Sibel Öcal

21.11.2008
21.11.2008
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
Hazırlayan: Sibel ÖCAL
0501150027
Koenzim A nedir?
Tarihsel Bakış
Koenzim A’nın yapısı
Asetil-CoA nedir?
Koenzim A’nın katıldığı reaksiyonlar
Eksikliği
1
21.11.2008
2
Reaksiyonlarda açil (CR(=O)-)
Pantotenik asit
(Vitamin B5) türevidir.
A’nın bileşenidir.
Nükleotid yapısındadır.
Isıya dayanıklıdır.
Koenzim A’daki A harfi açillemeyi simgeler.
ve asetil
(-COCH3 ) gruplarının transferinde görev alır.
Pantotenik asit, koenzim
21.11.2008
Karbonhidrat ve
lipit metabolizmasında
önemli rolü vardır.
Koenzim A kısaca CoA veya bileşikteki
sülfidril grubunun(SH) fonksiyon yaptığını
belirtmek için CoA-SH veya CoA-S halinde
kısaltılarak yazılmaktadır.Çünkü taşınacak
açil grubu sülfidril (thiol) grubuna bağlanır.
3
Koenzim A’nın
yapısı 1948 yılında
N.O.KAPLAN ve
F.Albert LIPMANN
tarafından ortaya
çıkarılmıştır.
21.11.2008
4
CoA’nın
CoA’nın açil grubu
taşıdığının kimyasal
mekanizması 1951 yılında
Alman biyokimyageri
F.LYNEN tarafından
bulunmuştur.
21.11.2008
5
yapısının tam olarak açıklığa
kavuşturulması ise LIPMANN’ın
laboratuvarında çalışan SNELL ve
BADDILEY tarafından 1995’te olmuştur.
Yapısı tayin edildikten sonra kısmen
kimyasal, kısmen de enzimatik yolla
sentezlenmiştir.
21.11.2008
6
1
21.11.2008
uçta β −merkaptoetanolamin,
pantotenik asit,
Đki fosfat grubu,
3.C’undan fosforlu bir riboz şekeri,
Riboza bağlı bir adenin grubu
bulunmaktadır.
Bir
Bir
Fosfat
grupları
Adenin
Riboz
21.11.2008
7
8
21.11.2008
CoA nasıl oluşur?
CoA’nın
oluşumunda önce pantotenik asit,
β−alanin’in karboksil ucundan
tiyoetanolamin (merkaptoetanolamin) ile
birleşir. Böylece pantotein meydana gelir.
Sonra pantoik asidin ucundaki OH grubu
pirofosfatla esterleşir. Pirofosfata adenozin
bağlanınca CoA oluşur.
21.11.2008
H3C C
S-CoA
9
En önemli CoA
bileşiği, ‘aktive
edilmiş asetik asit’
olan Asetil-CoA’dır.
Asetil-CoA,
asetilasyon ve
kondensasyon
reaksiyonlarına
katılır.
O
21.11.2008
10
Tiyoester bağı
Sentezi:
21.11.2008
11
Piruvatın (pirüvik asit) veya yağ asitlerinin
enzimatik oksidasyonu esnasında;
Veya serbest asetattan Asetil-CoA sentetaz
tarafından sentez edilmektedir.
21.11.2008
12
2
21.11.2008
Pirüvat dehidrogenaz
sistemi
piruvat
CoASH
AsetilCoA
NAD
CO2
• Asetil-CoA, kalp kası, böbrek ve diğer
bazı dokular tarafından asetattan sentez
edilebilir.
Asetil-CoA sentetaz
NADH+H
Asetat+CoA+ATP
13
21.11.2008
Asetil-CoA’nın reaksiyonları genelde 2
gruba ayrılır;
Karboksil gruplarının reaksiyonları
(COOH-)
Asetil-CoA+AMP+PPi
21.11.2008
14
Asetatın krebs
çemberine katılmasında,
asidi sentezi ve yıkımında,
Asetilasyon reaksiyonlarında,
Steroidlerin sentezinde,
Diğer bazı önemli metabolik reaksiyonlarda
rol alır.
Yağ
Metil grubu veya α−metilen grubunun
yüksek homologlarının reaksiyonları
(CH3- ve CH2-)
21.11.2008
15
Krebs çemberi (Sitrik asit döngüsü):
Asetil-CoA, krebs çevrimine girerek
daha fazla oksitlenir. Pirüvat dışında yağ
asitleri oksidasyonu ve amino asitlerden
de meydana gelir. Bu sebeple krebs
çemberi karbonhidrat, lipit ve aminoasit
metabolizması için ortak bir oksidasyon
yoludur. Sonucunda da enerji elde edilir.
21.11.2008
17
21.11.2008
16
21.11.2008
18
Glikoliz sonucunda
oluşan 2 pirüvata
karşılık, 2 ayrı krebs
gerçekleşir. Her bir
pirüvat 1mol CO2 ve
2H kaybederek 2C’lu
asetik asit oluşur.Bu
asetik asit, CoA ile
birleşerek AsetilCoA’yı oluşturur.
Bu olay ortamdaki
oksijen varlığında ve
mitokondri zarında
gerçekleşir.
3
21.11.2008
Reaksiyonlar zincirinde daha sonra sitrattan
izositrat,sonra α−ketoglutarat oluşur.
Asetil-CoA, ortamdaki oksaloasetik asitle
birleşerek 6C’lu sitrik asiti (sitrat)meydana
getirir.
Sitrik asit krebs çemberini başlatan bileşiktir.
Bir sonraki basamakta α−ketoglutarat
dekarboksilasyonla süksinil-CoA’yı
oluşturur. Burdaki reaksiyon
mekanizması pirüvattan asetil-CoA
oluşumuna benzer.
Çevrimin son basamağında
okzaloasetat meydana gelir. Bu da
tekrar sitratı vermek için asetil-CoA
ile birleşir ve çevrim yeniden başlar.
sitrat sentetaz
Asetil-CoA + Oksaloasetik
asit
Sitrik asit + CoA
21.11.2008
19
20
21.11.2008
Yağ Asidi Sentezi
Yağ asidi sentezine Asetil-CoA-SH ile
başlanmaktadır.
Asetil-CoA-SH
karboksilaz
Asetil-CoA-SH
CO2
ATP
Malonil-CoA
ADP
Pi
3-Ketoaçil-ACP
sentetaz
Malonil-CoA
21.11.2008
21
Asetoasetil-CoA bir sonraki kademede
β−hidroksi bütiril-CoA’ya,
Birsonraki safhada ise bütiril-CoA’ya
dönüşmektedir.
2C’ başlayan yağ asidi sentezi 4C’lu
bileşik haline dönüşmekte ve,
Bütiril koenzim A’ya 1mol su katılması ile
4C’lu bütirik asit serbest hale
geçmektedir.
21.11.2008
23
Asetil-CoA
Asetoasetil-CoA
21.11.2008
CoA-S CO2
22
Tekrar tekrar asetil CoA’nın ilavesi ile zincir
uzamakta ve 16-24 C’lu yağ asitleri
sentezlenmektedir.
Kısaca CoA aracılığı ile asetil grupları bir
molekülden diğerine transfer edilmekte ve
hücre için gerekli yeni moleküllerin sentezi
başarılmaktadır.
21.11.2008
24
4
21.11.2008
Asetilasyon
o
Bir kimyasal bileşiğin asetil kökü ile
birleşmesi olayıdır.
Bazı proteinlerde başlatıcı metionin
kesildikten sonra N-ucundaki yeni amino
aside asetil grubu eklenmesi bir asetilasyon
olayıdır.
Aromatik aminlerin
metabolizmasında major bir yoldur.
Aromatik aminler amidlere asetile olurlar.
Kofaktör: Asetil-Koenzim A
o
Diğer bazı reaksiyonlar…
Asetil-CoA kolinle birleşerek
nörotransmitter bir madde
olan asetil kolini meydana
getirir.
Sülfonamidli ilaçların
asetillenerek detoksike
edilmesini sağlar.
CoA-S – COCH3
21.11.2008
25
21.11.2008
26
CoA, özellikle
B grubu vitaminleri içeren
besinlerde yaygın olarak bulunur.
Besinlerle yetersiz alındığında noksanlığı
olabilir fakat normalde sözkonusu değildir.
Savaşlarda ve kötü koşullu
hapisanelerde noksanlığı
görülebilir.
Günlük gereksinim
5-10 mg olarak
belirlenmiştir.
21.11.2008
27
Eksikliğinde görülen bozukluklar;
o Đlk önce mide ve barsak
bozuklukları ve diyare görülür.
o Đleri durumlarda böbreklerde
nekroz,
o Đç kanamalar,
o Deride sertleşme, kalınlaşma ve
pigmentasyon bozuklukları
meydana gelir.
o Hücre zarında bozulmalar olabilir.
21.11.2008
21.11.2008
28
Hayvanlarda görülen bozukluklar;
Piliçlerde dermatitis
Sıçanlarda kılların grileşmesi
Çeşitli türlerde üremede bozukluk
Domuz ve piliçlerde sinirsel lezyonlar
29
21.11.2008
30
5
21.11.2008
Biyokimya (
Prof. Dr. Engin M. GÖZÜKARA)
Biyokimya (Celal TÜZÜN)
Biyokimya ( Prof. Dr. Fahrünnisa PAMUK)
Biyokimya ( Prof. Dr. Peter KARLSON)
www.cumhuriyet.edu.tr
http://yunus.hacettepe.edu.tr
www.veterinerhekimiz.com
www.aof.anadolu.edu.tr
http://www.biocourse.com/mhhe/bcc/searc
h.xsp
Medikal
21.11.2008
31
21.11.2008
32
6