SAMSUN`UN TARİHİ OTELLERİ (1880

SAMSUN’UN
TARİHİ OTELLERİ
(1880- 1938)
BAKİ SARISAKAL
SAMSUN’UN TARİHİ OTELLERİ (1880- 1938)
Önemli bir ticaret merkezi olan Samsun’da konaklama yeri olarak Samsun Şer’iyye Sicili
Defteri Kayıtlarında, menzil, han ve odaların adlarına rastlanmaktadır. Bu dönemlerde kahve
köşelerinde veya sokak aralarında konaklayanlarda vardı.
Araştırmalarım sonucunda ilk otel kayıtlarına 1880 yılında rastladım. 1880 yılında
Samsun’da Hotel Concordia ve Hotel Oriental1 var. 1909 yılında Nemlizade Biraderlerin
“Muhterik Oteli”2 de Samsun’un ilk otelleri arasında yer alır.
1909 yılında Samsun’da bulunan diğer oteller: Samsun Belediye civarında Ardahan
Muhacirlerinden Süleyman oğlu Tahir tarafından işletilen “Batum Oteli”3 Reji Fabrikası
civarında “Minaoğlu Oteli” 4
Mantika Palas Oteli (Sağdaki İlk Bina)
Gümrük Caddesinde denize nazır, havadar, temiz ve uygun fiyatı, ailelere ait özel dairelerin
bulunduğu ve kadın hizmetlilerin görev yaptığı İzmir Oteli”5
Bu yıllarda Samsunun en büyük otellerden biride Hükümet Caddesinde “Mantika Palas”
otelidir. Bina Mart 1325 gün, 35 numaralı tapu kaydıyla ve bu kaydın iktisap hanesinde
“Yunan tebaasından İlya Babayani kendisini ölünceye kadar beslemek şartıyla “ Yine Yunan
Devleti tebaasından Varani Nikolaki adına kayıtlıdır.
Otelin işletmecisi Jean Mantika’dır. Deniz manzaralı olan bu otelin lokantasında Avrupa ve
doğu yemekleri yapılıyordu. Samsun’un en temiz ve en büyük oteli olan “Mantika Palas
Oteli”nde bütün yabancı diller konuşuluyordu.6
1
Annuaire Oriental (1880), Sayfa: 730
Aks-ı Sadâ 23 Haziran 1325, Sayı: 84
3
Aks-ı Sadâ 21 Kanunuevvel 1325, Sayı: 151
4
Aks-ı Sadâ 21 Şubat 1325, Sayı: 173
5
Aks-ı Sadâ 18 Ağustos1325, Sayı: 116
2
1911 yılında Belediye civarında “Osmanlı Oteli“ yeni işletmecisiyle hizmete açılmıştır.
Otelde kalacak kadın misafirler için otele iki daire daha ilave edilmiştir.7
1911 yılında Samsun’da bulunan diğer oteller :
Samsun Hükümet Caddesinde, Osmanlı Bankası yanında Samsunlu Ahmet Efendi ve Astenalı
Adem Pehlivan yönetiminde “ İskenderiye Oteli ” 8
1914 yılı Samsun otelleri: Hükümet Caddesi Tophane karşısında denize nazır ve havadar,
Otel Baluva9 Sahil Bahirde bulunan eski postane binası Trabzonlu Salih ve İsmail Efendiler
tarafından restore edilerek otele dönüştürülmüş ve “Reşadiye Otel ve Kıraathanesi”10 adıyla
hizmete açılmıştır.
Karadeniz Oteli
1923 Yılında Samsun’da Bulunan Oteller:
İstiklal Oteli ve Kıraathanesi: Müdürlüğünü Şükrü Bey’in yaptığı ve her tarafı elektrikle
tenvir edilmiş olan bu otel Hükümet caddesindeydi.
Ankara Oteli: Tophane karşısında, İzmir Oteli: Gümrük Caddesinde, Reşadiye Oteli: Sahil
Bahirde.11
Gazi Parkı karşısında Sümer Palas, Zaman Oteli, Birinci Bafra Oteli: Belediye
Meydanı’nda, Büyük Bafra Oteli: Belediye Meydanında, Meşerret Oteli: Gazi Parkı
karşısında, Kızılırmak Oteli: Belediye Meydanı, Kristal Otel ve Kıraathanesi: Kazım Paşa
caddesinde, İzmir Oteli: Yolcu İskelesi yanında, Harput Oteli: Gümrük Caddesinde,
Cumhuriyet Oteli: Gümrük caddesinde.
Mecidiye Caddesinde Kız Koleji karşısında (Bugünkü Öğretmenevi’nin bulunduğu
yerde) bulunan Samsun Palas Otel ve Kıraathanesi. On beş karyolası vardır. Umumiyette
caddeye ve denize nazırdır. Fiyatlar 100- 150 kuruştur. Tek ve çift karyolalı oda müsait
şerait ile icara verilir. Altında lüks ve temiz kıraathanesi vardır. Daima İstanbul ve
Samsun gazeteleri bulunur. 12
6
Annuaire Oriental (1912), Sayfa: 1830
Aks-ı Sadâ 4 Kanunusani 1327, Sayı: 454
8
Aks-ı Sadâ 4 Kanunusani 1327, Sayı: 454
9
Aks-ı Sadâ 10 Ağustos 1330, Sayı: 832
10
Aks-ı Sadâ 17 Ağustos 1330, Sayı: 833
11
Hayrettin NADİ , “ Samsun Ticaret Rehberi ” (1923), Sayfa Nosu yok.
12
Samsun Otellerle İlgili Geniş Bilgi İçin Bkz., Baki SARISAKAL, “ Bir Kentin Tarihi Samsun ”, I. Kitap
7
Karadeniz Oteli Müşterilerine Duyuru
Sümer Palas Müşterilerine Duyuru
Samsun’da Bulunan Diğer Oteller:
Gümrük Caddesinde “Canik Oteli “, Hacı Alemdarzade Ahmet tarafından işletilen
Saathane Meydanında “ Cihan Oteli”, Subaşında Hacı Halil Efendioğlu Mehmet Hamdi
tarafından işletilen “ Kavak Oteli”, Hacı zade Hüseyin Efendioğlu Mehmet tarafından
işletilen “, “ Belediye Batum Oteli”, İmamzade Hacı Salih Efendioğlu Salim tarafından
işletilen “ Reşadiye Oteli ”, Mollazade İbrahim Ahmetoğlu tarafından işletilen Balık
Pazarı’nda “ Çarşamba Oteli “, Seyit Efendi oğlu Hacı Ali tarafından işletilen Gümrük
civarında “ Anadolu Oteli”, Süphan Beyzade Salih Efendi oğlu Süleyman Sırrı Efendi
tarafından işletilen ve 45 karyolası olan Belediye Meydanındaki “ Halk Oteli “ 13
1930 Yılında Samsun Otelleri:
İsmi
Baba Adı
Otelin Adı
Sınıfı
Adresi
Ali Rıza Bey
Zülkifli
Sahil Palas
1. Sınıf
Tophane Caddesi
Adil Bey
Rahmi
Merkez Otel
1. Sınıf
Kazım Paşa Caddesi
Galip Bey
Kibar
Park Oteli
1. Sınıf
Kazım Paşa Caddesi
Kazım Bey
Hasan
Lüks Oteli
1. Sınıf
Kazım Paşa Caddesi
İhsan Bey
Şaban
Sümer Palas
1. Sınıf
Kazım Paşa Caddesi
İslam Bey
Mahmut
Ankara Oteli
-
Gümrük İstasyonunda
Mehmet Efendi
Derviş Efendi
Karadeniz Oteli
-
Sahilde
İsmail Efendi
Kerim Efendi
Havuzlu Otel
-
Sahilde
Ahmet Efendi
İbrahim Efendi
Çarşamba Oteli
-
Sahilde
Ali Efendi
Raif Efendi
İzmir Oteli
-
Necip Bey Caddesi
Yusuf Bey
Bayraktar zade
Halk Oteli
-
Belediye Karşısında
Cafer Mehmet
ve Hacı Ali
Hasibe Hanım
Sadık zade
-
Belediye İttisalinde
Hasan Kızı
Sulu Han Asri
Otel
Kafkas Oteli
-
Necip Bey Caddesi
Osman Efendi
Hacı Ali Efendi
Büyük Bafra Oteli
-
Necip Bey Caddesi
Hüseyin Efendi
Cami
Oğullarından
Himmet zade
Küçük Bafra Oteli
-
Necip Bey Caddesi
Köprü Merzifon
Oteli
-
Necip Bey Caddesi
Şevket Bey
13
Yıllık Ticaret Kılavuzu (1928), Sayfa: 763
1938 Yılında Samsun Otelleri:
Otel İşletmecisinin Adı
Otelin Bulunduğu Mevki
Hasibe Günal
Necip Bey Caddesi
Necip Safi
Necip Bey Caddesi
Ali Sami Ardahanlı
Necip Bey Caddesi
Hacı Ahmet
Necip Bey Caddesi
Ayşe Şener
Necip Bey Caddesi
Ali Evinser
Necip Bey Caddesi
Mehmet Derviş
Bekir Efendi Sokağı
Hüseyin Hilmi
Şeyh Hamza Sokağı
Hüseyin Hilmi
Şeyh Hamza Sokağı
İsmail Yurtsever
Telgrafhane Sokağı
Hasan Genç
Telgrafhane Sokağı
Ali Ertekin
Telgrafhane Sokağı
Ali Rıza
Tophane Sokağı
Rıfat
Tophane Sokağı
Mustafa Çakır
Mevlevihane Caddesi
Kamil Akay
Mevlevihane Caddesi
Kazım Arıkan
Kazım Paşa Caddesi
İbrahim Yetkiner
Kazım Paşa Caddesi
Ali Sami Çilingir
Bağdat Caddesi
Hamdi
Aka Geçidi
Bina No
29
44
33
31
27
86
2
3
12
10
13
15-B
32
24
5
9
9
37
3
Otelin İsmi
Kafkas Oteli
Halk Oteli
Suluhan Palas
Yıldız Oteli
Büyük Bafra Oteli
İzmir Oteli
Karadeniz Oteli
Küçük Bafra Oteli
Zaman Oteli
Havuzlu Oteli
Çarşamba Oteli
Zafer Oteli
Sahil Palas
İstasyon Oteli
Ulus Oteli
Neşe Oteli
Lüks Oteli
Sümer Palas Oteli
Zürra Oteli
Cumhuriyet Oteli
1938 Yılı Samsun Otellerinde Fiyat Tarifeleri:
Otelin Adı
Sahil Palas
İstasyon
Sümer palas
Lüks
Karadeniz
İzmir
Büyük Bafra
Küçük Bafra
Zaman
Havuzlu
Suluhan
Yıldız
Kafkas
Zürra
Cumhuriyet
Ulus
Çarşamba
Zafer
Neşe
Birinci Sınıf Banyolu Oteller (Banyo Fiyatı: 50 Kuruş)
Oda Adedi
Yatak Adedi Tek kişilik Yatak Çift Kişilik Yatak
13
17
125 Kuruş
175 Kuruş
13
27
75 Kuruş
100 Kuruş
16
23
75-100 Kuruş
100 Kuruş
18
25
125 Kuruş
200 Kuruş
İkinci Sınıf Oteller
17
33
75 Kuruş
50 Kuruş
18
30
50 Kuruş
30 Kuruş
10
35
40 Kuruş
30 Kuruş
6
14
40 Kuruş
30 Kuruş
13
30
75 Kuruş
50 Kuruş
Üçüncü Sınıf Oteller
17
16
40 Kuruş
40 Kuruş
20
45
40 Kuruş
30 Kuruş
5
18
40 Kuruş
30 Kuruş
8
26
30 Kuruş
50 Kuruş
5
13
40 Kuruş
30 Kuruş
11
17
30 Kuruş
30 Kuruş
5
14
25 Kuruş
20 Kuruş
13
21
40 Kuruş
30 Kuruş
9
19
50 Kuruş
40 Kuruş
5
20
25 Kuruş
25 Kuruş