Yapılması Zorunlu Sigortalar ve Bu Sigortalara İlişkin Uygulamalar

GÜVENCE HESABI
Motorlu Araçların İşletilmesi ve Karayolu
Taşıma Kanunu Kapsamında Yapılan Yolcu
Taşımalarından Doğan Sorumluluklarla İlgili
Yapılması Zorunlu
Sigortalar ve Bu Sigortalara
İlişkin Uygulamalar
A. Kadir KÜÇÜK
Güvence Hesab› Müdürü
ürkiye’de motorlu araçların işletilmesi ve
Karayolu Taşıma Kanunu kapsamında
yapılan yolcu taşımalarından doğan sorumluluklarla ilgili aşağıdaki sigortaların yaptırılması zorunlu tutulmuştur. Buna göre ;
T
1- 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 91 inci maddesi gereği, işletenlerin aynı Kanun’un 85
inci maddesinde açıklanan sorumluluklarının
karşılanmasını sağlamak üzere Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasının
(Trafik Sigortası) yaptırılması zorunludur.
2- 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu kapsamında taşıma izni ve yetki belgesine haiz taşımacıların Kanunu’nun 17 nci maddesinde öngörülen şehirlerarası ve uluslararası yapılacak yolcu
taşımalarında, taşıyıcının sorumluluğunu karşılamak üzere aynı Kanun’un 18 inci maddesiyle Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortasının yaptırılması zorunludur.
3- 25 Şubat 2004 tarih, 25384 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2004/6789 nolu Bakanlar Kurulu Kararı ile 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu
hükümleri çerçevesinde yolcu taşımacılığı yapan taşımacıların yurtiçi ve uluslararası yapacakları yolcu taşımalarında görevli sürücüler ile
bunların yardımcıları ve taşıyacakları yolcular
için Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk
Ferdi Kaza Sigortasının yaptırılması zorunludur.
Yukarıdaki açıklanan sigortalardan Karayolları
Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
(kısaca Trafik Sigortası ) trafiğe çıkacak bütün motorlu araçlar için yaptırılması zorunludur. Trafik Sigortası, motorlu aracın işletilmesi sırasında, bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin
zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından
dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'na göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, geçerli sigorta limitleri dâhilinde temin eder. Trafik Sigortası
karşı tarafa ait araç, eşya ve diğer maddi varlıklara gelecek maddi zararlarla birlikte yine üçüncü
şahıslara gelebilecek bedeni zararları poliçede
yazılı sigorta tutarlarına kadar temin eder.
Karayolu Taşıma Kanunu kapsamında şehirlerarası ve uluslararası yapılacak yolcu taşımalarında ise taşımacıların Zorunlu Karayolu Taşımacılık
Mali Sorumluluk Sigortası (kısaca Taşımacılık Sigortası) yaptırmaları zorunludur. Bu sigorta ile sigortacı, poliçede belirtilen motorlu taşıtta seyahat eden yolcuların, duraklamalar da dâhil olmak üzere, kalkış noktasından varış noktasına
kadar geçecek süre içinde meydana gelecek
bir kaza sonucu bedeni zarara uğraması halinde, sigortalının 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunundan doğan sorumluluğunu, poliçede yazılı sigorta tutarlarına kadar temin eder.
49
GÜVENCE HESABI
Poliçede kayıtlı taşımacının, 4925 sayılı Karayolu
Taşıma Kanunu’na istinaden verilen taşımacı yetki belgesine sahip olması; yolcu taşımacılığının zorunlu haller hariç, bu kanun hükümleri çerçevesinde yapılması ve taşımanın yapıldığı aracın poliçede kayıtlı olması zorunludur.
tası, Taşımacılık Sigortası ve Zorunlu Koltuk Sigortası olmak üzere üç sigortanın birlikte yapılması şarttır. Zira Trafik Sigortası karşı taraf araçlara, eşyaya
ve diğer maddi varlıklara gelecek maddi zararlarla birlikte yine üçüncü şahıslara gelebilecek
bedeni zararları karşılarken, Taşımacılık Sigortası
sadece araç içersinde yolculuk yapan yolculara
gelebilecek bedeni zararları işletene düşen hukuki sorumluluk çerçevesinde karşılamaktadır. Bunlardan Zorunlu Koltuk Sigortası bir sorumluluk sigortası değil, bir meblağ sigortasıdır. Bu sigortayı taşımacının yaptırma sorumluğunun bulunması karşın
hukuki sorumluluğunu kapsamamaktadır. Ancak
taşımacı bu sigortayı yaptırmaması durumunda,
bu sigortadan doğan yükümlülükleri karşılamakla
sorumludur.
4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu kapsamında
yolcu taşımacılığı yapılan araçlar için Trafik Sigor-
Yukarıda açıklanan bu üç sigortanın da yaptırılmaması halinde ise, meydana gelecek kazalar-
Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi
Kaza Sigortası ( kısaca Zorunlu Koltuk Sigortası ),
yurtiçi ve uluslararası yolcu taşımacılığı kapsamında seyahat eden yolcuları, sürücüleri ve yardımcılarını, taşımacılık hizmetinin başlangıcından bitimine kadar geçen seyahat süresi içinde, duraklamalar da dâhil olmak üzere, maruz kalacakları
her türlü kazaların neticelerine karşı aşağıdaki
şartlar çerçevesinde teminat altına alır.
50
’nın trafik kazalarıyla ilgili olarak ödemekle
sorumlu olduğu bedeni zararlar olarak geriye
sakat kalma ve ölüm tazminatları kalmaktadır. Sakat kalma tazminatı, kişinin trafik kazasından kaynaklanan sakatlığının sürekli ve
kalıcı olması durumunda ödenir. Bu tazminat,
kişinin resmi hastanelerden alacağı Sağlık
Kurulu Raporunda belirtilen sürekli sakatlık
oranı ile birlikte sakat kalan kişinin yaş, gelir
durumları da dikkate alınmak suretiyle aktüerler tarafından hesaplanır. Hesaplanan tazminat varsa kusur durumları da dikkate alınmak suretiyle hak sahiplerine ödenir.
Kişinin trafik kazasında ölmesi durumda ise, ölenin
desteğinden yoksun kalanlara Destekten Yoksun
Kalma tazminatı ödenir. Bu tazminat, yine ölen kişinin yaş ve gelir durumları ile destek olacak kimselere vereceği desteğin süreleri de dikkate alınmak
suretiyle aktüerler tarafından hesaplanır. Hesaplanan tazminat varsa kusur durumları da dikkate
alınmak suretiyle hak sahiplerine ödenir. Destekten yoksun kalma tazminatı miras hukukuna göre
mirasçılara değil, ölenin desteğinden fiilen yoksun
kalanlara yapılır. Bu kişiler genellikle eşler, 18 yaşından küçük veya tahsilde veya sakat olan çocuklar ile ölen kişinin anne ve babası olmaktadır.
da kişilere gelen bedeni zararlar bu sigortaların
şartları ve teminatları dâhilinde ve ayrı ayrı olmak
üzere Güvence Hesabı tarafından karşılanır. Trafik kazalarında meydana gelebilecek bedeni zararlar genellikle yaralanma, sakat kalma ve ölüm
gibi hallerdir. Yaralanmalar sonucu verilen tedavi hizmet bedellerinin karşılanma sorumluluğu 25
Şubat 2011 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 6111 sayılı Torba Yasası ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK”na ) devredilmiştir. Sigorta
şirketleri ve Güvence Hesabı SGK’na ödeyecekleri katılım payı karşılığında Torba Yasanın yayım
tarihinden itibaren, bu tarihten önce veya sonra
meydana gelmiş trafik kazaları nedeniyle verilecek sağlık hizmetleri bedellerinin karşılanma sorumluluğu SGK”ya ait olacaktır.
Sağlık giderlerinin SGK”ya devredilmesiyle
birlikte Sigorta şirketleri ve Güvence Hesabı-
Sakat kalma ve ölüm tazminatları Trafik ve Taşımacılık sigortaları çerçevesinde ve her iki sigorta için de hesaplanmak suretiyle ödenir.
Zorunlu Koltuk Sigortasında ise ölüm tazminatı
hiçbir hesaplama yapılmadan ve ölenin gelir,
yaş ve kusur durumlarına bakılmadan kaza tarihinde geçerli olan teminatın tamamı miras
hukuku çerçevesinde mirasçılara ödenir. Sakat
kalma tazminatı ise kişinin sakatlık oranına göre, önceden tablo halinde belirlenmiş oranlar
dâhilinde hak sahiplerine ödenmektedir.
Sakat kalma ve ölüm tazminatları her üç sigortanın da teminatlarında mevcut olduğuna göre,
aynı kazada bu üç sigortanın bir arada bulunması halinde ödemeler nasıl olacaktır? Kişiler her üç
sigortadan da aynı zamanda tazminat alabilirler
mi? Bu sigortaların uygulamalarında karşılaşılan
sorunlar nedir? Bu soru ve sorunlara ilişkin cevapları sonra ki yazılarımızda açıklamaya çalışacağız.
51