternatif Tarih Ders Kitapları Yazımı Projesi
“Alternatif Tarih Ders Kitapları Yazımı Projesi,” dar anlamda, varolan Lise 1 - Lise 2 Tarih kitaplarının
akılcı ve uygulanabilir alternatiflerinin üretilmesi hedefine yönelmekle birlikte, daha geniş bir perspektif
içinde, aslında kombine bir “müfredat tasarımı / alternatif kitap yazımı / eğitici eğitimi / sınıf-içi pratikler”
süreci olarak da görülebilir. 2001 Sonbaharından beri yürürlüktedir. Bir önemli özelliği, gerçekçiliğidir;
varolan müfredatı hiçe sayan değil, o müfredatla “konuşan” ders kitap ve/ya malzemeleri üretmeyi
amaçlamaktadır. Bir diğer önemli özelliği, katılımcılığıdır : öğretmenlerin tamamen dışında bir veya birkaç
ders kitabı üretip onlara “buyrun, bunları kullanın” demeyi değil, yıllardır pratik içinde olan bir grup
öğretmenle birlikte, konuşa tartışa (a) “öğretebileceğimizi birlikte tasarlamayı ve yazmayı”; (b) “birlikte
tasarlayıp yazmakta olduğumuzu, aynı zamanda (bütün sınıf-içi pratikleriyle birlikte) nasıl
öğretebileceğimizi öğrenmeyi” öngörmektedir. Çalışma tarzı, bir çeşit lisansüstü semineridir. Ders yılı
boyunca her hafta yaklaşık 3 saatlik bir akşam dersine odaklanmıştır. Bir ders kitabının alınıp önce
eleştirilmesi ve anlamlı bir alternatifinin (belli başlı üniteler ve alt-üniteler itibariyle) tasarlanmasını;
ardından, belirli ünite parçacıklarının katılımcı öğretmenlere “hazırlık ödevleri” olarak dağıtılmasını; sınıf
içi sunuşlar üzerinden eleştirilmesi ve tartışılmasını; yazılı olarak sunulan nihai ürünlerin, bütüncül bir ders
kitabı halinde yeniden-yazım ve montajının yapılmasını içermektedir. Toplam 30-35 kadar Tarih ve aynı
zamanda Coğrafya, Din Bilgisi, Edebiyat, Felsefe ve Sosyal Bilgiler öğretmeni, projenin aktif katılımcı
kitlesini oluşturmuştur.
Sunuş Özetleri
-4-
Adlara göre alfabetik sıralıdır
H alil Berktay: Bir Lise 1 Tarih Ders Kitabı Modeli ve Müfredat Önerisi
“Alternatif Tarih Ders Kitapları Yazımı Projesi” içinde üretilmiş olan bu modelde, varolan Lise 1 Tarih
kitaplarının 7 ünitesine karşılık gelen, 16 ünitelik bir ders kitabı tasarımı sözkonusudur. (1) Statükonun
eleştirisi : Mevcut kitapların bazı özellikleri, dar bir “milli tarih” anlayışı; dünya ve insanlık tarihinden
kopukluk; tarihsel periyodizasyonun bütünüyle terkedilmiş olması; didaktik-otoriter tek seslilik; buna denk
düşen bir gri, monoblok sayfa düzeni; kuru, klişeci bir anlatım; geçişlerin ve bağlantıların zayıflığı; bütünsel
perspektifin yokolması; görsel malzemenin cılızlığı / metin(ler)den kopukluğu / ikonik karakteri; geriye,
ancak ezberlenebilen (ve sonra unutulan) bir bilgi kırıntıları yığınının kalması; “öğretmen kitabı” / “öğrenci
kitabı” ayırımının olmaması gibi noktalarda toplanabilir. (2) Alternatif arayışı : Bu projede üretilmekte olan
Lise 1 Tarih kitabının özellikleri arasında, dar “milli tarih” anlayışını aşma çabası ve yöntemleri; insanlık
tarihi ile Türklerin tarihinin yeniden ve yeni bir biçimde bağlantılandırılması; tarih öğretiminin “olmazsa
olmaz”ı olan bir periyodizasyon anlayışını Avrupa-merkezcilikten kaçınarak restore etmek düşüncesi; her
aşamada “nasıl biliyoruz”u vurgulayan bir epistemolojik şeffaflık; çok seslilik, çok parçalılık; somut
kavrayışların öne çıkarılması; bütün ile parçaların ilişkisinin doğru kurulması; geçişlere ve bağlantılara
azami dikkat; kısa “özet” üniteleri ile daha uzun “ayrıntılı anlatım” ünitelerinin alternasyonu; dinamik /
somut / “çizerek öğrenme”ye yönelik bir görsellik; ön sorular ve son sorular aracılığıyla, öğrencinin
araştırmacılığının öne çıkarılması; öncelikle bir “öğretmen kitabı olmasa da, eğiticilerin eğitimini de gözeten
çok geniş tutulmuş bir öğrenci kitabının gerçekleştirilmesi, sayılabilir.
H ülya Kökdemir: Özel Okullar Kapsamında Bir Rehberlik Servisi Modeli
Öğrenci, veli ve öğretmenlerine psikolojik danışma ve rehberlik hizmetini yürüten TED Ankara Koleji
Danışma ve Rehberlik Merkezi (DRM), İlköğretim I., II. Kademe ve Lise Birimi olarak çağdaş rehberlik
modellerinden yararlanan, planlı çalışan, öğrenci merkezli, en iyi hizmete ulaşmayı hedefleyen, ekip
çalışmasına, birimler arası bilgi akışına, idari kadro, öğretmenler ve velilerle işbirliğine ve öğrenci takibine
özen gösteren bir anlayışa sahiptir. Amacımız; öğrencilerimizin, karşılaştıkları güçlükler ile başa
çıkabilmeleri için gerekli donanıma sahip, sağlıklı ve mutlu bireyler olarak yetişmelerine katkıda
bulunmaktır. Çalışmalarımız; organizasyon ve koordinasyon, öğrenci tanıma, psikolojik danışma, mesleki
rehberlik çalışmaları ve projeler ve yayınlar olmak üzere beş başlık altında toplanabilir.
Işıl Üstün, Behiye Ubuz: Geometrik Kavramların Geometer’s Sketchpad Yazılımı ile
Geliştirilmesi
Bu çalışmada, dinamik öğretim ortamında (Geometrik Sketchpad kullanımına dayalı) 7. sınıf geometri
öğretilmesi ve öğrenilmesinde kullanılması amaçlanan çalışma yapraklarının geliştirilmesi ve uygulanması
örnekler verilerek sunulmaktadır. Ayrıca, bazı deneysel sonuçlar da kısaca verilmektedir.
Itır Ay, Esra Öztermiyeci, Murat Dinçer: Toprak Konusunun Globe Projesi Yolu ile Öğretilmesi
İlköğretim 8. sınıfta okutulan toprak ünitesinin proje yolu ile öğretilmesini amaçlayan uygulama 12 kişilik
öğrenci gruplarıyla gerçekleştirilmiş olup, hedefi deney yoluyla yaparak ve gözlemleyerek eğitimdir.
İpek Gürkaynak, Melike Türkân Bağlı : Yurttaş Olmak İçin ... ve Ben İnsanım
Yurttaş Olmak İçin... ve Ben İnsanım, insan hakları ve yurttaşlık eğitiminde kullanılmak üzere ve farklı
disiplinlerden gelen aynı yazar grubu tarafından yazılmış iki kitaptır. İki kitap da, öğrenci kitabıyla birlikte,
buna eşlik eden öğretmen kitaplarına sahiptirler. Yurttaş Olmak İçin... temel olarak ilköğretim 2. kademe
öğrencileri (7. ve 8. sınıf) için, Ben İnsanım dizisi de ilköğretim 1. kademe öğrencileri (1 ila 6. sınıflar)
hedeflenerek yazılmıştır. Yurttaş Olmak İçin..., temelde “Vatandaşlık Bilgisi ve İnsan Hakları Eğitimi” dersi,
Ben İnsanım ise Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Türkçe gibi derslerde müfredatın ilişkili konularında
kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Kitaplar, öğrencileri insan hakları ve temel özgürlükler, bunların
temelinde yatan kavramlar ve yurttaş olmanın gerekleri konusunda düşündürmek ve kendi görüşlerini
geliştirmeye özendirmek için yazılmıştır.
Sunuş Özetleri
-5-
Adlara göre alfabetik sıralıdır
Kathleen Sands: Bilkent Üniversitesi’nde H izmet-Öncesi Öğretmen Eğitiminde Okul Deneyimi
Uygulaması.
Öğretmen yetiştirilmesinde, kitaplardan ve derslerden öğrenilemeyecek, mutlaka sınıf içinde deneyimle
kazanılabilecek bazı becerilerin verilmesi önemlidir. Bu becerilerin kazanılması için bir okulda gözlem
yapmak yeterli olmadığından, öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği çeşitli becerileri, okul hayatının
gerektirdiklerini, öğretmen adaylarına eğitim vererek sağlamak gerekir. Eğitimin amacı, öğretmen
adaylarının, okul öğretmenlerinin gözetiminde, bir öğretmenin çeşitli görevlerini gözlemelerini ve pratik
yapmalarını ve okullar, öğrenciler ve öğretim hakkında fikir sahibi olmalarını sağlamaktır.
Mehtap Öge, Zeki Çatal: Açıköğretim Lisesi Matematik 5 ve Matematik 6
Bu çalışmada görsel-işitsel araçların faydaları, TV programları hazırlanırken dikkat edilecek noktalar ve bu
çalışmada yer alan programlar geliştirilirken göz önüne alınan öğrenme–öğretme teorileri (Gagne ve
Bruner) hakkında bilgi verilecektir.
Meltem Ceylan: Doğal Sayılar
Matematiğin sadece sayılardan ve kurallardan oluşmadığını, deniz kaplumbağalarını korumaya çalışırken de,
yaşadığımız güncel bir sorunu çözerken de matematiği kullanabildiğimizi öğrencilere yaşatma isteğinin ana
hareket noktasını oluşturduğu uygulama, doğal sayılarla çarpma, karışık işlemler ve problemler konularını
kapsamaktadır. 6. sınıf matematik programı bünyesinde uygulanan “Doğal Sayılar”la öğrencilerin
matematik tarihi konusunda bilgilenmelerinin ve merak etmelerinin sağlanması, bir matematik konusunun
farklı disiplinlerle çok yönlü ele alınabileceğinin görülmesi ve öğrencilerin problem çözme becerilerinin
arttırılması amaçlanmıştır.
Meltem Ceylan: Kesirler
6. sınıf matematik programında yer alan “Kesirler” ünitesine uygulanan çalışmada drama, soru-cevap,
tümevarım gibi farklı eğitim-öğretim teknikleri kullanılmış, MEB bünyesinde verilen amaç ve hedeflerin
yanı sıra kesirlerin günlük hayattaki kullanımlarının ve diğer disiplinlerle ilişkilerinin anlaşılması
sağlanmıştır. Bu teknikler arasında, “Acaba kesirler konuşsa neler söylerlerdi?” temalı drama etkinliği,
doğal sayılar kümesi varken neden kesirlere ihtiyaç duyduğumuz, günlük yaşamımızda kesirlerle nasıl ilişki
kurduğumuz ve hangi meslek gruplarının kesirleri sıkça kullandığı üzerine konuşulması, öğrencilerin içinde
kesirlerin olduğu hikaye /fıkra /beste/ şiir /drama vb. yazmaları ve sunmaları, müzik öğretmeni ile
yapılan ortak bir çalışmada bemol ve diyez, müzikteki vuruşlar, bardaklara yerleştirilen farklı miktarlardaki
sıvılarla notaları bulma, bilgisayar laboratuarına gidilerek interaktif web sitelerinden amaca uygun
yararlanılması ve kesirlerle ilgili sıkça kullanacakları terimlerin İngilizce derslerinde verilmesi yer almaktadır.
Meral Ateşoğlu, Revan Çoban, Esin Altun, Nazan Erkin Ergezer: ODTÜ Geliştirme Vakfı
Ankara Okulu’nda Uygulanan Kaynaştırma Eğitimi Programı
ODTÜ Geliştirme Vakfı Özel İlköğretim Okulu’nda 2000-2001 Eğitim-Öğretim yılından itibaren
kaynaştırma eğitimi uygulanmaya başlanmıştır. Akademik becerilerde belirgin derecede geride olanlar,
davranışlarda belirgin düzeyde farklı olanlar ve her iki alanda problem yaşayanlar hedef öğrencileri
oluşturmuştur. Akademik becerilerde geride olan öğrenciler için şu çalışmalar yapılmıştır: Öğrenme
stillerinin belirlenmesi, akademik becerilerin belirlenmesi, ders gözlemleri. Davranış problemleri olan
öğrenciler için ise, öğretmen gözlemleri, psikolojik danışman gözlemleri ve davranış analizi uygulanmış;
akademik becerilerde, davranış alanında ya da her iki alanda da problem yaşayan öğrencilerin
problemlerinin öğretmen davranışlarıyla ilişkisi belirlenmiştir. Sonuçta, öğrencilerin sınıf ortamında
uyumlarının arttığı, yoğun ve sık olarak ortaya çıkan problem davranışlarının azaldığı ve kendi hızlarında
gelişmeye devam ettikleri, yaşıtlarıyla olumlu etkileşim kurdukları ve sınıf tarafından kabullerinin arttığı;
sınıf öğretmenlerinin sınıflarındaki farklılıkları kabullendikleri, anne-babalarla olumlu işbirliği yaptıkları,
kaynaştırma öğrencisinin sosyal kabulünü artırmaya çalıştıkları; anne-babaların, çocuklarının farklılıklarını
farkettikleri, gerekliyse, çocuk psikiyatristi ile işbirliği yaptıkları, ekip çalışmasında aktif eleman olarak rol
aldıkları; diğer anne-babaların program kapsamındaki hiçbir çocuğu şikayet etmedikleri, okul yönetimine
başvurarak farklı çocuklarla ilgili yeni düzenlemeler istemedikleri gözlenmiştir.
Sunuş Özetleri
-6-
Adlara göre alfabetik sıralıdır
Meryem Doğan: Biyoloji Derslerinde Yaratıcı Drama ile Öğrenmeye Örnekler
Drama tekniği, derslerde öğrencinin aktif katılımını, bildiklerinden yola çıkarak ve farkederek öğrenmesini,
sorgulamasını sağlayan, yaratıcılığını uyaran bir araçtır. Bu tekniğin biyoloji derslerinde uygulanması,
özellikle çevre ile ilgili konularda öğrencilerin duyarlılığını artıracaktır. Uygulama, lise 1 biyoloji
programında belirtilen ‘ekolojiyi kavrayabilme’ ve ‘canlılar arasındaki ilişkileri kavrayabilme’ amaçlarının
altında yer alan şu davranışlar gözönüne alınarak hazırlanmıştır: canlı ve cansız etmenleri kullanarak bir
ekosistem modeli oluşturma, çevreyi etkileyen canlı ve cansız etmenleri söyleme/yazma, canlılar arasındaki
ilişkileri kavrama, besin zinciri oluşturma, doğada sürekliliğin madde döngüleri ile sağlandığını kavrama.
Michael O’Neill, Enise Şaban: Öğretim Desteği ve Öğrenme Ortamı: H omojen Olmayan
Sınıflarda Tam Öğrenmeyi Sağlamak İçin Yeni Bir Model
Sınıf asistanlarının yavaş öğrenen öğrencilerle ilgilenerek, sınıf öğretmenlerinin sınıfın genel düzeyini
artırmak için daha fazla zaman ve kaynak kullanmasına olanak yaratmayı amaçlayan proje, İngilizce
bölümünde 1. ve 8. sınıflar arasında pilot proje olarak uygulanmıştır. Programın başarısı değişik yollarla
değerlendirilmiş, hedeflenen öğrencilerin derse katılımlarında önemli bir gelişme olduğu, öğrenci
anketlerine göre sınıf asistanı olduğu zaman bu öğrencilerin motivasyonun yükseldiği ve öğrencilerin belirli
başarı düzeyini hedeflemenin tüm öğrencilerin performansını olumlu etkilediği görülmüştür.
Murat Dinçer: Fen Bilgisi Öğretiminde Karşılaşılan Zorluklar ve Bu Zorluklar ile Sınıf Ortamında
Mücadele Etmede Yeni Bir Yaklaşım, Yapısalcı Yaklaşım
Yedinci sınıf öğrencilerinin kuvvet konusu ile ilgili başarıları, kavram yanılgıları, kavram kalıcılığı ve
öğrenim sürecine ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla yapılan bu çalışmada kontrol grubu öğrencilerine
kuvvet konusu geleneksel yöntem ile anlatılmış ve öğrenciler iki defa laboratuvara gitmiş, deney grubu
öğrencilerine ise konu yapısalcı eğitim yöntemlerine göre anlatılmış ve öğretmen tarafından bu prensiplere
uygun materyaller geliştirilmiştir. T-testi istatistiksel sonuca göre yapısalcı grup öğrencilerinde bilgi
kaybının gelenekselci grup öğrencilerine göre manidar derecede iyi olduğu ortaya çıkmıştır. Deney
grubundaki öğrenciler dersin eğlenceli olduğunu, yeni bilgiler öğrendiklerini, bilgilerin kalıcı olduğunu
belirtmişlerdir. Bu yaklaşımın özellikle fen bilgisinde kavram öğretilmesi konusunda yaşanacak problemleri
azaltacağı düşünülmektedir.
Mustafa Balkaş, Finlay McQuade, Dilek Tarkan, İlknur Azdiken: Standartların Yönlendirdiği
Öğretim Programı
Öğrencilerin en yüksek standartlara ulaşmasını sağlayacak eğitim – öğretimin nasıl sunulabileceğini
öncelikle okul misyonunda arayıp, bu yüksek standartları tanımlamaya yardımcı olacak üç alan bulundu:
akademik başarı, zihinsel ve ahlaki alışkanlıklar ve liderlik. Misyonumuzu, mezun olduklarında
öğrencilerimizde görmek istediklerimizi ve diğer yönergeleri bir araya getirdikten sonra, standartlar
geliştirdik. Matematik ve fen standartlarından örneklerle süreci anlatacağız.
Müberra Karan: Örnek Ders Kitabı (Matematik 6)
2002-2003 Öğretim yılında Samsun ili ilköğretim okullarında okumakta olan 1000 öğrenciye anket
uygulanmış, öğrencilerin ders kitaplarını kaynak olarak değil öğretmenin verdiği alıştırmaları çözmek için
kullandıkları gözlenmiştir. Yine işlenilen konular dikkate alınarak kitap hakkında sorular yöneltildiğinde
cevap alınamamıştır. Bundan hareketle Konu Alanı Ders Kitabı inceleme dersinde yapılan teorik dersler
sonunda öğrenciler gruplara ayrılmıştır. İlköğretim okullarında okutulmakta olan ders kitapları öğrenciler
tarafından ünitelere göre değerlendirilmiştir. İncelenen kitapların pek çoğunun kapak ve iç görünüşüyle
öğrencilerin öğrenme ve okuma merakını artırmadığı ve başka yararlı kitapları arayıp bulmaya ve onları
okumaya sevk etmediği sonucuna varılmıştır. Oluşturulan gruplarla ‘Bir kitabı nasıl kullanışlı hale
getirebiliriz?’ sorusuna cevap aranmış, gruplar örnek kitap modeli oluşturmuşlardır. Oluşturulan
modellerde gruplar özgür bırakılmış ve hayal güçlerini de devreye sokmaları istenmiştir. Hazırlanan örnek
kitaplar 2002-2003 öğretim yılı Nisan ayında Samsun İstiklal İlköğretim Okulu’nda öğretmen ve
öğrencilere tanıtılmıştır. Genelde olumlu eleştiriler almıştır. Mezun olan ve öğretmenliğe başlayan
öğrencilerimiz tarafından kullanılmak üzere fotokopi örnekleri alınmıştır.
Sunuş Özetleri
-7-
Adlara göre alfabetik sıralıdır
Nadir Namık Yıldız: Proje Tabanlı Öğrenme Modeli
Proje tabanlı öğrenme modelinde, belirlenmiş bir proje konusunda yapılacak çalışmaların, ders konularına
nasıl entegre edileceği planlanır. Planlama yapılırken öğrencilere çalışmak istedikleri proje konuları sorulur;
alan öğretmenleri ve uzmanlar bir araya gelerek, proje konusunun derslere ve derslerin ünitelerine
entegrasyon çalışmaları yapılır, katılan derslerin ortaya çıkaracakları ortak ürün belirlenir ve süreç içersinde
disiplinler arasında ortaklaşa planlama yapılır; dersler, proje konusu temel alınarak aktif öğrenme anlayışına
uygun yöntem ve tekniklerle işlenir ve süreç temelli öğretmen ve öğrenci gözlem formları, öğrenci proje
dosyaları ve rubric’lerle değerlendirilir. Bu çalışmaların sonucunda; öğrencilerin yaratıcılıklarının ve kalıcı
öğrenmelerinin arttığı, derslere karşı motivasyonlarının yükseldiği, araştırma, inceleme ve işbirlikli çalışma
alışkanlıklarını kazandıkları, sosyal becerilerinin geliştiği ve günlük hayattaki olaylarla ders konuları arasında
bağlantı kurdukları görülmüştür.
Nazan İpşiroğlu, Şeyda Özil: Bir Kitap H azırlıyoruz / Yaratıcı Okuma 1-2
Yaratıcı Okuma projesi, öğrenci odaklı yaratıcı öğretime bir model sunmayı amaçlıyor. Öğrenciyi kitap
okumaya özendirme, çok yönlü ve eleştirel düşünmeyi öğretme, öğrencinin etkin katılımını sağlama ve
yaratıcı gizilgücünü çıkartma, üreticilik gibi çağdaş eğitim ve öğretimin olmazsa olmaz temel ilkeleri bu
modelde uygulanmaya çalışılıyor.
Nilser Utku, Nuray An, Tuğba Makbuloğlu: Bilgisayar Destekli Türkçe Eğitimi
Bilgisayarın günlük hayatımızda bu denli vazgeçilmez olmasıyla birlikte Türkçe derslerini daha zevkli hale
getirmek ve çeşitli zeka gruplarını harekete geçirmek amacıyla, müfredat taranarak uygun konularda
senaryolar üretildi ve şiir türleri ve öykü inceleme konularında bilgisayarda uygulamalar gerçekleştirildi.
Nur Sucuka: Okulöncesi Veli Çocuk Eğitim Programı (OVÇEP)
OVÇEP, çocuğa verilen desteğin sürekli ve birbirini tamamlar şekilde olmasını sağlamak için; çocuğun
içinde yaşadığı iki ana ortam olan okul-aile arasındaki işbirliğini güçlendirmeye yönelik bilimsel temelli bir
eğitim programıdır. Programın hedef kitlesini, okulların anasınıflarında okuyan 6 yaşındaki çocuklar ve
velileri oluşturmaktadır. OVÇEP çalışma formlarından Sınıf Çocuk Eğitim Programı Formu anasınıfı
öğretmenleri tarafından “okuma yazmaya hazırlık” saatlerinde ve Ev Çocuk Eğitim Programı Formu
veliler tarafından evde uygulanmaktadır. Anasınıfı öğretmenleri, çocukların velileri ile her ay Veli Destek
Programı toplantıları gerçekleştirmektedir. OVÇEP uygulanan ve uygulanmayan anasınıflarındaki
çocukların sene başında sözel ve sayısal becerilerdeki düzeyleri birbirinden farklı değilken sene sonunda bu
çocukların her iki beceride düzeylerinin OVÇEP uygulanmayan anasınıflarındaki çocuklara göre daha
yüksek olduğu görülmüştür.
Nurgül Uğur: Müze Eğitimi Uygulamaları
Projenin amacı, okulumuzda ve müzelerde, öğretmen, öğrenci ve uzman girdilerine dayanarak düzenlenen
bir müze eğitimi programının bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanlardaki etkililiğini incelemektir. Bu
çerçevede şu sorulara cevap aranmıştır: Öğrencinin bilgileri kendisinin geliştirmesi/inşa etmesi için okulda
ve müzede ne yapılabilir? Öğrenme nasıl aktif hale getirilebilir? Öğrenciyi müzede meşgul etmek/dikkatini
toplamak için ne yapılabilir? Müze ortamı ve etkinlikleri öğrenciye fiziksel, sosyal ve zihinsel yönden açık
olarak nasıl tasarlanabilir? Müze yaşantısı ile ders programları ve okul etkinlikleri arasında öğrencilerin
bireysel ve kültürel gelişimleri açısından devamlılık ve bütünlük nasıl gerçekleştirilebilir?
Ömer Kutlu: Tek Soruyla Öğrenci Performansının Belirlenmesi
Bu çalışma, okul derslerinin herhangi birisi için, kullanılan tek soruyla öğrenci performansının
belirlenmesine yöneliktir. “Tek Sorulu Yöntem’ olarak adlandırılan bu yolla, ölçülmeye çalışılan özellik
açısından hem tek öğrencinin hem de uygulanan öğrenci sayısına bağlı olarak (sınıf ya da okul)
öğrencilerin, belirlenen ölçütler açısından durumu belirlenebilecektir.
Sunuş Özetleri
-8-
Adlara göre alfabetik sıralıdır
Özcan Demirel, : H asan H . Şahan, Necla Ekinci, Alev Özbay, A. Murat Begimgil: Basamaklı
Öğretim Programının Süreç ve Ürün Açısından Değerlendirilmesi
İlköğretim 6. sınıf Fen Bilgisi dersi ‘Uzayı Keşfediyoruz’ ünitesinde gerçekleştirilen ve deneysel özellik
gösteren araştırmanın alt problemleri çerçevesinde belirlenen sorulara yanıt aramak amacıyla, "Ünite
Testi", "Tutum Ölçeği", "Gözlem Formu" ve "Görüşme Formu" kullanılmıştır. Araştırmada öğrenen
merkezli, bireysel farklılıklara cevap verebilen ve öğretmenin rehber rolü üstlendiği bir süreç tasarlanarak
uygulanmıştır. Ders kitabının yanısıra internet, ilgili dergiler, konuya uygun farklı kaynak kitaplar ve video
kasetleri kullanılmıştır. Bunlara ek olarak Basamaklı Öğretim Programı’nın özüne uygun materyaller
geliştirilmiş, program anlayışına uygun olarak "C", "B" ve "A" seviyelerinde sınıflandırılmıştır.
Özcan Demirel, İbrahim Tuncel, Kenan Demir, Canay Demirhan: Uluslararası Bakalorya
Felsefesi Dikkate Alınarak H azırlanmış Çoklu Zeka Kuramı Uygulamalarının; Öğrencilerin Erişi
Düzeylerine, Öğrenilenlerin Kalıcılığına, Öğrenci-Öğretmen Görüşlerine ve Değerlendirme
Sürecine Etkisi
Bu araştırma; ilköğretim üçüncü sınıf Hayat Bilgisi dersi "Çevremizdeki Canlılar" ünitesini öğrenme
sürecinde, Uluslararası Bakalorya felsefesi dikkate alınarak hazırlanmış Çoklu Zeka Kuramı etkinliklerinin
geleneksel yönteme göre öğrencilerin erişi düzeylerine, öğrenmelerin kalıcılığına, öğretmen-öğrenci
görüşlerine ve değerlendirme sürecine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Deney sonucunda elde
edilen ortalamalar karşılaştırıldığında öğrencilerin de öğretmenler kadar objektif değerlendirmeler
yapabildikleri görülmüştür. Öğretmen ve öğrencilerin görüşme ve günlük kayıtlarının analizleri sonucunda
ise uygulamaların öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve sosyal gelişimlerine geleneksel yönteme göre daha
olumlu katkılar getirdiği saptanmıştır.
Özlem H ardal, Ali Eryılmaz: Basit Araçlarla Yaparak Öğrenme Yöntemine Göre Geliştirilen
Elektrik Devreleri İle İlgili Etkinlikler
Bu çalışmanın amacı, basit araçlarla yaparak öğrenme (hands-on) yöntemine göre elektrik devreleri ile ilgili
etkinlikler hazırlamak ve bu etkinliklerin öğrencilerin fizik başarılarına ve fiziğe karşı tutumlarına etkisini
tesbit etmektir. Bu çalışmada, yurt içi ve yurt dışı kaynaklardan yararlanılarak hazırlanmış 9 etkinlik
kullanılmıştır. Etkinlikler; amaç, araç-gereçler ve yöntem olmak üzere üç bölümden oluşmuştur. Bu
etkinlikler, elektrik devreleri konusundaki hedef ve davranışlar, aktivite kriterleri ve öğrencilerin bu
konudaki kavram yanılgıları dikkate alınarak hazırlanmıştır. Ayrıca, hedef ve davranış-etkinlik, kriteretkinlik, kavram yanılgısı-etkinlik tabloları hazırlanmış ve bu tabloların yardımıyla etkinlikler gözden
geçirilerek gerekli düzenlemeler yapılmıştır.
Pınar Yıldız, Başak Salimoğlu, Beyza Şahin: Bir Dünya Masalı, Güneydoğu Anadolu'yu
Tanıyorum, Tarihin Objektifinden Yansımalar
Sunum sınıf içi faaliyetler ve projeler olmak üzere iki ana başlıkta toplanmaktadır. Sosyal Bilgiler dersi
içerisinde yer alan “Güneydoğu Anadolu’yu Tanıyorum” projesi öğrenciyi etkileşimli metodla derste etkin
kılmayı amaçlamaktadır. Okuma parçaları, şiirler ve özellikle öğrenciler tarafından sınıf ortamında üretilen
drama çalışmaları uygulamanın içeriklerini oluşturmaktadır.
Sami Gülgöz: Oku, Düşün, Yap (Zihinsel Kapasiteyi Geliştirme Programı)
Bu programın amacı 11-13 yaş arası çocuklarda zihinsel kapasitenin ve becerilerin geliştirilmesini ve bu
yolla da sorgulayıcı düşünce ile yargılama ve değerlendirme yetilerinin yerleşmesini sağlamaktır.
Serap Benibol: Sanal H arita Üzerinde Öğrencilerin 20. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Ülkelerini
Yönetmeleri Çalışması
Proje sanal bir harita üzerinde öğrencilerin strateji geliştirip olaya çok yönlü bakabilmelerini
amaçlamaktadır. Bölümler (Coğrafya, Sosyoloji, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Kimya) arası işbirliğiyle
zenginleştirilen uygulama, öğrencilerin eleştirel düşünme, sorgulama ve çözüm bulma becerilerini
geliştirmeyi amaçlamaktadır.
Sunuş Özetleri
-9-
Adlara göre alfabetik sıralıdır
Serap Parmaksızoğlu, Mehmet Şirin: Felsefe Öğretmenleri İçin Felsefe ve Psikoloji
İstanbul liselerinden felsefe öğretmenleri olarak giriştiğimiz eksiklerimizi saptama ve aşmaya çalışma
faaliyetlerimiz sonucunda, Maltepe Üniversitesi işbirliğiyle “Felsefe Öğretmenleri için Felsefe” ve “Felsefe
Öğretmenleri için Psikoloji” hizmet içi eğitim programlarını oluşturduk ve uyguladık. Bu girişim,
öğretmenlerin kendi insiyatifleri ile, herhangi bir kurumun şemsiyesi altına girmeden oluşturdukları sivil
/demokratik hareket olarak bir ilktir.
Seza Sinanlar: Sosyal Bilimler Laboratuarı
Sosyal Bilimler Laboratuarı, bu alan kapsamındaki derslerin günümüz teknolojisinden faydalanarak, sınıf
dışı bir ortamda, alışılmışın dışında bir gözle yapılmasını sağlayacak bir mekan olarak tasarlandı. Burada
yapılacak derslerin hazırlığı için öğretmenlerin gerek teknik donanım hakkında, gerekse derslerin içeriğinin
yeniden değerlendirilmesi konusunda bilgi alışverişinde bulunacakları bir ortam sağlandı. Kullanacağı
teknolojinin cazibesiyle derse aktif olarak ortak edilen öğrenci de araştırmaya yönlendi ve bu yolla derse
katılımı sağlandı.
Şebnem Bilgin: Özel Olimpiyatlar- H aydi Sen de Katıl Müfredatı
Özel Olimpiyatlar – Haydi Sen de Katıl programı, engelli olan ve olmayan 6-8. sınıf öğrencilerine yönelik,
uluslararası düzeyde hazırlanmış bir müfredat kaynak paketidir ve her öğrencide doğal yetenekler
bulunduğunu ve bu yeteneklerini Özel Olimpiyatlar sayesinde ortaya koyarak fark yaratma gücüne sahip
olabileceklerini göstermektedir. Öğrencinin başarısını artırmak için eğitim standartlarına ve hedeflerine
yönelik olarak hazırlanan pakette, dört ders planı, öğrencilere dağıtılacak ders notları, öğretmen kaynakları,
dersleri vermek için gereken videolar ve faaliyet kartı seti bulunmaktadır. Program geliştirme ekibi ders
gözlemleri ve elde edilen sonuçlara göre, 4 temel dersin program hedefleri birbiriyle yakından bağlantılı
olup, program karakter eğitimi yaklaşımı ile çok uyumludur ve pozitif gençlik gelişimi yaklaşımını
desteklemektedir. Pozitif gençlik gelişiminin ağırlık noktasında, aidiyet, güvenlik, kendine güven,
sorumluluk ve kendini tanıma duygusunu geliştiren fırsatlar bulunmaktadır. Müfredat, öğrenci katılımı ve
aktif öğrenme metodlarını uygulamaya geçirmiştir.
Şirin Özenç : Teknoloji Okur-Yazarlığı Müfredatı
Teknoloji Okur-Yazarlığı programında öncelikle teknolojinin anlamına, önemine, doğasına ve yapısına yer
verilir. Yıl boyunca derslerde öğrencilerin aktif olarak katılımlarını sağlamak ana hedeflerdendir. Edinilen
teorik bilgileri öğrencilerin uygulamalı olarak gösterebilmeleri amaçlanmaktadır.
Tuba Can: Etkili Fen Bilgisi Öğretimi
Etkili fen bilgisi öğretimiyle öğrenciyi derste etkin kılmak ve uygulamalı öğrenme amaçlanmaktadır. Bu
sunumda öğrencinin gözlem yapmasını, incelemesini, araştırmasını ve deney yapmasını sağlayacak
uygulamalardan örnekler yer almaktadır. Sınıf dışı etkinlikler de göz önüne alınmaktadır.
Tuğrul Yakarçelik: Tarih Öğretiminde Alternatif Sınav ve Ders İçi Uygulama Örnekleri
Sunumun amacı şu sorulara yanıt arama kaygısından kaynaklanmaktadır : 1) Tarih dersleri diğer dersler gibi
“çalışılabilen, problem çözülebilen ve ödev yapılabilen” dersler haline getirilebilir mi ? 2) Ders içi
uygulamada öğretmen merkezli olmaktan çıkarılarak öğrencinin yazılı, basılı malzemeyle ilişki kuracağı,
kendisinin aktif olabileceği malzemeler üretilebilir mi ? 3) Sınavların biçimleri değiştirilebilir mi ? Açık kitap
uygulamalı sınavlar hazırlanabilir mi, görsel malzeme sınavlarda sorulara dönüştürülerek, görsel hafıza
güçlendirilebilir mi ? Bu sorular bazında üretilen sınav ve ders içi uygulama modelleri son dört yılda üç
farklı okulda uygulanmış ve sonuçları değerlendirilmiştir.
Tülay Üstündağ: Yaratıcı Drama Eğitim Programı (YADEP)
Yaratıcı drama eğitim programı (YADEP); çalışma planı, hedefler, içerik, öğretme-öğrenme süreci, araç,
gereç ve materyaller ile değerlendirmeden oluşmaktadır. YADEP’te, canlandırma ve doğaçlamalardan
oluşan atölye çalışmaları ile kuramsal etkinlikler birlikte yürütülür. Uygulamaların herbirinin ya da bir
kaçının ardından tartışma açılması, değişik yaşantıların paylaşılması, soruların belirlenmesi ve katılımcılarca
yanıtlanması ile yazılı ya da sözlü olarak değerlendirme yapılabilir. YADEP’in temelinde, bireyin öncelikle
kendinin farkına varmasını sağlayan etkinliklerin bulunması ve kişilerin kendi bilişsel yeterliklerini, duyuşsal
özelliklerini ve psikomotor becerilerini ortaya koyabilme yolunu bulmaları yatmaktadır.
Sunuş Özetleri
- 10 -
Adlara göre alfabetik sıralıdır
Ursula Silber: Uzaylılar, Dünyalıların Fizik Dersinde
Fizik derslerinde gazete haberlerinden veya fotoğraflardan yola çıkarak, öğrencilerin gözlemleme, soru
sorma, kendi kendine araştırma, anlayarak öğrenme gibi becerilerinin geliştirilmesi ve günlük olaylarda
fiziğin rolünü vurgulayarak fizik dersindeki konulara merak uyandırabilmek hedeflenmektedir.
Ülkü Köymen, Şule Ersoy: İlköğretim 3. Sınıf H ayat Bilgisi Dersinde “ Biyolojik Çeşitlilik ve
Erozyon” Konularının Anlamlı Öğrenme Kuramına Dayalı Olarak Öğretiminin Akademik
Başarıya ve Kalıcılığa Etkisi
Araştırmada öğretilecek içerik olarak seçilen “Biyolojik Çeşitlilik ve Erozyon” konularına ilişkin bilgilerin
bir süre sonra hiç hatırlanmadığı gözlemlenmektedir. Bu gerekçe ile araştırmada anlamlı öğrenme
oluşturularak bilginin kalıcılığı sağlanmaya çalışılmış, drama, oyun, gezi-gözlem uygulanmış ve tartışma,
problem çözme, uzman görüşü alma gibi etkinlikler kullanılmıştır. Amaca uygun etkinliklerin
oluşturulmasında yapıcı felsefe ve kuramı çerçevesinde “anlama için öğretme” ve “anlamlı öğrenme”
kuramları temel alınmıştır. 3. sınıf düzeyinde iki ayrı şubedeki öğrenciler örneklemi oluşturmuştur.
Araştırma sonucunda, deney ve kontrol grubu arasında, soru sorma, bir sorunla karşılaşınca o sorunu
çözmek için grup etkileşimine girerek görüş alışverişinde bulunarak ortak karar oluşturma, uzman
kullanma, uygun dil kullanma, edinilen bilgilerin üzerine yeni bilgileri istekle koyma, eski ve yeni bilgileri
karşılaştırma, işbirliği, özgüven, yaratıcılık vb. özelliklerinde önemli farklar gözlenmiştir.
Zuhal Aşçı Akdağ, H üsniye Demircioğlu: Çoklu Zeka Temelli Eğitimin 9. Sınıf Öğrencilerinin
Ekoloji Başarısına, Ekoloji Tutumlarına ve Çoklu Zekalarına Etkisi
Bu çalışmanın amacı, çoklu zeka temelli öğretimin, öğrencinin ekoloji başarısına, ekoloji konularına olan
tutumuna ve çoklu zekasına olan etkisini araştırmaktır. Çalışmada çoklu zeka temelli öğretim için kriterler
geliştirilmiştir. Ölçüm araçları olarak, ekoloji tutum ölçeği, ekoloji başarı testi ve çoklu zeka envanteri
kullanılmıştır. Ekoloji konusuyla ilgili çoklu zeka temelli aktiviteler hazırlanmış ve öğretmenler çoklu zeka
temelli öğretim hakkında bilgilendirilip sınıflarda bu tekniğin nasıl kullanılacağı konusunda eğitilmişlerdir.
Zülbiye Toluk, Sinan Olkun: Etkinlik Temelli Matematik Öğretimi: Kavrama İçin Öğretim
Geleneksel matematik öğretimine alternatif olarak neden oluşturmacı matematik eğitimi felsefesine uygun
etkinliklerin geliştirilmesi ve bunların sınıf içinde uygulanması gerektiği irdelenmekte ve bu tür etkinliklere
örnekler sunulmaktadır.
Sunuş Özetleri
- 11 -
Adlara göre alfabetik sıralıdır