İskender`in Kişiliği Ve Eseri_pdf

E T KİNLİK
1
ANCAK ÖLÜMÜN DURDURABİLDİĞİ,
DOĞUNUN VE BATININ GENÇ İMPARATORU
İSKENDER’İN KİŞİLİĞİ VE ESERİ
K a yn a k 1 :
H
E
L
E
N
U Y
G A
Amenhotep III Tapınağı’nda Amon-Ra ve firavun İskender rölyefi
R
L
Kay n a k 2 :
I
Ğ
I
Sikkeler: (Sağda) Tanrısal gücün simgesi Ammon/Zeus’un koç boynuzuyla betimlenen İskender.
(Solda) Elinde kartal ve asa tutan Tanrı Zeus
237
DKIH I-uygarliklar tarihi.indd 237
03.11.2014 12:03:47
Kay n a k 3 :
K a yn a k 4 :
U Y G A R L I K L A R
T A R İ H İ - I
N İ L G Ü N
Y A M A N
Sidon Kralı Abdalonymos’a ait olduğu düşünülen kral lahdi
Üzerinde Perslerle yapılan savaş betimlendiğinden İskender Lahdi adıyla anılır.
238
DKIH I-uygarliklar tarihi.indd 238
03.11.2014 12:03:49
K a yn a k 5 :
Babil’de basılan sikke: Frig başlığı ve Tanrı Zeus’un simgesi yıldırım taşıyan atlı savaşçı İskender
K a yn a k 6 :
H
E
L
E
N
U Y
G A
R
L
I
Ğ
I
İskender’in büstü
239
DKIH I-uygarliklar tarihi.indd 239
03.11.2014 12:03:57
K a yn a k 7 :
İskender anne tarafından Akhilleus, baba tarafından Herakles soyundan geldiğine inanırdı.
Küçük yaşta Homeros hakkında derin bir bilgiye sahip oldu. Devrin en ünlü entelektüel siması
olan düşünür Aristotales’in öğrencisiydi. Daha 18
yaşındayken bir süvari birliğine komuta ederek
başarı kazandı. Bu koşullarda baba ile ergenlik
çağındaki oğlu arasında çatışma kaçınılmazdı.
Babası Philippos, 337’de Makedon bir soylunun
Kleopatra adındaki kızıyla yeni bir evliliğe kalkıştığında, aralarında korkunç bir kavga patlak verdi.
Kuşkusuz İskender dünyaya gelecek yeni bir erkek
çocuğun tahtın varisi olmasından korkmuştu. Geçici bir süre sürgüne gitmeye zorlandı. Babasının
bir suikastla öldürülmesinin ardından soyluların
ve ordunun güvenini kazanarak tahta çıktı. Kısa
yaşamı boyunca Makedonya’dan Mısır ve Hindistan’a kadar uzanan toprakları ele geçirerek büyük
bir imparatorluk kurdu.
Makedonya Krallığı, krala karşı gösterilen sadakatin yanında, kral ile komutanlar arasında
içten bir dostluğun hüküm sürdüğü bir yönetimdi. Kral kumandanlarını dışlamaz, onlarla birlikte yer içerdi. Perslerde ise hükümdar ihtişam
içinde yaşar, maiyetine kul muamelesi yapardı.
Bu yaklaşım hükümdar karşısında yere kapanarak selamlama biçiminde kendini gösterirdi. İskender, Perslerin yönetim anlayışını benimsedi.
Elimizdeki belgeler İskender’in Pers devletindeki satraplık teşkilâtını da kabullendiğini göstermekte, fakat bu yapıyı zamanın ihtiyaçlarına
göre değiştirdiğini, tüm ülke için uygulanmaya
elverişli esnek bir idare sistemi uyguladığını kanıtlamaktadır. Eyaletlerin başına satrap olarak
Makedonyalılar dışında Doğuluları, en çok da
Persleri geçirmiş, fakat deneyimleri sonucu saltanatının sonlarına doğru yalnız Makedonyalıları satrap yapmıştır. İskender en çok mali alanda
yeniliklere yöneldi, birçok eyaleti kapsayan vergi
bölgeleri kurdu.
Pers krallarının hazinesinde bulunan altın ve
gümüş stoklarından sikke bastırarak piyasaya
sürdü, para ekonomisini yerleştirdi. İskender’in
U Y G A R L I K L A R
T A R İ H İ - I
N İ L G Ü N
Y A M A N
İskender ve Eseri
Helenizm, Büyük İskender’in Asya seferiyle
başlamakta, Mısır’ın Romalılar tarafından fethi ile
sona ermektedir. M:Ö. 330’dan MÖ 30’a kadar geçen 300 yıllık süreyi kapsamaktadır.
240
DKIH I-uygarliklar tarihi.indd 240
03.11.2014 12:04:01
sikkeleri Ön Asya’dan başka Akdeniz piyasalarına
da egemen oldu. Ticaret ve ulaşıma önem vererek
Perslerden kalan yol şebekesini onardı, Perslerin
posta teşkilâtını geliştirdi.
Yanında bulundurduğu bilim adamlarına, fethettiği ülkelerin coğrafi durumu, iklimi, hayvanları ve bitkilerine dair incelemeler yaptırdı.
Sudan’a gönderilen bir heyet Nil taşmalarının nedenlerini inceleyip bunun Habeşistan’daki
tropik yağmurlardan ileri geldiğini tespit etmişti.
Hazar Denizi’ne gönderilen bir heyetse, bu denizin kapalı bir deniz mi yoksa okyanus kıyısında
bir körfez mi olduğunu öğrenmekle görevlendirilmiştir.
Fethettiği ülkelerde şehirler kurarak hem orduları için askeri üsler, hem de Yunan kültürünü etrafa yayan merkezler elde etti. Askerlerini yerli kadınlarla evlenerek fethedilen bölgelere yerleşmeye teşvik etti. Doğu ülkelerine gelen Yunanlıların
büyük bir kısmı (koloni tarzında değil), kralların
buyruğunda kurulmuş şehirlerde Doğulu insanlarla yan yana yaşamak ve ilişki kurmak zorunda kaldılar. Çevrelerine yerlilerden bazılarını ve yüksek
sınıftan olanları alarak yavaş yavaş Yunanlaşan
bu halkla birlikte Helenizm devletlerinin üst tabakalarını meydana getirdiler.
İskender, o zamanlar bilinen tüm dünyayı kapsayan evrensel bir devlet kurmak istemiş erken
ölümü bu amacına ulaşmasını engellemiştir.
ÇALIŞMA SORULARI
1. İskender’in hangi fiziki özelliklere, kişilik özelliklerine ve düşünce yapısına sahip
olduğu sonucuna ulaşıyorsunuz?
H
E
L
E
N
U Y
G A
R
L
I
Ğ
3. İskender’in sefer ve fetihleri Yunan ve Doğu kültürü üzerinde nasıl bir etki yaratmıştır?
Helenizm kültürünün ayırt edici özelliği nedir? Helenizmi tanımlamanız istense neler
söylerdiniz?
I
2. Kaynakları incelediğinizde Büyük İskender nasıl bir imaj çiziyor? Kendini toplumun
sıradan bireylerinden farklı olarak hangi nitelikleriyle inşa ediyor?
KAYNAKLAR
241
Freeman, Charles Mısır, Yunan ve Roma, Dost Yayınları, 2005, s. 301-302-316
Mansel, Arif Müfid, Ege ve Yunan Tarihi, TTK Yayınları, 1971, s. 455-458
DKIH I-uygarliklar tarihi.indd 241
03.11.2014 12:04:01