docgirişimcilik dersinin etkililiğinin değerlendirilmesi
download 
Şikayet Transkript
girişimcilik dersinin etkililiğinin değerlendirilmesi
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED) GİRİŞİMCİLİK DERSİNİN ETKİLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ HAZIRLAYAN Ertuğrul BERK ANKARA – 2009 MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ...........................................................................................000 KAYNAK KİTAPLAR DİZİSİ . ........................................................................................000 Tüm hakları saklıdır. İçerikle ilgili alıntılar, kaynak gösterilerek kullanılabilir. Kitap, çoğaltma araçları, optik araçlar vb. yöntemlerle çoğaltılamaz. Grafik Kapak Redakte : Hüseyin MUTLUCAN : Hüseyin MUTLUCAN : ISBN: T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı GMK Bulvarı No: 109 (06570) Maltepe-ANKARA Tel: 0 312 230 36 44-230 39 26-231 69 60 Faks: 0 312 231 62 05 e-posta: [email protected] İnternet adresi: www.meb.gov.tr “En mühim ve feyizli vazifelerimiz millî eğitim işleridir. Millî eğitim işlerinde mutlaka muzaffer olmak lazımdır. Bir milletin hakikî kurtuluşu ancak bu suretle olur. Eğitimdir ki bir milleti ya özgür, bağımsız, şanlı ve yüce bir toplum halinde yaşatır ya da onu köleliğe ve yoksulluğa iter.” Mustafa Kemal ATATÜRK SUNUŞ Eğitim, çok yönlü kalkınmanın temel araçlarından biridir. Çağımız teknolojisi çok hızlı bir gelişme ve değişim içerisindedir. Ülkemizin küreselleşme sürecine ve bilgi toplumuna uyum sağlaması, ulusal rekabet gücünün geliştirilmesi, işsizlikle mücadele ve sosyal refah düzeyinin yükseltilmesi bakımından eğitim sisteminin, iş gücü piyasasının talep ettiği nitelik ve nicelikte iş gücünü yetiştirecek durumda olması büyük önem taşımaktadır. Birey ile iş arasındaki uyumu sağlama süreci olan mesleki eğitimin etkinliğini koruyabilmesi için, iş hayatındaki yeniliklere karşı duyarlı olması gerekmektedir. Avrupa Birliği ile bütünleşme sürecini yaşadığımız günümüzde, mesleki eğitim sistemimizin global bir yapıya kavuşturularak dünya standartlarına çıkarılması ve istihdama yönelik olması sağlanmalıdır. Bu sebeple öğretim programlarının hazırlanmasında ve içeriğinin belirlenmesinde çağımızın değişen teknolojik ortamı ve iş hayatının talepleri dikkate alınarak eğitim-istihdam dengesinin sağlanması son derece önem taşımaktadır. Mesleki ve teknik ortaöğretim okullarından mezun olan öğrencilerin, mezuniyet sonrası kendi iş yerlerini kurmaları ve müteşebbis olabilmeleri konusunda Girişimcilik dersi içeriğinin ne derecede yeterli olduğunu belirlemek ve sorunun çözümüne yönelik öneriler geliştirmek amacıyla “Girişimcilik Dersinin Etkililiğinin Değerlendirilmesi” araştırması yapılmıştır. Araştırmanın gerçekleşmesinde belirttikleri görüşler ve yaptıkları değerlendirmelerle katkıda bulunan örneklem kapsamındaki okulların yönetici, öğretmen ve öğrencilerine, araştırmanın tasarlanması, verilerin toplanması, işlenmesi ve yorumlanmasında emeği geçen koordinatör Ali AYTAŞ’a, grafik-düzenleme ve kapak çalışmaları için Hüseyin MUTLUCAN’a ve katkıda bulunan diğer ilgililere teşekkür eder, araştırmanın mesleki ve teknik eğitim sistemine katkıda bulunmasını temenni ederim. Dr. Halil Rahman AÇAR EARGED Başkanı ii ÖNSÖZ Ülkemizin kalkınması açısından bireylerin, iş hayatının ve toplumun ihtiyaçlarına göre eğitilmeleri, eğitildikleri mesleklerde istihdam edilmeleri ve kendi mesleki alanlarında girişimci bir ruha sahip olmaları, bu ruh ve yeterliliklerle kendi iş alanlarını yaratmaları ve müteşebbis olmaları ülke ekonomisi açısından önem taşımaktadır. Girişimcilik Dersinin Etkililiğinin Değerlendirilmesi araştırmasında mesleki ve teknik ortaöğretim okullarından mezun olan öğrencilerin, mezuniyet sonrası kendi iş yerlerini kurmaları ve müteşebbis olabilmeleri konusunda Girişimcilik dersi içeriğinin yeterliliği incelenmiştir. Çalışmanın, mesleki ve teknik ortaöğretim okullarında okuyan öğrencilerin, mezuniyet sonrası başarılı birer müteşebbis olabilmeleri için, Girişimcilik dersinin verimliliğinin arttırılması ve gerekli önlemler konusunda mevcut uygulamalara ışık tutması beklenmektedir. Girişimcilik Dersinin Etkililiğinin Değerlendirilmesi araştırması ile mesleki ve teknik ortaöğretim okullarındaki yönetici, öğretmen ve mezunların görüşleri alınarak Girişimcilik dersinin piyasa koşullarına ne derecede uygun olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Türkiye genelinde örneklem kapsamına alınan 14 il ve 42 okulda toplam 336 yönetici ve öğretmen ile 840 mezuna uygulanmak üzere Form-I ve Form-II anketleri geliştirilmiştir. Örneklem guruplarına uygulanan anketler yoluyla elde edilen veriler SPSS ile işlenerek araştırma raporu hazırlanmıştır. Araştırmanın yapılmasını talep eden ve gerçekleştirilmesinde yardımlarını esirgemeyen Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne, anketlerin uygulanmasında yardımcı olan örneklem kapsamındaki okulların yönetici, öğretmen ve öğrencilerine teşekkürlerimizi sunar, araştırmanın mesleki ve teknik ortaöğretim öğrencilerine faydalı olmasını dileriz. EARGED Araştırma Şubesi iii İÇİNDEKİLER SUNUŞ .......................................................................................................................................ii ÖNSÖZ......................................................................................................................................iii İÇİNDEKİLER..........................................................................................................................iv TABLOLAR..............................................................................................................................vi BİRİNCİ BÖLÜM GİRİŞ.......................................................................................................................................... 1 1.1. Araştırmanın Problemi.................................................................................................... 1 1.2. Araştırmanın Amacı........................................................................................................ 6 1.3. Araştırmanın Önemi .......................................................................................................6 1.4. Araştırmanın Sınırlılıkları............................................................................................... 9 1.5. Araştırmanın Sayıltıları .................................................................................................. 9 1.6. Kısaltmalar....................................................................................................................10 İKİNCİ BÖLÜM ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ ................................................................................................ 11 2.1. Araştırmanın Modeli.....................................................................................................11 2.2. Araştırmanın Evreni Ve Örneklemi..............................................................................11 2.2.1. Evren .....................................................................................................................11 2.2.2. Örneklem............................................................................................................... 15 2.3. Araştırmanın Veri Çözümleme Yöntemleri..................................................................18 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Kişisel bilgiler .......................................................................................................................... 19 3.1. Yönetici – Öğretmen ve Mezunların Kişisel Bilgi ve Görüşleri .................................. 19 3.1.1. Yönetici ve Öğretmenlerin Görev Yaptıkları İller ................................................ 19 3.1.2 Yönetici ve Öğretmenlerin Bağlı Olduğu Genel Müdürlükler ..............................20 3.1.3. Yönetici ve Öğretmenlerin Görev Türlerine Göre Dağılımları............................. 20 3.1.4. Yönetici ve Öğretmenlerin Mesleki Kıdemleri.....................................................21 3.1.5. Girişimcilik Dersi Programının Uygunluğu.......................................................... 21 3.1.6. Girişimcilik Dersi Konularının Yeterliliği ............................................................ 22 3.1.7. Mezunların Öğrenim Gördükleri İller................................................................... 22 3.1.8. Mezunların Okul Türleri ....................................................................................... 23 3.1.9. Mezunların Annelerinin Eğitim Durumu .............................................................. 23 3.1.10. Mezunların Babalarının Eğitim Durumu ............................................................ 24 3.1.11. Mezunların Ailelerinin Aylık Toplam Net Geliri ...............................................24 3.1.12. Mezunların Okul ve Bölüm Tercihlerindeki En Önemli Etkenler ......................25 3.1.13. Mezunların Okul ve Bölüm Tercihlerindeki En Önemli Sebepler......................25 3.1.14. Öğrencilerin Mezuniyet Sonrası Durumları........................................................ 26 3.1.15. Girişimcilik Dersi Programı................................................................................ 27 3.1.16. Girişimcilik Dersi Mevcut Program Yapısının Öğrencilerin Mezuniyet Sonrası Müteşebbis Olmalarına Etkisi ................................................................ 27 3.2. Okulda Alınan Eğitim ve Girişimcilik Dersinin Konularına Yönelik Görüşler ...........28 3.2.1. Dersin Verilmesi ve Fiziki Duruma İlişkin Yönetici – Öğretmen Görüşleri:.......28 3.2.1.1. Okulda Uygulanan Öğretme - Öğrenme Yöntemleri ...................................... 28 3.2.1.2. Ders Araç - Gereçleri...................................................................................... 29 3.2.1.3. Okulun Fiziki Kapasitesi ................................................................................. 30 3.2.2. Mezunların Okul Tercihlerine Yönelik Görüşleri:................................................30 3.2.2.1. Okul ve Bölüm Tercihi Öncesi Yönlendirme............................................... 30 iv 3.2.2.2. Tercih Öncesi Öğrencilerin Okul ve Bölüm Hakkındaki Bilgi Düzeyleri ... 31 3.3. Yönetici – Öğretmen ve Mezunların Girişimcilik Dersi Konularına Yönelik Görüşleri .......................................................................................................................32 3.3.1. Başarılı ve Uygulanabilir İş Fikri Özelliklerini Açıklama Yeterliliği .................. 32 3.3.2. İşletme Çeşitlerini Tanıtma Yeterliliği ................................................................. 33 3.3.3. İş Kurma Hazırlıklarını Açıklama Yeterliliği ....................................................... 34 3.3.4. İşin Kurulma Aşamalarını Kavratma Yeterliliği.................................................. 35 3.3.5. İşletmenin Ayakta Kalabilmesi İçin Gerekli Planlamaları Açıklama Yeterliliği.36 3.3.6. İşletme Kapasitesinin Geliştirilebilmesi İçin Gerekli planlamaları Açıklama Yeterliliği ............................................................................................................ 37 3.3.7. İş Hukuku İle İlgili Mevzuat Hükümlerini Kavratabilme Yeterliliği ................... 38 3.4. Yönetici – Öğretmen ve Mezunların Girişimcilik Dersinde Öğrencilere Kazandırılan Kişisel Özelliklere Yönelik Görüşleri..................................................... 39 3.4.1. Mücadele Ruhu ve Azim Kazandırma ..................................................................39 3.4.2. Sorumluluk ve Risk Alabilme Yeteneğini Kazandırma........................................40 3.4.3. Yaratıcılık ve Fırsatları Anlayabilme Yeteneğini Kazandırma.............................41 3.4.4. Planlı Çalışma ve Araştırma Yeteneğini Kazandırma ..........................................42 3.4.5. Takım Çalışması ve Başkalarına Güvenme Duygusu Kazandırma ......................43 3.4.6. İlişki İçerisinde Olduğu Kişilere Güven Verebilme Yeteneğini Kazandırma ......44 3.4.7. Eksikliğini Bilme ve Sınırlarını Görebilme Yeteneğini Kazandırma ...................45 3.4.8. Tavsiyelerden Yararlanabilme Yeteneğini Kazandırma .......................................46 3.4.9. Kendini Geliştirme Arzusu Kazandırma Yeterliliği ............................................. 47 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER .............................................................................................49 Özet........................................................................................................................................... 49 Sonuç ........................................................................................................................................ 50 Öneriler..................................................................................................................................... 54 EKLER ..................................................................................................................................... 55 KAYNAKÇA ...........................................................................................................................71 v TABLOLAR Tablo 2.2.1. Evren Tablosu ( Türkiye Geneli ) ......................................................................12 Tablo 2.2.2. Seçilen İller Bazında Genel Müdürlük Verileri ( Çalışma Evreni )...................13 Tablo 2.2.3. Genel Tablo ........................................................................................................ 14 Tablo 2.2.4. Anket Uygulanan İllerdeki Okulların / Adresleri / Telefon ve Fax Numaraları 15 Tablo 3.1.1. Yönetici ve Öğretmenlerin Görev Yaptıkları İller ............................................. 19 Tablo 3.1.2. Yönetici ve Öğretmenlerin Bağlı Olduğu Genel Müdürlükler........................... 20 Tablo 3.1.3. Yönetici ve Öğretmenlerin Görev Türlerine Göre Dağılımları.......................... 20 Tablo 3.1.4. Yönetici ve Öğretmenlerin Mesleki Kıdemleri..................................................21 Tablo 3.1.5. Girişimcilik Dersi Programının Uygunluğu....................................................... 21 Tablo 3.1.6. Girişimcilik Dersi Konularının Yeterliliği ......................................................... 22 Tablo 3.1.7. Mezunların Ortaöğretimi Okudukları İl Adı ...................................................... 22 Tablo 3.1.8. Mezunların Okul Türleri .................................................................................... 23 Tablo 3.1.9. Mezunların Annelerinin Eğitim Durumu ...........................................................23 Tablo 3.1.10. Mezunların Babalarının Eğitim Durumu............................................................24 Tablo 3.1.11. Mezunların Ailelerinin Aylık Toplam Net Geliri ..............................................25 Tablo 3.1.12. Mezunların Okul ve Bölüm Tercihlerindeki En Önemli Etkenler .....................25 Tablo 3.1.13. Mezunların Okul ve Bölüm Tercihlerindeki En Önemli sebepler ..................... 26 Tablo 3.1.14. Öğrencilerin Mezuniyet Sonrası Durumları....................................................... 26 Tablo 3.1.15. Girişimcilik Dersi Program Yapısının Piyasa Gerçeklerine Uygunluğu ........... 27 Tablo 3.1.16. Girişimcilik Dersi Mevcut Program Yapısının Öğrencilerin Mezuniyet Sonrası Müteşebbis Olmalarına Etkisi ..................................................................................... 28 Tablo 3.2.1.1. Okulda Uygulanan Öğretme – Öğrenme Yöntemlerinin Yeterliliği................. 29 Tablo 3.2.1.2. Okuldaki Ders Araç - Gereçlerinin Yeterliliği.................................................. 29 Tablo 3.2.1.3. Okulun Fiziki Kapasitesinin Yeterliliği ............................................................ 30 Tablo 3.2.2.1. Okul ve Bölüm Tercihleri Öncesi Öğrencilere Yapılan Yönlendirme..............31 Tablo 3.2.2.2. Tercih Öncesi Öğrencilerin Okul ve Bölüm Hakkındaki Bilgi Düzeyleri ........31 Tablo 3.3.1. Başarılı ve Uygulanabilir İş Fikri Özelliklerini Açıklama Yeterliliği..................32 Tablo 3.3.2. Girişimcilik Dersinin İşletme Çeşitlerini Tanıtma Yeterliliği..............................33 Tablo 3.3.3. Girişimcilik Dersinin İş Kurma Hazırlıklarını Açıklama Yeterliliği ...................34 Tablo 3.3.4. Konuların İşin Kurulması Aşamalarını Kavratma Yeterliliği .............................. 35 Tablo 3.3.5. İşletmenin Ayakta kalabilmesi İçin Gerekli Planlamaları Açıklama Yeterliliği..36 Tablo 3.3.6. İşletme Kapasitesinin Geliştirilebilmesi İçin Gerekli planlamaları Açıklama Yeterliliği..................................................................................................................................37 Tablo 3.3.7. İş Hukuku İle İlgili Mevzuat Hükümlerini Kavratabilme Yeterliliği .................. 38 Tablo 3.4.1. Öğrencilere Mücadelecilik ve Azim Kazandırma Yeterliliği .............................. 40 Tablo 3.4.2 Öğrencilere Sorumluluk ve Risk Alabilme Yeteneği Kazandırma Yeterliliği...... 41 Tablo 3.4.3. Yaratıcılık ve Fırsatları Anlayabilme Yeteneği Kazandırma Yeterliliği ............. 42 Tablo 3.4.4. Öğrencilere Planlı Çalışma ve Araştırma Yeteneği Kazandırma Yeterliliği ....... 43 Tablo 3.4.5. Öğrencilere Takım Çalışması ve Onlara Güvenebilme Duygusunu Kazandırma Yeterliliği ............................................................................................................. 44 Tablo 3.4.6. Öğrencilere İlişki İçerisinde Olduğu Kişilere Güven Verebilme Yeteneğini Kazandırma Yeterliliği ............................................................................................................. 45 Tablo 3.4.7. Öğrencilere Eksikliğini Bilme ve Sınırlarını Görebilme Yeteneğini Kazandırma Yeterliliği .............................................................................................................46 Tablo 3.4.8. Öğrencilere Tavsiyelerden Yararlanabilme Yeteneğini Kazandırma Yeterliliği.47 Tablo 3.4.9. Öğrencilere Kendini Geliştirme Arzusu Kazandırma Yeterliliği......................... 48 vi BİRİNCİ BÖLÜM GİRİŞ Araştırmanın bu bölümünde; mesleki ve teknik ortaöğretim okullarında okutulan Girişimcilik dersinin genel bir değerlendirmesini yaparak mezunların kendi işlerini kurmalarında dersin içeriğinin ne derecede yeterli olduğunun belirlenmesine yönelik olarak yapılan bu araştırmanın problemi, amacı, önemi, sınırlılık ve sayıltıları açıklanmakta, kullanılan başlıca terimlerin tanımları ve kısaltmalar yapılmaktadır. 1.1. Araştırmanın Problemi Bilim ve teknolojideki değişmelere paralel olarak iş dünyasının ihtiyaç duyduğu iş gücünün niteliklerinde de değişiklikler ortaya çıkmaktadır. Rekabet için mal ve hizmet üretiminde kalitenin artması ve verimliliğin yükseltilmesi, ülke ekonomileri için zorunlu hâle gelmektedir. Günümüzde, uygulanmakta olan piyasa ekonomisinin ihtiyaç duyduğu rekabetçi, pazar taleplerini karşılayacak vasıflı ve uyumlu, düşünme, algılama ve problem çözme yeteneği gelişmiş, teknoloji üretimine yatkın, yeni durumlara uyum sağlayabilen, beceri düzeyi yüksek insan kaynağının yetiştirilmesi, ülkemizin kalkınma hızının yükseltilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Ülkemizin kalkınması açısından bireylerin, iş hayatının ve toplumun ihtiyaçlarına göre eğitilmeleri, eğitildikleri mesleklerde istihdam edilmeleri ve kendi mesleki alanlarında girişimci bir ruha sahip olmaları, bu ruh ve yeterliliklerle kendi iş alanlarını yaratmaları ve müteşebbis olmaları ülke ekonomisi açısından önem taşımaktadır. Girişimciliği net bir tanımın sınırları içine yerleştirmek oldukça zordur. İlk kez ortaçağda kullanılan bu kelimenin "entreprendre" kökünden geldiği ve "iş yapan" anlamını taşıdığı görülür. Bu tanım zaman içinde değişmiş, gelişmiş ve özellikle 20. yüzyılda daha çok risk alma, yenilikleri yakalama, fırsatları değerlendirme ve tüm bunların hayata geçirilme süreci olarak anlamlandırılmaya başlamıştır. Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi girişimcilik sadece kişinin kendi işini kurması değil, mevcut işini revize etmesi veya yeni 1 bir sektöre açılması olabilir. Örneğin yıllardır sektörde olan bir malın üretimine geçilmesi bir girişimcilik örneği değildir; fakat sektördeki diğer malı farklılaştırarak sunmak bir girişimciliktir. Girişimciler ise bu tanım doğrultusunda yenilik yapan, risk almaktan korkmayan, hızlı karar verebilen ve en önemlisi de yapacağı iş için kararlı ve azimli bir tutum sahibi olmalıdır. insankaynaklari.com’un Platin Dergisi ile beraber yaptığı ankette Türk toplumunun bir girişimcide olmasını beklediği özellikler şöyledir: Özellik % Risk Alabilme 10.80 Özgüven 09.43 Yaratıcılık 09.30 Liderlik 07.81 İletişim Becerileri 07.67 Organizasyon / Planlama Yeteneği 07.61 İkna Kabiliyeti 07.44 Doğru Ekibi Kurma 07.14 İnisiyatif Alabilme 05.93 Yöneticilik Becerileri 05.73 Kişisel Bağlantılar 04.95 Finans Bilgisi 04.66 Yeterli Sermaye 04.33 Sonuç Odaklılık 04.05 Profesyonel İş Deneyimi 03.13 Girişimcilik, yeni kaynaklarla, yeni teknolojilerle toplumu tanıştırdığı için önce kullanılmayan veya daha az kullanılan kaynaklar ekonomiye kazandırılır ve üretimde artış meydana gelir. Yeni açılan bir şirket veya yeniden yapılandırılan bir şirket ülkenin istihdam hacmini arttırır; bunun sonucunda da iktisadi kalkınma pozitif bir ivme kaydeder. Bir iş kurmanın ilk adımı iyi bir iş fikri oluşturmaktır. Bu iş fikrini kendiniz üretebilir, satın alabilir veya başka bir fikri değiştirerek kullanabilirsiniz. Bir girişimci adayı olarak kendi fikrini üretmek isteyenler için çeşitli yollar vardır; ama en kolay yapılabilecek olan yöntem çevreyi gözlemleyip insanların sorun veya ihtiyaçlarına karşılık 2 verebilecek ürünü düşünmek olacaktır. Bu konuda, gözlemlediğiniz çevre ile beyin fırtınası yaparak pek çok olasılık ortaya koyabilirsiniz. KOSGEB'in hazırladığı "Bir İş Fikri Kurmak” adlı çalışmada girişimcilere beyin fırtınası yöntemi dışında pek çok yöntem sunulmakta. İş fikrini bulduktan sonra önemli olan bir diğer olgu da hedef pazardır. Fikriniz ne olursa olsun bir aşamada pazar araştırması yapmanız gereklidir. Doğru zamanda ve doğru yerde olmayan bir fikir asla işe yaramaz. Örneğin; bundan çok değil üç yıl önce internet cafe açmak oldukça karlı bir işti; fakat sektör incelendiğinde bu fikrin şu an için hiç de uygun olmadığını görüyoruz. Hedef pazarın özelliklerini, artılarını, eksiklerini bilmek bize olası bir tersliği öngörme ve planları veya alternatifleri bu yapıda düzenleme şansını verir. Ülke Gelişimi Karşılaştırması Birleşmiş Milletler Gelişme Programı tarafından çok sayıda sosyal, ekonomik, eğitim ve politik faktörler göz önüne alınarak 2002 yılında yapılan İnsani Gelişim Endeksi'nde Türkiye, 173 ülke içinde 85'inci sıradadır. Türkiye eğitim, sağlık, gıda, kadın ve çocukların durumu ve okuryazarlık gibi göstergelerde Küba, Malezya, Libya ve Ermenistan'dan daha kötü performans göstermektedir ve Avrupa'da sadece Arnavutluk ve Moldavya'dan iyi konumdadır. 2000 yılında Türkiye GSMH'nın sadece % 0,6'sını Araştırma-Geliştirme'ye (Ar-Ge) harcarken, İsveç % 3,8'ini, Finlandiya % 3,3'ünü, Japonya % 3,1'ini, İsrail % 2,8'ini ve ABD % 2,7'sini harcamaktadır. Türkiye'yi karşılaştırdığımız ülkeler grubu içinde sadece Meksika Türkiye'den daha az kaynağı Ar-Ge için ayırırken, Güney Kore Türkiye'nin 4,5 katı, İrlanda ise 2,6 katı Ar-Ge'ye kaynak ayırmaktadırlar. Türkiye karşılaştırma yapılan ülkeler arasında % 30 ile en fazla genç nüfusa (0-14 yaş grubu) sahip iki ülkeden biridir (diğeri Meksika). Bu genç nüfusa rağmen işsizlerin çoğunluğu (%64) 30yaşın altındaki gençlerdir. Türkiye, eğitim konusunda sınıfta kalmıştır, çünkü okuma yazma bilmeme oranı yüksektir ve orta ve yüksek öğretimde eğitime katılan öğrenci oranları düşüktür. Türkiye'nin kişi başına eğitime ayırdığı kaynağın neredeyse İran ve Irak'ın ayırdığı kaynağın üçte biri olduğu göz önüne alınırsa bu başarısızlığın nedeni kolaylıkla anlaşılabilir. 3 Türkiye'de her büyüklükteki firmanın başlıca sorunlarından biri finansmandır. Türkiye'nin toplam ulusal kredi miktarı diğer ülkelerle karşılaştırıldığında çok düşük olduğu görülmektedir. Türkiye'de özel sektöre verilen ve bankalarca sağlanan kredilerin GSYİH içindeki payları karşılaştırma yapılan ülkeler arasında bir tek Meksika'dan iyidir. Yenilikçi ve teknolojiye dayalı firmaların gelişmesinin arkasındaki en büyük destek olarak görülen risk sermaye sektörü, Türkiye'de henüz emekleme sürecine dahi girememiştir. Kamu dengesindeki bozulmaya paralel ortaya çıkan kaynak arayışı, kendini artan vergi oranları olarak göstermiş ve Türkiye, son on yıllık süre zarfında, kamu gelirlerini önemli ölçüde artırmıştır. OECD'nin yayınladığı vergi istatistiklerine bakıldığında, 19952000 yılları arasında OECD ülkelerinin ortalama vergi yükü %36.1'den %37.4'e yükselirken, Türkiye'de hızlı bir artış yaşanmış ve vergi yükü aynı dönemde %22.6'dan %33.4'e yükselmiştir. 2001 yılı için toplam vergi gelirlerinin GSYİH içindeki oranı ele alındığında Türkiye'nin %35.8 ile OECD (%37.4) ve AB (%41.6) ortalamalarından daha düşük vergi yüküne sahip olduğu görülmektedir. Özet olarak, Türkiye'de vergi yükü ekonomik gerekçeleri gözetmeksizin sürekli artış göstermekte, buna karşılık mükellef sayısında bir gelişme yaşanmaması yatırımcılar açısından vergi ortamını içinde yaşanabilir olmaktan uzaklaştırmaktadır. Ayrıca, bütçe açıkları süreklilik kazanmış, kayıt dışı ekonomi büyümeye devam etmiş ve vergi sisteminin bir strateji çerçevesinde yeniden yapılandırılarak orta ve uzun vadeli ekonomik ve sosyal perspektiflerle uyumlu hale getirilmesi sürekli ertelenmiştir. Vergi öncesi kar üzerinden alınan ortalama kurumlar vergisi oranları açısından Türkiye'nin İngiltere ile aynı, ABD'den ise daha düşük vergi uyguladığı görülür. Türkiye'nin yarısı kadar kurumlar vergisi uygulayan İrlanda ve Hong Kong, şirket karlarından en az vergi alınan ülkelerdir. Gelir vergisi oranlarına gelince, kişi başına GSYİH'nın %28'inin vergi olarak ödendiği Türkiye, gelir vergisi uygulamayan Çin ve Hindistan'ın birinci olduğu sıralamada, 49 ülke arasında 40'ıncıdır. Türkiye'nin dolaylı vergiler yükü de OECD ve AB ülkelerine nispeten yüksektir. İşverenin zorunlu sosyal sigorta payına katkısının kişi başı GSYİH açısından Türkiye, bu oranın uygulanmadığı Çin ve Hindistan'ın 1. olduğu sıralamada, 49 ülke arasında 33'üncüdür. 4 Türkiye, çalışma yasaları, şirketlere yönelik mevzuatlarda yaşanan sorunlar ve bürokratik engeller yüzünden iş ve yatırım yapmaya uygunluk açısından kötü bir performansa sahiptir. İş ve yatırım yapmaya uygunluğu ölçen birçok istatistik çalışmasında Türkiye oldukça kötü bir performans göstermektedir. Örneğin, Ekonomist dergisinin endeksinde, 1996-2000 döneminde 60 ülke arasında yapılan iş ve yatırım yapmaya uygunluk değerlendirmesinde Türkiye 42'nci olmuştur. Bu oranın 2001-05 için yapılan tahmini senaryoda 46'ncılığa gerileyeceği tahmin edilmektedir. Benzer bir çalışma yapan Birleşmiş Milletler Ticaret ve Gelişme İşbirliği kurumunun endeksinde 1988-90 döneminde 112 ülke arasında 71'inci sırada olan Türkiye, 1998-2000 döneminde 137 ülke arasında 122'nci olmuştur. Bu endeksin ilk altı ülkesi sırasıyla şunlardır: Belçika, Lüksemburg, Hong Kong, İrlanda, İsveç ve Hollanda. Türkiye nüfusunun önemli bir girişimci potansiyeli olan kadınlar ve gençler girişimci olarak değerlendirilememektedir. Tüm işverenler arasında kadınların oranı % 3,3 gibi oldukça düşük bir orandır ve 30 yaşın altında bulunan gençlerin % 64'ü işsizdir. Girişimci sayısıyla ilgili ilginç bir bulgu, girişimci erkek ve kadınların oranlarıdır. Çıkış ve inişlere rağmen, kendi hesabına çalışan kadınlar toplam kendi hesabına çalışanların % 10'u civarındadır. Tüm işverenler içinde kadınların oranı ise % 3,3 gibi çok düşük bir orandır. Hem işverenleri, hem de kendi hesabına çalışanları girişimci diye düşünürsek Türkiye'de erkek girişimciler, kadın girişimcilerin 7 katıdır. Girişimciyi sadece işveren olarak tanımlayan uluslararası bir çalışmada bulunan 29 ülke sonuçlarına göre erkek girişimcilerin kadın girişimcilerin iki misli olduğu saptanmıştır. Bu tanıma göre Türkiye'de erkek girişimciler kadın girişimcilerin 29 katıdır. Türkiye genelinden şehirlerin girişimcilik performansına inildiğinde ise girişimcilik performansı en gelişkin olan illerin sadece İstanbul ve Kocaeli olduğu görülmektedir. Bu araştırmanın problemini, mesleki ve teknik orta öğretim okullarında okutulan Girişimcilik dersinin, mezunların kendi işlerini kurmalarına etkisinin değerlendirilmesi oluşturmaktadır. 5 1.2. Araştırmanın Amacı Bu araştırmanın genel amacı, mesleki ve teknik ortaöğretim okullarında okutulan Girişimcilik dersinin genel bir değerlendirmesini yaparak mezunların kendi işlerini kurmalarında dersin içeriğinin ne derecede yeterli olduğunun belirlenmesidir. Bu amaca ulaşmak için Girişimcilik dersinin etkiliği ile ilgili olarak: ¾ Mevcut program yapısı nasıldır? ¾ Konuların belirlenme yöntemleri nelerdir? ¾ Piyasa gerçeklerine uyumu nasıldır? ¾ Öğrenci aktivitelerine katkısı nelerdir? ¾ Mezunlar üzerindeki etkisi nelerdir? Sorularına cevap aranmıştır. 1.3. Araştırmanın Önemi Eğitim, çok yönlü kalkınmanın temel araçlarından biridir. Çağımız teknolojisi çok hızlı bir gelişme ve değişim içerisindedir. Ülkemizin küreselleşme sürecine ve bilgi toplumuna uyum sağlaması, ulusal rekabet gücünün geliştirilmesi, işsizlikle mücadele ve sosyal refah düzeyinin yükseltilmesi bakımından, eğitim sisteminin, iş gücü piyasasının talep ettiği nitelik ve nicelikte iş gücünü yetiştirecek durumda olması büyük önem taşımaktadır. Birey ile iş arasındaki uyumu sağlama süreci olan mesleki eğitimin etkinliğini koruyabilmesi için, iş hayatındaki değişme ve yeniliklere karşı duyarlı olması gerekmektedir. Avrupa Birliği ile bütünleşme sürecini yaşadığımız günümüzde, mesleki eğitim sitemimizin global bir yapıya kavuşturularak dünya standartlarına çıkarılması ve istihdama yönelik olması sağlanmalıdır. Bu sebeple öğretim programlarının hazırlanmasında ve içeriğinin belirlenmesinde çağımızın değişen teknolojik ortamı ve iş hayatının talepleri dikkate alınarak eğitim-istihdam dengesinin sağlanması son derece önem taşımaktadır. Özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde girişimciliğin oynadığı rol çok daha büyüktür. Girişimcilik Türkiye’de yeni bir kavram olması sebebiyle pek fazla ilerleme göstermemektedir. Aşağıda görülen tablo söz konusu ülkelerdeki her 100 yetişkin 6 içindeki girişimci oranını sunmaktadır ve TUSİAD tarafından GEM (2001) ve DİE verilerinden derlenmiştir. Türkiye 4.6 Japonya 5.1 İsrail 6.0 İngiltere ABD 7.7 11.7 İrlanda 12.0 G. Kore Meksika 15.0 18.7 Görüldüğü gibi Türkiye’de bu oran, her fırsatta girişimci bir toplum olmadığını söyleyen Japonya’dan bile daha düşüktür. Avrupa Birliği ülkelerinde de girişimcilik henüz istenilen boyuta gelememiş ve ABD’nin gerisinde kalmıştır. Bu sebeple 10 yıllık bir dönemi kapsayan, istihdam, ekonomik reform ve toplumsal uyum hedefiyle Lizbon Stratejisi olarak bilinen bir plan hazırlamıştır. Diğer istatistiklere bakıldığında özellikle işsizliğin yoğun olarak görüldüğü Güney Amerika ve Latin ülkelerinde girişimcilik oranlarının yüksek olduğu görülmektedir. Bu tür ülkelerdeki insanlar istihdam azlığı nedeni ile kendi işlerini kurmak istemektedirler. Türkiye de işsizliğin yoğun ülkeler statüsünde iken girişimcilik oranının bu kadar düşük olması ilginç bir durumdur. Psikolog ve sosyologlar bu durumu Türkiye'nin kültür konteksine bağlamakta ve Türk toplumunun risk almaktansa, memurluk gibi garantili ve stabil işleri tercih etmelerine bağlamaktadırlar. AB üyeliğine hazırlanan Türkiye’nin de kişi başına düşen gelir düzeyini ve istihdam oranını artırmak için bu çeşit bir plana ve bir takım reformlara ihtiyaç duyduğu bir gerçektir. Bu sebeple Türkiye genelinde pek çok kurum oluşturulmuş ve Türkiye’deki girişimcileri veya girişimci adaylarını desteklenmeye ve girişimcilik özellikle gençler arasında özendirilmeye başlanmıştır. TUSİAD, AIESEC, KOSGEB gibi sivil toplum örgütlerinin düzenledikleri kongreler bu kavramın önemsenmeye başlandığının belki de en iyi örnekleridir. Girişimciliğin sadece bireysel olarak değil kurumsal anlamda da gerek ülkeye gerekse şirkete çok büyük faydaları vardır. Yerel bir şirket distribütorluk veya franchising yolu ile hem uluslararasılaşma sürecine adım atabilir hem de rasyonel bir yatırım olması kaydı ile şirketinin cirosunda gözle görülebilir bir artış sağlayabilir. Ülkemizin dünyadaki gelişmeye en açık 10 pazardan biri olması ve henüz çok fazla keşfedilmemiş olması, gerek franchise veren gerekse alan açısından oldukça açık bir iş alanı yaratmaktadır. İlk bakışta oldukça göz korkutan bu tablo kesinlikle imkansız değil. Ülkemizde şu anda alanında lider pek çok kuruluş bu aşamalardan geçerek bir marka 7 oldular. Ernst & Young International'ın 17 yıldır, dünya çapında gerçekleştirdiği 'Dünyada Yılın Girişimcisi Yarışması'nın (World Entrepreneur Of The Year) Monte Carlo'da düzenlenen 18. yarışması bu açıdan dünya çapında zengin örneklerle dolu. Örneğin yarışmaya ABD'yi temsilen katılan Whole Foof Market şirketi küçük bir bakkalken, bu zorlu süreçleri atlatarak, yıllık cirosu 3 milyon dolar olan dünyanın en büyük doğal ve organik gıda üreticisi haline geldi. Yarışmanın birincisi olan Filipinli Tony Tan Caktiong ise fast food zinciri Jollibee Foods'u 1975'te kurduğu bir dondurma mağazasından, 988 tane restauranta sahip ülkenin en büyük hızlı yemek firması haline getirmesi Harvard'da örnek olay olarak okutulmaktadır. Girişimcilik işsizlik sorununa önemli bir çözüm olanağı sunduğu gibi ekonomik büyümenin de dinamosudur. Girişimci, ekonomik kaynakların düşük üretkenlik alanlarından yüksek alanlara aktarılma sürecinde baş aktördür; çünkü üretim kaynaklarını yeni bir tarzda birleştirerek kullanılmayan üretim faktörlerinin kullanılmasını sağlar; ama daha önemlisi kullanılmakta olan üretim araçlarının ve mevcut girdilerinin değişik şekillerde kullanımı ile üretimi artırır. Girişimci yeni düşüncelerin yaratılması, yayılması ve uygulamasını hızlandırır, ayrıca yeni endüstrilerin doğmasına yol açar; teknolojileri kullanan sektörlerde verimliliği artırır ve hızla büyüyen sektörler yarattığı için ekonomik büyümeyi hızlandırır. 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ile bilim ve teknolojideki gelişmelerin eğitim-öğretim kurumlarında etkili bir şekilde öğrencilere kazandırılması görevi Milli Eğitim Bakanlığına verilmiştir. Yapılacak bu çalışma ile girişimcilik dersinin yeterliliği ile derse yönelik öğretmen, mezun ve işletmecilerin derse yönelik beğenileri, eleştirileri ve katkıları ortaya konacaktır. Milli Eğitim Bakanlığı, bu araştırma bulguları ışığında belirlenecek önerilerden faydalanacaktır. 8 1.4. Araştırmanın Sınırlılıkları 1. Araştırma mesleki ve teknik ortaöğretim okullarında okutulan GİRİŞİMCİLİK dersi ile sınırlıdır. 2. Araştırma mesleki ve teknik ortaöğretim okullarında görev yapmakta olan öğretmen, yönetici ve bu okulların mezunları ile sınırlıdır. 1.5. Araştırmanın Sayıltıları 1. Araştırma kapsamına alınan okullarda GİRİŞİMCİLİK dersinin, mezunların kendi işlerini kurmaları konusunda yeterliliğinin değerlendirilmesine yönelik anketlerin uygulanması için örneklem gruplarına seçilen yönetici - öğretmen ve mezunlar evreni temsil etmekte ve onların görüş ve değerlendirmelerini yansıtmaktadır. 2. Yönetici - öğretmen ve mezunlar için uzman görüşü alınarak ve alanda test edilerek hazırlanan anket formları, cevaplandırılması amaçlanan sorularla ilgili verileri toplamaya uygundur. 3. Yönetici - öğretmen ve mezunlar anketi ile GİRİŞİMCİLİK dersinin, mezunların kendi işlerini kurmaları konusunda yeterliliğinin değerlendirilmesinin yapılmasında kullanılan dörtlü ölçek eşit aralık ölçeği olarak kabul edilmiştir. 9 1.6. Kısaltmalar AB : Avrupa Birliği ATL : Anadolu Teknik Lise AML : Anadolu Meslek Lisesi ÇPL : Çok Programlı Lise EML : Endüstri Meslek Lisesi ETÖ : Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü KML : Kız Meslek Lisesi KTÖ : Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü MEB : Millî Eğitim Bakanlığı MEGEP : Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi TML : Ticaret Meslek Lisesi MYO : Meslek Yüksekokulu TTÖ : Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü TML : Ticaret Meslek Lisesi MYO : Meslek Yüksekokulu ÖSYM : Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi METARGEM : Mesleki ve Teknik Eğitim Araştırma ve Geliştirme Merkezi EARGED : Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı OECD : Avrupa Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü KOSGEP : Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme GSYİH : Gayri Safi Yurtiçi Hasıla AR-GE : Araştırma - Geliştirme TUSİAD : Türkiye Sanayicileri ve İş Adamları Derneği AIESEC : Türkiye İktisadi ve Ticari İlimler Talebeleri Staj Komitesi 10 İKİNCİ BÖLÜM ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ Bu bölümde, Mesleki ve teknik ortaöğretim okullarında okutulan Girişimcilik dersinin, genel bir değerlendirmesini yaparak mezunların kendi işlerini kurmalarında dersin içeriğinin ne derecede yeterli olduğunun belirlenmesine yönelik olan araştırmanın modeli, evren ve örneklemi, veri kaynakları, verilerin nasıl elde edildiği, verilerin işlenmesi ve araştırmada kullanılan istatistik teknikleri açıklanmaktadır. 2.1. Araştırmanın Modeli Araştırmada, Mesleki ve teknik ortaöğretim okullarında okutulan Girişimcilik dersinin, mezunların kendi işlerini kurmalarına etkisinin değerlendirilmesiyle ilgili olarak mesleki ve teknik ortaöğretim okullarında görev yapmakta olan öğretmen, yönetici ve bu okullardan mezun olan öğrencilerin girişimcilik dersinin, mezunların kendi işlerini kurmaları konusundaki yeterliliğine yönelik görüş ve değerlendirmeleri iki ayrı anket formu ile alınmıştır. Bu nedenle araştırma betimsel nitelikte bir çalışmadır. 2.2. Araştırmanın Evreni Ve Örneklemi Bu araştırmanın iki ayrı evreni ve bu evrenleri temsil eden biri diğerinden bağımsız iki örneklem grubu vardır. 2.2.1. Evren Bu araştırmanın birinci evrenini, mesleki ve teknik orta öğretim okullarından; Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapmakta olan 35.519 öğretmen ve 2.796 okul yöneticisi, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapmakta olan 16.943 öğretmen ve 1.519 okul yöneticisi, Ticaret Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapmakta olan 16.192 öğretmen ve 838 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Araştırmanın ikinci evrenini ise mesleki ve teknik ortaöğretim okulları mezunları oluşturmaktadır. 11 Tablo 2.2.1:Evren Tablosu ( Türkiye Geneli ) Genel Müdürlük Yönetici sayıları Öğretmen sayıları Mesleki Teknik Eğitim Mezun Sayıları (Türkiye Geneli) 2003-2004 2004-2005 2005-2006 Erkek Teknik Öğretim 2.796 35.519 1.519 16.943 838 16.192 5.153 68.654 genel müdürlüğü Kız Teknik Öğretim genel müdürlüğü Ticaret Turizm Öğretim 232.268 211.323 genel müdürlüğü Toplam 12 678.810 235.219 Tablo 2.2.2:Seçilen İller Bazında Genel Müdürlük Verileri ( Çalışma Evreni ) Erkek Teknik Öğretimi Genel Müdürlüğü Kız Teknik Öğretimi Genel Müdürlüğü Ticaret Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü İller Öğretmen Kurum Seçilen Öğretmen Kurum Seçilen Öğretmen Kurum Seçilen Sayıları Sayıları Okul Sayıları Sayıları Okul Sayıları Sayıları Okul sayısı sayısı sayısı Adana Antalya Erzurum Van İzmir Muğla Gazi Antep Şanlı Urfa Ankara Konya İstanbul Çanakkale Kastamonu Trabzon 1186 49 1 398 9 1 309 13 1 610 26 1 446 10 1 535 28 1 304 19 1 130 5 1 189 8 1 132 10 1 95 4 1 78 5 1 2175 107 1 1081 24 1 1053 52 1 327 22 1 261 8 1 312 17 1 443 23 1 142 4 1 221 10 1 221 13 1 158 7 1 67 5 1 2909 126 1 2068 30 1 1410 47 1 1058 61 1 390 17 1 353 23 1 4031 164 1 2244 57 1 2706 100 1 286 19 1 139 8 1 186 9 1 228 19 1 160 8 1 116 8 1 527 25 1 219 8 1 218 12 1 13 Tablo 2.2.3:Genel Tablo Evren İller Adana Antalya Erzurum Van İzmir Muğla G.Antep Ş.Urfa Ankara Konya İstanbul Çanakkale Kastamonu Trabzon Toplam Örneklem Meslek Dersleri Öğretmen Sayısı Kurum Sayısı Seçilen Okul Sayısı* Yönetici – Öğretmen** Mezun*** 1893 71 3 24 60 1591 64 3 24 60 623 32 3 24 60 305 19 3 24 60 4309 183 3 24 60 900 47 3 24 60 806 37 3 24 60 446 25 3 24 60 6387 203 3 24 60 1801 101 3 24 60 8981 321 3 24 60 611 36 3 24 60 504 35 3 24 60 964 40 3 24 60 30121 1214 42 336 840 NOT: *Seçilen Okul Sayısı : Seçkisiz yöntemle her ilden 3 (üç) ayrı genel müdürlükten 3 (üç) adet okul seçilmiştir. **Yönetici – Öğretmen: Seçkisiz yöntemle her okuldan 3(üç) yönetici ile (1 adet müdür, 2 adet müdür yardımcısı) 5 (beş) öğretmene anket uygulanacaktır (Evreni temsil eden öğretmenlerin büyük çoğunluğunun GİRİŞİMCİLİK DERSİ’ne girmeyeceği varsayılmıştır). ***Mezun: Seçkisiz yöntemle her okuldan 20 (yirmi) mezuna “Mezun Anketi” uygulanmıştır. 14 2.2.2. Örneklem Araştırma kapsamına alınan toplam 42 okuldan seçkisiz yöntemiyle seçilen 42 okul müdürü, 84 müdür yardımcısı ve 210 öğretmen, araştırmanın yönetici - öğretmen örneklemini oluşturmaktadır. Adı geçen okullardan mezun olan 840 öğrenci ise bu araştırmanın Mezun örneklemini oluşturmaktadır. Tablo 2.2.4: Anket Uygulanan İllerdeki Okulların / Adresleri / Telefon ve Fax Numaraları İller Adana Antalya Erzurum Van Seçilen Okullar İsmet İnönü Anadolu Teknik Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Seyhan Atatürk Kız Meslek Lisesi Çobanoğlu Ticaret Meslek ve And.Meslek lisesi Antalya Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Denizcilik Meslek L. Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi İ.İnönü KTL, AML, Kız Meslek Lisesi ve Kız Teknik Öğretim Olgunlaşma Ens Merkez N. Baki Saatçioğlu Ticaret Meslek Lisesi Atatürk Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Merkez Yenişehir Rıfkı Salim Burçak AKML ve KML Merkez Ticaret Meslek Lisesi Van Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi KTL, AKML ve Kız Meslek Lisesi Merkez Ticaret Meslek Lisesi Adresi İstiklal Mah. Ferit Celal Güven Cd. No:1/SEYHAN Telefon/Fax Tel:322 4359308 Fax: 322 4368999 Meydan Mh. 26 Sk. No: 3 Seyhan 01070 Cemalpaşa Mahallesi Ordu Caddesi Kapalı Spor Salonu Yanı. Seyhan Konya altı Cad. No:36 07050 Antalya Tel: 322-4327911 Fax: 322-4327912 Tel: 322 4533175 Fax: 322 4532718 Hüsnü Karakaş Mh. 3658 sk. Nu: 61 ANTALYA Tel : 0242 361 47 17 Faks: 0242 361 03 61 Emek Mh.Gazi Bulv 2175 Sk./Merkez/ Antalya 242 3255179 242 3251749 Kongre Cad Erzurum Anadolu Teknik Lise, Anadolu Mes. Lis, Teknik Lise Ve End. Mes. Lis Merkez/Erzurum Merkez Yenişehir Rıfkı Salim Burçak AKML ve KML/ Merkez. Menderes Cad. Esat Paşa Yokuşu ŞEREFİYE MAH.İRFAN BAŞTUĞ CAD. NO:45 VAN Tel: 0 442 213 44 22 Fax: 4422132680 KTL, AKML ve Kız Meslek Lisesi /Merkez Kazım Karabekir Cad. Merkez-Van 15 Tel: 2422443944/45/46 Fax: 242 2431345 442 2140963 442 2138945 4322163014 4322121290 432 2121475 432 2142051 İzmir Muğla G.Antep Ş.Urfa Mithatpaşa Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Cumhuriyet Nevvar Salih İşgören Anadolu Meslek ve Meslek Lisesi ve 100. Yıl K.T.Ö. Olgunlaşma Enstitüsü İzmir Konak Atatürk Ticaret Meslek Lisesi Muğla Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Muğla Anadolu Meslek ve Kız Meslek Lisesi Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Mehmet Rüştü Uze Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve E.M.L Fatih Kız Teknik, Anadolu Kız Meslek ve KML Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Şanlıurfa Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Merkez And.Kız Meslek ve Kız Mes.Lisesi Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Yenimahalle Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Mithatpaşa Cd. No:469 Küçükyalı/Konak Vasıf Çınar Bulvarı No:4 Alsancak KONAK - İZMİR 1143 Sk. No:70 Yenişehir Orhaniye Mah. Marmaris Bulvarı.Merkez/ Muğla Muğla Anadolu Meslek ve Kız Meslek Lisesi/Merkez Emirbeyazıt Mahallesi Cumhuriyet Caddesi No:2 Muğla/Merkez İnönü Cad. No:166 Şahinbey/Gaziantep 0232 243 24 44 2322441694 Tel:232.464 54 58 Fax:232.464 81 27 232 4335059 232 4595145 0 252 2141300 0 252 2143697 252 2143113 2522120459 0342 2311834 0342 2204600 Hürriyet Mah. Reşadiye Cad. NO:19 Şehitkâmil / GAZİANTEP Alleben Mah. Atatürk Bul. Öğretmenevi Bitişiği Şahinbey/Gaziantep Atatürk Bulvarı No: 6 63100/Merkez/Şanlıurfa 342 323 72 41 342 324 07 87 414 3131133 414 3165662 And.Kız Meslek ve Kız Mes.Lisesi/Merkez İpek Yol Ticaret Meslek Lisesi Binasi 3. Kat İVEDİK CAD. NO:25. Yenimahalle/Ankara 414 3154139 4143155388 312 3156274 312 3436336 342 2312656 342 2313688 Ankara Atatürk KTL, AML, Meslek Lisesi ve Terzilik Meslek Lisesi Çankırı cad. no:39/Ulus. Tel: 3114529 Fax: 3107883 Yenimahalle Ticaret Meslek Lisesi İvedik Cad. Pazar Durağı Yenimahalle/Ankara 312 3158070 3123151258 16 Konya İstanbul Çanakkale Kastamonu Trabzon Meram Anadolu Teknik Lisesi,Anadolu Meslek Lisesi,Teknik Lise,Endüstri Meslek Lisesi,YTEM ve İMEM İMKB Z.Hanım AKML ve Kız Meslek Lisesi MERAM Ticaret Meslek Lisesi Zeytinburnu Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Ortaköy Z.Hanım Kız Teknik, AKML ve KML. Kartal Hacı İsmail Gündoğdu Ticaret Meslek Lisesi Çanakkale Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Nedime Hanım KTL, AKML ve Kız Meslek Lisesi Çanakkale M.Akif Ersoy Ticaret Meslek Lisesi Kastamonu Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve E.M.L Merkez AKML ve Kız Meslek Lisesi Kastamonu Anadolu Ticaret Meslek Lisesi Trabzon Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi İMKB Anadolu Kız Meslek ve KML Trabzon Anadolu Ticaret Meslek Lisesi ÖĞRETMEN EVİ STADYUM ARKASI / Meram İMKB Z.Hanım AKML ve Kız Meslek Lisesi Akabe Mahallesi/ Karatay Pirebi Cad.Muhacir Pazarı Bitişiği Meram MERKEZEFENDİ MAH. G 75 SOKAK NO:15 34015/ Zeytinburnu Dereboyu cd. no:24 Ortaköy / İstanbul CUMHURIYET MAHALLESI ILKE SOKAK NUMARA:14 Cevatpaşa Mahallesi Stadyum Caddesi No 1 Merkez/Çanakkale Nedime Hanım KTL, AKML ve Kız Meslek Lisesi/Merkez Esenler Mahallesi Sadi Fenercigil Caddesi Çanakkale Saraçlar Mah.Devlet Hastanesi Yanı/Merkez/ Kastamonu AKML ve Kız Meslek Lisesi/Merkez. YALÇIN CAD. NO: 78 İNÖNÜ MAH. ATIŞ POLİGONU KARŞISI NO:153/Merkez/ TRABZON Yeni Cuma Mah. Adres Sokak. 61100 / Trabzon. İnönü Mahallesi Trabzonspor Bulvarı 17 0332 322 83 30 332 321 06 96 332 3228335 332 3228259 212-5474060 2125828441 Tel: 0212 261 42 01 216 4525802 216 4525802 286 2171204 286 2175062 286 2171263 286 2170910 0366 214 10 54 3662148781 366 2146498 366 2141451 462 2302346 462 2302347 Tel: 462 321 48 37 Fax: 462 326 48 88 462 2304145 462 2238747 2.3. Araştırmanın Veri Çözümleme Yöntemleri Verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistik teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada tespit edilen amaçlara yönelik toplanan veriler, bilgisayar ortamına aktarılmış ve gerekli istatistiksel çözümlemeler için SPSS 11.0 (The Statistical Packet for The Social Sciences) paket programından yararlanılmıştır. 18 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Kişisel bilgiler Araştırmanın bu bölümünde Milli Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda okutulmakta olan Girişimcilik dersinin, mezunlar üzerindeki etkinliğini tespit etmek amacıyla yapılan “ Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Okullarında Okutulan Girişimcilik Dersinin Etkililiğinin Değerlendirilmesi Araştırması”nda yer alan Yönetici – Öğretmen ve Mezunlara ait bulgular ve yorumlar yer almaktadır. 3.1. Yönetici – Öğretmen ve Mezunların Kişisel Bilgi ve Görüşleri 3.1.1. Yönetici ve Öğretmenlerin Görev Yaptıkları İller Tablo 3.1.1’de Yönetici ve öğretmenlerin görev yaptıkları illere göre dağılımı yer almaktadır. Araştırma kapsamına alınan illerde uygulanarak geçerli sayılan ve değerlendirilmeye alınan anketlere göre yönetici ve öğretmenlerin,% 7,3’ü Adana’dan, % 6,7’si Antalya’dan, %7,3’ü Erzurum’dan, % 6,7’si Van’dan, % 6,7’si İzmir’den, % 7,3’ü Muğla’dan, % 7,3’ü Gaziantep’ten, % 6,7’si Şanlıurfa’dan, % 7,3’ü Ankara’dan, 7,3’ü Konya’dan, 7,3’ü İstanbul’dan, 7,0’ı Çanakkale’den, 7,3’ü Kastamonu’dan,7,3’ü Trabzon’dan katılmıştır. Tablo 3.1.1: Yönetici ve Öğretmenlerin Görev Yaptıkları İller İller Adana Antalya Erzurum Van İzmir Muğla Gaziantep Şanlıurfa Ankara Konya İstanbul Çanakkale Kastamonu Trabzon Toplam 19 f 24 22 24 22 22 24 24 22 24 24 24 23 24 24 327 % 7,3 6,7 7,3 6,7 6,7 7,3 7,3 6,7 7,3 7,3 7,3 7,0 7,3 7,3 100 3.1.2 Yönetici ve Öğretmenlerin Bağlı Olduğu Genel Müdürlükler Tablo 3.1.2’de yönetici ve öğretmenlerin bağlı olduğu genel müdürlüklere göre dağılımı yer almaktadır. Araştırma kapsamına alınan yönetici ve öğretmenlerin,% 33,9’unun Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda,% 33’ünün Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda,% 32,7’sinin ise Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü’ne bağlı okullarda görev yaptıkları görülmektedir. Tablo 3.1.2: Yönetici ve Öğretmenlerin Bağlı Olduğu Genel Müdürlükler Genel Müdürlükler Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü Boş-Geçersiz Toplam f 111 108 107 1 327 % 33,9 33,0 32,7 0,3 100 3.1.3. Yönetici ve Öğretmenlerin Görev Türlerine Göre Dağılımları Yönetici ve öğretmenlerin görev türlerine göre dağılımları Tablo 3.1.3’de yer almaktadır. Araştırma kapsamına alınan yönetici ve öğretmenlerin,%7’sinin okul müdürü, % 26,3’ünün müdür yardımcısı ve % 66,4’ününde atölye ve meslek dersleri öğretmeni olarak görev yaptıkları görülmektedir. Tablo 3.1.3: Yönetici ve Öğretmenlerin Görev Türlerine Göre Dağılımları Görev Türleri Okul müdürü Müdür Yardımcısı Atölye-meslek Dersleri Öğretmeni Boş-Geçersiz Toplam 20 f 23 86 217 1 327 % 7,0 26,3 66,4 0,3 100 3.1.4. Yönetici ve Öğretmenlerin Mesleki Kıdemleri Tablo 3.1.4’de yönetici ve öğretmenlerin mesleki kıdemlerine göre dağılımları yer almaktadır. Tablo 3.1.4 incelendiğinde araştırma kapsamına alınan yönetici ve öğretmenlerin, % 6,4’ünün 5 yıl ve daha az,% 12,2’sinin 6 - 9 yıl arası,% 21,1’inin 10 - 14 yıl arası, % 34,6’sının 15 - 19 yıl arası ve % 25,4’ünün 20 yıl ve daha fazla süredir görev yaptıkları görülmektedir. Tablo 3.1.4: Yönetici ve Öğretmenlerin Mesleki Kıdemleri Derecelendirme Ölçütü 5 yıl ve daha az 6 - 9 yıl arası 10 - 14 yıl arası 15 - 19 yıl arası 20 yıl ve daha fazla Boş-Geçersiz Toplam f 21 40 69 113 83 1 327 % 6,4 12,2 21,1 34,6 25,4 0,3 100 3.1.5. Girişimcilik Dersi Programının Uygunluğu Girişimcilik dersinin mevcut programının uygunluğu Tablo 3.1.5’de yer almaktadır. Tablo 3.1.5’te yönetici ve öğretmenlere Girişimcilik dersinin mevcut programının uygun olup olmadığı sorulmuştur. Araştırma kapsamına alınan yönetici ve öğretmenlerin % 69,7’si “Evet girişimcilik dersinin mevcut programı uygundur” derken, %29,4’ü “Hayır ders programı uygun değildir” demişlerdir. Tablo 3.1.5: Girişimcilik Dersi Programının Uygunluğu Program Uygunluğu Evet Hayır Boş-Geçersiz Toplam 21 f 228 96 3 327 % 69,7 29,4 0,9 100 3.1.6. Girişimcilik Dersi Konularının Yeterliliği Girişimcilik dersinin konularının yeterliliği Tablo 3.1.6’da yer almaktadır. Tablo 3.1.6’da yönetici ve öğretmenlere girişimcilik dersinin konularının yeterli olup olmadığı sorulmuştur. Araştırma kapsamına alınan yönetici ve öğretmenlerin % 64,5’i girişimcilik dersinin konuları yeterli bulmuş, %34,6’sı ise girişimcilik dersinin konuları yeterli bulmamışlardır. Tablo 3.1.6: Girişimcilik Dersi Konularının Yeterliliği Konularının Yeterliliği Evet Hayır Boş-Geçersiz Toplam f 211 113 3 327 % 64,5 34,6 0,9 100 3.1.7. Mezunların Öğrenim Gördükleri İller Tablo 3.1.7’de mezunların öğrenim gördükleri illere göre dağılımı yer almaktadır. Araştırma kapsamına alınan illerde uygulanarak geçerli sayılan ve değerlendirilmeye alınan anketlere göre mezunların,% 6,4’ü Adana’dan, % 7,4’ü Antalya’dan, %7,4’ü Erzurum’dan, % 6,8’i Van’dan, % 6,8’i İzmir’den, % 7,3’ü Muğla’dan, % 7,2’si Gaziantep’ten, % 7,2’si Şanlıurfa’dan, % 7,4’ü Ankara’dan, %7,4’ü Konya’dan, %7,4’ü İstanbul’dan, %6,9’u Çanakkale’den, %7’si Kastamonu’dan,7,4’ü Trabzon’dan katılmıştır. Tablo 3.1.7: Mezunların Ortaöğretimi Okudukları İl Adı İller Adana Antalya Erzurum Van İzmir Muğla Gaziantep Şanlıurfa Ankara Konya İstanbul Çanakkale Kastamonu Trabzon Toplam 22 f 52 60 60 55 55 59 58 58 60 60 60 56 57 60 810 % 6,4 7,4 7,4 6,8 6,8 7,3 7,2 7,2 7,4 7,4 7,4 6,9 7,0 7,4 100 3.1.8. Mezunların Okul Türleri Mezunların, bitirmiş oldukları okul türlerine göre dağılımları Tablo 3.1.8’de yer almaktadır. Tablo 3.1.8 incelendiğinde araştırma kapsamına alınan mezunların,%34,1’inin endüstri meslek liselerinden, % 32,6’sının kız meslek liselerinden ve % 33,3’ününde ticaret meslek liselerinden mezun oldukları görülmektedir. Tablo 3.1.8: Mezunların Okul Türleri Okul Türleri Endüstri Meslek Lisesi Kız Meslek Lisesi Ticaret Meslek Lisesi Toplam f 276 264 270 810 % 34,1 32,6 33,3 100 3.1.9. Mezunların Annelerinin Eğitim Durumu Mezunların, annelerinin eğitim durumlarına göre dağılımları Tablo 3.1.9’da yer almaktadır. Tablo 3.1.9 incelendiğinde araştırma kapsamına alınan mezunların annelerinin, %10,5’inin okur-yazar olmadığı, %9,9’unun okur–yazar, %52,7’sinin ilkokul mezunu, %15,7’sinin ortaokul mezunu, %9,3’ünün lise veya dengi okul mezunu, %1,7’sinin ise yüksek okul- fakülte mezunu oldukları görülmektedir. Tablo 3.1.9: Mezunların Annelerinin Eğitim Durumu Annelerin Eğitim Durumu Okur -yazar değil Okur –yazar İlkokul mezunu Ortaokul mezunu Lise veya dengi okul mezunu Yüksek okul- fakülte mezunu Boş-Geçersiz Toplam 23 f 85 80 427 127 75 14 2 810 % 10,5 9,9 52,7 15,7 9,3 1,7 0,2 100 3.1.10. Mezunların Babalarının Eğitim Durumu Mezunların, babalarının eğitim durumlarına göre dağılımları Tablo 3.1.10’da yer almaktadır. Tablo 3.1.10 incelendiğinde araştırma kapsamına alınan mezunların babalarının, %2,3’ünün okur-yazar olmadığı, %5,4’ünün okur–yazar, %43,1’inin ilkokul mezunu, %22,5’inin ortaokul mezunu, %19,6’sının lise veya dengi okul mezunu, %6,2’sinin ise yüksek okul- fakülte mezunu oldukları görülmektedir. Tablo 3.1.10: Mezunların Babalarının Eğitim Durumu Babalarının Eğitim Durumu Okur -yazar değil Okur –yazar İlkokul mezunu Ortaokul mezunu Lise veya dengi okul mezunu Yüksek okul- fakülte mezunu Boş-Geçersiz Toplam f 19 44 349 182 159 50 7 810 % 2,3 5,4 43,1 22,5 19,6 6,2 0,9 100 3.1.11. Mezunların Ailelerinin Aylık Toplam Net Geliri Mezunların, ailelerinin aylık toplam net gelirlerine göre dağılımları Tablo 3.1.11’da yer almaktadır. Tablo 3.1.11 incelendiğinde araştırma kapsamına alınan mezunların ailelerinin%15’inin aylık toplam net gelirlerinin 436 YTL.(Asgari ücret) veya daha az, %25,5’sinin 500 YTL - 750 YTL, %23,5’inin 751 YTL - 1000 YTL%15,6’sının 1001 YTL- 1250 YTL%9,4’ünün 1251 YTL- 1500 YTL %10’unun 1500 YTL'den fazla gelirleri olduğu görülmektedir. 24 Tablo 3.1.11: Mezunların Ailelerinin Aylık Toplam Net Geliri Aylık Net Gelir 436 YTL.(Asgari ücret) veya daha az 500 YTL - 750 YTL 751 YTL - 1000 YTL 1001 YTL - 1250 YTL 1251 YTL - 1500 YTL 1500 YTL.'den fazla Boş-Geçersiz Toplam f 122 204 190 126 76 81 11 810 % 15,1 25,2 23,5 15,6 9,4 10,0 1,4 100 3.1.12. Mezunların Okul ve Bölüm Tercihlerindeki En Önemli Etkenler Mezunların, okul ve bölüm tercihlerindeki en önemli etkenler Tablo 3.1.12’de yer almaktadır. Araştırma kapsamına alınan mezunlara okul ve bölüm tercihlerindeki en önemli etkenler sorulmuştur. Mezunların %53,3’ü okul ve bölümlerini kendi istekleriyle tercih ettiklerini,%4’ü arkadaşlarının yönlendirmesi ile okul ve bölümlerini tercih ettiklerini, %31,9’u aile büyüklerinin yönlendirmesi ile okul ve bölümlerini tercih ettiklerini,%3’ü bu okul mezunlarının yönlendirmesi ile okul ve bölümlerini tercih ettiklerini,%7,9’u ise öğretmenlerimin yönlendirmesi ile okul ve bölümlerini tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Tablo 3.1.12: Mezunların Okul ve Bölüm Tercihlerindeki En Önemli Etkenler Etkenler Kendim Arkadaşlarım Aile büyüklerim Bu okul mezunları Öğretmenlerim Toplam f 432 32 258 24 64 810 % 53,3 4,0 31,9 3,0 7,9 100 3.1.13. Mezunların Okul ve Bölüm Tercihlerindeki En Önemli Sebepler Tablo 3.1.13’de mezunların, okul ve bölüm tercihlerindeki en önemli sebepler yer almaktadır. 25 Araştırma kapsamına alınan mezunlara okul ve bölüm tercihlerindeki en önemli sebepler sorulmuş ve mezunların %38’i “Bir yüksek öğretim kurumuna devam etmek istediğimden”,%42,3’ü “Mesleki ortaöğretim mezunu olarak daha kolay iş bulacağımı düşündüğümden”,%4,1’i “Mesleğimde tatminkar ücret alacağıma inandığımdan”,%14,8’i “Mesleğimle ilgili kendi iş yerimi kurmak istediğimden” demişlerdir. Tablo 3.1.13: Mezunların Okul ve Bölüm Tercihlerindeki En Önemli sebepler Sebepler Bir yüksek öğretim kurumuna devam etmek istediğimden Mesleki ortaöğretim mezunu olarak daha kolay iş bulacağımı düşündüğümden Mesleğimde tatminkar ücret alacağıma inandığımdan Mesleğimle ilgili kendi iş yerimi kurmak istediğimden Boş-Geçersiz Toplam f 308 % 38,0 343 42,3 33 120 6 810 4,1 14,8 0,7 100 3.1.14. Öğrencilerin Mezuniyet Sonrası Durumları Tablo 3.1.14’te öğrencilerin mezuniyet sonrası durumları yer almaktadır. Araştırma kapsamına alınan mezunlara, mezuniyet sonrası durumları sorulmuş ve mezunların %9,6’sı “Mesleğimle ilgili kendime ait bir işletme sahibiyim”, %37,2’si “Mesleğimle ilgili bir işte çalışıyorum”, %8,8’i “Mesleğimle ilgili olmayan bir işte çalışmıyorum”, %43,1’i ise “Çalışmıyorum” cevaplarını vermişlerdir. Tablo 3.1.14: Öğrencilerin Mezuniyet Sonrası Durumları Durum Mesleğimle ilgili kendime ait bir işletme sahibiyim. Mesleğimle ilgili bir işte çalışıyorum. Mesleğimle ilgili olmayan bir işte çalışmıyorum. Çalışmıyorum. Boş-Geçersiz. Toplam 26 f 78 301 71 349 11 810 % 9,6 37,2 8,8 43,1 1,4 100 3.1.15. Girişimcilik Dersi Programı Girişimcilik dersi program yapısının piyasa gerçeklerine uygunluğuna ait yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri Tablo 3.1.15’te yer almaktadır. Araştırma kapsamına alınan yönetici – öğretmen ve mezunlara, Girişimcilik dersi program yapısının piyasa gerçeklerine uygunluğu sorulmuş, yönetici – öğretmenlerin %59’u girişimcilik dersi programın yapısını piyasa gerçeklerine uygun bulurken mezunların % 73,6’sı Girişimcilik dersinin program yapısını piyasa gerçeklerine uygun bulmuşlardır. Tablo 3.1.15: Girişimcilik Dersi Program Yapısının Piyasa Gerçeklerine Uygunluğu Piyasa Gerçeklerine Uygunluk Evet Hayır Boş-Geçersiz Toplam Yönetici - Öğretmen f % 193 59,0 132 40,4 2 0,6 327 100 Mezun f 596 199 15 810 % 73,6 24,6 1,9 100 3.1.16. Girişimcilik Dersi Mevcut Program Yapısının Öğrencilerin Mezuniyet Sonrası Müteşebbis Olmalarına Etkisi Girişimcilik dersi mevcut program yapısının öğrencilerin mezuniyet sonrası müteşebbis olmalarına etkisine ait yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri Tablo 3.1.16’da yer almaktadır. Araştırma kapsamına alınan yönetici – öğretmen ve mezunlara, girişimcilik dersi mevcut program yapısının öğrencilerin mezuniyet sonrası müteşebbis olmalarına etkisi sorulmuş, yönetici – öğretmen’lerin %55’i ile mezunların % 65,7’si girişimcilik dersi mevcut program yapısının öğrencilerin mezuniyet sonrası müteşebbis olmalarına katkıda bulunduğunu belirtmişlerdir. 27 Tablo 3.1.16: Girişimcilik Dersi Mevcut Program Yapısının Öğrencilerin Mezuniyet Sonrası Müteşebbis Olmalarına Etkisi Müteşebbislik için etkilidir Evet Hayır Boş-Geçersiz Toplam Yönetici - Öğretmen f % 180 55,0 145 44,3 2 0,6 327 100 Mezun f 532 260 18 810 % 65,7 32,1 2,2 100 3.2. Okulda Alınan Eğitim ve Girişimcilik Dersinin Konularına Yönelik Görüşler Bu bölümde öğrencilerin okulda aldıkları eğitim ve girişimcilik dersinin konularına yönelik, yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine yer verilmektedir. 3.2.1. Dersin Verilmesi ve Fiziki Duruma İlişkin Yönetici – Öğretmen Görüşleri: Bu bölümde öğretme - öğrenme yöntemleri, ders araç – gereçleri, okulun fiziki kapasitesiyle ilgili olarak Yönetici – Öğretmen görüşlerine yer verilmektedir. 3.2.1.1. Okulda Uygulanan Öğretme - Öğrenme Yöntemleri Okulda uygulanan öğretme - öğrenme yöntemlerinin yeterliliğine ilişkin bulgular Tablo 3.2.1.1’de yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici ve öğretmenlerin; % 39,4’ü okulda uygulanan öğretme - öğrenme yöntemlerinin “Oldukça yeterli” olduğunu, %32,7’si “Kısmen yeterli” olduğunu, % 14,7’si “Çok yeterli” olduğunu, % 12,2’si “çok az yeterli” olduğunu belirtmişlerdir. Verilerin aritmetik ortalaması 3.57 ile “Oldukça” düzeyine yakın ve standart sapması 0.889’dur. Bu veriler ışığında okulda uygulanan öğretme - öğrenme yöntemlerinin oldukça yeterli olduğu söylenebilir. 28 Tablo 3.2.1.1: Okulda Uygulanan Öğretme – Öğrenme Yöntemlerinin Yeterliliği Derecelendirme Ölçütü Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Boş-Geçersiz Toplam f 0 40 107 129 48 3 327 Aritmetik Ortalama Standart Sapma % 0,0 12,2 32,7 39,4 14,7 0,9 100 3.57 0.889 3.2.1.2. Ders Araç - Gereçleri Okuldaki ders araç - gereçlerinin yeterliliğine ilişkin bulgular Tablo 3.2.1.2’de yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici ve öğretmenlerin; % 40,4’ü okuldaki ders araç - gereçlerinin oldukça yeterli olduğunu, %31,8’si “Kısmen yeterli” olduğunu, % 15,3’ü “Çok yeterli” olduğunu belirtmişlerdir. Verilerin aritmetik ortalaması 3.59 ile oldukça düzeyine yakın ve standart sapması 0.893’dür. Bu veriler ışığında okuldaki ders araç - gereçlerinin oldukça yeterli olduğu söylenebilir. Tablo 3.2.1.2: Okuldaki Ders Araç - Gereçlerinin Yeterliliği Derecelendirme Ölçütü Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Boş-Geçersiz f Toplam Aritmetik Ortalama Standart Sapma % 0,0 0,0 31,8 40,4 15,3 0,3 100 0 0 104 132 50 1 327 3.59 0.893 29 3.2.1.3. Okulun Fiziki Kapasitesi Okulun fiziki kapasitesinin yeterliliğine ilişkin bulgular Tablo 3.2.1.3’de yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici ve öğretmenlerin; % 36,1’i okulun fiziki kapasitesinin “Kısmen yeterli” olduğunu, %28,1’i “Oldukça yeterli” olduğunu, % 19’u “Çok az yeterli” olduğunu,%14,1’i “Çok yeterli” olduğunu belirtmişlerdir. Verilerin aritmetik ortalaması 3.33 ile kısmen düzeyinde ve standart sapması 1.016’dır. Bu veriler ışığında okulun fiziki kapasitesinin kısmen yeterli olduğu ve okulların fiziki kapasitelerinin yeterliliği konusunda sıkıntılar olduğu söylenebilir. Tablo 3.2.1.3: Okulun Fiziki Kapasitesinin Yeterliliği Derecelendirme Ölçütü Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Boş-Geçersiz Toplam Aritmetik Ortalama Standart Sapma f 8 62 118 92 46 1 327 % 2,4 19,0 36,1 28,1 14,1 0,3 100 3.33 1.016 3.2.2. Mezunların Okul Tercihlerine Yönelik Görüşleri: Bu bölümde öğrencilerin okullarını tercih etmelerinde etkilendikleri kişi ve yöntemlere yer verilmektedir. 3.2.2.1. Okul ve Bölüm Tercihi Öncesi Yönlendirme Okul ve bölüm tercihleri öncesi öğrencilere yapılan yönlendirmeye ilişkin bulgular Tablo 3.2.2.1’de yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde mezunların; % 30,4’ü okul ve bölüm tercihleri öncesi öğrencilere yapılan yönlendirmenin “Kısmen yeterli” olduğunu, %27,4’ü “Oldukça yeterli” olduğunu, % 19,6’sı “Çok az yeterli” olduğunu,%13,6’sı “Çok yeterli” olduğunu ve %8,6’sıda “Hiç yeterli” olmadığını belirtmişlerdir. Verilerin aritmetik ortalaması 3.18 ile kısmen düzeyinde ve standart sapması 1.155’dir. Bu veriler ışığında okul ve bölüm tercihleri öncesi öğrencilere yapılan yönlendirmenin kısmen yeterli olduğu ve yeterli düzeyde yönlendirmenin yapılamadığı söylenebilir. 30 Tablo 3.2.2.1: Okul ve Bölüm Tercihleri Öncesi Öğrencilere Yapılan Yönlendirme Derecelendirme Ölçütü Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Boş-Geçersiz Toplam Aritmetik Ortalama Standart Sapma f 70 159 246 222 110 3 810 % 8,6 19,6 30,4 27,4 13,6 0,4 100 3.18 1.155 3.2.2.2. Tercih Öncesi Öğrencilerin Okul ve Bölüm Hakkındaki Bilgi Düzeyleri Okul ve bölüm tercihleri öncesi öğrencilerin okul ve bölüm hakkındaki bilgi düzeylerine ilişkin bulgular Tablo 3.2.2.2’de yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde mezunların; % 34,7’si okul ve bölüm tercihleri öncesi öğrencilerin okul ve bölüm hakkındaki bilgi düzeylerinin “Kısmen” yeterli olduğunu, %22,5’i “Çok az” yeterli olduğunu, % 20,9’u “Oldukça” yeterli olduğunu,%11,6’sı “Çok” yeterli olduğunu ve %10’uda “Hiç” yeterli olmadığını belirtmişlerdir. Verilerin aritmetik ortalaması 3.02 ile kısmen düzeyinde ve standart sapması 1.142’dir. Bu veriler ışığında okul ve bölüm tercihleri öncesi öğrencilerin okul ve bölüm hakkındaki bilgi düzeylerinin kısmen yeterli olduğu ve okul ve bölümler hakkında yeterli düzeyde bilgi sahibi olmadıkları söylenebilir. Tablo 3.2.2.2: Tercih Öncesi Öğrencilerin Okul ve Bölüm Hakkındaki Bilgi Düzeyleri Derecelendirme Ölçütü f % Hiç 81 10,0 Çok az 182 22,5 Kısmen 281 34,7 Oldukça 169 20,9 Çok 94 11,6 Boş-Geçersiz 3 0,4 Toplam 810 100 Aritmetik Ortalama 3.02 Standart Sapma 1.142 31 3.3. Yönetici – Öğretmen ve Mezunların Girişimcilik Dersi Konularına Yönelik Görüşleri Bu bölümde yönetici – öğretmen ve öğrencilerin girişimcilik dersinin içeriğine yönelik görüşlerine yer verilmektedir. 3.3.1. Başarılı ve Uygulanabilir İş Fikri Özelliklerini Açıklama Yeterliliği Tablo 3.3.1’de Girişimcilik dersi konularının başarılı ve uygulanabilir bir iş fikrinin özelliklerini açıklama yeterliliğine sahip olup olmadığına ait yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 44’ü girişimcilik dersi konularının başarılı ve uygulanabilir bir iş fikrinin özelliklerini açıklamada “Oldukça” yeterli,% 36,4’ü “Kısmen” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %37,5’i “Oldukça” yeterli, %29,8’i “Kısmen” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.47 ve mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.42 ile kısmen düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.811, mezunların 1.021’dir. Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olmadığı (p=0,391, sd=1110) ve Girişimcilik dersi konularının başarılı ve uygulanabilir bir iş fikrinin özelliklerini açıklamada “Kısmen” yeterli olduğu konusunda aynı görüşü paylaştıkları söylenebilir. Tablo 3.3.1: Başarılı ve Uygulanabilir İş Fikri Özelliklerini Açıklama Yeterliliği Yönetici - Öğretmen Mezun Derecelendirme Ölçütü f % f % Hiç 2 0,6 36 4,4 Çok az 36 11,0 105 13,0 Kısmen 119 36,4 241 29,8 Oldukça 144 44,0 304 37,5 Çok 24 7,3 101 12,5 Boş - Geçersiz 0 0,0 23 2,8 Toplam 327 100 810 100 Aritmetik Ortalama 3.47 3.42 Standart Sapma 0.811 1.021 Xyö - Xm = 0.05 sd= 1110 p = 0,391 32 3.3.2. İşletme Çeşitlerini Tanıtma Yeterliliği Girişimcilik dersi konularının işletme çeşitlerini tanıtma yeterliliğine ait yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri Tablo 3.3.2’de yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmen’lerin % 41,6’sı girişimcilik dersi konularının işletme çeşitlerini tanıtmada “Kısmen” yeterli,% 38,5’i “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %32’si “Kısmen”, %31,6’sı “Oldukça” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.58 ile oldukça, mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.41 ile kısmen düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.799, mezunların 1.079’dur. Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olduğu (p=0,05, sd=1115) söylenebilir. Yönetici – öğretmenler girişimcilik dersi konularını işletme çeşitlerini tanıtmada “Oldukça” düzeyinde yeterli bulurken, mezunlar “Kısmen” düzeyinde yeterli bulmuşlardır. Tablo 3.3.2: Girişimcilik Dersinin İşletme Çeşitlerini Tanıtma Yeterliliği Derecelendirme Ölçütü Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Boş - Geçersiz Toplam Aritmetik Ortalama Standart Sapma Xyö - Xm = 0.17 sd= 1115 Yönetici - Öğretmen f % 0 0,0 0 0,0 136 41,6 126 38,5 42 12,8 1 0,3 327 100 3.58 0.799 p = 0,05* *P < 0.05 düzeyinde anlamlı fark vardır. 33 Mezun f % 5,4 12,6 32,0 31,6 16,0 2,3 100 44 102 259 256 130 19 810 3.41 1.079 3.3.3. İş Kurma Hazırlıklarını Açıklama Yeterliliği Tablo 3.3.3’te Girişimcilik dersi konularının iş kurma hazırlıklarını açıklama yeterliliğine sahip olup olmadığına ait yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 35,8’i Girişimcilik dersi konularının iş kurma hazırlıklarını açıklamada “Kısmen” yeterli,% 32,7’si “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %30,6’sı “Oldukça”, %30,5’i “Kısmen” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.27 ve mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.30 ile kısmen düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.960, mezunların 1.092’dir. Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olmadığı (p=0,634, sd=1112) ve Girişimcilik dersi konularının iş kurma hazırlıklarını açıklamada “Kısmen” yeterli olduğu konusunda aynı görüşü paylaştıkları söylenebilir. Tablo 3.3.3: Girişimcilik Dersinin İş Kurma Hazırlıklarını Açıklama Yeterliliği Yönetici - Öğretmen f % 8 2,4 64 19,6 117 35,8 107 32,7 30 9,2 1 0,3 327 100 3.27 0.960 Derecelendirme Ölçütü Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Boş - Geçersiz Toplam Aritmetik Ortalama Standart Sapma Xyö - Xm = -0.03 sd= 1112 p = 0.634 34 Mezun f 47 137 247 248 109 22 810 % 5,8 16,9 30,5 30,6 13,5 2,7 100 3.30 1.092 3.3.4. İşin Kurulma Aşamalarını Kavratma Yeterliliği Tablo 3.3.4’te Girişimcilik dersi konularının işin fiilen kurulması aşamalarını kavratma yeterliliğine sahip olup olmadığına ait yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 40,1’i girişimcilik dersi konularının işin fiilen kurulması aşamalarını kavratmada “Kısmen” yeterli,% 32,4’ü “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %38,3’ü “Kısmen”, %27,7’si “Oldukça” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.25 ve mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.25 ile kısmen düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.886, mezunların 1.010’dur. Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olmadığı (p=0,995, sd=1114) ve Girişimcilik dersi konularının işin fiilen kurulması aşamalarını kavratmada “Kısmen” yeterli olduğu konusunda aynı görüşü paylaştıkları söylenebilir. Tablo 3.3.4: Konuların İşin Kurulması Aşamalarını Kavratma Yeterliliği Yönetici - Öğretmen f % 4 1,2 62 19,0 131 40,1 106 32,4 23 7,0 1 0,3 327 100 3.25 0.886 Derecelendirme Ölçütü Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Boş - Geçersiz Toplam Aritmetik Ortalama Standart Sapma Xyö - Xm = 0,00 sd= 1114 p = 0,995 35 Mezun f 36 131 310 224 89 20 810 % 4,4 16,2 38,3 27,7 11,0 2,5 100 3.25 1.010 3.3.5. İşletmenin Ayakta Kalabilmesi İçin Gerekli Planlamaları Açıklama Yeterliliği Tablo 3.3.5’te Girişimcilik dersi konularının işletmenin ayakta kalabilmesi için gerekli planlamaları açıklama yeterliliğine sahip olup olmadığına ilişkin yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 41,3’ü Girişimcilik dersi konularının işletmenin ayakta kalabilmesi için gerekli planlamaları açıklamada “Kısmen” yeterli,% 31,2’si “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %34,1’i “Oldukça”, %28,1’i “Kısmen” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.29 ve mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.33 ile kısmen düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.895, mezunların 1.101’dir. Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olmadığı (p=0,518, sd=1112) ve girişimcilik dersi konularının işletmenin ayakta kalabilmesi için gerekli planlamaları açıklamada “Kısmen” yeterli olduğu konusunda aynı görüşü paylaştıkları söylenebilir. Tablo 3.3.5: İşletmenin Ayakta kalabilmesi İçin Gerekli Planlamaları Açıklama Yeterliliği Yönetici - Öğretmen Mezun Derecelendirme Ölçütü f % f % Hiç 4 1,2 53 6,5 Çok az 57 17,4 125 15,4 Kısmen 135 41,3 228 28,1 Oldukça 102 31,2 276 34,1 Çok 28 8,6 106 13,1 Boş - Geçersiz 1 0,3 22 2,7 Toplam 327 100 810 100 Aritmetik Ortalama 3.29 3.33 Standart Sapma 0.895 1.101 Xyö - Xm = -0,04 sd= 1112 p = 0,518 36 3.3.6. İşletme Kapasitesinin Geliştirilebilmesi İçin Gerekli planlamaları Açıklama Yeterliliği Girişimcilik dersi konularının işletme kapasitesinin geliştirilebilmesi için gerekli planlamaları açıklama yeterliliğine sahip olup olmadığına ilişkin yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri Tablo 3.3.6’da yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 42,2’si Girişimcilik dersi konularının işletme kapasitesinin geliştirilebilmesi için gerekli planlamaları açıklamada “Kısmen” yeterli,% 32,7’si “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %32,2’si “Oldukça”, %31,7’si “Kısmen” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.23 ve mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.28 ile kısmen düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.831, mezunların 1.058’dir. Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olmadığı (p=0,446, sd=1114) ve Girişimcilik dersi konularının işletme kapasitesinin geliştirilebilmesi için gerekli planlamaları açıklamada “Kısmen” yeterli olduğu konusunda aynı görüşü paylaştıkları söylenebilir. Tablo 3.3.6: İşletme Kapasitesinin Geliştirilebilmesi İçin Gerekli planlamaları Açıklama Yeterliliği Yönetici - Öğretmen Mezun Derecelendirme Ölçütü f % f % Hiç 1 0,3 45 5,6 Çok az 63 19,3 135 16,7 Kısmen 138 42,2 257 31,7 Oldukça 107 32,7 261 32,2 Çok 17 5,2 92 11,4 Boş - Geçersiz 1 0,3 20 2,5 Toplam 327 100 810 100 Aritmetik Ortalama 3.23 3.28 Standart Sapma 0.831 1.058 Xyö - Xm = -0,05 sd= 1114 p = 0,446 37 3.3.7. İş Hukuku İle İlgili Mevzuat Hükümlerini Kavratabilme Yeterliliği Girişimcilik dersi konularının iş hukuku ile ilgili mevzuat hükümlerini kavratabilme yeterliliğine sahip olup olmadığına ilişkin yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri Tablo 3.3.7’de yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 40,1’i Girişimcilik dersi konularının iş hukuku ile ilgili mevzuat hükümlerini kavratmada “Kısmen” yeterli,% 30,9’u “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %29,5’i “Oldukça”, %29’u “Kısmen” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.19 ve mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.16 ile kısmen düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.906, mezunların 1.124’dür. Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olmadığı (p=0,585, sd=1114) ve girişimcilik dersi konularının iş hukuku ile ilgili mevzuat hükümlerini kavratmada “Kısmen” yeterli olduğu konusunda aynı görüşü paylaştıkları söylenebilir. Tablo 3.3.7: İş Hukuku İle İlgili Mevzuat Hükümlerini Kavratabilme Yeterliliği Derecelendirme Ölçütü Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Boş - Geçersiz Toplam Aritmetik Ortalama Yönetici - Öğretmen f % 7 2,1 66 20,2 131 40,1 101 30,9 21 6,4 1 0,3 327 100 3.19 Standart Sapma Xyö - Xm = 0,03 sd= 1114 0.906 p = 0,585 38 Mezun f 65 162 235 239 89 20 810 % 8,0 20,0 29,0 29,5 11,0 2,5 100 3.16 1.124 3.4. Yönetici – Öğretmen ve Mezunların Girişimcilik Dersinde Öğrencilere Kazandırılan Kişisel Özelliklere Yönelik Görüşleri Bu bölümde yönetici – öğretmen ve mezunların girişimcilik dersinde öğrencilere kazandırılan kişisel yönelik görüşlerine yer verilmektedir. 3.4.1. Mücadele Ruhu ve Azim Kazandırma Girişimcilik dersi konularının öğrencilere mücadelecilik ve azim kazandırma yeterliliğine sahip olup olmadığına ilişkin yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri Tablo 3.4.1’de yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 50,8’i Girişimcilik dersi konularının öğrencilere mücadelecilik ve azim kazandırmada “Kısmen” yeterli,% 31,8’i “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %38,1’i “Oldukça”, %26,8’i “Kısmen” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.22 ile kısmen, mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.75 ile oldukça düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.739, mezunların 1.069’dur. Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olduğu (p=0,00, sd=1124) gözlenmektedir. Yönetici ve öğretmenler girişimcilik dersi konularını öğrencilere mücadelecilik ve azim kazandırmada “Kısmen” yeterli bulurken, mezunlar girişimcilik dersi konularını mücadelecilik ve azim kazandırmada “Oldukça” yeterli bulmuşlardır. 39 öğrencilere Tablo 3.4.1: Öğrencilere Mücadelecilik ve Azim Kazandırma Yeterliliği Derecelendirme Ölçütü Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Boş - Geçersiz Toplam Aritmetik Ortalama Standart Sapma Yönetici - Öğretmen f % 3 0,9 44 13,5 166 50,8 104 31,8 8 2,4 2 0,6 327 100 3.22 0.739 Mezun f 23 96 156 309 217 9 810 % 2,8 11,9 19,3 38,1 26,8 1,1 100 3.75 1.069 Xyö - Xm = -0,53 sd= 1124 p = 0,00* *P < 0.05 düzeyinde anlamlı fark vardır. 3.4.2. Sorumluluk ve Risk Alabilme Yeteneğini Kazandırma Girişimcilik dersi konularının öğrencilere sorumluluk ve risk alabilme yeteneği kazandırma yeterliliğine ilişkin yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri Tablo 3.4.2’de yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 49,5’i Girişimcilik dersi konularının öğrencilere sorumluluk ve risk alabilme yeteneği kazandırmada “Kısmen” yeterli,% 27,5’i “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %38,4’ü “Oldukça”, %34,6’sı “Çok” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.16 ile “Kısmen”, mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.98 ile “Oldukça” düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.780, mezunların 0.980’dir. Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olduğu (p=0,00, sd=1122) gözlenmektedir. Yönetici ve öğretmenler girişimcilik dersi konularını öğrencilere sorumluluk ve risk alabilme yeteneği kazandırmada “Kısmen” yeterli bulurken, mezunlar girişimcilik dersi konularını 40 öğrencilere sorumluluk ve risk alabilme yeteneği kazandırmada “Oldukça” yeterli bulmuşlardır. Tablo 3.4.2: Öğrencilere Sorumluluk ve Risk Alabilme Yeteneği Kazandırma Yeterliliği Derecelendirme Ölçütü Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Boş - Geçersiz Toplam Aritmetik Ortalama Yönetici - Öğretmen f % 2 0,6 59 18,0 162 49,5 90 27,5 12 3,7 2 0,6 327 100 3.16 Standart Sapma Mezun f 13 58 137 311 280 11 810 0.780 % 1,6 7,2 16,9 38,4 34,6 1,4 100 3.98 0.980 Xyö - Xm = -0,82 sd= 1122 p = 0,00* *P < 0.05 düzeyinde anlamlı fark vardır. 3.4.3. Yaratıcılık ve Fırsatları Anlayabilme Yeteneğini Kazandırma Girişimcilik dersi konularının öğrencilere yaratıcılık ve fırsatları anlayabilme yeteneği kazandırma yeterliliğine ilişkin yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri Tablo 3.4.3’de yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 52,3’ü girişimcilik dersi konularının öğrencilere yaratıcılık ve fırsatları anlayabilme yeteneği kazandırmada “Kısmen” yeterli,% 29,4’ü “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %37,2’si “Oldukça”, %32,1’i “Çok” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.26 ile “Kısmen”, mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.92 ile “Oldukça” düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.799, mezunların 0.991’dir. Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olduğu (p=0,00, sd=1119) gözlenmektedir. Yönetici ve 41 öğretmenler girişimcilik dersi konularını öğrencilere yaratıcılık ve fırsatları anlayabilme yeteneği kazandırmada “Kısmen” yeterli bulurken, mezunlar girişimcilik dersi konularını öğrencilere yaratıcılık ve fırsatları anlayabilme yeteneği kazandırmada “Oldukça” yeterli bulmuşlardır. Tablo 3.4.3: Yaratıcılık ve Fırsatları Anlayabilme Yeteneği Kazandırma Yeterliliği Yönetici - Öğretmen Mezun Derecelendirme Ölçütü f % f % Hiç 7 2,1 15 1,9 Çok az 33 10,1 57 7,0 Kısmen 171 52,3 163 20,1 Oldukça 96 29,4 301 37,2 Çok 18 5,5 260 32,1 Boş - Geçersiz 2 0,6 14 1,7 Toplam 327 100 810 100 Aritmetik Ortalama 3.26 3.92 Standart Sapma 0.799 0.991 Xyö - Xm = -0,66 sd= 1119 p = 0,00* *P < 0.05 düzeyinde anlamlı fark vardır. 3.4.4. Planlı Çalışma ve Araştırma Yeteneğini Kazandırma Girişimcilik dersi konularının öğrencilere planlı çalışma ve araştırma yeteneği kazandırma yeterliliğine ilişkin yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri Tablo 3.4.4’te yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmen’lerin % 38,5’i Girişimcilik dersi konularının öğrencilere planlı çalışma ve araştırma yeteneği kazandırmada “Kısmen” yeterli,% 35,2’si “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %37,3’ü “Oldukça”, %27,8’i “Çok” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.39 ile “Kısmen”, mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.82 ile “Oldukça” düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.918, mezunların 1.012’dir. Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olduğu (p=0,00, sd=1120) gözlenmektedir. Yönetici ve 42 öğretmenler girişimcilik dersi konularını öğrencilere planlı çalışma ve araştırma yeteneği kazandırmada “Kısmen” yeterli bulurken, mezunlar girişimcilik dersi konularını öğrencilere planlı çalışma ve araştırma yeteneği kazandırmada “Oldukça” yeterli bulmuşlardır. Tablo 3.4.4: Öğrencilere Planlı Çalışma ve Araştırma Yeteneği Kazandırma Yeterliliği Yönetici - Öğretmen Mezun Derecelendirme Ölçütü f % f % Hiç 7 2,1 21 2,6 Çok az 43 13,1 60 7,4 Kısmen 126 38,5 189 23,3 Oldukça 115 35,2 302 37,3 Çok 34 10,4 225 27,8 Boş - Geçersiz 2 0,6 13 1,6 Toplam 327 100 810 100 Aritmetik Ortalama 3.39 3.82 Standart Sapma 0.918 1.012 Xyö - Xm = -0,43 sd= 1120 p = 0,00* *P < 0.05 düzeyinde anlamlı fark vardır. 3.4.5. Takım Çalışması ve Başkalarına Güvenme Duygusu Kazandırma Girişimcilik dersi konularının öğrencilere başkalarıyla çalışabilme onlara güvenebilme yeteneğini kazandırma yeterliliğine ait yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri Tablo 3.4.5’te yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 35,5’i Girişimcilik dersi konularının öğrencilere başkalarıyla çalışabilme onlara güvenebilme yeteneğini kazandırmada “Oldukça” yeterli,% 34,6’sı “Kısmen” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %35,6’sı “Oldukça”, %28,5’i “Çok” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.39 ile “Kısmen”, mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.78 ile “Oldukça” düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.920, mezunların 1.105’dir. Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve 43 mezunlar arasında anlamlı bir fark olduğu (p=0,00, sd=1109) gözlenmektedir. Yönetici ve öğretmenler girişimcilik dersi konularının öğrencilere başkalarıyla çalışabilme onlara güvenebilme yeteneğini kazandırmada “Kısmen” yeterli bulurken, mezunlar girişimcilik dersi konularının öğrencilere başkalarıyla çalışabilme onlara güvenebilme yeteneğini kazandırmada “Oldukça” yeterli bulmuşlardır. Tablo 3.4.5: Öğrencilere Takım Çalışması ve Onlara Güvenebilme Duygusunu Kazandırma Yeterliliği Derecelendirme Ölçütü Yönetici - Öğretmen Mezun f % f % Hiç 2 0,6 43 5,3 Çok az 57 17,4 52 6,4 Kısmen 113 34,6 174 21,5 Oldukça 116 35,5 288 35,6 Çok 35 10,7 231 28,5 Boş - Geçersiz 4 1,2 22 2,7 Toplam 327 100 810 100 Aritmetik Ortalama 3.39 3.78 Standart Sapma 0.920 1.105 Xyö - Xm = -0,39 sd= 1109 p = 0,00* *P < 0.05 düzeyinde anlamlı fark vardır. 3.4.6. İlişki İçerisinde Olduğu Kişilere Güven Verebilme Yeteneğini Kazandırma Tablo 3.4.6’da girişimcilik dersi konularının öğrencilere ilişki içerisinde olduğu kişilere güven verebilme yeteneğini kazandırma yeterliliğine ait yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 38,5’i girişimcilik dersi konularının öğrencilere ilişki içerisinde olduğu kişilere güven verebilme yeteneğini kazandırmada “Kısmen” yeterli,% 37,6’sı “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %34,7’si “Çok”, %34’ü “Oldukça” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.36 ile “Kısmen”, mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.95 ile “Oldukça” düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.830, mezunların 1.006’dır. 44 Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olduğu (p=0,00, sd=1117) gözlenmektedir. Yönetici ve öğretmenler girişimcilik dersi konularının öğrencilere ilişki içerisinde olduğu kişilere güven verebilme yeteneğini kazandırmada “Kısmen” yeterli bulurken, mezunlar girişimcilik dersi konularının öğrencilere ilişki içerisinde olduğu kişilere güven verebilme yeteneğini kazandırmada “Oldukça” yeterli bulmuşlardır. Tablo 3.4.6: Öğrencilere İlişki İçerisinde Olduğu Kişilere Güven Verebilme Yeteneğini Kazandırma Yeterliliği Derecelendirme Ölçütü Yönetici - Öğretmen Mezun f % f % Hiç 0 0,0 23 2,8 Çok az 0 0,0 34 4,2 Kısmen 126 38,5 183 22,6 Oldukça 123 37,6 275 34,0 Çok 22 6,7 281 34,7 Boş - Geçersiz 4 1,2 14 1,7 Toplam 327 100 810 100 Aritmetik Ortalama 3.36 3.95 Standart Sapma 0.830 1.006 Xyö - Xm = -0,59 sd= 1117 p = 0,00* *P < 0.05 düzeyinde anlamlı fark vardır. 3.4.7. Eksikliğini Bilme ve Sınırlarını Görebilme Yeteneğini Kazandırma Tablo 3.4.7’de girişimcilik dersi konularının öğrencilere eksikliğini bilme sınırlarını görebilme yeteneğini kazandırma yeterliliğine ait yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 49,2’si girişimcilik dersi konularının öğrencilere eksikliğini bilme sınırlarını görebilme yeteneğini kazandırmada “Kısmen” yeterli,% 23,5’i “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %33’ü “Çok”, %31,6’sı “Oldukça” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.35 ile “Kısmen”, mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.84 ile “Oldukça” düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.882, mezunların 1.075’dir. 45 Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olduğu (p=0,00, sd=1121) gözlenmektedir. Yönetici ve öğretmenler girişimcilik dersi konularının öğrencilere eksikliğini bilme sınırlarını görebilme yeteneğini kazandırmada “Kısmen” yeterli bulurken, mezunlar girişimcilik dersi konularının öğrencilere eksikliğini bilme sınırlarını görebilme yeteneğini kazandırmada “Oldukça” yeterli bulmuşlardır. Tablo 3.4.7: Öğrencilere Eksikliğini Bilme ve Sınırlarını Görebilme Yeteneğini Kazandırma Yeterliliği Yönetici - Öğretmen Mezun Derecelendirme Ölçütü f % f % Hiç 1 0,3 25 3,1 Çok az 44 13,5 66 8,1 Kısmen 161 49,2 184 22,7 Oldukça 77 23,5 256 31,6 Çok 42 12,8 267 33,0 Boş - Geçersiz 2 0,6 12 1,5 Toplam 327 100 810 100 Aritmetik Ortalama 3.35 3.84 Standart Sapma 0.882 1.075 Xyö - Xm = -0,49 sd= 1121 p = 0,00* *P < 0.05 düzeyinde anlamlı fark vardır. 3.4.8. Tavsiyelerden Yararlanabilme Yeteneğini Kazandırma Tablo 3.4.8’de Girişimcilik dersi konularının öğrencilere tavsiyelerden yararlanabilme yeteneğini kazandırma yeterliliğine ilişkin yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 40,7’si Girişimcilik dersi konularının öğrencilere tavsiyelerden yararlanabilme yeteneğini kazandırmada “Kısmen” yeterli,% 34,6’sı “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %36,3’ü “Oldukça”, %33,5’i “Çok” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.58 ve mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.92 ile “Oldukça” düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.870, mezunların 1.034’dür. 46 Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olduğu (p=0,00, sd=1123) gözlenmektedir. Yönetici ve öğretmenler girişimcilik dersi konularının öğrencilere tavsiyelerden yararlanabilme yeteneğini kazandırmada “Kısmen” in biraz üzerinde kısmen e daha yakın derecede yeterli bulurken, mezunlar girişimcilik dersi konularının öğrencilere tavsiyelerden yararlanabilme yeteneğini kazandırmada “Oldukça” seçeneğine daha yakın derecede yeterli bulmuşlardır. Tablo 3.4.8: Öğrencilere Tavsiyelerden Yararlanabilme Yeteneğini Kazandırma Yeterliliği Yönetici - Öğretmen f % 2 0,6 25 7,6 133 40,7 113 34,6 52 15,9 2 0,6 327 100 3.58 0.870 Tavsiyelerden Yararlanabilme Yeteneğini Kazandırma Yeterliliği Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Boş - Geçersiz Toplam Aritmetik Ortalama Standart Sapma Mezun f 25 51 159 294 271 10 810 % 3,1 6,3 19,6 36,3 33,5 1,2 100 3.92 1.034 Xyö - Xm = -0,34 sd= 1123 p = 0,00* *P < 0.05 düzeyinde anlamlı fark vardır. 3.4.9. Kendini Geliştirme Arzusu Kazandırma Yeterliliği Tablo 3.4.9’da Girişimcilik dersi konularının öğrencilere kendini geliştirme arzusu kazandırma yeterliliğine ait yönetici – öğretmen ve mezun görüşleri yer almaktadır. Tablodaki veriler incelendiğinde yönetici – öğretmenlerin % 42,2’si Girişimcilik dersi konularının öğrencilere kendini geliştirme arzusu kazandırmada “Kısmen” yeterli,% 33’ü “oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların % 45,6’sı çok, %33,6’sı oldukça yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. Yönetici – öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.46 ile “kısmen”, mezun görüşlerinin aritmetik ortalaması 4,16 ile “oldukça” düzeyindedir. Grupların standart sapması öğretmenlerin 0.858, mezunların 0.994’dür. 47 Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre yönetici – öğretmen ve mezunlar arasında anlamlı bir fark olduğu (p=0,00, sd=1123) gözlenmektedir. Yönetici ve öğretmenler girişimcilik dersi konularını öğrencilere kendini geliştirme arzusu kazandırmada “kısmen” yeterli bulurken, mezunlar girişimcilik dersi konularını öğrencilere kendini geliştirme arzusu kazandırmada “oldukça” yeterli bulmuşlardır. Tablo 3.4.9: Öğrencilere Kendini Geliştirme Arzusu Kazandırma Yeterliliği Derecelendirme Ölçütü Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Boş - Geçersiz Toplam Aritmetik Ortalama Standart Sapma Yönetici - Öğretmen f % 0 0,0 0 0,0 138 42,2 108 33,0 40 12,2 2 0,6 327 100 3.46 0.858 Xyö - Xm = -0,70 sd= 1123 p = 0,00* *P < 0.05 düzeyinde anlamlı fark vardır. 48 Mezun f 23 33 103 272 369 10 810 % 2,8 4,1 12,7 33,6 45,6 1,2 100 4.16 0.994 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER Bu bölümde, araştırmanın amacı, evren ve örneklemi, veri kaynakları, verilerin işlenmesi ve kullanılan istatistiksel teknikler açıklanmakta, araştırmada ulaşılan sonuçlar özetlenmekte ve araştırma bulgularına dayalı olarak geliştirilen öneriler bulunmaktadır. Özet Araştırmanın genel amacı, mesleki ve teknik ortaöğretim okullarında okutulan Girişimcilik dersinin, mezunların kendi işlerini kurmaları konusunda yeterliliğinin genel bir değerlendirmesinin yapılarak mevcut durumun ortaya konulmasıdır. Bu amaca ulaşmak için Girişimcilik dersinin; ¾ Mevcut program yapısı ¾ Konuların belirlenme yöntemleri ¾ Piyasa gerçeklerine uyumu ¾ Öğrenci aktivitelerine katkısı ¾ Mezunlar üzerindeki etkisi ¾ Nasıldır/nelerdir? Sorularına yanıt aranacaktır. Bu araştırmanın iki ayrı evreni ve bu evrenleri temsil eden biri diğerinden bağımsız iki örneklem grubu vardır. Bu araştırmanın birinci evrenini, mesleki ve teknik ortaöğretim okullarından ; Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapmakta olan 35.519 öğretmen ve 2796 okul yöneticisi, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapmakta olan 16.943 öğretmen ve 1.519 okul yöneticisi, Ticaret Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapmakta olan 16.192 öğretmen ve 838 okul yöneticisi oluşturmaktadır.Türkiye genelinde yedi coğrafi bölgeden ikişer il olmak üzere 14 il ve her ilden üç farklı genel müdürlüğe bağlı üçer okuldan 42 okul alınmış olup bu illerin ve illerdeki okulların belirlenmesinde seçkisiz ( random ) örnekleme yöntemine gidilmiştir. Araştırma kapsamına alınan her okuldan seçkisiz yöntemle 3(üç) yönetici ile (1 adet müdür, 2 adet müdür yardımcısı) 5(beş) öğretmene anket uygulanmıştır. 49 Araştırmanın ikinci evrenini ise mesleki ve teknik ortaöğretim okulları mezunları oluşturmaktadır. Araştırma kapsamına alınan her okuldan seçkisiz yöntemle 20 mezuna anket uygulanmıştır. Araştırmanın temel veri kaynağı; araştırma kapsamına alınan Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapmakta olan öğretmen ve okul yöneticileri, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapmakta olan öğretmen ve okul yöneticileri, Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapmakta olan öğretmen ve okul yöneticileri ile bu okullardan mezun olan öğrencilere uygulanan anketlerden sağlanan bilgilerdir. Anketlerde bazı soruların cevaplandırılmasında ve değerlendirilmesinde beş ile bir arasında değişen beşli likert ölçeği kullanılmıştır. Anketlerdeki boş ve geçersiz olan cevaplar dikkate alınmamıştır. Beşli ölçeğin kullanıldığı anket sorularına verilen cevapların aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanmış, gruplara ortak sorulan sorularda grupların aritmetik ortalamaları arasındaki farkın test edilebilmesi için t-testi kullanılmıştır. Ortalamalar arasındaki farkın belirlenmesinde 0.05 düzeyinde anlamlı fark bulunan grupların belirlenmesinde ise Scheffie testinden yararlanılmıştır. Sonuç Araştırmanın bu bölümünde, mesleki ve teknik ortaöğretim okullarında okutulan girişimcilik dersinin, mezunların kendi işlerini kurmaları konusunda yeterliliğinin değerlendirmesi araştırmasında örneklem olarak alınan yönetici – öğretmen ve mezunlara uygulanan anketlere ait bulguların sonuçları bulunmaktadır. 1. Yönetici ve öğretmenlerin,%7’si okul müdürü, % 26,3’ü müdür yardımcısı ve % 66,4’üde atölye ve meslek dersleri öğretmeni olarak görev yapmaktadırlar. 2. Yönetici ve öğretmenlerin,% 6,4’ü 5 yıl ve daha az,% 12,2’si 6 - 9 yıl arası,% 21,1’i 10 - 14 yıl arası,% 34,6’sı 15 - 19 yıl arası ve % 25,4’ü 20 yıl ve daha fazla süredir görev yapmaktadırlar. 3. Yönetici ve öğretmenlerin büyük bir çoğunluğu (% 69,7) Girişimcilik dersinin mevcut program yapısını mezunların kendi işlerini kurmalarında yeterli bulmuşlardır. 50 4. Yönetici ve öğretmenlerin büyük bir çoğunluğunca (% 64,5) Girişimcilik dersinin konuları mezunların kendi işlerini kurmaları açısından yeterli bulunmuştur. 5. Mezunların, %34,1’i endüstri meslek liselerinden, % 32,6’sı kız meslek liselerinden ve % 33,3’üde ticaret meslek liselerinden mezun olmuşlardır. 6. Mezunların annelerinin, %10,5’i okur-yazar değil, %9,9’u okur–yazar, %52,7’si ilkokul mezunu, %15,7’si ortaokul mezunu, %9,3’ü lise veya dengi okul mezunu, %1,7’si ise yüksek okul- fakülte mezunudur. 7. Mezunların babalarının, %2,3’ü okur-yazar değil, %5,4’ü okur–yazar, %43,1’i ilkokul mezunu, %22,5’i ortaokul mezunu, %19,6’sı lise veya dengi okul mezunu, %6,2’si ise yüksek okul- fakülte mezunudur. 8. Mezunların ailelerinin %15’inin aylık toplam net geliri 436 YTL.(Asgari ücret) veya daha az, %25,5’inin 500 YTL - 750 YTL %23,5’inin 751 YTL - 1000 YTL, %15,6’sının 1001 YTL - 1250 YTL, %9,4’ünün 1251 YTL - 1500 YTL, %10’unun 1500 YTL.'den fazladır. 9. Mezunların %53,3’ü kendi isteğiyle , %4’ü arkadaşlarımın yönlendirmesi ile, %31,9’u aile büyüklerinin yönlendirmesi ile, %3’ü bu okul mezunları, %7,9’uda öğretmenlerinin yönlendirmesi ile okul ve bölümlerini tercih etmişlerdir. 10. Mezunların %38’i bir yükseköğretim kurumuna devam etmek için, %42,3’ü mesleki ortaöğretim mezunu olarak daha kolay iş bulacağını düşündüğünden, %4,1’i mesleğinde tatminkar ücret alacağına inandığından, %14,8’i mesleğiyle ilgili kendi iş yerini kurmak istediğinden dolayı mezun oldukları okul ve bölümleri tercih etmişlerdir. 11. Mezunların %43,1’i çalışmamakta, %37,2’si mesleğiyle ilgili bir işte çalışmamakta, %9,6’sı mesleğiyle ilgili kendine ait bir işletmeye sahip, %8,8’i ise mesleğiyle ilgili olmayan bir işte çalışmaktadır. 12. Mezunların büyük çoğunluğu ( % 73,6 ) ile yönetici ve öğretmenlerin yarısına yakın kısmına göre ( %59 ) Girişimcilik dersinin program yapısı piyasa gerçeklerine uygundur. 51 13. Yönetici ve öğretmen’lerin %55’i ile mezunların % 65,7’sine göre girişimcilik dersi mevcut program yapısı, öğrencilerin mezuniyet sonrası müteşebbis olmalarına katkıda bulunmaktadır. 14. Yönetici ve öğretmenlerin % 39,4’üne göre Girişimcilik dersinde okulda uygulanan öğretme - öğrenme yöntemleri(ders anlatımı, ödev vb.) öğrencileri öğrenmeye teşvik etmektedir. 15. Yönetici ve öğretmenlerin % 40,4’üne göre Girişimcilik dersiyle ilgili okuldaki ders araç - gereçleri eğitim ve öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için yeterlidir. 16. Yönetici ve öğretmenlerin % 36,1’ine göre okulların fiziki kapasiteleri yeterli değildir. 17. Mezunların % 30,4’üne göre okul ve bölüm tercihleri öncesi öğrencilere yeterince yönlendirme yapılmamaktadır. 18. Mezunların % 34,7’sine göre okul ve bölüm tercihleri öncesi öğrencilerin okul ve bölüm hakkındaki bilgi düzeyleri yeterli değildir. 19. Yönetici – öğretmenlerin % 44’ü ve mezunların %37,5’ine göre Girişimcilik dersi konuları, başarılı ve uygulanabilir bir iş fikrinin özelliklerini açıklamada yeterlidir. 20. Yönetici ve öğretmenlerin % 41,6’sı ve mezunların %31,6’sına göre Girişimcilik dersi konuları işletme çeşitlerini yeterince tanıtmaktadır. 21. Yönetici ve öğretmenlerin % 32,7’si ve mezunların %30,6’sına göre Girişimcilik dersi konuları iş kurma hazırlıklarını yeterince açıklamaktadır. 22. Yönetici ve öğretmenlerin % 40,1’i ve mezunların %38,3’üne göre Girişimcilik dersi konuları işin fiilen kurulması aşamalarını kavratmada yetersizdir. 23. Yönetici ve öğretmenlerin % 41,3’ü ve mezunların %34,1’ine göre Girişimcilik dersi konuları işletmenin ayakta kalabilmesi için gerekli planlamaları yeterince açıklamaktadır. 52 24. Yönetici ve öğretmenlerin % 42,2’si ve mezunların %31,7’sine göre Girişimcilik dersi konuları işletme kapasitesinin geliştirilebilmesi için gerekli planlamaları açıklamada yetersizdir. 25. Yönetici ve öğretmenlerin % 40,1’i ve mezunların %29’una göre Girişimcilik dersi konuları iş hukuku ile ilgili mevzuat hükümlerini kavratmada yetersizdir. 26. Yönetici ve öğretmenlerin % 50,8’i ve mezunların %26,8’ine göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere mücadelecilik ve azim kazandırmada yeterli değildir. 27. Yönetici ve öğretmenlerin % 49,5’ine göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere sorumluluk ve risk alabilme yeteneği kazandırmada yetersiz iken, mezunların %73’üne göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere sorumluluk ve risk alabilme yeteneği kazandırmada yeterlidir. 28. Yönetici ve öğretmenlerin % 52,3’üne göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere yaratıcılık ve fırsatları anlayabilme yeteneği kazandırmada yetersiz iken, mezunların %69,3’üne göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere yaratıcılık ve fırsatları anlayabilme yeteneği kazandırmada yeterlidir. 29. Yönetici ve öğretmenlerin % 38,5’ine göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere planlı çalışma ve araştırma yeteneği kazandırmada yetersiz iken, mezunların %65,1’ine göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere planlı çalışma ve araştırma yeteneği kazandırmada yeterlidir. 30. Yönetici ve öğretmenlerin % 35,5’ine ve mezunların %64,1’ine göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere başkalarıyla çalışabilme onlara güvenebilme yeteneğini kazandırmada yeterlidir. 31. Yönetici ve öğretmenlerin % 38,5’i Girişimcilik dersi konuları öğrencilere ilişki içerisinde olduğu kişilere güven verebilme yeteneğini kazandırmada “Kısmen” yeterli,% 37,6’sı “Oldukça” yeterli olduğunu belirtirken; mezunların %34,7’si “Çok”, %34’ü “Oldukça” yeterli olduğunu ifade etmişlerdir. 32. Yönetici ve öğretmenlerin % 49,2’sine göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere eksikliğini bilme sınırlarını görebilme yeteneğini kazandırmada yetersiz iken, mezunların %64,6’sına göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere eksikliğini bilme sınırlarını görebilme yeteneğini kazandırmada yeterlidir. 53 33. Yönetici ve öğretmenlerin % 40,7’sine göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere tavsiyelerden yararlanabilme yeteneğini kazandırmada yetersiz iken, mezunların %69,8’ine göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere tavsiyelerden yararlanabilme yeteneğini kazandırmada yeterlidir. 34. Yönetici ve öğretmenlerin % 42,2’sine göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere kendini geliştirme arzusu kazandırmada yetersiz iken, mezunların % 79,2’sine göre Girişimcilik dersi konuları öğrencilere kendini geliştirme arzusu kazandırmada yeterlidir. Öneriler 1. Öğrencilere mezuniyet sonrası müteşebbis olmaları yolunda Girişimcilik dersi konularının iş kurma aşamaları ve hazırlıklarına yönelik olarak revize edilmesi ve mevcut piyasa koşullarını yansıtır hale getirilmesi gerekmektedir. 2. İşletmelerin ayakta kalabilmesi, risk yönetimi gibi konularda müteşebbis olacak mezunlara rehberlik noktasında Girişimcilik dersi konuları yetersiz görüldüğü için ders konuları bu noktaları itibarıyla yeniden yapılandırılmalıdır. 3. Kurulumu gerçekleştirilen bir işletmenin kapasitesinin artırılmasına yönelik olarak girişimcilik dersi konuları mevcut piyasa gerçeklerini yansıtmadığı için ders konuları bu amaca yönelik olarak yeniden yapılandırılmalıdır. 4. Girişimcilik dersinin iş hukukuna yönelik konuları anlaşılır ve uygulanabilir hale getirilmelidir. 5. Girişimcilik dersinin ilgili konuları işletmelerde uygulamalı olarak verilmelidir. 6. Girişimcilik dersi mezuniyete yakın dönemlerde ( 12. Sınıf ) uygulamalı olarak verilmelidir. 7. Girişimcilik dersi konuları oldukça fazla ve farklı başlıklardan oluşmaktadır. Bu nedenle Girişimcilik herhangi bir dersin modülü olarak değil, ders olarak okutulmalı ve değişik yeterlikler gerektiren konuları oluşturmalıdır. 54 girişimcilik dersinin altındaki modülleri EKLER 55 T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED) GİRİŞİMCİLİK DERSİNİN ETKİLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Mezun Anketi (Form-I) Ankara – 2008 56 Sevgili mezunlar , Milli Eğitim Bakanlığına bağlı mesleki ve teknik orta öğretim okullarında okutulan Girişimcilik dersinin, mezunların kendi işlerini kurmalarına etkisini değerlendirmek ve varsa eksik yönlerini geliştirmek amacıyla, Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED) tarafından “Mesleki ve teknik orta öğretim okullarında okutulan girişimcilik dersinin, mezunların kendi işlerini kurmalarına etkisinin değerlendirilmesi araştırması” başlatılmıştır. Söz konusu araştırmayla ilgili görüş ve değerlendirmelerinize ihtiyaç duyulmaktadır. Anket sorularını ve değerlendirme ölçütlerini dikkatle okuyunuz; değerlendirmeleriniz sadece bu araştırma için kullanılacaktır. Araştırma Grubu 57 BÖLÜM-1 KİŞİSEL BİLGİLER VE GÖRÜŞLER Açıklama: Bu bölümde size uygun olan seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz. 1. Mezun olduğunuz Okulun bulunduğu il ...................... 2. Mezun olduğunuz okulun adı …………………………. 3. Anne ve babanızın öğrenim durumu. Annem; 1. ( ) Okur yazar değil. 1. ( 2. ( ) Okur yazar 2. ( 3. ( ) İlkokul mezunu 3. ( 4. ( ) Orta okul mezunu 4. ( 5. ( ) Lise veya dengi okul mezunu 5. ( 6. ( ) Yüksek okul-fakülte mezunu 6. ( Babam; )Okur yazar değil. )Okur yazar )İlkokul mezunu )Orta okul mezunu )Lise veya dengi okul mezunu )Yüksek okul-fakülte mezunu 4. Ailenizin aylık toplam net geliri ne kadardır? 1. ( ) 436 YTL. (Asgari ücret) veya daha az 2. ( ) 500 YTL.- 750 YTL. 3. ( ) 751 YTL.-1000 YTL. 4. ( ) 1001YTL.-1250 YTL. 5. ( ) 1251 YTL.-1500 YTL. 6. ( ) 1500 YTL.’den fazla 5. Okulunuzu ve bölümünüzü tercih etmenizde en çok hangisi etkili olmuştur? (Yalnızca bir seçenek işaretleyiniz.) 1. ( ) Kendim 2. ( ) Arkadaşlarım 3. ( ) Aile büyüklerim 4. ( ) Bu okul mezunları 5. ( ) Öğretmenlerim 6. ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz.) ............................ 6. Okulunuzu ve bölümünüzü tercih etmenizin en önemli sebebi nedir? (Yalnızca bir seçenek işaretleyiniz.) 1. ( ) Bir yüksek öğretim kurumuna devam etmek istediğimden 2. ( ) Meslekî ortaöğretim mezunu olarak daha kolay iş bulacağımı düşündüğümden 3. ( ) Mesleğimde tatminkâr ücret alacağıma inandığımdan 4. ( ) Mesleğimle ilgili kendi iş yerimi kurmak istediğimden 5. ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz.) .................................................................. 7. Girişimcilik dersinde verilen bilgiler sizce piyasa gerçeklerine uygunmudur? 1. ( ) Evet 2. ( )Hayır 8. Girişimcilik dersinde elde edilen kazanımlar sizce mezuniyet sonrası müteşebbis olmanıza etkenmidir? 1. ( ) Evet 2. ( )Hayır 9. Mezuniyet sonrası durumunuz. (Yalnızca bir seçenek işaretleyiniz.) 1. ( ) Mesleğimle ilgili kendime ait bir işletme sahibiyim. 2. ( ) Mesleğimle ilgili bir işte çalışıyorum. 3. ( ) Mesleğimle ilgili olmayan bir işte çalışıyorum. 4. ( ) Çalışmıyorum 5. ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz.) ....................................................................... 58 Bölüm 2 ve Bölüm 3 soruları ile ilgili dereceleme ölçekleri; Çok Oldukca Kısmen Çok az Hiç : Tamamen kabul edilir, : Çoğunlukla kabul edilir, : Kabul edilebilir, : Kabul edilebilir seviyenin altında : Kabul edilemez görüşlerini ifade etmektedir. Lütfen her madde için bir seçenek işaretleyiniz. BÖLÜM-2 MEZUNİYET ÖNCESİ ALINAN EĞİTİME YÖNELİK GÖRÜŞLER 1 2 1 2 3 4 5 6 7 Hiç Çok az Kısmen Oldukça 1- Okul Tercihine İlişkin Görüşler Çok Açıklama: Bu bölümde okulda iken aldığınız eğitime yönelik görüşlerinize uygun seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz. ÖLÇÜTLER Tercih etmeden önce, okulunuz ve bölümünüz ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) hakkında ne derecede yönlendirme yapıldı? Tercih etmeden önce, okulunuz ve bölümünüz ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) hakkında ne derecede bilgi sahibiydiniz? 2- Okulda aldığınız girişimcilik dersinin konuları ; Başarılı ve uygulanabilir bir iş fikrinin ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) özelliklerini açıklamada ne derecede yeterli idi? İşletme çeşitlerini tanıtmada ne derecede yeterli idi? İş kurma hazırlıkları yapabilmede ne derecede yeterli idi? İşin fiilen kurulması aşamalarını kavratmada ne derecede yeterli idi? İşletmenin ayakta kalabilmesi için gerekli planlamalar yapabilmede ne derecede yeterli idi? İşletme kapasitesinin geliştirilebilmesi için gerekli planlamalar yapabilmede ne derecede yeterli idi? İş hukuku ile ilgili mevzuat hükümlerini kavrayabilmek için ne derecede yeterli idi? 59 ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) BÖLÜM-3 ÖĞRENCİYE KAZANDIRILAN KİŞİSEL ÖZELLİKLER 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Mücadelecilik ve azim Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Açıklama: Bu bölümde öğrenciye kazandırılan kişisel özelliklere yönelik görüşlerinize uygun seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz. ÖLÇÜTLER Girişimcilik dersinin program içeriği ve konuları siz mezunlara aşağıda sıralanan özellikleri kazandırmada ne derecede yeterli olmuştur? ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Sorumluluk ve risk alabilme yeteneği ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Yaratıcılık, fırsatları anlayabilme yeteneği Planlı çalışma ve araştırma yeteneği ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Başkalarıyla çalışabilme, onlara güvenebilme ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) İlişki içerisinde olduğu kişilere güven verebilme ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) yeteneği Eksikliğini bilme, sınırlarını görebilme Tavsiyelerden yararlanabilme ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Kendini geliştirme arzusu ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 60 BÖLÜM-4 KİŞİSEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER Açıklama : Bu bölümde, Girişimcilik dersinin, mezunların kendi işlerini kurmalarına etkisinin değerlendirilmesine yönelik ankette yer almayan görüş ve önerileriniz varsa; lütfen maddeler hâlinde yazınız. 1................................................................................................................. ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... .................................................................. 2................................................................................................................. ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... .................................................................. 3................................................................................................................. ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ........................................................................... 61 T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED) GİRİŞİMCİLİK DERSİNİN ETKİLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Yönetici-Öğretmen Anketi (Form-II) Ankara - 2008 Sayın yönetici ve öğretmenler, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı mesleki ve teknik orta öğretim okullarında okutulan Girişimcilik dersinin, mezunların kendi işlerini kurmalarına etkisini değerlendirmek ve varsa eksik yönlerini geliştirmek amacıyla, Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED) tarafından “Mesleki ve teknik orta öğretim okullarında okutulan girişimcilik dersinin, mezunların kendi işlerini kurmalarına etkisinin değerlendirilmesi araştırması” başlatılmıştır. Söz konusu araştırmayla ilgili görüş ve değerlendirmelerinize ihtiyaç duyulmaktadır. Anket sorularını ve değerlendirme ölçütlerini dikkatle okuyunuz; değerlendirmeleriniz sadece bu araştırma için kullanılacaktır. Araştırma Grubu 62 NOT: Girişimcilik dersi günümüzde, MESLEKİ GELİŞİM dersi içerisinde bir modül olarak verilmektedir.Bu araştırmanın kapsamına alınan öğrenciler, önceki yıllarda mezun olduklarından dolayı GİRİŞİMCİLİK DERSİ adı kullanılmıştır. BÖLÜM-1 KİŞİSEL BİLGİLER VE GÖRÜŞLER Açıklama: Bu bölümde size uygun olan seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz. 1. Okulunuzun bulunduğu il ..................... 2. Okulunuzun bağlı bulunduğu genel müdürlük. 1. ( ) Erkek Teknik Öğretim genel müdürlüğü 2. ( ) Kız Teknik Öğretim genel müdürlüğü 3. ( ) Ticaret ve Turizm Öğretimi genel müdürlüğü 3. 1. ( 2. ( 3. ( 4. ( Okuldaki göreviniz. ) Okul müdürü ) Müdür yardımcısı ) Atölye-meslek dersleri öğretmeni ) Diğer ........................................................ 4. Meslekteki kıdeminiz. 1. ( ) 5 yıl ve daha az 3. ( ) 10-14 yıl arası 5. ( ) 20 yıl ve daha fazla 2. ( )6-9 yıl arası 4. ( )15-19 yıl arası 5. Girişimcilik dersinin mevcut program içeriği sizce uygun mu? 1. ( ) Evet 2. ( )Hayır 6. Girişimcilik dersinin konuları sizce yeterlimi? 1. ( ) Evet 2. ( )Hayır 7. Girişimcilik dersinin mevcut program yapısı sizce piyasa gerçeklerine uygunmudur? 1. ( ) Evet 2. ( )Hayır 8. Girişimcilik dersinin mevcut program yapısı sizce öğrencilerin mezuniyet sonrası müteşebbis olmalarına etkenmidir? 1. ( ) Evet 2. ( ) Hayır 63 Bölüm 2 ve Bölüm 3 soruları ile ilgili dereceleme ölçekleri; Çok Oldukca Kısmen Çok az Hiç : Tamamen kabul edilir, : Çoğunlukla kabul edilir, : Kabul edilebilir, : Kabul edilebilir seviyenin altında : Kabul edilemez görüşlerini ifade etmektedir. Lütfen her madde için bir seçenek işaretleyiniz. BÖLÜM-2 DERSİN KONULARINA YÖNELİK GÖRÜŞLER 1 2 3 Hiç Çok az Kısmen Okulda uygulanan öğretme, öğrenme yöntemleri (ders anlatımı, ödev vb.) öğrencileri öğrenmeye ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ne derecede teşvik etmektedir? Okulunuzdaki ders, araç ve gereçleri, eğitim ve öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde ne ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) derecede yeterlidir? Okulun fizikî yapısı (bina, derslik, kütüphane ve laboratuar ortamı olarak) eğitim ve öğretimin ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) gerçekleşmesinde ne derecede yeterlidir? 2- Girişimcilik Dersinin Konuları ; Başarılı ve uygulanabilir bir iş fikrinin 1 özelliklerini açıklamada ne derecede yeterlidir? İşletme çeşitlerini tanıtmada ne derecede 2 yeterlidir? İş kurma hazırlıkları yapabilmede ne derecede 3 yeterlidir? İşin fiilen kurulması aşamalarını kavratmada ne 4 derecede yeterlidir? İşletmenin ayakta kalabilmesi için gerekli 5 planlamalar yapabilmede ne derecede yeterlidir? İşletme kapasitesinin geliştirilebilmesi için gerekli 6 planlamalar yapabilmede ne derecede yeterlidir? İş hukuku ile ilgili mevzuat hükümlerini 7 kavrayabilmek için ne derecede yeterlidir? Oldukça 1- Dersin verilmesi ve fiziki duruma İlişkin Görüşler Çok Açıklama: Bu bölümde okuldaki eğitime yönelik görüşlerinize uygun seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz. ÖLÇÜTLER 64 ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) BÖLÜM-3 ÖĞRENCİYE KAZANDIRILAN KİŞİSEL ÖZELLİKLER 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Mücadelecilik ve azim Hiç Çok az Kısmen Oldukça Çok Açıklama: Bu bölümde öğrenciye kazandırılan kişisel özelliklere yönelik görüşlerinize uygun seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz. ÖLÇÜTLER Girişimcilik dersinin program yapısı ve konuları öğrencilere aşağıda sıralanan özellikleri kazandırmada ne derecede yeterlidir? ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Sorumluluk ve risk alabilme yeteneği ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Yaratıcılık, fırsatları anlayabilme yeteneği Planlı çalışma ve araştırma yeteneği ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Başkalarıyla çalışabilme, onlara güvenebilme ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) İlişki içerisinde olduğu kişilere güven verebilme ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) yeteneği Eksikliğini bilme, sınırlarını görebilme Tavsiyelerden yararlanabilme Kendini geliştirme arzusu 65 ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) BÖLÜM-4 KİŞİSEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER Açıklama : Bu bölümde, Girişimcilik dersinin, mezunların kendi işlerini kurmalarına etkisinin değerlendirilmesine yönelik ankette yer almayan görüş ve önerileriniz varsa; lütfen maddeler hâlinde yazınız. 1................................................................................................................. ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... .................................................................. 2................................................................................................................. ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... .................................................................. 3................................................................................................................. ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... .............................................................................................. 66 T.C MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Bilim ve teknolojideki değişmelere paralel olarak iş dünyasının ihtiyaç duyduğu iş gücünün niteliklerinde de değişiklikler ortaya çıkmaktadır. Günümüzde, uygulanmakta olan piyasa ekonomisinin ihtiyaç duyduğu rekabetçi, pazar taleplerini karşılayacak vasıflı ve uyumlu, düşünme, algılama ve problem çözme yeteneği gelişmiş, teknoloji üretimine yatkın, yeni durumlara uyum sağlayabilen, beceri düzeyi yüksek insan kaynağının yetiştirilmesi, ülkemizin kalkınma hızının yükseltilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Başkanlığımız mesleki ve teknik orta öğretim okullarında okutulan Girişimcilik dersinin, mezunların kendi işlerini kurmaları konusunda ne derecede yeterli olduğuna dair genel bir değerlendirmesini yaparak varsa sorunlara çözüm önerileri geliştirmek amacıyla “Mesleki ve Teknik Orta Öğretim Okullarında Okutulan Girişimcilik Dersinin, Mezunların Kendi İşlerini Kurmalarına Etkisinin Değerlendirilmesi” adında bir araştırma başlatmıştır. Söz konusu araştırmaya temel teşkil edecek verilerin elde edilmesi amacıyla iliniz örneklem kapsamına alınmış olup ilinizde tarafımızca belirlenen okullara (EK-1) yönergede belirtilen sayıda yönetici-öğretmene ve bu okullardan mezun olan öğrencilere (EK-2) de yer alan anket formlarının çoğaltılarak uygulanması ve merkezimize gönderilmesi ihtiyacı bulunmaktadır. Bu nedenle yazımız ekinde yer alan (EK-2) anket formlarının (EK-1) yönerge çerçevesinde ilinizde tarafımızca belirlenen okullardaki yönetici-öğretmene ve bu okullardan mezun olan öğrencilere uygulanarak 18.04.2008 tarihine kadar Başkanlığımıza gönderilmesi hususunda gereğini rica ederim İbrahim DEMİRER Bakan a. Daire Başkanı EKLER EK-1 Anket uygulama Yönergesi EK-2 Anket Formları EK-3 Anket Uygulanacak Okullar Listesi 67 EK-1 ANKET UYGULAMA YÖNERGESİ 1. İlinizden Seçkisiz yöntemle 3 (üç) ayrı genel müdürlükten 3 (üç) adet okul seçilmiştir. 2. Seçkisiz yöntemle her okuldan 3 (üç) yönetici ile (1 adet müdür,2 adet müdür yardımcısı) 5 (beş) öğretmene ve 20 (yirmi) mezuna anket uygulanacaktır. Okul yönetimlerinin anketleri uygulamalarını sağlayınız. Anket formlarının geçerli olabilmesi için sorulara ait seçeneklerinin doldurulmasına özen gösterilmesi yönünde okul yöneticilerini uyarınız. 3. Anketlerin müdürlüğünüze geri dönmesi ile ilgili uygun tarihi belirleyiniz. Bunu yaparken anketlerin tarafınızdan Başkanlığımıza gönderileceği tarihi dikkate alınız. 4. Okul yönetimleri tarafından uygulanan anketleri birleştirerek 18.04.2008 tarihine kadar Başkanlığımıza gönderiniz. 68 EK-3 ANKET UYGULANACAK İLLER VE ANKET SAYILARI UYGULANACAK ANKET SAYILARI İLLER ADANA ANTALYA ERZURUM VAN İZMİR MUĞLA SEÇİLEN OKULLAR İsmet İnönü Anadolu Teknik Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Seyhan Atatürk Kız Meslek Lisesi Çobanoğlu Ticaret Meslek ve Anadolu Meslek lisesi TOPLAM: Antalya Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Denizcilik Meslek L. Anadolu Meslek Lisesi,Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi İ.İnönü KTL, AML, Kız Meslek Lisesi ve Kız Teknik Öğretim Olgunlaşma Enstitüsü Merkez N. Baki Saatçioğlu Ticaret Meslek Lisesi TOPLAM: Atatürk Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Merkez Yenişehir Rıfkı Salim Burçak AKML ve KML Merkez Ticaret Meslek Lisesi TOPLAM: Van Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi KTL, AKML ve Kız Meslek Lisesi Merkez Ticaret Meslek Lisesi TOPLAM: Mithatpaşa Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Cumhuriyet Nevvar Salih İşgören Anadolu Meslek ve Meslek Lisesi ve 100. Yıl K.T.Ö. Olgunlaşma Enstitüsü İzmir Konak Atatürk Ticaret Meslek Lisesi TOPLAM: Muğla Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Muğla Anadolu Meslek ve Kız Meslek Lisesi Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi TOPLAM: 69 Yönetici Öğretmen 8 Mezun 20 8 20 8 24 20 60 8 20 8 20 8 20 24 60 8 20 8 20 8 24 20 60 8 8 8 24 20 20 20 60 8 20 8 20 8 24 20 60 8 8 8 24 20 20 20 60 Mehmet Rüştü Uze Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi G.ANTEP Fatih Kız Teknik, Anadolu Kız Meslek ve KML Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi TOPLAM: Şanlıurfa Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve E.M.L Merkez And. Kız Meslek ve Kız Mes. Lisesi Ş.URFA Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi TOPLAM: Yenimahalle Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve E.M.L Atatürk KTL, AML, Meslek Lisesi ve ANKARA Terzilik Meslek Lisesi Yenimahalle Ticaret Meslek Lisesi TOPLAM: Meram Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi,Teknik Lise,Endüstri Meslek Lisesi,YTEM ve İMEM İMKB Z.Hanım AKML ve Kız Meslek Lisesi. KONYA MERAM Ticaret Meslek Lisesi TOPLAM: Zeytinburnu Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve E.M.L Ortaköy Z.Hanım Kız Teknik AKML ve KML İSTANBUL Kartal Hacı İsmail Gündoğdu Ticaret Meslek Lisesi TOPLAM: Çanakkale Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve E.M.L Nedime Hanım KTL, AKML ve Kız Mes. Lis. ÇANAKKALE Çanakkale M.Akif Ersoy Ticaret Meslek Lisesi TOPLAM: Kastamonu Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve E.M.L Merkez AKML ve Kız Meslek Lisesi KASTAMONU Kastamonu Anadolu Ticaret Meslek Lisesi TOPLAM: TRABZON Trabzon Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise ve E.M.L İMKB Anadolu Kız Meslek ve KML Trabzon Anadolu Ticaret Meslek Lisesi TOPLAM: 70 8 20 8 20 8 24 20 60 8 8 8 24 20 20 20 60 8 8 20 20 8 24 20 60 8 20 8 8 24 20 20 60 8 8 20 20 8 24 20 60 8 8 8 24 20 20 20 60 8 8 8 24 20 20 20 60 8 8 8 24 20 20 20 60 KAYNAKÇA 1. Genç MÜSİAD (27-28 Kasım 2008) 1. Ulusal Genç Girişimcilik Kongresi, httb://www.ulusalgencgirisimcilikkongresi.org 2. TÜSİAD-T (2002-12 / 340)Türkiye'de Girişimcilik 3. Avrupa Komisyonu COM (2003) 27 final, Brüksel (21.01.2003) Avrupa'da Girişimcilik 4. Dr. A. Ercan Gegez, Dr. F. Müge Aslan, Dr. Emrah Cengiz, Dr. Mert Uydacı . Uluslararası Pazarlama Çevresi. Der Yayınevi 5. www.entrepreneur.com 6. www.findarticles.com 7. www.gemconsortium.org 71
