Mali Tatil Đle Adli Tatil Uygulaması ve Dava Açma Sürelerindeki

Mali Tatil Đle Adli Tatil Uygulaması ve Dava Açma Sürelerindeki

Mali Tatil Đle Adli Tatil Uygulaması ve Dava Açma Sürelerindeki Karmaşa
Özgür Biyan
Mali Hukuk Bilim Uzmanı - Denetçi
I. Giriş
Hukukta süreler çok önemli bir yere sahiptir. Hakların zamanında kullanılması veya
kaybedilmesi, dava açılması veya başvuruların zamanında yapılabilmesi gibi pek çok hak
kanunlarda belirlenmiş olan süreler çerçevesinde kullanılmaktadır. Bu nedenle sürelerin
hesaplanmasında rol oynayan düzenlemelere dikkat edilmelidir.
Ülkemizde yargı birimleri "adli tatil" adi verilen yılın belirli bir döneminde çalışmalarına ara
vermektedirler. Adli tatil, Ağustos ayının birinci günü başlamakta ve Eylül ayının beşinci
gününe kadar sürmektedir. Diğer yandan 2007 yılında ihdas olunan "mali tatil" ise her yıl 120 Temmuz dönemi gerçekleşecek şekilde düzenlenmiş bulunmaktadır. Bu yıl mali tatil 01
Temmuz ve 20 Temmuz tarihleri arasında gerçekleşecektir.
Mali tatil ile adli tatilin birbiri ardına gelmesi özellikle yargıya başvuru sürelerini doğrudan
etkileyebilecek durumdadır. Başvuru süresinin mali ve adli tatil dönemlerine tesadüf edip
etmediğinin izlenmesi yargı yoluna başvuruların hak kayıplarına uğramamaları açısından
önemlidir. Bu çalışmada mali ve adli tatil düzenlemeleri ortaya konularak, yargıya başvuru
sürelerinde oynadıkları rol özellikle vergi hukuku açısından irdelenmeye çalışacaktır.
II. Yasal Düzenlemeler
A. Mali Tatil
5604 sayılı "Mali Tatil Đhdas Edilmesi Hakkında Kanun'un1 ilk maddesinin ilk fıkrasına göre,
her yıl Temmuz ayının birinden yirmisine kadar (yirmisi dahil) mali tatil uygulanacaktır.
Aynı maddenin ikinci fıkrasında mali tatil dönemine tesadüf eden hangi işlemlerin sürelerinin
yedi gün uzayacağı düzenlenmiş, üçüncü fıkrasında ise dava açma süreleri ile ilgili olarak
"Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirli sürelerde yapılması gereken muhasebe kayıt
süreleri, bildirim süreleri ve vergiyle ilgili işlemlere ilişkin dava açma süreleri mali tatil
süresince işlemez. Belirtilen süreler mali tatilin bitiminden itibaren tekrar işlemeye başlar"
düzenleme yapılmıştır.
Bilindiği üzere ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış olan tarhiyatlara karşı mükelleflerin
dava açma süresi, tarhiyata ilişkin vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30
gündür. Yukarıda ifade edildiği üzere 5604 sayılı Kanuna göre vergisel işlemler aleyhine
dava açma süreleri mali tatil boyunca işlemeyecektir. Mali tatilden sonra kalan sure kadar
uzayacaktır. Örneğin, 10 Haziran günü tebliğ edilen bir vergi ceza ihbarnamesine karşı dava
açma süresi 30 Temmuz'da dolacaktır. Çünkü kanuna göre mali tatil esnasında dava açma
süreleri duracaktır.2 Başka bir örnekle 5 Haziran 2009 tarihinde tebliğ edilen bir vergi
ihbarnamesine karşı vergi mahkemesinde 30 günlük dava açma süresi mali tatil nedeniyle 5
Temmuz 2009 tarihinde değil, 25 Temmuz 2009 tarihinde dolacaktır. 3
1
28.03.2007 tarihli ve 26476 sayılı Resmi Gazete.
Veysi Seviğ; “Mali Tatil ve Dava Açma Süresi”, Referans Gazetesi, 02.07.2007.
3
Salim Karadeniz, “Mali Tatilin Getirdikleri”, Yaklaşım Dergisi, Sayı:176, (Ağustos 2007), s.80
2
B. Adli Tatil
Đdare ile olan hukuki prosedürlerde Đdari Yargılama Usulü Kanunu devreye girmektedir.
Vergilendirme işlemleri de, idari işlem, niteliğinde olduğundan, söz konusu kanun
kapsamındaki düzenlemeler ışığında sürdürülmektedir.
Adli tatil süresi 01.01.2005'ten itibaren Đdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 61. maddesinde
5219 sayılı Kanunla4 yapılan değişiklikler uyarınca her yıl Ağustos ayının birinci günü
başlayacak ve Eylül ayının beşinci gününe kadar sürecektir.
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (md. 175), Ceza Muhakemesi Kanunu'nu (md. 331),
Danıştay Kanunu (md. 86), Sayıştay Kanunu (md. 101), Anayasa Mahkemesinin Kuruluş
Kanunu, Askeri Yargıtay Kanunu, Askeri Yüksek Đdare Mahkemesi Kanunu (md 85),
Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu (md. 5), gibi kanunlarda da paralel düzenlemeler yapılarak,
adli tatilin süresi konusunda yargı kolları arasında birlik sağlanmıştır. 5
Đdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 8/3. maddesine göre, "Bu Kanun'da yazılı sürelerin
bitmesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdiği günü
izleyen tarihten itibaren 7 gün uzamış sayılır."
Bu hükmün kapsamına Đdari Yargılama Usulü Kanunu'nda yazılı bütün süreler, dava açma
süreleri, idarenin veya davacıların cevap süreleri, dilekçe ret nedeniyle davanın açılmamış
sayıldığı durumlarda dilekçelerin yenileme süresi, itiraz veya temyiz süreleri, karar düzeltme
süresi girmektedir. Dikkat edilmesi gereken husus sürenin son gününün adli tatil içerisine
rastlamasıdır.
Örneğin, 5 Temmuz günü tebliğ edilen vergi/ceza ihbarnamesine karşı 30 günlük dava açma
süresinin son günü olan 4 Ağustos, adli tatil içerisinde kaldığından, sure 11 Eylül mesai saati
bitimine kadar uzayacaktır. Buna karşılık, 7 Ağustos günü tebliğ edilen vergi/ceza
ihbarnamesine karşı dava açma süresinin son günü 6 Eylül olduğundan ve bu tarih adli tatil
içine rastlamadığından, dava açma süresi uzamayacak ve 6 Eylül günü dava açma süresi
(hakkı) sona erecektir. 6 Nitekim Danıştay bir kararında dava açma süresinin son gününün
adli tatil bitimi ve 7 günlük uzama süresi arasına tesadüf etmesi durumunda sure uzamasının
söz konusu olmayacağına yönelik karar vermiştir. 7
C. Đdarenin Tebliği Hatalı (mı?)
4
21.07.2004 tarihli ve 25529 sayılı Resmi Gazete.
A. Bumin Doğrusöz “Vergi Yargısında Adli Tatil ve Dava Açma Süresine Etkisi” , Yaklaşım Dergisi,
Sayı:165, (Eylül 2006), s.226. Đdari Yargılama Usul Kanunu madde 61’e göre adli tatilden sadece Bölge Đdare
Mahkemeleri ve Bölge Đdare Mahkemelerinin bulunduğu ildeki vergi ve idare mahkemeleri
yararlanabilmektedir.
6
DOĞRUSÖZ, a.gm. s. 227.
7
“Vergi Mahkemesinde dava açma süresinin son gününün çalışmaya ara verme zamanının bitim tarihi ile 5-12
Eylül tarihi arasına (07.09.1989) rastlaması halinde sürenin 12 Eylül mesai saatine kadar uzamayacağı; sürenin
bittiği tarihten (07.09.1989) sonra açılan davanın süre aşımı nedeniyle reddi gerekeceği hakkında” bkz. Danıştay
3. Dairesi, T: 11.3.1991, E: 1990/2977, K:1991/1003, Turgut Candan, Açıklamalı Đdari Yargılama Usul Kanunu,
Maliye ve Hukuk Yayınları, 2.b., Ankara, 2006, s. 394. Benzer yönde bir karar için bkz. Danıştay 11. Dairesi, T:
13.11.1995, E: 1995/2766, K: 1995/3082, (www.danistay.gov.tr), (Erişim:28.07.2007)
5
5604 sayılı Kanun'un yürürlüğe girmesinden yaklaşık 3 ay sonra (!) Gelir Đdaresi "1 Sıra
No'lu Mali Tatil Uygulaması Hakkında Genel Tebliği"8 yayınlamış bulunmaktadır. Söz
konusu tebliğde "mali tatil" döneni ile ilgili kanuni düzenlemelerin ayrıntılı örneklerine yet
verilerek uygulamaya yon verilmiştir.
Tebliğde dikkat çeken ve yayınlandığı süreden bu yana düzeltilmeyen bir örnek dikkat
çekmektedir. Tebliğin "(5.3.) Dava açma süreleri" başlıklı bölümünde verilen örneğe göre;
"Yapılan ikmalen tarhiyat sonucu düzenlenen vergi/ceza ihbarnamesinin 18 Haziran 2007
tarihinde mükellefe tebliğ edilmesi durumunda, söz konusu tarhiyata karşı dava açma süresi
18 Temmuz 2007 tarihinde sona erecektir. Ancak, 2007 yılı için mali tatil 3 Temmuz 2007
tarihinde başladığından, söz konusu sürenin mali tatile rastlayan 16 günlük kısmı
işlemeyecek ve dava açma süresi mali tatilin sona erdiği tarihten itibaren 16 gün uzamak
suretiyle 5 Ağustos 2007 tarihi mesai saati bitiminde sona erecektir. 5 Ağustos 2007 tarihinin
de 2577 sayılı Đdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca çalışmaya ara verme süresine rastlaması nedeniyle dava açma süresi, çalışmaya ara vermenin sona erdiği günü (5 Eylül 2007)
izleyen günden itibaren yedi gün uzayacak ve söz konusu sürenin son günü 12 Eylül 2007
tarihi olacaktır."
Bazı görüşlere göre idarenin bu açıklamasına göre işlem yapan mükellefler açtıkları davaları
sure aşımı sebebiyle kaybedeceklerdir. Zira örnekte verilen dava açma süresinin son günü, 12
Eylül değil, 11 Eylül'dür. Adli tatil, Đdari Yargılama Usulü Kanununa (md.61) göre "Ağustos
ayının birinden eylül ayının beşine kadar"dır. Yasadaki "kadar" kelimesi, 5 Eylül gününün
adli iş günü olduğunu vurgulamaktadır. Öte yandan aynı kanunun 8. maddesine göre, bu
kanunda yazılı sürelerin sonu adli tatile rastlarsa süre adli tatilin sona erdiği günü (yani 4
Eylül'ü) izleyen tarihten itibaren 7 gün uzar. Bu hesaba göre, son gün 11 Eylül'dür. Eğer
böyle bir durumda dava 12 Eylül günü açılırsa, süreden reddi gerekir.9 Đdare burada sürenin
hesaplanmasında sehven hata yapmıştır. Mükelleflerin süresinde dava açamaması ise idarenin
istediği rakamın kabul edilmesi demektir. Bu durumda mükellefler bakımından sadece yargı
hakkı kaybedilmemekte, maddi kayıplar da ortaya çıkmaktadır. Geçmiş uygulamalarda bu bir
gün sebebiyle dava açma süresini kaçıran ve haklı oldukları davaları kaybeden, maddi açıdan
çok ciddi kayıplara uğrayarak zorda kalan çok sayıda mükellef ve verilmiş karar bulunmaktadır. 10
Uygulamaya bakıldığında 5 Eylül tarihinin halen bir gelenek şeklinde tatil olarak
sürdürüldüğü de bir gerçektir.
ĐYUK'nda yapılan değişiklik sonrası 61. madde düzenlemesi lâfzen 5 Eylül tarihini çalışmaya
ara verme süresinin dışında bırakmaktadır. Ancak Danıştay Eylül ayının 6. günü açılış
yapmaya devam etmekte, geleneği korumaktadır.11 Bu konuda kanaatimizce ilgili Kanun
maddelerinde durumun ne bir şekilde ifade edilerek düzenleme yapılması gerektiği
şeklindedir.
III. Mali ve Adli Tatilin Yarattığı Hukuki Eksiklikler
A. Hukuki Đşlemlerin her iki tatil dönemine de denk gelmesi
8
30.06.2007 tarihli ve 26568 sayılı Resmi Gazete
CANDAN, ĐYUK, s. 393; Veysi Seviğ; “Mali Tatil ve Dava Açma Süresi”, Referans Gazetesi, 02.07.2007
10
Hakan ÜZELTÜRK; “Đdare Dava Açacak Mükellefleri Yanıltıyor”, Dünya Gazetesi, 29.06.2007. Bumin
Doğrusöz; “Tatillerin Yarattığı Süre Karmaşası” Referans Gazetesi, 03.07.2008.
11
CANDAN, ĐYUK, s. 1029
9
Vergi/ceza ihbarnamelerinin hem mali tatil süresinden hem de adli tatil süresinden
etkilenmesi de mümkündür. Bu durumda iki dönem de dikkat alınarak hesaplama
yapılmalıdır.
Örneğin, yapılan ikmalen tarhiyat sonucu düzenlenen vergi/ceza ihbarnamesinin 18 Haziran
2009 tarihinde mükellefe tebliğ edilmesi durumunda, söz konusu tarhiyata karşı dava açma
süresi 18 Temmuz 2009 tarihinde sona erecektir. Ancak 2009 yılı için mali tatil 1 Temmuz
2009 tarihinde başladığından, söz konusu sürenin mali tatile rastlayan 18 günlük kısmı
işlemeyecek ve dava açma süresi mali tatilin sona erdiği tarihten itibaren 18 gün uzamak
suretiyle 7 Ağustos 2009 tarihi mesai saati bitiminde sona erecektir.
7 Ağustos 2009 tarihinin ise Đdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca adli tatile rastlaması
nedeniyle dava açma süresi, çalışmaya ara vermenin sona erdiği günü (5 Eylül 2009) izleyen
günden itibaren yedi gün uzayacak ve söz konusu sürenin son günü 11 Eylül 2009 tarihi
olacaktır. 12
Durum yukarıdaki örneğin dışında gelişirse ne olacaktır?
Örneği, 5604 sayılı Yasanın 1. maddesinin 7. fıkrasında sayılanlar dışında 2 Haziran'da bir
ihbarname tebellüğ eden yükümlü 30 gün olan dava açma süresinin (IYUK.m.7), 28 günü
işledikten sonra 1 Temmuzda mali tatile girildiği için 21 Temmuz'dan itibaren geri kalan 2
gün yerine 7 günlük sure uzamasından yararlanarak (5604 Sayılı Kanun, m.1/6) dava
dilekçesini 27 Temmuz günü mahkemeye sunduğunda ne olacaktır? Mahkeme 30 günlük
sürenin dolduğundan bahisle dilekçeyi ret edecek midir?
Ya da kendisine 12 Haziran'da tarh ve tebliğ edilen bir vergi üzerine dava açacak olan
yükümlü 5604 sayılı Kanun'daki "dava açma süreleri mali tatil uygulan süresince işlemez.
Belirtilen süreler mali tatilin bitiminden itibaren tekrar işlemeye başlar" (5604 Sayılı Kanun,
m.113) hükmüne dayanarak dava açma süresinin yalnızca 12 Haziran-1 Temmuz arasındaki
18 günlük kısmının geçtiğini 21 Temmuzdan başlayarak daha 12 gününün bulunduğunu, bu
durumda dava açma süresinin 1 Ağustos günü sona ereceğini, bu tarihin de adli tatile
rastlaması nedeniyle sürenin 5 Eylül'den itibaren 7 gün daha uzamış olacağını (ĐYUK.m.8/3)
düşünerek 11 Eylül günü dava dilekçesini mahkemeye sunduğunda, mahkemenin bu sürelere
ilişkin tavrı ne olacaktır? 13
Mali Tatil süresi Temmuz ayı yerine Ağustos ayının ilk 20 günü olarak belirlenmesi ve adli
ve mali tatilin çakışması nedeniyle dava açma sürelerinin ölçüsüz biçimde uzamasının önüne
geçilmesi mümkündür. Đdari Yargılama Usulü Kanunu gibi tüm idari yargılama sistemini
düzenleyen bir temel yasanın 30 gün olarak belirlediği ve adli tatil dışında uzaması mümkün
olmayan dava açma sürelerinin 5604 sayılı Yasa ile bu derece uzatılabilmesi yargı sisteminde
düzensizlik yaratabilecektir. 14
Diğer yandan mali tatilin, muhasebe ve mali müşavirleri hedef alması dolayısıyla, yargılama
işlevinde davacı, davalı ve yargıç olarak yer almayan bu mesleklerin tatili ile dava açma
süresinin tatile girmesini bağdaştırmak mümkün değildir. Kaldı ki yargı süreci düzenlenmek
12
SEVĐĞ, a.g.y. Örnek tarafımızdan güncellenmiştir.
Mualla ÖNCEL, Đnci Solak AKMAN, Cenker GÖKER; “5604 ve 5615 Sayılı Yasalarla Getirilen Yeni Mali
Düzenlemelerin Düşündürdükleri”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı:226, (Temmuz 2007), s.8
14
ÖNCEL-AKMAN-GÖKER, a.g.m., s.9.
13
isteniyorsa cevaba cevap, temyiz, karar düzeltme gibi pek çok konu bir kenara bırakılarak
sadece dava açma süresinde tatilin düzenlenmesinin de bir anlamı bulunmamaktadır.15
B. Adli ve Mali Tatilin yarattığı "anayasal eşitlik ilkesi"ne aykırılık
Dava açma sürelerinde mali ve adli tatillerin yarattığı bu etkilerin mükellefler açısından
bakıldığında anayasal vergileme ilkelerinin temelini oluşturan eşitlik ilkesini zedeleyen
durumlara neden olduğu da kabul edilmelidir.
Dava açma sürelerinin uzaması biçiminde ortaya çıkan sonuç yükümlüler arasında dava açma
süreleri bakımından makul olmayan farklılıklara neden olur. Dava açma sürelerinin sonu adli
tatile tesadüf eden yükümlülerin yararlandıkları ek sure mali ve adli tatil etkilerinin
birleşmesiyle daha da artmaktadır. Öte yandan gümrük idareleri, il özel idareleri ve
belediyeler tarafından tarh ve/veya tahsil olunan vergi, resim ve harçlarla ilgili olarak mali
tatil uygulanmayacağından (5604 sayılı Kanun, m.1/7), sure uzamasından yararlanma
hususunda yalnız dava açma süreleri bakımından değil, vergi ödevleri ile ilgili bütün süreler
açısından yerel yönetim vergilerinin yükümlüleri ile merkez yönetim vergilerinin
yükümlüleri arasında, birinciler aleyhine, vergilemede eşitlik ilkesine aykırılık söz konusu
olmaktadır. 16
IV. Diğer Hususlar
A. Adli Tatilde Ödeme Emrine Dikkat
Đdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 8/3. maddesinin adli tatil dolayısıyla uzayacağını
belirttiği süreler, Đdari Yargılama Usulü Kanunu'nda yazılı sürelerdir. Bu durum ĐYUK
kapsamında olmayan dava açma süreleri ile ilgili düzenlemelerin adli tatilden yararlanıp
yararlanmayacağı konusunda tartışmalara neden olmuştur.
Diğer bir ifadeyle, diğer kanunlarda yazılı süreler konusunda mevzuatımızda bir boşluk
vardır. Örneğin ödeme emrine karşı açılacak davalarla ilgili sure, Đdari Yargılama Usulü
Kanunu'nda değil, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'da yer almıştır. Bu
sürenin sonunun adli tatile rastlaması halinde, bu sürenin de uzayıp uzamayacağı
tartışmalıdır.
Danıştay'ın uygulamasına bakıldığında ödeme emrinin iptali istemiyle açılan davaların idari
davalarda olduğu gibi, özel kanunlarda öngörüle özel sürelerin son gününün çalışmaya ara
verme zamanına (adli tatil) rastlaması durumunda da sürenin uzayacağı kabul edilmektedir. 17
Diğer yandan ĐYUK 8/3'de dava açma sürelerinin değil, bu kanunda yazılı sürelerden söz
açılmıştır. Böyle olunca; dava açma süreleri dışındaki sürelerin; savunma ve cevap
sürelerinin, ara kararına cevap verme sürelerinin kanun yollarına başvuru sürelerinin de, son;
günlerinin çalışmaya ara verme (adli tatil) zamanına rastlaması durumunda uzaması gerekir.18
15
SEVĐĞ, a.g.y.
ÖNCEL-AKMAN-GÖKER, a.g.m., s. 9.
17
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu, T: 21.04.2000, E: 1999/447, K: 2000/159. Danıştay, 3. Dairesi,
T:21.05.1987, E: 1987/73, K: 1987/1316.
18
Danıştay Đdari Dava Daireleri Kurulu, T: 15.12.2005, E:2005/3242, k:2005/2801, Savunma sürelerinin
hesabında da ĐYUK. m. 8/3 fıkrasının uygulanacağı hakkında, (CANDAN, s.341). Benzer yönde bir karar için
bkz. Danıştay Đdari Dava Daireleri Kurulu, T: 13.12.2002, E: 2002/1151,K: 2002/922, (www.danistay.gov.tr).
(Erişim:28.07.2007)
16
Doktrinde yapılan tartışmalarda yer alan bazı görüşlerde ödeme emrinin dava açma süresinin
son gününün yargının ara verme dönemine denk gelmesi durumunda da 7 günlük uzamanın
geçerli olacağı ifade edilmektedir. Başka bir deyişle ödeme emri dava açma süresinin son
günü yargı organlarının ara verme zamanına rastlarsa, bu süreler ara vermenin sona erdiği
günü izleyen tarihten itibaren 7 gün uzamış sayılacaktır. 19
Kimi görüşlerde ise diğer kanunlardaki sürelerin ĐYUK kapsamına dahil edilemeyeceği,
adının yalnızca dava açma süresi olmasından hareketle, diğer kanunlarda öngörülen sürelerin
son günlerinin adli tatile rastlaması durumunda uzayacağını kabulünün mümkün olmayacağı,
böyle bir kabul olması durumunda kanun koyucunun özel kanunda özel sure belirlemesindeki
amacına uygun düşmeyeceği ileri sürülmektedir. 20 Çözüm olarak da ĐYUK'nun 8/3. maddesinde yer alan "Bu kanunda yazılı sürelerin" ibaresinden sonraya "ve diğer kanunlarda
idare veya vergi mahkemelerinde dava açma süresi olarak belirlenmiş sürelerin" ibaresinin
eklenmesinin sorun ve duraksamaları ortadan kaldıracağı ifade edilmektedir. 21
Anlaşılacağı üzere söz konusu durumun konunun uzmanları arasında dahi görüş ayrılıklarına
neden olduğu açıktır. Dana fazla hak kayıplarına uğranılmaması ve yeknesak bir uygulama
olması adına kanuni bir düzenleme ile çözüme kavuşmak en iyi yol olacaktır. Diğer yandan
mükelleflerin bu konularda titiz davranması hak kayıplarının yaşanmaması açısından son
derece önemlidir.
B. Adli Tatilde de Dava Açılabilir: Nöbetçi Mahkemeler
Adli tatilde, adli yargıdaki bütün mahkemeler tatil yapmamaktadır. Örneğin, sulh hukuk
mahkemeleri, iş mahkemeleri, kadastro mahkemeleri, icra daireleri çalışmalarına devam ettiği
gibi, bazı davalara adli tatilde de devam edilir.
Đdari yargıda (idari ve vergi mahkemelerinde) Bölge Đdare Mahkemesi Başkanı'nın önerisi ile
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nca Bölge Đdare Mahkemesi görev alanı içerisinde
çalışmak üzere idare ve vergi mahkemesi başkan ve üyeleri arasından seçilen üyelerle üç
üyeli nöbetçi mahkemeler oluşturulmaktadır.
Bu şekilde oluşan nöbetçi mahkemeler sadece adli tatil süresince görev yaparlar ve
yürütmenin durdurulması taleplerinin değerlendirilmesi, delillerin tespiti gibi işlerle kanunun
belli süreler içerisinde yapılmasını istediği işlerle ilgilenirler.
Paralel uygulama Danıştay için de söz konusudur. Danıştay'da da Başkanlık Kurulu
tarafından seçilen bir başkan, dört üye ve bir yedek üyeden oluşan nöbetçi daire
oluşturulmaktadır. Bu dairenin görevleri ise Danıştay Kanunu'nda, hükümetçe verilecek ivedi
işler ile kanunların belli sürelerde yapılmasını istediği işleri karara bağlamak yürüt
19
Adnan GERÇEK, Türk Vergi Hukukunda Tahsilat Đşlemi ve Etkinliği, Ekin Kitabevi, Bursa, 2003, s.125;
Şükrü Kızılot-Zuhal Kızılot; Vergi Đhtilafları ve Çözüm Yolları, Gözden Geçirilmiş 12. Baskı, Yaklaşım
Yayıncılık, Ankara, Ocak 2007, s.475
20
Turgut CANDAN, Açıklamalı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, Maliye ve Hukuk
Yayınları, Ankara, Mart 2007, s. 341.
21
DOĞRUSÖZ, a.g.m., s.227.
meyi durdurma taleplerini incelemek, delil tespitine ilişkin işleri yapmak, tutuklu memurların
yargılanmaları talepleri hakkında karar vermek şeklinde belirlenmiştir. 22
Dava açmak isteyenlerin, adli tatilin bitmesini beklemelerine gerek yoktur. Adli tatil
içerisinde de, dava açabilir veya diğer başvurulara ilişkin dilekçeler verilebilir.
V. Sonuç
5604 sayılı Kanun ile ihdas edilen "mali tatil" boyunca bir takım yükümlülükler ve hakların
kullanımı ertelenmekte veya durmakta, ilgili dönem sonrası 7 günlük sure süre yerine
getirilmekte veya kaldığı yerden devam etmektedir.
Bu düzenlemelerden etkilenen sürelerden biri de dava açma süreleridir. Yapılan
düzenlemelere göre dava açma süresi mali tatil boyunca durmakta, mali tatil sonrası kaldığı
yerden devam etmektedir.
Diğer yandan dava açma süresinin son günü, ĐYUK'na göre çalışmaya ara verme zamanına
(adli tatile) rastlarsa, bu süreler ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren, 7 gün
uzamış sayılmaktadır. Buradaki sure uzaması, sadece dava açma süresini değil, idarenin ve
davacının cevap süresini, itiraz ve temyiz sürelerini, özetle ĐYUK'da yazılı tüm süreleri
kapsamaktadır. Ancak, bu durum adli tatil süresi içerisinde dava açılamayacağı anlamına
gelmemektedir. Đsteyenler, adli tatil süresi içinde de dava açabilir ya da itiraz veya temyiz
başvurusunda bulunabilirler.
Adli ve mali tatil dönemlerinin ard arda gelmesi ile dava açma süreleri karışık bir durum
yaratmaktadır. Yanlış ya da eksik bilgi ile yapılan sure hesaplamalarının hak kayıpları
yaratabileceği muhakkaktır. Mali tatilin mükellefler arasında yarattığı ayrım, sürelerin
karmaşıklığı bunlar ilave idari tebliğ göz önüne alındığında söz konusu düzenlemelerin revize
edilmesi uygun olacaktır. Kaldı ki "basit, açık, anlaşılır bir vergi sistemi" de bunu gerektirir.
Ayrıca çalışmada ifade edilen görüş aykırılıkları ve hukuka aykırı durumlarda bertaraf
edilmiş olur.
22
DOĞRUSÖZ, a.gm., s.228.