Cinedom

Transkript

Cinedom

DEUTSCH-KURDISCHES STADTMAGAZIN * HEJMAR / AUSGABE 11 * SIBAT 2016 * FEBRUAR 2016 * HEWRE / KOSTENLOS
GALAYA FÎLMÊ
'BÎRANÎNÊN LI SER KEVIRÎ'
08.04.2016
19:00 UHR
KINO BABYLON
HUNERMENDÊN KURD YÊN RAPÊ XATAR Û AZAD
JI BO ALÎKARÎYA ZAROKÊN KURD SITIRÎN
HEMÛ BERLÎNÎ VEXWENDÎ NE !!!
FC AMED DIBE STARGEHA FÛTBOLÎSTÊN KURD Û BIYANÎ
GOVENDAKÎ : NAVNÎŞANA REQSÊN KURDÎ
NÛPELDA: LI BERLÎNÊ KOMEKE PIRZIMANÎ Û PIRÇANDÎ YA MUZÎKÊ !
KULTURSENSIBLE HAUSKRANKENPFLEGE
PARÊZER SERDAR YOLOGLU
E
Kovara mehane ya çandî, hunerî û magazînîî ya kurdên Berlînê
KULTURSENSIBLE HAUSKRANKENPFLEGE
Li malê xizmeta lêmêzekirina kal û nexweşan
Turmstr. 31*10551 Berlin
Tiergarten - Moabit
Tel. : 030-4172 97 24
Fax : 030-4172 96 52
Mobil : 0177-392 15 15
Bürozeiten: Mo.–Fr.: 8.00 –16.00 Uhr
NORDSTERN - EM Bİ KEFX WESI ALİK ARİYA WE DİKİN
Jeder Mensch ist einzigartig und muss
in seiner Gesamtheit betrachtet werden. Für uns hat individualität höchs-
Menschen die in eigner gewohnten
Umgebung fachlich gut und sorgfäl-
Wir respektieren und berücksichtigen
Wünsche, Vorlieben wie auch Abnei-
bei stellen wir uns ganz auf persönund ihrer Angehörigen ein.
Paqijîya bingehîn
Serşuştin
Paqijîya bedenê
Şekirina poran
Wir beraten Sie in allen Fragen der häusdie verschiedenen Leistungen der Kran-
Xwarin
Anspruch nehmen können und erklären
Şêwirmendîya xwarin û vexwarinê
Paqijîya hundirê mal
Amadekina xwarinên
germ û sar: taştê, firavîn û şîv
Alivêr
wird. Auch beraten wir Sie über die Finanzierung durch die Kostenträger.
Ji bo kal û pîran maleka hevpar da ku tenê nemînin
û sebra xwe bi hev bînin.
hewcedarîyên wan ji alîyê xebatkarên me ve
2016
Şuştin 2û guhertina cilanHEJMAR / AUSGABE 11 * SIBAT 2016 * FEBRUARHemû
têne pêşwazîkirin.
û ji bo gelek xizmetên din navnîşana we ya yekem
E
Kovara mehane ya çandî, hunerî û magazînî ya kurdên Berlînê
N AV E R O K
Şemamok berhemeke
Productions
Tel.: 030 / 892 01 472
Fax: 030 / 892 01 472
Mobil: 0179 / 757 96 63
Mobil: 0172/ 543 54 72
ê ye.
JI EDÎTOR
3
FC AMED DIBE STARGEHA FÛTBOLÎSTÊN
KURD Û BIYANÎ
4-7
EINE UNWÜRDIGE KAPITULATION
HAKAN TAŞ
8
NIVÎSANDIN YA HERÎ RAST E! / DARA
KUTLAY
10
DI 8'Ê NÎSANÊ DE LI BERLÎNÊ GALAYA
FÎLMÊ "BÎRANÎNÊN LI SER KEVIRÎ"
LIDARDIKEVE !!!
11
AHMET ASLAN Û KEMAL DİNÇ LI BERLÎNÊ
KONSEREK DAN
12
RAPVANÊ KURD AZAD JI BO ŞEMAMOKÊ
AXIVÎ !!!
14-15
YADO CIWAN
HUNERMENDÊN KURD YÊN RAPÊ XATAR
Û AZAD JI BO ALÎKARÎYA ZAROKÊN KURD
SITIRÎN
16-17
Kovara me bi vê hejmara di destê we de salekê li pişt xwe dihêle. Tevî ya ceribandinê,
JI HELBESTVAN MAZLUM ÇETINKAYA
CIVÎNA 'ŞER Û AŞTÎ'YÊ
20
SEROKÊ ENKSYÊ ÎBRAHÎM BIRO:
FEDERALÎYET ÇARESERÎYEKE BAŞ E JI BO
GELÊN SÛRÎYEYÊ
22-23
JI HASAN HAYRI ASLAN ŞEVA XWENDINÊ
24
Ji ber vê yekê, heger xwendevanên me li qusûra me nenêrin, emê dilşad bin.
XWEDÎYÊ KOÇ REISEN'Ê SAİT PEŞMEN:
BILÊTÊN LI SER ÎNTERNETÊ
JI YÊN ACENTAYAN NE ERZANTIR IN !!!
27
Di vê hejmarê de me cîh daye gotarên çar nivîskarên nû. Sîyasetvan Riza Baran, li
BEŞIKÇI: ''PIRSA, DEWLETEKE KURD
PÊWÎST E? PIRSEKE ŞAŞ E''
28-29
MUTTERSPRACHE: KURDISCH/RIZA
BARAN
30-32
xebitandin. Hevalê me yê rojnamevan Armanc Agîd Nêrweyî jî ji bo Şemamokê çavdêrîyên
HDK-EWROPA LI BERLÎNÊ CIVÎYA
34
xwe yên civîna ewlekarîyê ya Munîhê wek dosyayekê amade kirîye. Em xêrhatinê ji her çar
AKADEMÎSYENÊ CIWAN YÊ KURD CENG
SAĞNIÇ, LI ZANKOYA HUMBOLT YA
BERLÎNÊ KONFERANSEK DA
35
NIVÎSKARA KURD GULÇÎÇEK GUNEL
TEKÎNÊ LI BERLÎNÊ SEMÎNEREK DA
36-37
QERF Û HENEK
38
40-41
Sonntagstraße. 6
10245 Berlin
www.semamok.com
[email protected]
www.ta-produktion.com
[email protected]
JI EDÎTOR
Xwendevanên bi rûmet yên Şemamokê merheba.
ev bû 12 hejmar e weşana xwe didomîne. Di vê rêwîtîyê de em spasîya xwe li hemû
nivîskarên xwe yên koşeyan, nûçevanan û wênekêşên ku heta niha alîkarî û piştevanîya
kovarê kirine dikin.
YADO CIWAN
Hin hejmarên me ji ber sedemên curecur di dema xwe de negihîştin xwendevanan. Weke
vê hejmara di destê we de. Bi du hefte derengî ancax me derfet dît ku em bidin weşanê.
ser girîngîya zimanê me yê zikmakî bi gotareke almanî tevlî nivîskarên Şemamokê bû.
Derhêner û lîstikvan Dara Kutlay ku ev bû 3 meh e li Berlînê niştecih e, wê bi nivîsên xwe
yên hunerî û edebî me tenê nehêle. Ji hêla din ve, helbestvan û şanoger Abîdîn Yolerî jî
dîsa wê carna bi nivîsên wêjeyî/qerfî/felsefî qelema xwe ya xurt ji bo Şemamokê bide
HELBEST
FOTOROMAN / ABIDIN YOLERI
42
44-47
ZAROK, DÊBAV Û KURDÎ/ CIWAN
TENGEZAR
49
NÛPELDA: LI BERLÎNÊ KOMEKE PIRZIMANÎ
Û PIRÇANDÎ YA MUZÎKÊ !
50-51
''BANGA YASA'YÊ HERDEM YEKÎTÎYA
MILETÊ KURD E''
KONFERANSA 52AN A MUNÎHÊ Û BARZANÎ
54-55
nivîskarên xwe re dixwazin û kêfxweşîya xwe tînin ziman.
Di vê hejmarê de me herweha rûpelên xwe ji bo sê dosyayên taybet ku sê stêrkên
Berlînê ne veqetandin. Tîma fûtbolê FC AMED, koma muzîkê NÛPELDA û koma folklorê
GOVENDAKÎ. Van her sê koman ji zû ve danasînek heq kiribûn.
Ji hêla din ve, bi boneya konferansekê piştî salek û nîvê Îsmaîl Bêşîkçî dîsa li Berlînê bû.
Hurgilîyên vê konferansê me ji bo we şopandin. Akademîsyenê kurd Ceng Sagniç ku li
Îsraîlê perwerdahîya xwe dike, yek ji mêvanên din yên Berlînê bû. Li Zankoya Humboltê li
ser têkilîyên kurd û îsraîlîyan axivî. Ji alîyê hin nivîskaran ve jî dîsa li Berlînê şevên xwendinê
lidarketin. Heta ji dest me hat, me xwest em cîh bidin tevan.
Li Berlînê wek mehên berê dîsa di meha sibatê de jî gelek meş û protesto hatin lidarxistin.
Lê ji ber ku ew nûçe jî gelek rûpelan dadigirin û di vê hejmarê de cîh nema, me hin ji
56-57
wan nûçeyan hiştin ji bo hejmara bê. Meha bê, emê tevlî van çalakîyan giranî bidin
n
pîrozbahîyên Newrozê ku li Berlînê ji alîyê gelek dezgehên kurdî ve li cîh û
mêjûyên cuda hatin pîroz kirin.
e
Bi vê munasebetê em Newroza xwendevanên xwe û ya hemû gelê kurd pîroz
dikinHEJMAR
û dibêjin
heta meha
bê her
şad
û bextewar
3
/ AUSGABE
11 * SIBAT
2016
* FEBRUAR
2016 bin.
E
FC AMED DIBE STARGEHA FÛTBOLÎSTÊN KURD Û BIYANÎ
axima fûtbolê ya kurdên Berlînê FC AMED, di
şopa DALKURDê de û bi awayek ji xwe bawer
her ku diçe bingeh û vesazîya xwe zexm dike
û dibe tîmeke profesyonel. Tîma ku di sala 2012an
de di bin rêveberîya Sedat Şeker de xebatên xwe
dayî destpêkirin, di 3 salên derbasbûyî de mora xwe
avêtîye binê gelek serkevtinan û ji niha ve hejmarek
madalya qezenç kiriye. Serokê qulûba FC AMEDê
yê niha Serdar Yildirim, di demeke kurt de gelek
fûtbolîstên ciwan yê jêhatî li dora taximê civandiye,
di warê fermîyeta tîmê de xebitîye û halêhazir
tîmeke ku stêrka wê her diçe diberiqe amade kiriye.
T
Serokê tîma FC AMEDê Yildirim ku heta niha 50
lîstikvanên bijare di bin banê taximê de hewandî ye,
tîne ziman ku ew niha di Kreislig a 3yê de dileyîzin û
dane pêş xwe ku di hundirê 5 salên bên de ew bikevin
nav lîga welêt ya Berlînê.
4
Serokê qulûbê Serdar Yildirim, ji Qereçobana
Erziromê ye. Ji sala 1996ê ve li Berlînê dijî. Ev bû
saleke serokayetîya qulûba FC Amedê dike. Ewî bi
xwe jî bi salan bi awayeke çalak fûtbol leyîstîye. FC
Amed, di bin pêşengîya Sedat Şeker û hin hevalên
wî yên din de û bi pêşengîya komeleya Navdem ya
Berlînê di sala 2002yê de hatîye damezirandin.
Serdar Yildirim dibêje ku di avakirina vê taximê de
gelek keda Sedat Şeker heye. Şeker, çend salan di
lîga Freizeitê de û di bin navê ALDÊRSIM SPORê de
hebûna vê tîmê parastîye. Serdar Yildirim jî par dest
diavêje taximê û hewil dide ku bi awayek profesyonel
û tevî hemû formalîteyên wê, vê berpirsiyarîyê hilgire
ser milên xwe. Dibêje; ji ber karên xwe yên ticarî dema
ku hevalan ew wek rêvebirê vê taximê pêşnîyar kirine,
gelekî fikiriye, lê di dawîyê de ji ber eşqa xwe ya fûtbolê
û mesûlîyeteke wijdanî ew pêşnîyaz pejirandîye. Di wê
HEJMAR / AUSGABE 11 * SIBAT 2016 * FEBRUAR 2016
E
Serdar Yildirim
bawerîyê de ye ku divê kurd jî di vê beşê jîyanê de li
Berlînê hebin.
ve di taxima me de ne tenê lîstikvanên kurd herwiha ji
gelek welatan lîstikvan hene.
Serdar wiha pê ve diçe: ''Damezirandina taximê hêsan
e, lê mayîndebûna wê û îstîkrara wê gelek girîngtir e.
Heta ku we bingeh û pergalek da rûniştandin, dibe
ku serê we gelek biêşe. Me sala pêşîn giranî da
vesazîya taximê û dema me dît em êdî amade ne jî
me fermîyeta wê girêda. Bû saleke jî em li ser navê
taxima xwe FC AMEDê li sahaya xwe ya Schönebergê
fûtbolê dileyîzin.
Di derbarê lîstikvanan de dikarî çi bêjî. Ji ku derê
tên cem we?
S.Y: ji alîyê temenî ve niha taxima gelek ciwan e.
Xortên me yên 18 û 19 salî hene. Hin lîstikvanên me
hene temenê wan 32, 33 ne û lîstikvanên gelek xwedî
ezmûn yên bi salan e. Pêşnîyarên taximên din û
pereyên wan nepejirandin û hatin FC AMEDê. Niha
50 lîstikvanên FC AMEDê hene û em mecbûr man ku
50 lîstikvanên din jî paşve vegerînin. Ji bo tevlîbûna
taximê gelek daxwaz hene û em nikarin hemûyan
pêşwazî bikin. Bila herkes bawerîya xwe bi me bîne.
Nebêje û nefikire ku erê hatîye damezirandin, lê wê
piştî saleke din êdî nemeşe. Ji ber ku bawerîya me ya
bi xwe tam e. Sala bê me ji xwe re kiriye armanc ku
em derbasî lîgeke jortir bibin. Ango sala bê wê ji îsal
gelek baştir be. Me gelek astengî li dû xwe hiştin. Di
warê qeyda fermî de, di burokrasîyê de, di avakirina
Berdewamîya sohbeta me ya bi Serdar Yildirim û
serokê duwem yê qulûbê Sedat Şeker re bi awayê
hevpeyvînê diherike:
Armanc çi bû ji damezirandina vê taximê.
Welatparêzî an bi awayek profî avakirina taximek
fûtfolê bû?
S.Y: Em dikarin van herdu sedeman li dû hev
birêzbikin. Kurd her bi rojevên şer û pevçûnan
dadikevin rojeva Almanyayê. Me xwest em kêmasîyên
xwe yên di warên civakî de ku fûtbol jî warek girîng
e hinek dagirin. Spor însanan tîne cem hev, cureyeke
xweîfadekirinê ye, hema bê bûye hertişt. Heger meriv
bi awayeke paqij vê mijûlîyetê bidomîne, hem ji bo
ciwanên me kêfxweşîyeke û hem jî ji bo gelê me ku
ji fûtbolê hez dike. Ne tenê bi munasebetek polîtîk
herwiha bi boneyeke sportîv însanên xwe bînin
cem hev. Me planeke 5 salî daye ber xwe. Heger bi
awayekî biîstikrar em bimeşin û piştevanîya gelê xwe
bibînin, em di wê bawerîyê de ne ku emê bikaribin ji
bo bi hezaran kesî fûtbola xwe bileyîzin. Em taximeke
kurd in, lê em himbêza xwe ji herkesî re vedikin. Ji niha
5
E
ku potansîyela me ya li Belînê sê qatî ya Swêdê ye.
Heger em girseya kurd ya li Berlînê rast bikarbînin
dibe ku em ji DALKURDê derbas bikin. Heger em
bi profesyonel berdewam bikin, dibe ku piştî deh
salên din yek lîstikvanê kurd jî di FC AMEDê de
nemîne. Dibe ku pirranîya lîstikvanên wê alman bin.
Wê demê, dê mesele hîn bigihîje radeyeke cidîtir.
Avantaja me, dê ew be ku li Berlînê em taximeke
kurd ya tekane bin.
taximeke saxlem de û hwd. Ji niha ve gelek serokên
qulûbên din telefon dikin û me pîroz dikin. Ew jî
diheyirin û dipirsin ka gelo taximeke wiha nû çawa
di demeke kurt de ewqas xwe da hev û pêş ve diçe.
We berîya çendekê tûrnowayek lidarxist. Mebest
ji wê çi bû?
Belê, me berîya mehekê tûrnowayek sererast
kir. Organîsazyona wê min çêkir. Tûrnowayek
şexsî bû. Ji bilî FC AMEDê, me SIMITPARK,
KLASDONERPRODUKTION jî vexwendin. Hinek
jî min ji bo danasîna FC AMEDê tiştek wiha kir. Me
gazî 16 taximan kir. Evana taximên fîrmayan bû. Di
encamê de KLASDONERê bi YECREISENê re lîst
û KLASDONER bû yekemîn. Gelekî baş û serkevtî
derbas bû.
Têkilîyên we bi taximên kurdan yên li Ewropayê
ne hene?
S.Y: DALKURD ji bo me mînakeke gelek baş e. Em bi
serbilindî dişopînin. Ewana dan selmandin ku ev kar
dikare bimeşe. Li Swêdê lîstina di lîga duwem de divê
ne karekî hêsan be. Têkilî û danûstandinên me yên
bi taximên kurdan ku li Ewrûpayê ne, wê bidomin.
Piştî 5 salên din ne tenê bi taximên ewropî yên kurd
herweha dibe ku em bi AMEDSPORÊ re jî bikevin
nava hevkarîyê û lîstikvanan bidin hev an transfer
bikin. Hetta dibe ku em bi taximên kurd yên ewropî û
yên li welêt re tûrnowayeke hevpar çêbikin. Li Bonnê
DÊRSIMSPOR heye. Li festîvala Mazlûm Doxan me
bi hevre leyîstibû. Ew jî qulûbeke têra xwe serkevtî
ne. Têkilîyên me berdewam in. Lê armanca me ya
sereke ewe ku em pêşî xwe li Berlînê bidin îspatkirin.
Dema em xwe û DALKURDê didin ber hev, dibînim
6
Ez ji Serdar dipirsim ka heta niha bi taximên tirk
re hatine cem hev û çi pirsgirêk jîyane. Pirsa min
wiha dibersivîne: ''Heta niha bi piranî di atmosferekî
dostanîyê de derbas bû. Carna te dî tenê yek kes
dikare taximê provoke bike. Ez di rewşeke wiha
de tenê vê tiştê ji lîstikvanên xwe re dibêjim. Em bi
kîjan taximê re bileyizin ferq nake, dibe ku kesek
an lîstikvanek derkeve û bixwaze provokasyonekê
çêbike, lê divê hûn neyên xapandin, çi dike bila bike,
hûn xwe paşve bikşînin, dê ev rewş ne yekem û ne
jî ya dawî be. Çenda borî pirsek ji min kirin, gotin em
dikarin şûna FC AMED bêjin FC PKK? Min jî jê re got,
taximên tirkan dema navê FC MHP, FC CHP li xwe
kirin, wê demê em dikarin bifikirin. Heger me jî bi
şêwazeke din bersiv bidana wan, dibe ku pirsgirêk
hîn mezintir bibûya. Em nehatin provokasyonê. Li
hember helwest an vegotinên provokatîv jî divê em
bi awayeke centîlmenî bersiv bidin. Tenê em dikarin
bi serkevtinên xwe herkesî têk bibin. Rêzdarîya me
dê ji serkevtinên me bê. Bi rêya fûtbolê em dixwazin
polîtîkayê biavêjin plana paş. Mebest werzîş be divê
tu werzîşê bikî. Polîtîka divê li sehayên din bê kirin.
Carna hin hevalên me yên tirk me naşkînin tên ji
bo piştgirîya taxima me. Bi endîşeyan û metirsîyan
tên. Heger em tenê sporê bikin, emê biserkevin. Û ji
temaşevanên me jî daxwaza min ewe ku tenê ji bo
sporê bên û piştgirî bidin me.''
E
Em dikarin Sedat Şeker hinek nas bikin?
Ji navçeya Pasûr ya Amedê me. Ev bû deh sal e li
Berlînê dijîm. Karê sertraşîyê dikim.
Te di damezirandina FC AMEDê de roleke çawa
leyîst? Berê têkilîya te û fûtbolê hebû?
Ji zarokatîyê ve meraqa min ji bo fûtbolê hebû. Lê
sedemê ku fikra em li vê derê taximekê ava bikin
cuda bû. Dema ez hatim Berlînê, li vê derê zêdebûna
qulûbên fûtbolê yên biyanî bala min kişand. Lê yek
tîmeke kurdî tune bû. Em kurd li her deverê pesnê
xwe û rêxistinbûyîna xwe didin. Lê ev rêxistinbûyîn
mixabin li tevahîya civakê, beşên cuda yên jîyanê
belav nebûye. Dezgehên me yên fermî hema bê
tune ne. Heger em dibêjin, divê di her warê jîyanê de
em bi rêxistin bin, wê demê çima em tîmeke fermî ya
fûtbolê ava nekin û xortên xwe yên ku ji fûtbolê hez
dikin bînin cem hev. Çima tîmek me tune be. Bi vê
ferasetê em çend heval hatin cem hev û me biryar
da ku em FC AMEDê ava bikin. Lê bi demê re gelek
hevalên ku di destpêkê de hebûn ji ber karên xwe
yên din xwe dan alî û paşve kişandin. Ez gelekî bi
biryar bûm di vê meseleyê de. Û ez fikirîm ku divê
heta ev taxim li ser lingên xwe bikaribe bisekine
xwe bidim ber. Bi alîkarî û kedeke mezin a komeleya
Navdem ya Berlînê me karî taxima xwe heta roja
îroyîn bînin vê merhaleyê.
Baş e, te çima xwe dûre paşve kişand? Niha di
taximê de pozîsyona te tam çi ye?
Me sê salan di lîga Berlin Freizeitê de leyîst. Ji bo ku
em bibin qulûbeke fermî me gelek mesafe li dû xwe
hişt. Ji bo ku em berdewam bikin, hewcedarîya me
bi rêveberîyeke hîn xurttir hebû. Em çûn kongreyê û
rêveberîyeke nû hate hilbijartin. Ji ber ku me hedefê
xwe mezintir kiribû û hevalê me yê Serdar Yildirim
ku heta wê demê kedek mezin dabû me bû serokê
qulûbê. Ez jî wek yê duwem hatim hilbijartin
Sedat Şeker
Li gor te îro alîyên serkevtî yên FC AMEDê çi ne?
Hîn ji bo lîga profesyonel du sal li pêş me mane.
Niha du taximên me û nêzîkî sed lîstikvanên me
hene. Ciwanên ku navê taximê bihîstine her tên cem
me. Ev jî avantajeke mezin e ji bo tîma me. Ji ber
ku girêdaneke hestîyarî di navbera ciwanên kurd û
taxima wan de çêdibe. Helbet bendewarîyên me ew
in ku kurd li taxima xwe xwedî derkevin. Em niha xwe
serkevtî dibînin, lê divê ew rewş her berdewam be. Gel
jî divê di maçan de me tenê nehêle û bên piştevanîya
ciwanan bikin. Bi serkevtina AMEDSPORê em
çiqas şa dibin, ne wisa! Û divê AMEDSPORekê jî
em bikaribin li vir biafirînin. Derfetên me hene. Em
li vê derê tenê fûtbol naleyîzin. Di heman demê de
ciwanên xwe ji asîmîlasyonê diparêzin, wan birêxistin
dikin. Em dixwazin îsal taximên zarokan û yên jinan
jî çêbikin. Û ji ber vê yekê jî hewcedarîya me zêdetir
bi piştevanî û sponsoran heye.
Peyamek te ji bo ciwanên kurd ên berlînî heye?
Banga min ya ji bo ciwanan ewe ku bila bizanibin me
ev taxim ji bo wan ava kiriye. Bila bên wek lîstikvan,
wek hakem, an alîgir û temaşevan cihên xwe li cem
me bigirin. Bi her awayî xwedî li taxima xwe derkevin.
YADO CIWAN
7
EINEE UNWÜRDIGE KAPITULATION
lausnitz. Am Donnerstagabend
tobte ein Mob von etwa hundert
Rassisten vor einem Bus mit 15
Neuankömmlingen, die in Deutschland
Zuflucht
suchen.
Das
Gebrüll
verängstigte die Menschen dermaßen,
dass sie sich mehrere Stunden nicht aus
dem Fahrzeug trauten. Die Polizei war
mit der Situation sichtlich überfordert.
Sie wurde vom wütenden Mob
scheinbar derart unter Druck gesetzt,
C
dass sie innerhalb kürzester Zeit den
Unterschied zwischen Tätern und
Opfern nicht mehr zu trennen wusste.
Während etwa hundert Rassisten ihre
unangemeldete und unrechtmäßige
Hetze ungehindert abhalten konnten,
wurden die Opfer des Geschehens
dazu gedrängt, den Bus endlich zu
verlassen und das von einem AfDPolitiker (Name: passenderweise
Thomas Hetze) geleitete Heim zu
HAKAN TAŞ
betreten. Als sich einige traumatisierte Menschen davor scheuten, den Bus angesichts dieser Eskalation zu verlassen,
griff die Polizei hart durch. Leider - wie so oft - gegen die Falschen. Anstatt die selbsternannten Asylgegner in sichere
Entfernung zu verweisen und die Platzverweise durchzusetzen, zerrten Polizisten die Geflüchteten gewaltsam in das
Heim. Dabei scheute ein Polizist auch nicht davor, einen zehnjährigen Jungen unter „Jawoll“-Rufen der Menge im
Würgegriff in die Einrichtung zu tragen.
Der Chemnitzer Polizeipräsident Uwe Reißmann bezeichnete das harte Vorgehen der Polizei als „absolut notwendig“
und „verhältnismäßig“ und kündigte zudem Ermittlungen gegen einzelne Flüchtlinge aus dem Bus an.
Ich kann es nicht fassen, dass nun die Opfer dieser Geschehnisse kriminalisiert und damit zu Tätern gemacht werden.
Anstatt sich bei den Geflüchteten für die Umstände ihrer Ankunft zu entschuldigen, werden rechtliche Folgen ihrer
zögernden Haltung angekündigt.
Das ist eine unwürdige Kapitulation vor den rechtspopulistischen und rechtsextremen Kräften. Ich fordere den
Chemnitzer Polizeipräsidenten dazu auf, die Vorgänge schnellstmöglich aufzuklären und sich bei den Opfern
zu entschuldigen. Zudem empfehle ich ihm, sich in Zukunft mehr auf die Gewährleistung der Sicherheit von
Schutzbedürftigen zu fokussieren, anstatt mit kruden Aussagen auf Pressekonferenzen die Zivilgesellschaft zu
verärgern.
Kursa kurdî - Kurdischkurs
Kurmancî
ji bo zarok û ciwanên 10-15 salî
für Kinder und Jugendliche von 10-15 Jahren
15.04.2016 - um 18:45 Uhr
Cî/Ort:
Yekmal e.V.
Waldemarstr. 57
10997 Berlin-Kreuzberg
8
Têkîlî/Kontakt:
[email protected]
E
Kovara
Kovar
Kov
ovara
ov
ova
o
vvaraa mehan
m
meh
mehane
ehan
h ne ya
han
y çandî,
çaand
andî
andî,
ndî,
ndî
dî,
d
î, huner
î,
hu eerî
hune
hunerî
r ûm
ma
mag
magazînî
agazîn
azînî
zzînî
în
nîî ya
y kurdên
k
ku
kur
urdên
dên
nB
Be
Berlînê
rllîn
rlîn
rlînê
lînê
nê
9
E
NIVÎSANDIN YA HERÎ RAST E!
ivîsandin, ya herî rast e. Heger ji
bo nivîsandina we koșeyek hatibe veqetandin; gotinên we, derdek û rikeke we ji bo jîyanê hebe, nivîsandin ya herî rast e.
N
Sedemê ku ez û hûn di vî quncikî de anîne
cem hev, ji serwerîya axavtinê zêdetir ya
nivîs û dîtbarîyê ye ku Şemamok bawerîya
xwe pê tîne. Û ji ber vê yekê jî bi kelecan
im ku salek piştî derketinê tevlî malbata
Şemamokê dibim.
Ji erdnîgarîya me ya birîndar dûr ku ji
baskên wê xwîn diherike; di vî quncikî
de hatina me ya cem hev û bikaranîna
peyva 'merheba ji we re' hesteke gelek
xweş e. Em dê naveroka merhebaya xwe
bi huner, sînema, şano, muzîk û helbestê
dagirin û dixwazim haya we ji vê yekê
çêbikim. Werin, em rengînî û çeşîddarîya
zimanê xwe zêdetir bikin. Bila zimanê me,
zimanê aştîyê û bedewîyê be, da ku em
DARA KUTLAY*
rojên xweş biresmînin, dewlemendîya
vegotinê ji nifşên piştî xwe re bihêlin.
Em dikarin heta ku gerdûn hebe, wê
behremendîya xwe di binê wê qubeya
jorîn de bidin jîyandin; weke keskesorê
zimanê rengîn yê hunêr bidin axavtin
û xwîna ku diherike bidin rawestandin.
Lewma jî nivîsandin ya herî rast e. Bi
sêhra nivîsê û dewlemendîya gotinan bi
şêwazek rast derxînin pêş. Ew janên ku
têne kişandin bikin fîlm, şano û muzîk. Ez
dixwazim di vê rêwîtîya xwe de bi we re di
nava danîstandinê de bim.
Ji ber vê yekê jî, emê ne zimanê şer, yê
hunêr derxînin pêş, bi hevre bin, êşên ku
hatine jîyandin bi zimanekî hunerî bînin
ser ziman û herweha li ser medyaya xwe jî
biaxivin. Ji ber wan rojên xweş, nivîsandin
ya herî rast e. Ez bi xêr hatim.
Piştî bi xêrhatina min, rawestgeha me ya
yekem, mêjûya 08.04.2016 ye. Dê wê rojê
galaya fîlmê kurdî 'Bîranînên li ser Kevirî' li
Berlînê, li sînemaya Babylonê bê nîşandin.
Vî fîlmî di 52.mîn Festîvala Fîlman ya
Antalyayê, di beşa fîlmên biyanî de xelata
porteqala zêrîn wergirtîye. Herweha ji
alîyê UNESCOyê ve jî hatîye xelatkirin.
Em di wê bawerîyê de ne ku hûnê jî vî
fîlmî biecibînin.
Di hejmara bê de emê li ser krîtîka vî fîlmî
bisekinin. Rojên li pêş me jî em binêrin, ka
emê kîjan mijarên din bigirin rojeva xwe.
Heta hejmareka din bi evîn û xoşewîstî...
*Derhêner û lîstikvan
Wergera ji tirkî: Yado Ciwan
10
E
DI 8'Ê NÎSANÊ DE LI BERLÎNÊ GALAYA FÎLMÊ
"BÎRANÎNÊN LI SER KEVIRÎ" LIDARDIKEVE !!!
îlmê "Bîranînên li ser Kevirî-Memories on the
Stone" bi galaya xwe ya yekem, dê di 8ê nîsanê
de li Berlînê derkeve pêș sînemahezan. Fîlmê
ku derhênerîya wê ji alîyê Șewket Emîn Korkî, berhemhênanî û senaryoya wê ji alîyê Mehmet Aktaș ve
hatîye kirin, dê di saet 19:00an de li sînemaya Babylon ya Rosa-Luxemburg-Str. 30î de bê nîșandin.
F
Di șeva galayê de, ji bilî derhêner û berhemhênan
dê herweha lîstikvanên fîlm jî beșdarî bikin û pirsên
temașevanan bibersivînin.
Fîlmê ku par di Festîvala Fîlmên Navnetewî ya
Antalyayê, di beşa fîlmên biyanî de wek fîlmê herî baş
xelata porteqala zêrîn wergirtî, di heman demê de ji bilî
xebata taybet ya UNESCOyê li gelek festîvalên din yên
navnetewî jî hatîye xelatkirin.
Kurteçîroka fîlm: Mêrek ku salên dirêj li Ewropa
jiyayî, piştî gelek salan vedigere Başûrê Kurdistanê
û bi hevalên xwe yên zarokatîyê re dixwaze fîlmekê
li ser karesata Enfalê bikşîne. Fîlm li ser astengî û
zehmetîyên kişandina vî fîlmî disekine.
Fîlmê ku rexneyan li pergala pederşahî û kapîtalîzmê jî
dike, herweha dide nîşandin ku derhênerek kurd ji bo
ku bikaribe vî fîlmî bikşîne jîyana xwe çawa dêxe xeterê.
Di fîlmê ku car caran ber bi mîzahê ve jî diherike de,
ji bilî lîstikvanên sereke Husên Hesen, Nazmî Kirik û
Şima Molay; berhemhênan Mehmet Aktaş û derhêner
Rezan Yeşîlbaş jî dileyîzin.
Fîlmê ku dê premîyera xwe ya Ewropa di 8ê nîsanê de
li Berlînê bide çêkirin, herweha dê di 10ê nîsanê de jî li
Cinedom a Kölnê derkeve pêş temaşevanan û dûre li
hin bajarên din yên Ewropayê jî bê nîşandin.
11
E
16.02.2016
AHMET ASLAN Û KEMAL DİNÇ LI BERLÎNÊ KONSEREK DAN
unermend Ahmet Aslan û Kemal Dinç, li
Berlînê konserek dan muzîkhezên kurdî. Konsera ku ji alîyê Elî Heyder ve hatî organîzekirin,
li Passionkirche, li navnîșana Merheinenkenplatz. 1ê
de lidarket. Di konsera ku nêzîkî 750 kes tevlîbûyî de
Ahmet Aslan û Kemal Dinç ji stranên albumên xwe
yên kevin mêvan coșandin. Di konsera ku qasî 4
saetan domîyayî de stranên kurmancî, zazakî û tirkî
H
12
hatin sitirîn. Dema Ahmet Aslan strana 'Minnet Eylemem' sitirî temașevanên ku li salonê amade bûn bi
çepikan ew pêșwazî kir. Di dawîya konserê de herdu
hunermendan; Ahmet Aslan û Kemal Dinç, CDyên
xwe ji bo muzîkhezan îmze kirin. Ji hêla din ve, ji ber
eleqeya zêde ya temașevanan, kêfxweșîya hunermendan balê kișand.
E
ADANA - KÖFTE - HALLOUMI - TAVUK - URFA
BIFTEK UND VIELE WEITERE SPEZIALITÄTEN
Badstraße 34, 13357 Berlin
13
E
RAPVANÊ KURD AZAD JI BO ŞEMAMOKÊ AXIVÎ !!!
Rapvanê kurd yê navdar Azad ku bi eslê xwe
kurdê Rojhilatê Kurdistanê ye û ji bajarê Sinê ye
hevpeyvîneke taybet da kovara me Şemamokê.
Azadê ku di çarçoveya projeyeke alîkarîya ji bo
zarokên di şer de sêwî mayî di konserek Berlînê
de tevî 11 rapvan û komên hîphopê derketî pêş me
bal kişand ser hewcedarî û piştevanîya bi zarokên
kurd re û ji ber ku di nav projeyeke wiha de ye
kêfxweşîya xwe anî ziman. Azad, bi berdewamî
anî ziman ku ew hewil didin ku li 500 zarok û jinên
ku bûne qurbanîyên şerên li hember ISISê. Me
ji bo xwendevanên xwe li kûlîsên salona navdar
ya Berlînê li Columbia Halle bi Azad re dîdareke
taybet lidarxist.
Azad hûn çima hatine Berlîne?
Azad: Îro ez li paytexta Almanya li bajarê Berlînê me ji
bo sazdana konsereke xêrxwazîyê ji bo zarokên kurd
yên li Kurdistanê.
Konsera xwebexş e, lê we bernameyeke din li
Swîsreyê hebû?
Azad: Rast e, lê ku kareke xêrxwazîyê ji min bê
xwestin, ezê hemû karê xwe bihêlim û beşdarî bikim.
Li ser daxwaza birayê min yê hêja rapper XATAR, min
14
konser û bernameya xwe betal kir û hatim Berlînê
daku piştgirîya Xatar û vê projeyê bikim.
Naveroka vê projeyê çi ye?
Azad: Ev konsera xêrxwazîyê ye ji bo avakirina 'Mala
Spî', li devera bajarê Xankê ya ser bi Duhokê ve ye.
Li Kurdistanê ji bo zêdeyî 500 zarokên bê semîyan û
jinên bê xwedî em vê konserê didin.
Te stran gotin ji bo zaroyên bê xwedî?
Azad: Belê, helbet min ji bo zarokên Kurdistanê stran
gotin, bi hêvî me ku dilê wan jî şad û bextewer bît.
Te çi peyamek heye ku KRG xizmeta zarokan bike?
Azad: Bira çi peyamek min dê hebît ji bo hikûmet û
gelê kurd, ji wê bedbextîyê, ji wê zilim û zordestîyê. Ev
sedan sal e kurd li jêr dagîrkerîyê dijîn, hikûmet jî di wê
zehmetîyê de dijî. Pêwîst e hikûmet hawkarî û alîkarîya
zarokan û hevwelatîyan bike, pêwîst e em hemû bi
hevre dest bi dest alîkarîya hikûmetê bikin daku ew jî
alîkarîyan bigihînin cihên pêwîst.
Li ser şerê ISIS û lehengîya kurdan te çi straneke
nû amade kirîye?
Azad: Pêşmerge, di şereke mezin de ye; helbet gelê
E
kurd hemû di wî şerî de têkel bûye û qehreman bergirî
dikin, lê min tenê di albûma xwe ya nû de ya bi navê
" Leben II " behsa Kobanê û behsa zehmetîyên gelê
xwe kiriye.
konseran saz bikî?
Azad: Niha nîn e, lê ezê binêrim.
Azad: Bê gûman, berîya çend salan ez çûm Amedê û
beşdarîya festîvalekê bûm, ji bo min cihê şanazîyê bu
ku beşdar bûm. Li her parçeyeke welêt ronîyek dirust
be divê em hemû alîkar û piştevan bîn. Nexasime niha
li Başûr Barzanî daxwaza referandûmê kirîye û gelê
me jî wê yekê dixwaze. Ezê herim bê dudilî û piştgirî
bikim.
Li ser referandûmê tu weke rapperekî kurd
dixwazî piştgirîyeke çawa bikî?
Ji bo azadîya Ocalan çi dibêjî, ev çend sal in di
destê dijmin de ye?
Azad: Helbet ez hemû jîyana xwe dikim qurban ji bo
serxwebûnê, îro roja me ye, ez piştgirîya serok Barzanî
dikim.
Azad: Hêvîdar im azad bît, di vê salê de, ev demeke
dirêj e di bin destên Tirkiyê de ye, divê ew jî azad be û
vegere nav gelê xwe.
Hevpeyvîn: AAN
Wêne: Denis Bauer
Te bernameyeke teze ya te heye ku tu stranekê li
ser pêşmerge çêbikî?
Eger referandûm bê kirin, tu wê herî Kurdistanê û
15
E
21.02.2016
HUNERMENDÊN KURD YÊN RAPÊ XATAR Û AZAD JI BO ALÎKARÎYA ZAROKÊN KURD SITIRÎN
i çarçoveya projeyên kampanyayeke ji bo
alîkarîya zarok û ciwanên kurd, di 21ê sibatê de
bi beşdarîya rapperên kurd Xatar û Azad û bi
dehan hunermendên biyanî, li salona mezin a Berlînê,
li "Columbia Halle"yê de konserek hate sazkirin.
D
Piranîya rapperên beşdar li ser sehneyê hunerên xwe
pêşkêşkirin, di bernameyên xwe de her yekî ji alîyê xwe
ve daxwazî ji bo piştevanî û cemawerên xwe ve kirin ku
alîkarîya zarokên Kurdistanê bikin. Hunermendan dan
zanîn ku, ji ber ku rewşa li Kurdistanê aloz û kambax
e, pêwîstiya zarokan bi alîkarîyê heye; bi taybetî jî ya
ewên ku di şerê li dijî çekdarên têrorîst ên DAIŞê de
bê dê û bav mane.
Organîzatorê konserê ku yek ji xelkê Xankê ya bi ser
Duhokê ve ye û li Almanyayê parêzerîyê dixwîne, bi
hevkarîya hevalên xwe projeyek amade kirine ku ew
jî ji bo van zarokan dirûstkirina malekê ye li Xankê. Li
ser projeya xwe organîzator Perwer Beko ev daxuyanî
da me: “Sedem ewe ku hejmareke zor a penaberên
ji Şengal û bajarên din li derdora Xankê mane û
emê 'maleke spî' ji bo zaroyên penaber ku bê dê û
bav mane ava bikin û wan tê de xwedî bikin, hemû
pêwîstiyên wan dabîn bikin daku hestîyarîyên xemgînî
û bêxwedîtîyê nejîn.”
Çima we konser li Berlîn dirûst kir? Bernameya
we heye ku hûn li bajar û welatên din jî vê
organîszyonê bidomînin?
Em berîya demekê çûn Kurdistanê, me rewş bi çavên
xwe dît, helbet em jî xelkê wê derê ne û li ser vê yekê
me biryar da ku li gel raperê kurd XATAR em li Berlînê
konserekê saz bikin da ku dengê zarokên bêdeng
û dengê Kurdistanê zû bigihînin Almanya û hemû
dinyayê
Herwisa Beko da diyar kirin ku hêzên Pêşmergeyî ji bo
hemû cîhanê şer dikin, ji bo vê yekê şehîd dikevin, xwe
dikin qurbana gel, lê zarok bê bav û bê dê dimînin.
Divê ew zarok bi tenê nemînin.
.
We ji hikûmetê yan jî ji devereke din alîkarî girtîye?
Em bi xwe kampayayek bi serê xwe ne. 500 zarokên
sêwî û jinên bê mêr mane di bernameya me de ku em
li wan xwedî derbikevin. Hevalên me xwendekar in, bi
berdewamî diçin welêt û deng û rengan nîşanî dinyayê
didin. Em ne hikûmet in û mixabin têkilîya me li gel
Hikûmeta Herêma Kurdistanê jî nîne. Em dixwazin ew
têkelîyê dirûst bikin, ji ber ku zehmetî ji me re dirûst
dibin dema em alîkarîyan dibin welêt.”
Di pêvajoya konserê de rapperên kurd Xatar û Azad
tevî 12 hunermendên din stran ji bo zarokên kurd
gotin û bi peyamên xwe daxwaza alîkarîyê kirin.
Herwiha piştgirîya xwe ji bo banga Barzanî ya ji bo
referandûmê jî nîşandan.
Di korte dîdareke li gel raperê kurd Azad de, ew
dibêje; Bi hemû şîyanên xwe emê alîkarî û piştgirîya
Serokê Herêma Kurdistanê Mesûd Barzanî bikin ji bo
serxwebûna Kurdistanê.
Xatar jî li ser babeta referandûmê nêrînên xwe wiha
bi me re parve kir: “Îro li Berlînê û li Ewropayê em
piştgirîya gelê xwe dikin, lê sibe jî em amade ne ku ji
bo piştgirîya serok Barzanî bo referandûmê li Hewlêrê
jî konsertan organîze bikin.
NÛÇE: ARMANC AGÎD NÊRWEYÎ
WÊNE: DENIS BAUER
16
E
17
E
27.12.2015
JI BABA SULTAN KÖFTECİ AŞXANEYEKE NÛ !!!
Baba Sultan Köfteci, ku ev bû şeş sal in li Berlînê di warê gastronomîyê de xizmetê dide Berlînîyan, li navnîşana
Müllerstr.132yê şûbeyeke nû vekir. Fîlîala ku nêzîkî metroya Seestrasse'yê ye, bi boneya roja vekirina aşxaneya
nû vegerîya cihê şahîyê û pêrgî eleqeyeke mezin hat. Aşxaneya markayî ku ev bû çend sal in li Berlînê bi
fîlîalên xwe yên Kotbusser Damm û Luxemburgerstr'yê deng vedayî, di meha dawî ya 2015ê de restoranteke
nû vekir.
Di merasima vekirinê de, aşxane, bi mêvan û mişterîyan ve tije bû; bi muzîk û çalakîyên rengane ve pîrozbahî
heta derengîya êvarê domîya. Xwedîyê fîlîalên Baba Sultan Köfteci Cuma Aslan û hevjîna wî Semra Xanimê
mêvan û mişterî li ber derî pêşwazî kirin û seranserî roja vekirinê ew tenê nehiştin. Ji hêla din ve, garsonê
xwedî ezmûn Ugur Begê ku di fîlîalên din yên Baba Sultanê de jî xebitîye, ji kovara me re da zanîn ku ew dê
wek berê xizmeta herî baş bidin mişterîyan û ji bo ku memnûn veqetin çi ji destên wan bê dê texsîr nekin.
BABA SULTAN KÖFTECİ'DEN YENİ FİLİAL
Altı seneden beridir gastronomi sektöründe Berlin'lilere hizmet veren Baba Sultan Köfteci, Müllerstr.132 nolu
adreste yeni şubesini görkemli bir açılışla hizmete sundu. Seestrasse U-Bahn durağına yakın olan yeni mekan,
açılış nedeniyle eğlenceli karelere yol açtı. Kotbusser Damm ve Luxemburgerstr'deki mekanlarıyla şu ana
kadar Berlin'in hatırı sayılır seçkin mekanları arasında yer alan Baba Sultan Köfteci, geçen yılın sonlarında
açtığı yeni şubesiyle sadece Wedding semtine değil bütün Berline hitap edecek bir kapasiteye sahip. Baba
Sultan Köfteci'de lezzetli yemek ve ızgaraların yanısıra envai çeşit diğer yemek ve tatlılar mevcut.
Açılış münasebetiyle bir eğlence ve merasime dönüşen lokantanın sahibi Cuma Aslan ve değerli eşi Semra
hanım günboyu gelen müşterileri kapıda karşılayıp sohbet ettiler. Öte yandan, Baba Sultan Köfteci'nin
diğer şubelerinde de çalışan yılların deneyimli garsonu Uğur Bey, müşterilere en iyi hizmeti sunduklarını ve
memnuniyetleri için ellerinden geleni yapmaya hazır olduklarını belirtti.
18
E
JI BO KESÊN KU TAMA DEVÊN XWE DIZANIN !!!
24 SAET VEKIRÎ YE
Luxemburger Str. 34, 13353 Berlin - Leopoldplatz * Müllerstraße 132, 13349 Berlin - Seestrasse
Kottbusser Damm 29/30, 10967 Berlin - Kreuzberg
19
E
30.01.2016
JI HELBESTVAN MAZLUM ÇETINKAYA CIVÎNA 'ŞER Û AŞTÎ'YÊ
elbestvan Mazlum Çetinkaya, li ser
vexwendina Partîya Azadî û Sosyalîzmê (ÖSP),
civînek di bin navê 'Şer û Aştî'yê de lidarxist.
Civîna ku ji bo pakrewanên şoreşê yên cîhan,
Kurdistan û Tirkîyeyê bi deqeyek sekna rêzgirtinê
destpêkirî, li Navenda Kurdî ya Berlînê lidarket.
H
Endamê ÖSPyê Mazlum Çetinkaya ku ji welêt
hatibû vexwendin, di civînê de bi dirêjahî li ser şerê
hikûmeta AKPyê ku bi navgînîya polîs û leşkeran li
hember gelê Kurdistanê dimeşîne dimeşîne sekinî.
Di pêvajoya civînê de herweha belavoka Partîya
Komunîst ya Kurdistanê hate xwendin û hate
xwestin ku hemû partîyên Kurdistanî, dezgehên
kurd, rewşenbîr û şoreşgerên tirk bi hevre enîyekê li
hember şerê qirêj û hovane yê dewleta tirk ava bikin.
xendekan şereke hovane û bi çekên giran li dij gelê
kurd dimeşîne û hewcedarî bi enîyeke hevpar heye.
Çetinkaya, di civînê de diyar kir ku pirsgirêka
kurdî meseleye polîtîk e û divê ne bi rêya şer,
bi muzakereyan bê çareserkirin. Çetinkaya,
bi berdewamî da zanîn ku, hikûmeta AKPyê
barê vê meseleyê daye pişta leşker û polîsan.
Didanûstandinêncivînêdehatexwestinkudivêpartîyên
kurd di meseleya netewî de daxwazên xwe zelaltir
bikin û hemû partîyên kurd bi hêzên çepgir û sosyalîst
yên Tirkîyeyê re enîyeke hevpar li dij faşîzmê ava bikin.
Çetinkaya,piştîxavtinaxwemafdaguhdaranûbersivda
pirsan. Di dawîya civînê de Çetinkaya hin helbestên xwe
ku mijara wan şer û têkoşîna li Kurdistanê bû xwendin.
WÊNE: UFUK ATASOY
Di civînê de hate gotin ku hikûmeta AKPyê bi hinceta
20
E
21
E
25.02.2016
erokê ENKSyê Îbrahîm Biro, di çarçoveya
serdanên xwe yên Ewropayê de li
Berlînê bi civînekê derket pêş gel. Biroyê
Serokê Encûmena Niştimanîya Kurdî li Sûriyeyê
(ENKS) di 25ê sibatê de li salona PallasT
semînarek pêşkêşî revenda kurd ya Berlînê kir.
S
SEROKÊ ENKSYÊ ÎBRAHÎM BIRO:
3 bibe, daxwaza yekhelwestîya nûnertîya kurdên
rojavayê Kurdistanê kiribûye.
Di semînerê de nûnerên Partiya Demokrat a
Kurdistanê (PDK), hin partî û alîyên siyasî û hejmareke
zêde ya alîgirên ENKSyê amade bûn. Herweha,
şandeyeke ji malbatên kurdên Libnanê jî di civînê de
cihên xwe girtin.
Biro diyar kir ku li Hewlêrê ew bi alîyê PYDyê re jî
civiyane û hin danûstandin di navbera wan de pêk
hatine. Îbrahîm Biro, da xuyakirin ku wan helwesta
xwe ji Rûsya re jî diyar kirine ku ewên li gor daxwaza
rûsan tevlî şandeya rejîmê nebin. Serokê ENKSyê
got, em bi hêvî ne ku bi hevre di nav projeyeke
kurdewar de erkên xwe bînin cîh, ji ber ku Sûrîye ber
bi parçebûnê ve diçe û bila her gel û miletek ber bi
mafê xwe ve biçe.
Serokê ENKSyê Biro, di destpêka semînara xwe
de, behsa armanc û encama serdana xwe ya ji bo
Cenewreyê ku li ser navê ENKSyê kiribû kir: bal
kişand ser wê yekê ku ew berîya beşdarî Cenewre
Îbrahîm Biro bi berdewamî got ku ew federalîyê
dixwazin û ew projeya wan a destpêkê ye û niha
hemû dinya li ser vê projeyê kar dike û ev jî ji bo me
baş e.
22
FEDERALÎYET ÇARESERÎYEKE BAŞ E JI BO GELÊN SÛRÎYEYÊ
E
23
E
15.02.2016
JI HASAN HAYRI ASLAN ŞEVA XWENDINÊ
i beșdarîya girtîyê zîndana Dîyarbekir yê
koxîșa 5an û nivîskar Hasan Hayri Aslan li
Berlînê șeveke xwendinê lidarket.
B
Di şeva xwendinê ku ji alîyê xwedîyê 'Gökkuşağı
Kitabevi' Sinan Şimşek ve li pirtûkxaneya WilhelmLiebknecht pêkhatî de, nivîskar Hasan Hayri Aslan,
pirtûka xwe ya ''Diyarbakır 5 No'lu Cehenneminde,
Ölümden De Öte'' da nasîn.
Hasan Hayri Aslan, li vê derê qala hin bîranînên xwe
yên ku piştî darbeya leşkerî di zîndana Amedê de jiyayî
an jî çavdêrîya wan kirî ji guhdaran re parve kir. Aslan,
da zanîn ku ew naxwaze qala gelek hûrgilîyan bike ji
ber ku di pirtûkê de behsa tevahîya tiştên ku jiyayî û
dîtî kiriye û ya baş ewe ku dema xwendevan pirtûkê
24
bixwînin jê haydar bibin.
Hasan Hayri, ji bilî van diyar kir ku diviyabû ewî ev
bîranîn binivisandana, ji ber ku şahidîya vê dîrokê
kiriye û deyndar e ku gel pê bizanibe ka bi rastî li wê
dojehê çi hatîye jîyandin.
Li ser daxwaza guhdaran, Hasan Hayrî bi awayeke
seretay qala bûyera hewildana reva Mazlûm Doxan
ya ji zindanê kir û anî ziman ku detayên vê meselê jî di
pirtûkê de cîh digirin.
Şayanî gotinê ye ku girtîyên zîndana Amedê ku di
heman demê de bi Aslan re razabûn, nivîskar Recep
Maraşli û Nuran Maraşli jî di civînê de amade bûn.
Herweha nivîskar Dogan Akhanli jî di dawîya civînê de
li ser daxwaza Aslan derket pêş gel û nêrînên xwe yên
li ser pirtûkê bi guhdaran re parve kir.
E
BI EZMÛNA 15 SALAN
'21(51+(5;:(Ğ
KONTAKT
Alan
A
l Dö
Döner Gmbh
G bh
Dachsweg 19 * 53842 Troisdorf
Tel.: 02241 / 39 77 687
Fax.: 02241 / 16 57 764
Mobil.: 0163 / 97 57 467
[email protected]
www.http://alandoner.com
25
E
Berlin`den Türkiye`nin birçok şehrine hergün direkt uçuşlar.
Yaz tatili rezervasyonlarınızı şimdiden ayarlayın, fırsatlarımızdan yararlanın!
JI HER WELATÎ BO TEVAHÎYA WELATÊN CÎHANÊ
NAVNÎŞANA WE YA YEKEMÎN KOÇ REISEN
...RÊWÎTÎYEK JI SERÊŞAN DÛR...
BI BUHAYÊN HERÎ MAQÛL RÊWÎTÎYEKE
ARAM Û MÎSOGER !!!
BETLANEYÊN XWE YÊN HAVÎNÊ JI NIHA VE
REZERVE BIKIN, DÛRE POŞMAN NEBIN !!!
Herroj ji Berlînê ji bo Stenbol, Enqere, Antalya, Edene û Entabê seferên dîrekt hene.
Ji Stenbolê ji bo Amed, Riha, Dîlok, Qers, Meletî, Wan, Samsûn û Trabzonê seferên rojane.
KOÇ REISEN
Tel.: 030 / 41 93 83 72
Schulstrasse. 16
E-Mail: [email protected]
26
13347 Berlin / Wedding
Funk: 0176 / 245 58 540
XWEDÎYÊ KOÇ REISEN'Ê SAİT PEŞMEN: BILÊTÊN LI SER ÎNTERNETÊ
JI YÊN ACENTAYAN NE ERZANTIR IN !!!
ait Peşmen, xwedîyê buroya seyahetê Koç Reisen'ê
ye û serokê nû yê Komeleya Piştevanî û Alîkarîya
Meletîyan e. Pirranîya kurd û tirkên li Berlînê dijîn wî ji
nêzîk ve dinasin. Ev bû gelek sal e di warê firotina bilêtan de
bûye navnîşanek bawermend. Sîma û karmendek naskirî ye.
Peşmen, di sala 1980yê de hatîye Berlînê. Herçiqas pîşeya wî
ya sereke perwerdahî be û heta sala 1998ê gelek karên din
kiribin jî, dûre dest bi vekirina acentayeke sehayetê kirîye. Ev
bû 16 sal e ku bi heman karî ve mijûl e.
S
Ez jê dipirsim ka gelo ewqas sal e ew vî karî çawa didomîne
û zehmetîyên wê çi ne? Pirsa min wiha dibersivîne: ''Bi
karaktera meriv re girêdayî ye karê ku meriv dike. Tu di jîyanê
de li ku derê disekinî û li însanan çawa mêze dikî, bi vê yekê re
girêdayî ye. Heger hûn xizmeteke baş bidin însanan, wê demê
hûnê sûd û berhemên wê jî bibînin. Berîya hertiştî divê meriv
dirûst û dilsoz be di karê xwe de. Û karê ku hûn dikin divê
bi awayek têkûz hûn ji derheq derkevin. Dema meriv karek
kir, divê heqê wî karî bide. Wisa bikî, wê demê kesê ku ji bo
carekê tên cem te, wê bi demê re bibin mişterîyên te. Jixwe
reklama herî baş, memnûnîyeta mişterî ye. Ew dibe sedem ku
mişterîyên nû ji te re bîne. Ji ber van lênêzîkbûn û helwestan
em heta niha li ser lingên xwe man.''
Pêşveçûn û bikaranîna înternetê di warê kirîna bilêtan de
tesîrek çawa li buroyên seyahetê dike?
Helbet ev yek bû sedem ku hejmara mişterîyan hinek kêm
bibin. Lê dema bi rêya înternetê bilêtên xwe dikirin, xizmeta
ku li bendê ne nabînin. Bi rihetî dikarî li ser înternetê bilêtê
bikirî . Lê piştî wê? Dema we pirsgirêkek jîya li hember we
kesek ku hûn bikaribin pê re biaxivin û meseleya xwe çareser
bikin nîn e. Ji ber ku muhatabek we nîne, hûn nikarin ji serwîsê
jî sûdê wergirin. Gelek mişterîyên ku bi rêya înternetê bilêt
kirîne, dîsa vedigerin acentayên seyahetê niha. Berîya hertiştî
kirîna bilêtekê û çûyîna betlaneyekê bûyereke civakî ye. Ji
ber wê yekê jî, hewcedarî bi danûstandinê û têkilîdanîna bi
kesên din re heye. Hûn wê demê ne tenê bilêtê dikirin, di ber
re gelek tiştan jî diaxivin. Ew şansê we yê ku hûn bi komputerê
re biaxivin nîn e. Heger serwîs û xizmet bê xwestin, wê demê
divê hûn serî li acentayeke seyahetê bidin. Dema mişterî
tên cem we, hûn bi wan re li ser meseleyên taybet heta yên
polîtîk ên rojevê diaxivin. Ez li vê derê bang li wan mişterîyên
E
ku dixwazin bi rêya înternetê bilêtan bikirin dikim. Bila telefonî
me bikin û bipirsin ka bi heman buhayî dikarin li cem me jî
bikirin an na. Bawerîyeke wiha heye, dibêjin qey bilêtên li ser
înternetê gelekî erzan in, tu ferqa buhayê bilêtên înternetê û
yên acentayan nîn e û hetmen bila bişêwirin û wisa biryarên
xwe bidin.
Weke cenabê we jî ji nêzîk ve dişopîne niha li Kurdistanê
şer heye û Tirkîye jî ne aram e. Ev rewş li ser firotina
bilêtan tesîrek çawa dike?
Nexasim alman xwe paşde dikşînin. Lê kurd û tirk wek berê
diçin û tên. Ji ber ku koka me ji wan deveran tê û ne hêsan
e ku em dev ji çûyîn û hatinan berdin. Min îro rêwî şandin,
Amed, Entab û Rihayê. Dawetên wan, şînên wan çêdibin
mecbûrî diçin. Tesîra neyînî li ser tûrîstên ewropî dike. Îsal
eleqeya wan gelek qels e ji bo çûyîna Tirkîyê.
Tu di heman demê de serokê Komeleya Piştevanî û
Alîkarîyê ya Meletîyan î. Di derbarê kar û xebatên vê
komeleyê de dikarî çi bêjî?
Komeleya me di sala 1999ê de hate damezirandin. Ez ji zû
ve cîgirê serokê komeleyê bûm lê îsal bûm serok. Mebesta
me ji vê komeleyê ew bû ku em Meletîyên li Berlînê dijîn bînin
cem hev. Qet nebe salê carekê em bên cem hev, şevekê
lidarbixin û têkilîyên xwe yên civakî zexm bikin. Hin faalîyetên
komeleya me hene helbet. Wek kursên sazê û yên dirûtinê.
Dema hemşerîyek me zewicî em diçin daweta wî, an jî dema
dîsa hemşerîyek me wefat kir, em diçin sersaxîya wî. Wek
komeleyekê em hewil didin ku ji hev dûr nekevin, alîkarîya
hevûdin û pirsgirêkên hev bikin. Ez ji xwe di serî de di nav de
bûm. Û ev deh sal bû jî min cîgirtîya serokê komeleyê dikir.
Banga we ji bo kesên ku havînê biçin betlaneyê çi ye?
Pirranîya rêwîyan di betlaneyên dibistanan de, di havînan de
diçin welêt. Çiqas zû bilêtên xwe bikirin ewqas ji bo wan baş
e. Heger havînê di dema tatîlê de bikirin, wê demê buha du
an sê qat bilindtir e. Û bilêtan ji cihên ku bawerîya wan pê
tê bila bikirin da ku dûre serê wan neêşe. Herweha divê ew
kesên ku dê biçin tatîlê ji niha ve li pasaportên xwe binêrin
ka dema wan derbas bûye an na. Heger derbas bûbe ji niha
ve bila dirêj bikin. Û dema ku bilêtan dikirin, bila haya wan jê
hebe, nav û paşnavên wan di pasaportan de çawa
27 hatibin
nivisandin, bila wisa jî li ser bilêtan bidin nivîsandin.
E
28.02.2016
BEŞIKÇI: ''PIRSA, DEWLETEKE KURD PÊWÎST E? PIRSEKE ŞAŞ E''
ivaknas Îsmaîl Bêșîkçî li Berlînê konferanseke
bi navê ''Tirkiye ber bi ku derê ve diçe, Dema
Kurdistana azad hatîye?'' konferansek lidarxist. Konferansa ku ji alîyê KOMKARê ve li salonek
weqfa Rosa Luxemburg hatî lidarxistin bi eleqeyeke
mezin ya beșdaran ve rûbirû ma. Bêșîkçî, pêvajoya
parvekirina Kurdistanê ya ji alîyê çar dewletan ve bi
awayeke berfireh anî ziman û diyar kir ku pirsa 'Gelo
dewletek kurd pêwîst e?' wiha bersivand: ''Li gor min,
ev pirs, pirsek e șaș e. Kurd, îro bi nifûseke 50 milyonî
li ser coxrafyayeke ku jê re Kurdistan tê gotin dijîn.
Lê ti statuyeke kurdan di qada navnetewî de nîn e. Li
ewropayê dewletên ku nifûsa wan nagihîje milyonekê
dewlet hene. Hetta, dewletên ku nifûsa wan 35 an 40
hezar in hene. Van dewletan jî ji bo ku bibin dewlet tu
bedel nedane. Kurdan, di herdu qirnên dawî de gelek
bedelên giran dane lê mixabin nebûne xwedî dewlet.
Yên ku li zilmê li kurdan dikin tev dewletên îslamî ne.
Ev dewlet dibêjin biratîya misilmanan û divê em bi hevre bijîn. Halbokî dewletên farisan, afganan, ereban,
malezyayîyan, tirkan û hwd hene, lê ya kurdan nîn e.
Di vî warî de polîtîkayek durû didin meșandin. Herweha, ji hêla din ve, dezgehên demokratîk yên Ewropayê jî dema kurd û Kurdistan tê rojevê prensîbên
C
28
xwe naparêzin, mafê dewletbûnê yê Tirkîyê diparêzin.
Îsmaîl Bêşîkçî li vegotinên xwe wiha berdewam kir: ''Di
dema Cemîyeta Neteweyan de mafê azadbûna kurdan
hate binpêkirin. Bi Osmanî û dewleta tirk re ketin nava
hevkarîyê û Kurdistan hate perçekirin. Di vê demê de
ereb jî hatin perçekirin, lê dûre gelek dewlet ava kirin. Lê
kurd çawa ku ji dîrokê bêne paqijkirin di nava xwe de
parve kirin. Ya herî girîng rê li ber meseleya Kurdistanê ya
ji bo lêkolînên zanistî jî hate girtin. Bi her awahî ev mesele
hate qedexekirin. Ji hêla din ve, dewletên wek Yekîtîya
Sowyet jî antîkurd derketin. Dema di 18ê adara 1988ê de
karesata helebçeyê hate serê kurdan li tevahîya cîhanê
ti bertek nehate nîşandin. Ji ber ku nexwestin dilê Iraqê
bihêlin. parçebûna kurdan, kurd bê heval û dost hiştine.
Meseleya Kurdistanê ne wek ya Filîstînê ye jî. Yek dijminê
Filîstînê heye ew jî îsraîl e. 27 dewletên ereban hene û
piştgirî didin Filîstin. Lê Kurdistan kirine dojeh.
Konferansa Bêşîkçî ku ji alîyê moderator Hetaw tek û
Ebûbekir Saydam ve hate birêvebirin, ji alîyê wergêr
Mistefa Mih ve ji bo almanî hate wergerandin.
E
29
Gesellschaft
MUTTERSPRACHE: KURDISCH
E
absichtlich
vernachlässigt.
Statt der Integration wurde dort durch den
zentralistischen Nationalismus, der sich
Die besondere Situation der Kurden, speziell
ereignen sich öfter mal Grenzübertritte der auch gegen die Emanzipationsversuche
im Bereich von Bildung und Kultur, wurde in
türkischen Armee auf der Suche nach Kurden der türkischen Arbeiterschaft richtete, eine
der
Deutschlands
und zum Zweiten schlägt sich die mangelnde Assimilation verfolgt. Trotzdem bzw. gerade
erst in den letzten Jahren ansatzweise
Forschungslandschaft
Zentralgewalt im Irak und dessen Bürgerkrieg deswegen wurde selbst die Alphabetisierung
berücksichtigt. In ihren Herkunftsstaaten
auch immer mal wieder im kurdischen Gebiet in Türkisch nicht vorangetrieben und dort, wo
Türkei, Iran, Irak und Syrien, in denen die
nieder.
in den Schulen türkisch gelehrt wurde, wurde
Kurden nicht nur im kulturellen Bereich
jahrzehntelang
Repressionen
diese Sprache zum verhassten Symbol der
ausgesetzt
In Syrien und im Iran opponiert man mehr oder Unterdrückung und der Lernerfolg blieb
waren und teilweise immer noch sind,
weniger stark gegen das herrschende Regime gering. Der Gebrauch sämtlicher Facetten
galten sie sowieso nur als mögliches Objekt
und konnte sich einige kleine Freiräume der kurdischen Kultur wurde jahrzehntelang
nationalistischer Berichterstattung.
erkämpfen, ohne dass es zu bewaffneten unter Strafe gestellt.
Auseinandersetzungen kommt.
Deshalb müssen wir hier über die Ausgangslage
Zur Entwicklung der aktuellen Lage hier in
und die Hintergründe der KurdInnen berichten,
In der Türkei hat sich die Situation nach der Deutschland
die als ArbeitsmigrantInnen nach Deutschland
Festnahme Öcalans sowie aufgrund des
kamen. Nach den positiven Entwicklungen
türkischen Bestrebens, näher an die EU zu Der Stellenwert der kurdischen Sprache
insbesondere im Irak und in der Türkei seit
rücken, für die Kurden verbessert. Die EU war in Europa und speziell in Deutschland
dem Golfkrieg von 1991, können wir heute ein
drängt die Türkei (die auch als NATO-Mitglied schon mal höher. Im 19. Jahrhundert setzten
wenig optimistischer sein.
eine wichtige Rolle für Westeuropa im Nahen sich einige Intellektuelle stark mit dem
und Mittleren Osten spielt [Iran, Afghanistan]) Gebiet Kurdistans und mit seiner Sprache
In Deutschland leben inzwischen rund 800.000
immer mehr, die Kurden als nationale auseinander. Es erscheint paradox, dass
kurdisch-stämmige Menschen. Damit stellen
Minderheit anzuerkennen und einen friedlichen dieser
sie eine der größten Einwanderungsgruppen
Weg zur Lösung des Problems zu beschreiten. gerade zu Zeiten der verstärkten Immigration
innerhalb der deutschen Gesellschaft dar.
Es wird bei diesem Entwicklungsprozess von KurdInnen nach Deutschland zum
In Berlin sind es etwa 70.000. Sie sind als
darauf ankommen, den Einfluss des Militärs Erliegen kam. Er lässt sich aber erklären.
ArbeitsmigrantInnen gekommen, sind deren
weiter zurück zu schrauben. Dies wird
Nachkommen, kamen als Studenten oder
inzwischen nach internen Diskussionen auch Kurdistan ist im Gegensatz zu damals
auch als Flüchtlinge. Dabei stammen sie nicht
von den Kurden unterstützt, wobei hier der kein selbständiger Staat mehr, sondern
nur aus der Türkei, sondern vor allem auch aus
positive Einfluss der vielen KurdInnen zu aufgeteilt auf die Türkei, den Iran, den Irak,
dem Irak, dem Iran und Syrien.
erwähnen ist, die inzwischen in Westeuropa Syrien und einige Provinzen Russlands.
leben.
Wissens-
und
Forschungsdrang
Fast alle Staaten haben kein Interesse daran
Alle haben längst ihren Lebensmittelpunkt
(gehabt), dass das Selbstbewusstsein der
in Deutschland und rund die Hälfte dieser
Die vordringlichsten Anliegen
Menschen besitzt inzwischen die deutsche
Ländern sind für die KurdInnen zunächst würde. Sie haben nicht nur über Abkommen
Staatsbürgerschaft.
einmal die Alphabetisierung (und zwar in der und ihre Konsulate versucht ihren Einfluss
in diesen KurdInnen gerade im Exil gestärkt werden
offiziellen Sprach sowie in Kurdisch) und die geltend zu machen, sie wurden auch von
Aber ob mit oder ohne deutschen Pass
freie Veröffentlichung von Presse, Literatur den deutschen Behörden bereitwillig dabei
wünschen sie sich alle, dass sich ihre
und Musik. Neben dem Erhalt und der unterstützt, die sich an den real existierenden
Lebensqualität
Lebensumfeld
Weitergabe der kulturellen Errungenschaften Staaten orientierten und die Unterdrückung
verbessern und die vielen sich verstärkenden
und
ihr
und Traditionen entwickelt und differenziert der KurdInnen lange als innerstaatliches
Probleme abgebaut werden. Zu nennen sind
sich in den verschiedenen Herkunftsländern Problem definiert haben.
hier, wie bei allen Migrantengruppen und selbst
dabei auch die kurdische Sprache weiter. So
seitens der deutschen Bevölkerungsmehrheit,
können Herkunft, Geschichte und Zukunft Nur durch die emsige Arbeit vieler KurdInnen
die Bereiche Bildungswesen und Arbeitsmarkt.
wieder zu ihrer natürlichen Einheit gelangen.
in ihren Kulturvereinen ist es gelungen, die
Aber natürlich gibt es auch kurdenspezifische
Probleme.
Sprache, die Kultur und die Traditionen im
Analphabetismus als Mittel und Zweck der Allgemeinen zu erhalten und weiter zu geben.
Repression
Wie
ist
die
aktuelle
Situation
in
Insbesondere Musik, Literatur, feste und
den
Herkunftsländern?
Feierlichkeiten waren dabei die bevorzugten
So
wie
Stadtteilen
innerhalb
mit
Deutschlands
in Mittel. Dies gelang trotz der bekannten
einkommensschwacher Behinderungen, beispielsweise durch die
Im Irak haben die Kurden zurzeit eine relativ
Bevölkerung die strukturelle Ausstattung von türkischen Konsulate oder die nationalistisch
unabhängige Provinz im Norden, in der
Bildungseinrichtungen unterdurchschnittlich orientierten Gruppierungen (Graue Wölfe).
sie ihre Vorstellungen einer Gesellschaft
ist, so wurde und wird auch vor allem
umsetzen können. Dies wird allerdings durch
in der Türkei die Bildung und damit die Auch in Zukunft wird die Öffentlichkeit in
30
zwei Faktoren
beeinträchtigt: Zum Einen Integration der Kurden in die türkische Deutschland und in ganz Europa wachsam
sein müssen, um die sich andeutenden
an. Am 07.11.1991 beschloss der Bundestag,
Verbesserungen hinsichtlich der kurdischen
dass „ in der Bundesrepublik eine große
Sprache und Kultur in der Türkei nachhaltig
Gruppe von Kurden lebt. Auch ihnen muss
zu sichern. Das kurdische PEN-Zentrum hofft,
die Möglichkeit zur Bewahrung und Entfaltung
auch weiterhin als wichtiger Mittler und als
ihrer kulturellen Identität gegeben werden“
Diskussionsforum innerhalb der KurdInnen
(BT-Drucksache: 12/1362).
E
in den Herkunftsländern und zwischen ihnen
sowie den emigrierten KurdInnen fungieren zu
1993 dann wurde endlich in einem ersten
können.
Bundesland, in Bremen, ein muttersprachlicher
Unterricht in Kurdisch eingeführt. Inzwischen
Ab
Mitte
der
70er
Jahre
wurde
der
existiert er auch in Hamburg, Niedersachen,
muttersprachliche Unterricht in der alten
NRW und Hessen. Rund 1400 SchülerInnen
BRD auf der Grundlage der EG-Richtlinie
kommen in den Genuss dieses Unterrichts.
77/486 vom 25.07.1977 sowie der Beschlüsse
Dies ist angesichts der großen Anzahl kurdisch-
der Kultusministerkonferenzen (KMK) vom
stämmiger Menschen in Deutschland nur
für die Qualifizierungsmöglichkeiten der
08.04.1976, 26.10.1979 und 08.10.1981 erteilt.
ein Tropfen auf den heißen Stein und muss
ArbeitsmigrantInnen nach dem Niedergang
Damit war gemeint, dass den Kindern die
ausgebaut werden.
der
Sprache und Kultur ihres Herkunftsstaates
RIZA BARAN
alten
vorwiegend
Beschäftigungsbranchen
und
industriellen
auch
für
vermittelt werden sollten – zusätzlich zur
Das Ziel diese Unterrichts ist es, die Schüler
das Bildungsumfeld der Kinder. Hinzu kam
deutschen Sprache. Dadurch sollten die
zur Kommunikation innerhalb der eigenen
die schwierige Umstellung von bäuerlich-
Kinder befähigt werden, sich hier zu Recht zu
ethnischen Gruppe zu befähigen, ihnen den
ländlichen Strukturen auf eine industriell-
finden und möglicherweise auch wieder in ihre
Zugang zur eigenen Kultur(geschichte) und
städtische Lebensweise.
Herkunftsstaaten zurück zu kehren.
zur weiteren Entwicklung des Herkunftslandes
und
ihnen
Für die Kinder bedeutete das jedoch, dass
zu
Vergleichsmöglichkeiten
ermöglichen
zur
damit
die
sie zwei Fremdsprachen zu lernen hatten,
Gesellschaft und Kultur an die Hand zu geben.
deutschen
wobei sie sich mit der Staatssprache ihres
Herkunftslandes
gar
nicht
Die mögliche Rolle des muttersprachlichen
Unterrichts
Und hier kommt jetzt die mögliche Rolle der
identifizierten.
Muttersprache bzw. des mutersprachlichen
Selbst die Lerninhalte wurden teilweise von
Heute ist das Wunschbild einer kulturellen
Unterrichts zum Tragen. Heutzutage, wo
den türkischen Konsulaten vorgegeben.
Einheit mehr denn je in allen Gesellschaften eine
die Öffentlichkeit sich der wichtigen Rolle
Fiktion. Die Menschen haben unterschiedliche
von Bildung und Erziehung im Klaren
Die Folge war, dass die kurdischen Kinder
Erfahrungen
ist, wir an der Schwelle zur Kitapflicht
verstärkt dreisprachige Analphabeten wurden,
Perspektiven und die Bereiche von Kultur und
stehen, die Relevanz
weil sie ihre Muttersprache nicht lernen
Alltagskultur überschneiden sich. Die Grenzen
Bildungschancen der Kinder auch in der
durften, Probleme hatten sich selbst intern
verwischen immer mehr; zwischen den
Minderheitsgesellschaft akzeptiert ist und in
zu verständigen, Türkisch nicht lernen wollten
Nationalitäten, den Geschlechtern und den
einer Situation, in der nach dem Vorteil und
und auch Deutsch unter diesen Bedingungen
Generationen. Entscheidend für die Identität
Sinn von Globalisierung fast gar nicht mehr
schwer zu vermitteln war. Als sich dann
eines Menschen ist seine soziale Stellung
gefragt wird, in einer solchen Situation ist
abzeichnete, dass die meisten nicht in ihre
innerhalb
die Stunde für interkulturelles Lernen und für
Herkunftsländer zurückkehren würden; dass
Produktion und Konsumtion.
gemacht,
der
unterschiedliche
gesamtgesellschaftlichen
der Eltern für den
Multikulturalität gekommen. Und dazu zählt
also die Integration in die hiesige Gesellschaft
auch der muttersprachliche Unterricht.
nötiger denn je wurde und als die kurdische
Deshalb müssen wir uns um die konkreten
Frage endlich auch die deutsche/europäische
Lebensbedingungen
und
Denn es reicht nicht aus, dass die KurdInnen
Öffentlichkeit erreichte, kamen die ersten
versuchen, sie zu verbessern, wo sie es
in Deutschland im Gegensatz zur (früheren)
Überlegungen
bedürfen. Und hier geht es, so sind sich seit
Türkei kurdisch wenigstens sprechen dürfen
Jahren endlich alle einig, vor allem um den
(was die türkischen Auslandsvertretungen
Bereich Bildung und Erziehung.
sogar noch zu unterbinden versuchten). Sie
zum
muttersprachlichen
Unterricht auf.
Schon
1980
wurde
muttersprachliche
erstmals
Kurdisch
kümmern
der
Unterricht
müssen ihre Muttersprache auch lernen
Aufgrund einer Statistik von 1980 (siehe
können und als Bildungswerkzeug nutzen
der
Anhang 1) waren in der Türkei durchschnittlich
können. Das wäre wahre Demokratie und ein
Bundesarbeitsgemeinschaft
der
rund 66% Analphabeten. Auf dem Land
sichtbares Zeichen des Integrationswillens
Immigrantenverbände
das
selbstverständlich weit mehr als in den
der
muttersprachlichen
Städten. Vor diesem Hintergrund kann man
MigrantInnen-Communities)
Unterricht in der BRD veröffentlicht. 1986
sich natürlich ausmalen, wie der Bildungsstand
gleichzeitige Absage an Ignoranz und
beschloss die Bundes-GEW (Gewerkschaft
der vielen ArbeitsmigrantInnen war und ist,
Assimilationstendenzen.
Erziehung
ihre
die aus Kurdistan nach Deutschland kamen/
Unterstützung der Forderung. 1990 schloss
kommen. Diese Ausgangslage bedeutete eine
sich der DGB (Deutscher Gewerkschaftsbund)
schlechte Basis für die hiesige Integration,
eingefordert.
Memorandum
1985
zum
und
wurde
von
(BAGIV)
Wissenschaft)
Mehrheitsgesellschaft
(an
und
alle
eine
Vor allem ist es aber auch pädagogisch und
31
linguistisch begründet, dass das Erlernen
des Deutschen (und auch von anderen
N
Sprachen) durch das Können der Muttersprache
Kommunikationsbereitschaft zwischen den
Unterricht in Kurdisch kann inzwischen
gefördert
Gruppen einer Gesellschaft und trägt so zu
nicht mehr mit den auch schon früher nicht
ihrem Zusammenhalt bei.
zutreffenden
sozialpsychologisch: Mehrsprachigkeit baut
werden,
Zusammengefasst bedeutet dies, dass auf diese
Vorurteile gegen Anderssprachige ab.
diplomatische Probleme mit der Türkei
Art und Weise ein Potenzial sowohl in produktiv-
internationale Beziehungen: Mehrsprachigkeit
fürchten müsse. Ebenso wenig trifft es
kreativer wie auch in demokratischer Hinsicht
fördert den beruflichen Erfolg in Wirtschaft,
zu, dass sich die Familien, die sich für die
mit Vorteilen für die Gesamtgesellschaft geweckt
Diplomatie, Wissenschaft usw.
Nutzung dieses Angebotes entscheiden
werden kann.
areal-geographisch:
E
und
die
Persönlichkeitsentfaltung
ermöglicht wird.
Begründungen
dass
abgelehnt
Deutschland
dadurch
Mehrsprachigkeit
würden, Gefährdungen und Anfeindungen
fördert regionale und grenzüberschreitende
aussetzen würden, trifft nicht zu – abgesehen
Durch diese Art der Akzeptanz und Integration
Verständigung
davon, dass die Familien ein Recht darauf
würde sich auch die Herkunftslandorientierung
kommunikativen Tourismus.
der MigrantInnen abschwächen. Die kurdischen
nicht zuletzt das statistische Argument:
Selbsthilfeorganisationen, die sich von Anfang
Nach
an auf die aktuellen Probleme der Menschen vor
hatten in Deutschland 2010 mehr als ein
Dem Argument, dass es gar keinen Bedarf
Ort konzentriert haben, würden insofern durch die
Drittel der Kinder unter 10 Jahren einen
geben würde, ist zu entgegnen, dass es
Bildungspolitik in ihrer Haltung gestärkt werden.
migrationsgeschichtlichen Hintergrund mit
anfangs immer erst mal eine zögerliche
Und eine weniger starke Herkunftslandorientierung
nicht-deutscher
Inanspruchnahme neuer Angebote gibt. Das
sowohl auf türkischer wie auf kurdischer Seite
steigend.
ebenso
dem
wie
einen
haben, diese Gefahr selber einschätzen zu
Statistischen
Muttersprache;
Tendenz:
dürfte sich jedoch schnell normalisieren.
würde wahrscheinlich auch die Bereitschaft
erhöhen, dabei zu helfen, den Konflikt zwischen
dürfen.
Bundesamt
Damit der Unterricht curricular, personell
Exkurs zur Kurdischen Sprache
und hinsichtlich der Lern- und Lehrmittel
beiden Volksgruppen friedlich beizulegen. Wie die
qualitativ gut erbracht werden kann, dafür
Verhandlungen zeigen hat es in der Tat während
Kurdisch ist eine iranische Sprache, die der
müsste
der Vergangenheit schon positive Entwicklungen
indoeuropäischen Sprachfamilie angehört.
der deutschen Bildungspolitik eingebracht
in angesprochene Richtung gegeben.
Sie hat zwei Hauptdialekte: Nord- und
werden. In Zusammenarbeit mit Unis,
Mittelkurmanci
und
zwei
Nebendialekte:
Weiterbildungsträgern
Aus Forschung und Wissenschaft ist mindestens
Südkurmanci
und
die
Gorani-Zazayi-
ein Dutzend guter Argumente bekannt, die für eine
Gruppe. Diese wiederum beherbergen viele
und Kulturschaffenden könnte diese Lücke
Erziehung und Entwicklung in mehreren Sprachen
Mundarten. In fast allen teilen Kurdistans ist
schnell geschlossen werden.
angeführt werden:
das Kurdische höchstens als Alltagssprache
zugelassen,
als
Amtssprache
sind
die
allerdings
Intellektuellen,
Engagement
und
seitens
kurdischen
Selbsthilfeorganisationen
Was schlagen wir also vor?
innerfamiliär: Das heranwachsende Kind kann
KurdInnen gezwungen sich der offiziellen
sich mit allen Familienmitgliedern in deren
Sprachen wie Arabisch, Persisch und Türkisch
Die Einführung des verbindlichen und
Muttersprache unterhalten.
zu bedienen. Die Aufteilung Kurdistans nach
beitragsfreien Kindertagesstättenbesuchs,
anthropologisch: Das menschliche Individuum
dem ersten Weltkrieg verhinderte mit den
der
ist mit der Fähigkeit ausgestattet, zahlreiche
Unabhängigkeitsbestrebungen
Steuereinnahmen finanziert wird.
Sprachen im Kindes- und Jugendalter zu
Entwicklung einer kurdischen Hochsprache.
Die Neuentwicklung eines Leitbildes von
erwerben; diese Fähigkeit geht lebenslang nicht
Einzig
Kitas und Schulen vor dem Hintergrund der
verloren.
genoss die kurdische Sprache und Kultur
Multikulturalität und Mehrsprachigkeit.
Spracherwerb: je früher, je besser, und je mehr,
Anerkennung und Förderung. Hier erschienen
Die
desto besser.
zahlreiche
kurdischer
Kurdisch) soll anstelle der zweiten oder dritten
neurophysiologisch: Bei Mehrsprachigkeit werden
Sprache, die sich des kyrillischen Alphabets
Fremdsprache als versetzungsrelevantes
mehr
bedienten.
Fach ins Curriculum aufgenommen werden.
Schaltkreise
im
Zentralnervensystem
in
der
ehemaligen
Publikationen
Nach
dem
auch
die
Sowjetunion
in
Zusammenbruch
als
Bildungsinstitution
Muttersprache
(in
durch
unserem
Falle
eingerichtet als bei Einsprachigkeit; sie sind
der Sowjetunion tendierten die kurdischen
Den
nützlich für die Entwicklung der Intelligenz.
Gelehrten zum Gebrauch des lateinischen
Ganztagsschulen mit Personal, Sachmitteln
Fremdsprachenerwerb: Frühe Mehrsprachigkeit
Alphabets. Während das kyrillische wie
und Räumen.
legt die besten Grundlagen für den späteren
auch das arabisch-persische Alphabet den
Fremdsprachenerwerb in Schule und Beruf,
KurdInnen
aufgezwungen
wurde,
hatte
flächendeckenden
Ausbau
der
Die Einführung des gemeinsamen Unterrichts
insbesondere für mündliche Kommunikation und
der kurdische Gelehrte Mir Celadet Bedir-
aller SchülerInnen bis zur 10. Klasse.
metasprachliche Fähigkeiten.
Xan mit der Zeitschrift „Hawar“ 1932 das
Die
psychologisch: Mehrsprachigkeit verbessert das
lateinische Alphabet eingeführt. Dieses setzt
Durchführung des Unterrichts „Deutsch als
Gedächtnis, insbesondere das Arbeitsgedächtnis,
sich zunehmend in der kurdischen Emigration
Zweitsprache“ (DaZ).
sowie
durch.
Sprachwahrnehmung
und
(Sprach-)
Verstehen.
Die
rhetorisch-stilistisch: Mehrsprachigkeit erhöht die
sprachliche Ausdrucksfähigkeit.
32Mehrsprachigkeit
sozial:
Forderungen an die Deutsche Bildungspolitik
eröffnet
die
Die Absage an den muttersprachlichen
kontinuierliche
stärkere
und
verbindliche
Berücksichtigung
der
migrationsspezifischen Themen innerhalb
des
Lehramtsstudiums
ErzieherInnenausbildung.
sowie
in
der
Nexweş, pîr û hewcedarên xwe bispêrin destên ewle!
E
Li malê xizmeta lêmêzekirina kal û nexweşan
Paqijîya bingehîn
24 saet xizmeta bênavber
0177 - 7123105
Serşuştin
Paqijîya bedenê
Şekirina poran
Xwarin
Amadekina xwarinên germ û sar: taştê, firavîn û şîv
Şêwirmendîya xwarin û vexwarinê
Paqijîya hundirê mal
Alivêr
Şuştin û guhertina cilan
û ji bo gelek xizmetên din navnîşana we ya yekem
Evînvia Pflege
Pflegedienst evinvia GmbH
Teber Özbey
Gneisenaustr. 41 * 10961 Berlin
Tel: 030- 63 37 73 73 - 030- 63 37
73 69
Fax: 030- 63 37 73 80
Web: www.evinvia-berlin.de
33
E
20.02.2016
HDK-EWROPA LI BERLÎNÊ CIVÎYA
ongreya Demokratîk a Gelan, HDK, li Berlînê
bi tevlîbûna dezgehên cuda, li avahîya NAVDEM a Berlînê civînek saz kir. Di civînê de,
ji bilî sazîyên kurdistanî herweha dezgehên olî û
etnîkî û herweha nûnerên hêzên demokratîk yên
çepgirên tirkîyeyî jî cihên xwe girtin. Di pêvajoya
nîqașan de hate ravekirin ku HDK Ewropa wek
modeleke nû ya rêxistinbûyînê derketîye meydanê. Di danûstandinan de hate diyarkirin ku divê
loi hember polîtîkayên fașîzan yên dewleta tirk li
Ewropayê bi hevre bertekên xurt bêne nîșandin.
Axavtvanan anîn ziman ku divê hemû dezgehên
koçber tevî yên demokratîk ên çepgirên alman
tekoșîneke hevpar bê rêxistinkirin. Ji bo ku biryarên di civînê de derbasî jîyanê bibin û çavdêrîya
vê yekê bê kirin komîteyek hate avakirin. Komî-
K
34
teya amadekar dê herweha bi hêzên çepgir, sosyalîst û demokratîk re hevdîtinan lidabixin ku ji
bo çalakîyên xwe di nava hevkarîyekê de bin. Di
civînê de herweha biryar hate girtin ku di 17yê nîsanê de kongreya xwe ya damezrandinê lidarbixe
û ji bo ku li Berlînê çalakîyeke ji deh hezarî pêkhatî
bê orgnîzekirin xebat bêne destpêkirin. Nûnerê
Partîya Damezîrînêr ya Sosyalîst (SYKP) Kamber
Erkoçak da zanîn ku li Ewropa 4 milyon kurdistanî
û tirkîyeyî hene û ev girseya mezin bêrêxistin e.
Erkoçak, bi berdewamî diyar kir ku divê HDK Ewropa hem li hember fașîzma li Kurdistan û Tirkîyê
bitekoșe û hem jî mafên penaberên li Ewropa dijîn
biparêze. Erkoçak, bi berdewamî got ku ji ber van
sedeman ew rêxistina HDK Ewropayê girîng dibîne û diparêze.
05.02.2016
E
AKADEMÎSYENÊ CIWAN YÊ KURD CENG SAĞNIÇ, LI ZANKOYA HUMBOLT YA BERLÎNÊ KONFERANSEK DA
kademîsyen Ceng Sağnıç, li ser vexwendina
Forûma Azadî ya Rojhilatanavîn ya Berlînê,
li Zankoya Humboltê, di bin navê ‚‘Kurd,
Rojhilatanavîn û Îsraîl: Perspektîv û Astengî‘‘ de
konferansek da.
A
Sağnıçê ku konferansa xwe bi zimanê îngilizî dayî, li
ser parçebûna kurdan ya di navbera çar dewletan de
agahî da guhdaran, balkişand ser bêstatubûna kurdan,
di çarçoveya şerê li Iraq û Sûrîyê de posîzyona hêzên
siyasî yên kurd şîrove kir.
Di vegotinên xwe de Sagniç diyar kir ku, ji êrişên ISISê
herî zêde kurd zerarê dibînin û yên ku li hember xwe
didin jî dîsa kurd in. Herweha Sagniç anî ziman ku di
navbera otorîteyên navendî yên van dewletan û kurdan
de pirsgirêkên dîrokî hene.
Sagniç, di berdewamîya konferansê de destnîşan kir ku
Herêma Kurdistanê li gor derfetdayîna madeya 140.mîn
ya makezagona Iraqê amadekarî dike ku di îlonê de ji
bo serxwebûnê here referandûmê û zehmetîyên ku dê
di vê pêvajoyê de bikaribin derkevin meydanê analîz kir.
Derbarê Rojavayê Kurdistanê de jî Sagniç anî ziman
ku PYD dikare polîtîkaya xwe ya herêmên kantonî
piştî êrişên ISISê, prestîj û mewzîyên ku bidestxistî
biguherîne û êdî bûye aktoreke sereke li Sûrîyê.
Sağnıç, di axavtina xwe de li ser Bakur jî sekinî û got ku
piştî dawîlêanîna pêvajoya çareserîyê PKKyê stratejîyek
nû daye ber xwe û hem li Rojhilatnavîn û hem jî li ser
qedera kurdan xwedî bandor e.
Sağnıç, li hember polîtîkayên îlankirina serxwebûna
Kurdistanê bal kişand ser piştevanîya fermî ya Îsraîlê û
qala seyra pêşveçûna têkilîyên kurd û îsraîlîyan kir.
Konferansa ku ji alîyê girseyek xwendevan û guhdarên
alman û biyanî ve hatî şopandin, bi pirs û bersivan bi
encam bû.
Ceng Sağnıçê ku perwerdahîya xwe ya bilind li Zankoya
Tel Avîv qedandî û hîn li Îsraîlê li Navenda Lêkolînên
Rojhilatanavîn û Afrîka ya Moshe Dayan dixebite, ji
Tetwanê ye û nevîyê zimanzanê navdar yê kurd Feqî
Huseyîn Sagniç e.
WÊNE: DENIS BAUER
35
E
13.02.2016
NIVÎSKARA KURD GULÇÎÇEK GUNEL TEKÎNÊ LI BERLÎNÊ SEMÎNEREK DA
ulçîçek Gunel Tekînê li
Berlînê behsa rêûresma
qirkirina gelan a dewleta
tirk kir û îșaret bi wê yekê kir ku
gelê kurd îro bi pêșengiya PKK´ê
hewldanên gelkujiya li dijî Kurdan pûç dike.
G
Nivîskar û lêkolînera kurd
Gulçîçek Gunel Tekîn li paytexta
Almanyayê Berlînê li ser babeta
gelkujiyên dîrokî yên dewleta Tirk
û komkujiyên dawiyê yên li bakurê
Kurdistanê semînerek pêşkêş kir.
Nivîskar Tekîn di gotara xwe
de behsa gelkujiya (qirkirina)
ermen, asûrî-suryanî, nastûrî û
kurdên êzîdî kir û diyar kir ku ev
kevneşopîya gelkujîya dewleta
tirk îro jî li bakurê Kurdistanê bi
36
rêbazên herî dijmirovî ve dewam
dike.
Lêkolîner û nivîskara kurd
Gulçîçek Gûnel Tekîn heta niha
babeta gelên ermen, asûrî, nastûrî
û hindikayên din yên li Anatolya
û Mezopotamyayê bi awayekî
akedemîk vekolaye û hejmarek
pirtûk li ser mijarê nivîsandine.
Tekîn ku bi xwe jî ji mamostetîyê
malnişîn e, di semînera li Berlînê
de gotara xwe bi zimanê almanî
pêşkêş kir.
Semînera nivîskar Tekîn li August
Bebel Înstîtût a li Mûller Str. ku
ser bi Partiya Sosyal Demokrat a
Alman (SPD) ve ye, hate lidarxistin.
Di semînerê de li gel Tekîn, lêkolîner
û nivîskarên wek: Prof. Tessa
Hofmann, Dr. Grayer Koutcharian,
lêkolîner Recep Maraşli, Nîhat
Kentel û li dor 50 kesî beşdar bûn.
Gûlçîçek Gûnel Tekîn di semînerê
de behsa serhatîya xwe ya jiyanê
û têkilîya wê bi qirkirinên li ser
erdên Anatolyayê kir.
Pîrika Vero û serpêhatiya ermenan
Tekîn got; "Ez ji Batmanê me, ji
Kurdistanê me. Ez bi xwe jî kurd
im, hezkirina min a ji bo gelê ermen
di zaroktîya min de veşartîye. Jina
ku wek pîrik alîkariya hatina min a
dinyayê kirî, yeke ermen bû; navê
wê Vero bû; berevajîyê kincên din
yên jinên kurd wê tim reş li ber
xwe dikir, tim xemgîn bû. Di nav
gundekî kurdan de tekane ermen
E
ew bû. Min fêm nedikir ka çima di
nav gund de ew bi tenê ermen e."
Îslamkirin û tirkkirin polîtîkaya
sedsalî ye.
Tekîn paşê îşaret bi siyaseta
qirkirina fizîkî û çandî ya dewleta
tirk kir: "Gava ez çûm dibistanê
min jî nedikarî yek peyvê jî bi
tirkî biaxivim. Destûr bi tenê ji bo
tirkî hebû û zimanên din tev de
qedexe bûn. Me bi tenê dikarîbû
di xewnên xwe de bi kurdî biaxivin.
Ev trawma bû ji bo me. Piştî ku ez
wek mamoste giham, wê demê
min baştir fêm kir ku dewleta
tirk çawa gelê min û gelên din di
bin zilmeke nedîtî de dîl girtiye.
Polîtîkaya sedsalî ya dewleta tirk
îslamkirin û tirkkirina gelên din bû.
Min êşkence û tedahîya di rûyê
pîrika Vero de careke din nas kir û
bi bîr anî. Piştre ez ji kurê Vero hîn
bûm ku malbata wê tev de hatiye
qetilkirin, ew jî ji aliyê kurdan ve
hatiye rizgarkirin û bi mêrekî kurd
re hatiye zewicandin."
Kurd gelkujîya ermenan vedibêjin
Tekîn dewra kurdan di van
komkujiyan de jî ji bîr nekir: "Piştre
ez di lêkolînên xwe de rasta
serpêhatîya gelên ermen, asûrî,
cihû, yewnan û hindakîyên din
jî hatim. Mixabin ev gelkujiyên
ku ji alîyê dewleta tirk ve hatin
plankirin û birêvebirin ji alîyê hin
serkêşên wê demê yên kurd ve jî
hatin destekkirin. Ji wan re gotin,
eger hûn ermenan ji vir dernexin
dê Kurdistan ji holê rabe û dê
Ermenîstanê ava bikin. Herwisa
jin, zarok, kal û pîr hatin qetilkirin
û ev jî sedîsed jenosîd ango
gelkujî bû. Min di pirtûka xwe ya bi
navê: 'Kefenê Reş' de nivîsand. Ji
Amedê heta Wanê û Hekkarîyê bi
gelek mirovên kal û pîr re peyivîm.
Di pirtûka bi navê: 'Kurd Gelkujiya
Ermenan Vedibêjin-Bêşûştin Min
Veşêrin' de jî encam tomar kirin.
Kurdên ku ez bi wan re axivîm
û piranîya wan jî li dor 100 salî
bi temen bûn, tevan got û teqez
kirin ku ew bûyer gelkujî bû. Ez
dixwazim li ser navê gelê xwe
lêborînê ji tevahiya gelên hatine
qirkirin bixwazim, bejna xwe li ber
wan ditewînim.
li ber xwe da, bêhtirî sih salan e li
dijî dewletê têkoşîneke bêhempa
dimeşînin.
Di van du mehên dawî de li gelek
bajarên bakurê Kurdistanê bi
sedan zarok, jin, mêr, kal û pîr hatin
qetilkirin. Di heftêya dawî de li Cizîrê
û li Amedê bêtirî dused kes bi saxî
hatin şewitandin. Bajarên Cizîrê û
Sûra Amedê ku wargehên dîrokî
yên kurdan in bi tevahî xera kirin.
Farqîn jî her wisa kirin kavil. Destûra
veşartina gelek kuştiyan nedan û bi
hefteyan cesedên jinan li kolanan
ma. Nehiştin ku ambulans têkeve
taxan û birîndaran rake. Gelek pitik
û jinên ducanî jî bûn hedefa van
êrîşên dijmirovî."
Têkoşîna me berdewam e
Ji misilmanan re gotin; van file
û bêîmanan bikujin û bila mal,
milk heta jin û zarokên wan jî ji
we re bin. Piştî wan qirkirinan
jî bi polîtîkaya neteweperest û
tekperest a dewleta tirk bi hezaran
yewnanî, asûrî, cihû, ermen û kurd
hatin asîmîlekirin."
PKKê polîtîkaya dewleta gelkuj
û asîmîleker têk bir.
Gulçîçek Gulen Tekînê dewra
berxwedana gelê kurd a siyasî
û eskerî jî ji bîr nekir û weha dirêjî
da axaftina xwe: "Lê Kurd li dijî vê
polîtîkaya asîmîlasyonê rabûn û
wan bi pêşengîya gerîlayên PKKê
Li ser pirsa ka rewş wê çawa
biencam bibe û gelên li Tirkiye û
Kurdistanê bikarin bi hev re bijîn jî
Tekîn got: "Divê em li têkoşîna xwe
dewam bikin, helbet zeximtir û bi
baweriyeke hîn xurttir. Divê Ewropa
jî dengê me bibihîse. Têkoşîna me
ya demokratîk rewa bibîne. Divê
zextê li ser dewleta tirk bikin da
ku dîaloga di navbera PKK-HDP
û hikûmetê de dîsa dest pê bike.
Mixabin serokwezîra Almanyayê
Angela Merkel hê jî bi alîkariya
pirralî, destekê dide pergala AKPê
û Erdogan a mirovkuj."
YEKO ARDIL
37
E
QERF Û HENEK
Mamoste, xwedê hez bike wê
di nêzîk de zarokek min çêbibe
û ez dixwazim navê cenabê we
yê şêrîn Îsmaîl lê bikim û ji bo vê
yekê jî destûra we dixwazim.
Lê zarok heger qîz be?
Wê demê jî em difikirin ku navê Bêşikçî lê deynin.
Ewqas navên kurdî yên xweş hene,
yek ji wan lêbikî ne çêtir e?
Rast e, lê ji ber ku zarok bi awayek tendurist bê
cîhanê hewcedarîya me bi 20 hezar dolarî heye.
Min ji derûdor pirsî gotin Îsmaîl Xoce dikare
alîkarîya te bike. Heger xwedêdana zarok bi
pirsgirêk be wê demê fîrmaya sîgortayê wê sed
hezar dolarî li me vegerîne û ew pere yê we ye.
Ez ji qumarê hez nakim Dara Kutlay.
38
QERF Û WENE: YADO CIWAN
E
Wê demê qet nebe sozê bide min ku tu di sineta
lawê min de bibî kirîvê min. Heger tu werî emê
bikaribin di şahîyê de pereyeke qenc kom bikin.
La hewle wela, derdê vî camêrî
pirtûkandin û bikaranîna min e !!!
Mamoste, em xwe dispêrin xweşbînîya te, ev
henekeke veşartî ya kamerayê bû. Ka ji kerema
xwe em bi hevre li kamerayê binêrin...
39
E
HELBEST
ŞERMÊ DIKIM
Şermê dikim çima kevok û bilbilên welatê min
Weke caran naxwînin
Tenê hêlîna xwe diparêzin
Dibêjin ew eşqa caran nema ye
Şermê dikim ji dîrok a xwe
Ji wan boçûnên ligel jîyê min de hatin û derbasbûyîn
Ji wan demarên di serê min de
Hinde salan hizir dikirin bo wê vîna paqij
Şermê dikim ji ked û berxwedana çendîn salan
Wek kizgiryok di qirka min de ma ye
Tenê çav dizilin mejî bê hizir ma ye
Şermê dikim ji wan gotinên caran
Ewên me ji zarokên xwe re vedihûnandin
Ka zilm û zor a dagîrkerên li ser me çend e
Îro hemû ji me re kirine xewnên bêbawer û çîrokên
payîzoka
Ka gûneha me çi bû ji destê van zaliman
Şermê dikim ji gotinên Xanî û Cizîrî û Dildar û
Nalbendî
Ewên sirûd û vîna welatî li pê xwe hiştî
Şermê dikim ji sima hespê Dewrêşê Evdî û
Kelha Xanê Lepzêrîn û Şerefxanê Bedlîsî
Dema dîrok wan ji me re hiştî
Îro li welatê min bilûra biyanîyan lêdixînin
Keltûrê Mezopotamiya li bin pê dixin
Şermê dikim ji xwe re bêjim ez kî me
Çûnkî gendelên warê min çû av neman şolî nekirin
Tenê dolar û sermayedarî ji xwe re didîtin
Bûne harîkarên binbirkirina hesta netewî li welatê
min
Şermê dikim ji qêrîn û hewarên dayîkên cangorîyan
Qûrbanyîyên ax û xak û netewê
Ew bûne hevalên gûrgê har li nîva rojê
Pezê me li aqarî digûrand û digurandin
Şermê dikim ji bêdengîya Felîtê Quto û Emê Gozê
û Las û Xezala
Îro li welatê min germgerme kirîna efsana horîyên
behiştê ye
Gelê me li dawîya karwanê mirovayetîyê maye
40
TARIQ HESO
Di xewneka şêrîne, xeyal û omêdan de ye
Şermê dikim ji wê petrola li jêr axa welatê min
Têra monîkan û pradoyên berpirsan nakin
Kû têra qayîş û kemerên zêrî nakin
Îro hejarên welatê min li bin sîbera kepirkan dijîn
Li hîviya tozek wîjdanê mirovayetîyê ne
Şermê dikim eger gotina rast binbir bit li Çerxê Bîst
û Yekê
Nivîskar û rewşenbîrên welatê min li hinderan mane
bêxwedan
Bi eşqa pîroz a berê nagirnijin û dibêjin
Hewar û sed hewar bo wê hêlîn a sêwî û bêxwedan
Hatîye talankirin bi destên çend durundên bê wîjdan
Zarokên me li nav derya îca bûne şîva nehengan
Şermê dikim ji rengê newroz û bihara welatê xwe
rengê lê weryayî
Îro bi rengê keltûrê reş, reşpoşî ye
Tirs ew e, eger tîşkên rojê bi rengê reş dapoşîyan û
ronahîya caran nema
Eve li welatê min bû tarîstan li nîva rojê
Bu cihê heftiyarên caran
Bu cihê heftiyarên caran
E
SÛR
jêrzemîn goristan
term nenas
ez destên te dipam
baskên te
bircên Sûrê jî
ez neparastim
ma heta kengê em ji bo te
ji hêza xwe ya ji êşê jibermayî
stargehên peyvan çêkin?
li şûna te
bombeya malwêran hat
ma heta kengê milên xwe
bilind bikin
li benda rengê te
bi kulmisên şidandî
mij û moran hat
bi awazên curecure navê te
biqêrin,
li benda dengê te
bêçaretî, tirs û xapandin bû singê xwe li hember guleyan
xwarina rojê
bikin mertal?
dilê min ê zarezar
li destên zar
zar şervan
bircên hezar salî jî
zarên canfeda û fedekar jî
nekarîn bibin hembêza te
sedema têkçûna Tevgera
Azadiyê
duh Sûr bû
derî venebû,
Şêx Seîd tê re derbas nebû
ku ji bo te bi rê ketibû
ew nikarin porê min mist bidin
mîna te hesta ewlehiyê bidin
îro jî Sûr bû dojeh
min
te deriyê xwe venekir
Wax Azadî!
tu li destên şêniyên reben
bûyî kincireke spî
Gelo kî Sûrê pif dike?
nanê me
doza pîroz
doz bûye moz
li sifreyê
li ber guhên min
li taştê girt canê min
Êdî çi ferq dike?
Dibetiya azadiya hêviyê hat
kuştin
41
E
ABIDIN YOLERI
42
E
`
CUREYÊN HERÎ XWEŞ YÊN PASTAYAN
XWARINÊN SIVIK Û GELEK TAHMÊN DIN YÊN XWEŞ
VEXWARINÊN SAR Û GERM
AVÊN MÊWEYAN
EISTEE (KARÊ MALÊ)
SERWÎSEK TÊKÛZ
CAFE ŞÊRÎN
43
Oranienstr. 42 * 10999 Berlin - Kreuzberg
E
''Koma govendê ya GOVENDAKÎ ji bo hemû mirovên
ku li vir dijîn hatîye damezirandin. Em dê li vê derê
hînî tevahîya govendên kurdî yên Kurdistanê bibin
û li ser wateya wan serê xwe biêşinîn. Em dixwazin
bi rêya govendê hevûdin, serpêhatîyên hev û rengê
jîyana hevûdin nasbikin. Govend, zimanekî gerdûnî
yê ku mirovan bi hev ve girê dide. Govenda me bo
destpêkan, zanayan, jin û mêr, kal û xortan e.''
nû, di gelek çalakî, şev û ahengên cuda de jî sehneyan
dixemilîne.
Koma govendê ya navdar a Berlînê GOVENDAKÎ ku
ev bû çend sal e li Berlînê xizmeta çanda kurdî dike, di
malpera xwe ya fermî de fîlozofîya xwe weke ku li jor
hatîye nivîsandin daye destnîşankirin.
Mamosteyê reqsê Mustafa Ergün, li ser avakirina
komeke weke GOVENDAKÎ nêrînên xwe wiha bi
me re parve dike: ''Sala 2011ê bû. Me lê mêze kir,
hewcedarîyek bi vî rengî heye. Însanên me, bi yek
du lîstikan dizanin bi rêya dawetên xwe, lê wek çand
pirranîya van lîstikan hatine jibîrkirin. Ji ber wê jî dema
şahîyek, dawetek an tiştek wisa diqewime jî nizanin
bileyîzin. Ne lîstikên herêmên xwe dizanin, ne jî yên
herêmên din. Me lê mêze kir, hem daxwazek wisa
Govendakî, komeke wisa ye ku her ku diçe li Berlînê
stêrka wê diberiqe û gelek kurd, biyanî û alman dawîya
hefteyan berê xwe didin salona lîstikên wê. Ji bilî
perwerdahîyên dawîyên hefteyan yên ji bo beşdarên
44
Koma ku di sala 2011ê de ji alîyê mamsoteyê reqsê
Mustafa Ergün û Weysî Ozgur ve hatî damezirandin
di warê govendên kurdî û fêrkirina wê de ji niha ve
di warê xwe de bûye markayek û her ku diçe zêdetir
deng vedide.
E
heye, hem jî potansîyelek wisa û me biryar daku em
koma Govendakîyê damezirînin. ''
Mustafa Ergünê ku li Tirkîyê jî mamostetîya folklorê
kirîye û xwedî komeke govendê bûye, diyar dike ku
ew kesên tên cem wan, wan ne tenê hînî lîstikên kurdî
dike herweha fêrî yên balkanan, ermenan û rûman jî
dikin.
Ez bala xwe didim lîstikvanên wan ku govend girêdane,
ji gelek neteweyan in. Jê dipirsim ev multî-kultîbûn
çawa pêkan bûye. Mustafa pirsa min wiha dibersivîne:
''Ev ji meraqa çandên din derdikeve meydanê. Mesela,
dema ez bi koma balkanan re berê dixebitîm, ji gelek
neteweyên din û herweha ewropî jî eleqe nîşan didan
û tê de cîh digirtin. ji ber ku daxwaz zêde ye gelek
caran pêşnîyar hate kirin ku em li Volkshochschuleyê jî
dersan bidin. Piştî bûyerên Şengal û Kobanê meraqa
ewropîyan hîn zêdetir bû. Ji ber ku di rojevê de her şer
an jî bûyerên krîmînal hebûn û çand her li paş dima. A
rastî, di roja îroyîn de jî şer berdewam e û lîstik carna
êşê dide meriv. Ji gelek deveran û welatan kes têne
lîstikên me. Du caran ji Polonyayê daxwaz hat ku ez
herim semînerê bidim wan. Gelek jî baş derbas bû û
eleqe zêde bû. Mesele meha pêş me wê li Hollanda
festîvalek folklorê lidarbikeve û ezê jî li wê derê lîstikên
kurdî derxînim ser dikê. ''
Govendakî, li hember bûyer û geşedanên xemgîn
yên li Kurdistanê jî hestîyarîya xwe diparêze û di rojên
wiha de di bernameyên xwe de guhertinan çêdike. Di
derbarê vê meseleyê de Mustafa wiha diaxive: ''Her
hefte rojên şemîyan saet di 7ên êvarê de em dest
bi folklora xwe dikin û carna heta derengîya şevê
didome. Lê dema tiştên pir trajîk biqewimin, wê demê
em wê heftê naleyîzin, an li ser rojevê danûstandinan
45
E
Mustafa Ergün
pêk tînin, an jî tiştên din.''
Di koma Govendakî de hin govendger hene ku ji
destpêkê heta niha her diçin û tên. Ez dipirsim ka
di encamê de sertîfîkatekê didin van kesan an na.
Alîkarê Mustafa Ergün û organîzatorê Govendakîyê
Weysî Ozgur dibêje ku niha tiştek wisa nîn e ,lê di
siberojê de ew jî li ser vê yekê difikirin.
Di derbarê avakirina Govendakî de Weysî Ozgur jî
van agahîyan dide Şemamokê: ''Li Berlînê gelek kurd,
komeleyên kurdî û dezgehên kurdî hene. Lê ji alîyê
çandê ve me dît ku kêmasîyek heye. Ez, Mustafa û hin
hevalên din, em rûniştin û li ser vê babetê axivîn. Me
dît ku ji alîyê çand û hunerê ve temsîla kurdan li vê derê
nîn e. Halbokî kurd bi çanda xwe heta niha li ser piyan
46
Weysî Ozgur
mane. Ji xebata sîyasî û tekoşîna çekdarî jî dibe ku hîn
girîngtir be. Ya ku me li ser pîyan dihêle kultura me ye.
Çanda kurdî di cîhanê de çandeke gelek kevnare ye.
Em di reqsan de, di lîstikan de van dibînin. Yên ku tên
cem me, nîvê wan ne kurd in û bi salane tên . Herweha
bi kêf û eşq tên Govendakî. Yên ku tên, li cem me fêr
dibin, diçin li welatên din semîneran didin. Lîstikvana
me Stefanî çû Fransayê û Lîla jî çû li Misir, Libnan û
Filîstînê semîner dan. Ji vê derê hîn bûn. Mamoste û
hevalê me Mustafa bi kedeke mezin ev bû pênc sal e
perwerdahîya xwe didomîne. Carna nexweş e, zekem
e, lê dîsa jî tê û dersên xwe dide. Û bêpere dike van
hemû tiştan. Yên ku tevlî Govendakî dibin, her yek wan
du Ewroyan heftê carekê dide daku em bikaribin kîraya
xwe bidin. Em carna CDyên hunermendan dikirin ku
li ber bileyîzin. Lê di encamê de ev tişt rûnişt. Mesele,
E
îro em ne li vir bin jî dê Govendakî bimeşe. Ji ber ku
yên fêr bûyî dikarin bimeşînin. Wek dezgehekê ye û
li Berlînê temsîla kurdan dike. Me heta niha li Berlînê
heîmek azûlan nehîştiye, em çûne tevan. Em diçin
kê derê kurd hene. Em dest bi reqsan dikin û ew jî
diherikin qada dîlanê. Bû du sê sal e em Newrozê jî
li Kottî çêdikin. Me heta niha tu alîkarî ji dezgeheke
almanî nestandîye. Ji bilî kurdan, herî zêde alman
tên. Lê malperek me heye û herî zêde ji Amerîka û
Rûsyayê dikevinê û lê mêze dikin. Ji meraqa folklorê
helbet. Di malpera me de li ser lîstikên kurdî agahî
hene, ew bala wan dikişîne. Carna wek kom em tevlî
çalakîyan, şevan û şahîyan jî dibin. Em li Berlînê têne
naskirin. Telefonî me dikin û dibêjin divê hûn tevlî
şevê bibin. Em jî wan naşikînin. Carna ji bo dawetan
jî gazî me dikin.''
Ji hêla din ve Mustafa jî bang li kurdên Berlînê dike
û dibêje heger lîstikên herêma xwe bizanibin û
bixwazin li vê derê nîşan bidin, ewê bi hatina wan
kêfxweş bibin.
Mustafa û Weysî di pêvajoya mezinbûna Govendakî
de balê dikşînin ser rola parêzer Jutta Hermansê ku
gelek keda wê di Govendakî de heye.
Ji bo kesên ku bixwazin bi Govendakî re bikevin
têkilîyê:
Mariannenarena/Sportanlage
Mariannenstraße 47
10997 Berlin-Kreuzberg
Jeden Samstag, 19 Uhr bis 22 Uhr
Mail: [email protected]
D nav lîstikên Govendakî de ji her çar parçeyên
Kurdistanê govend hene û Mustafa û Weysî dibêjin
ku di nav lîstikên kurdan de yên ku herî zêde jê têne
hezkirin: Şemamê, Şêxanî û Elo Dîno ne.
Weysî li vê tesbîtê van agahîyan zêde dike: ''Dema
me kom damezirand, me got, emê ji her çar parçeyên
Kurdistanê lîstikan bibijêrin û bileyîzin û me wisa jî
kir. Ji Bakûr, Başûr, ji Mahabadê...Me reqsên çar
perçeyan gihand hev.''
Facebook:
ht tps://w w w.facebook.com /govendakurdi.
Berlin?fref=ts
Blog:
http://govendakurdi.blogspot.de/
47
E
HÊVÎ AMBULANTER PFLEGEDIENST GMBH
BI ZIMANÊ KURDÎ Û ALMANÎ XIZMETÊ DIDE PÎR Û KAL Û NEXWEŞÊN WE !!!
MALÎYÊN XWE BISPÊRIN ME Û XEMAN NEKIN !!!
WIPPERSTR. 7 * 12055 BERLIN
Skalitzer str. 28 * 10999 Berlin
Tel.: 030 - 62 90 15 52
Fax: 030 - 69 56 97 44
Mobile: 0176 56 66 8886
Irak Nr.: 066 21 22 559
Öffnungszeiten
Mo - Fr 10.00 - 18.00
Sa
10.00 - 16.00
[email protected]
BI ZIMANÊN KURDÎ, EREBÎ, ALMANÎ Û ÎNGILIZÎ TÊ AXAVTIN !!!
48
SALAR TRAVEL & SALAR SERVICE
ZAROK, DÊBAV Û KURDÎ
Zarokek dikare bibe nivîskarê
dîrokê?
Jixwe nivîskar ne zarok in?
Alan Kurdî yê sê salî, bi canê xwe
bû berdevkê dîrok û penaberan.
Îcar zarokên beşdarên kursa
WUVê wê dest bi nivîsandina
dîrokeke nû bikin.
Ew, beşdarên kursê, heneka
xwe bi dersê dikin û ew nizanin
ku rûpeleke nû direşînin.
Şagirt bawer nakin, ku bi rastî
jî bi awayekî fermî dersa kurdî li
dibistanê heye.
Ji bo wan jî mîna xeyal e.
Dibe ku dîrok bi henekan, bi kêfê
tê nivîsandin!
WUV-kurdî çi ye û çima girîng e?
WUV
(Wahl
Unterricht
Verbindlich - Dersa bijarte ya
mecbûrî)
Hejmara kurdên ewropayê ji du
mîlyonan ne kêmtir e.
Kurdên ku bajarê herî pir lê dijîn,
Berlîn e.
Hejmara kurdên Berlînê ji sed
hezaran ne kêmtir e.
Lê mixabin seranserê Berlînê
li tu dibistanan dersa kurdî
nehatiye dayîn.
Li gor agahiya min li Almanyayê
du-sê hezar zarok beşdarî dersa
kurdî dibin.
Hejmara kurdên Almanyayê ji
mîlyonekê zêdetir e.
Em bêjin ku nîvê vê hejmarê
zarok û ciwan bin, hingê xuya
dibe hejmara beşdarên dersa
kurdî çiqas hindik e.
Ez ji ber tecrûbeya xwe dibêjim,
ku kurdî bi awayekî fermî mîna
li Tirkiyeyê li dibistanên Berlînê
qedexe ye.
E
Sedemên vê yekê pir in:
Saziyên kurdan
Malbatên kurdan
Rewşenbîrên kurdan
Saziyên Almanyayê û herwiha
saziyên dagirkeran, bi taybetî yên
Tirkiyeyê.
Divê ev însiyatîf ji bo fermîkirina
zimanê kurdî û çareserkirina
pirsgirêkên zarokan li dibistanan
xebat bike.
Roj ne roja gilî û gazincan e.
Tu roj ne dereng e.
Her xebateke girîng û dîrokî bi
gavên piçûk dest pê dike.
Dêbavno sermayeya we, ya neteweya
me û ya herî mezin a cîhanê zarok in!
Tiştê çû nede dû!
Bipirse, meraq bike, daxwaza te
çima çênebû!
Bi xêr hatî jiyana nû!
Gava ez qala vî bajarî dikim mîna ku
ez perdeyeke pînekirî dibînim.
Perde vedibe û kesekî nenas dibêje,
"Mizgînî".
WUV yekem dersa kurdî ye li
dibistana seretayiya Berlînê.
Li qarneyê wek dersa kurdî tê
nivîsandin.
Par jî ez li Neuruppinê bûm.
Li kovara me Şemamokê, min li ser
vê nivîsarek nivîsandibû.
Îsal careke din ez çûm wir.
Par ji bo xortekî êzdî ji Mûsilê, îsal
jî ji bo keçek û sê xortên Rojavayê
Kurdistanê çûm Neuruppinê ji bo ku
zanîna wan a kurdî test bikim.
Heta niha min li gelek dibistanan
dersa Kurdisch AG dida, ji bo min
jî tecrûbeyeke girîng bû, lê statûya
wê tunebû.
Heta ez dikarim bêjim, ku
birêvebirên
dibistanan
navê
dersê diguherandin, daku nebêjin
"kurdî",
navê dersê dibû Kultur AG.
Neuruppin û Berlîn
Gelo ew mafê ku li wê derê heye, ji
bo çi li Berlînê tune ye?
Ji bo wî mafî çend malbat û saziyên
kurdan haydar in?
Ji bo pêkanîna wê gav hatine avêtin?
Însiyatîfa dêbavan
Dêbavno perde li benda vekirinê ye!
Ji bo pêkanîna dersa kurdî li
dibistanan sê stûnan hewce dikin.
Bi taybetî banga min ji bo kurdên
rojavayê Kurdistanê ye.
Dêbav, zarok, dibistan û mamoste.
Di nav du salan de hûn ê bibînin, ku
zarokên we bi giranî almanî bipeyivin.
Berî ku dereng bibe, werin em ji
bo avakirina însiyatîfa dêbavan ber
bi avakirina dibistana kurdî gavan
bavêjin; gavên pîroz.
Insiyatîfa sereke û ya herî girîng
dêbav e.
Ger ew bixwazin bo vê yekê gavan
bavêjin, di demeke kin de bi sedan
heta hezaran zarok dikarin derfeta
hînbûna kurdî (kurmancî, zazakî,
soranî) bi dest bixin.
Zarok bijîn, zimanê kurdî jî bi wan
deng vede!
Ji bo kesên eleqedar têkîlî:
Bi taybetî li Berlînê pêdivî bi
însiyatîfa dêbavên kurd heye.
[email protected]
49
E
NÛPELDA: LI BERLÎNÊ KOMEKE PIRZIMANÎ Û PIRÇANDÎ YA MUZÎKÊ !
Koma muzîkê 'NÛPELDA' ku ji 5 muzîkjenên serkevtî
pêk tê û bi gelek zimanan disitire her ku diçe li
Berlînê deng vedide. Di şahî û çalakîyên Berlînê de
koma NÛPELDAyê ji niha ve ji xwe re ciheke taybet
afirandîye. Ji karnavala çandan ya Berlînê bigirin,
ta şevên ji bo piştevanîya rojavayê Kurdistanê, ji
festîvala li dij nijadperestîyê bigirin ta pîrozbahîyên
rojbûnan û li gelek deverên din pêkan e ku hûn koma
NÛPELDAyê li ser sehnê bibînin.
Koma ku ji kurdê afrînî Ronî Jojo, Maria Mildert û
Anna Körper ya alman, Ita Marsûrê îsraîlî û ji Apo
Yildizê tirk pêk tê, di serî de ji bilî zaravayên kurdî,
tirkî, lazî, ermenkî, yewnanî û bi gelek zimanên din
jî bi stranên xwe guhdaran dicoşînin. Ji endamên
komê Ronî Jojo û Maria Mildert, hem li amûrên
muzîkê dixin û hem jî disitirin. Lê muzîkjenên din jî
bi estrumanên cuda hunerên xwe pêşkêş dikin û di
encamê de tev bi hevre harmonî û ziyafeteke xweş
50
ya muzîkal pêşkêş dikin.
Bi solîstê komê Ronî Jojo re em li ser damezirandina
komê diaxivin. Jojo, bi çîroka serborîya komê
destpêdike:
''Berîya ku em wek koma Nûpelda bên cem hev, me
endamên komê hevûdin nas dikir. Dema bi rêya nas
û dostan şahîyek çêdibû û ez agahdar dikirim, min
gazî van hevalan dikir û heger dema wan jî hebûya
em carna tevlî çalakîyên şahîyan dibûn. Lê me hîn
kom ava nekiribû wê demê. Berîya komê min Marîa
û Apo nas kir. Ez ji bo mastera xwe di sala 2012an
de hatibûm zankoya FUyê. Li wê derê dê partîya
semesterê lidarbiketa. Şahîyek ji bo demsala nû ya
xwendevanên kurd bû. Di wê şahîyê de Marîa û Apo
wek komekê bêşdarî şahîyê bûbûn. Ez jî bi hevalekî
xwe re tevlî wê şahîyê bûbûm. Li wê derê, min Apo
û Marîa nas kir. Piştî wê nasînê dema vexwendinek
E
muzîkal çêbibûya, me gazî hev dikir û bi hevre em
derdiketin sehnê. Heta 2013ê wisa domîya. Bi
boneya piştgirîya raperîna Gezî ya Stembolê hevalek
me li SO 36ê konsertek çêkir û gazî min jî kir. Lê
xwest ez wek kom tevlî bibim. Di wê demê de, ez,
Marîa û Apo em rûniştin û min got, ji me navê grûbê
dixwazin, em grûbekê çêkin û navekî lêkin. Ji bo
navan gelek pêşnîyar derketin meydanê, lê me ji bo
Nûpeldayê biryar da. Ji ber ku berîya 15 sala dema
ez li welêt bûm, komeke me xwendevanan hebû û
navê wê Nûpelda bû.''
muzîkal çêbibûya, me gazî hev dikir û bi hevre em
derdiketin sehnê. Heta 2013ê wisa domîya. Bi
boneya piştgirîya raperîna Gezî ya Stembolê hevalek
me li SO 36ê konsertek çêkir û gazî min jî kir. Lê
xwest ez wek kom tevlî bibim. Di wê demê de, ez,
Marîa û Apo em rûniştin û min got, ji me navê grûbê
dixwazin, em grûbekê çêkin û navekî lêkin. Ji bo
navan gelek pêşnîyar derketin meydanê, lê me ji bo
Nûpeldayê biryar da. Ji ber ku berîya 15 sala dema
ez li welêt bûm, komeke me xwendevanan hebû û
navê wê Nûpelda bû.''
NÛPELDA, bi repertûwarekî pirzimanî stranên xwe
disitire. Li ser sedemê vê yekê Rojî Jojo wiha diaxive:
''Dema ku me dest bi avakirina komê kir, me xwest
ku em sînoran rakin. Ji ber ku zimanek navnetewî
NÛPELDA, bi repertûwarekî pirzimanî stranên xwe
disitire. Li ser sedemê vê yekê Rojî Jojo wiha diaxive:
''Dema ku me dest bi avakirina komê kir, me xwest
ku em sînoran rakin. Ji ber ku zimanek navnetewî
ya muzîkê heye. Ji ber ku em jî wek endamên komê
pirnetew in, me xwest muzîka me jî wisa be û ez vê
yekê jî pir xweş dibînim. Her zimanek xweşikbûnek û
ciwanîyek xwe heye. Di muzîka me de sînor tune. Em
bi zimanên kurdî, tirkî, erebî, ermenkî, erebî, bi îbranî
û almanî disitirin. Awazên klasîk yên ciwan, dengê
hêmin yên Anatolya û Mezopotamyayê pêşkêş dikin.
Me heta niha ji bo penaberan, bêmalan, bilindbûna
kirêyan, karnevala kulturan, şev û çalakîyên kurdî, ji
bo piştgirîya Kobanê û Gezîyê de derketin ser sehnê.
Eleqeya ku ji bo koma me tê nîşandin her mezintir
dibe û ev yek jî me gelekî kêfxweş dike.''
Ji bo pêwendîyê:
contact & booking: [email protected]
facebook.com/nupeldaberlin
nupelda.bandcamp.com
soundcloud.com/nupeldaberlin
51
E
52
Wergerîya zimanên almanî, kurdî û tirkî
E
Ji tirkî bo almanî, ji almanî bo tirkî her cure ewraq û dokument têne wergerandin.
Xizmeta wergerî ya ji bo dadgeh û hemû dezgehên din yên dewletî tên dayîn.
Nexweş, pîr û hewcedarên
xwe bispêrin destên ewle!
Em ji bo xizmeta we amade ne!
Wir sind für Sie da!
Tel.: 030 - 25 79 79 51 / 52
Fax: 030 - 25 79 79 53
E-Mail: [email protected]
Lützowstr. 96
10785 Berlin
53
E
''BANGA YASA'YÊ HERDEM YEKÎTÎYA MILETÊ KURD E''
Mihemed Mîro
Ji dezgehên kurdan yên li Ewropayê, YASA
(Navenda Kurdî ji bo Lêkolîn û Rawêjkariya & Yasayî),
di tebaxa 2005ê de li Bonnê hatîye damezirandin
û ji hingê ve ye ku ji bo berjewendîya kurdan, di
warên mafên mirovî, întegrasyon û rewşenbîrî de
karê xwe didomîne. YASA, ji bo bicîhkirina mafên
kurdan yên mirovî, li welêt û li derveyî welêt dixebite.
Bi rêya semînar û civatên agahîyan YASA piştgirîya
toleransa çandî dike, li ser întegrasyona kurdan ya
li Ewropayê disekine û piştgirîya penaberên kurd
dike. Ji bilî van karan, YASA, herweha ji sala 2007ê
ve salane mihrîcana helbestên kurdî lidardixe. Bi ser
de jî kursên hînkirina zimên pêşkêş dike, da ku çand
û zimanê kurdî bi pêş bixe.
Kovara me, di vê hejmarê de bi serokê YASAyê
Mihemed Mîro re danûstandinek pêkanî û xwest di
derbarê xebatên vê dezgehê û rêvebirê wê de we
xwendevanên hêja serwext bike.
54
Mihemed Mîro, ji sala 1995ê ve li Almanyayê dijî. Li
bajarê Bonnê bakelorya xilas kiriye. 'Komunîkasyon
û Polîtîk Wissenschaft' xwendiye û di beşê 'Media
Wissenschaft'ê de jî niha hewil dide ku mastera xwe
di hundirê vê salê de biqedîne. 37 salî ye. Ji bajarê
Dêrika Hemko yê rojavayê Kurdistanê ye.
Mîro, di sala 2010ê de praktikûma xwe ya li ser
'minority richts group international' bi alîkarîya
YASAyê li Londonê çêdike. Tam di vê demê de bi
rêya Jîyan Bedirxan derbasî YASAyê dibe.
Mîro, ji bilî karê YASAyê, bi du hevalên xwe re ji bo
projeyeke bi navê 'Middle East Exclotion Limgor'
jî dixebite û di çarçoveya vê projeyê de carna diçe
Îsraîlê, Sûrîyê, Libnanê, Kurdistanê û hin welatên din.
Ji bo vê projeyê xwendevanên alman bi xwe re dibe
welatên Rojhilatanavîn; şêwirmendî û wergêrî ji bo
wan dike.
E
Dema em tên ser xebatên YASAyê, Mihemed Mîro,
van agahîyan bi me re parve dike:
''Kesên ku YASA avakirine hiqûqnas in. Ji her çar
parçeyên Kurdistanê kes tê de hene. Lê dezgeh bi xwe
ji bo ku bikaribe di warê yasayî de piştgirîya rojavayê
Kurdistanê bike û di çareserkirina hin pirsgirêkan de
bibe alîkar hatîye damezirandin. Zêdetir, girîngîyê
dide pirsgirêkên rojavayê Kurdistanê. Carna rojên
kulturî çêdike ji bo her çar parçeyan. Li unîversîteya
Bonnê ji bo mamsoteyên kurdî dersên zimanê kurdî
dide. Xizmetê dide parçeyên Kurdistanê yên din jî.
Lê ji ber ku em pirsgirêkên rojava baştir dinasin, em
zêdetir serê xwe li ser çareserîya van pirsgirêkan
diêşînin.''
Mihemed Mîro, berdewam dike:
''Derdora 200 endamên YASAyê hene. YASA, ne tenê
li ser meseleyên hiqûqî disekine herweha rawêjkarîyê
jî dike. Lêkolînên li ser ragihandinê û yên civakî çêdike.
Komîteya me ya rêvebir ji 7 kesan pêk tê. Celal Emîn,
serokê komîteya yasayî ye. Arîf Cabo, yê komîteya
ragihandinê ye, Fewzî Dîlber berpirsê têkilîyên derve
ye, Meksîm Îsa, di warê çapemenîyê de xwedî rol e.
Endamên me li Kanada, Hollanda, Fransa, li Başûrê
Kurdistanê û li gelek deverên din yên cîhanê hene.
Ji bilî van, du komeleyên me yên kulturî hene. Yek
li Bonnê û ya din jî li Berlînê ye. Di komîteya me ya
rêvebir de Rojîn Cegerxwîn heye. Xebateke li ser
înternetê û bi alîkarîya googleê meşand. Li rojavayê
Kurdistanê kurd li ku derê dijîn, hemû gund, bajar û
û bajarok me bi rêya înternetê dan weşandin û pêrgî
eleqeyeke baş hat. Çapemenîya erebî û ya rojavayî
li ser sekinî. Di nav sê mehan de du sed hezar kesî
malper tikandin. Li ser destûrnameyekê me 6 mehan
kar kir. Em niha lêkolînan li ser hin babetan dikin,
dibe ku piştî 5 an 10 salên din bêne rojevê. Bi dehan
çalakî me çêkirine. Li Başûrê Kurdistanê me çend
caran Workshop pêşkêş kirine. Li ser mafên mirovan,
li ser demokrasîyê û hwd. Têkilîyên me bi partîyan
re, bi komeleyan re, bi kesên serbixwe re hene daku
em van karên xwe bidin meşandin. YASA dezgeheke
serbixwe ye. Her endameke wê ji hêzeke sîyasî ya din
e, an jî serbixwe ne.YASA, nikare siyaseta partîyekê
bimeşîne. Her du salan carekê jî rêveberî tê guhertin.
Mesrefên YASAyê ji alîyê mehaneyên endamên wê
ve tê pêşwazîkirin. Lê heger em hin projeyan ji bo
lêkolînan ji welatên ewropî bigirin, wê demê ev proje
têne fînansekirin.''
Di encama hevpeyvîna me de Mîro dixwaze vê
peyamê bide me:
''Banga YASAyê herdem yekîtîya miletê kurd e.
YASAyê xwe ti carî tevlî karê siyasî nekirîye. Lê
piştgirîya tevgera kurdî kirîye.''
55
KONFERANSA
52AN A MUNÎHÊ Û BARZANÎ
E
v bû cara duyem e ku bi
fermî weke yekem rojnamevanekî kurd beșdarî
konferansa asayîșa cîhanî ya ku
li Munîhê pêk tê dibim. Li gor
dîtina min konferanseke serkeftî
bû. Ev konferans, cara yekem ji
sala 1963an ve bi beșdarîya zêdeyî heft serok, wezîr û nûnerên
welatan ve destpêkiriye. Par di
navbera rojên 6-8.02.2015an de
lidarket û di konferansê de bi
șandeyeke di asta payebilind de
serokayetîya Mesûd Barzanî tevlî
yawerîya wezaretên Pêșmerge,
têkilîyên derve û nûnertîya
KRGyê ya li Almanyayê cara yekem kurd hatin vexwendin ji bo
vê konferansê.
E
BEŞDARÎYA
KURDAN
ENCAMÊN WÊ:
Û
Kurd, ji şerên cîhanê yên 1 û 2yê
ve dabeşî dinyayê bûne. Li rojhilata
navîn li ser çar welatan, li Asya,
Amerîka, Awistirya jî weke pêst
belav bûne, li parzemîna Ewropayê
zêdeyî yek milyon û nîv kurd hene.
Generasyona nû ya xort û keçên
me û sazî û alîyên sîyasî karîne rola
xwe bileyîzin; deng û hawara gel
bigihînin cîhanê.
lê em bindest û kole bûne. Lê ew
serdem û dewran xelas bûne, êdî
bes e îro roja me kurdan e, divê di
hemû bazaran de em hebin, ji bo wê
jî di dariştina cografya û polîtîkaya
cîhanê de cihê kurdan heye. Weke
konferans û kongreyên Davos,
Cenewre, Munîh, Moskowa, Berlîn,
Washington, Hewlêr, Îstanbul û
hwd.
Di konferansa Munîhê de îsal bû
cara duyem ku di rojên navbera
12-14.02.2016an de dîsan bi
beşdarîya serok Barzanî û
serokayetîya şandeya Kurdistanê
lidarket, di rojanên konferansê de
bi dehan mîtîng û hevdîtin li gel
hejmareke serokomar, serokwezîr,
wezîrên derve û bergîrîyê û
nûnerên welatan, UNHCR, nûnerê
serok Obama, bi grûpa AntîDaîş,
Parlementoya Ewropa, Senatorên
USA û kesayetiyên şareza re, di
warên leşkerî û aborî de pêk hatin.
Ev hevdîtinên Barzanî û alîyên din,
ji bo îroya kurdan pirr girîng e, ji
ber ku îro kurd di şereke mezin a
çarenivîsî de ne ku li hemû cîhanê
hêza fermî ya Kurdistanê ( Hêza
Pêşmerge ) ku xwedî serwerîyeke
mezin e bi qehremanîya xwe bûne
Bi taybetî berxwedanên li Kobanê, cihê rêzê ji bo hemû hêzên cîhanê.
Şengal, Serêkanîyê, li bendava Herwisa şervanên kurd li Sûrîyê
Mûsilê û li gelek deverên din yên karîne di dirêjiya şerê AntîDaîşê
welêt karîn ji cîhana îro re bidin de roleke mezin û karîger gêraye
HEJMAR
/ AUSGABE
11 * SIBAT
* FEBRUARtevî
2016 hêza
56
diyarkirin
ku sed sal derbas
bûne,
taybet
jî 2016
bihevre
Pêşmerge li Kobanê.
Di konferansê de babetên sereke
krîza aborî, krîza penaberan,
asayîşa Ewropayê û çawanîya
berhingarbûna
Daîşê
hatin
nîqaşkirin. Helbet di van xalan de
kurd jî xwedî roleke bihêz û sereke
ne, taybet di şerê li hember hovîtirîn
terorîstên cîhanê ISISê. Û herweiha
li ser xwedîderketina li penaberan
ya Hikûmeta Kurdistanê ku zêdeyî
1,8 milyon penaber ku ji wan jî
500 hezar ji Sûrîyê û ji rojavayê
Kurdistanê ne hate sekinandin.
Nûnerê UNO Philipo Grandi di
dîdareka min ligel wî de got: Ez
nû dest bi kar bûme, lê ez soz
didim dê di demeke nêz de herim
Kurdistanê, serdana penaberan
bikim, bi çavên xwe rewşa wan
bibînim, her çende ku hemû dosya
li cem min hene min derfet nedît.
Ezê pirr giring û baş li ser bisekinim
û xemê jê bixwim, herwisa ezê
weke pêwîst alîkariya kurdan
bikim.
Derbarê çek û alîkarîyên madî
û piştevanîyê ji bo hêz û gelê me
yê li Rojavayê Kurdistanê de jî, di
hevdîtinên Barzanî de diyar bû
ku piranîya şandeyên welatan
xwestine Barzanî alîkariya wan
bike, ji bo gihandina alîkarîyên ji bo
gelê me yê li Rojavayê Kurdistanê.
Weke ji nêzêk min dîtî û ji serok
Barzanî min bihîstî, Barzanî, ji
welatan re gotiye: Derîyê Hewlêrê ji
bo Qamîşlo vekirîye û yekem derîye
ji bo ku alîkarî bigihîje gelê me yê
Rojava û ew jî bi rêya me re bû ye û
emê berdewamîya alîkarîyan bikin.
Derbarê aborî de jî, di wan hevdîtinên
min ên rojnamevanî yên li gel hin ji
beşdarên konferansê de, ji wan jî
serokkomara Xirwatîstan, wezîrê
derve yê Îtalyayê, serokwezîrê
Libnanê, nûnerê serok Obama û
seroka komîsyona derve ya EU de
dan diyar kirin ku wan soz dane
serok Barzanî ku bi hevre şerê li
dijî DAÎŞê bikin. Piştre jî bi hevre li
Kurdistanê bi taybetî wan bajarên
zerar dîtine ava bikin; weke Şengal,
Kobanê, derdora Mûsilê û deverên
din.
Bi giştî dikarim bêjim ku bi hêviya
saleke din û berdewam kurd
beşdarî civînên Munîhê û hemû
wan konferans û Kongreyan
bikin; bi yek dengî, yek helwestî û
yekrengî deng û hawar û daxwaza
gelê xwe bigihînin cîhanê. Ez bawer
im, di demek nêzîk de hêza kurdan
a leşkerî dikare di nava NATO de
roleke girîng bileyîze û herwisa di
biryara guherîna cîhanê de jî wê me
gotina xwe a giring hebe.
E
ARMANC AGÎD NÊRWEYÎ
57
E
58
E
SONDERANGEBOT
HAARTRANSPLANTATION IN ISTANBUL
2150€
alles inkl.**
12 Jahre Erfahrung
TÜV geprüfte Klinik
20 Jahre Garantie
** alles-inkl. Angebot beinhaltet:
KEÇELÎ MERIV NEŞAD DIKE, LÊ POR BEXTEWAR !!!
ÇANDINA PORÊ ÊDÎ GELLEK HÊSAN E !!!
HÛN DÊ BIBIN DOSTÊN NEYNIKAN !!!
Haartransplantation bis zu 4500 Grafts mit FUE
Hertişt di nav de, 2150,-Euroyî
Flug Ticket von Berlin nach Istranbul hin-zurück
Bilêta balafirê (Stenbol, çûyîn û hatin)
Zwei Übernachtung im 4* Hotel inkl. Frühstück
Tedawî (Heta 4.500 kokên porê / 10.000 mûyên porê)
VIP Transfer zwischen Flughafen-Hotel-Klinik
Otêl ( 2 şev razan/3 roj. Tevî taştê )
Dolmetscher, Untersuchungen, Haaranalyse
Ragihandin ( Balafirgeh - Nexweşxane - Otêl - Balafirgeh )
Kelûmelên bêslîkirin û lêmêzekirina porê
( Şampûanên taybet û losyon )
Berlin Kontakt: 0176 329 14 209
030 405 27 406 - 0157 850 98 302
Jetzt Kostenlose
Beratung
anfordern!
HarMED Handelsunternehmen UG & Co. KG Arons Str. 71 * 12057 Berlin
59
E
NÛ VEBÛ !!!
Di bin rêveberîya Etem Bingöl de
û bi ezmûna salan xwaringeha we ya nû !
Kêfa kebabên li ser ocaxê li cem me bijîn !
Goştê berxan, mirîşkan, masî, hemû cureyên kebabê,
araq û şêrînahîyên piştî xwarinê...
TeltFax: 030 / 611 077 23
Öffnungszeiten: Mo.-So. von 10.00 bis 05.00 Uhr
60

Cinedom

Transkript

Benzer belgeler

Atasözleri - Gotinen Mezinan

Untitled - Nivîskar

N° 56 - Institut kurde de Paris

kovara marksista kurdî kovara marksista kurdî

In-Line Filter Instructions

Referat für Bildung und Sport