Louise Bourgeois: Dünyadan Büyük

Louise Bourgeois, 20. yüzyılın en önemli sanatçılarından
biri. Hatta bu tanımı da aşan bir öneme sahip. Louise Bourgeois,
insanlığın kültür ürettiği 30 bin yıllık tarihin içinde gelişen en
önemli figürlerin, arketiplerin ve sembollerin, onlarla oluşmuş
derin bilincimizin çözümleyicisi bir sanatçı. Yapıtının temelini
kadın/lık oluşturuyor. Kadın, Louise Bourgeois’da tek başına
bir olgu değil. Şu belirttiğimiz ögelerin üzerinde birleştiği bir
alan. Kadını çözümlemekle Louise Bourgeois hem insanlığın
ortak ve derin bilincini irdeliyor ve sorguluyordu hem de onun bir
başka kurucu ögesi olan babalık kavramını çözümlüyordu. Batı
metafiziğinin üzerine oturduğu babalık ve onun ekseninde gelişen
uygarlık böylece Louise Bourgeois’nın öncelikli tartışma alanıydı.
Yapıtları bu arketiplere, sembollere ve göstergelere yöneldiği
için her zaman irkiltici, her zaman kışkırtıcıydı. Zaman zaman
ürkütücü de olabiliyordu. Bu ele aldığı nesnelerden, üstünde
durduğu öznenin niteliğinden kaynaklanıyordu.
Louise Bourgeois kadını/kadınlığı tekil bir olgu olarak
hiçbir zaman düşünmedi. Onu insanlığı oluşturan tüm ögelerin,
katmanların bir sentezi olarak ele aldı. Kadını, batı metafiziğinin
‘tekinsiz’ bir olgusu olarak gören düşünceyi eleştirdi. Bu çabasında
hafızayı, mekanı, kimliği, aidiyeti ve hepsinden önemlisi bedeni
kendisine nesne edindi. Tüm bu ögelerin yalınlaştırıldığında,
bağlamlarından soyutlandığında insan için tekinsiz olabileceğini
gördü. Öte yandan mimarlıkla belleği, bedenle aidiyeti ve kimliği
bir arada düşündü ve yoğurdu. Hatta gündelik hayatın nesneleriyle
bu unsurları birleştirmekten de kaçınmadı. Sürrealist bir realizm
denebilirdi onun yaptıklarına.
Özellikle beden konusunda irkilticiydi. Organlar, onun
metafiziğinin temel kaynağıydı. Bedenle organ, organla bilinç
4
ve kimlik, bilinçle haz o derecede yoğun bir şekilde yansıyordu
ki yapıtına, sonuç zaman zaman tüm bu edimleriyle sürekli bir
performansın içinde oldu. Kendi çocukluk belleğinin kapalı
kutusunu açarken Pandora’nın Kutusu’nu da açıp, benliğini
sanatsallaştırdı.
Louise Bourgeois, bize düş gördürdü. Sadece düşlerimizde
tanık olabileceğimiz bazı imgeleri somutlaştırdı, katı nesneler
ve gerçekler olarak karşımıza çıkardı. Böylece batı metafiziğini
aykırı bir yaklaşımla sarstı. Onu kendimize karşı da yaşadığımız
yabancılığın, bilinmezliğin sınırı olarak görebiliriz.
Louise Bourgeois, kutsal metinlerden, Antik Yunan
tragedyalarından, Mezopotamya ve Anadolu mitolojilerinden
gelip 21. yüzyıla insan üstünden uzanan en kalın çizgilerden biri…
Prof.Dr. Hasan Bülent Kahraman
5
Louise Bourgeois is one of the 20th century’s most
important artists:–indeed her importance extends even beyond
that. Louise Bourgeois was an artist who approached the essential
figures, archetypes, and symbols that 30 thousand years of
human culture have produced and who decoded their deeply
ingrained associations in our minds. The foundations of her
work are informed by woman/hood. In Louise Bourgeois’ art,
“woman” is not an isolated phenomenon but rather a domain in
which specific elements conjoin. In her decoding of “woman”,
Louise Bourgeois also explored and interrogated humanity’s
deeply-shared consciousness while analyzing the concept of
“fatherhood”, another constituent element of her art. This latter
concept, which was fundamental to western metaphysics and to
the civilization that it underpinned, was a crucial area of debate
for Louise Bourgeois and it was because her works directed their
gaze towards such archetypes, symbols, and cues, that they are
eternally disconcerting, eternally provocative, and occasionally
even terrifying. This quality stemmed both from the objects of her
attention and from the nature of the subject on which she dwelt.
Louise Bourgeois never thought of woman/womanhood
as a soliton: she approached it instead as a synthesis of all of
the elements and layers that contribute to what being “human”
means. She was especially critical of the western metaphysical
view that regards woman as being something that is somehow
“uncanny”. In her efforts to do this she made memory, context,
identity, membership, and–most crucially–body, the objects
of her attention. She realized that it was only when all of these
elements are streamlined and stripped of their associations that
the condition of uncanniness emerges. Conversely she also
pondered and compounded architecture together with memory
8
and membership and identity together with body. Neither was
she averse to combining such things with the mundane objects
of everyday life, thereby investing her works with what might be
called “surrealistic realism”.
But it was on the matter of body that she could be
especially disconcerting. Body parts were the wellspring of her
own metaphysics. So intensively did she reflect in her work their
interaction with the whole body and with consciousness and
identity as well as the interplay of consciousness and pleasure that
the result from time to time was a non-stop performance in which
all of these elements are constantly engaged. By prying open the
lid of her own childhood memory she also opened up a Pandora’s
Box and transformed her very self into art.
Louise Bourgeois causes us to hallucinate: by concretizing
an assortment of images that we might otherwise witness only in
our dreams, she confronts us with solid objects and realities. By the
same token her unconventional approach also helped shake up the
foundations of western metaphysics. We thus may also see her as
the boundary demarcating the alienation and incomprehensibility
that we experience despite ourselves.
Louise Bourgeois is one of the boldest of the many currents
which spring from sacred texts, from ancient Greek tragedies, and
from Mesopotamian and Anatolian mythologies and which still
have the power to move us today here in the 21st century.
Prof.Dr. Hasan Bülent Kahraman
9
Kulak / Ear, 2004
Gravür, suluboya /Engraving, watercolor
43 x 38 cm, 16 / 25 ex
10
11
Edredon büyük boy yatak (dudaklar)
Le lit gros Edredon (with lips), 1997
Gravür, aquatinta /Engraving, aquatint
64 x 80 cm, 67 / 100 ex / Arches
12
13
Karyatid / Caryatid, 2001
Litografi /Lithograph 91 x 93,5 cm, SI1 ex / Japon
14
15
Çiftler / Couples, 2001
Litografi /Lithograph, 114 x 66 cm, 20 / 150 ex / Arches
16
Dişi / Female, 2005
Gravür /Engraving, 47 x 32,5 cm, 25 / 35 ex
18
Erkek / Male, 2005
Gravür /Engraving, 47 x 32,5 cm, 25 / 35 ex
19
Mutlu Ev / The Happy
House 2003
Gravür, aquatinta
Engraving, aquatint
38 x 43,5 cm, 20 / 35 ex
20
21
Henriette / Henriette, 1998
Renkli litografi, iris baskı /Color lithograph, iris printing
118 x 80 cm, 30 / 50 ex
22
23
Merci. Mercy. 1992
Gravür /Engraving, 53 x 76,4 cm, 43 / 45 ex / Somerset
24
25
Siyah ve Mavilerin Şarkısı
The Song of the Blacks and of the Blues, 1989 - 1996
Litografi ve tahta baskı, elde eklemeler yapılmış
Lithograph and woodcut, with hand additions
55 x 241 cm, 12 / 40 ex
26
27
Sainte Sébastienne, 1992
Gravür /Engraving, 120,6 x 94 cm, 44 / 50 ex
28
29
Sizi Seviyoruz / We Love You, 2000
Gravür, mürekkep eklemeler /Engraving, with ink additions
18 x 28,2 cm
30
31
Pembe Günler / Pink Days, 2008
Serigrafi /Serigraphy, 21,5 x 28 cm, 75 / 175 ex
32
33
Quarantania Portfolyosu No.1
No.I from Quarantania Portfolio
1947 - 1990
Gravür /Engraving, 47,3 x 33 cm, 40 / 50 ex
34
Quarantania Portfolyosu No.2
No.2 from Quarantania Portfolio
1947 - 1990
Gravür /Engraving, 47,3 x 33 cm, 40 / 50 ex
35
Quarantania Portfolyosu No.3
No.3 from Quarantania Portfolio
1947 - 1990
Gravür /Engraving, 47,3 x 33 cm, 40 / 50 ex
36
Quarantania Portfolyosu No.4
No.4 from Quarantania Portfolio
1947 - 1990
Gravür /Engraving, 47,3 x 33 cm, 40 / 50 ex
37
Quarantania Portfolyosu No.5
No.5 from Quarantania Portfolio
1947 - 1990
Gravür /Engraving, 47,3 x 33 cm, 40 / 50 ex
38
Quarantania Portfolyosu No.6
No.6 from Quarantania Portfolio
1947 - 1990
Gravür /Engraving, 47,3 x 33 cm, 40 / 50 ex
39
Quarantania Portfolyosu No.7
No.7 from Quarantania Portfolio
1947 - 1990
Gravür /Engraving, 47,3 x 33 cm, 40 / 50 ex
40
Quarantania Portfolyosu No.8
No.8 from Quarantania Portfolio
1947 - 1990
Gravür /Engraving, 47,3 x 33 cm, 40 / 50 ex
41
Quarantania Portfolyosu No.9
No.9 from Quarantania Portfolio
1947 - 1990
Gravür /Engraving, 47,3 x 33 cm, 40 / 50 ex
42
43
Anatomi Portfolyosu / Anatomy Portfolio, 1990
7 Gravür /7 Engravings, 65,5 x 48 cm, 17 / 44 ex
44
45
46
47
48
49
50
51
Litografi II / Lithographie II, 1985
Litografi /Lithograph, 45,5 x 28.5 cm, 93 / 100 ex / Arches
52
53
AKBANK SANAT
İstiklâl Caddesi No: 8 Beyoğlu 34435 İstanbul
T: (212) 252 35 00-01
www.akbanksanat.com
METİN / TEXT
Hasan Bülent Kahraman
FOTOĞRAFLAR / PHOTOGRAPHS
© Galerie Lelong
Fabrice Gibert
ÇEVİRİ / TRANSLATION
Yiğit Adam
TASARIM / DESIGN
Çözüm Reklam
BASKI / PRINT
Diasan Basım Form Matbaacılık San. ve Tic. A.Ş.
Akçaburgaz Mah. 1590 Sokak
No: 3 Esenyurt, İstanbul
T: (212) 858 21 41 pbx
BİLGİ İÇİN / FOR MORE INFORMATION
Tel: +90 212 2523500-01
www.akbanksanat.com