Slayt 1 - İklim Değişikliği

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
TÜRKİYE KARBON PİYASASI
Tuba SEYYAH
Uzman
4 Ekim 2012, İstanbul
BMİDÇS, KP ve TÜRKİYE
Kyoto
Protokolü
BMİDÇS
Türkiye: 24.05.2004
Türkiye: 26.08.2009
Ek-I Ülkesi
Ek-B’de yer almıyoruz
- 26/CP.7, COP 7, Marrakech,
2001 (Türkiye Ek-II’den çıktı)
- 1/CP.16, Cancun, 2010
(Türkiye’nin Sözleşme’nin Ek-I
ülkelerinden farklı bir konumda
olduğu taraflarca kabul edildi)
-Türkiye’nin herhangi bir
azaltım taahhütü
bulunmamaktadır.
-Esneklik mekanizmalarından
faydalanamamaktadır.
Temel Göstergeler

Ülkemiz, İklim Değişiklinin olumsuz etkilerinden en çok etkilenecek
bölgeler arasında yer alan Akdeniz Havzasında yer almakta
(IPCC 4. Değerlendirme Raporu-2007)

Yüksek yıllık nüfus artışı (2009 yılı Türkiye ortalaması 1,31, OECD
ortalaması 0,68) ve ekonomik büyüme (öngörü %5.1) hızına sahip

Ülkemiz sera gazı emisyonu/kişi: 5,2 ton CO2 eşdeğerdir (2010)

OECD: 15,0 & AB: 10,2
TÜRKİYE’NİN SERA GAZI EMİSYON ENVANTERİ
SERA GAZI EMİSYON ENVANTERİ
Sektörlere Göre Toplam SGE (2010)
Neler Yapılabilir ?
KÜRESEL KARBON PİYASALARI
Hacim (MtCO2e)
Değer (US$ million)
Piyasalar
2010
2011
2010
2011
Gönüllü OTC
128
93
422
572
CCX
2
-
,2
-
Diğer Borsalar
2
2
11
4
Gönüllü Piyasalar
Toplam
133
95
433
576
Düzenlenen
Piyasalar Toplam
8,702
10,094
158,777
175,451
Küresel Piyasalar
Toplam
8,835
10,189
159,210
176,027
Trends of the Carbon Markets 2012
KÜRESEL KARBON PİYASALARI
Dünya’da tüm ülkeler karbon kısıtlı ekonomilere geçiş yapmak için
çalışmalarını hızla sürdürmektedirler:
 Çin – 7 adet bölgesel emisyon ticareti sistemi için hazırlıklarını
sürdürmektedir.
 Meksika – Yeşil Morgage sistemi ile şehirleşme ve karbon ticaretini
birleştirmiştir.
 Güney Afrika – Aşamalı Karbon Vergisi sistemini uygulayacaktır.
 Hindistan – Halkın refah seviyesini arttırmak için off-grid rüzgar
santrallerini karbon ticareti ile destekleyecek ulusal bir sistem
kurmaktadır.
 Brezilya – ulusal sera gazı azatlımı için piyasa enstrümanları
kullanmak konusunda girişimlerini başlatmıştır.
Neler Yapılabilir? Neden?
 Küresel pazarda rekabet eden Türk özel sektörünün dünyada şekillenmekte olan
iklim değişikliği rejimini yakından takip etmesi
 Buna bağlı olarak oluşan ekonomik dönüşümün getirdiği risklere karşı gerekli
önlemleri alıp, yarattığı fırsatları ise zamanında kullanabilmesi
 Kurum ve Kuruluşların her alanda liderliklerini sürdürmek ve göstermek istemesi,
 Kurumsal imaj ve marka bilinirliliğine olumlu katkısı,
 Pazar değerlerini artırmak için, (Borsada, müşterileri veya ortakları nezdinde sosyal
ve çevreci algılanışını olgunlaştırmak)
 Elde edecekleri tecrübe ile kurumsal
kapasitelerini, teknolojilerini ve
süreçlerini iyileştirebilmek için.
TÜRKİYE’DE GÖNÜLLÜ KARBON PİYASASINDA
GELİŞTİRİLEN PROJELER
Proje Türü
Hidroelektrik
Rüzgar
Bio-gaz
Jeotermal
Enerji Verimliliği
Atıktan Enerji
Üretimi (Çöp-gaz)
TOPLAM
Proje
Sayısı
Yıllık Sera Gazı
Azaltımı
(ton CO2 eşdeğeri)
124
64
6
6
7.181.723
5.603.468
514.789
405.309
5
151.432
13
218
2.473.093
16.329.814
Projelerin Statüsü
Sertifiklandı
rılanlar;
18%
Liste
olanlar;
82%
Proje Türlerine Göre Öngörülen Sera Gazı Azaltımları (%)
Gönüllü Piyasada Geliştirilen Projelerin VCS
ve GS Dağılımı
VCS
20%
Gold
Standart
80%
Çöp-Gaz
15%
Bio-gaz
3%
Enerji verimliliği
1%
Rüzgar
34%
Jeotermal
3%
Hidroelektrik
44%
Gold Standart
VCS
Rüzgar
Kaynak: Gold Standart,VCS,VER+ (Güncelleme:Eylül 2012)
Hidroelektrik
Jeotermal
Çöp-Gaz
Bio-gaz
Enerji verimliliği
KARBON KAYIT SİSTEMİ (SİCİL)
SERA GAZI EMİSYON AZALTIMI SAĞLAYAN PROJELERE İLİŞKİN SİCİL İŞLEMLERİ TEBLİĞİ
Görev ve Sorumluluklar
07.08.2010 tarih ve 27665 sayılı Resmi Gazete
(Değişiklik: 22.10.2011 tarih 28092 sayılı RG)
Proje Sahibi
•Proje Sahibi Kaydı Başvurusu
•Proje künyesi, projenin sürdürülebilir kalkınma kıstasları,
proje tasarım belgesi, onaylama ve doğrulama raporlarının
Bakanlığa gönderilmesi
•Proje kaydı
•Proje statüsünü etkileyecek ilgili belgelerin Bakanlığa
gönderilmesi
Proje Sahibi Kaydı
Başvurusu
Sicil İşlemleri
Proje Sahibi
Proje Kayıt Onay Belgesi
Bakanlık
İklim değişikliği ile mücadele kapsamında sera gazı
emisyonlarının azaltılması, sınırlandırılması ve yutak
alanların artırılması için; doğrulanmış emisyon azaltım
sertifikası elde etmiş veya elde etmek için geliştirilmiş
veya gerçekleştirilmekte olan projelerin kayıt altına
alınması
Bakanlık
Kayıtlı Proje Sahibi
•Proje Künyesi
•Projenin Sürdürülebilir Kalkınma
Kıstasları
•Proje Tasarım Belgesi
•Onaylanma Raporu
•Doğrulanma Raporu
KARBON PİYASASINA DOĞRU
İKLİM
DEĞİŞİKLİĞİ
EYLEM PLANI
• HEDEF Y4.1. 2013 yılına kadar mevcut ve yeni küresel ve
bölgesel karbon pazarlarına Türkiye’nin en avantajlı şekilde
katılımının sağlanmasına yönelik müzakerelerin
yürütülmesi
• HEDEF Y4.2. 2015 yılına kadar Türkiye’de karbon
piyasasının kurulmasına yönelik çalışmaların yapılması
İDKK Onaylı
Başbakan
Onaylı
İSTANBUL
ULUSLARARASI
FİNANS MERKEZ
STRATEJİSİ VE
EYLEM PLANI
• EYLEM 33. Karbon Piyasası Oluşturulması (2012-2015)
ENERJİ
VERİMLİLİĞİ
STRATEJİSİ
BELGESİ
• SA-07/SH-05: Enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji
kaynakları ile ilgili uygulamalar için kamu dışında
sürdürülebilir finansman ortamları bağlamında, Türkiye’de
karbon ticareti ve karbon borsası alt yapısını geliştirme
çalışmaları belgenin yayım tarihinden itibaren onsekiz (18)
ay içerisinde tamamlanacaktır.
Başbakan
Onaylı
2012 SONRASI
YENİ MEKANİZMALAR
2012 SONRASI DÖNEM ve YENİ MEKANİZMALAR
Tüm ülkeleri kapsayan hukuki bir belgenin 2015 yılına kadar kabul edilmesi ve 2020’de
yürürlüğe girmesi kararı alınmıştır.
Kyoto Protokolünün II. Yükümlülük Döneminin 1 Ocak 2013 tarihinde başlaması ve 5 yıl veya
8 yıl uzatılması kararı verilmiştir
Tüm ülkelerin sera gazı emisyon azaltım raporlamaları için çerçeve oluşturulmuştur.
Sözleşme altında her ülkenin kendi ulusal koşullarına uygun şekilde katılabileceği, küresel
emisyon azaltımlarını maliyet etkin şekilde gerçekleştirmek ve desteklemek amacıyla yeni bir
piyasa mekanizması tanımlanmıştır.
2012 SONRASI DÖNEM ve YENİ MEKANİZMALAR
Ulusal
Programlara
Uygun Azaltım
Faaliyetleri
(NAMAs)
Kredilendirme
Sektörel
Kredilendirme
?
Sektörel Ticaret
Cap&Trade sistemler
ve linking
İkili Anlaşmalar
“Ölçülebilir, Raporlanabilir, Doğrulanabilir” (MRV) bir Sistem

Sera Gazı Emisyonlarının
Takibi
(İzlenmesi, Doğrulanması ve Raporlanması)
Hakkında Yönetmelik
NEDEN YÖNETMELİK?
• 2012 sonrası uluslararası iklim rejimine yönelik olarak devam eden
müzakerelerde emisyon azaltım faaliyetlerinin veya taahhütlerinin
Ölçülebilir, Raporlanabilir, Doğrulanabilir (MRV) olması tüm tarafların
üzerinde anlaştığı bir konudur.
• Çevre Faslı altındaki AB-ETS mevzuat uyum çalışmaları
– Avrupa Parlamentosu ve Konseyin 13 Ekim 2003 tarihli 2003/87/EC
sayılı Topluluk dahilinde sera gazı emisyon ticareti (EU-ETS) için bir
sistem ortaya koyan direktif
– 2003/87/EC sayılı direktif altında sera gazı emisyonlarının izlenmesi ve
raporlanması için kılavuz bilgilerini ortaya koyan 2007/589/EC sayılı
komisyon kararı
– 2019 yılı teknik altyapının tamamlanması, uygulama tam üyelikle
birlikte
• Politika yapma sürecine katkı sağlamak, iklim değişikliği müzakerelerine
destek sağlamak
YÖNETMELİĞİN AMACI
Yönetmeliğin Ek-1 Listesinde yer alan faaliyetlerden kaynaklanan sera gazı
emisyonlarının :
İZLENMESİ
Her bir faaliyet, tesis ve yakıt için ayrı ayrı olmak üzere
hesaplama veya doğrudan ölçüm yolu ile Bakanlıkça
belirlenecek standart metotlar kullanılarak bir izleme planına
göre emisyonların izlenmesi.
DOĞRULANMASI
Emisyon raporu ve izleme planının maddi hatalar
içermediğinin makul bir güven seviyesinde Bağımsız
Doğrulayıcı Kuruluş tarafından belgelenmesi.
RAPORLANMASI
Her yılın 30 Nisan tarihine kadar bir önceki yılın 1 Ocak - 31
Aralık tarihleri arasında gerçekleşen emisyonlar, izlenen her
bir faaliyet için faaliyet verisi, emisyon faktörleri, ölçüm
yönetmeleri, toplam emisyonlar ve belirsizlikler raporlanır.
SGE TAKİBİ HAKKINDA YÖNETMELİK
Aşama 1:
İzleme Planı
Aşama 2:
Yıllık
Raporlama
Sanayi Tesisi
İzleme Planı
Aralık
2014
Onaylanmış
İzleme Planı
(2015-2020)
Doğrulayıcı
Haziran
2014
SG Emisyon
Raporu
Doğrulayıcı
İlk Raporlama
Nisan 2016
(2015 Emisyonları)
İZLEME PLANI
İzleme Planı, izleme yöntemleri, sıklığı ve izleme gereksinimlerini içerir.
Bunlar;
(a) İzlenecek olan tesis tarafından yürütülecek faaliyetler ve tesisin
kendisinin tarifi;
(b) Tesis dahilinde izleme ve raporlama için sorumluluklar hakkında bilgi;
(c) Tesis dahilinde yürütülen her bir faaliyet için izlenecek olan emisyon
kaynaklarının listesi;
(d) Kullanılacak olan hesaplama veya ölçüm temelli yöntemlerin tarifi,
faaliyet verileri için aşamalar, emisyon faktörleri, vs. listesi ve tarifi;
(e) İzlenecek olan emisyon kaynaklarının her biri için kullanılacak olan
ölçüm sistemlerinin bir tarifi ve ölçüm aletlerinin özellikleri ve tam
konumu
İZLEME
Sera gazı emisyonlarının izlenmesine, doğrulanmasına ve raporlanmasına tâbi
faaliyetler:
Yakıtların Yakılması
(>20 MW)
Petrol Rafinasyonu
Kok Üretimi
Metal Cevheri
İşlenmesi
Pik Demir Ve Çelik
Üretimi (>2,5
Ton/Saat)
Kireç Üretimi (>50
Ton/Gün)
Birincil Alüminyum
Üretimi
İkincil Alüminyum
Üretimi (>20 MW)
Demir İçeren
Metallerin Üretimi
veya İşlenmesi
Kâğıt, Mukavva veya
Karton Üretimi (>20
Ton/Gün)
Nitrik Asit, Adipik Asit,
Alaşımların ve Demir
Dışı Metallerin Üretimi Glioksal ve Glioksilik
Asit Üretimi
veya İşlenmesi (>20
MW)
Seramik Ürünlerin
Üretimi (75 Ton/Gün)
Cam Üretimi (>20
Ton/Gün)
Organik Kimyasal
Maddelerin Üretimi
(>100 Ton / Gün)
Mineral Elyaf Yalıtım
Alçı Taşı Ürünlerinin
Malzemesi Üretimi (20 Üretimi (>20 MW)
Ton/Gün)
Karbon Siyahı Üretimi Klinker Üretimi (>500
Ton/Gün)
(>20 MW)
Soda Külü ve Sodyum
Hidrojen (H2) ve
Sentez Gazının Üretimi Bikarbonat (Üretimi
(>25 Ton /Gün)
Selüloz Üretimi
Amonyak Üretimi
İZLEME İLKELERİ
EKSİKSİZ
İlgili faaliyetlere ait tüm emisyon
kaynaklarından gelen tüm proses ve
yanma emisyonlarını belirtilen tüm
sera gazlarını kapsamalıdır.
ŞEFFAF
Varsayımlar, referanslar, faaliyet
verileri, emisyon faktörleri izleme
verileri, kaydedilecek, derlenecek,
analiz edilecek ve belgelenecektir.
TUTARLI
İzlenen ve raporlanan emisyonlar, aynı
izleme yöntemleri ve veri setleri
kullanarak hazırlanmalı, yıllara göre
karşılaştırılabilir olmalıdır.
GERÇEK
Emisyon hesaplamalarının gerçek
emisyonların ne altında ne de
üzerinde olmaması sağlanmalıdır.
Belirsizlikler tespit edilecek ve
mümkün olduğu ölçüde azaltılacaktır.
DOĞRULAMA
Doğrulayıcı kuruluş doğrulama faaliyetlerini aşağıdaki ilkeler
çerçevesinde kamu yararı gözeterek, işletmeciden bağımsız
olarak icra eder.
Doğrulama; izleme sistemlerinin ve emisyonlara ilişkin raporlanan
ve aşağıda verilen veri ve bilgilerin güvenilirliğine, inanılırlığına ve
doğruluğuna ilişkin olarak hazırlanır:
(a) Raporlanan faaliyet verileri ve ilgili ölçüm ve hesaplamalar,
(b) Emisyon faktörlerinin seçimi ve kullanımı,
(c) Toplam emisyonların belirlenmesine matuf hesaplamalar ve,
(d) Ölçüm yapılmış olması hâlinde ölçüm yöntemlerinin seçimi ve
kullanılmasının uygunluğu.
DOĞRULAMA
İşletmeci aşağıda sıralanan kriterleri sağlayabilmelidir:
(a) Raporlanan verilerde tutarsızlıklar olmamalıdır.
(b) Veriler, uygun bilimsel ve teknik standartlara göre
toplanmalıdır.
(c) Tesisin konu ile ilgili bütün kayıtları eksiksiz ve tutarlı
olmalıdır.
Doğrulayıcı kuruluş, doğrulamanın konusu ile ilgili olan
bütün sahalara ve bilgilere erişim hakkına sahip olacaktır.
DOĞRULAYICI KURULUŞ
Aday Doğrulayıcı
Akreditasyon
Yetki
Doğrulayıcı
•
Doğrulayıcı kuruluşlar, ortakları, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, yöneticiler ve
teknik personel, doğrulama faaliyeti yapılacak işletme ile veya işletmenin doğrudan
ya da dolaylı olarak kontrol ettiği ortaklıklar ile doğrulamanın etkin bir şekilde
yapılmasını engelleyecek herhangi bir menfaat ilişkisine giremezler, bağımsızlık
ilkesini zedeleyecek mali, ticari veya herhangi bir ilişki içinde iseler doğrulama
faaliyetinde görev alamazlar.
•
Doğrulama faaliyetleri, doğrulayıcı kuruluş ile işletmeci arasında yapılacak yazılı
sözleşme çerçevesinde yürütülür. Sözleşme, yapılacak doğrulama faaliyetinin
kapsam ve içeriği üzerinde taraflar arasında tam bir mutabakat sağlandığını ifade
eder.
RAPORLAMA
İşletmeci tarafından bir tesis için hazırlanacak sera gazı izleme raporu,
aşağıdaki bilgileri ihtiva edecektir
Tesisi belirleyici bilgiler
• Tesisin ismi,
• Tesisin posta kodunu da
ihtiva eden adresi,
• Tesiste yürütülen
faaliyetlerin tipi ve
sayısı,
• Tesisin irtibat noktasının
adres, telefon, faks ve
e-posta adresi,
• Tesisin sahibinin ve var
ise ana firmanın ismi,
• Tesisin koordinat verileri
Emisyonları hesaplanan
her bir faaliyet için
• Faaliyet verisi,
• Emisyon faktörleri,
• Oksidasyon faktörleri,
• Toplam emisyonlar,
• Belirsizlikler.
Emisyonları ölçülen her
bir faaliyet için
• Toplam emisyonlar,
• Ölçüm yöntemlerinin
güvenilirliği üzerine
bilgiler,
• Belirsizlikler
SGE TAKİBİ HAKKINDA YÖNETMELİK
Yönetmelik ile;
 Ulusal emisyonların yaklaşık %50’si tesis seviyesinde, çok hassas bir
şekilde izlenmeye başlanacak
 Tahminen 2000 adet tesis, izleme, doğrulama ve raporlama sürecine tabi
olacak
 Doğrulayıcılar vasıtası ile, tesis bazında, yerinde inceleme ve emisyon
raporlarının doğruluğunun kontrolü sağlanmış olacak
 İklim değişikliği ve çevre politikalarını oluşturmaya yönelik bilgi ve veri
üretimi sağlanmış olacak (örneğin; tesis bazında teknoloji veri tabanı,
emisyon faktörleri, faaliyet verileri, vb)
“Pazara Hazırlık Ortaklık Girişimi“ (PMR)
Almanya Federal Cumhuriyeti Çevre, Doğa Koruma ve Nükleer Güvenlik
Federal Bakanlığı ile ulusal MRV yönetmeliği bağlamında sera gazı
emisyonlarının izlenmesi, raporlanması ve doğrulanması konusunda
kapasite geliştirmeye yönelik teknik işbirliği
• MRV uygulama sisteminin geliştirilmesi
• Sektörlere özel uygulama kılavuzlarının ve gerekli diğer
dokümanların hazırlanması (Yönetmeliğin Ek-1’inde yer alan
tüm faaliyetler için)
• Farklı paydaşlara yönelik eğitim ve kapasite geliştirme
faaliyetleri
• MRV sisteminin uygulanması için mevzuat önerilerinin
geliştirilmesi
Tuba SEYYAH
Tel: +90 312 586 31 67
Faks: +90 312 474 03 35
E-posta: [email protected]
www.csb.gov.tr
www.iklim.csb.gov.tr
www.karbonkayit.csb.gov.tr
Teşekkür ederim…