Acute Pancreatitis – Tx
Transkript
Acute Pancreatitis – Tx
Akut pankreatit tedavisi Santhi Swaroop Vege, MD Dr. Melis EFEOĞLU Kaynak Sunu Planı • Akut pankreatitin - etyolojisi - klinik belirtileri - tanısı - ciddiyetini değerlendirme metodları - pankreatik psödokistlerin tanısı ve tedavisi. Giriş • Akut pankreatit iki kategoriye ayrılmaktadır ¹ -Ödematöz, interstisyel veya hafif seyirli akut pankreatit -Nekrotizan veya ciddi seyirli akut pankreatit [1]Bradley EL 3rd. A clinically based classification system for acute pancreatitis. Summary of the International Symposium on Acute Pancreatitis, Atlanta, Ga, September 11 through 13, 1992. Arch Surg 1993; 128:586. Giriş Ciddi akut pankreatit kriterleri •3 veya daha yüksek Ranson skoru •İlk 48 saatte 8 veya daha yüksek APACHE II skoru •Organ yetmezliği (solunum, dolaşım, renal, ve/veya gastrointestinal kanama) •Lokal komplikasyonlar (pankreatik nekroz, abse, ya da pseudokist). Giriş • Akut pankreatitin tedavisi, durumun klinik, laboratuvar ve ciddiyet skorlaması sistemi ile tanımlanmış olan ciddiyetine göre düzenlenmektedir. • Tedavi altta yatan predispozan faktörleri ve pankreastaki inflamasyonu düzeltmeyi amaçlamaktadır. Giriş • Akut pankreatit ataklarının çoğu hafif seyretmekte ve 5 ila 7 gün içerisinde iyileşme gerçekleşmektedir ve bu tip hastalarda ölüm beklenmemektedir. • Ciddi nekrotizan pankreatit yüksek oranda komplikasyon ve belirgin mortalite orani ile ilişkilidir. Tedavi öncesi ciddiyetin belirlenmesi • Akut pankreatit hastalarında yönetimin ilk adımı ciddiyeti belirlemektir. • Akut pankreatitin ciddiyeti -klinik -laboratuvar ve radyolojik risk faktörleri -ciddiyet sınıflama sistemleri -serum markerlarına göre tahmin edilebilir. Bunlardan bazıları başvuru anında değerlendirilip triaja yardımcı olurken, diğerleri ancak 48-72 saat sonra elde edilebilmektedir. (predicting the severity of acute pancreatitis) Destek tedavisi • Hafif akut pankreatitte ağrı kontrolü, iv sıvı ve elektrolit ve metabolik anormalliklerin düzeltilmesini içeren destek tedavisi uygulanmaktadır. • Bu hastaların büyük bir çoğunluğu daha ileri tedaviye ihtiyaç duymaz ve 3-7 gün içerisinde iyileşebilir ve yemek yiyebilirler. Destek tedavisi • Ciddi akut pankreatitte, yoğun bakımda pulmoner, renal, dolaşım ve hepatobilyer fonksiyonların takibi ve desteği sistemik sekel oluşumunu azaltabilmektedir.¹ [1]Johnson C, Charnley R, Rowlands B, et al. UK guidelines for the management of acute pancreatitis. Gut 2005; 54 Suppl 3:1. Destek tedavisi • Oksijen saturasyonu rutin olarak takip edilmeli ve saturasyonun 95% olmasını sağlayacak şekilde oksijen desteği sağlanmalıdır. Oksijen saturasyonu 95%den düşükse veya klinik durum gerektirirse kan gazı çalışılmalıdır. Destek tedavisi • İlk 24-48 saat, vital bulgular ve idrar çıkışı her birkac saatte bir ölçülmelidir. Ciddi pankreatit hastalarında ortaya çıkabilecek komplikasyonlar açısından sürekli monitorizasyon gerekebilmektedir. • Devam eden hipoksemi, bolus iv sıvılarla düzelmeyen hipotansiyon ve renal yetmezlik yakın takip amacıyla hızlıca yoğun bakım transferini gerektirir. Destek tedavisi • Başlangıçta sıvı replasmanının önemi tedavide standart olarak kabul edilmiştir.¹ • Nekrotizan pankreatitli hastalarda vasküler kaçak sendromu gelişebildiğinden sıvı replasmanı önemlidir.² • Uygunsuz sıvı replasmanının (24 saat boyunca inatçı hemokonsantasyon ile kanıtlı) nekrotizan pankreatit gelişimiyle ilgili bulunduğu çalışma sonuçları mevcuttur.³ [1]Talukdar R, Swaroop Vege S. Early management of severe acute pancreatitis. Curr Gastroenterol Rep 2011; 13:123. [2] Whitcomb DC, Muddana V, Langmead CJ, et al. Angiopoietin-2, a regulator of vascular permeability in inflammati [3] Brown A, Baillargeon JD, Hughes MD, Banks PA. Can fluid resuscitation prevent pancreatic necrosis in severe acu Destek tedavisi • Uygunsuz hidrasyon hipotansiyona ve akut tubüler nekroz gelişimine yol açabilir. Ayrıca, sıvıda azalma pankreastaki mikrosirkulasyona zarar verir ve bu da nekrotizan pankreatitin ilerlemesiyle sonuçlanır. • Sıvı tedavisine erken başlanması, daha düşük mortalite ile ilişkilidir.¹ [1] Gardner TB, Vege SS, Chari ST, et al. Faster rate of initial fluid resuscitation in severe acute pancreatitis diminishes in-hospital mortality. Pancreatology 2009; 9:770. Destek tedavisi •Kardiyak durum elverdiğince başlangıç tedavisi olarak 60 ila 90 dakika boyunca 20cc/kg iv sıvı infüzyonu, daha sonra 48 saate kadar saatte yaklaşık 250 ila 300 cc sıvı verilmelidir.¹ •Uygun sıvı replasmanı, 24 saat içerisinde vital parametrelerdeki gelişmeler, idrar çıkışı, hematokrit ve BUNdaki düşüşe göre, özellikle de başlangıçta eğer yüksekse, ayarlanabilmektedir. •Sıvı miktarı 0,5cc/kg/saat idrar çıkışı sağlayabilecek şekilde ayarlanmalıdır Destek tedavisi • Laktatlı ringer solusyonu ile sıvı resusitasyonunun normal saline üstünlüğü gösteren birkaç kanıt mevcuttur.¹ • içeriğinde 3meq/litre kalsiyum bulunmasından dolayı hiperkalsemiye bağlı akut pankreatit hastalarında RL kontrendikedir. • Hastaların elektrolit ve serum glukoz düzeyleri yakından takip edilmelidir. • Hematokritte %25 den daha fazla düşüş varsa ES ile replase edilmeli; albumin < 2gr/dl ise replase edilmelidir. • Yatağa bağımlı hastalarda DVT profilaksisi verilmelidir. [1]Wu BU, Hwang JQ, Gardner TH, et al. Lactated Ringer's solution reduces systemic inflammation compared with saline in patients with acute pancreatitis. Clin Gastroenterol Hepatol 2011; 9:710. Ağrı yönetimi • Baskın olan semptom karın ağrısıdır. • Vasküler geçirgenlik artışı ve hemokonsantrasyon sebebiyle hipovolemide olan hastalarda iskemik ağrı görülebilmektedir. • İskemi göstergeleri metabolik asidoz ve artmış serum laktat duzeyidir. Kontrol altına alınmayan ağrı hemodinamik instabilite gelişimine katkı sağlamaktadır. Ağrı yönetimi • Ciddi karın ağrısında uygun sıvı resüsitasyonu öncelikli olmalıdır. • Hidromorfin(hydromorphon) ya da fentanyl(intravenöz) akut pankreatit ağrısında kullanılabilmektedir. • Hem bolus, hem de infüzyon olarak verilebilmektedir. • Bolus kullanımı için doz, 10 dakika lockout periodu ile, 20ila 50mcg arasında değişmektedir. • Meperidin analjezide morfine tercih edilmektedir çünkü çalışmalar morfinin oddi sfinkter basıncında artmaya yol açtığını göstermektedir.1 . [1]Helm JF, Venu RP, Geenen JE, et al. Effects of morphine on the human sphincter of Oddi. Gut 1988; 29:1402 Beslenme • Hafif pankreatitli hastalarda iyileşme sıklıkla hızlıca gerçekleştiğinden, hastalarda intravenöz hidrasyon çoğu kez tek başına yeterli olabilmekte, hastaların bir hafta içerisinde oral beslenmesine olanak sağlamaktadır. • Ciddi pankreatit hastalarında nutrisyonel destek gerekmektedir. • Nutrisyonel destek 5 ila 7 günden daha uzun süre oral beslenemeyecek hastalarda sağlanmalıdır. Nazojejunal beslenme TPN ye tercih edilmektedir. Erken enteral nutrisyon (24 ila 48 saat), organ disfonksiyonu ya da 48 saatten uzun süren persiste eden SIRS varlığındaki akut ciddi pankreatit olgularında yoğun bakım ünitesine transfer esnasında başlanmalıdır. Enteral beslenme • Enteral beslenme, jejunal feeding tüpün radyolojik veya endoskopik olarak treitz ligamanının ilerisine yerleştirilmesiyle sağlanmalıdır. Bu mümkün degilse, daha basit bir alternatif olarak NG beslenme önerilmektedir. • Pankreatik sindirim enzimlerinde azalmadan dolayı, yüksek protein, düşük yağ ve yarı elemental beslenme formulaları kullanılmaktadır. • 25cc/saat ile başlanıp, tolere edilebildiği kadar, ileus dahi olsa- en azından günlük ihtiyacın %30'unu karşılayacak [1]Eatock FC, Chong P, Menezes N, et al. A randomized study of early nasogastric versus nasojejunal feeding in severe acute pancreatitis. Am J Gastroenterol 2005; 100:432. [2] Eckerwall GE, Axelsson JB, Andersson RG. Early nasogastric feeding in predicted severe acute pancreatitis: A clin Parenteral beslenme • Parenteral beslenme, enteral beslenmeyi tolere edemeyen hastalara başlanmalıdır... [1]Casaer MP, Mesotten D, Hermans G, et al. Early versus late parenteral nutrition in critically ill adults. N Engl J Med 2011; 365:506. [2] Kutsogiannis J, Alberda C, Gramlich L, et al. Early use of supplemental parenteral nutrition in critically ill patient Oral beslenmeye geçilmesi • Oral beslenmeye ne zaman başlanacağı, pankreatitin ciddiyetine bağlıdır. • Hafif pankreatitte, ileus, bulantı ya da kusma yoksa, oral gıda, ağrıda ve narkotik ihtiyacında azalma başladığında verilmelidir. • Orta ve ciddi pankreatitte, muhtemelen gastroduodenal inflamasyon ve/veya gastrik çıkış obstruksiyonuna yol açan sıvı koleksiyonundan ötürü dış basıya bağlı, oral beslenme, postprandiyal ağrı, bulantı veya kusmaya bağlı olarak tolere edilmemektedir. Lokal komplikasyonlar düzelmeye başladığında [1]Eckerwall Tingstedt BB, Bergenzaun PE, Andersson RG. oral feeding in patients with mild acute oralGE,beslenme başlanır veImmediate tolere edildiği ölçüde pancreatitis is safe and may accelerate recovery--a randomized clinical study. Clin Nutr 2007; 26:758. [2] arttırılır. Sathiaraj E, Murthy S, Mansard MJ, et al. Clinical trial: oral feeding with a soft diet compared with clear liquid diet as initial m [3] Jacobson BC, Vander Vliet MB, Hughes MD, et al. A prospective, randomized trial of clear liquids versus low-fat solid diet as [4] Moraes JM, Felga GE, Chebli LA, et al. A full solid diet as the initial meal in mild acute pancreatitis is safe and result in a sho Enfeksiyon • Akut nekrotizan pankreatitte pankreatik enfeksiyon gelişimi morbidite ve mortalitenin en önemli sebebidir. Pankreatik nekrozlu hastaların yaklaşık 1/3'ünde enfekte nekroz gelişmektedir.¹ • Enfeksiyon nekrotizan pankreatit vakalarında erken dönemde oluşabilmesine rağmen, sıklıkla daha geç dönemde görülmektedir(10 günden sonra).²´³ • Nekrotizan pankreatitte enfeksiyona yol açan organizmalar içerisinde e.coli, klebsiella ve enterococcus gibi barsak kaynaklı olanlar baskındır. • Fungal ve gram + mikroorganizmalar ile enfeksiyon yaygın olmamakla birlikte, sıklıkla ciddi akut pankreatitte, özellikle 10-14 günden uzun profilaktik antibiyotik kullanımı varlığında gelişmektedir. Fungal enfeksiyonlar nekrotizan pankreatit olgularının yaklaşık %9'unda gelişmektedir ve daha yüksek [1]Banks PA, Freeman ML, Practice Parameters Committee of the American College of Gastroenterology. mortalite ile ilişkili olup olmadığı açık Practice guidelines in acute pancreatitis. Am Jdeğildir.¹ Gastroenterol 2006; 101:2379. [2] Beger HG, Bittner R, Block S, Büchler M. Bacterial contamination of pancreatic necrosis. A prospective clinical st [3] Bradley EL 3rd, Allen K. A prospective longitudinal study of observation versus surgical intervention in the mana Enfeksiyon • Akut nekrotizan pankreatitte bakteriyel enfeksiyonu azaltmak için önerilen yaklaşımlar enteral beslenme, sistemik antibiyotik, perkütan CT guided aspirasyon ve nekrozektomiyi kapsamaktadır. Profilaktik antibiyotikler • Hala tartışma konusu olmakla birlikte, nekrotizan pankreatit varlığında(pankreasın yaklaşık %30'unun dahil olduğu), imipenem/meropenem ile antimikrobiyal tedavi başlanmakta ve 7 ila 10 gün devam etmektedir. • Flukonazol ile profilaktik antifungal tedavi önerilmemektedir. [1]Banks PA, Freeman ML, Practice Parameters Committee of the American College of Gastroenterology. Practice guidelines in acute pancreatitis. Am J Gastroenterol 2006; 101:2379. Profilaktik antibiyotikler • Profilaktik antibiyotiklerin faydalarını ¹⁻⁴ ve zararlarını⁵⁻¹⁰ değerlendiren çalışmalar birbirinden farklı sonuçlar elde etmiştir. • Profilaktik antibiyotik kullanımındaki birbiriyle çelişen sonuçlar metodolojik kalite farkına, bu çalışmalarda organ yetmezliği varlığının tutarsız olmasına, kullanılan beslenme ve antibiyotik rejimindeki farklılıklara ve yan etkiler ile ilgili bilginin eksikliğine bağlı olabilmekte, direkt olarak kıyaslamayı zorlaştırmaktadır.¹¹⁻¹⁴ [1]Golub R, Siddiqi F, Pohl D. Role of antibiotics in acute pancreatitis: A meta-analysis. J Gastrointest Surg 1998; 2:496. [2] Manes G, Uomo I, Menchise A, et al. Timing of antibiotic prophylaxis in acute pancreatitis: a controlled randomized study with meropenem. Am J Gastroenterol 2006; 101:1 [3] Büchler M, Malfertheiner P, Friess H, et al. Human pancreatic tissue concentration of bactericidal antibiotics. Gastroenterology 1992; 103:1902. [4] Bassi C, Larvin M, Villatoro E. Antibiotic therapy for prophylaxis against infection of pancreatic necrosis in acute pancreatitis. Cochrane Database Syst Rev 2003; :CD00294 [5] Bai Y, Gao J, Zou DW, Li ZS. Prophylactic antibiotics cannot reduce infected pancreatic necrosis and mortality in acute necrotizing pancreatitis: evidence from a meta-analy [6] Isenmann R, Rünzi M, Kron M, et al. Prophylactic antibiotic treatment in patients with predicted severe acute pancreatitis: a placebo-controlled, double-blind trial. Gastroen [7] Dellinger EP, Tellado JM, Soto NE, et al. Early antibiotic treatment for severe acute necrotizing pancreatitis: a randomized, double-blind, placebo-controlled study. Ann Surg [8] Grewe M, Tsiotos GG, Luque de-Leon E, Sarr MG. Fungal infection in acute necrotizing pancreatitis. J Am Coll Surg 1999; 188:408. [9] Isenmann R, Schwarz M, Rau B, et al. Characteristics of infection with Candida species in patients with necrotizing pancreatitis. World J Surg 2002; 26:372. [10] Gloor B, Müller CA, Worni M, et al. Pancreatic infection in severe pancreatitis: the role of fungus and multiresistant organisms. Arch Surg 2001; 136:592. [11] Sainio V, Kemppainen E, Puolakkainen P, et al. Early antibiotic treatment in acute necrotising pancreatitis. Lancet 1995; 346:663. [12] Pederzoli P, Bassi C, Vesentini S, Campedelli A. A randomized multicenter clinical trial of antibiotic prophylaxis of septic complications in acute necrotizing pancreatitis with imipenem. Surg Gynecol Obstet 1993; 176:480. [13] Delcenserie R, Yzet T, Ducroix JP. Prophylactic antibiotics in treatment of severe acute alcoholic pancreatitis. Pancreas 1996; 13:198. Profilaktik antibiyotikler • - American College of Gastroenterology guidelineları¹ profilaktik antibiyotik kullanımını önermemektedir. • - American Gastroenterogical Association guidelineları² profilaktik antibiyotik konusunda kesin bir öneride bulunmamakta fakat antibiyotik profilaksisinin, kullanılacaksa, ciddi pankreatik nekrozlu hastalarda (CT kriterlerine göre >%30 nekrotik gland) sınırlandırılması gerektiğini ve 14 günden daha fazla devam etmemesi gerektiğini belirtmektedir. [1]Banks PA, Freeman ML,Association Practice Parameters Committee of the American Collegeof of Gastroenterology. • Italian for the study Practice guidelines in acute pancreatitis. Am J Gastroenterol 2006; 101:2379. [2] American Gastroenterological Association (AGA) Institute on "Management ofnekrozu Acute Pancreatits" Clinical pancreas guidelineları CT kanıtlı Practice and Economics Committee, AGA Institute Governing Board. AGA Institute medical position statement olan hastalarda antibiyotikleri on acute pancreatitis. Gastroenterology 2007; 132:2019. İlişkili Durumların Tedavisi • Pankreatit tedavisine ek olarak, akut pankreatit tedavisinde amaç safra taşı veya hipertrigliseridemi gibi altta yatan predispozan faktörleri ve splenik ven trombozu ve abdominal kompartman sendromu gibi komplikasyon risklerini ortadan kaldırmaktır. Safra taşı pankreatiti • Önceki önerilere ek olarak, safra taşı pankreatiti spesifik bir terapotik değerlendirme gerektirir. Bu hastalıkta, pankreatitin sorumlusu safra yolları ya da ampulla vaterideki obstruktif taşlar olmaktadır. • Safra kesesi taşlarini almak icin papillotomi veya cerrahi müdahale ile erken endoskopik retrograd kolanjiogram (ERCP) safra taşı pankreatiti sıklığını azaltabilmektedir.¹ • Safra taşı olan tüm hastalarda kolesistektomi iyileşmeden sonra yapılmalıdır. Kolesistektomi [1]Rünzi M, Saluja A, Lerch MM, et al. Early ductal decompression prevents the progression of biliary pancreatitis: an in thearasında opossum. Gastroenterology 1993; 105:157 yapılmazsa 6experimental ila 18 study hafta %25-30 2-Hernandez V, Pascual I, Almela P, et al. Recurrence of acute gallstone pancreatitis and relationship with cholecystectomy or endoscopic sphincterotomy. Am J Gastroenterol 99:2417. rekurren akut pankreatit, kolesistit ya da2004; kolanjit gelişme riski vardır.² Safra çamuru • Safra çamuru olan çoğu hasta asemptomatiktir. Ancak akut pankreatiti olup buna neden olacak belirgin sebep bulunmayan %20 – 40 hastada sıklıkla safra çamuru mevcuttur. Pankreatit atağı geçiren ve safra çamuru olan hastalarda tekrar etme riski yüksek olduğundan kolesistektomi önerilir.¹´² [1]Eckerwall GE, Tingstedt BB, Bergenzaun PE, Andersson RG. Immediate oral feeding in patients with mild acute pancreatitis is safe and may accelerate recovery--a randomized clinical study. Clin Nutr 2007; 26:758. [2] Moraes JM, Felga GE, Chebli LA, et al. A full solid diet as the initial meal in mild acute pancreatitis is safe and result in a shorter length of hospitalization: results from a prospective, randomized, controlled, doubleblind clinical trial. J Clin Gastroenterol 2010; 44:517. Hiperkalsemi • Hiperkalsemi akut pankreatitin nadir sebeplerindendir. Eğer mevcutsa tedavide hedef serum kalsiyum düzeylerini normale çekip altta yatan sebebin tespit edilmesidir. • Laktatlı ringer solüsyonlarında 3mEq/L kalsiyum bulunduğundan hiperkalsemili hastalarda kontraendikedir, bu hastalarda sıvı resüsitasyonu için normal salin tercih İlişkili Durumların Tedavisi • Splenik ven trombozu: Tedavi altta yatan pankreatite yönelik olmalıdır çünkü efektif tedavi ile tromboz spontan olarak çözülür • Abdominal Kompartman Sendromu: Abdominal kompartman sendromu gelişimine katkısı olan faktörler arasında agresif sıvı resüsitasyonuna bağlı doku ödemi, peripankreatik inflamasyon, assit ve ileus bulunur. resuscitationn Clinical, laboratory and severity scoring system mild severe Contrast enhanced CT/MRGI Less than 30 percent necrosis and CT severity > 30 percent necrosis and/ or CT severity index (Balthazar score index (Balthazar Conservative theraapy score < 7 > 7 Aggressive IV hidration and antibiotics*, enteral nutrition or TPN if enteral not tolerated No improvement improvement Continue antibiotics for 7-10 days, enteral nutrition/TPN CT guided aspiration deterioration infected Change antibiotics appropriately; attempt to wait for 3 to 4 weeks from onset Supportive care; elective surgery if no improvement sterile No improvment Organized collection Percutaneous/ endoscopic / laparoscopic drainage and debridement Diffuze collection Minimal Access or surgical debridement Özet ve öneriler • Akut pankreatit iki ana kategoriye ayrılmaktadır: ödematöz, interstisyel ya da hafif pankreatit veya nekrotizan- ciddi akut pankreatit. Tedavi durumun ciddiyetine göre değişmektedir. • Hafif pankreatitte birkaç gün boyunca ağrı kontrolü, elektrolit ve metabolik bozukluklarının düzeltilmesi ve oral alımın durdurulmasını içeren destekleyici tedavi yapılmaktadır. Hastaların çoğunda daha ileri tedavi ihtiyacı olmamakta, 3 ila 7 gün içerisinde iyileşme gerçekleşmekte ve oral alıma geçilebilmektedir. • Ciddi pankreatitte, YBÜ takibi ve pulmoner, renal, dolaşım ve hepatobilyer fonksiyon takibi sistemik sekel oluşumunu en aza indirgeyebilmektedir. Özet ve öneriler • Genelde baskın olan semptom karın ağrısıdır. Uygun ağrı kontrolü, meperidin ve fentanyl gibi intravenöz opiat kullanımını gerektirmektedir. • Hafif pankreatitli hastalarda, iyileşme genelde hızla gerçekleşmekte ve nutrisyon desteği başlanmasına gerek kalmamaktadır. Ağrı azaldıktan itibaren hafif diyet başlanabilmektedir. • Ciddi pankreatitli hastalarda endoskopik veya radyolojik olarak yerleştirilmiş nazojejunal tüp aracılığıyla ilk 72 saatte erken enteral nutrisyon onerilmektedir. (grade 1B). İlk 48-72 saatte hedef değere ulaşılamadıysa ve ciddi pankreatit durumu düzelmediyse, parenteral nutrisyon desteği sağlanmalıdır. Özet ve öneriler • Akut nekrotizan pankreatitte, pankreatik enfeksiyon gelişimi morbidite ve mortalitenin en sık sebebidir. Rutin antibiyotik kullanımı tüm guidelinelarda onerilmemektedir. • Safra taşı pankreatitinde, kolanjit ve kolestaz dusunulenlerde erken ERCP ve sfinkterotomi önerilmektedir. (Grade 1B). Safra taşı pankreatitli tum hastalarda kolesistektomi Teşekkürler
Benzer belgeler
Drug-Screen® Spice/K2(Bonzai)
Fed. Register, Department of Health and Human Services, Mandatory
Guidelines for Federal Workplace Drug Testing Programs, 53,