(mab) ihtisas komitesi

UNESCO
İNSAN VE BİYOSFER PROGRAMI
(MAB) İHTİSAS KOMİTESİ
Dr. Mahir KÜÇÜK
UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Yönetim Kurulu Üyesi ve
MAB İhtisas Komitesi Başkanı
Komite Üyeleri
Komite Başkanı: Dr. Mahir KÜÇÜK
UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Üyesi ve
MAB İhtisas Komitesi Başkanı
Komite Başkan Vekili: Yıldıray LİSE
UNDP Türkiye
MAB İHTİSAS KOMİSYONU ÜYELERİ (2010 – 2014)
MAB İhtisas Komisyonu 1999 yılında UTMK altında kurulmuştur.
Üye: Hüseyin AYTAÇ
Raportör-Orman ve Su İşleri Bakanlığı - Şube
Müdürü
Üye: Dr. Gaye TUNCER TEKSÖZ
Ortadoğu Teknik Üniversitesi - Eğitim
Fakültesi İlköğretim Bölümü
Üye: Mustafa YURDAER
Orman Genel Müdürlüğü –Başmüfettiş
Üye: Hüma ÜLGEN ZEYDANLI
Doğa Koruma Merkezi - Ormancılık ve Çevre
Bilimleri Uzmanı
Üye: Harun BAŞARA
Orman Genel Müdürlüğü - Şube Müdürü
Üye: Erdoğan ERTÜRK
Doğa Koruma ve Millî Parklar Gn. Müdl. - Şube
Müdürü (MAB ICC Odak Noktası)
Üye: Prof. Dr. Nilgül KARADENİZ
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi - Peyzaj
Mimarlığı Bölümü
Üye: Dr. Sedat KALEM
Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF Türkiye) Doğa Koruma Müdürü
UNESCO’nun FAALİYET ALANLARI
içinde Doğal Bilimler ve MAB’ın yeri
UNESCO
EĞİTİM
Doğal Bilimler
BİLİM
KÜLTÜR
Sosyal ve Beşeri Bilimler
İLETİŞİM
UNESCO’nun DOĞAL BİLİMLER SEKTÖRÜNÜN YAPISI
Bilim ve Teknoloji
Çevre
Okyanus Bilimleri
Bilim Politikaları
Su
Doğal Afetler
Temel ve Mühendislik Bilimleri
Ekoloji Bilimleri
İklim Değişikliği
Uzay Çalışmaları
Okyanuslar
Ekosistem Sağlığı
Yerbilimleri
Çevre Yönetimi
ÖNCELİK ALANLARI
Cinsiyet ve
Bilim
İklim
Değişikliği
Afet Yönetimi
Bilim Eğitimi
Küçük Ada
Devletleri
Loreal-UNESCO
İşbirliği
Eğitim
Doğal Afetler
İklim Değişikliği
Uyum Forumu
Afet etkilerinin
azaltılması
Sektörlerarası
Platform
İbn-i Sina Programı
Afet Yönetimi
Toplumsal Araştırma
Programı
Gözlem ve İzleme
Kültür ve Turizm
Eğitim ve Kapasite
oluşturma
Doğal Kaynaklar
UNESCO’nun DOĞAL BİLİMLER SEKTÖRÜNÜN YAPISI
Çevre
Bilim ve Teknoloji
Su
Ekoloji Bilimleri
Okyanuslar
Okyanus Bilimleri
Yerbilimleri
İnsan ve Biyoküre
Programı (MAB)
Uluslar arası
Yerbilimleri Prog.
Biyosfer
Rezervleri
Yer Gözlemleri
Biyolojik Çeşitlilik
ve İklim Değişikliği
Kapasite
Oluşturma
Jeoparklar
UNESCO MAB PROGRAMININ YAPISI
UNESCO (Paris)
Doğal Bilimler
MAB
Uluslararası
Koordinasyon
Konseyi
MAB Sekreteryası
Genel Konferans
İcra Konseyi
MAB
Danışma Komitesi
UNESCO
Millî Komisyonu
Orman ve Su İşleri
Bakanlığı
MAB Komitesi
Camili Biyosfer Rezervi
İNSAN VE BİYOSFER PROGRAMININ (MAB) YAPISI
MAB Uluslararası Eşgüdüm
Konseyi (MAB ICC)
MAB Büro
MAB Danışma Konseyi
MAB Sekretaryası
MAB Ödül ve Bursları
MAB Genç Bilimadamları Ödülü
Michel Batisse Biyosfer Rezervleri Yönetimi Ödülü
Sultan Qaboos Çevre Koruma Ödülü
UNESCO Bursları
İNSAN VE BİYOSFER PROGRAMININ (MAB) YAPISI
İnsan ve Biyoküre Programı (MAB)
MAB Networkü
Ekosistemler
EuroMAB
(Türkiye)
Dağ
Ekosistemleri
Deniz, kıyı ve
Ada ekosist.
Tropikal
Ormanlar
EABERN
Kurak Bölgeler
AfriMAB
İberoMAB
SACAM
SeaBRnet
ArabMAB
REDBIOS
Asya-Pasifik
PacMAB
Kentsel
Alanlar
Savan
Ekosistemleri
Tarım
Ekosistemleri
Biyosfer Rezervleri
Biyosfer Rezervleri Küresel Ağı
Biyosfer Rezervleri İlan Süreci
Sevilla Stratejisi ve
Madrid Eylem Planı
Bölgesel ve Uluslararası
İşbirliği
MAB PROGRAMININ AMACI
• MAB Programı “UNESCO Doğal Bilimler Sektörü”nün
“Çevre Bölümü” başlığı altındaki “Ekoloji Bilimleri”
bölümünde yer almaktadır.
• MAB Programı’nın amacı ;
-İnsan ile doğal kaynak kullanımı arasında sürdürülebilir ve
dengeli ilişkilerin kurulması
-Biyolojik çeşitliliğin korunması
-Sürdürülebilir kalkınma ve eğitim
-Sınırötesi işbirliğinin teşvik edilmesi,
-Kurumsal ve kişisel kapasitenin arttırılması
MAB İHTİSAS KOMİTESİ’NİN GÖREVLERİ
•
•
•
•
•
•
Ülkede UNESCO MAB Programı ile ilgili politika ve planların
oluşturulmasında ilgili kamu kurumlarına danışmanlık yapmak
UNESCO MAB Programı hakkında toplumun ilgili kesimlerini bilgilendirmek
UNESCO MAB Programı kapsamında yürütülen uluslararası, bölgesel ve
ulusal çalışmaları izlemek, değerlendirmek, katkı yapmak ve biçimlendirmek
Ulusal düzeyde MAB ile ilgili yapılan çalışmaların eşgüdümünü
gerçekleştirmek
Ülke adına MAB ICC ile gerekli iletişimi sağlamak
Biyosfer Rezervi ilan ve yönetim süreçlerinde destek sağlamak
İhtisas Komitelerinin Yapısı
Başkan /Başkan Vekili
Raportör
Komitesi Üyeleri
MAB İHTİSAS KOMİTESİ ETKİNLİKLERİ
 “Sürdürülebilir Kalkınmada Eğitim
Alanı Olarak Camili Biyosfer Rezervi”
projesi çalışmaları devam etmektedir.
Söz konusu proje kapsamında ilk alan
ziyaretleri 27-30 Eylül 2012
tarihlerinde Camili Biyosfer Rezervi’ne gerçekleştirildi.
 Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir
Kalkınma Konferansı (Rio+20)
(16-22 Haziran 2012, Rio de Janeiro)
“Sürdürülebilir Kalkınmada Bir Başarı
Öyküsü: Camili Biyosfer Rezervi ”poster
gösterimi ve sunumu yapıldı.
MAB İHTİSAS KOMİTESİ ETKİNLİKLERİ
 UNESCO İnsan ve Biyosfer
Programı Uluslararası Eşgüdüm
Konseyi 24. Dönem Toplantısı (9-13
Temmuz 2012, Paris)
Ülke raporu sunuldu ve
toplantı gündemindeki konulara
ilişkin ülke görüşleri beyan edildi.
Biyosfer Rezervlerde Ekosistem
Hizmetleri Çalıştayı (13-14 Eylül
2012, İsveç)
Çalıştayda , ekosistem hizmetleri
konusunun biyosfer rezervlerinde
uygulanması hususunda daha aktif
bir çalışma ortaya koyulmasına
yönelik deneyimler paylaşılmıştır.
MAB İHTİSAS KOMİTESİ ETKİNLİKLERİ
 Korunan alanlar ve biyosfer
rezervler konulu çocuklara yönelik
broşür hazırlandı.
 12-13 Haziran 2012 tarihlerinde
Artvin Borçka Kaymakamlığı’nda
“Camili Biyosfer Rezervi Yönetim
Toplantıları” düzenlendi.
Camili Biyosfer Rezervi için
yönetişim modelleri tartışıldı ve
taslak strateji geliştirildi.
MAB İHTİSAS KOMİTESİ ETKİNLİKLERİ
 II. Dönem UNESCO Herkes İçin
Eğitim Stratejisinin Uygulanması
Konferansı (07-08 Aralık 2010,
Moskova-Rusya)
Konferansta Türkiye deneyimleri
sunumu yapıldı.
Güneydoğu Avrupa ve Kafkasya
Biyosfer Rezervleri Ağı'nın
Geliştirilmesi Çalıştayı (15-19 Şubat
2010, Antalya-Türkiye)
Çalıştayda bölgesel işbirlikleri
konusunda adımlar atıldı.
MAB İHTİSAS KOMİTESİ ETKİNLİKLERİ
 UNESCO İnsan ve Biyosfer
Programı Uluslararası Eşgüdüm
Konseyi 22. Dönem Toplantısı
(31 Mayıs-4 Haziran 2010, Paris)
Ülke raporu sunuldu ve
toplantı gündemindeki konulara
ilişkin ülke görüşleri beyan edildi.
Camili Biyosfer Rezervi Yöresel
Ürünler Sertifikasyon Projesi başarıyla
tamamlandı (2010-2011, Borçka-Artvin)
Camili Biyosfer Rezervi ismi ve logosu Türk
Patent Enstitüsü tarafından Orman ve Su
İşleri Bakanlığı adına onaylandı ve bunların
kullanımı
ücretsiz olarak yöre halkına
sözleşme ile verildi .
 UNESCO İnsan ve Biyosfer
Programı Uluslararası Eşgüdüm
Konseyi 23. Dönem Toplantısı
(26 Haziran -1 Temmuz 2011,
Dresden-Almanya)
Ülke raporu sunuldu ve
toplantı gündemindeki konulara
ilişkin ülke görüşleri beyan edildi.
 Bölgesel işbirliği ağı: EuroMAB
Toplantısı (04-08 Temmuz 2011,
Lundsbrunn-İsveç)
Grup çalışmalarında kolaylaştırıcılık
yapılarak Türkiye deneyimleri paylaşıldı.
Ormancılık ve turizm çalışma
gruplarına katılım sağlandı.
BİYOSFER REZERVLERİ
Biyosfer Rezervler insan ve doğa arasındaki ekolojik, ekonomik, kültürel ve sosyal
Açıdan dengeli ve sürdürülebilir ilişkilerin kurulduğu ve UNESCO'nun İnsan ve
Biyosfer (MAB) Programı içerisinde yer alan karasal ve/veya kıyı ekosistemlerine
sahip alanlardır.
Biyosfer rezervlerinin üç temel işlevi vardır;
Koruma; genetik varyasyonların, türlerin, ekosistemlerin ve
korunmasına katkıda bulunmak,
peyzajların
Kalkınma; ekonomik kalkınmayı ve insan gelişimini sürdürülebilir şekilde sosyokültürel ve ekolojik olarak desteklemek,
Lojistik; yerel, ulusal ve küresel ölçekte doğa koruma ve kalkınma çabalarına
dönük bilimsel araştırma, izleme, eğitim ve bilgi
değişimini
desteklemektir.
BİYOSFER REZERVLERİNİN TEMEL
KARAKTERİSTİKLERİ
1- Koruma, sürdürülebilir kalkınma ve eğitim alanlarında hizmet vermek,
2- Klasik doğa koruma alanlarının ötesinde uygun bir bölgeleme sistemi ile insan ile doğa
arasında kalıcı ve dengeli ilişkiler kurulmasını sağlamak,
3- Doğal kaynak yönetiminde katılımcı yaklaşım sistemi içerisinde tarafların ve yöre
halkının katılımını sağlamak,
4- Doğa kaynak yönetiminde ortaya çıkan anlaşmazlıkların çözümünde diyalog sürecine
önem ve ağırlık vermek,
5- Ekosistem yönetiminde doğal ve kültürel çeşitliliği ön plana çıkararak geleneksel
bilgiye önem vermek,
6- Araştırma ve izlemeye dayalı uygulama ve politikalarla sürdürülebilir kalkınma için
model alanlar olarak işlev görmek,
7- Eğitim ve örnek uygulama alanları olarak işlev görmek,
8- Dünya Biyosfer Rezervleri Ağına katılmak.
BİYOSFER REZERVİ BELİRLEME ÖLÇÜTLERİ
1 - Ana biyocoğrafik bölgeleri karakterize eden, insan müdahalelerinden az etkilenmiş
bir ekosistemler mozaiğini kapsamalı,
2 - Biyolojik çeşitlilik açısından önemli bir yer olmalı,
3 - Bölgesel düzeyde sürdürülebilir kalkınma çabalarına model olabilecek imkanlar
sunabilmeli,
4 - Biyosfer rezervlerinin üç temel işlevini (koruma, kalkınma ve eğitim) yürütebilecek
büyüklüğe sahip olmalı,
5 - Biyosfer rezervlerinin işlevlerinin yerine getirmek amacıyla mutlak koruma bölgesi,
tampon bölge ve geçiş bölgesi biçiminde tasarlanmalı,
6 - Biyosfer rezervlerinin belirlenmesi ve işlevlerinin yürütülmesinde yerel idareler,
yöre halkı ve özel sektör katılımını sağlayıcı düzenlemeler desteklenmeli,
7 - Tampon bölgede insan kullanımı ve faaliyetlerinin yönetilmesine yönelik
mekanizmalar ile biyosfer rezervi olarak belirlenecek alan için bir yönetim planı ya da
politikası, bu plan veya politikayı uygulayacak yönetim birimi veya mekanizması ile
eğitim, izleme ve araştırma için programlar geliştirilmelidir.
8 - Hali hazırda 109 ülkede 598 Biyosfer Rezervi bulunmaktadır.
CAMİLİ BİYOSFER REZERVİ’nin İLANI
• Artvin İli Borçka İlçesi sınırları içerisindeki Camili Havzası, 29 Haziran
2005’te UNESCO tarafından (MAB ICC) Biyosfer Rezervi olarak ilan
edilmiştir.
•
•
2007 yılında EUROMAB toplantısı Antalya’da gerçekleştirilmiştir.
6-22 Ekim 2009 tarihleri arasında gerçekleştirilen UNESCO 35.
Genel Konferansında Türkiye MAB Uluslararası Eşgüdüm Konseyi
(ICC) üyeliğine seçilmiştir.
ULUSLARARASI STRATEJİ VE EYLEM PLANLARI
 İspanya’nın
Sevile
kentinde
1995
yılında
düzenlenen
Biyosfer
Rezervleri Kongresi “Sevile
Stratejisi
ve
Biyosfer
Rezervleri Ağı’nın Yasal
Çerçevesi”;
 4-8 Şubat 2008 yılında
Madrid’de düzenlenen III.
Dünya Biyosfer Rezervleri
Kongresi ise “Madrid Eylem
Planı”
adlı
belgeyle
sonuçlanmıştır.
Seville Stratejisi
Madrid Eylem Planı
MAB İHTİSAS KOMİSYONU RAPORLAMALARI
• MAB ICC toplantıları öncesi ülke raporları
• EUROMAB toplantıları öncesi ülke raporları
• Madrid Eylem Planı orta dönem değerlendirme raporu
• Camili Biyosfer Rezervi periyodik raporlaması (2015 yılı)
36. UNESCO GENEL KONFERANSI KARARLARI
Beklenen Sonuç 19: Sürdürülebilir Kalkınmada Biyosfer
Rezervlerin Öğrenme Platformu ve Alanı Olarak Kullanılması
Performans Göstergeleri
Neler Yapılıyor/Yapabiliriz?
Sürdürülebilir Kalkınma İçin
Biyosfer Rezervlerin Öğrenme
Alanı Olarak Kullanılmasına
Yönelik Yayınlar
Hazırlanması
“Sürdürülebilir Kalkınmada
Eğitim Alanı Olarak Camili
Biyosfer Rezervi” Projesi
Yeni Biyosfer Rezerv İlanı
Yeni Biyosfer Rezervi Alanı
Seçilmesi ve Önerilmesi
Çalıştayı (Şubat 2013)
MAB Genç Bilim Adamları ve Bu konuda adaylık duyuruları
Michel Batisse Ödülleri İçin
yapılıyor.
Adaylıklar
Beklenen Sonuç 21:Biyolojik Çeşitlilik ve Ekosistem
Hizmetlerinin Sürdürülebilir ve Adil Kullanımı
Performans Göstergeleri
Neler Yapılıyor/Yapabiliriz?
IPBES’e (Biyolojik Çeşitlilik ve
Ekosistem Hizmetleri
Hükümetlerarası Bilim ve
Politika Platformu) Yönelik
Araştırma ve İzlemelerin
Desteklenmesi
“Ekosistem Hizmetlerinin
Değerlendirilmesi ve
Kıymetlendirilmesi” Konusunda
Bir Çalışma Grubu Kurulmuş Olup,
Camili Biyosfer Rezervi’nde Bu
Konuda Bir Çalışma Yapılması
Düşünülmektedir.
Doğal Kaynak Yönetimi ve Yeşil
Ekonomi Konusunda Pilot
Çalışmalar
“Sürdürülebilir Kalkınmada Bir
Başarı Öyküsü: Camili Biyosfer
Rezervi ”
Biyolojik Çeşitlilik Bilimleri,
Çevre Koruma ve İnsan Refahı
Konusunda Çalıştaylar ve
Yayınlar
İleriki yıllarda bu konuda çalıştay
ve yayınlar planlanmaktadır.
Beklenen Sonuç 22:Biyosfer Rezervler ve Doğal Dünya Miras
Alanlarının Entegrasyonu (UN-REDD ve Benzeri İklim Değişikliği
Azaltım ve Adaptasyon Finans Mekanizmaları İşbirliği ile)
Performans Göstergeleri
Neler Yapılıyor/ Yapabiliriz?
Biyosfer Rezervler ve Doğal
Dünya Miras Alanları
Arasında Ortak Araştırma ve
Koruma Faaliyetleri
Çalışmalar planlanmaktadır
UN-REDD ve UN-REDD++
Kapsamında Biyosfer
Rezervler ve Doğal Dünya
Miras Alanları Arasında
Girişimler
MAB İHTİSAS KOMİTESİ
UNESCO 37. GENEL KONFERANSI HAZIRLIK DİSPOZİSYONU
UNESCO GENEL KONFERANS HAZIRLIK RAPORU İÇERİĞİ
1 - ÖZET
2 – GİRİŞ
3 - GERÇEKLEŞMELER
3.a. MAB İhtisas Komitesi’nin Katıldığı Uluslararası Süreçler
3.a.1. UNESCO İnsan ve Biyosfer Programı Uluslararası Eşgüdüm Konseyi (MAB ICC) Toplantıları
3.a.2. EUROMAB Konferansı
3.b. Bölgesel veya İkili İşbirliği Dahilinde Projeli Çalışmalar
3.c. Bölgesel Deneyim Paylaşımı için Yapılan Çalıştay, Toplantı ve Uygulama Gezileri
3.d. MAB İhtisas Komitesi Ulusal Uygulamaları (komitenin uyguladığı projelerin çıktıları, toplantılar,
yayınlar)
3.e. Madrid Eylem Planı Uygulamaları
3.e.1. İşbirlikleri, Yönetim ve İletişim
3.e.2. Bölgeleme
3.e.3. Kapasite Geliştirme ve Bilim
3.e.4. Ortaklıklar
3.f. Dresden Deklarasyonu Uygulamaları
3.g. Türkiye’de Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim Uygulamaları
4 - KONU İLE İLGİLİ ÖNEMLİ ULUSLARARASI SÜREÇLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
5 - GENEL DEĞERLENDİRMELER VE EDİNİLEN DERSLER
6 - ÖNERİLER VE GELECEĞE BAKIŞ
UNESCO 37. GENEL KONFERANSINA
İLETİLECEK KONULAR
• Ülkemizin MAB ICC Üyeliğinin 2013 den sonrada devam
ettirilmesi
• Camili Biyosfer Rezervi için hazırlanan periyodik raporlamanın
sunulması
• Çalışmalar sonuçlanırsa yeni biyosfer rezervi aday veya adayları
dosyalarının sunulması