Hasta Bilgilendirme – ilacli kanser tedavisi

Hasta Bilgilendirme – ilacli kanser tedavisi

Hasta Bilgilendirme
İLAÇLI KANSER
TEDAVİSİ
Patientinformation
MEDICINSK KRÆFTBEHANDLING
Dansk/ Tyrkisk
Hasta Bilgilendirme
İLAÇLI KANSER
TEDAVİSİ
Patientinformation
MEDICINSK KRÆFTBEHANDLING
Dansk/Tyrkisk
3
4
MEDICINSK
KRÆFTBEHANDLING
İLAÇLI KANSER
TEDAVİSİ
INDHOLD
İÇİNDEKİLER
06. Indledning
07. Önsöz
08. Husk at spørge
09. Mutlaka sorulması gerekenler
08. Behandling af kræft
09. Kanser tedavisi
12. Hvordan gives medicinsk kræftbehandling?
13. İlaçlı kanser tedavisi nasıl uygulanır?
14. Hensyn til andre under behandlingen
15. Tedavi aşamasında dikkat edilmesi gereken hususlar
14. Familie og venner
15. Aile ve arkadaşlar
18. Sygemeldt eller på arbejde
19. Hastalık izninde veya işyerinde
18. Ferie i Danmark og udland
19. Danimarka’da ve yurtdışında tatil
20. Mad og drikke
21. Yiyecek ve içecek
20. Motion
21. Egzersiz
22. Rygning
23. Sigara
22. Alkohol
23. Alkol
22. Træthed
23. Yorgunluk
26. Udseende og kropsopfattelse
27. Görünüm ve beden algısı
26. Seksualitet
27. Cinsellik
26. Praktiserende læge
27. Aile doktoru
28. Psykolog
29. Psikolog
28. Socialrådgiver
29. Sosyal danışman
28. Hjemmepleje
29. Evde Tedavi
28. Tandlæge
29. Diş hekimi
30. Rehabilitering
31. Rehabilitasyon
30. Alternativ behandling
31. Alternatif tedavi
32. Second opinion
33. İkinci görüş
32. Kræftrådgivning
33. Kanser danışmanlığı
34. Nyttige hjemmesider
34. Faydalı internet siteleri
5
6
INDLEDNING
ÖNSÖZ
Du har fået en kræftsygdom og skal derfor starte medicinsk kræftbehandling med enten
drop eller tabletter. Behandlingen kan have en del bivirkninger. Dette hæfte giver dig nyttig viden om medicinsk kræftbehandling.
Kanser hastalığına yakalandınız ve bundan dolayı tablet veya damla ile ilaç tedavisine
başlamanız gerekiyor. Bu tedavi bir takim yan etkiler içerebilir. Bu kitapçık size ilaçlı kanser tedavisi hakkında faydalı bilgiler sağlayacaktır.
Selvom du og din familie måske forbinder kræft med det at skulle dø, er det vigtigt, du
ved, at mere end halvdelen af alle kræftpatienter i dag lever mange år efter at have fået
deres sygdom.
Kanserin öldürücü bir hastalık olduğunu düşünüyor olabilirsiniz, fakat şunu unutmamalısınız ki, bugün kanser hastalarının yarısından fazlası hastalığa yakalandıktan sonra bile
uzun seneler yaşamaktadır.
Det er derfor en god idé, du prøver at leve en normal aktiv hverdag med sund mad og
motion. På den måde bevarer du dine kræfter og er parat til at leve det bedst mulige liv,
når din behandling er afsluttet.
Size önerilen sağlıklı yemekler yemeniz, egzersiz yapmanız, normal ve aktif bir hayat
sürmenizdir. Bu şekilde hem gücünüzü kaybetmemiş olursunuz ve tedaviden sonra bile
hayatinizi en iyi şekilde yaşamaya hazırlamış olursunuz.
Bagerst i dette hæfte lægger sygeplejersken nogle løsblade med en grundig forklaring om
de bivirkninger, du eventuelt kan få af din behandling.
Kitapçığın arka kısmına, hemşire tedavi esnasında oluşabilecek bazı yan etkiler hakkında
detaylı açıklamalar içeren ek sayfalar ilave edecektir. Her ek sayfanın arkasında faydalı
bilgiler bulabilirsiniz.
7
HUSK AT SPØRGE
MUTLAKA SORULMASI GEREKENLER
Når man har fået en kræftsygdom, er det naturligt at have mange spørgsmål om både
sygdommen, behandlingen og fremtiden. Hvis du kommer i tanke om noget, du gerne vil
spørge om, så skriv det ned. Så husker du det bedre, næste gang du ser lægen eller sygeplejersken på afdelingen.
Kanser hastalığına yakalanıldığında, hastalık, tedavisi ve gelecek hakkında birçok soru
işareti belirir. Aklınıza takılan ve sormak istediğiniz sorular olursa bir yere not alın. Bu
şekilde doktor veya hemşire ile ileriki görüşmelerinizde daha iyi hatırlarsınız.
Selvom du måske klarer dig godt på dansk i dagligdagen, kan det være en god idé at have
en professionel tolk med til samtale, når det drejer sig om mere indviklede spørgsmål.
Sygeplejersken kan hjælpe dig med at få kontakt til en tolk.
Det er ikke en god idé at bruge hverken familie eller venner som tolk, med mindre det
f.eks. drejer sig om behov for at få et glas vand eller noget mad. Børn og unge må kun i
nødstilfælde bruges til at tolke for deres familie.
BEHANDLING AF KRÆFT
Kræft behandles med operation, strålebehandling og/eller medicinsk kræftbehandling.
Hvis kræftknuden er lille og ikke har bredt sig, kan en kirurg ofte fjerne det syge væv ved
en operation. Hvis det ikke er muligt at fjerne alt det syge væv, vil du blive tilbudt strålebehandling eller medicinsk kræftbehandling. Nogle gange er det nødvendigt at give begge
behandlinger. Formålet er at fjerne eller mindske udbredelsen af din kræftsygdom.
Selvom kirurgen har fjernet alt det syge væv, kan du blive tilbudt strålebehandling eller
medicinsk kræftbehandling for at forebygge, at kræftsygdommen vender tilbage.
En kræftknude er opbygget af mange små kræftceller. Når man behandler kræftceller, vil
de raske celler også rammes af strålerne eller medicinen. De raske celler er mere robuste
end kræftceller og kan derfor bedre tåle påvirkninger af strålebehandling og medicinsk
behandling.
Kræftbehandling går ud på at ødelægge kræftceller uden samtidigt at ødelægge de raske celler.
Medicinsk kræftbehandling består af behandling med kemoterapi, hormoner, antihormoner og biologisk behandling. Din læge og sygeplejerske vil nøje forklare dig, hvilken type
behandling, du får. Samtidigt vil du blive oplyst om bivirkninger til behandlingen. Du skal
dog være klar over, at de fleste patienter kun får enkelte af de mange bivirkninger, der
bliver nævnt.
8
Güncel yaşamınızda Danca iyi iletişim kuruyor olabilirsiniz, fakat size tavsiyemiz, zor
sorularınız için, görüşmelere beraberinizde profesyonel bir tercümanla gelmeniz gerekir.
Aile veya arkadaşlarınızı, yiyecek ve içecek ihtiyaçlarınız dışında, tercüman olarak seçmeniz iyi bir fikir değildir. Çocuklar ve gençler ailelerine yalnız acil durumlarda tercümanlık yapabilirler.
KANSER TEDAVİSİ
Kansere ameliyat, ışın tedavisi veya ilaçlı tedavi uygulanır. Kanser düğümü küçük ve
dağılmamış ise, cerrahin küçük bir ameliyat ile hasta olan dokuyu alabilmesi mümkündür. Hasta dokunun tümünün alınamaması durumunda, ışın tedavisi veya ilaçlı tedavi
ile müdahale edilmesi önerilir. Bazen her iki uygulama birden gerekebilir. Amaç, kanser
hastalığını yok etmek veya dağılmasını önlemektir.
Cerrah bütün hasta dokuyu almasına rağmen, kanser hastalığının tekrar oluşmasını önlemek için, ışın tedavisi veya ilaçlı kanser tedavi uygulaması teklifinde bulunabilir.
Kanser düğümü birçok kanser hücrelerinden meydana gelir. Kanser hücreleri tedavi
sırasında, sağlıklı hücrelerde ısınlardan veya ilaçtan etkilenir. Sağlıklı hücreler, kanser
hücrelerinden daha sağlam oldukları için, ışın tedavisi ve ilaç tedavisi gibi dış etkenlere
karşı daha dayanıklıdırlar.
Kanser tedavisinde amaç, sağlıklı hücrelere zarar vermeden, kanser hücrelerini hedef
almak ve tahrip etmektir.
İlaçlı kanser tedavisi, kimyasal tedavi, hormonlar, anti hormonlar ve biyolojik tedaviden
oluşmaktadır. Doktorunuz ve hemşireniz size hangi tedavi alacağınız hakkında aydınlatıcı
bilgi verecektir. Ayni zamanda yan etkiler hakkında bilgilendirileceksiniz. Ancak şunu
unutmamalısınız ki, tedavi sırasında bahsedilen bütün yan etkiler her kişide görünmeyebilir.
9
İlaçlı kanser tedavisi doğrudan damardan veya tablet şeklinde uygulanır.
Medicinsk kræftbehandling gives enten direkte i en blodåre eller som tabletter.
MODELFOTOS.
HVORDAN GIVES MEDICINSK
KRÆFTBEHANDLING?
Medicinsk kræftbehandling gives enten direkte i en blodåre eller som tabletter.
Når man giver behandlingen i en blodåre, kan det enten være i et drop eller gennem en
pumpe. Dette afhænger af, om behandlingen skal gives over kort eller lang tid.
Et drop er en pose med væske, hvor man har tilsat medicin mod din kræftsygdom. Der
lægges et tyndt plastikrør i en blodåre, enten på håndryggen eller på underarmen. Posen
forbindes via en slange til plastikrøret. Normalt vil du ikke kunne mærke ubehag, når
medicinen løber ind i åren. Hvis du skulle få smerter eller svie omkring plastikrøret, skal
du straks sige det til sygeplejersken.
En pumpe er et lille apparat, som indeholder medicin mod din kræftsygdom. Der lægges
også her et tyndt plastikrør i en blodåre. Pumpen sørger for, at medicinen via en slange løber ganske langsomt ind i blodåren. Hvis du skal have en pumpe med hjem, vil du og din
familie få en grundig vejledning af sygeplejersken, så I ved, hvordan pumpen fungerer.
Hvis du skal have medicinsk kræftbehandling gennem lang tid, eller hvis dine blodårer er meget tynde, kan det være en fordel for dig at få indopereret et lidt tykkere og blødere plastikrør
i en stor blodåre. Plastikrøret bliver liggende, så længe du er i medicinsk kræftbehandling.
Hvis din medicinske kræftbehandling består af tabletter, vil du få en grundig vejledning og
få tabletterne med hjem.
Medicinsk kræftbehandling gives oftest ambulant. Hvis behandlingen gives over flere
dage, vil du som regel blive indlagt.
12
İLAÇLI KANSERTEDAVİSİ NASIL UYGULANIR?
İlaçlı kanser tedavisi doğrudan damardan veya tablet şeklinde uygulanır.
İlaç doğrudan damara serum veya bir pompa aracılığıyla verilir. Bu tamamıyla tedavinin
uzun veya kısa zaman sürecine bağlıdır.
Serum, sıvı içeren bir torbadır ve içine hastalığınıza karşı ilaç ilave edilmiştir. Elinizdeki
veya kolunuzdaki bir damara ince bir plastik iğneyle yerleştirilir. Torba, damarınızdaki
iğneye hortum aracılığıyla bağlanır. İlaç damara giderken normalde rahatsızlık hissetmezsiniz. Eğer iğne çevresinde, etrafında acı veya sızı duyacak olursanız, acilen hemşireye
bildirmeniz gerekir.
Pompa kanser hastalığınıza karşı ilaç içeren küçük bir alettir. Bu uygulamada da damara
plastik iğne yerleştirilir. Pompa ilacın hortumdan damara yavaşça geçmesini sağlar. Bu
aleti eve götüreceğinizde, size ve ailenize hemşire tarafından aletin kullanımı hakkında
gerekli bilgi aktarılacaktır.
Eğer uzun süre ilaçlı tedavi alacaksanız, ya da damarlarınız çok ince ise, herhangi bir
damara daha geniş ve esnek bir plastik iğne ameliyatla yerleştirmek mümkündür. Plastik
iğne tedavi boyunca damar içinde kalır.
İlaçlı tedaviniz eğer tabletlerden oluşuyorsa, tabletleri almadan önce ayrıntılı bilgi alacaksınız.
İlaçlı tedavi genelde klinikte uygulanır. Tedavinizin uzun günler süreceği durumunda
genel olarak hastaneye yatırılmanız gerekir.
13
HENSYN TIL ANDRE UNDER BEHANDLINGEN
Når du får medicinsk kræftbehandling, kan der i op til fem døgn efter behandlingen være
små rester af medicin i opkast, urin, afføring og sved. Mængden af medicinrester er så
lille, at det ikke er farligt for din familie og venner. Du kan derfor have normal fysisk
kontakt med alle i din familie.
Vi anbefaler dog følgende:
Hvis der f.eks. kommer opkast, urin eller afføring på gulvet, tørres dette op med papir,
som skylles ud i toilettet. Bagefter vaskes der grundigt med vand og sæbe. Tøj og sengetøj
vaskes som sædvanligt.
FAMILIE OG VENNER
Det er vigtigt at vide, at kræft ikke smitter. Selvom du er syg og får behandling, forhindrer
det dig ikke i at være sammen med familie og venner. Du har brug for al den omsorg og
støtte, du kan få.
İlaç tedavisi esnasında tedavi sonrası ilk beş güne kadar kusmalar, idrar, dışkı ve ter küçük
miktarlarda ilaç içirilebilir. İlaç miktarı o kadar azdır ki, ailenize ve çevrenize herhangi bir
zarar vermez etmez. Bu sebeple ailenizde herkesle normal fiziksel kontak kurmanızda bir
sakınca yoktur.
Size tavsiyelerimiz:
Eğer kusma, idrar veya dışkı yere gelmiş ise, bir kâğıt ile silmeli ve tuvalete atmalısınız.
Daha sonra yeri su ve sabunla yıkamalısınız. Giysilerinizi ve nevresiminizi normalde
olduğu gibi yıkayabilirsiniz.
AİLE VE ARKADAŞLAR
Kanser bulaşıcı değildir. Hasta olmanız ve tedavi altında olmanız, aileniz ve arkadaşlarınızla birlikte olmanızı engellemez. İhtiyacınız olan sevgi ve desteği alabilmelisiniz.
Du vil måske opleve, at din familie og venner ikke kender særlig meget til kræft og kræftbehandling, og at de derfor er bange for at gøre eller sige noget forkert. Det kan også være
svært for dem at vide, hvordan de bedst kan støtte dig.
Aileniz ve arkadaş çevreniz kanser hastalığı ve tedavisi hakkında fazla bilgi sahibi olamayabilirler ve sormaktan, yanlış hareket etmekten ve söz söylemekten çekinebilirler.
Onlara, size en iyi şekilde nasıl destek olacakları hakkında bilgilenmeleri de zor gelebilir.
Det er vigtigt, at du er åben om dine tanker og omkring dine behov for støtte, hensyntagen og omsorg. Mange er glade for at blive bedt om at hjælpe med konkrete ting som for
eksempel at købe ind eller lave god nærende mad til dig.
Sana nasıl yaklaşılması ve yardım edilmesi gerektiği hakkında açık olmalısın. Birçoğu
onlardan alış verişte bulunmanızı, besleyici, güzel yemek yapmalarını rica etmenizden
memnun olacaklar
Børn oplever meget tydeligt, hvis forældrene er bange eller kede af det. Selvom du ikke
siger noget, ved de godt, at der er noget galt. Det er derfor bedre at tale med sine børn om
sygdommen, så de ikke føler sig udenfor. Spørg sygeplejersken til råds, hvis du er usikker
på, hvordan du skal gribe det an.
Çocuklar velilerinin korkularını veya hüzünlerini çabuk sezerler. Siz, bir şey söylemeseniz bile, onlar bir şeylerin yolunda olmadığının farkındadırlar. Bu yüzden çocuklarınızla
hastalığınız hakkında konuşmalısınız, onların kendilerini dışlanmış hissetmemelerini
sağlamalısınız. Eğer konuyu nasıl ele alacağınız hakkında tereddütteyseniz, hemşeriye ye
danışabilirsiniz.
Det kan være svært at finde overskuddet til at være forælder, når man selv eller ens
ægtefælle er syg. Derfor kan det være en god idé at inddrage andre voksne, som børnene
har et godt forhold til. Disse voksne kan hjælpe med både praktiske ting og med børnenes
følelsesmæssige reaktioner.
Dine nære familiemedlemmer kan også have brug for at tale om deres usikkerhed og bekymring. Hvis der er brug for hjælp til at få taget hul på emnet, vil sygeplejersken kunne give dig
brugbare råd. En anden mulighed er at søge råd hos en af Kræftens Bekæmpelses rådgivninger.
14
TEDAVİ ESNASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN
HUSUSLAR
Hasta olduğunuzda veya eşinizin hasta olma durumunda, veli veya hasta ailesi olmak
çok zor gelebilir. Bu yüzden çocuklarınızın kendilerini yakin hissettiği, başka yetişkinleri
duruma dâhil etmenizde fayda vardır. Size pratik konularda ve çocuklarınızla duygusal
ilişkilerinizde yardımcı olabilirler.
Aile yakınlarınız da belirsizlik ve endişe duyabilirler konuşma ihtiyacı duyarlarsa, bu
konuda yardıma ihtiyacınız olduğunda, hemşire size yararlı bilgiler verebilir. Bir başka
seçenekte Kanserle Mücadele Derneği danışmanlığına başvurmanızdır.
15
Kanser bulaşıcı değildir. Hasta olmanız ve tedavi altında olmanız, aileniz
ve arkadaşlarınızla birlikte olmanızı engellemez. İhtiyacınız olan sevgi ve
desteği alabilmelisiniz.
Det er vigtigt at vide, at kræft ikke smitter. Selvom du er syg og får behandling, forhindrer det dig ikke i at være sammen med familie og venner.
Du har brug for al den omsorg og støtte, du kan få.
MODELFOTO.
18
SYGEMELDT ELLER PÅ ARBEJDE
HASTALIK İZNİNDE VEYA İŞYERINDE
Både sygdom og behandling kan gøre det svært at passe sit arbejde som sædvanligt.
Mange kræftpatienter må derfor være sygemeldt i kortere eller længere tid.
Hastalığınız, güncel işinizin başında olmanızı zorlaştırabilir. Birçok kanser hastaları bu
yüzden uzun veya kısa süre için hastalık izniyle işten uzaklaşıyorlar.
Hvis du er sygemeldt, siger lovgivningen, at jobcentret i din kommune skal holde kontakt
med dig i dit sygdomsforløb. Jobcentret og din arbejdsgiver kan evt. hjælpe dig med, at du
i en periode arbejder på nedsat tid.
Eğer hastalık izninizi kullanıyorsanız, yasal olarak belediyenizdeki iş merkezlerinin ‘iş ve
işçi bulma kurumu’ sizinle hastalığınız sürecince irtibatta kalmaları icap ediyor. İş merkezleri ve işvereniniz size gerekirse bir süre “az saat” çalışmanızda yardımcı olabilir.
Nogle får løn under sygdom, mens andre får sygedagpenge eller kontanthjælp. Har du som
følge af din kræftsygdom spørgsmål om dit arbejde eller din økonomiske situation, kan du
få råd og vejledning hos afdelingens socialrådgiver. Du kan også få hjælp af din sagsbehandler i kommunen.
Bazıları hastalıktayken maaş alabiliyor, bazıları hastalık parası ya da sosyal yardım
alıyorlar. Hastalık sırasında işiniz ya da ekonomik durumunuz hakkında sorularınız varsa,
bulunduğunuz bölümün sosyal danışmanlığından yârdim talep edebilirsiniz. Belediyenizdeki danışman da size ayni şekilde yardımda bulunabilir.
FERIE I DANMARK OG UDLAND
DANİMARKA’DA VE YURTDIŞINDA TATİL
Skal du på ferie, vil afdelingens personale forsøge at planlægge dine behandlinger så du
har mulighed for at rejse. Holder du ferie i Danmark, vil det efter aftale være muligt at få
taget blodprøver på nærmeste sygehus, hvis dette er nødvendigt.
Tatile çıkmanız durumunda, hastane bölümündeki personel gelecekteki tedavilerinizi tatilinizi etkilemeyecek şekilde ayarlamaya çalışır. Danimarka’da tatil etmeniz durumunda, anlaşma üzerine, eğer gerekliyse kan tahlillerinizi en yakin hastanede yaptırabilmeniz olanaklıdır.
Hvis du får taget blodprøver i dit hjemland, skal du være opmærksom på, at du ikke altid
kan sammenligne resultatet med svaret fra dine blodprøver taget i Danmark. Resultater af
prøver bliver nemlig ikke angivet i samme måleenhed i alle lande.
Eğer kan tahlillerinizi geldiğiniz ülkelerde yaptıracak olursanız, Danimarka’daki tahlillerle her zaman karşılaştıramayacağınızı bilmeniz gerekir. Sonuçlar her ülkede ayni birimde
olmayabilir.
Hvis du overvejer en udlandsrejse, skal du altid spørge din læge, om det er forsvarligt at rejse.
Det er vigtigt, din forsikring er i orden, inden du rejser. Hvis du ikke er ordentligt forsikret, kan en rejse let ruinere dig, hvis uheldet er ude. Udgifter til hospitalsophold i udlandet
og hjemtransport kan være meget dyrt.
Eğer yurtdışı tatili planlıyorsanız, doktorunuza güvenli olup olmadığı hakkında danışmalısınız. Tatile çıkmadan önce sigortalarınızın düzgün olmasına özen gösterin. Eğer sigortanız yeterli değilse, en ufak arizada tatiliniz berbat olabilir. Yurtdışında hastane masrafları
ve eve dönüş çok pahalı olabilir.
Forsikringsreglerne kan være lidt komplicerede, og det er derfor meget vigtigt, at du eller
din familie sætter jer grundigt ind i reglerne. Du kan få forklaret reglerne ved at ringe til
SOS International på tlf. 7010 5058.
Sigorta kuralları çok karmaşık olabileceği için siz veya aileniz dikkatlice kuralları öğrenmelisiniz. Kuralları öğrenmek için SOS uluslararası telefon hattını arayabilirsiniz
Tel. 7010 5058.
19
MAD OG DRIKKE
YİYECEK VE İÇECEK
Når du får medicinsk kræftbehandling, kan din appetit og lyst til mad blive mindre. Du
kan også opleve, at maden lugter og smager anderledes, end den plejer. Når behandlingen
er overstået, vender appetitten tilbage, og maden smager igen som før.
İlaçlı kanser tedavisi esnasında, iştahınızın azaldığını hissedebilirsiniz. Yemeğin kokusu
ve tadı da normalden daha farklı gelebilir. Ancak tedavi bitiminde, iştahınız geri dönecektir ve yemekler ayni tadına kavuşacaktır.
Kroppen har under sygdom og behandling behov for ekstra energi, og det er derfor vigtigt,
at du får tilstrækkeligt med kalorier og proteiner. Du kan få råd og vejledning om sund og
nærende mad hos afdelingens sygeplejersker eller hos diætisten.
Vücudun hastalıkta ve tedavide daha fazla enerjiye ihtiyacı olduğu için, yeterince kalori
ve protein almanız gerekir. Sağlıklı ve besleyici yemek hakkında bulunduğunuz bölümdeki hemşirelerden veya diyet uzmanından bilgi ve rehberlik alabilirsiniz.
Hvis man har dårlig appetit, hjælper det at spise sammen med andre, og det er også en
god idé at spise små, hyppige måltider. Forsøg at skabe ro og en god stemning - så får du
måske mere lyst til mad.
İştahınızın olmadığı zamanlar, başkalarıyla birlikte yemenizin bir faydası olabilir. Sık
ufak öğünler, halinde yemelisiniz. Rahat ve hoş bir ortam yaratmaya çalışırsanız eğer daha
fazla yemek yiyebilirsiniz.
Vi anbefaler også, at du tager en vitaminpille hver dag.
Size ayrıca her gün bir vitamin tableti almanızı öneririz.
Du kan i perioder have brug for, at andre tilbereder maden til dig. Tal med din familie eller
venner om dette, og også om, hvordan de i det hele taget kan støtte dig, når din appetit er lille.
Bazı zamanlar yemeğinizin başkaları tarafından hazırlanmasına ihtiyaç duyabilirsiniz. Bu
konuyu ve ayni zamanda size iştahınızın az olduğu zamanlar nasıl destek verebilecekleri
hakkında aileniz ve arkadaşlarınızla konuşun.
MOTION
Vi anbefaler, at du både under og efter din kræftbehandling bevæger dig mindst 30 min.
hver dag. Det kan enten være en gåtur i hurtigt tempo, cykling, træning i motionscenter,
dans eller lignende. Du kan f.eks. gå en tur i hurtigt tempo på 15 min. om formiddagen og
senere på dagen danse 15 min.
Det er en god ide at dyrke motion sammen med familie eller venner, da alle mennesker
bør bevæge sig 30 min. dagligt. Motion er samtidigt den mest effektive forebyggelse mod
diabetes og hjerte-karsygdom.
Symptomer som træthed, kvalme, angst og depression bliver mindre, hvis man bevæger
sig dagligt. Motion forbedrer også muskelstyrke og livskvalitet hos patienter med kræft.
Hvis du er træt, så prøv alligevel at tvinge dig selv til at komme ud hver dag, selvom det
er koldt, regner eller blæser. Du vil føle dig bedre tilpas bagefter.
Har du smerter eller problemer med at bevæge dig, kan du få vejledning eller behandling
af en fysioterapeut. Dette kræver som regel en henvisning fra din praktiserende læge. Du
skal selv betale en del af denne behandling.
20
EGZERSİZ
Size tavsiyemiz, hem kanser tedavisi süresince ve sonrası, günde en az 30 dakika hareket etmelisiniz. Bu hızlı tempoda yürümek, bisiklet, bir jimnastik salonunda, dans veya
benzeri gibi şeyler olabilir. Mesela hızlı tempoda sabahları 15 dakika yürüyüş yapabilir ve
akşamüstleri 15 dakika dans edebilirsiniz.
Her insanin günde 30 dakika egzersiz yapması gerektiği için, aileniz veya arkadaşlarınızla
birlikte egzersiz yapmanız iyi bir fikir olabilir. Egzersiz ayni zamanda şeker hastalığına ve
kalp damar hastalıklarına karşı çok etkilidir.
Günlük hareketle birlikte yorgunluk, bulantı, korku ve depresyon gibi belirti azalacaktır. Egzersiz ayni zamanda kas yapınızı güçlendirir ve kanser hastalarında yaşam kalitesini arttırır.
Yorgun olsanız bile, havanın soğukluğuna, yağmura ve rüzgâra aldırmayın, kendinizi her
gün biraz hareket etmeye zorlayın. Daha sonra kendinizi iyi hissedeceksiniz.
Ağrınız varsa veya hareket etmekte zorluk çekiyorsanız, aile doktorunuz aracılığıyla bir
fizik tedavi uzmanına rehberlik ve tedavi için başvurabilirsiniz. Tedavi ücretinin bir kısmı
size aittir.
21
RYGNING
SİGARA
Hvis du ryger, er det aldrig for sent at stoppe. Man ved, at rygestop forbedrer helbredet og
forebygger hjerte-karsygdom. Samtidigt mindskes risikoen for opståen af en ny kræftsygdom senere i livet.
Eğer sigara kullanıyorsanız, asla bırakmak için geç kalmış sayılmazsınız. Sigaranın bırakılması durumunda, sağlığınızın iyiye gidebileceği ve kalp-damar hastalıklarını önlenilebileceği bilinmektedir. Ayni zamanda ileride yeni bir kanser hastalığıyla karsılaşma riskini azalmaktadır.
Du kan få hjælp til rygestop. Tal med lægen eller sygeplejersken om det.
Sigarayı bırakma hususunda yârdim alabiliriniz. Bu konuyu bir doktor veya hemşireye ile
konuşun.
ALKOHOL
Når du er i behandling, kan du godt drikke spiritus, øl eller vin i små mængder. Men der
er også enkelte behandlinger, hvor man ikke samtidigt tåler alkohol. Spørg din læge eller
sygeplejerske til råds om dette.
22
ALKOL
Tedavi sırasında küçük miktarda alkol, bira veya şarap alabilirsiniz. Fakat bazı tedavilerde
ayni zamanda alkol alınması sakıncalıdır. Bu konuyu doktorunuza veya hemşirenize danışın.
Alkohol i store mængder øger risikoen for at få infektioner.
Yüksek miktarda alkol iltihap riskini yükseltir.
TRÆTHED
YORGUNLUK
Mange får en særlig form for træthed i forbindelse med operation og anden behandling
for kræft. Denne træthed adskiller sig fra almindelig træthed ved, at der ikke altid er en
sammenhæng mellem, hvor meget du laver, og hvor træt du bliver. Hvile og søvn hjælper
heller ikke lige så meget, som man ville forvente. Du skal alligevel prøve at hvile et par
gange i løbet af dagen.
Birçok insan ameliyat ve diğer kanser tedavileriyle bağlantılı yorgunluk yaşayabiliyor. Bu
yorgunluk bilinen yorgunluktan farklıdır ve her zaman yapılanla yorgunluk arasında bir
eşitlik yoktur. Dinlenme ve uyku da her zaman umduğumuz gibi fayda etmeyebilir. Yine
de gün boyu bir kaç kez dinlenmeyi denemelisiniz.
Trætheden kan have mange årsager. Det kan dreje sig om bivirkninger til behandlingen (se
løsbladene bagerst i hæftet), men også om bekymringer, angst og usikkerhed for fremtiden.
Yorgunluk birçok sebep içerebilir. Mesela tedavinin yan etkileri (kitapçığın arka kısmında ek sayfalara bakin), ama merak, endişe, korku ve gelecekten emin olmamak gibi bu
sebeplerin arasındadır.
Når behandlingen er slut, vil trætheden aftage, men det er forskelligt, hvor lang tid der går,
før den er væk. Tal med din læge eller sygeplejerske, hvis du er træt gennem lang tid. Det
kan være, du skal have taget ekstra blodprøver. Det kan også være, at det bedste råd til dig
er at dyrke motion 30 min. hver dag.
Tedavi bittiğinde, yorgunlukta azalacaktır, ama ne zaman tamamen yok olacağı kişiden
kişiye fark eder. Yorgunluğunuz çok uzun süre devam edecek olursa, doktorunuza veya
hemşirenize danışın. Bazen daha fazla kan tahlilleri almak gerekebilir. Belki da size en iyi
tavsiye günde 30 dakika egzersiz yapmanızdır.
23
Eğer sigara kullanıyorsanız, asla bırakmak için geç kalmış sayılmazsınız.
Sigaranın bırakılması durumunda, sağlığınızın iyiye gidebileceği ve kalpdamar hastalıklarını önlenilebileceği bilinmektedir. Ayni zamanda ileride
yeni bir kanser hastalığıyla karsılaşma riskini azalmaktadır.
Hvis du ryger, er det aldrig for sent at stoppe. Man ved, at rygestop
forbedrer helbredet og forebygger hjerte-karsygdom. Samtidigt mindskes
risikoen for opståen af en ny kræftsygdom senere i livet.
24
25
UDSEENDE OG KROPSOPFATTELSE
DIŞ GÖRÜNÜMÜ VE BEDEN ALGISI
Både sygdom og behandling kan ændre dit udseende. Hvis du bliver opereret og f.eks. får
fjernet et bryst, vil det naturligvis ændre din opfattelse af din egen krop. Det er forskelligt,
hvor meget en sådan ændring påvirker den enkelte. De fleste accepterer med tiden den ændrede krop. Hvis du har brug for at tale om det, kan du søge hjælp hos personalet. Mange
har også glæde af at tale med andre patienter i samme situation.
Hastalık ve tedavi dış görüşünüzde değişiklere yol açabilir. Ameliyat olduysanız veya
misal göğsünüzü aldırdıysanız, bu kendi beden alginizi doğal olarak değiştirecektir. Bu
değişikliğin tabii ki kişiden kişiye farklı etkiler. Birçok insan vücuttaki değişikliği zamanla kabullenir. Eğer siz bu değişiklikler hakkında birileriyle konuşmaya ihtiyaç duyarsanız,
personellerden yârdim alabilirsiniz. Ayrıca birçok insan kendi durumunda başka insanlarla
konuşmaktan memnun olabiliyor.
Medicinsk kræftbehandling kan også give midlertidige ændringer af dit udseende. For
mange er det svært at forestille sig at tabe håret. Det er derfor vigtigt at vide, at håret altid
kommer igen, selvom det kan tage lidt tid. Andre midlertidige ændringer kan f.eks. være
vægtøgning eller vægttab.
26
İlaçlı kanser tedavisi dış görünümünüzde de bir takim değişikler verebilir. Birçok insan saç
dökülmesini hayal edemiyor bile. Uzun zamanda olsa, saçların tekrar çıkacağını bilmek önemlidir. Bazı diğer geçici değişiklikler arasında kilo artması veya kaybı görülmesi mümkündür.
SEKSUALITET
CİNSELLİK
Kræft kan påvirke samlivet. Hvis det bliver et problem for jer, er det vigtigt, at du og din
ægtefælle kan tale sammen om det. Behovet for nærvær, ømhed og kropskontakt vokser
ofte i forbindelse med alvorlig sygdom, og mange vil få brug for et ekstra knus.
Kanser cinsel hayatinizi etkileyebilir. Bu durum sizin için sorun arz ediyorsa, eşinizle konuşabilmeniz önemlidir. Yakinlik duygusu, şefkat ve vücut teması, hastalığın ciddiyetiyle
beraber büyür ve birçok insan kucaklanmaya, sarılmaya özlem duyar.
Behandling og træthed kan påvirke dig, så du mister lysten til sex. Hvis I har brug for det, kan I
altid få støtte og vejledning hos afdelingens personale eller hos jeres praktiserende læge.
Tedavi ve yorgunluk cinsel hayatinizi olumsuz etkileyebilir. Arzu ederseniz bulunduğunuz
bölümdeki personellerden veya aile doktorunuzdan danışmanlık ve destek alabilirsiniz.
PRAKTISERENDE LÆGE
AİLE DOKTORU
Vi anbefaler, at du jævnligt taler med din praktiserende læge om din behandling på hospitalet. Hvis du ønsker det, vil din læge få besked om din sygdom fra hospitalet, så du ikke
selv skal videregive al information.
Size tavsiyemiz, aile doktorunuzla hastalığınız ve tedaviniz hakkında irtibat halinde
kalmanız. Arzu ederseniz hastane hastalığınız hakkında bilgileri doğrudan doktorunuza
aktarır ve bu şekilde kendiniz söylemek zorunda kalmazsınız.
27
PSYKOLOG
PSİKOLOG
At få kræft er for de fleste en så belastende oplevelse, at der er et stort behov for information, støtte og hjælp. Ofte er der hjælp at hente hos familie, venner og kolleger. Nogle kan
også have behov for at få støtte fra en psykolog.
Kanser hastası olmak birçok insan için çok yorucu bir deneyim, bilgilenme, destek ve
yârdim ihtiyacı demektir. Çoğu zaman aile, arkadaş çevresi ve iş arkadaşları yârdim edebilir. Birçok insan psikolog tarafından da destek almaya muhtaçtır.
Både du og din nærmeste familie har ret til psykologhjælp med tilskud fra den offentlige
sygesikring. Dette betyder, at du selv skal betale en del af regningen. Du kan få en henvisning til psykolog gennem din praktiserende læge. Det er vigtigt, du spørger din læge, om
du selv skal betale for tolkning af samtalerne.
Siz ve aileniz devlete ait sigorta ile psikolog yardımı alma hakkına sahipsiniz. Bu demektir ki, bir kısmını kendiniz ödemek zorundasınız. Aile doktorunuz tarafından psikolog’a
yönlendirilebilirsiniz. Mutlaka aile doktorunuzdan görüşmeler için tercümanlık ücreti
hakkında aydınlatıcı bilgi isteyin.
SOCIALRÅDGIVER
SOSYAL DANIŞMAN
Næsten alle hospitaler har ansat en socialrådgiver, som kan hjælpe dig med sociale og
økonomiske spørgsmål. Hospitalets socialrådgiver tager sig kun af problemer, som er
opstået i forbindelse med din kræftsygdom.
Nerdeyse bütün hastanelerde size sosyal ve ekonomik sorularınızda yardımcı olabilecek
bir sosyal danışman mevcuttur. Hastanedeki sosyal danışman yalnız kanser hastalığınızla
ilgili problemlerinizde yardımcı olabilir.
Hospitalet vil altid samarbejde med din sagsbehandler i kommunen.
Hastane her zaman belediyenizdeki danışman ile işbirliği içindedir.
HJEMMEPLEJE
I alle landets kommuner kan man få hjemmepleje, hvis man har behov for det. Sygeplejersken på afdelingen eller din praktiserende læge kan hjælpe dig med dette.
Hjemmeplejen tilbyder at løse forskellige praktiske opgaver i hjemmet. Personalet er også
uddannet til at yde støtte og vejledning i forbindelse med sygdom og kan derfor være til
stor hjælp for både dig og din familie.
TANDLÆGE
Medicinsk kræftbehandling giver sjældent tandskader. Nogle kan dog opleve, at der
kommer huller i tænderne, eller at gamle plomber falder ud. Du bør derfor altid kontakte
din egen tandlæge for at få lavet en grundig undersøgelse af tænder og tandkød, inden
kræftbehandlingen går i gang.
Hvis du har fået lavet en undersøgelse inden behandlingen, og der opstår alvorlige tandproblemer under eller efter behandlingen, kan du søge kommunen om tilskud til at betale
tandlægeregningen. Det er din tandlæge, der skal skrive ansøgningen til kommunen.
28
EV BAKIMI
Ülkenin bütün belediyelerinde ihtiyaç oldukça ev bakımı almak mümkündür. Hastanedeki
hemşire veya aile doktorunuz bu konuda size yardımcı olabilir.
Ev bakımı evde bazı pratik işlerde yardımcı olabilir. Personel destek ve hastalık hakkında
da danışmanlık verebilir ve bu yüzden size ve ailenize büyük yardımı dokunabilir.
DİŞ HEKİMİ
İlaçlı kanser tedavisi çok nadir diş sorununa sebep olur. Bazı insanlar dişlerinde çürümeler
veya eski dolgularda çıkmalar, düşmeler yaşayabilir. Tedaviye başlamadan önce, mutlaka
bir dişçiye danışmalı ve ayrıntılı diş muayenesinden geçmelisiniz.
Eğer tedavi başlangıcından önce diş muayenesi olduysanız ve tedavi esnasında ciddi diş
problemleriyle karsılaşırsanız, belediyeden dişçi faturanızı ödemenizde yârdim talep edebilirsiniz. Belediyeye dilekçeyi diş hekiminiz hazırlamakla hükümlü.
29
REHABILITERING
REHABILITASYON
Nogle kommuner og hospitaler tilbyder rehabiliteringsforløb.
Bazı belediyeler ve hastaneler iyileştirme dönemi öneriyor.
Rehabilitering betyder at genetablere en tilstand – altså at komme tilbage til noget, der var
før. Måske bliver dit liv ikke, som det var, før sygdommen opstod. Nu handler det måske
mere om at leve det liv, du gerne vil og samtidigt har mulighed for, efter du har fået din
kræftsygdom.
Rehabilitasyon (iyileştirme) demek, bir durumu tekrar kurmak demek - yani eskiden olan
bir duruma geri dönmek. Hayatiniz belki de hastalığınızdan önceki gibi olamaz. Belki artik
hastalığınıza yakalandıktan sonra önemli olan istediğiniz ve mümkün olan hayati yaşamak.
Et rehabiliteringsforløb kan hjælpe dig og din familie med at få hverdagen til at fungere
bedst muligt, selvom du er syg og får behandling.
ALTERNATIV BEHANDLING
Det er forskelligt fra land til land, hvad man regner for at være alternativ behandling. I
Danmark tænker man på alternativ behandling som en behandling, man ikke får tilbudt i
det danske sundhedsvæsen.
Alternativ behandling er mange forskellige ting. Det kan være en ændring af den daglige
kost eller forskellige præparater, man skal spise eller drikke. Det kan også være kropsbehandlinger, f.eks. massage, akupunktur eller zoneterapi. Nogle benytter sig også af
åndelige teknikker, f.eks. healing.
Valg af alternativ behandling er forskelligt fra kultur til kultur. Danmark er f.eks. et af de
lande, hvor anvendelse af zoneterapi er meget udbredt.
Det er vigtigt, at du fortæller din læge eller sygeplejerske på hospitalet, hvis du modtager
nogen form for alternativ behandling – enten i Danmark eller i dit hjemland.
30
Rehabilitasyon dönemi (iyileştirme) size ve ailenize, hasta olmanıza ve tedavi görmenize
rağmen, güncel yaşamınızı en iyi şekilde yaşamanızda yardımcı olacaktır.
ALTERNATİF TEDAVİ
Alternatif tedavi anlayışı ülkeden ülkeye farklıdır. Danimarka’da alternatif tedavi, Danimarka sağlık sektöründe tedaviler arasında bulunmayan tedavilerdir.
Alternatif tedavi birçok şey demektir. Mesela güncel hayatınızda beslenmenizde, ya da
yiyeceğiniz veya içeceğiniz farklı preparatlarda değişiklikler demek. Vücut bakımları
da buna dâhil olmak üzere; masaj, akupunktur veya bölgesel tedavi içerir. Bazı insanlar
manevi tekniklerden, mesela; Okutma, Muska, Büyü den yararlanıyor.
Alternatif tedavi kültürden kültüre farklı şekilde yansımaktadır. Danimarka, zona tedavi
yaygın olan ülkedir.
Eğer alternatif tedavi yöntemlerinden gerek Danimarka’da gerek memleketinizde faydalanıyorsanız, bunu mutlaka doktorunuz veya hemşirenizle paylaşın.
31
SECOND OPINION
İKİNCİ GÖRÜŞ
Hvis hospitalet på et tidspunkt ikke har flere behandlingstilbud til dig, kan du måske få
behandling et andet sted i Danmark. Det kan også være, der et tilbud i udlandet.
Eğer bulunduğunuz hastanede size göre tedavi uygulaması yoksa Danimarka’nın başka
yerinde tedavi görmeniz olanaklı. Yurtdışında da tedavi almanız mümkün.
Efter aftale med lægen på hospitalet kan din journal blive vurderet af kræfteksperter, som
udgør det såkaldte second opinion panel. Dette panel rådgiver din henvisende afdeling
om, hvorvidt man alligevel kan tilbyde dig endnu en behandling.
Hastanedeki doktorunuzla anlaşarak, raporunuzu kanser uzmanları tarafından, yani ikinci
görüş paneli yeni bir değerlendirmeye gönderebilirsiniz. Bu panel sizi yönlendiren bölümü
yeni bir tedavinin olanağı hakkında aydınlatmakla yükümlüdür.
Nærmere oplysninger om second opinion ordningen kan findes på Sundhedsstyrelsens
hjemmeside, www.sundhedsstyrelsen.dk
İkinci görüş sistemi hakkında ayrıntılı bilgiler Sağlık yönetimi internet sitesinde bulmak
mümkün, www.sundhedsstyrelsen.dk.
KRÆFTRÅDGIVNING
KANSER DANIŞMANLIĞI
Både du og din familie kan have behov for at tale med en professionel rådgiver, og her
kan en af Kræftens Bekæmpelses rådgivninger være en mulighed. Du kan møde op alene
eller tage et familiemedlem med. Rådgivningen i Kræftens Bekæmpelse er gratis.
Siz ve aileniz profesyonel bir danışmanla konuşma ihtiyacı duyabilirsiniz ve bu konuda
size Kanserle Mücadele Derneği bir seçenektir. Gerek yalınız, gerek aile yakınınızla birlikte müracaata bulunabilirsiniz. Kanserle Mücadele danışmanlığı ücretsiz hizmet verir.
Hvis du er dansktalende, kan du få en individuel samtale og måske indgå i en gruppe for
patienter eller pårørende. Hvis du har brug for tolk, kan du kun tilbydes en individuel samtale. Du skal selv betale for tolkningen eller ansøge kommunen om betaling.
Danca konuşuyorsanız eğer, yalınız ve icap ederse başka hastalarla veya aile yakınlarıyla
grup halinde görüşmelere katılabilirsiniz. Tercümana ihtiyacınız olduğunda, sadece yalınız
görüşmelere katılmanız mümkün. Tercüman ücretini kendiniz ödemek durumundasınız
veya Belediyeden ödemede yârdim talep edebilirsiniz.
Igennem kræftrådgivningerne kan du også komme i kontakt med frivillige støttepersoner,
der selv har haft kræft inde på livet.
Du kan også ringe til Kræftlinjen, som er en gratis telefonrådgivning. Her kan du få støtte
og generel information om behandling, bivirkninger, kost og sociale rettigheder. Rådgivningen foregår på dansk. Kræftlinjen har tlf. 8030 1030.
Du kan læse mere om Kræftens Bekæmpelses rådgivninger og tilbud på www.cancer.dk
32
Kanser danışmanlığı aracılığıyla birçok gönüllü kanser hastalığını yaşamış kişilerle tanışabilirsiniz.
Ücretsiz danışmanlık hattı olan Kanser hattını da aramanız mümkün. Bu hat size destek ve
hastalığınızın tedavisi hakkında genel bilgi sağlayabilir. Bilgilendirme Dancadır. Kanser
hatının telefonu: 8030 1030.
Kanserle Mücadele Danışmanlığı ve servisleri hakkında bilgileri www.cancer.dk sitesinde
okuyabilirsiniz.
33
FAYDALI INTERNETSITELERI
/NYTTIGE HJEMMESIDER
Kræftens Bekæmpelse
www.cancer.dk
Sundhedscenter for Kræftramte
www.kraeftcenter-kbh.dk
Sammenslutningen af kræftafdelinger i Østdanmark (SKA)
www.skaccd.org
Sundhedsstyrelsen
www.sundhedsstyrelsen.dk
Medicinsk kræftbehandling 2009
Udgivet af Sammenslutningen af Kræftafdelinger (SKA) i Østdanmark i samarbejde
med Sundhedscenter for Kræftramte, og med
støtte fra Trygfonden.
Isbnnr / 978-87-92612-02-1
Tryk / www.holmbergs.com
Pjecen er udarbejdet af SKA og kulturelt tilrettet af Sundhedscenter for Kræftramte ved læge
Jette Vibe-Petersen, sygeplejerske Gitte Iversen
og kommunikationsmedarbejder Line Wadum.
Pjecen er udgivet på arabisk, bosnisk/kroatisk/
serbisk, grønlandsk, somali, tyrkisk og urdu.
Oversættelse / Social-Medicinsk
Tolkeservice A/S
Foto / Anne-Mie Dreves s. 10, 11, 25,
Kenn Kold s. 16, Colourbox s. 24
Layout / All the Way to Paris
34
Pjecen kan bestilles hos SKA på mail:
[email protected]
www.skaccd.org
www.kraeftcenter-kbh.dk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
I kroppens knogler findes knoglemarv. I denne dannes blodceller, som er røde og
hvide blodlegemer, samt blodplader.
Vücuttaki kemikler kemik iliği içerir. Bu ilik, kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin, ve
kan pulcuklarının yapım yeridir.
Det meste kemoterapi påvirker knoglemarven, så dens evne til at danne blodceller i
perioder nedsættes. Herved falder antallet af blodceller i blodet.
Kemoterapi genelde etkisini ilikte gösterir ve kan hücrelerinin yapımını dönem
dönem azaltır. Bu şekilde kan hücre oranında azalma görülür.
Hvis antallet af røde blodlegemer er for lavt, kan du få symptomer på blodmangel.
Dette kan være træthed, svimmelhed, åndenød, hjertebanken eller susen for ørerne.
Kontakt afdelingen, hvis du har en af de nævnte symptomer.
Kırmızı kan hücrelerinin azalması durumunda kansızlık belirtileri meydana gelir.
Bu belirtiler arasında yorgunluk, baş dönmesi, solukluk, nabzın hızlı atması veya
işitme rahatsızlıkları görülür. Bahsedilen belirtiler bir ve ya birkaçını yaşıyorsanız,
bağlı olduğunuz bölüme başvurun.
RØDE BLODLEGEMER
Hvis din blodprocent er meget lav, eller du har mange symptomer, vil du få
blodtransfusion. Det betyder, at du får blod gennem et drop.
Du kan godt få behandling, selvom din blodprocent er lav.
KIRMIZI KAN HÜCRELERİ
Kan oranınızın çok düşük ve ya belirtilerin çok fazla olması durumunda, kan nakli
almanız gerekir. Yani size bir serum aracılığıyla kan verilir.
Kan oranında düşüklük görünmesi tedavi olma durumunuzu değiştirmez.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
I kroppens knogler findes knoglemarv. I denne dannes blodceller, som er røde og
hvide blodlegemer, samt blodplader.
Vücuttaki kemikler kemik iliği içerir. Bu ilik, kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin, ve
kan pulcuklarının yapım yeridir.
Det meste kemoterapi påvirker knoglemarven, så dens evne til at danne blodceller i
perioder nedsættes. Herved falder antallet af blodceller i blodet.
Kemoterapi genelde etkisini ilikte gösterir ve kan hücrelerinin yapımını dönem
azaltır. Bu şekilde kan hücre oranında azalma görünür.
Hvide blodlegemer udgør en vigtig del af kroppens immunforsvar. Hvis antallet af
hvide blodlegemer er lavt, vil modstandskraften over for infektioner være nedsat.
Beyaz kan hücreleri, vücudun bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır. Şayet
beyaz kan hücre sayısı düşük olduğu takdirde, iltihaplanmalara direnci azalabilir.
Feber og kulderystelser vil ofte være tegn på, at du har en infektion.
Ateşlenme ve titreme genellikle iltihap belirtileridir.
Inden din næste behandling skal antallet af hvide blodlegemer være normalt. Hvis
antallet er for lavt, må behandlingen udsættes – som regel en uge.
Bir sonraki tedavi uygulanmadan önce, beyaz kan hücre sayısı normal olmak
zorundadır. Eğer sayı çok düşük ise, tedavi başka bir zamana - genelde bir hafta
sonrasına, alınması gerekir.
HVIDE BLODLEGEMER
DET KAN DU SELV GØRE
*
*
*
*
*
Selvom du er i behandling, må du godt være sammen med familie og venner. Undgå
tæt kontakt med mennesker, der er forkølede eller har en anden infektion.
Spørg lægen, om du skal vaccineres mod influenza.
Vær omhyggelig med hygiejnen. Tag helst et bad hver dag. Vask hænder ofte – det
gælder både dig selv og dem, du bor sammen med.
Drik mindst 2 liter væske dagligt. Det nedsætter risikoen for blærebetændelse.
Kvinder med menstruation bør benytte hygiejnebind frem for tampon.
KONTAKT ALTID AFDELINGEN, HVIS DU FÅR FEBER OVER 38,5. DU KAN RINGE HELE
DØGNET.
BEYAZ KAN HÜCRELERI
KENDİ YAPABİLECEKLERİNİZ
*
*
*
*
*
Tedavi altında olmanız, aile ve arkadaşlarınızla birlikte olabilmenizi engellemez.
Soğuk algınlığı olan veya başka iltihap taşıyan kişilerle yakin temastan kaçının.
Gribe karşı aşı olmanız gerekip, gerekmediğini doktorunuza danışın.
Temizlik (sağlık bilgisi) konusunda dikkatli olun. Hergün banyo almaya gayret
gösterin. Ellerinizi sık yıkayınız - bu sizin için olduğu kadar, birlikte yasadığınız
kişiler için de geçerli.
Günde en az iki litre sıvı tüketin. Sizi böbrek iltihaplanmalarına karşı koruyacaktır.
Adet döneminde kadınlar, tampon yerine sıhhi bezler kullanmalıdır.
ATEŞINIZ 38,5 DERECEYI GEÇTIĞI TAKDIRDE, GÜN BOYU HASTANE BÖLÜMÜNE
ULAŞMANIZ MÜMKÜNDÜR.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
I kroppens knogler findes knoglemarv. I denne dannes blodceller, som er røde og
hvide blodlegemer, samt blodplader.
Vücuttaki kemikler kemik iliği içerir. Bu ilik, kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin
(alyuvarlar ve akyuvarlar), ve kan pulcuklarının yapım yeridir.
Det meste kemoterapi påvirker knoglemarven, så dens evne til at danne blodceller i
perioder nedsættes. Herved falder antallet af blodceller i blodet.
Kemoterapi genelde etkisini ilikte gösterir ve kan hücrelerinin yapımını dönem
azaltır. Bu şekilde, kan hücre oranında azalma görünür.
Et lavt antal blodplader kan føre til blødninger i huden. De kan ses som små røde
prikker på størrelse med et knappenålshoved eller som større blå mærker.
Kan pulcukları oranı az olduğu zaman, ciltte kanamalar meydana gelebilir.
Bu kanamalar küçük kırmızı noktalar halinde veya büyük morarmalar şeklinde
görünebilir.
BLODPLADER
Der kan også komme blødning fra næse og tandkød, og der kan være blod i urin
eller afføring. Hvis du får en rift eller et sår, vil det bløde længere tid end normalt.
Er antallet af blodplader meget lavt, vil lægen som regel udsætte din behandling,
og du skal evt. have transfusion med blodplader. Det betyder, at du får blodplader
gennem et drop.
DET KAN DU SELV GØRE
*
*
*
*
*
*
Vær forsigtig, når du bruger knive, sakse eller nåle. Brug elektrisk barbermaskine i
stedet for sæbe og skraber.
Børst tænderne forsigtigt og med en blød tandbørste.
Undgå at pudse næse for kraftigt.
Undgå at hud og læber bliver tørre. Brug fugtighedscreme og læbepomade.
Undgå forstoppelse, da du ellers kan bløde fra tarmen.
Hvis du har brug for smertestillende medicin, må du kun tage paracetamol. Dette
sælges under navnene Panodil®, Pamol® eller Pinex®.
KONTAKT ALTID AFDELINGEN, HVIS DU BLØDER MEGET ELLER IGENNEM LANG TID,
ELLER HVIS DU FÅR SMÅ RØDE PRIKKER I HUDEN.
KAN PULCUKLARI
/TROMBOSİTLER
Burunda ve dişetlerinde de kanamalar olabileceği gibi, idrar ve dışkıda da kan
görünebilir. Bir yerinizde çizik veya yara oluştuğunda, kanaması normal süreden
daha fazla sürecektir.
Kan pulcukları şayi oranı çok düşük olduğunda, doktor genelde kan pulcukları
nakli gibi tedavi uygular. Yani bir serum aracılığıyla kan pulcukları aktarılır.
SİZİN YAPABİLECEKLERİNİZ
*
*
*
*
*
*
Bıçak, makas veya iğne kullanırken dikkatli olmanız gerekir. Sabun ve jilet yerine,
elektrikli tıraş makinesi kullanın.
Dişlerinizi hafifçe yumuşak bir diş fırçası ile fırçalayın.
Burnunuzu silerken zorlamayın.
Cilt ve dudaklarınızı kurumaktan koruyun. Nemlendirici ve dudak merhemi kullanın.
Kabız olmamaya çalışın, aksi takdirde barsak da kanama meydana gelebilir.
Ağrı kesiciye ihtiyaç duyduğunuzda, sadece paracetamol almalısınız. Bu Panodil®,
Pamol® veya Pinex® adı altında satılır.
EĞER KANAMANIZ, ÇOK VEYA UZUN SÜRE DEVAM ETTİYSE, YA DA CİLDİNİZDE
KÜÇÜK KIRMIZI NOKTALAR BELİRDİYSE, HER ZAMAN İÇİN HASTANE BÖLÜMÜNEZE
BAŞVURUN.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Både sygdom og behandling kan medføre, at din lyst til mad bliver mindre.
Psykiske faktorer kan også påvirke din lyst til at spise. Uanset hvor meget du vejer,
skal du undgå at tabe dig, mens du får kemoterapi.
Hastalık ve tedavi iştahsızlığa yol açabilir. Psikolojik faktörlerin de etkisi olabilir
iştah konusunda. Kilonuz kaç olursa olsun, kimyasal tedavi süresince kilo
vermekten kaçınmalısınız.
Hvis du har mindre appetit end du plejer, er det vigtigt, at din mad indeholder
mange proteiner og kalorier. Det er også vigtigt, at du spiser små hyppige måltider i
stedet for kun tre store hovedmåltider.
İştahsız olduğunuz zamanlarda, yemeğinizin protein ve kalori içeriği yüksek
olmasına gayret gösterin. Üç büyük övün yerine, sık küçük övenler yemeniz önerilir.
NEDSAT LYST TIL AT SPISE
Mælkeprodukter, ost, kød, æg, fisk, fjerkræ, linser og bønner er gode valg, når du
skal have proteiner.
Kalorier får du ved at tilsætte ekstra fedtstof til maden. Dette kan være olie, smør
eller fløde. Desserter, kager, chokolade, nødder og tørret frugt er også godt, når du
har brug for kalorier.
Hvis du har problemer med at spise, kan du søge råd hos sygeplejersken.
Du kan evt. få en henvisning til en diætist.
DET KAN DU SELV GØRE
*
*
*
*
*
*
*
Sørg for at spise mad med mange proteiner og kalorier.
Spis små måltider seks-otte gange dagligt.
Gode mellemmåltider er et glas mælk, juice eller energidrik
(som du kan købe på apoteket, hvis du får en recept).
Erstat vand med væske, der giver kalorier, som f.eks. mælk, saft eller juice.
Drik kun et lille glas væske til din mad. Du skal blive mæt af maden og ikke af det,
du drikker.
Anret maden indbydende på en frokosttallerken og tænk også på farver og duft.
Gå en tur før du skal spise - motion øger appetitten.
YEMEKTE İŞTAHSIZLIK
Süt mamulleri, peynir, et, yumurta, balık, tavuk, mercimek ve fasulye gibi
yiyecekler protein almanız gerektiğinde iyi bir seçimdir.
Daha fazla kalori için yağlı yemekler yemeniz gerekir. Bu yağ sıvı yağ, tereyağı
veya kaymak olabilir. Tatlılar, pastalar, çikolatalar, fındıklar ve kuru meyveler de
kalori almanız gerektiğinde çok iyi bir seçimdir.
Eğer yemekte zorluk çekiyorsanız, hemşirenizden bazı bilgiler alabilirsiniz.
İsterseniz bir diyet iste de yönlendirilebilirsiniz.
SİZİN YAPABİLECEKLERİNİZ
*
*
*
*
*
*
*
Protein ve kalorisi çok olan yemekler yiyiniz.
Günde altı-sekiz defa küçük övenler yemelisiniz.
İyi övenler mesela bir bardak süt, meyve suyu veya enerji içeceği
(eczaneden reçete ile alınır) olabilir.
Su yerine kalori içeren içecekler içiniz, mesela yemekte süt, meşrubat veya meyve suyu.
Yemeğinizin yanında sadece bir bardak sıvı alınız. Yediğiniz yemekten doymalısınız,
içtiğinizden değil.
Yemeğinizi tabakta yemelisiniz, renkler ve güzel kokuları düşünmelisiniz.
Yemekten önce bir gezinti yapın - egzersiz iştahı açar.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Kemoterapi kan påvirke mund og hals, så det gør ondt, når du spiser og
drikker. Du kan også risikere, at der kommer sår, belægninger (hvide pletter)
og infektion i din mund.
Kemoterapi; ağız ve boğazı yemek yerken ve içecek içerken ağrımasına ve olumsuz
yönde etkilemesine sebep olur. Bazen ağızda yara, leke (beyaz lekeler) ve yangı da
görünebilir.
Hvis immunforsvaret er meget nedsat, er der risiko for, at infektionen kan brede sig
til resten af kroppen.
Bağışıklık sisteminiz zarar gördüğünde, iltihap vücuda yayılmasına sebep olabilir.
MUND
DET KAN DU SELV GØRE
*
*
*
*
*
Kig dig selv i munden hver dag. Hold øje med sår og belægninger.
Hvis du har tør mund, så skyl munden hyppigt med vand. Drik eller skyl evt. med
afkølet kamillete eller havresuppe. Det er vigtigt, at du holder munden fugtig.
Man kan også holde munden fugtig ved at tygge sukkerfri tyggegummi, sukkerfri
pastiller eller syrlige bolcher.
Hold læberne hele og bløde med læbepomade eller vaseline.
Det er meget vigtigt, at du er omhyggelig med at børste dine tænder. På den måde
nedsætter du risikoen for at få infektion i munden.
KONTAKT ALTID AFDELINGEN, HVIS DU FÅR SMERTER I MUND ELLER HALS, ELLER
HVIS DU OPDAGER ET SÅR ELLER HVIDE BELÆGNINGER I MUNDEN.
AĞIZ
SİZİN YAPABİLECEKLERİNİZ
*
*
*
*
*
Her gün ağzınızı kontrol edin. Yara ve lekelere dikkat edin!
Eğer ağzınızın içi kuruysa, sık suyla gargara yapın. Soğutulmuş papatya çayı veya
un çorbası içebilir veya ağzınızı durulayın. Ağzınızı devamlı nemli tutun.
Ağzınızı şekersiz bir çikletle, şekersiz pastil veya ekşi şekerleme ile nemli tutabilirsiniz.
Dudaklarınızı yumuşak tutabilir ve çatlamalara karşı, dudak merhemi veya vazelin
kullanabilirsiniz.
Diş fırçalamalarınıza özen gösterin. Bu şekilde, ağızda iltihap oluşumu, önlemiş
olursunuz.
AĞZINDA VE BOĞAZINDA AĞRI HIS EDERSEN VEYA AĞZINDA YARA, BEYAZ ÖRTÜ
GÖRÜRSEN, BÖLÜME MURACAT ET.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Når man får medicinsk kræftbehandling, kan kvalme og opkastning være en
bivirkning. Dette kan som regel forebygges med medicin mod kvalme.
İlaçlı kanser tedavisi esnasında mide bulantısı ve kusma, yan etkisi olarak
görülebilir. Bulantılar, genelde; bulantıya karşı olan ilaçlarla önlenebilir.
Det er derfor vigtigt, at du tager medicinen, selvom du ikke har kvalme. Du vil
få en recept eller medicinen mod kvalme med hjem, og sygeplejersken vil nøje
forklare dig, hvordan du skal tage medicinen.
Bu yüzden ilacı, bulantınız olmasa dahi, almanız önemlidir. Bulantıya karşı ilaç
reçeteyle verilecektir. Hemşeriye bu konuda ve ne yemeniz gerektiği hakkında size
gerekli açıklamalar yapacaktır.
Inden din behandling skal du spise og drikke, som du plejer. Dette nedsætter
risikoen for, at du får kvalme. Sygeplejersken kan give dig gode råd om, hvad der
er godt at spise.
Tedaviden önce, yemene, içmene her zamanki gibi devam et. Bu da bulantı riskini
azaltır. Hemşire iyi yemek için, tavsiyeler verebilir.
KVALME OG OPKASTNING
DET KAN DU SELV GØRE
*
*
*
*
En god nats søvn kan forebygge kvalme. Derfor kan det være en god ide at tage en
afslappende tablet natten før og efter behandling. Tal med lægen om dette.
Sørg for at hvile hver dag. For nogen hjælper motion og frisk luft. Det giver mere
appetit og letter på kvalmen.
Børst dine tænder efter du har spist. Ubehagelig smag i munden kan afhjælpes med
tandbørstning, bolsjer eller tyggegummi.
Lad andre lave maden for dig. Undgå mados, tobaksrøg, parfume og lignende, som
kan give kvalme.
KONTAKT AFDELINGEN, HVIS DU KONSTANT KASTER OP I MERE END 1 DØGN EFTER
BEHANDLINGEN ELLER HAR KVALME I MERE END 2-3 DØGN.
BULANTI VE KUSMA
SİZİN YAPABİLECEKLERİNİZ
*
*
*
*
İyi bir gece uykusu bulantıları önleyebilir. Bu yüzden tedavi gece öncesi ve sonrası
dinlendirici tablet almanız sizi dinlendirecektir. Doktorla bu konuyu konuşun.
Dinlenmeyi unutmayın. Bazılarına egzersiz ve temiz hava iyi gelir. İştahı acar ve
bulantıya faydası olur.
Yemeklerden sonra dişlerinizi fırçalayın. Ağızdaki kötü tatları, şeker, çiklet veya
dişlerinizi fırçalayarak giderebilirsiniz.
Yemeği bırakın başkaları yapsın. Yemek kokusuna, sigara dumanına, parfüm ve
benzerine, mide bulandırıcı herhangi maddeye dikkat edin.
DEVAMLI KUSMANIZ, YANI TEDAVI SONRASINDAN 1 GÜNDEN FAZLA VEYA 2–3
GÜNDEN FAZLA BULANTINIZ VARSA, ILGILI BÖLÜME ULAŞIN.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Diarre og mavekneb kan være en følge af kræftsygdommen eller en bivirkning
til behandlingen.
İshal ve karin ağrıları kanser hastalığının getirdiği etkilerden veya tedavinin yan
etkilerinden olabilir.
Der kan være flere årsager til diarre. Det kan være en følge til kemoterapi eller
strålebehandling. Det kan også være et udtryk for en maveinfektion eller være
bivirkning til medicin.
İshale birçok başka neden de olabilir. Mesela kimyasal tedavi veya işin tedavisi
sonrası gibidir. Herhangi bir mide iltihaplanmasından veya ilaç yan etkisinden de
kaynaklanıyor olabilir.
Mål din temperatur, hvis du får diarre. For at kunne give dig den rette behandling,
har lægen brug for at vide, om du har feber.
İshal olduğunuz zaman ateşinizi ölçün. Doktorun size en uygun tedaviyi
uygulayabilmesi için bu bilgiler gereklidir.
Diarre kan føre til væskemangel. Hvis du samtidigt kaster op, er risikoen for
væskemangel stor. Kontakt derfor afdelingen, hvis du både har diarre og opkastning.
Kontakt også afdelingen, hvis du føler dig svimmel eller har feber over 38,5.
İshal vücutta sıvı kaybına yol açabilir. Ayni zamanda kusmalarınız da var ise,
vücudunuzun susuz kalması büyük bir risktir. Bu yüzden ayni zamanda ishal ve
kusmalarınız varsa veya kendinizi halsiz hissediyor veya ateşiniz 38,5 in üzerinde
ise, derhal ilgili hastane bölümünüzü arayın.
DIARRÉ
DET KAN DU SELV GØRE
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
Drik mindst 2 liter væske dagligt. Du skal drikke et glas vand hver gang, du har
været på toilettet med diarre.
Drik gerne mineralvand, fortyndet saft, tomat- og frugtjuice.
Spis små måltider mindst seks gange om dagen.
Spis mad med få fibre. Prøv med hvidt brød, lyst knækbrød, ristet brød og havregryn
kogt til grød.
Spis kogte grøntsager og kartoffelmos.
Spis fisk og fjerkræ.
Spis kogt frugt og bananer.
Så længe du har diarre, skal du undgå mælk, yoghurt, ymer og andre
mælkeprodukter. Du kan godt spise ost.
Undgå mad, som er stærkt krydret, fed, røget eller stegt.
Undgå kaffe og alkohol.
Diarre kan føre til hudløshed ved endetarmsåbningen. Vask forsigtigt med mild
sæbe. Blødt toiletpapir og vandskyende salve (f.eks. vaseline) kan forebygge hudløshed.
İSHAL
SİZİN YAPABİLECEKLERİNİZ
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
Günde en az 2 litre sıvı tüketin. İshal olduğunuzda, her tuvalet sonrası, bir bardak su içiniz.
Mümkünse maden suyu, sulandırılmış meşrubat, domates- ve meyve suyu içiniz.
Günde altı defa küçük övenler yiyiniz.
Az lif içeren yemekler yiyiniz. Beyaz ekmek, açık kırık ekmek, kızartılmış ekmek,
yulaf ezmesi yiyebilirisiniz.
Haşlanmış sebze ve patates püresi yiyiniz.
Balık ve tavuk yiyiniz.
Haşlanmış meyve ve muz yiyiniz.
İshal olduğunuz hallerde süt, yoğurt, ekşi yoğurt ve diğer süt mamullerinden uzak
durunuz. Peynir yiyebilirsiniz.
Fazla baharatlı, yağlı, füme (tütsülenmiş etli ve balıklı ) yemeklerden sakının.
Kahve ve alkolden uzak durunuz.
İshal makatta (anüste),ciltte tahriş yapabilir. Hafifçe saf bir sabunla yıkayınız.
Yumuşak tuvalet kâğıdı ve hidrofobim merhem (mesela vasilin) kullanarak ciltte
tahrişi önleyebilirisiniz.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Forstoppelse kan være en følge af kræftsygdommen eller en bivirkning til
behandlingen.
Kabızlık kanserin getirdiği bir durum veya tedavinin yan etkisi olabilir.
FORSTOPPELSE
Du kan få forstoppelse af ikke at spise og drikke nok, og hvis du ikke lave motion
dagligt. Medicin mod både smerter og kvalme kan også give forstoppelse.
Tal altid med personalet om valg og dosering af afføringsmiddel.
DET KAN DU SELV GØRE
*
*
*
*
*
*
*
Drik mindst 2 liter væske dagligt.
Spis små måltider mindst seks gange om dagen.
Spis en fiberrig kost. Du får mange fibre ved at spise rugbrød, groft knækbrød, groft
hvedebrød, havregryn, linser, bønner og kikærter.
Frisk og tørret frugt, grøntsager som kål, gulerødder, selleri og rødbeder indeholder
også mange fibre.
Indtag evt. et fibertilskud i form af tabletter eller HUSK®. Dette kan købes i
supermarkeder eller på apoteket.
Fibertilskud skal altid indtages med rigelig væske, f.eks. 1 – 2 glas vand. Forstoppelsen
kan forværres, hvis du tager fibertilskud og samtidigt drikker for lidt væske.
Dyrk motion hver dag.
KABIZLIK
Fazla yememekten, içmemekten ve günlük egzersiz yapmamaktan kabız
olabilirsiniz. Ağrı ve mide bulantısına karşın ilaçlarda kabızlığa neden olabilir.
Müshil çeşitleri seçimi ve dozu hakkında her zaman personellerle görüşmelisiniz.
SİZİN YAPABİLECEKLERİNİZ
*
*
*
*
*
*
*
Günde en az iki litre sıvı tüketmelisiniz.
Günde en az altı sefer küçük öğünler yemelisiniz.
Yüksek lif (fiber) olan yemek yemelisiniz. Çavdar ekmeği, kirik ekmek, kaba buğday
ekmeği, yulaf ezmesi, mercimek, fasulye ve nohut çok miktarda lif (fiber) içerir.
Taze ve kurumuş meyve, lahana gibi sebzeler, havuç, kereviz ve pancar yüksek
oranda lif (fiber) içerir.
Gerekirse hap seklinde lif takviyeleri veya HUSK® alın. Bu ürünü süpermarketten
veya eczaneden almanız mümkün.
Lif takviyeleri bol su ile alınmalı, mesela 1–2 bardak su gibi. Kabızlık, lif takviyeleri
aldığınız ve az su tükettiğiniz takdirde, daha kötüye gidebilir.
Her gün egzersiz yapın.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Visse former for medicinsk kræftbehandling kan føre til forandringer af hud
og negle.
Bazı ilaçlı kanser tedavi çeşitleri, ciltte ve tırnaklarda olumsuz etkiler yapabilir.
HUD OG NEGLE
Hud: Forandringerne kan f.eks. være et rødt udslet i ansigtet eller på kroppen.
Udslettet forsvinder som regel af sig selv efter kortere tid.
Man kan også se afskalning af huden i håndflader eller fodsåler. Udover dette får
nogle brune pletter i huden.
Negle: En del patienter får tynde, flossede negle. Andre får tykke, stribede negle,
som let revner, så noget af neglen falder af.
Forandringerne forsvinder, efterhånden som huden og neglene fornyes. Når man er
færdig med sin behandling, vil man igen få hud og negle som før.
DET KAN DU SELV GØRE
*
*
*
*
Anvend hver dag fed uparfumeret fugtighedscreme på hele kroppen.
Beskyt dine hænder og negle ved at vaske og tørre hænderne ofte. Brug en fed
creme til hænderne og vær specielt omhyggelig med at smøre omkring neglene.
Brug gummihandsker, når du f.eks. vasker op eller laver havearbejde.
Huden bliver mere følsom overfor solen, og du skal derfor bruge solcreme med en
høj solfaktor.
KONTAKT AFDELINGEN, HVIS DU FÅR SMERTER I HUD OG NEGLE, DA DET KAN
VÆRE TEGN PÅ INFEKTION.
CİLT VE TIRNAKLAR
Cilt: Cilt etkilenmesi sonucunda mesela yüzde veya vücutta kızarıklıklar gibi
belirtiler ortaya çıkabilmektedir.
Avuç içinde veya ayak tabanında soyulma görülebilir. Bunların dışında bazı
insanların cildinde kahverengi lekeler belirebilir.
Tırnaklar: Bazı hastaların tırnakları ince ve çatlak olabilir. Bazılarının da kalın,
çizgili ve kırılgan, hatta tırnağın tümünün çıkması görünebilir.
Bu değişiklikler zamanla cildin ve tırnakların gelişmesiyle düzelecektir. Tedavi
sonuçlandığında yine eskisi gibi tırnak ve cilde ulaşılacaktır.
SİZİN YAPABİLECEKLERİNİZ
*
*
*
*
Her gün vücudunuzun tümüne parfümsüz nemlendirici krem kullanın.
Ellerinizi ve tırnaklarınızı sık yıkayarak ve kurulayarak koruyun. Ellerinize ve
tırnaklarınıza yağlı bir krem kullanın.
Bir şey yıkarken ve bahçe işlerinizde lastik eldiven kullanın.
Cildin güneşe karşı hassasiyeti artacaktır ve yüksek korumalı güneş kremi
kullanmanız gerekir.
CILTTE VEYA TIRNAKTA AĞRI HISSETMENIZ, ILTIHABA IŞARET OLABILECEĞI IÇIN,
BULUNDUĞUNUZ BÖLÜME ULAŞMANIZ GEREKIR.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Kemoterapi kan føre til hårtab. Du mister ikke kun håret på hovedet men også håret
på hele kroppen. Når behandlingen er afsluttet, vil hår, bryn og vipper vokse ud
igen. Det nye hår kan have en anden farve og struktur og kan se lidt anderledes ud,
end du er vant til.
Kemoterapi saç dökülmelerine neden olabilir. Bu bütün vücudunuzdaki kılları dâhil
etmektedir. Tedavi sonuçlandığında, saçlar, kaşlar ve kirpikler tekrar uzayacaktır.
Yeni çıkan saçta renk farkı ve yapı olmakla birlikte alışkın olduğunuzdan farklı bir
görünüm alabilirsiniz.
Det er forskelligt fra person til person, hvornår man taber håret. Det kan ske efter to
uger og helt op til otte uger efter den første behandling.
Saç dökülmesinin ne zaman gerçekleşeceği insandan insana fark eder. Bu tedavi
başlangıcından iki hafta dan, sekiz haftaya kadar sürebilir.
I forbindelse med hårtabet kan du evt. mærke lette smerter eller øget følsomhed i
hårbunden.
Sac dökümüyle alakalı sac dibinde hafif ağrılar hissedebilirsiniz.
HÅRTAB
SAÇ DÖKÜLMELERİ
Hvis du mister håret af kemoterapi, er det gratis at få en paryk, Ønsker du en paryk
af ægte hår, må du selv betale en del af prisen. Hvis du ikke ønsker en paryk, kan
du i stedet få betalt en hovedbeklædning, såsom kasket, hat eller tørklæde.
Kemoterapi sonucu sacınızı kaybederseniz, ücretsiz peruk almanız mümkün.
Ancak hakiki saçtan oluşan peruk isterseniz, ücretin bir kimsini kendiniz ödemek
durumundasınız. Peruk istemediğiniz takdirde, kasket, şapka veya başörtüleri de
yine ücretsiz alabilirisiniz.
DET KAN DU SELV GØRE
SİZİN YAPABİLECEKLERİNİZ
*
*
*
*
*
*
Det kan være en god ide at få håret klippet kort, så hårtabet ikke virker så voldsomt.
Vær omhyggelig med at beskytte hårbunden mod sollys og kulde.
Udover at få en paryk kan du prøve dig frem med, hvilken hovedbeklædning du
føler, klæder dig godt.
Saclarınızı kısa kesmeniz, sac dökülmesinin çok feci görünmemesinde iyi bir fikir olabilir.
Sac dibini güneşe ve soğuğa karşı korumalısınız.
Peruk dışında, size yakışacak diğer başörtü şekillerlini de denemenizde fayda var.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Kemoterapi kan påvirke nerver og muskler i hele kroppen.
Ved påvirkning af nerver i fingre og tæer mærkes først nedsat følesans, senere
prikken og snurren.
Kemoterapi bütün vücutta sinirleri ve kasları etkileyebilir.
El- ve ayak parmaklarında sinirlerin etkilenmesi, ilk olarak dokunma duygusunda
azalma, daha sonra iğnelenme ve karıncalanma gibi hissedilir.
Hvis din følesans er nedsat, betyder det, at du har svært ved at mærke, om ting er
varme eller kolde. Du kan f.eks. også have svært ved at mærke, om du har en sten i
skoen. Dette kan føre til, at du får et fodsår, uden du lægger mærke til det.
Dokunma duyunuzda azalma hissetmeniz, sıcak ve soğuğu algıla yamamanız
anlamına gelir. Ayni şekilde ayakkabınızın içine kaçan bir taşı bile hissetmekte
güçlük çekersiniz. Bu durumda siz farkında olmadan ayağınızda yara oluşabilir.
Symptomerne kan komme tidligt eller sent i behandlingen. De er næsten altid
forbigående – men det kan tage mange måneder, før de fortager sig. Enkelte vil
opleve, at symptomerne aldrig helt forsvinder.
Semptomlar tedavide çok erken veya çok geç gelişebilir. Çoğu zaman geçicidir fakat geçmesi de çok uzun sürebilir. Bazı hastalar belirti hiç geçmediğini hisseder.
NERVER OG MUSKLER
Nogle typer af kemoterapi kan give dig kortvarige symptomer, som ligner dem,
man har ved influenza. Det kan dreje sig om utilpashed samt smerter og ømhed i
musklerne, især i benene.
DET KAN DU SELV GØRE
*
*
*
Hvis du får nedsat følesans, prikken eller snurren i fingre eller tæer, skal du fortælle
det til lægen. Din behandling skal evt. ændres en smule.
Muskelsmerter kan ofte lindres med svage smertestillende tabletter, f.eks. Panodil®.
Hvis smerterne fortsætter, bør du søge råd hos lægen.
Undersøg dine sko for sten og undlad at gå på bare fødder eller bruge fodtøj, der er
for småt.
SİNİRLER VE KASLAR
Bazı kimyasal tedavi çeşitleri, kısa süren ve gribe benzeyen, belirtiler yasayabilir.
Mesela keyifsizlik, ağrılar ve kaslarda, özellikle bacaklarda sızılar, bu belirtilere
dâhildir.
SİZİN YAPABİLECEKLERİNİZ
*
*
*
Eğer dokunma duyunuzda azalma, el ve ayak parmaklarında iğnelenme ve
karıncalanma hissederseniz, doktora anlatmanız gerekli. Tedavinizde bazı
değişiklikler gerekebilir.
Kas ağrıları genelde ağrı-kesici tabletlerle hafifletilir, mesela Panodil®. Eğer
ağrılarınız dinmezse, bir doktora danışmalısınız.
Ayakkabılarınızın içini kontrol edin, taş olmasın, yalın ayak yürümemeye ve çok
küçük ayakkabı kullanmamaya da özen gösterin.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Når man får en kræftsygdom, vil mange af ens tanker dreje sig om sygdommen og
bekymring for, hvordan det kommer til at gå. Dette kan betyde, at man i en kortere
eller længere periode ikke har det store overskud til at pleje sit seksualliv. Samtidigt
kan behandlingen også medføre, at man bliver meget træt og derfor ikke har lyst til sex.
Kanser hastalığına yakalandığınızda, düşüncelerinizin çoğu hastalık ve gelecek
hakkında endişe içinde olabilir. Bu durum cinsel hayatinizi kısa veya uzun dönem
kendinizi halsiz hissetmenize ve cinsel hayata isteksiz kalmanıza yol açabilir.
Tedavi ayni zamanda çok yorgun olmanıza ve bu sebeple cinsel hayatınızda
isteksizliğe neden olabilir.
KVINDER OG SEKSUALITET
Man ved med sikkerhed, at kræft ikke smitter, og der er derfor ikke fare for at
smitte sin ægtefælle med kræft. Ved seksuelt samvær udsætter du heller ikke din
ægtefælle for påvirkninger af kemoterapi eller anden kræftbehandling.
Medicinsk kræftbehandling kan medføre, at din menstruation bliver uregelmæssig
eller helt holder op. For nogle kvinder vil det betyde, at de går i overgangsalder.
Symptomer på dette er tørhed i skeden og hedeture.
Tørhed i skeden kan f.eks. afhjælpes med glidecreme, som kan købes på apoteket.
Det er ikke nogen god idé at anvende olie, da dette kan være medvirkende til, at
man får en svampeinfektion i skeden.
KADINLAR VE CİNSELLİK
Kanserin bulaşıcı olmadığını bilmeniz ve eşinize de bulaşamayacağını bilmeniz
gerekir. Cinsel ilişkide olduğunuz zaman yine esinizi kimyasal tedavi veya bir
baksa kanser tedavinin etkilerine maruz etmiş olmazsınız.
İlaçlı kanser tedavisi, adet dönemlerinde düzensizliklere veya tamamen durmasına
neden olabilir. Bazı kadınlarda bu durma menopoza girmeleri anlamına gelir.
Semptomlar vajinada kuruluk ve sıcak basmaları seklinde olur.
Vajina da kuruluk eczaneden alınabilen bir yağlayıcı ile bakim edilebilir. Kesinlikle
sıvı yağ kullanmamalısınız, şayet vajina da mantar iltihaplanmaya yol açabilir.
Du må ikke blive gravid, så længe du får behandling for din kræftsygdom. Det
er derfor vigtigt, at du og din ægtefælle anvender en sikker form for prævention.
Ønsker du at få børn, efter behandlingen er afsluttet, så tal først med lægen om det.
Kanser tedavisi süresince hamile kalmamalısınız. Bu yüzden hem siz hem esiniz
önlemlerinizi almalısınız. Tedavi sonrası çocuk sahibi olmak istediğinizde, konuyu
ilk önce doktorunuzla konusun.
For nogle kvinder er det svært at tale om sex med fremmede. Du kan dog altid
snakke med lægen eller sygeplejersken, hvis du har spørgsmål om kræft og
seksualitet. Der er ingen dumme spørgsmål, og personalet har den viden, du har
brug for.
Bazı kadınlar için, tanımadıkları insanarla, cinsel konulardan bahsetmek zor
olabilir. Kanser ve cinsellik gibi konuları her zaman bir doktorla veya hemşire
ile konuşabilmeniz mümkün. Soruların kötüsü olmaz, personel, ihtiyacınız olan,
gerekli bilgiye sahiptir.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Når man får en kræftsygdom, vil mange af ens tanker dreje sig om sygdommen og
bekymring for, hvordan det kommer til at gå. Dette kan betyde, at man i en kortere
eller længere periode ikke har det store overskud til at pleje sit seksualliv. Samtidigt
kan behandlingen også medføre, at man bliver meget træt og derfor ikke har lyst til sex.
Kanser hastalığına yakalandığınızda, düşüncelerinizin çoğu hastalık ve gelecek
hakkında endişe içinde olabilir. Bu durum cinsel hayatinizi kısa veya uzun dönem
kendinizi halsiz hissetmenize ve cinsel hayata isteksiz kalmanıza yol açabilir.
Tedavi ayni zamanda çok yorgun olmanıza ve bu sebeple cinsel hayatınızda
isteksizliğe neden olabilir.
MÆND OG SEKSUALITET
Man ved med sikkerhed, at kræft ikke smitter, og der er derfor ikke fare for at
smitte sin ægtefælle med kræft. Ved seksuelt samvær udsætter du heller ikke din
ægtefælle for påvirkninger af kemoterapi eller anden kræftbehandling.
I testiklerne dannes både sædceller og mandligt kønshormon. Kemoterapi nedsætter
eller standser dannelsen af sædceller. De celler, som producerer kønshormon,
ødelægges ikke på samme måde. Dette betyder, at manglende lyst til sex kun
sjældent skyldes mangel på kønshormon. Derfor vil hormonbehandling ikke have
nogen effekt.
ERKEKLER VE CİNSELLİK
Kanserin bulaşıcı olmadığını bilmeniz ve esinize de bulaşamayacağını bilmeniz
gerekir. Cinsel ilişkide olduğunuz zaman yine esinizi kimyasal tedavi veya bir
başka kanser tedavinin etkilerine maruz etmiş olmazsınız.
Testislerde sperm hücreleri ve erkek hormonları üretilir. Kemoterapi sperm
hücrelerinin oluşumunu azaltır hatta bazen durdurur. Hormon geliştiren hücreler
ayni şekilde zarar görmezler. Bu demektir ki, cinsel isteksizlik genelde bu
hormonlardan kaynaklanmaz. Bu yüzden hormon tedavisinin bir faydası olmaz.
Når man er i behandling for kræft, er det almindeligt at opleve problemer med at få
rejsning. Tal med lægen om det. Der er flere muligheder for at få hjælp.
Kanser tedavisi esnasında, normal olarak ereksiyon yon sorunları yasayabilirsiniz.
Bu konuyu doktorunuzla konusun. Yârdim seçenekleriniz çok.
Kemoterapi kan skade sædcellerne, og derfor må din ægtefælle ikke blive gravid,
mens du er i behandling. Det er vigtigt, at I anvender sikker prævention. Nogle
former for kemoterapi kan medføre, at du bliver steril og derfor ikke kan få børn.
Inden behandling vil du ofte blive tilbudt at få nedfrosset noget af din sæd i en sædbank.
Kemoterapi sperm hücrelerine zarar verebilir ve bu yüzden siz tedavi görürken
esinizin hamile kalmaması lazım. Güvenli korunmanız lazım. Bazı kimyasal tedavi
çeşitleri kısırlığa neden olabilir ve çocuk sahibi olamazsınız. Bu yüzden size, tedavi
öncesi, sperm hücrelerinizi bir meni bankasında dondurulmasını önerirler.
For nogle mænd er det svært at tale om sex med fremmede. Du kan dog altid
snakke med lægen eller sygeplejersken, hvis du har spørgsmål om kræft og
seksualitet. Der er ingen dumme spørgsmål, og personalet har den viden, du har
brug for.
Genelde erkeklere, cinsellik hakkında konuşmak zor gelir. Kanser veya cinsellik
hakkında sorularınızı her zaman için bir doktora veya hemşireye danışabilirsiniz.
Soruların kötüsü olmaz, personel, ihtiyacınız olan, gerekli bilgiye sahiptir.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Nogle få typer kemoterapi kan give nedsat hørelse. Det viser sig ved problemer
med at høre de høje toner fra f.eks. en violin. Senere kan man måske også have
besvær med at høre almindelig tale.
Bazı kimyasal tedavi çeşitleri işitmede azalma yapabilir. Sorun yüksek tonları
mesela bir keman sesini duymaktadır. İleriki zamanlarda belki normal konuşmayı
daha az işitebilirsiniz.
Nogle patienter kan få en forbigående tinnitus, hvilket er det samme som konstant
at have en høj hyletone for ørerne.
Bazı hastalar geçici tinnitus yasayabilir, yani kulaklarda daima olan yüksek çınlama sesi.
NEDSAT HØRELSE
Før behandlingen begynder, vil du komme til en høreprøve. Hvis du får problemer
med at høre, skal du tale med lægen om det.
Nedsat hørelse efter kemoterapi kan ikke behandles, men det kan afhjælpes med et
høreapparat.
İŞİTME BOZUKLUĞU
Tedavi öncesi işitme muayenesinden geçmelisiniz. Eğer işitmenizde sorun olursa,
bu konuyu bir doktorla konuşmanız gerekir.
Kemoterapi sonrası gelişen işitme bozuklukları tedavi olunamaz, fakat bir işitme
cihazından faydalanabilirsiniz.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Gennem nyrer og urin udskilles rester af den medicin, du har fået for din
kræftsygdom. Enkelte typer af kemoterapi kan nedsætte nyrernes funktion. De kan
også føre til forbigående skader på blæren, så der kommer blod i urinen.
Hastalığınız için aldığınız ilacın artan bölümü böbrekler ve idrar yoluyla vücuttan
atılır. Bazı kimyasal tedavi çeşitleri böbreklerin fonksiyonunu azaltabilir. Ayni
zamanda böbreklere geçici zararlar da verebilirler ve idrarınız da kan görünmesine
sebep olur.
NYRER OG URINVEJE
Hvis lægen planlægger at behandle dig med netop denne type af kemoterapi, vil
du først få foretaget en undersøgelse af nyrerne, så man er sikker på, at du kan tåle
behandlingen. For at beskytte dig mod de skadelige virkninger, vil du samtidigt
med behandlingen få ekstra væske og medicin.
Hvis nyrernes funktion efter behandlingen fortsat er nedsat, vil det sjældent få
betydning for din hverdag.
DET KAN DU SELV GØRE
*
Drik mindst 2 liter væske dagligt.
KONTAKT ALTID AFDELINGEN, HVIS DU BEMÆRKER BLOD I URINEN ELLER FÅR SVIE
OG BRÆNDENDE SMERTER VED VANDLADNING.
BÖBREKLER VE
İDRARYOLLARI
Doktor eğer sizi bu tip kimyasal tedavi ile tedavi etmeyi planlıyorsa, ilk olarak
tedaviyi kaldırabileceğinizden emin olmak için, böbreklerinizden muayene
olmanızı sağlar. Sizi zararlı etkilerden korumak için, tedavi süresince daha fazla
sıvı ve ilaç verilir.
Eğer böbreklerinizin fonksiyonu tedavi sonrasında halen düşük ise, güncel
hayatinizi pek fazla etkilemez.
SİZİN YAPABİLECEKLERİNİZ
*
Günde en az 2 litre sıvı tüketin.
İDRARDA KAN GÖRDÜĞÜNÜNÜZDE, YA DA İDRAR YAPARKEN ACI VE YA YANMA GİBİ
AĞRILAR HİSSTTİĞİNİZDE, MUTLAKA İLGİLİ BÖLÜME BAŞVURUN.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Den behandling, du får, kan påvirke dine lunger. Derfor vil du få undersøgt din
lungefunktion før, under og efter behandlingen.
Size uygulanan ilaçlı kanser tedavisi akciğerlerinizi etkileyebilir. Bu sebeple tedavi
öncesi, süresince ve sonrası, akciğerlerinizden muayene olmanız icap edecektir.
Hvis dine lunger bliver påvirkede af kemoterapien, vil du opleve det som åndenød,
tør hoste eller trykken for brystet.
Eğer akciğerleriniz kimyasal tedaviden etkileniyor ise, nefes darlığı, kuru öksürük
ve kalpte sıkışmalar gibi kendini gösterir.
Du vil kunne få behandling for en del af disse symptomer. Ofte forsvinder
symptomerne desværre ikke helt. Hvis der er noget, du skal være særligt
opmærksom på, vil du blive informeret af personalet.
Bu belirtilerinizin birçoğunu tedavi etmek mümkündür. Bazen belirti ne yazık ki,
tamamen geçmeyebilir. Özellikle dikkat etmeniz gereken bir husus olduğunda
personel sizi bilgilendirecektir.
DET KAN DU SELV GØRE
SİZİN YAPABİLECEKLERİNİZ
*
*
LUNGER
Hvis du ryger, er det meget vigtigt, du holder op med at ryge. Rygning under
behandling kan nemlig øge risikoen for vedvarende skader på lungerne.
AKCİĞERLER
Sigara kullanıyorsanız, bırakmanız çok önemli. Tedavi süresince sigara içmek,
ciğerlerinize kalıcı zararlar verebilir.
Tyrkisk
Patientinformation
Hasta Bilgilendirme
Den medicinske kræftbehandling, du får, kan nogle gange påvirke hjertet.
Size uygulanan ilaçlı kanser tedavisi kalbi etkileyebilir.
Inden behandlingen starter, vil du derfor få undersøgt dit hjerte grundigt. Man ser
især efter, om hjertet pumper, som det skal.
Bu yüzden, tedavi öncesi ayrıntılı bir kalp muayenesi olacaksınız. Muayenedeki
amaç kalbin atışının normal olduğundan emin olmak.
Hvis hjertet pumper dårligt, kan du få hjertemedicin og vanddrivende tabletter. Man
vil samtidigt holde pause eller helt stoppe med den kemoterapi, som har ført til
påvirkning af hjertet.
Efter et stykke tid vil hjertet som regel igen pumpe bedre, og hos de fleste kommer
det til at fungere helt som før.
Kalp atışlarınız kötü olduğu takdirde, size kalp ilacı ve diüretik (ilaç formları
vücutta sıvı yüklemesine neden olan kalp yetmezliği, siroz, böbrek yetmezliği ve
hipertansiyon gibi hastalıkların tedavisinde ve zehirlenmelerde zehirli ajanın idrar
yoluyla vücuttan atılmasını hızlandırmak için kullanılır.) tabletler uygulanacaktır.
Ayni zamanda kalbi olumsuz etkileyen kimyasal tedaviye ara verilir hatta tamamen
durdurulur.
DET KAN DU SELV GØRE
Bir süre sonra kalbiniz genel olarak daha iyi atacaktır, hatta birçoğunda tamamen
eskisi gibi iyileşme görünür.
HJERTE
*
KALP
Fortsæt med din daglige motion. Det styrker hjertet.
SİZİN YAPABİLECEKLERİNİZ
*
Güncel egzersizinize devam edin. Bu kalbinizi güçlendirecektir.
Tyrkisk
Dansk/Tyrkisk
www.skaccd.org - www.kraeftcenter-kbh.dk