Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun 2/4/2015 günlü, 4812 sayılı

Karar No
Karar Tarihi
: 540
: 04/04/2015
Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun 2/4/2015 günlü, 4812 sayılı yazısında; ÜLKE TV logosuyla
yayın yapan "BEYAZ İLETİŞİM A.Ş." adlı yayın kuruluşunun 20-21-22-23/03/2015 tarihleri arasında
yayınladığı Adalet ve Kalkınma Partisinin "Selam Olsun Bahara" adlı propaganda reklam kuşağına ilişkin
izleme ve değerlendirme raporu ve buna ilişkin Üst Kurulun 1/4/2015 tarih ve 2015/15 sayılı toplantısında
aldığı 16 nolu karar, 298 sayılı Kanun’un 149/A maddesi ve Yüksek Seçim Kurulunun 4/3/2015 tarih ve 291
sayılı kararı çerçevesinde değerlendirilmek üzere gönderildiği anlaşılmış olmakla, konu incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Söz konusu yayına ilişkin uzman raporunda; " BEYAZ İLETİŞİM A.Ş.'ne ait ÜLKE TV logosuyla
yayın yapan kuruluşun, 20-21-22-23/03/2015 günü reklam kuşağında en son saat 15.19'da Adalet ve
Kalkınma Partisinin "Selam Olsun Bahara" adlı propaganda reklamına yer verdiği, söz konusu reklamın
Yüksek Seçim Kurulunun 4/3/2015 tarih ve 291 sayılı kararı çerçevesinde değerlendirildiği, Adalet ve
Kalkınma Partisinin reklam filminde, tüm Türkiye'yi kucakladığını gösterdiği, reklamda, Mevlana'ya
atfedilen şiirde söylenen gibi "Gel, Gel, ne olursan yine gel" yaklaşımının benimsendiğinin görüldüğü, bütün
renkleriyle tüm Türkiye'nin partisi olduklarını vurgulayan Adalet ve Kalkınma Partisinin reklam sloganı
olarak "Biz birlikte Türkiye'yiz. Selam olsun bahara. Yeniden dirilişe. Yeniden yükselişe." sözlerini
kullandığı, "Biz birlikte Türkiye'yiz" diyen Adalet ve Kalkınma Partisinin, ayrım yapmaksızın herkesin
partisi olduklarını vurgularken, dini unsurlara, ülkemizi temsil eden bayrağa da gerek görsel gerekse sözel
olarak yer verdiği, reklamda dine ait, cami görüntüsü, Kabe (Mekke), tavaf eden insanların görüntüsü ve
Kubbet-üs Sahra (Kudüs) gibi görüntülerin kullanıldığı, söz konusu reklamın 20-21/3/2015 tarihlerinde
yayınlandığı, reklamın, içinde yine dini değerleri ve bayrak görüntüsünü barındıran 1 dakika 20 saniye süren
kısaltılmış versiyonlarının da bulunduğu, bu versiyonların da 21-22/3/2015 tarihlerinde yayınlandığı, sonuç
olarak, ÜLKE TV yayın kuruluşunda yayınlanan Adalet ve Kalkınma Partisinin "Selam Olsun Bahara" adlı
reklam filminde, bayrak ve dini ibareler kullanıldığı, bu haliyle söz konusu reklamın, Yüksek Seçim
Kurulunun 4/3/2015 tarih ve 291 sayılı kararının "SONUÇ" bölümünün 3. maddesinde belirtilen "Adayların
ve siyasi partilerin verecekleri siyasi reklamlarda Türk Bayrağı ve dini ibarelerin kullanılamayacağına" dair
olan hükmüne aykırı şekilde yayın yapıldığının değerlendirildiği."
Yüksek Seçim Kurulunun 291 sayılı kararının "SONUÇ" bölümünde siyasi reklamlarda "dini
ibareler" kullanılmasının yasaklandığı, "ibare" sözcüğünün Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde geçen
karşılığının "Bir düşünceyi anlatan bir veya birkaç cümlelik söz" şeklinde olduğu, dolayısıyla yayın
kuruluşlarının "dini ibareler" ifadesinden kutsal mekanların iç ve dış görüntülerinin kastedildiğini
anlamayabileceklerinin düşünüldüğü, kaldı ki bu görüntülerin "dini ibareler" içinde yer aldığı Yüksek Seçim
Kurulunun 417 sayılı kararı ile 23/3/2015 tarihinde belirtildiği, bu nedenle, Yüksek Seçim Kurulunca verilen
417 sayılı kararın, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun web sitesinde yayınından önce kutsal mekanların
siyasi reklamda kullanılmasının bir ihlal içermediğinin düşünüldüğü, ancak 291 sayılı kararda belirtilen
siyasi reklamlarda Türk Bayrağı kullanılamayacağı hususunun ihlal edildiğinin değerlendirildiği, sonuç
olarak, yayın kuruluşunun Adalet ve Kalkınma Partisinin "Selam Olsun Bahara" adlı reklam filminde kısa
sürelerle de olsa Türk Bayrağı görüntülerinin kullanıldığı reklam filmini yayınladığı, dolayısıyla Yüksek
Seçim Kurulunun 4/3/2015 tarih ve 291 sayılı kararının "SONUÇ" bölümünün 3. maddesinde belirtilen
"Adayların ve siyasi partilerin verecekleri siyasi reklamlarda Türk Bayrağı ve dini ibarelerin
kullanılamayacağına" hükmünü ihlal ettiği Radyo ve Televizyon Üst Kurulu İzleme ve Değerlendirme
Dairesi Başkanlığınca belirtildiği,
anlaşılmakta olup, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun 1/4/2015 tarih ve 16 sayılı kararında da;
Konunun, İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında
Üst Kurulca değerlendirildiği,
1/3
Her ne kadar ilgili Uzman raporunda ve Daire Başkanlığınca söz konusu yayında, Yüksek Seçim
Kurulunun 4/3/2015 tarih ve 291 sayılı kararının "SONUÇ" bölümünün 3. maddesinde belirtilen "Adayların
ve siyasi partilerin verecekleri siyasi reklamlarda Türk Bayrağı ve dini ibarelerin kullanılamayacağına" dair
hükmün ihlal edildiği kanaati belirtilmiş ise de, bahse konu yayının incelenmesinde;
"Biz birlikte Türkiye'yiz" sloganıyla, Türkiye'nin farklı bölgelerinden coğrafyalarından doğa ve insan
manzaraları, çocuk-büyük herkesin kucaklaşması, sevgi ve sevincin paylaşılması görüntülerinin yer aldığı ve
3 dakika süren söz konusu filmdeki "bayrak" görüntüsünün, sadece birkaç saniye kadar kısa bir süreliğine
ekrana getirilmesinin "bayrak" istismarı olarak yorumlanamayacağı, kaldı ki isminde "Vatan" ve "Hüda"
şeklindeki milli değerleri içeren siyasi partilerin de bulunması, siyasi parti kongre ve mitinglerinde "Türk
Bayrağı" bulundurulmamasının eleştiri konusu yapılabilmesi, bahse konu filmde sadece çeşitli mekanların
görüntülerine yer verilmesi, dini içerikli herhangi bir ibarenin kullanılmamış olması, hususları dikkate
alındığında, bahse konu özellikleriyle anılan filmin mezkur YSK kararında belirtilen ihlal unsurlarını ihtiva
etmediğinin değerlendirildiği, bununla birlikte herhangi bir siyasi vaadin olmadığı, çocuk-büyük herkesin
kucaklaşması ile sevgi ve sevincin paylaşıldığı görüntüler eşliğinde, "Birlik ve beraberlik" vurgusunun
yapıldığı filmdeki mesajların, anılan parti ambleminin kaldırılması halinde, her kesim tarafından onay
verilebilecek nitelikte bulunduğu ve Yüksek Seçim Kurulunun 2015/291 sayılı kararında; "Siyasi reklam"ın,
"siyasi partilerin program ve projelerini, adayların ise yapmayı düşündükleri siyasi faaliyetlerini ve
kendilerini halka anlatması" şeklinde tanımlanmış olması da dikkate alındığında, aslında bu haliyle anılan
filmin, "siyasi reklam" niteliğinde bir yayın olmadığının düşünüldüğü, bu nedenle, "siyasi reklam" niteliği
taşımayan bir filmde, bayrak ve dini mekân görüntülerinin ihlal konusu olamayacağının açık olduğu,
Ayrıca, 298 sayılı Kanun'un 58. maddesinin birinci fıkrasında yer alan "Propaganda için kullanılan el
ilanları ve diğer her türlü matbuat üzerinde Türk Bayrağı ve dini ibareler bulundurulması yasaktır."
şeklindeki düzenlemenin çeşitli Kanunlarda basılmış ve çoğaltılan malzemeler olarak belirtilen "matbuat"ı
kapsadığı, radyo ve televizyon yayınlarını kapsamadığı, Kanunlarda açıkça belirtilmeyen suç ve cezalar için
kıyasa yol açacak biçimde geniş yorum yapılamayacağı açık olmasına rağmen, Yüksek Seçim Kurulunun
bahse konu yasağın kapsamını, radyo ve televizyon yayınlarını da kapsayacak şekilde genişletilerek
yorumlanmış olması konusu da, tamamen Yüksek Seçim Kurulunun takdir ve maslahatına mazhar bir husus
olduğu,
Bu nedenle, ÜLKE TV logosuyla yayın yapan " BEYAZ İLETİŞİM A.Ş." adlı yayın kuruluşunun,
anılan yayınının, Yüksek Seçim Kurulunun 4/3/2015 tarih ve 291 sayılı kararının "SONUÇ" bölümünün 3.
maddesinde belirtilen "Adayların ve siyasi partilerin verecekleri siyasi reklamlarda Türk Bayrağı ve dini
ibarelerin kullanılamayacağına" dair hükmüne aykırı olmadığına oyçokluğuyla,
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un 149/A maddesinde
düzenlenen hükümler ile Yüksek Seçim Kurulunun ilgili kararı çerçevesinde gereğinin takdiri için
dosyasının Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığına gönderilmesine oybirliğiyle,
karar verildiği görülmüştür.
6112 sayılı Kanun’un 31. maddesinde yer alan siyasi reklama ilişkin usul ve esaslar Yüksek Seçim
Kurulunun 4/3/2015 tarihli, 291 sayılı kararı ile belirlenmiş ve anılan karar Resmî Gazete'nin 8/3/2015
tarihli, 29289 sayılı nüshasında yayımlanmıştır.
Anılan kararımızın "SONUÇ" bölümünün;
3. maddesinde; "Adayların ve siyasi partilerin verecekleri siyasi reklamlarda Türk Bayrağı ve dini
ibarelerin kullanılamayacağına,"
4. maddesinde; "Medya hizmet sağlayıcılarının, bu görevi yerine getirirken demokratik toplum
düzeni gereklerine uygun bir seçim yapılabilmesi için, siyasi parti ve adaylara siyasi reklam tahsisi yaparken
tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine uygun hizmet sunmaları gerektiğine,"
şeklinde düzenlemelere yer verilmiştir.
Bununla birlikte, Kurulumuzun 22/3/2015 tarihli, 417 sayılı kararı ile Adalet ve Kalkınma Partisi
tarafından 7 Haziran 2015 tarihinde yapılacak olan 25. Dönem Milletvekili Genel Seçimi için hazırlanan
2/3
"Selam Olsun Bahara" isimli reklam filminde çeşitli ibadet yerlerinin iç ve dış görüntüleri ile Türk
Bayrağı'nın kullanılması nedeniyle, itiraza konu reklam filminin 298 sayılı Kanun’un 58. maddesinin birinci
fıkrasına, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 87. maddesine, Kurulumuzun 23/02/2015 tarihli, 2015/236
sayılı seçimlerde propaganda serbestliği ve süresi ile ilgili uyulması gereken usul ve esaslara ilişkin kararının
“SONUÇ” bölümünün (G) maddesinin (a) fıkrasına ve Kurulumuzun 04/03/2015 tarihli, 2015/291 sayılı
siyasi reklama ilişkin usul ve esasların belirlenmesine ilişkin kararının " SONUÇ" bölümünün 3. maddesine
aykırılık teşkil ettiği dikkate alınarak, söz konusu siyasi reklam filminin televizyon ve internette yayından
kaldırılmasına karar verilmiş olup, anılan kararımız Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca 23/03/2015
tarihinde saat 16.00 itibariyle medya hizmet sağlayıcılarına yöntemine uygun şekilde duyurulmuştur.
Dosyada bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; Yüksek Seçim Kurulunun 4/3/2015 tarih ve
291 sayılı kararının "SONUÇ" bölümünün 3. maddesinde belirtilen "Adayların ve siyasi partilerin
verecekleri siyasi reklamlarda Türk Bayrağı ve dini ibarelerin kullanılamayacağına" dair düzenlemeden de
anlaşılacağı üzere, siyasi reklamlarda Türk Bayrağı ve dini ibareleri kullanmamaları konusunda siyasi
partilerin ve adayların uyarıldığı, medya hizmet sağlayıcılarına bu şekilde hazırlanan siyasi reklamın
yayınlanmaması hususunda bir görev yüklenmediği, 291 sayılı kararın "SONUÇ" bölümünün 4. maddesinde
belirtildiği üzere sadece "…siyasi parti ve adaylara siyasi reklam tahsisi yaparken tarafsızlık, gerçeklik ve
doğruluk ilkelerine uygun hizmet sunmaları…" beklenildiği, eş anlatımla Kurulumuzun 291 sayılı kararına
uygun siyasi reklamın hazırlanmasındaki muhatabının siyasi partiler ve adaylar olduğu dikkate alındığında,
medya hizmet sağlayıcılarına kusur yükleme olanağı bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, söz konusu siyasi reklam, Kurulumuzun 22/3/2015 tarih ve 417 sayılı kararı ile
yayından kaldırılmasına karar verilmesinden ve bu karar Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca 23/3/2015
tarihinden sonra saat 16.00 itibariyle medya hizmet sağlayıcılarına yöntemine uygun olarak
duyurulmasından önce 20-21-22-23/03/2015 tarihleri arasında yayınlandığı, yayından kaldırma kararından
sonra anılan siyasi reklam yayınlanmadığı belirtilmiştir.
Bu nedenle; BEYAZ İLETİŞİM A.Ş'ne ait ÜLKE TV logosuyla yayın yapan medya hizmet
sağlayıcısının Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından 7 Haziran 2015 tarihinde yapılacak olan 25. Dönem
Milletvekili Genel Seçimi için hazırlanan "Selam Olsun Bahara" isimli siyasi reklam filmini, Kurulumuzun
22/3/2015 tarihli, 417 sayılı "Selam Olsun Bahara" isimli siyasi reklam filminin televizyon ve internette
yayından kaldırılma kararından önce, 20-21-22-23/03/2015 tarihleri arasında yayınlaması nedeniyle ceza
tertibine yer olmadığına karar verilmesi gerekmiştir.
S O N U Ç:
Açıklanan nedenlerle;
1- Ceza tertibine yer olmadığına,
2- Karar örneğinin Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Başkanlığına gönderilmesine,
4/4/2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Başkan
Sadi GÜVEN
Başkanvekili
Turan KARAKAYA
Üye
Ünal DEMİRCİ
Üye
İlhan HANAĞASI
Üye
Mehmet KÜRTÜL
Üye
Ali KAYA
Üye
Nilgün İPEK
Üye
İbrahim ZENGİN
Üye
Zeki YİĞİT
3/3