Dubai - Toprak Su Enerji

DUBAİ VE ABU DABİ’DE
SU ve ENERJİ
Dubai
1
Topraksuenerji- Dünyanın 6. büyük petrol ve 5.nci büyük doğalgaz rezervlerine sahip olan
Birleşik Arap Emirlikleri bu hidrokarbon kaynaklarının sağlamış olduğu çok büyük gelirle
ülkenin her yerini imar etmekte.Emirliklerde hiç kimseden vergi alınmaz.
BAE'nin GSMH'sı 230 milyar dolar , kişi başına düşen milli gelir ise 46 500 dolar 'dır.Nüfusu
7 milyona yakın olan BAE’nde yaşayanların % 17’si yerli halk olup nüfusun %83’ü Hindistan,
Pakistan, Bangladeş, Filipinler, Tayland, Çin Halk Cumhuriyeti,Güney Kore, İran ve Batı Avrupalılar dan
oluşmaktadır.
Dışardan en modern sanayi ve kimya mamüllerini satın alır. Vahalarda yaşayanlar tarımla
uğraşır. Topraklarının ancak % 2'si ekilebilir niteliktedir. Tarım ürünleri arasında arpa,
buğday ve darı yer alır. Halkın bir kısmı ticaretle uğraşır. Balıkçılık, av ve inci arama işi gün
geçtikçe ilerlemektedir.
Ülkenin yüzölçümü 83,600 km² dir.. Kıyılarında devam eden Akdar Sıradağlarının arka
kısımları çöllerle ve kumlu alanlarla kaplıdır. Sulak ve yeşil alanları çok azdır. Ancak
Bureymi ve El-Jiva vahalarında kısmen de olsa yeşillik alanlara rastlanır. Bölgede derin
kuyular açılarak su ihtiyacı karşılanır. Çıkarılan su arıtılmak suretiyle kullanılır.
2
Dubai’nin Su İhtiyacı
Dubai’nin bugünkü nüfusu 4,496,000'dir.Ancak bu nüfusun sadece % 18’i yerlidir Dubai’nin
nüfusu artıp ve ekonomisi geliştikçe su talebi de artmıştır. Bu nüfus 1993 yılında 600 000
civarında idi .1993 yılına kadar günde yaklaşık 277 000 m3 olan su talebinin 19 750 m3’ü 56
adet kuyudan çekilerek,diğer 257 450 m3’ü ise deniz suyu arıtma tesisinden arıtılarak elde
ediliyordu.
Üretilen arıtılmış deniz suyuna kireçtaşı,klor ve az miktarda deniz suyu ilave edilerek içme
suyu elde ediliyordu.
Dubai’de bazı bölgelerde kuyular hala ana su kaynağıdır.1993’de 15 kuyu daha
açılmıştır.Daha sonra kentsel ve evsel kullanma suyu için deniz suyu arıtma tesisleri
kapasitesi arttırılmıştır.
Dubaide
1 litre benzin 1,7 dirhem
: 0,45 US $
250 ml şişe suyu: 5 dirhem : 1,50 US $
Foto : D.Y
Dubai’de alışveriş merkezlerinde 5 dirhem e satılan 250 ml’lik şişelenmiş sulara rağman
damacana suları daha ucuzdur. Örneğin 19 lt’lik bir damacana suyu :10 dirhem :5 TL: 2,75
$’a satın almak mümkündür.
1 USD = 3.67 Dirhem,1 Dirhem = 0.27 USD
Dubai’nin Su Temin Politikası ve Deniz Suyu Arıtma
Tesisleri
Topraksuenerji -Dubai hükümeti Elektrik ve Su Kurumu (DEWA) artan nüfus ve su
ihtiyacı nedeniyle dünyanın en büyük elektrik santrali ve deniz suyu arıtma tesisini kuracak.
Tesis 9000 MW’lık enerjisi ile günde 2,7 milyon m3 arıtılmış su üretecek
3
Overall perspective view of the
Hassyan Deniz suyu arıtma Tesisi
Tesis Dubai kentinin 60 km güney batısında 4 km2’lik bir alana inşa ediliyor.Tesis 6 aşamalı
olarak inşa edilecek .ilk iki aşamada 1500x2=3000 MW’lık doğal gaz çevrim santrali ile
günde 444 000 m3 su arıtacak olan arıtma tesisinin inşa edileceği açıklandı.Tesisin her
aşamasının 2-3 milyar dolara mal olacağı öngörülmüştü.
Ancak Hassyan enerji santrali ile deniz suyu arıtma tesisi su kullanımının tahmin edildiği
gibi artmıyor olmasından dolayı ilk iki bölümünün dışındaki böümlerinin inşaası ertelendi
Dubai deki deniz suyu arıtma tesislerinin üretim kapasitesi ile su kullanımı arasında 2011
yılında 500 000 m3/gün lük bir fazla olduğu belirtilerek bu tesisin diğer bölümlerinin yapımı
ertelendi.
Dubai’deki Jebel Ali Denizsuyu arıtma tesisinin bile tam kapasite ile çalışmadığı belirtilerek
Hassyan tesisine şimdilik ihtiyaç olmadığı açıklandı. Jebel Ali Denizsuyu arıtma tesisinin
4
günde 640 000 m3 arıtılmış su üretme kapasitesine sahip olduğu ancak bu tesisin hiçbir
zaman % 100 kapasite ile çalışmak zorunda kalmadığı ifade edildi.
Dubai su ve elektrik kurumunca yapılan araştırmalar 2008 yılından sonra su kullanımının
artış eğiliminin durduğu ve hatta 2011 yılında azalmaya başladığını ortaya koymuştur.
5
Yakın geçmişte Dubai Su ve Elektrik kurumu Dubai’deki içme ve kullanma suyu talebinin
her yıl % 10 oranında arttığını ve bu artışın dünyadaki en yüksek artış olduğunu açıkladı.
Ancak 2009 yılında dünyadaki finansal krizden etkilenen Dubai hem finansman olarak hem
de su ihtiyacı olarak bu tesisin yapımını ertelemek zorunda kalmış.
Bu değerlendirmeler sonrasında Hassyan elektrik üretim tesisi kapasitesi ,padece yapılacak
tesisin ihtiyacını karşılayacak seviyeye , Deniz suyu arıtma tesisinin kapasitesi ise 545 000
m3/gün’e düşürülmüş.
Bu kriz Dubai’de aynı zamanda su talebinin yönetimini de öne çıkarmış.
Ancak Hassyan Tesisi gelecek için ( 2017-2019) yine alternatif olarak değerlendiriliyor 1.
1
http://www.globalwaterintel.com/archive/12/1/general/why-dubai-doesnt-need-desalinationhassyan.html
6
Jebel Ali Deniz Suyu Arıtma Tesisi- Dubai
Jebel Ali Deniz Suyu Arıtma Tesisi
Dubai’deki alan Jebel Ali-M deniz suyu arıtma tesisi Dubai Electricity and Water Authority
(DEWA) tarafından işletilmekte ve: 3 X 670-MW, lık doğal gaz çevrim santralinden
enerjisini alarak 2010-2011 yıllarından itibaren hizmet vermektedir.
7
Tesiste 2007 yılında Alstom €60 milyon Euro’luk bir sözleşme ile üç adet 220-MW lık
türbin ve hava soğutmalı jeneratör sağlamıştır.
Jebel Ali-D Bölümü’nün 2000 2001 yıllarında 3 adet 150 MW gücünde doğalgaz santrali ile
kapasitesi arttırılmıştır.
Dubai Electricity & Water Authority (DEWA) nin Jebel Ali enerji santrali ve deniz suyu
arıtma tesisi kompleksi ‘D’, ‘E’, ‘G’, ‘K’, ‘L’ bölümlerine sahiptir
6 adet X 101-MW lık doğal gaz çevrim santraline sahip olan deniz suyu arıtma tesisi nin ilk
bölümü Aweer 1 -2 1997-1998 yılınjda bu yana işletmededir. Artan su talebini karşılamak
için tesise 1200 MW’lık bir güç santrali ile günde 203 500 m3’lük arıtılmış su üreten bir
bölüm eklenmiştir.
Dubai’nin Su Temini Sistemi ve Su Ücretleri
2011 yılında Dubai’de nüfus %5 oranında ekonomik büyüme ise % 4,9 oranında artarken ilk
kez su talebi %2,5 oranında düşmüştür. Bu durumun Dubai Electricity and Water Authority
8
(DEWA)tarafından son yıllarda uygulanan talep yönetimi programının bir sonucu olarak
ortaya çıktığı ileri sürülmektedir 2.
DEWA CEO’su Saeed Al Tayer “ kişi başına su talebini azaltmaya çalışıyoruz.Bu konuda
yaptığımız bir planla su talebini % 20-%30 oranında azaltmayı düşünüyoruz.2011 yılında
Dubai’deki evsel, kentsel “domestic” su tüketimi kişi başına 362 litre/gün oldu.Bu tüketim
170 litre kişi/ gün olan genel ortalama tüketim düzeyinden çok fazla.
En büyük problemimiz 200 den fazla ülke vatandaşının ülkemizde yaşaması.Bunun
değişmesi de kolay değil. DEWA okullardaki su tasarrufu eğitimlerinin yanısıra 10 000 adet
çok fazla su tüketen abonenin su talebini % 10 azaltmak için çalışmalar yapıyor.”
Açıklamasını yaptı.
Bu talebi azaltmak için su tarifeleri de ilk kez geçen yıl ülke çapında uygulanmış ve çok
önemli etkisi olmuş.
Ayda 45 m3 su kullanan abonelere suyun m3’ü 0,9 $’dan sabit ücretle veriliyor. Ancak bu
miktarı aşan 27 m3’lük kullanım için suyun m3’ü 2,10 $’a , 54 m3’lük fazla kullanım için ise
suyun m3 fiyatı 2,75 $’a çıkıyor.
Ancak Dubai’de yerli halktan su ücreti alınmıyor.
Şebeke Kayıpları % 13’e düşürülmüş
Tarihsel olarak Birleşik Arap Emirliklerindeki yerliler (nüfusun %18’i) toplam suyun
yaklaşık yarısını tüketirken suyun diğer yarısını ise % 82’lik nüfusu oluşturan ülke dışından
gelenler tüketmekte.
Kademeli su tarifesi sistemi Dubai’deki su tüketiminin azaltılmasında çok etkili bir rol
oynamış.Bunun yanısıra kayıp kaçak oranları da azaltılmış.1992 yılında %44 olan şebekedeki
su kaybı son dönemde % 13’e kadar indirilebilmiştir.SCADA sistemi ile şebekedeki sorunlar
ve kayıp kaçaklar anında tesbit edilmiş ve müdahale edilmiştir.
Dubai’de her yıl % 5 oranında yeni su abonesi artışı beklenmekte. Ancak bundan doğan su
talebini karşılamak için deniz suyu arıtma kapasitesini arttırmak yerine su talebini kontrol
ederek su tüketiminin azaltılması düşünülüyor.
Enerjide Yenilenebilir Kaynaklar
ABD ‘li First Solar Dubai de Güneş Tarlası Yapıyor
Dubai 20130 ‘a kadar 1000 MW’lık bir güneş tarlası kurulacak Dubai’deki bu Güneş
Santralininin ilk bölümünü ABD’li First Solar Firması yapıyor.
2
Dubai emphasises demand management - Vol 13, Issue 4 (April 2012)
9
Dubai Elektrik ve Su Otoritesi tarafından açılan temiz enerji ihalesini kazanan ABD’li First
Solar Firması, Muhammed Bin Raşid El Maktum Güneş Parkı’nın ilk safhasını inşa edecek.
Güneş Parkı tamamlandığında, 48 kilometrekare genişliğinde bir alanı kaplayacak. İlk
safhada, 13 MW gücündeki güneş parkının 2013 yılı içinde işletmeye alınması ve yılda 22
milyon kilovat saatten fazla elektrik üretmesi hedefleniyor.Tesis 2012 yılında trafo
merkezleri ve iletim hatlarıyla birlikte 33 480 000 $’a ihale edilmiş.
10
Güneş parkı, Dubai Enerji Üst Konseyi tarafından hayata geçirilecek ve Dubai Elektrik ve
Su Otoritesi tarafından işletilecek. Proje, 2030 Dubai Entegre Enerji Stratejisi’nin parçası
olarak biliniyor.
ABU DABİ GÜNEŞ SANTRALİ
Abu Dabi’deki Shams 1 Güneş santrali CSP (Termal Güneş Santrali) tipi bir santral olup
inşaatına 2010 yılının sonunda başlanmıştır. 600 milyon dolara malolacak olan ve yılda 100
milyon kWh enerji üretecek olan santralin birkaç ay içinde tamamlanması beklenmektedir.25
yıllık yap işlet devret sistemiyle inşaa edilen santral 258 000 parabolik aynaya ve 192 güneş
toplama kulesine sahip olacak olan santral Madinat Zayed bölgesinde inşa edilmektedir.
Shams 1 santrali’nin Masdar teknolojik kentindekinden 10 kat daha büyük olacağı
açıklanmıştır.
DUBAİ’de PARKLARDA DAMLA SULAMA
Damla sulama sistemi (Dubai)
11
Dubai Palm Beach Avanue Foto D.Y
Abu Dabi- Dubai otoyolu
toprakSUenerji Dursun YILDIZ -27-28 Aralık 2012
12