BİR KOJENERASYON TESİSİ İÇİN FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI Dr.Ersun

BİR KOJENERASYON TESİSİ İÇİN FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI
Dr.Ersun Kubilay
Kojenerasyon Sistemleri, mazot, LPG, doğal gaz, bio gaz, çöp gazı gibi yakıtların bir motor veya
türbinde yakılarak elektrik ve ısının birlikte üretildiği Birleşik Güç Sistemleridir.
Kojenerasyon Tesisleri mutlaka, Atık Isıl Enerjinin tamamından veya çok büyük bölümünden
yararlanılmak üzere tasarlanmalıdır. Yüksek verimde çalışacak böyle bir sistemde elektrik
üretiminin ihtiyacın altında kalması durumunda, kapasite büyütülmesi yerine mutlaka, sistemin
şebekeyle paralel çalıştırılması tercih edilmelidir. Üretilen atık ısıyla buhar, sıcak su, kurutma
havası, kızgın yağ v.d. elde etme imkânları olduğu gibi absorbsyonlu sistemlerle soğuk su veya
soğuk hava elde etmek (Trijenerasyon) de mümkündür.
Endüstriyel tesislerde, binalarda ve kentsel uygulamalarda Kojenerasyon Projelerinin daima en
uygun yakıtla, en yüksek verimde ve kesintisiz çalışma koşullarına göre tasarlanmaları esastır.
NİÇİN KOJENERASYON?
İkincil bir enerji olması nedeniyle elektrik pahalı bir enerji türüdür ve ülkemizde 1 kW elektrik
üretmek için, termik çevrim santrallerinde, verime bağlı olarak, çoğunlukla 2 kW tan daha fazla
birincil enerji (kömür doğalgaz) tüketilmektedir. Düşük verimli (%36-55 arası) ve atık ısıların
yeterince değerlendirilemediği bir termik çevrim santralinde üretilen elektriği yüksek fiyattan satın
almak yerine bazı işletmeler, elektrik ihtiyaçlarının tamamını veya bir kısmını, kendi fabrikalarında
kurdukları kojenerasyon sistemleriyle karşılamakta ve iyi değerlendirdikleri atık ısılarla enerji
maliyetlerini azaltarak rekabet şanslarını arttırmaktadırlar.
Kojenerasyon Sistemlerinin başlıca yararları kısaca:
□ Fabrikalarda ve binalarda karbon salımlarının azalmasını, bir başka değişle karbon ayak
izlerinin küçültülür,
□ Üretilen yüksek kalitedeki (voltaj ve frekans) elektrikle fabrikalardaki üretim sırasında,
makinelerde bulunan elektronik devre ve bileşenlerin zarar görmesi engellenir,
□ İşletmeler elektrik iletim ve dağıtım sistemlerindeki arızalardan etkilenmezler,
□ İşletmeler, hem daha ucuza ürettikleri elektrikten, hem de değerlendirdikleri atık ısılardan
dolayı enerji maliyetlerinde ciddi azalmalar sağlarlar,
□ İşletmeler, iletim ve dağıtım hatlarındaki % 15-22 mertebesinde değişen kayıp-kaçak
bedelini ödemek zorunda kalmazlar.
Aşağıdaki resimde bir kojenerasyon sisteminde giren birincil enerji miktarıyla çıkan ikincil enerji
miktarları yaklaşık oranlarıyla gösterilmiştir.
% 40 elektriksel verimde çalışan bir kojeneratörde 40 BİRİMLİK elektrik ve 45 BİRİMLİK ısıyı
birlikte elde etmek için 100 BİRİM birincil enerji tüketmek gerekir. Oysa aynı 45 BİRİMLİK ısı, % 90
verimde çalışan bir kazanda 50 BİRİM birincil enerji tüketilerek ancak elde edilebilir. Dolayısıyla,
kojenerasyonlarda 100 BİRİM birincil enerjiyle elde edilen sekonder enerji konvansiyonel
yöntemlerle, farklı iki sistemde (jeneratör+kazan/şebeke+kazan) 150 BİRİM birincil enerjiyle ancak
elde edilebilir. Ortaya çıkan 50 birimlik tasarruf, elektrik ve ısının birlikte üretildiği kojenerasyon
sistemlerinin akıllı yatırımlar olduğunun basit göstergesidir.
Aşağıda, gaz motorlu bir Kojenarasyon Sisteminin prensip şeması gösterilmiştir.
Türbinlerde yüksek miktarda atık ısı ağırlıklı olarak egzos gazlarından elde edilir. Yağ ve ceket
soğutma eşanjörleri türbinle çalışan sistemlerde yoktur.
Kojenerasyon Sistemleri projelendirilirken izlenmesi gerekli yol aşağıdaki gösterilmiştir.
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
Elektrik ve Isıl İhtiyaçların belirlenmesi,
E/I oranına bağlı olarak motor veya türbin tercihinin yapılması,
Motor / Türbinin büyüklüğünün (kapasite) belirlenmesi,
Ön projenin hazırlanması,
Tekliflerin alınması ve tedarikçi seçimi,
Ayrıntılı projelerin (inşaat, mekanik, elektrik) yapılması, gerçek Yatırım Maliyeti ve Geri
Ödeme Süresinin Hesaplanması,
i.
Ekonomik Fizibilite,
ii.
Teknik Fizibilite,
iii.
Organizasyonel Fizibilite ve İş/zaman Çizelgesi
Yatırım için finansman seçeneklerinin araştırılması,
Uygulama
Projelendirme sırasında yukarıda yazılı yol izlenirken aşağıda yazılı noktalara dikkat edilmesi
grekir.
1. İhtiyaçlar tespit edilirken mutlaka son bir veya iki yılın saatlik, günlük, aylık elektrik ve ısıl
enerji tüketimleri incelenmelidir. Kurulacak Kojenerasyon sistemindeki atık ısıl enerjinin
tamamının veya tamamına yakınının kullanılması esastır. İleriye yönelik yatırımlar dikkate
alınarak kojenerasyonun büyük seçilmesi, yatırımlar gerçekleşene dek sistemin düşük
verimde çalıştırılmasına, bu da Geri Ödeme Süresinin uzamasına neden olur. Bunun yerine
tasarım, gelecekte uygun kapasitelerde birkaç motor/türbin in paralel çalıştırılmasına
yönelik yapılabilir ve sistemin zamanı geldiğinde büyütülmesi her zaman daha akıllı
çözümdür.
2. Motor / türbin kararı verilirken elektrik ve ısıl ihtiyaçların oranları dikkate alınır; şöyle ki:
E/I > 1 ise motor seçilmelidir,
E/I < 0,8 ise türbin seçilmelidir,
0,8 < E/I < 1 ise: Kritik Durum; seçim çok daha ayrıntılı değerlendirmeden sonra
yapılmalıdır.
Isıl ihtiyaçların fazla olduğu işletmelerde türbin tercihleri daha doğrudur. Şöyle ki:
50-4000 kW aralığında daha çok tercih edilen gaz motorlarında ısı çıkışı:
genellikle güç çıkışının 1 – 1,5 katı,
1.000 kW üstündeki ihtiyaçlarda tercih edilebilen gaz türbinlerinde ısı çıkışı:
genellikle güç çıkışının 2,5 – 3 katı
Diesel motorlarında ise ısı çıkışı:
genellikle güç çıkışına eşittir.
Türbin satın almayı planlayan bir kuruluşun yeterli sayı ve kalitede teknik personele sahip
olması çok önemlidir. Arıza ve periodik bakım zamanlarında servis hizmetini veren kişilerle
kolay iletişim ve iyi işbirliği şarttır.
3. Kapasite belirlenirken mutlaka, atık ısıların tamamının veya çok büyük bölümünün 12 ay
süresince değerlendirilebilmesi dikkate edilmesi gerekli en önemli noktadır. Atık ısıların iyi
değerlendirilemediği Kojenerasyon Sistemleri verimsiz sistemlerdir.
4. Ön proje, satın alınması planlanan sisteme ait teknik özelliklerin, işletme ve bakım
giderlerinin, elektriksel ve ısıl verimlerin ortaya çıkarılması, işletmede mevcut OG sistemi
üzerinde yapılacak değişikliklerle ilgili sorunların ve bunların maliyetlerinin iyi bilinmesi için
çok önemli bir çalışmadır. İyi hazırlanmış bir ön proje, tedarikçilerle yapılacak görüşmelerde
kolaylık sağlar. Şirketin kendi yapacağı veya yaptıracağı ön proje ile tedarikçilerin
yapacakları ön projeler, farklı yaklaşım ve hesap yöntemlerinden dolayı çoğunlukla
örtüşmezler. Bu farklılıkların nedenlerinin iyi bilinmesi, kojenerasyon sistemiyle ilgili istenen
özelliklerin belirlenmesinde, tedarikçilerle görüşmede ve karar aşamalarında kolaylık sağlar.
Ön proje çalışmalarında kojenerason sistemlerini iyi bilen bir danışman firmadan destek
alınması faydalı olur. Sadece tedarikçiler tarafından yönlendirilmek bazen, ihtiyaçtan büyük
bir sistemin, servis hizmetleri yetersiz bir tedarikçiye sipariş edilmesi gibi durumlar
yaratabilir.
Ön projeler sonrasında olası Yatırım Maliyetleri ve Geri Ödeme Süreleri hakkında yeterli ön
bilgi elde etmek mümkündür.
Bazı tedarikçiler, farklı kapasitedeki motor/türbinler arasındaki fiyat farklarını düşük tutarak
firmaların ihtiyaçlarından daha büyük sistemler satın almalarına neden olmaktadır. Büyük
seçilmiş ve kapasitesinin altında, düşük verimde çalıştırılan bir motor/türbinin bakım ve
yedek parça giderlerinin de yüksek olacağı unutulmamalıdır. “Sonraki yıllarda ihtiyaçlarım
nasıl olsa artacak o zaman sistemi tam kapasiteyle çalıştırırım düşüncesi” kojenerasyon
projelendirmelerinde geçerli bir düşünce değildir.
5. Motor/türbin tedarikçilerinden olabildiğince çok sayıda teklif almak sistemleri kendi
aralarında karşılaştırabilmek adına her zaman yararlıdır. Seçilen kapasiteye uygun
motor/türbin bulmakta sıkıntı yaşanabilir ve bunun sonucunda kapasitenin biraz
küçültülmesi veya büyütülmesi gerekebilir.
Sistem ve tedarikçi seçilirken en önemli nokta tedarikçinin Türkiye’deki Servis Hizmetinin
güçlü olması kriteridir. Burada daha önce tedarikçinin kurduğu bir-iki sistemin ziyaret
edilerek servis hizmetleri hakkında bilgi toplanması önemlidir. Yeterli ve iyi bir servis
hizmetinin sağlanamadığı bir Kojenerasyon Sistemi ne kadar mükemmel olursa olsun akıllı
bir yatırım değildir ve beklenilen tasarrufları kesinlikle sağlayamaz.
6. Elektrik iletim ve dağıtım şirketleri, kurulacak Kojenerasyon Ünitelerinin kendi sistemlerine
zarar vermesini istemezler. Bu bağlamda EPDK ve ETKB için hazırlanan ayrıntılı inşaat,
mekanik ve özellikle elektrik projeleri çok önemlidir. Projelerin, bazı Yönetmelik ve
standartlara uygun olarak yapılması ve Bakanlığa onaylanması gerekir. Ön ve nihai kabul
aşamalarında Bakanlık tarafından yapılan kontroller sonucunda uygulama ile onaylanan
proje arasında ortaya çıkan eksik veya farklılıkların hepsi düzeltilmeden sistem için işletme
izni almak mümkün değildir.
Özellikle, hesapların IEEE standartlarında, ayrıntılı olarak yapıldığı elektrik projelerinin
uygulamalarında, her türlü koruma, kilitleme, yük atma ve benzeri koruyucu sistemlerin iyi
çalışıp çalışmadıklarının kontrolü için yapılan testler işletme izni için önemlidir.
Ekonomik olarak uygun (fizibl) çıkan bir proje teknik veya organizasyonel olarak uygun
olmayabilir. Örneğin OG sistemi çok eski olan bir kuruluşa bir kojenerasyon ünitesi
şebekeyle paralel çalışmak üzere projelendirilirken, eski sistem ile yeni sistem arasında
uyum sorunu yaşanabilir ve eski sistemin tamamen yenilenmesi gerekebilir.
Kojenerasyon Sistemlerinin devreye alınmaları aşamasında işletmelerin bir
durdurulmaları gerekebilir ve bu sorunun organizasyonel açıdan çözümü zor olabilir.
süre
7. Atık ısıların iyi değerlendirildiği verimli Kojenerasyon yatırımları için yerli ve yabancı
bankalardan, Hazine Müsteşarlığından uygun koşullarda kredi bulmak, bu yatırımlar için
Bakanlıktan kısmî hibe destekleri almak (Gönüllü Anlaşmalar, Verimlilik Arttırıcı Proje)
mümkündür.
8. Projenin uygulama aşamasına geçildiğinde iş/zaman çizelgeleri hazırlayarak işlerin
planlanması ve takip edilmesi önemlidir.
BİR ÖRNEK
2011 yılında:
Saatlik ortalama elektrik tüketimi:
Saatlik maksimum elektrik tüketimi:
Saatlik ortalama ısıl enerji ihtiyacı:
Saatlik maksimum Isıl enerji ihtiyacı:
1.792 kWh
2.250 kWh
1.756 kWh (183 Sm3 doğal gaz)
2.648 kWh (276 Sm3 doğal gaz)
olan ve üç vardiya çalışılan bir işletmede aynı yıl için ortalama E/I oranı > 1 olarak bulunmuştur.
Bu veriler ışığında, şebekeyle paralel çalıştırılacak ve atık ısıl kapasitesi 2.000 kWh in
üstünde olan, gaz motorlu bir Kojenerasyon Sisteminin projelendirilmesi kararlaştırılmıştır.
Kojenerasyon ünitesi elektrik ihtiyacının % 90 ının karşılayacak, geri kalan % 10 ise
şebekeden sağlanacaktır.
2.648 kWh lik maksimum ısıl enerji ihtiyacı dikkate alındığında:
Isıl verimi W t, yaklaşık % 45 olan bir gaz motorunun 2.648 kWh lik bir atık ısıl enerji verebilmesi için
We elektriksel gücünün (yaklaşık % 40)
We = 2.353 kWh olması gerekir.
Bu güçteki bir gaz motoru tam yükte çalıştığında ısıl ihtiyacın tamamını her zaman
karşılanabilecektir.
Bulunan bu elektriksel güç, saatlik maksimum elektrik ihtiyacı 2.250 kW tan büyüktür ve üstelik
kojenerasyonda elektrik ihtiyacının % 90 ının karşılanması planlanmaktadır.
Bu durumda kojenerasyonda üretilmesi istenen elektrik miktarının (maksimum tüketim dikkate
alınarak),
2.250 x 0,90 = 2.025 kW olarak düşünülmesi daha doğru yaklaşımdır.
Kısaca, ısıl ihtiyaçların tamamının karşılayan bir gaz motorunun elektriksel gücü, işletmenin
ihtiyacının üstündedir. Dolayısıyla, sistemin yüksek kapasite ve verimde çalışması için, elektriksel
gücü 2.025 kW a yakın gaz motorlarının araştırılması gerekir. Bu durumda gaz motorundan
sağlanacak atık ısılar ihtiyacın her zaman tamamını karşılamayacaktır.
Tedarikçiler arasında yapılan araştırma sonucunda:
CATARPILLAR 3520 E
Bu motorda:
We: 2.022 kWh
motoru seçilmiştir.
Wt: 2.270 kWh tır.
Seçilen gaz motoruyla ilgili teknik bilgiler aşağıdaki tabloda gösterildiği gibidir:
(Elektrik Üretimi : 2.022 kW)
Elektriksel Verim = % 42,1
Isıl Verim
= % 46 (*)
Yakıt Enerjisi
= 4.923 kW
Sistemde bulunan üç eşanjör ,

HT: 1.067 kW (verim HT = 1067/4923 = % 21,6)

LT:

159 kW (verim LT = 159/ 4923 = % 3,2)
Egzos için eşanjör: 1.044 kW (verim egzoz = 1044/4923 = % 21,2)
TOPLAM:
2.270 kW
(Toplam Atık Isı Üretimi)
Doğal gaz tüketimi: 501 Nm3 (tam yükte)
İç elektrik Tüketimi (kurulu güç): 40 kW
Yağ Tüketimi: 0,0003 kg/kW (yağ fiyatı= 7 TL /kg)
Sistem Fiyatı: 850.000 € (OG Hariç)
Bakım Fiyatı: 8 €/saat (ilk 35.000 saat – yağ hariç)
Motorun içindeki 40 kW lık bir kurulu gücün % 75 inin (30 kW) sürekli tüketileceği kabul edilmiştir.
Bu durumda kojenerasyonun çalışması halinde iç tüketim dahil;
Saatlik Ortalama Elektrik Tüketimi: 1.822 kWh, Saatlik Maksimum Elektrik Tüketimi ise: 2.280 kWh
olacaktır.
Bu durumda, iç tüketimler dahil, kojenerasyon ve şebekeden sağlanacak saatlik elektrik
miktarlarıyla kojenerasyonda kapasite kullanım oranları aşağıdaki tablolarda gösterildiği gibi
olacaktır:
Kojenerasyon İç Tüketimleri
(30 kWh)
Dikkate alındığında
Saatlik Elektrik Tüketimleri (kWh)
Saatlik Ortalama
Elektrik Tüketimi (kWh)
Oca.11
Şub.11
Mar.11
Nis.11
May.11
Haz.11
Tem.11
Ağu.11
Eyl.11
Eki.11
Kas.11
Ara.11
ort
1.772
2.055
1.676
1.951
1.810
2.250
1.647
1.647
1.889
1.755
1.234
1.705
1.783
Oca.11
Şub.11
Mar.11
Nis.11
May.11
Haz.11
Tem.11
Ağu.11
Eyl.11
Eki.11
Kas.11
Ara.11
ort
Kojenerasyonda
Saatlik
Üretilecek Elektrik
% 90
kWh
Şebekeden
Saatlik
Satın alınacak
Elektrik
kWh
Kojenerasyon
Kapasite
Kullanım
Oranları %
1.622
1.876
1.535
1.783
1.656
2.022
1.509
1.510
1.727
1.607
1.138
1.562
1.629
180
208
171
198
184
258
168
168
192
179
126
174
184
80
93
76
88
82
100
75
75
85
79
56
77
81
1.802
2.085
1.706
1.981
1.840
2.280
1.677
1.677
1.919
1.785
1.264
1.735
1.813
Kojenerasyonun, yukarıdaki tabloda yazılı kapasite kullanım oranlarında, üreteceği atık ısılar ve
bunların ihtiyaçları karşılama oranları ise aşağıdaki tabloda gösterilmiştir (hesaplarda atık ısıların
ancak % 85 inin değerlendirilebileceği kabul edilmiştir):
Kojenerasyonda Kojende Üretilen
Üretilecek saatlik
Aylık Toplam
Gün Sayısı 2011 Yılı
Ortalama
Atık Isıl
Atık Isı Miktarları
Enerji
(kW)
(kwh)
28
24
30
26
26
27
27
26
24
30
23
28
Oca.11
Şub.12
Mar.13
Nis.14
May.15
Haz.16
Tem.17
Ağu.18
Eyl.19
Eki.20
Kas.21
Ara.22
1.821
2.106
1.723
2.002
1.859
2.270
1.694
1.695
1.939
1.804
1.277
1.753
1.223.745
1.213.215
1.240.807
1.249.159
1.160.085
1.470.960
1.097.982
1.057.564
1.116.669
1.298.906
705.107
1.178.280
Tesisat ve
Depolama
Nedeniyle Atık Isıl
Enerjinin ancak %
85 i
Değerlendirilebilir
(kWh)
1.040.183
1.031.232
1.054.686
1.061.785
986.072
1.250.316
933.285
898.929
949.169
1.104.070
599.341
1.001.538
TOPLAM
Kojende
Üretilen
Aylık Toplam
Atık Isıl
Enerjinin
Doğal gaz
Eşdeğeri
(Sm3)
Kojensiz
Aylık
Doğal gaz
Tüketimleri
(Sm3)
108.431
107.498
109.943
110.683
102.791
130.336
97.288
93.707
98.944
115.091
62.477
104.403
1.241.591
43.765
82.135
94.965
127.423
141.916
178.848
131.237
130.562
118.761
111.450
105.987
123.257
1.390.306
Kojendeki
Atık Isının
İhtiyacı
Karşılama
Oranı
(%)
Kojensiz
Aylık
Doğal gaz
Tüketimleri
Parasal Değeri
(€)
100
100
100
87
72
73
74
72
83
100
59
85
9.585
17.988
20.797
27.906
31.080
39.168
28.741
28.593
26.009
24.408
23.211
26.993
304.477
Atık ısıların değerlendirilmesinden dolayı yıllık toplam kazanç:
304.477 – 56.363 = 248.114 € olarak ortaya çıkmaktadır.
Aşağıdaki grafikte kojenerason öncesi ve sonrası doğal gaz tüketimleri ve net tasarruf
gösterilmiştir.
Kojenerasyondan
Sonra
Satın Alınacak
Doğal Gaz
Miktarı
(Sm3)
0
0
0
16.740
39.125
48.512
33.949
36.855
19.817
0
43.510
18.854
257.364
Kojenerasyondan
Sonra
Satın Alınacak
Doğal Gazın
Parasal Değeri
(€)
0
0
0
3.666
8.568
10.624
7.435
8.071
4.340
0
9.529
4.129
56.363
Atık ısıların değerlendirilmesinin yanı sıra elektrik ihtiyacının % 90 ının doğal gazla üretilmesiyle
sağlanacak parasal kazançlar da, aşağıdaki grafikte görüldüğü gibi 241. 610 € olarak
hesaplanmıştır.
Şebekeden satın alınan elektriğin birim fiyatı 0,075 €/kWh iken, kojenerasyonun devreye
girmesiyle elektrik birim fiyatı 0,056 €/kWh e düşmüştür.
Sonuç olarak,
Atık ısıların değerlendirilmesiyle
248.113 €,
Elektriğin doğal gazla üretilmesiyle 241.610 € olmak üzere kojenerasyon ünitesiyle toplam,
489.723 €
luk brüt parasal kazanç sağlanmaktadır.
Kojenerasyon Sisteminin Yıllık İşletme Giderleri:







Bakım Giderleri:
Yağ Gideri (tüketim):
Yağ Değişimleri:
Finansman Gideri:
İnşaat Giderleri:
Sigorta Gideri:
İşçilik Giderleri:
TOPLAM:
61.248 €
12.501 €
4.800 €
60.000 €
5.000 €
2.500 €
2.000 €
148.049 €
(319 gün x 24 saat x 8€/saat)
(0,0003 Kg / kW ve 3€ / Kg)
(yılda üç kez)
(895.000 € nun)
(İşletmeye ait işçilik)
Bu durumda yatırımın getireceği Yıllık Net Kar: 489.723 – 148.049 = 341.674 € olacaktır.
Yatırım maliyeti:
Kojenerasyon Ünitesi
OG Sisteminde değişiklikler
EPDK ve ETKB İzinleri
TOPLAM
850.000 €
30.000 €
10.000 €
890.000 € olarak öngörülebilir.
Geri Ödeme Süresi (GÖS): 890.000 / 341.674 =
2,60 yıl (31 ay)
olarak bulunur.
SONUÇ:
Kojenerasyon Projesi fizibilite çalışmalarında Geri Ödeme Süresi olarak bulunan 2,6 yıl makul bir
süredir ve yatırımın ekonomik bir yatırım olduğunu göstermektedir. Fizibilite çalışmalarında
aşağıda yazılı önemli noktalara mutlaka dikkat edilmelidir:
Motor/Türbin seçimini E/I oranı incelenerek yapılmalı,
Kapasiteyi belirlerken, elektrik ve ısıl ihtiyaçların en yüksek olduğu aylar dikkate alınmalı,
Elektriksel verimi en yüksek olan motorun seçilmesine çalışılmalı,
Servis hizmetleri iyi olan tedarikçi seçilmeli,
Fizibilite hesaplarında sistem içi elektrik tüketimleri de hesaplara dahil edilmeli,
Fizibilite hesaplarında geri kazanılan atık ısının % 15 ini değerlendirilemeyeceği dikkate
alınmalı
 Değişik kapasite kullanım oranlarındaki farklı yakıt tüketimleri ve farklı atık ısılar dikkate
alınmalı,
 Fizibilite çalışmalarında Finansman Giderleri mutlaka hesaplara dahil edilmeli.






İyi tasarlanmış ve verimli çalıştırılan gaz motorlu bir kojenerasyon sisteminde Geri Ödeme Süreleri
kesinlikle üç yıldan daha uzun değildir.